B.2 Bekrachtiging geheimhouding bijlage bij brief over zekerhedenagent Meerstad..5. B.3 Brief betreffende informatie Meerstad en geheimhouding...

Transcriptie

1 Inhoudsopgave 1. Toelating en beëdiging IJ.J. Rijzebol als Statenlid Regeling van de werkzaamheden...4 B.1 Bekrachtiging geheimhouding brief over Meerstad...5 B.2 Bekrachtiging geheimhouding bijlage bij brief over zekerhedenagent Meerstad..5 B.3 Brief betreffende informatie Meerstad en geheimhouding...5 A.1 Project Meerstad...5 Verkiezing leden Eerste Kamer der Staten-Generaal

2 2

3 Voorzitter: de heer M.J. van den Berg, commissaris der Koningin Griffier: de heer J.M.C.A. Berkhout Aanwezig zijn 42 Statenleden, te weten: N. Bakker (VVD), B. Batterman (PvdA), J. Batting (PvdA), mevrouw S.M. Beckerman (SP), mevrouw A. Beenen (PvdA), mevrouw P.H. Benjamins-van Oudheusden (D66), C.M. Bezuijen (SP), R.H. van der Born (ChristenUnie), mevrouw L.K. Broekhuizen-Smit (PvdA), P.H.R. Brouns (CDA), L.A. Dieters (PvdA), mevrouw G. van Galen (GroenLinks), mevrouw P.W. Geerdink (VVD), mevrouw P. de Graaf-Drijvers (D66), mevrouw S.J.F. van der Graaf (ChristenUnie), mevrouw D. Gruben-Abbas (PvdA), mevrouw O.G. Hartman-Togtema (VVD) vanaf uur, mevrouw A.A.H. Hazekamp (PvdD), mevrouw K.A. Hazewinkel (PvdA), H.L. Hilarides (VVD), M.W.H. Jansen (PVV), A.J.M. van Kesteren (PVV), F.A.M. Keurentjes (CDA), S.J. Krajenbrink (CDA), J.H. Mastenbroek (SP), H. Miedema (GroenLinks), mevrouw I.P.A. Mortiers (PvdA), M.H. Post (GroenLinks), R.D. Rijploeg (PvdA), R.J. Schoenmaker (PvdA), H. Staghouwer (ChristenUnie), C. Swagerman (SP), mevrouw L van der Tuin-Kuipers, (CDA), mevrouw G. Uuldriks- Van der Wielen (PvdA), mevrouw L. Veenstra (SP), J.W.M. Veerenhuis-Lens (fractie Veerenhuis- Lens), R. Visser (PvdA), B.J. Vlonk (VVD), mevrouw K. Wolthof (PVV), mevrouw E.M. Wulfse (VVD), T. Zwertbroek (D66). Na beëdiging is ook het volgende toegelaten Statenlid aanwezig: de heer IJ.J. Rijzebol (CDA) Afwezig: R. Sangers (SP) Aanwezige leden Gedeputeerde Staten: mevrouw M. Besselink, M. Boumans, mevrouw W.J. Mansveld, W.J. Moorlag, W. van der Ploeg, P.G. Vey Mestdagh Opening De VOORZITTER: Goedemorgen, dames en heren. Ik open de vergadering en heet u allen van harte welkom. Maandagochtend is niet de gebruikelijke vergaderdag voor ons, maar het is wel weer de start van een nieuwe week. De wet schrijft voor de Eerste Kamerverkiezingen een speciale datum voor, vandaar dat wij vanmiddag hebben voorzien dat wij bijeen zijn in verband met die verkiezing. Het is een heel procédé, dat leg ik tegen die tijd wel uit. Uiteindelijk is het erg eenvoudig, voor de rest moet u het zelf doen. Wat betreft de voorschriften dat we dit om exact uur vanmiddag moeten doen, dat betekent dat we echt om uur uiterlijk hiermee klaar moeten zijn. Het kan best zijn dat we met onze gewone vergadering eerder klaar zijn, maar ik geef even aan wat de limiet is. Dan moeten we ongeacht waar we zitten en wat we aan het doen zijn, stoppen met het andere. Ik heb bericht van verhindering ontvangen van mevrouw Hartman (VVD) die komt wat later en van onze collega de heer Sangers (SP). John en ik hebben hem opnieuw bezocht in het ziekenhuis afgelopen vrijdag. Hij laat ons groeten en wou er graag weer bij zijn. We kennen hem als iemand die zelfs met de apparaten om hem heen nog zou komen, maar dit was toch even teveel. Het was ook niet verstandig geweest. Dus hij blijft in het UMCG maar laat jullie hartelijk groeten. Hij mag op zijn afdeling geen bloemen ontvangen, dus die heb ik toen aan zijn vrouw meegegeven. We groeten hem van hieruit. Ik weet dat hij in staat is het op internet te volgen. Hij is dan via de streaming met ons verbonden, hij kijkt. 