Veel gestelde vragen resultaten onderzoek expertpanel waterstofsulfidegas (H 2 S-gas)
|
|
- Diana Adam
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Veel gestelde vragen resultaten onderzoek expertpanel waterstofsulfidegas (H 2 S-gas) Wat was de aanleiding voor het onderzoek? Aanleiding voor het onderzoek is het gegeven dat op sommige plaatsen in de bodem in de gemeente Deurne waterstofsulfide (H 2 S) vrij kan komen als grondwater wordt opgepompt. Er was behoefte aan meer inzicht in de oorzaken, en effecten, vandaar dat er aanvullend onderzoek is gedaan. Wie heeft het onderzoek gedaan? Een expertpanel is ingesteld. Het expertpanel bestaat uit: - Dhr. H. Boukes, geohydroloog, voorzitter van het expertpanel; - Prof. Dr. Ir. I.M.C.M. Rietjens, hoogleraar toxicologie, Wageningen Universiteit; - Dr. A.J.P. Smolders, biogeochemicus, Radboud Universiteit Nijmegen / Onderzoekcentrum B- WARE. Wat is er precies onderzocht? Het panel formuleerde onderzoeksvragen op het gebied van bodemsamenstelling, grondwatersamenstelling, de relatie grondwater/lucht, biochemische processen waardoor het H 2 S- gas kan vrijkomen en de gezondheidsaspecten. Ook is door het expertpanel bekeken of de sterfte van bomen, vogels en vissen bij en in de Heiakkervijver gerelateerd is aan dezelfde processen in de ondergrond. Er zijn betrokkenen bij de problematiek gehoord,er vonden veldbezoeken plaats en er zijn metingen in de bodem, grond- en oppervlaktewater en lucht op verschillende plekken in Deurne uitgevoerd. Wat zijn de resultaten van het onderzoek? Resultaten metingen Uit het onderzoek van het expertpanel blijkt dat op een aantal plaatsen in Deurne waar grondwater is opgepompt, het H 2 S-gas in verhoogde waardes vrijkomt. Een waarde van maximaal 0,75 ppm, bij een blootstellingduur van 10 minuten, wordt gebruikt als grenswaarde waaronder geen gezondheidsrisico te verwachten is. Hogere waardes dan 0,75 ppm kunnen gezondheidsklachten geven zoals hoofdpijn, misselijkheid en prikkende ogen. Lagere waardes kunnen geuroverlast geven. Parts per million (ppm) oftewel delen per miljoen is een maat voor de concentratie. Een concentratie van 1 ppm in de lucht geeft aan dat er één deel van een stof is op een totaal van een miljoen delen. In de buitenlucht zijn verhoogde waarden gemeten tot 2 ppm. In een gesloten vat op locatie Zandbos zijn bij een proef, waarbij een afgesloten vat geleidelijk werd gevuld met grondwater, waarden tussen de 0 en 87 ppm gemeten. Echter, dit is een proefopstelling. In de openlucht heb je te maken met het vervliegen/verwaaien van het H 2 S-gas waardoor concentraties nooit zo hoog kunnen oplopen. Moet ik me zorgen maken, wat gebeurd er als ik het gas inadem, wat zijn de gezondheidsaspecten De concentraties H 2 S in de open lucht in de nabijheid van waterpompen kunnen dus onder bepaalde omstandigheden oplopen tot waarden waarbij de algemene bevolking, met inbegrip van gevoelige
2 personen, opmerkelijk ongemak of irritatie kunnen ervaren. De betreffende gezondheidseffecten zijn van voorbijgaande aard na beëindiging van de blootstelling. Wat is de oorzaak van de eenmalige hoge meting bij het Zandbos Bij het Zandbos is bij een tweede vergelijkbare proef geconstateerd dat er vrijwel geen H 2 S-gas vrijkwam bij de grondwaterpomp op het speelterrein. Het panel sluit niet uit dat wanneer een grondwaterpomp een tijd niet gebruikt is en dan wordt aangezet, er meer H 2 S kan vrijkomen (= risicovoller) dan wanneer de pomp regelmatig gebruikt wordt. Dit zou verder onderzocht moeten worden. Kan mijn kind wel veilig spelen bij het Zandbos? Ja, dat kan. De pompen die bij het speeltoestel stonden zijn afgesloten. Er kan dus geen grondwater meer worden opgepompt, waardoor het gas niet vrij kan komen. Hoe is de kwaliteit van het grondwater? Is het grondwater gevaarlijk? Kan ik daar ziek van worden? Nee, u hoeft zich geen zorgen te maken. De kwaliteit van het grondwater in Deurne is goed. De gemeten waarden voor zware metalen (zoals arseen, chroom, nikkel en lood) in grondwater zijn voor de meeste meetpunten lager dan de in Nederland geldende drinkwaternorm. De conclusie is dat er op basis van de gemeten gehalten aan zware metalen in het grondwater geen reden is om nadelige gezondheidseffecten te verwachten. Het grondwater kan dus gebruikt worden voor bijvoorbeeld het sproeien van tuinen. Hoe is de bodem- en grondwatersamenstelling in Deurne en de rest van Brabant Circa vier kilometer ten zuiden van Deurne staat een waarnemingsbuis waarvan een meetreeks van meer dan dertig jaar beschikbaar is van de grondwatersamenstelling. De grondwaterkwaliteit lijkt hier vergelijkbaar met die bij het Zandbos. Het grondwater is hier vanaf 1980 iets zuurder geworden. Van ph (= zuurgraad) 6,5 naar ph 6,0. Ook steeg de sulfaatconcentratie van 10 naar 70 milligram per liter (mg/l). Hierdoor zijn de omstandigheden geleidelijk dusdanig veranderd dat in dit grondwater nu meer H 2 S-gas kan worden gevormd dan tientallen jaren geleden. Uit metingen op andere plaatsen in de provincie Noord-Brabant is af te leiden dat ook daar het grondwater H 2 S-gas kan bevatten wat vervolgens vrij kan komen bij het oppompen van grondwater. Wat zijn de oorzaken van het vrijkomen van H 2 S-gas Een eenduidige oorzaak van de hoge concentraties H 2 S-gas in de bodem kon het expertpanel niet vaststellen. Vermoedelijk is het een combinatie van factoren. Bodemprocessen zorgen voor hogere concentraties waterstofsulfide in het grondwater. Dit gebeurt door een natuurlijke omzetting van zwavel uit sulfaat (SO 2-4 ) door bacteriën in de bodem. Hoe meer sulfaat in het grondwater, des te groter het potentieel voor dit proces. De toename van de sulfaatconcentratie in het grondwater kent verschillende oorzaken. Zo zijn in de jaren 50 t/m jaren 70 van de vorige eeuw, onder meer door uitstoot van kolengestookte