1. Toelating en beëdiging IJ.J. Rijzebol als Statenlid De VOORZITTER: Dan gaan we allereerst over tot de toelating en beëdiging van de heer Rijzebol (CDA) als lid van de Provinciale Staten. De vacature is ontstaan door het vertrek van de heer Jager (CDA). De heer Rijzebol is geen onbekende van ons. U kent het verhaal, Marc Jager heeft per brief van 14 april 2011 laten weten dat hij ontslag neemt. U hebt de brief bij de stukken gekregen en kennis kunnen nemen van zijn beweegredenen, die we goed kunnen volgen. Morgen nemen we in deze zaal afscheid van oud-gedeputeerden de heren Jager en Slager. Marc Jager is in zijn nieuwe rol eigenlijk maar heel kort Statenlid geweest. Dat is nu eenmaal in de aard der dingen. We gaan dus eerst over tot een onderzoek van de geloofsbrieven van de heer Rijzebol. Ik benoem in deze commissie de leden Batting, Bezuijen en mevrouw Wulfse. Ik verzoek de commissie haar 3

4 werkzaamheden aan te vangen en schors de vergadering met het verzoek aan u om op uw plaatsen te blijven zitten. Schorsing voor onderzoek geloofsbrieven. De VOORZITTER: Ik heropen de vergadering en geef het woord aan de voorzitter, de heer Batting. De heer BATTING: Dank u, voorzitter. Wij zijn als commissie bijeengekomen en wij hebben de geloofsbrieven onderzocht van de heer Rijzebol, geboren op 23 mei Wij hebben zijn geloofsbrieven in orde bevonden en stellen de Staten voor hem toe te laten tot dit gremium. De VOORZITTER: Dan gaan we over tot de beëdiging. Ik zweer dat ik om tot lid van de Provinciale Staten benoemd te worden, rechtstreeks noch middelijk, onder welke naam of welk voorwendsel ook, enige gift of gunst heb gegeven of beloofd. Ik zweer dat ik om iets in dit ambt te doen of te laten, rechtstreeks noch middelijk, enige geschenk of enige belofte heb aangenomen of zal aannemen. Ik zweer dat ik getrouw zal zijn aan de Grondwet, dat ik de wetten zal nakomen en dat ik mijn plichten als lid van Provinciale Staten naar eer en geweten zal vervullen. De heer RIJZEBOL (CDA): Zo waarlijk helpe mij God almachtig. De VOORZITTER: Dan mag ik u tweemaal feliciteren. Eenmaal met de beëdiging en eenmaal met uw verjaardag vandaag. Er is ook familie, van harte. Zullen we de felicitaties bij de koffie rond uur doen? Vanaf deze plaats zeg ik Marc Jager natuurlijk dank voor zijn Statenlidmaatschap, dat was een hele korte deze periode. Morgen kunnen we het echte afscheid hebben voor het werk wat hij lange tijd in deze Staten heeft gedaan en als gedeputeerde. Hij verdient de volle aandacht bij dat afscheid, dat kunnen we morgen mooi met elkaar doen. 2. Regeling van de werkzaamheden De VOORZITTER: Op 1 juni 2011 zullen de behandelvoorstellen achteraf door u worden bekrachtigd, omdat ze op 25 mei 2011 eerst in het presidium aan de orde zullen komen. Dat is de nieuwe werkwijze. Zonder beraadslaging of stemming wordt de agenda vastgesteld. B-stukken De VOORZITTER: Ik begrijp dat bij de B-stukken de SP graag even het woord wilde voeren voor een kort punt. Mevrouw VEENSTRA (SP): Dat kan heel kort voorzitter. Wij willen als stemverklaring afgeven dat de SP-fractie tegen de volledige geheimhouding geacht moet worden te hebben gestemd. De heer BROUNS (CDA): Iets uitgebreider dan de SP. Als het gaat om B.1, bekrachtiging geheimhouding brief over Meerstad, dan betreft het een brief waarin vertrouwelijkheid wordt opgelegd op een aantal documenten die ter inzage zijn gelegd. Op zich begrijpt onze fractie dat in die documenten elementen staan die vertrouwelijk zijn en kunnen we die gedachtegang ook volgen. Echter, wij zijn ook van mening dat een heleboel van de informatie die in de documenten staat wel degelijk openbaar zou kunnen worden gemaakt. Er kan volgens ons best gewerkt worden volgens de gedragscode die wij al eens eerder hebben afgesproken, met een publieke versie met een arcering van datgene wat vertrouwelijk is. Om die