3 energiecentrales, meer zwaveldeeltjes in de lucht terecht gekomen. Deze sloegen vervolgens neer en zijn door regen in de bodem gespoeld. Sinds de jaren 80 van de vorige eeuw is dit afgenomen doordat er maatregelen kwamen om uitstoot van zwavel te verlagen (reiniging van de rookgassen). Overige sulfaatbronnen zijn bemesting van landbouwgronden (dierlijke mest en kunstmest) en ook de oxidatie van zwavelhoudende bodemlagen bijvoorbeeld als de grondwaterstand wordt verlaagd of door de uitspoeling van nitraat naar pyriethoudende bodemlagen. Sinds de jaren 90 zijn maatregelen van kracht om mesthoeveelheden terug te brengen. Mest is dus niet de enige de oorzaak van hogere H 2 S-concentraties in de bodem. Was er een relatie met de eenden-, vissen- en bomensterfte in en rond de Heiakkervijver Er zijn geen sterk verhoogde concentraties zware metalen en sulfide gemeten in de Heiakkervijver, het grondwater rondom en onder de vijver of in de bodem. De waterkwaliteit lijkt erg op die van De Vlier, van waaruit de Heiakkervijver wordt gevoed. Er is geen aanleiding te veronderstellen dat er een aanzienlijke toestroming van (al dan niet verontreinigd) grondwater is. De bomen zijn waarschijnlijk gestorven aan Kastanjebloedingsziekte in combinatie met de schimmels Honingzwam en Fluweelpootje. Mogelijk heeft de slecht doorluchte bodem bijgedragen aan de sterfte. Er is dus geen relatie geconstateerd tussen de sterfte van vissen, eenden en bomen door het omzetten van sulfaat naar sulfide waardoor H 2 S-gas ontstaat. Wat beveelt het expertpanel aan? Wees alert als u grondwater oppompt! Als u in de gemeente Deurne grondwater oppompt, kan er H 2 S-gas vrijkomen. U ruikt dan de penetrante rotte eierenlucht. Van dit gas kunt u onwel worden (prikkende ogen, misselijk, hoofdpijn). Als u deze lucht ruikt, stop dan met het oppompen van grondwater. Bent u in een besloten ruimte zoals een kruipruimte, zoek dan de buitenlucht op en gebruik bij voorkeur voortaan leidingwater. Wilt u toch gebruik blijven maken van grondwater, pomp het water dan op in de buitenlucht, liefst niet op een windstille dag, en blijf tijdens het pompen niet in de nabijheid van de pomp zelf. Het grondwater is niet schadelijk omdat de gemeten waarden voor zware metalen voor de meeste meetpunten lager zijn dan de in Nederland geldende drinkwaternorm. Het is probleemloos te gebruiken voor bijvoorbeeld het besproeien van de tuin. Het algemene advies vanuit de GGD is, los van dit vraagstuk, om zwembaden met leidingwater te vullen. Niet alleen in Deurne, nader onderzoek geadviseerd Het is de eerste keer dat dit soort H 2 S-gasmetingen zijn gedaan. Er is dus nog heel weinig bekend over dit fenomeen. Wel is duidelijk dat dit vraagstuk zich niet beperkt tot de gemeente Deurne. Het komt op meerdere plaatsen voor in Brabant, onder andere in Oss, en ook landelijk, zoals Utrecht. Het expertpanel beveelt aan om vervolgonderzoek te doen naar het ontstaan, voorkomen en vrijkomen van H 2 S-gas bij het oppompen van grondwater. Worden er vanuit de gemeente, provincie, waterschap en GGD acties ondernomen? Op basis van de onderzoeksresultaten en aanbevelingen zetten de gemeente, provincie, waterschap de volgende acties uit.
4 De gemeente Deurne haalt op korte termijn het waterspeeltoestel bij het Zandbos weg, de pompen zijn al eerder afgesloten. Het waterspeeltoestel heeft zonder water geen functie meer. De gemeente gaat kijken naar de mogelijkheden voor een nieuwe invulling van het speelterrein. De inwoners van Deurne worden geattendeerd op de mogelijkheid dat er H 2 S gas vrij kan komen bij het oppompen van grondwater. Daarbij zal uitgelegd worden wat men moet doen bij het ruiken van de rotte eieren lucht. Provincie, waterschap en gemeente gaan een vervolgonderzoek uitvoeren naar het voorkomen en vrijkomen van H 2 S-gas in heel Noord-Brabant. Kan ik H 2 S herkennen? De geur van waterstofsulfide is makkelijk te herkennen als de rotte eierenlucht. De concentratie waarop je H 2 S kan ruiken is veel lager (0,01 ppm) dan de concentratie waarboven negatieve effecten op de gezondheid worden verwacht (ca. > 0,75 ppm). De penetrante geur kan volgens de GGD onrust/stress veroorzaken en kan daarom dus ook van invloed op de gezondheid. Ik pomp regelmatig grondwater op. Wat kan ik nu het beste doen? Als je bij het oppompen van grondwater de rotte eierenlucht (H 2 S-gas) ruikt, zet dan direct de pomp uit en zoek de frisse lucht op. Het is mogelijk om een meting te laten uitvoeren om te bepalen of de concentratie in de lucht te hoog op loopt. Gemeente en waterschap hebben namen van bedrijven die deze metingen bij u kunnen doen. Tot die tijd is het verstandiger om leidingwater te gebruiken. Het grondwater zelf is niet schadelijk, voor bijvoorbeeld het besproeien van de tuin. Neem bij twijfel voldoende afstand van de pomp en pomp het grondwater in de buitenlucht op zodat het H 2 S-gas vervliegt. Wat is waterstofsulfide (H 2 S) eigenlijk? Waterstofsulfide (H 2 S) is een gas dat het meest herkend wordt als de geur van rotte eieren. Het is een gas dat op verschillende manieren kan ontstaan. Zoals bij het rotten van zwavelhoudende organische stoffen, zoals eiwitten. Of bij de bacteriële afbraak van organisch materiaal in moerassen. Maar het komt ook voor in vulkaangassen, sommige onderwaterbodems, aardgas en in sommige waterbronnen. Ook in het spijsverteringsstelsel van mensen en dieren wordt H 2 S gevormd. Is het grondwater in Deurne nog te gebruiken? Ja. De grondwaterkwaliteit is prima. Het probleem is niet het water maar het gas dat vrijkomt bij het oppompen van grondwater. Kan H 2 S gezondheidsklachten veroorzaken? Dat hangt af van de hoeveelheid waterstofsulfide die ingeademd wordt en hoe lang dit duurt. Bij lagere concentraties kan oogirritatie, misselijkheid en hoofdpijn optreden. In hogere concentraties is waterstofsulfide giftig. Bij hele hoge concentraties kan er schade aan luchtwegen en zenuwstelsel ontstaan. Bij de meeste concentraties waarin je de rotte eierenlucht ruikt is er echter geen risico
5 voor de gezondheid, omdat je het al bij hele lage concentraties ruikt. Wel kan deze geur hinderlijk zijn. Hoe komt H 2 S in de bodem terecht? Het onderzoek door experts in grondwaterhydrologie en -chemie naar het grondwater in Deurne wijst uit dat er waterstofsulfide (H 2 S) in grondwater zit. Bodemprocessen zorgen voor hogere concentraties waterstofsulfide in het grondwater. Dit gebeurt door een natuurlijke omzetting van zwavel uit sulfaat (SO 2-4 ) door bacteriën in de bodem. Wanneer het grondwater opgepompt wordt, ontwijkt het waterstofsulfide en dat geeft de typische rotte eierenlucht. De rotte eierenlucht is niet alleen een lokaal probleem maar wordt op meerdere plekken in Brabant en ook elders in Nederland waargenomen. Overigens is nog niet zeker of al het vrijgekomen gas het gevolg is van de bodemprocessen. Er kan niet uitgesloten worden dat de interactie tussen het grondwater en metalen onderdelen in de buis of van een pomp verantwoordelijk zijn voor hoge concentraties, juist bij het opstarten van de onttrekking. Is dit een nieuw verschijnsel? In het grondwater is op veel plekken H 2 S opgelost. Het wordt onder meer gevormd bij rottingsprocessen van organisch materiaal. In venige gebieden wordt de geur regelmatig waargenomen. Wat nieuw is, is dat opgepompt grondwater van deze diepte zoveel H 2 S-gas laat ontsnappen. Afhankelijk van de diepte, zit het grondwater langer in de grond. Grondwater op 20 meter diepte is ongeveer 20 jaar geleden als regenwater gevallen. Is er een verband tussen het H 2 S-gas en agrarische luchtwassers in de omgeving? Het opgepompte grondwater is afkomstig van een diepte van 15 tot 25 meter. Dit grondwater valt als regen op akkers en velden. Het zakt de bodem in en is minstens 20 jaar oud voordat het op deze diepte kan worden opgepompt. Biologische luchtwassers waren 20 jaar geleden niet aanwezig op boerenbedrijven. Daarmee is uitgesloten dat spuiwater afkomstig uit biologische luchtwassers het nu opgepompte water heeft bereikt. Spuiwater kan niet de bron van het nu vrijkomende waterstofsulfide zijn. Overigens worden verspreid door de gehele provincie Brabant verhoogde sulfaatconcentraties in het grondwater gemeten. Is mest de oorzaak van de hoge concentraties H 2 S-gas in de bodem? Een definitieve oorzaak van het voorkomen van de hoge concentraties H 2 S-gas in de bodem heeft het expertpanel niet kunnen vaststellen. Het is vermoedelijk een combinatie van factoren. De hogere concentratie H 2 S-gas wordt veroorzaakt door hogere sulfaatconcentraties en een zuurder grondwater. De toename van de sulfaatconcentratie in het grondwater kent verschillende oorzaken. Sinds de jaren 50 is zwavel in de lucht toegenomen tot ongeveer het midden van de jaren 70; vooral als gevolg gebruik van steenkolen. Zo zijn meer zwaveldeeltjes in de lucht terecht gekomen. Deze sloegen vervolgens neer en zijn door regen in de bodem gespoeld. Sinds de jaren 80 van de vorige eeuw is dit afgenomen doordat er maatregelen kwamen om uitstoot van zwavel te verlagen (reiniging van de rookgassen). Overige sulfaatbronnen zijn de bemesting van landbouwgronden (dierlijke mest en kunstmest) en de oxidatie van zwavelhoudende bodemlagen, bijvoorbeeld als de
6 grondwaterstand wordt verlaagd of door de uitspoeling van nitraat naar pyriethoudende bodemslagen. Mest is dus niet de enige de oorzaak van hogere H 2 S-concentraties in de bodem. Is er iets aan de rotte eierenlucht te doen? Het vrijkomen van H 2 S-gas bij gebruik van grondwater is niet te voorkomen omdat de bron van het waterstofsulfide (H 2 S) in de bodem en het grondwater aanwezig is. Het is onmogelijk om de gehele bodem te saneren. Wat u wel kunt doen is ervoor kiezen om leidingwater te gebruiken, waardoor u geen last heeft van het vrijkomen van waterstofsulfide.
Vraag 2 en 3 2. Wat vindt u van de conclusie van het expertpanel dat (ernstige) effecten op de volksgezondheid niet kunnen worden uitgesloten?