redenen zullen wij de geheimhouding van deze brief niet bekrachtigen. Als het gaat om B.2, de brief over de zekerhedenagent, vragen wij ons echt oprecht af wat aan die brief geheim zou kunnen zijn qua inhoud. Ik denk dat de vermelding van de omschrijving bij agendapunt B.2 de complete lading van die brief al dekt. Om die reden zullen we deze geheimhouding niet bekrachtigen, ook omdat er toch een deugdelijke motivatie moet zijn voor geheimhouding. Mevrouw HAZEKAMP (Partij voor de Dieren): De Partij voor de Dieren-fractie sluit zich aan bij de toelichting van de CDA-fractie. 4

5 De VOORZITTER: Nog behoefte van de zijde van het college om hierop te reageren? De heer MOORLAG (gedeputeerde): Ik beschouw dit als stemverklaringen en niet zozeer als een uitnodiging tot debat. B.1 Bekrachtiging geheimhouding brief van GS van 20 april 2011 over Meerstad De VOORZITTER: Ik stel aan de orde B.1. Onder aantekening van wat gezegd is, kunnen de overige leden hiermee instemmen? Dat is het geval. Voornoemd stuk wordt bij hamerslag bekrachtigd. B.2 Bekrachtiging geheimhouding bijlage bij brief van GS van 4 mei 2011 over zekerhedenagent Meerstad De VOORZITTER: Ik stel aan de orde B.2. Kunnen de leden hiermee instemmen? Dat is het geval. Voornoemd stuk wordt bij hamerslag bekrachtigd. B.3 Brief van Gedeputeerde Staten van 4 mei 2011 betreffende informatie Meerstad en geheimhouding De VOORZITTER: Ik stel aan de orde B.3. Kunnen de leden hiermee instemmen? Dat is het geval. Voornoemd stuk wordt bij hamerslag bekrachtigd. A-stukken A.1 Project Meerstad - Brief van Gedeputeerde Staten van 27 april 2011, nr /17/A.12, ABJ, betreffende Meerstad, informatie t.b.v. openbare discussie Hierbij worden ook betrokken: - Brief van Gedeputeerde Staten van 21 april 2011, nr /16/A.18, ABJ, betreffende verzoek informatie Meerstad - Beantwoording schriftelijke vragenronde VVD en PvdA De VOORZITTER: Ik heb vanochtend nog laten uitdelen wat de fractievoorzitters gisteren al via de e- mail tot zich hebben gekregen. Het zijn de antwoorden die de heren Schaap en De Jonge hebben gegeven aan ons, nadat we in het presidium bijeen zijn geweest. In het presidium gaven wij aan hen graag te willen ontmoeten liefst voor dit debat, als het niet anders kan erna. In ieder geval willen we weten of er een verschil zit tussen de vertrouwelijke versie en het latere publieke stuk dat destijds in de Staten behandeld is. We hebben hen ook expliciet gevraagd of zij commentaar hebben op hetgeen naar buiten was gekomen over verdere handel en wandel en een bewering van een van de advocaten terzake. U ziet dat dit alles met hen gewisseld is. Zij hebben daar een reactie op gegeven. We kunnen het ermee eens zijn of niet, maar aan duidelijkheid laat die reactie niets te wensen over. De reactie maakt deel uit van deze beraadslagingen. Of misschien laat de reactie wel aan duidelijkheid te wensen over, maar dat is verder aan u en mooi voor het debat. We hebben gezegd dat we acht minuten zullen gebruiken per fractie, dat is ruimschoots. Ik hecht er wel aan dat de spelregels voor iedereen hetzelfde zijn. Dan beginnen we met het debat. De heer Visser spreekt als eerste en houdt zijn maidenspeech. Maar ook voor u geldt wel de tijdsbeperking. De heer VISSER (PvdA): Dank u, voorzitter. Deze maidenspeech wil ik beginnen met een persoonlijke observatie, die overigens de kern van ons debat vandaag raakt. Opgegroeid in een sociaaldemocratisch nest word ik politiek in de tijd van het eerste kabinet-den Uyl. Vergeef me deze bewuste fout, het tweede kabinet-den Uyl is er nooit gekomen. Ik ben nog wel verontwaardigd over de manier waarop het kabinet-den Uyl in 1977 viel, omdat het CDA om electorale redenen de stekker eruit trok. Het kabinet viel over de grondpolitiek, een van de vier pijlers van het beleid waarmee de PvdA vorm en inhoud wilde geven aan de spreiding van inkomen, kennis en macht. Welke vier ook alweer? Nivellering van inkomensverschillen, medezeggenschap van werknemers, 5