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieBetreft: Onderzoeksrapport Zwavel, zware metalen en grondwater in Deurne (6 pagina s)
Waterschap Aa en Maas Dijkgraaf drs. L.H.J. Verheijen Pettelaarpark 70 5216 PP s-hertogenbosch Stichting Mens, Dier & Peel Postbus 43 5420 AA Gemert info@mensdierenpeel.nl Betreft: Onderzoeksrapport Zwavel,
Nadere informatieGrondwater beïnvloedt kwaliteit Limburgse beken
Grondwater beïnvloedt kwaliteit Limburgse beken Resultaten WAHYD Hoe zit het in elkaar: afkijken bij Noord-Brabant In het onderzoeksproject WAHYD (Waterkwaliteit op basis van Afkomst en HYDrologische systeemanalyse)
Nadere informatieONDERZOEK NAAR DE WATERKWALITEIT
ONDERZOEK NAAR DE WATERKWALITEIT Naam: Klas: Datum: 1 Situering van het biotoop Plaats: Type water: vijver / meer / ven / moeras/ rivier / kanaal / poel / beek / sloot / bron Omgeving: woonkern / landbouwgebied
Nadere informatieRIVM-onderzoek naar Thermphos
RIVM-onderzoek naar Thermphos Oriëntatie op de luchtkwaliteit in de omgeving 12 november 2010 1 Inleiding Aanleiding / opdracht Wat heeft RIVM onderzocht Wat heeft RIVM niet onderzocht? Wat betekenen de
Nadere informatieZwavel, zware metalen en grondwater in Deurne. In opdracht van: Waterschap Aa en Maas Provincie Noord-Brabant Gemeente Deurne
Zwavel, zware metalen en grondwater in Deurne In opdracht van: Waterschap Aa en Maas Provincie Noord-Brabant Gemeente Deurne s-hertogenbosch, 15 mei 2014 Samenvatting 2 Samenvatting In december 2012 werd
Nadere informatieGEMEENTE. Datum Ons kenmerk Contactpersoon ML20/ S. Rietvelt-Roubroeks
Milieu Bodem & Water GEMEENTE Aan de bewoners van deze woning Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 329 95 81 E-mail gemeente@nijmegen.n1 Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Datum
Nadere informatieBasisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media
Zie Basisscheikunde voor het hbo bij https://www.syntaxmedia.nl/basisscheikunde-voor-het-hbo Uitwerkingen van de opgaven uit: Hoofdstuk 15 Milieu en veiligheid bladzijde 1 Opgave 1 Welke schade veroorzaakt
Nadere informatieWaterkwaliteit 2: Natuur/chemie
Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie
Nadere informatiePACCO-PARAMETERS DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR. PaccoParameters
PACCO-PARAMETERS PH DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR PH De ph geeft de zuurtegraad van het water weer. Ze varieert doorgaans op een schaal
Nadere informatieH 2 S ZWAVELWATERSTOF
S HSE guidelines mei 2012 H 2 S ZWAVELWATERSTOF HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan installaties en systemen zijn strikte procedures
Nadere informatieReport 1695.N.17. Mestbewerking en Waterkwaliteit. een case studie voor het beheergebied van waterschap Aa en Maas.
Report 1695.N.17 Mestbewerking en Waterkwaliteit een case studie voor het beheergebied van waterschap Aa en Maas de samenvatting Rapport 1695.N.17 Mestbewerking en Waterkwaliteit Een case studie voor waterschap
Nadere informatielicht ontvlambaar licht ontvlambaar
Tipkaart 22.5 1,2-dichloorethaan (C2H4Cl2) Algemene gegevens CAS nr: 107-06-2 EU-etikettering: R-zinnen: 45-11-22-36/37/38 S-zinnen: : 53-45 licht ontvlambaar zeer giftig CLP(EU-GHS): Signaalwoord: GEVAAR
Nadere informatieDeelrapportage Zware metalen en chroom-6 in stof. Gezondheidskundige risicobeoordeling POMS-site Brunssum
Deelrapportage Zware metalen en chroom-6 in stof Gezondheidskundige risicobeoordeling POMS-site Brunssum Unit Medische Milieukunde, GGD Zuid Limburg, Geleen, september 2015 Seksuele Gezondheid, Infectieziekten
Nadere informatieHSE guidelines januari 2012 BENZEEN HSE LIFE THE INTERNATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS
H HSE guidelines januari 2012 BENZEEN HSE LIFE THE INTERNATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan installaties en systemen zijn strikte procedures
Nadere informatieHSE guidelines december 2012 KWIK HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS
H HSE guidelines december 2012 KWIK HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan gesloten installaties en systemen zijn strikte procedures
Nadere informatieBepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater
Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater april 2005 One Cue Systems Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming
Nadere informatieOnderzoek waterkwaliteit en waterzuivering
Onderzoek waterkwaliteit en Onderzoek waterkwaliteit en waterzuivering Met behulp van kiezel, grof en fijn zand, actieve kool en wat watten werd het natuurlijk zuiveringssysteem van de bodem nagebootst.
Nadere informatiegas onder druk Als het gas vrijkomt, bereikt het zeer snel een concentratie in de lucht die gevaarlijk is voor de gezondheid.
Algemene gegevens CAS nr: 7803-51-2 EU-etikettering: R-zinnen: 12, 17, 26, 34, 50 S-zinnen: (1/2), 28, 36/37, 45, 61, 63 licht ontvlambaar zeer giftig milieugevaarlijk CLP(EU-GHS): Signaalwoord: GEVAAR
Nadere informatie25-3-2015. Sturen op Nutriënten. Sturen op Nutriënten. Doel. Sturen met Water. Sturen op Nutriënten. Waar kijken we naar. Bijeenkomst 19 februari 2015
Bijeenkomst 19 februari 2015 Jouke Velstra (Acacia Water) 4 Sturen met Water De basisgedachte is dat per perceel de grondwaterstand actief wordt geregeld. Onderwater drainage (OWD) geeft een directe relatie
Nadere informatieRisicoschatting emissie PFOA voor omwonenden
Risicoschatting emissie PFOA voor omwonenden Inhoud 1. Aanleiding 2. Risicoschatting 3. Resultaten 4. Conclusie Gezondheidsrisico 5. Aanbevelingen PFOA emissies Dordrecht 5 april 2016 1. Aanleiding voor
Nadere informatieIn de volgende figuur is het aandeel in de stikstofdepositie van verkeer en industrie rood omcirkeld.
Achtergrondinformatie voor achterbanberaad milieubeleid regio Eemsdelta Het milieubeleid omvat veel onderwerpen. Teveel om in één keer allemaal te behandelen. Op basis van onze ervaringen in de regio en
Nadere informatieINFO AVOND MOLENAKKERS/ GRONDWATERSANERING
1 INFO AVOND MOLENAKKERS/ GRONDWATERSANERING 2 INHOUD VANAVOND Wethouder Mathijs Kuijken: Doel: informeren over effect grondwatersanering Molenakkers (ontbreken) gezondheidsrisico s gebruiksbeperkingen
Nadere informatieHSE guidelines. januari 2012 BENZEEN HSE LIFE THE INTERNATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS
HSE guidelines H januari 2012 BENZEEN HSE LIFE THE INTERNATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan installaties en systemen zijn strikte procedures
Nadere informatie... Think safety! Werken met. Odorant. VGM Algemeen. Milieu. Gezondheid. Veiligheid
... Think safety! Odorant VGM Algemeen Milieu Gezondheid Veiligheid 1 Odorant Gasunie is een van de grootste gasinfrastructuurbedrijven in Europa. Veiligheid heeft binnen Gasunie de hoogste prioriteit;
Nadere informatieVeilig openen van gegaste zeecontainers
Veilig openen van gegaste zeecontainers Informatie voor medewerkers In deze brochure wordt omschreven hoe men op veilige wijze kan omgaan met (mogelijk) gegaste containers. Belangrijk: Het openen van mogelijk
Nadere informatieDaarom wenden wij ons tot u met het verzoek om onze brief te beantwoorden eventueel in samenwerking met het waterschap.