6 vermogensaanwasdeling en ook de grondpolitiek. Waar draaide die grondpolitiek ook alweer om? Maximale sturing van de overheid bij het bestemmen van gronden ten bate van het algemeen belang en het voorkomen van speculatie daarbij. Het is goed om dit gegeven in herinnering te roepen, juist nu er zoveel verontwaardiging is over speculatie met gronden in het project Meerstad. Ook bij politieke partijen, het CDA voorop, die principieel niet tegen het recht van ondernemers zijn om binnen wettelijke kaders te mogen speculeren. Speculatie die de PvdA niet wenst en zo graag bij wet zou willen voorkomen. Zo wordt de val van het kabinet-den Uyl actueel en roep ik alle aanwezige partijen op zich vandaag duidelijk uit te spreken over hun opvatting over het nog steeds bestaande recht. We debatteren vandaag overigens over het perspectief van het project Meerstad en wat er in het verleden zoal mis zou zijn gegaan, maar we moeten dat ook doen tegen de achtergrond van de gevolgen van de kredietcrisis. Die is ook het gevolg van speculatie, waardoor de economie op slot dreigt te raken en vooral de ontwikkeling van grootschalige projecten, ook in de woningbouw, te lijden heeft. Landelijk moeten overheden bij dit soort projecten tussen de 2 en 4 miljard euro afboeken. Ondertussen staan die overheden wel voor de opgave om vitale projecten voor de sociaaleconomische ontwikkeling van ons land, althans in onze visie, overeind te houden. In zwaar weer, maar dat ontslaat ons niet van de verplichting alles op alles te zetten, zeker ook in onze regio, om aan de toekomstige vraag naar woningen en de benodigde infrastructuur het hoofd te bieden. Dat is ook in het belang van de echte banen waar we in het noorden om zitten te springen. Voor de Partij van de Arbeid-fractie is en blijft het project Meerstad om tal van redenen van eminent belang. Net zo is het van belang om vast te stellen dat de betrokken gemeenten Slochteren en Groningen, via brede steun in de onderscheiden gemeenteraden, onverkort vasthouden aan de wens om tot verantwoorde doorontwikkeling te komen. Dat is een politiek belangrijk gegeven. Volgens de PvdA-fractie past ons als provinciaal bestuur, met een relatief kleine actieve deelneming in het project, enige bescheidenheid jegens de gemeentebesturen van Slochteren en Groningen, die zich ten volle en met de nodige risico s aan het project blijven committeren. Zij verdienen onze steun en betrokkenheid, waarbij we moeten nagaan wat er in ons vermogen ligt om de doorontwikkeling van Meerstad de wind in de zeilen te geven. Daar kunnen we nu niet op vooruitlopen, ook niet in het licht van het verleden waarover we het de laatste weken zo intensief hebben gehad. Speculatie blijft ons dwarszitten, Statenbreed blijkt. Er is sprake geweest van speculatie bij de verwerving van gronden, waarbij een ondernemer forse winsten heeft geboekt. Al is het dan op basis van gedegen onderzoek vijf à zes jaar geleden gebleken dat daarbij aantoonbaar niets onrechtmatigs is gebeurd. Welke nieuwe feiten liggen ervoor die andere conclusies rechtvaardigen dan een kleine vijf jaar geleden? Hangende de bijdragen van andere partijen in dit debat, zien wij vooralsnog geen aanleiding om aan deze conclusies te twijfelen. Al maakt het deze bittere pil die we hebben te slikken, er niet minder bitter om. Het hoogste recht voelt vaak als het hoogste onrecht. Het college heeft ons bij monde van gedeputeerde Moorlag vanaf het begin van onze zittingsperiode ook nog in demissionaire status nog sprekend namens het inmiddels vorige college, waaraan het CDA en de ChristenUnie