College van Gedeputeerde Staten Postbus 90151 5200 MC s-hertogenbosch Onderwerp: beantwoording brieven door gemeente Deurne Deurne, 1 oktober 2013 Geacht College, Op 7 april 2013 stuurden wij een brief
Nadere informatiedecember 2010 HS 2 VGWM Veiligheid A WAY OF LIVING Standaards voor professionals, wees alert!
december 2010 HS 2 VGWM A WAY OF LIVING Veiligheid Gezondheid Welzijn Milieu VGWM Standaards voor professionals, wees alert! De NAM (50% Shell/50% ExxonMobil) participeert in het samenwerkingverband van
Nadere informatieScan nummer 1 van 1 - Scanpagina 1 van 2
Post UIT - 32630 Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 1 van 2 Post UIT - 32630 Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 2 van 2 Feitenrelaas behorend bij schrijven d.d. 20 maart 2017, kenmerk ZA.17-43542/DU.17-32630
Nadere informatieGroenLinks Bronckhorst. Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015
GroenLinks Bronckhorst Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015 Waarom co-vergisten Omdat de meststoffenwet veehouders verplicht de overtollige (mineralen in de) mest te ver(be)werken
Nadere informatieHSE guidelines mei 2012 AARDGASCONDENSAAT HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS
S HSE guidelines mei 2012 AARDGASCONDENSAAT HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan installaties en systemen zijn strikte procedures
Nadere informatieWat betekent dit voor. van omwonenden?
Emissies van chemische stoffen door ThermPhos Wat betekent dit voor de gezondheid van omwonenden? dr Joost van Rooij - toxicoloog joost.vanrooij@caesar-consult.nl Informatiebijeenkomst omwonenden 1 December
Nadere informatieHieronder vindt u enkele veelgestelde vragen
Hieronder vindt u enkele veelgestelde vragen Er is dus asbest verspreid, wat betekent dit voor mij? Het asbestgebied is afgezet. U mag hier wel uit, u wordt ontsmet bij het naar buiten gaan. Mag ik het
Nadere informatieDeelrapportage. Zware metalen en chroom-6 in stof. Gezondheidskundige risicobeoordeling POMS-site Eygelshoven
Deelrapportage Zware metalen en chroom-6 in stof Gezondheidskundige risicobeoordeling POMS-site Eygelshoven Unit Medische Milieukunde, GGD Zuid Limburg, Geleen, september 2015 Seksuele Gezondheid, Infectieziekten
Nadere informatiemaart 2008 BENZEEN VGWM Gezondheid Veiligheid Welzijn A WAY OF LIVING Standaards voor professionals, wees alert!
maart 2008 VGWM A WAY OF LIVING Veiligheid Gezondheid Welzijn Milieu VGWM Standaards voor professionals, wees alert! Werk veilig of werk niet Voor werkzaamheden aan gesloten installaties en systemen zijn,
Nadere informatieGassen in containers Rol arbeidsgeneesheer EDPBW. Dr. Edelhart Kempeneers Wetenschappelijk adviseur Preventieadviseur-Arbeidsgeneesheer
Gassen in containers Rol arbeidsgeneesheer EDPBW Dr. Edelhart Kempeneers Wetenschappelijk adviseur Preventieadviseur-Arbeidsgeneesheer 5 februari 2010 Inhoud 1. 2. 3. 4. Situering Mogelijke stoffen Rol
Nadere informatieVOORSTEL AAN DE RAAD: VERGADERING d.d. 27 sept 2016 NR.: RI
VOORSTEL AAN DE RAAD: VERGADERING d.d. 27 sept 2016 NR.: RI-16-00186 Onderwerp: RIVM rapport "Veehouderij en gezondheid omwonenden" Agendapunt 14. Voorstel: Raadsvoorstelnummer 2016-45 1. Kennis te nemen
Nadere informatieVerkennend bodemonderzoek plangebied t Spieghel, Grontmij, maart 2004
Verkennend bodemonderzoek plangebied t Spieghel, Grontmij, maart 2004 Conclusies Door middel van het uitgevoerde bodemonderzoek is inzicht verkregen in de milieuhygiënische kwaliteit van de bodem ter plaatse
Nadere informatieTipkaart 22.2 H 6. Benzeen (C 6. Algemene gegevens CAS nr: 71-43-2 EU-etikettering: R-zinnen: 45-46-11-36/8-48/23/24/25-65 S-zinnen: 53-45
Benzeen (C 6 H 6 ) Algemene gegevens CAS nr: 71-43-2 EU-etikettering: R-zinnen: 45-46-11-36/8-48/23/24/25-65 S-zinnen: 53-45 Licht ontvlambaar Schadelijk CLP (EU-GHS): Signaalwoord: GEVAAR H: 225-350-340-372***-304-319-315
Nadere informatieVeehouderij en gezondheid omwonenden
Veehouderij en gezondheid omwonenden Hebben veehouderijen effect op de gezondheid van mensen die in de omgeving wonen? Dat was de centrale vraag in het onderzoek VGO. In deze brochure vindt u de belangrijkste
Nadere informatieVGWM A WAY OF LIVING BENZEEN. Standaards voor professionals, wees alert!