deelnamen actief geïnformeerd over zijn zorgen omtrent de ontwikkeling van het project Meerstad. Eerst in vertrouwelijke sfeer, maar vervolgens ook in alle openbaarheid. Het college heeft zich ingespannen om ons als Statenleden optimaal in staat te stellen alle beschikbare stukken, vertrouwelijk en openbaar, in te zien. Inhoudelijk zit er overigens geen licht tussen vertrouwelijke en openbare versies van de stukken die we hebben kunnen inzien. Dat is een belangrijk gegeven. Vervolgens heeft het college zich ingespannen op een lange reeks van vragen duidelijke antwoorden te geven, met inbegrip van vragen omtrent het verleden. Hierbij hebben we uitvoerig gesproken over hetgeen in de commissie Bestuur en Financiën van 1 november 2006 aan de orde geweest is. Ondanks alle schijn van het tegendeel via berichten in de media, zijn er ons inziens geen nieuwe feiten aan het licht gekomen die tot andere conclusies kunnen leiden dan die er toen al zijn getrokken. Als PvdA-fractie zijn we het nog altijd eens met de opvatting van onze toenmalige woordvoerder, de heer Moorlag, dat er weliswaar aantoonbaar niets onrechtmatigs zou zijn geschied, maar dat de Partij van de Arbeid het moreel moeilijk had met de speculatiewinst die er door een gewiekste ondernemer is geboekt gebruik makende van de ruimte die hem door de wet is geboden. De toenmalige woordvoerder van het CDA, de heer Hollenga, vond dat morele bezwaar maar onzin. Het CDA vond op 1 november 2006 dat er maar een streep onder moest. De zaak was immers terdege onderzocht en er was aantoonbaar niets onrechtmatigs geschied. Speculatiewinst is nu eenmaal een risico bij publiekprivate samenwerking van deze aard. Alles overziende was de schade toch beperkt gezien de totale omvang van de grondverwerving. Tot zover de mening van het CDA toen. Ziet de CDA-fractie dat nu wezenlijk anders? In de debatten die we de afgelopen weken in commissieverband hebben gevoerd, is er ook sprake van herhaling van zetten. In wezen zijn er geen feiten op tafel gekomen op basis waarvan we de conclusies, die bijna vijf jaar geleden in de Statencommissie Bestuur en Financiën zijn getrokken, 6

7 moeten herzien. We delen de zorgen van het college omtrent het project Meerstad ten volle en kunnen van harte instemmen met de kritische, maar constructieve lijn, die het college in relatie tot de projectpartners volgt. We kijken uit naar de grex 2011, omdat we dan kunnen nagaan hoe projectpartners de exploitatieopzet hebben herzien op basis van realistische aannames en noodzakelijke bijstellingen, die het project een eerlijke kans van slagen geven. We blijven staan voor de gewenste hoogwaardige kwaliteit van woningen en woonomgeving, waarbij er verschillende waarden aan elkaar kunnen worden gekoppeld. Kwantitatief zullen ambities worden bijgesteld, zonder afbreuk te doen aan de oorspronkelijke ambities in kwaliteit. Voorzitter, ik kom via een aantal vragen aan het college tot een afronding. Kunt u nog eens beknopt aangeven hoe u het perspectief voor Meerstad ziet tegen de achtergrond van de huidige economische stagnatie en de perspectieven op de woningmarkt op middellange termijn. Wat is er volgens u voor nodig om de doorontwikkeling via een herziening van de exploitatieopzet de wind in de zeilen te geven? Kunt u aangeven of het klopt dat u vanuit gedeelde zorg en een goede verstandhouding met de betrokken publieke partners werkt aan de doorontwikkeling van Meerstad. Heeft u recentelijk nog met de betrokken partijen overlegd? Zo ja, kunt u aangeven hoe de betrokkenen aankijken tegen de doorontwikkeling van Meerstad en de manier waarop het project de laatste tijd in het nieuws is? Kunt u daarbij aangeven wat de eventuele extra inzet van de provincie zou kunnen zijn om bepaalde risico s te helpen beperken, in