VGWM A WAY OF LIVING Standaards voor professionals, wees alert! Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan gesloten installaties en systemen zijn strikte procedures van kracht. Er bestaat immers een
Nadere informatieNORM / LSA (Natural Occurring Radioactive Material / Lage Specifieke Activiteit)
S HSE guidelines mei 2012 NORM / LSA (Natural Occurring Radioactive Material / Lage Specifieke Activiteit) HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk veilig of werk niet Bij
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj
Nadere informatieGoed Drinkwater voor Gezonde Dieren. Datum: 12 juni 2014
Goed Drinkwater voor Gezonde Dieren Datum: 12 juni 2014 Even voorstellen: Dr. Guillaume Counotte Toxicoloog, Relatie voer/water en diergezondheid Weerbaarheid van dieren Water voor Dieren Belang van goed
Nadere informatieSlechte adem? Oorzaken en oplossingen
Slechte adem? Oorzaken en oplossingen Slechte adem: geen zeldzaam verschijnsel Mensen die het hebben merken het niet omdat ze het niet ruiken. Hun omgeving ruikt het des te beter: slechte adem, ook wel
Nadere informatieVentilatie van woningen
Ventilatie van woningen Ventileren betekent: Verse buitenlucht naar binnen, Vervuilde binnenlucht naar buiten! Goed ventileren is 24 uur per dag ventileren 13 december 2012 Veel gestelde vragen zijn: Kan
Nadere informatieBelang van goed water
Belang van goed water Dr Guillaume Counotte Wat is goed water? Smakelijk Beschikbaar Niet schadelijk voor dieren Niet schadelijk voor producten (ei, vlees) 1 Waterbehoefte Normale omstandigheden: 1,6-2
Nadere informatiegiftig doelorgaan - toxisch acuut toxisch
Algemene gegevens CAS nr: 50-00-0 EU-etikettering: R-zinnen: 23/24/25-34-40-43 S-zinnen: (1/2)-26-36/37/39-45-51 giftig CLP(EU-GHS): Signaalwoord: GEVAAR H: 351-331-311-301-314-335-317 acuut toxisch doelorgaan
Nadere informatieWETENSCHAPPELIJK COMITE VAN HET FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN
1 WETENSCHAPPELIJK COMITE VAN HET FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN ADVIES 13-2007 Betreft : Ontwerp van koninklijk besluit betreffende het in de handel brengen en het gebruik
Nadere informatiePraktijk voorbeeld arbo
Praktijk voorbeeld arbo Presentatie over het gebruik van botcement op de OK als praktijkvoorbeeld arbo binnen ziekenhuizen, 12 juni 2014 Bijeenkomst van de Contactgroep Gezondheid en Chemie (CGC) en de
Nadere informatieZeer licht ontvlambaar
Blauwzuurgas (HCN) Algemene gegevens CAS nr: 74-90-8 EU-etikettering: R-zinnen: 12-26-50/53 S-zinnen: (1/2), 7/9-16-36/37-38-45-60-61 Zeer licht ontvlambaar Zeer giftig Milieugevaarlijk CLP (EU-GHS): Signaalwoord:
Nadere informatieb i Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Verkennend onderzoek RIVM Postbus 1 chroom 6 Dii
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport b i g Verkennend onderzoek RIVM Postbus 1 chroom 6 Dii A. van Leeuwenhoeklaari 9 3721 MA Blithoven 3720 8A
Nadere informatieBRAND EN ROOK Veelgestelde vragen en antwoorden
BRAND EN ROOK Veelgestelde vragen en antwoorden 1. Tijdens een brand Brand in mijn buurt. Wat moet ik doen? Waait de rook uw kant op? Blijf uit de rook! In rook zitten altijd gevaarlijke stoffen. Sluit
Nadere informatieaugustus 2009 STIKSTOF VGWM Gezondheid Welzijn Milieu A WAY OF LIVING Standaards voor professionals, wees alert!
augustus 2009 VGWM A WAY OF LIVING Veiligheid Gezondheid Welzijn Milieu VGWM Standaards voor professionals, wees alert! Werk veilig of werk niet Voor werkzaamheden aan gesloten installaties en systemen
Nadere informatieHoe een Beweegbare vloer Waterhygiëne beïnvloedt
Hoe een Beweegbare vloer Waterhygiëne beïnvloedt Water Hygiëne Aanbevolen voorkennis Water Hygiëne is belangrijk in Openbare baden, en ontzettend belangrijk in Therapiebaden. In onze aparte presentatie
Nadere informatieIntensieve veehouderij en gezondheid. Henk Jans, arts MG/chemicus Renske Nijdam 15 juni 2009
Intensieve veehouderij en gezondheid Henk Jans, arts MG/chemicus Renske Nijdam 15 juni 2009 Inhoud presentatie Actualiteit Componenten Beleving Kansen en bedreigingen Onderzoeksvoorstel Actualiteit Handtekeningenactie
Nadere informatieMonique Meijerink 30 maart 2009. Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten
Monique Meijerink Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten Krantenkoppen liegen er niet om Bewoners eisen recht op schone lucht Niks aan de hand, gewoon deuren en ramen dicht Megastal bedreiging voor
Nadere informatieMeer informatie? Actief Bodembeheer de Kempen. is een gezamenlijk initiatief van. de provincies Noord-Brabant. en Limburg, de ministeries van
Actief Bodembeheer de Kempen is een gezamenlijk initiatief van de provincies Noord-Brabant en Limburg, de ministeries van VROM en LNV, gemeenten en waterschappen in Zuidoost- Meer informatie? Heeft u nog
Nadere informatie17 AUGUSTUS 2015 DUURZAAMHEIDSVRAAGSTUK MILIEUVERVUILING EN ALLERGIEËN. Actuele Topics in Aardrijkskunde 2014-2015 GULIZAR HEYECAN 3SA2
17 AUGUSTUS 2015 DUURZAAMHEIDSVRAAGSTUK MILIEUVERVUILING EN ALLERGIEËN Actuele Topics in Aardrijkskunde 2014-2015 GULIZAR HEYECAN 3SA2 Inhoud 1. Allergieën (Bevolking)... 2 2. Oorzaken van allergieën (Biosfeer,
Nadere informatieMestgassen: (levens)gevaarlijk, onderschat en hulpprocedures onbekend.