bijzonder voor de gemeente Slochteren? Op welke termijn kunnen we de nieuwe grex verwachten? Bent u bereid ons tot die tijd actief te informeren over cruciale ontwikkelingen omtrent Meerstad. Voorzitter, tot zover mijn bijdrage namens de PvdA-fractie in eerste termijn. Ik dank u voor uw aandacht. [Applaus] De VOORZITTER: Hartelijk dank en gefeliciteerd met uw maidenspeech. Mevrouw Geerdink, fractie van de VVD. Mevrouw GEERDINK (VVD): De geur en de kleur van Meerstad. In 2006 hebben vele partijen hier aanwezig, allemaal, geconstateerd dat de transacties ter verwerving van de gronden in Meerstad geurden. Maar het rook niet genoeg om een nader onderzoek bovenop de reeds uitgevoerde onderzoeken in te stellen. De collectieve insteek was dat Meerstad er moest komen en dat het succesvol zou worden. Het verlangen was groot. Iedereen wist destijds dat er een vertrouwelijke en een openbare versie van het onderzoek naar de grondtransacties rond Meerstad bestond. Partijen zijn allemaal, bedwelmd en verleid door de geur van het succes, ingestapt. Nieuw in 2011 is dat de leden van het college van GS destijds, PvdA en CDA, het vertrouwelijke rapport hebben ingezien en gelezen alvorens het terug te zenden dan wel te vernietigen. Dames en heren, dat is het enige harde nieuwe feit in 2011, terugkijkend naar de gebeurtenissen in 2006 en eerder. De overige nieuwe informatie vijf jaar na dato vertrouwelijke brieven van advocaten, vermeende banden tussen partijen is gebaseerd op geruchten, insinuaties en verdachtmakingen. Het verleden opkloppen om de geur van gevaar op te wekken om toe te werken naar een herhaald onderzoek, een enquête. De vraag die de VVD zich telkens weer gesteld heeft de afgelopen week is of dit in het belang van Meerstad is. Kunnen we, zouden we, hebben we genoeg aanleiding om met eventuele nieuwe onderzoeksresultaten Meerstad beter, sneller, misschien kleiner, maar wel fijner, te realiseren? Het antwoord was en blijft op basis van de feiten nu, nee. Ja, er moet vaart gemaakt worden met het aanpassen van de plannen en het maken van de grex om ervoor te zorgen dat we als overheden samen een Meerstad maken dat voldoet aan de verwachtingen van de bewoners. Op een open en transparante manier hoe meer vertrouwelijk, hoe meer het gaat ruiken. Transparantie, level playing field, vrije marktwerking en een zeer terughoudende overheid dat is volgens de VVD de grondpolitiek die nagestreefd moet worden. Waar veel overheidsinmenging toe kan leiden, dat weten we. Nee, we moeten geen herhaald onderzoek instellen naar het verleden, want dat werkt contraproductief voor Meerstad. Kortom, het is tijd om aan te pakken, door te pakken en niet bij de pakken neer te gaan zitten. Laat staan om zaken uit het verleden nog eens uitgebreid te gaan onderzoeken zonder echte aanleiding. Dit weekend heb ik het boek gelezen getiteld Rood van Midas Dekkers, dat heb je met rood haar. Hij schrijft: Rood is zowel de kleur van het gevaar als van het verlangen. Rood is de kleur van opwinding, hetzij uit liefde, hetzij uit haat. Liefde is een zaak van leven en haat is een zaak van dood. Zulke ultieme kwesties vragen om het duidelijkst mogelijke signaal: rood. Het signaal rood past bij vandaag. Niet alleen bij de verkiezingen, maar ook ten aanzien van Meerstad moeten we een beslissende en een belangrijke keuze maken. Er zijn hier partijen die het signaal rood geven en daarmee Meerstad eigenlijk opgeven. De VVD wil Meerstad laten leven. Dat wilden we in het verleden, dat willen we nu, dat willen we in Slochteren, dat willen we in Groningen, dat willen we in de 7