Merelbeke, 3 juli 2014 PERSARTIKEL 140703: Mestgassen: (levens)gevaarlijk, onderschat en hulpprocedures onbekend. Wist u dat sommige gassen die vrijkomen uit mest slechts één enkele inademing behoeven
Nadere informatieBureau Gezondheid, Milieu & Veiligheid
Provincie Noord-Brabant Aan mw. P. de Paauw Postbus 90151 5200 MC 's-hertogenbosch Kenmerk: UIT-12013758 Datum: 28 oktober 2012 Behandeld door: I.H.M. Links E-mail: i.links@ggd-bureaugmv.nl Onderwerp:
Nadere informatie... Think safety! Werken met. Odorant. VGM Algemeen. Milieu. Gezondheid. Veiligheid
... Think safety! Odorant VGM Algemeen Milieu Gezondheid Veiligheid 1 Odorant (THT) Gasunie is een van de grootste gasinfrastructuurbedrijven in Europa. Veiligheid heeft binnen Gasunie de hoogste prioriteit;
Nadere informatieAlternatieve energiebronnen
Alternatieve energiebronnen energie01 (1 min, 5 sec) energiebronnen01 (2 min, 12 sec) Windenergie Windmolens werden vroeger gebruikt om water te pompen of koren te malen. In het jaar 650 gebruikte de mensen
Nadere informatieSafety Regulations. Uitvoeren van gasmetingen
Pagina: 1 van 5 1. Wijzigingen t.o.v. vorige versie 5.4 toevoeging gaswasunit naast verbrandingsunit. 5.5 herhalingsmeting bij nieuwe betreding gevaarlijke ruimte toegevoegd 5.6 Aanpassing voor werkzaamheden
Nadere informatieLid Gedeputeerde Staten
Lid Gedeputeerde Staten R.A. Janssen 070 441 70 86 ra.janssen@pzh.nl F. Vermeulen T 070-441 70 49 f.vermeulen@pzh.nl Provinciale Staten Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441
Nadere informatie2007/
venijssel www.overijssel.nl Provinciale Staten van Overijssel Postadres Provincie Overijssel Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Telefax 038 425 48 41 Uwkenmerk Uw brief Ons kenmerk Datum
Nadere informatieSoorten water en waterkwaliteit. Beschikbaarheid. Kwaliteit. Kosten
Soorten water en waterkwaliteit Het ene water is het andere niet. Proef maar eens het verschil in kraanwater in Rotterdam of Breda. Of vergelijk het water uit een flesje Spa maar eens met een flesje Sourcis.
Nadere informatieRijksinstïtuut voor Volksgezondheid. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Rijksinstïtuut voor Volksgezondheid en Milieu Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport b Verkennend onderzoek RIVM Postbus 1 chroom 6 Dii A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven 3720 BA Bilthoven
Nadere informatieHieronder vindt u een aantal vragen die voortkomen uit onderzoek dat wij zelf hebben verricht naar aanleiding van het ziek worden van onze zoon.
Aan Waterschap Aa en Maas t.a.v. drs. L.H.J. Verheijen Deurne, 07-10-2014 Onderwerp: Reactie op onderzoek van expertpanel Deurne Geachte heer Verheijen, Naar aanleiding van het onderzoek door het expertpanel
Nadere informatieSAMENVATTING. www.woerden.nl/onderwerpen/wonen-en-leefomgeving/grondwaterstand en funderingen
SAMENVATTING Aanleiding In het westelijke deel van het Schilderskwartier zijn de woningen gefundeerd op houten palen met betonopzetters. Uit onderzoeken in de jaren 90 is gebleken dat de grondwaterstand
Nadere informatieNaam Bestanddeel Concentratiebereik EC-Nr CAS-Nr Symbo(o)l(en) R-zinnen Vet-alcohol polyglycol ether < 15 % Xi R 38
1. Identificatie van het preparaat en van de onderneming 1.1. Identificatie van het preparaat : BLADGLANS EMULSIE Ref : 81400 - bulk 1.2. Gebruik van het preparaat : Bladglans emulsie geeft, verdund met
Nadere informatieRapportage Sanscrit.nl
Rapportage Sanscrit.nl Instrument ter bepaling van spoedeisendheid van saneren V. Sanscrit 2.5.4 V. rapport 2.16 Algemeen Naam dossier: Waalbanddijk Nijmegen GRONDWATER Code: 20165144 Beoordelaar: buist@bioclear.nl
Nadere informatieZware metalen in Vlaanderen: reden tot paniek? Hilde Vandendriessche, BDB
Zware metalen in Vlaanderen: reden tot paniek? Hilde Vandendriessche, BDB Zware metalen in Vlaanderen: reden tot paniek? Zware metalen Zware metalen en/of essentiële spoorelementen Normale waarden van
Nadere informatieHSE guidelines. april 2017 BENZEEN
HSE guidelines H april 2017 BENZEEN Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan installaties en systemen zijn strikte procedures van kracht. Er bestaat immers een risico dat gevaarlijke stoffen vrijkomen.
Nadere informatieBrabantwater en uw kraanwater
Brabantwater en uw kraanwater Uw kraanwater wordt geleverd door Brabant Water. Wij winnen en zuiveren grondwater, wat u later als drinkwater van hoge kwaliteit uit de kraan haalt. In totaal maken 2,4 miljoen
Nadere informatieOOST NUTRIENTEN EN KRW FRISIA ZOUT B.V.
NUTRIENTEN EN KRW FRISIA ZOUT B.V. 29 september 2010 Inhoud 1 Tekstdelen uit van 5 varianten naar 2 alternatieven 3 1.1 Referentiesituatie 3 1.2 Effecten waterkwaliteit KRW 5 2 Nieuw tekstdeel 7 ARCADIS
Nadere informatieBacteriën maken zwavel Vragen en opdrachten bij de poster
Vragen en opdrachten bij de poster Bacteriën maken zwavel Vragen en opdrachten bij de poster 3 vwo Probleem: Zuur gas T1 Waterstofsulfide ontstaat bij de afbraak van zwavelhoudende organische stoffen.
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Zeist
Luchtkwaliteit in Zeist Inleiding In een eerder artikel is gesproken over Samen het milieu in Zeist verbeteren en de vier pijlers onder het uitvoeringsplan, zie het artikel op deze website van 7 juni en
Nadere informatieOranje Nassaustraat 4-6 (voormalig Haveman en voormalig Drabbe)
Oranje Nassaustraat 4-6 (voormalig Haveman en voormalig Drabbe) Beantwoording vragen over bodemverontreiniging 3 juli 2013 vragen aangeleverd door Mw. De Boer, voor de info-avond Wat houd de grondsanering
Nadere informatieHSE guidelines december 2012 KWIK HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS
H HSE guidelines december 2012 KWIK HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan gesloten installaties en systemen zijn strikte procedures
Nadere informatieBUURTONDERZOEK BP. BP Buurtonderzoek 2014
BUURTONDERZOEK BP 2014 1 INHOUDSTAFEL Inleiding Doelstelling Methodologie Bespreking resultaten Besluit Aanbevelingen 2 INLEIDING 2 à 3 jaarlijks onderzoek Veiligheid- en communicatiebeleid 600 enquêtes
Nadere informatieHumane biomonitoring GENK-ZUID Onderzoek naar de invloed van wonen nabij het industriegebied Genk-Zuid RESULTATEN
Humane biomonitoring GENK-ZUID 2016 2018 Onderzoek naar de invloed van wonen nabij het industriegebied Genk-Zuid RESULTATEN 1 Wat is de humane biomonitoring Genk-Zuid 2016/2018? Waarom deden we dit onderzoek?
Nadere informatiePOMS-site Ter Apel Beoordeling Gezondheidsrisico. Eindrapport
POMS-site Ter Apel Beoordeling Gezondheidsrisico Eindrapport Juni 2016 1 POMS-site Ter Apel Beoordeling Gezondheidsrisico Eindrapport Juni 2016 Auteurs: M. Eggens F. Greven F. Duijm 2 Inhoudsopgave 1.
Nadere informatieMilieu. Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen
Naam: Milieu Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen Slootrandenbeheer Baggeren Krabbescheer bevorderen
Nadere informatieInvloed Waterkwaliteit op de Onderwater Flora en Fauna
Invloed Waterkwaliteit op de Onderwater Flora en Fauna Gezond en voedselrijkwater waarborgt een diversiteit aan Flora en Fauna. Een wankel evenwicht tussen de biologische elementen. Index. De voedselketen.
Nadere informatieGeochemische Bodem Atlas van Nederland
Geochemische Bodem Atlas van Nederland Nut en Noodzaak van Bodemgeochemische Gegevens Paul Römkens & Gerben Mol Of hoe je gegevens kan misbruiken Atlas van de vieze bodem JOOP BOUMA 04/06/12, 00:00 Bodem
Nadere informatieDeel 1: tijd om na te denken
Je rookgedrag veranderen Deel 1: tijd om na te denken Dit boekje wil je doen stilstaan bij je rookgedrag. De bedoeling is niet meteen dat je je rookgedrag gaat veranderen. Doel is na te denken over hoe
Nadere informatieMestgassen Mestgassen: (levens)gevaarlijk, onderschat en hulp - procedures onbekend
Nieuwsbrief 67 Zomer 2014 Mestgassen Mestgassen: (levens)gevaarlijk, onderschat en hulp - procedures onbekend Wist u dat sommige gassen die vrijkomen uit mest slechts één enkele inademing behoeven om de
Nadere informatieUitwerking grondwaterzuiveringsinstallatie
Notitie Concept Contactpersoon Ronnie Berg Datum 27 februari 2014 Uitwerking grondwaterzuiveringsinstallatie 1 Inleiding In de saneringsafweging notitie waren twee varianten onderscheiden: een bemalingsvariant
Nadere informatieDe Friese Waterketen: samen besparen!
De Friese Waterketen: samen besparen! Weet u het antwoord? Drinkwater; waar halen we dit vandaan? Hoeveel water gebruikt u per dag? Auto naar de wasstraat of zelf wassen? Waterbelasting, rioolheffing,
Nadere informatieAntwoorden door een scholier 722 woorden 23 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Hoofdstuk 4 Mens en milieu.
Antwoorden door een scholier 722 woorden 23 november 2002 4 69 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 4 Mens en milieu Paragraaf 1 Vraag 1: a) Dat zijn de levende onderdelen van de natuur. b) Water,
Nadere informatieRisicocommunicatie. Gezondheid als uitgangspunt, een kwestie van vertrouwen?? Henk Jans, arts Inhoudsmanager Bureau GMV 10 juli 2008
Risicocommunicatie Gezondheid als uitgangspunt, een kwestie van vertrouwen?? Henk Jans, arts Inhoudsmanager Bureau GMV 10 juli 2008 Presentatie Beleving risico s in relatie tot (praktijk) Wat is een risico?
Nadere informatieHSE guidelines december 2014 CAUSTIC SODA HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS
H HSE guidelines december 2014 CAUSTIC SODA HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan installaties en systemen zijn strikte procedures
Nadere informatieSOMS MOET JE OM VOORUIT TE GAAN EVEN TERUG IN DE TIJD
SOMS MOET JE OM VOORUIT TE GAAN EVEN TERUG IN DE TIJD CITY M AIR PURIFIER VAN CAMFIL Camfil Clean Air Solutions 1 FEITEN: MET ONZE LUCHTREINIGERS GAAT U DUIZENDEN JAREN TERUG IN DE TIJD. In enkele uren
Nadere informatieSamenstelling en eigenschappen
Samenstelling en eigenschappen Mest is onder te verdelen in kunstmest en natuurlijke mest. Natuurlijke mest is op zijn beurt weer onder te verdelen in mest van dierlijke herkomst en mest van plantaardige
Nadere informatieBrandgevaar: moeilijk brandbaar.
Algemene gegevens CAS nr: 74-83-9 EU-etikettering: R-zinnen: 23/25-36/37/38-48/20-50-59-68 S-zinnen: 1/2-15-27-36/39-38-45-59-61 zeer giftig milieugevaarlijk CLP(EU-GHS): Signaalwoord: GEVAAR H: 280-341-331-301-373**-319-335-315-400-EUH059
Nadere informatieMesdag Zuivelfonds NLTO
Onderwerpen Mesdagfonds Actuele thema s die keuze vragen Onderzoek uitspoeling stikstof (WUR) Onderzoek vastlegging CO2 (AEQUATOR) Conclusie en aanbevelingen Mesdag Zuivelfonds NLTO Ontstaan: fonds kwaliteit
Nadere informatieWelke termijnen en data worden gehanteerd voor het indienen van zienswijzen, bezwaarschriften, etc? Zie hierboven.
Vragen & antwoorden met betrekking tot het EMK terrein Datum: 7 december 2015 Op 12 oktober van dit jaar hebben bewoners die zitting hebben in de Klankbordgroep EMK terrein in een email een aantal vragen
Nadere informatieVragen & Antwoorden over bodemverontreiniging
Vragen & Antwoorden over bodemverontreiniging Hieronder staan veel gestelde vragen en antwoorden over bodemverontreiniging en spoedlocaties. Het gaat om algemene vragen en vragen over de specifieke Rotterdamse
Nadere informatieZo zit dat. Over de bodem en het grondwater in Anna s Hoeve. Inhoud
Zo zit dat. Over de bodem en het grondwater in Anna s Hoeve U overweegt op Anna s Hoeve te gaan wonen. Zoals u waarschijnlijk weet is er op en in de omgeving van Anna s Hoeve sprake van grond- en grondwaterverontreiniging.
Nadere informatie