8 Provinciale Staten en dat willen we in de toekomst. Samen met de andere partijen die betrokken zijn bij de realisatie van Meerstad. Na dit verhaal rest er maar een vraag. Na de uitgebreide bespreking in de commissie willen we gestelde vragen niet nogmaals stellen. College, hoe en hoe snel kunt u ons als fractie, als Staten het beeld geven van de toekomst van Meerstad. De heer SWAGERMAN (SP): [Wijst op knuffelschaap op het spreekgestoelte]. Dit is Gerda niet, dit is Gerrit. Dat kan ik rustig zeggen, want u kunt dat niet controleren vanaf die afstand en met dit lange haar. Waarom staat Gerrit hier? Omdat wij toch echt hier willen melden dat de Staten zich tot nu toe misschien een beetje als gekke Gerritje hebben laten misleiden en misbruiken misschien ook wel. Wij hopen dat er partijen zijn die zo langzamerhand zullen concluderen dat er een eind moet komen aan het feit dat wij als gekke Gerritje hier als Provinciale Staten rondom Meerstad functioneren. Dat even als inleiding. Om te beginnen heb ik een vraag aan het college van GS. Het kan zijn dat ze wat tijd nodig hebben om die te beantwoorden, daarom stel ik hem aan het begin. Is het college bereid voor de tweede termijn een door hen verzonden brief te leveren aan de fracties van Provinciale Staten, met als briefcode /27, CK. Om u te helpen, de brief is geschreven op 5 juli Mocht het college niet bereid zijn deze brief openbaar te maken voor deze Staten, dan zou ik graag willen weten waarom niet. Want de inhoud van deze brief zal naar de mening van de SP veel duidelijkheid brengen omtrent de afhandeling van het conceptrapport Grondverwerving Meerstad, de achtergehouden informatie van het toenmalige college van GS en de onvolkomenheid van informatie, gesprekken of onwetendheid van het huidige college van GS. We hebben als oppositie besloten onze tijd goed en optimaal te gebruiken, hetgeen u terug zult horen in de bijdragen. De gezamenlijke motie om te komen tot een onderzoekscommissie zal worden ingediend door de laatste spreker van de oppositie, de eigenaar van zowel Gerda als Gerrit, mevrouw Hazekamp van de Partij voor de Dieren. Ik zal voornamelijk aangeven hoe de SP tegen de samenwerking in Meerstad aankijkt in samenhang met publieke partijen en dan vooral Slochteren. De SP vraagt zich af hoe het toch komt dat Slochteren blijkbaar tegen heug en meug door de toenmalige gedeputeerde Calon over de streep is getrokken om toch vooral mee te doen in Meestad. Wetende dat het zou betekenen dat er een hoog risicoprofiel zou liggen in samenhang met de ingenomen grondposities en de financiële verantwoordelijkheid daarvan voor Slochteren en Groningen, respectievelijk 102 en 207 miljoen euro. Bedragen die de financiële mogelijkheden van deze gemeenten ver te boven gaan en mogelijk tot een artikel 12-positie kunnen leiden. Enige argumenten hebben we natuurlijk wel gehoord van diverse bronnen in Slochteren. Zo zou er zijn gedreigd met het blokkeren van bouwplannen in de gemeente Slochteren, meer specifiek Harkstede, als er niet ingestemd zou worden met Meerstad. Er is ook gewezen naar de functie van de provincie als toezichthouder van de gemeente. Vervolgens, toen Slochteren eenmaal in Meerstad was gestapt, bleek men zich garant te moeten stellen voor 700 hectare, maar dit was volgens de provincie alleen maar om juridisch-fiscale redenen. Er zou een gentlemen s agreement zijn waarbij een wederzijdse verantwoordelijkheid is afgesproken. Wat beweert echter de huidige gedeputeerde Moorlag, die verantwoordelijk is voor Meerstad? Slochteren kan een fors probleem verwachten. Het risicoprofiel voor Slochteren is groot. Kans op artikel 12 sluit ik niet uit. Uitspraken die nogal haaks staan op de mening die in Slochteren wordt gehanteerd. Aanvullend op die artikel 12-positie, die Moorlag niet uitsluit, zegt Ernst & Young nog het volgende in het document omtrent de controle op de jaarrekening Ik citeer: Wij adviseren overigens wel de situatie rondom Meerstad met klem te blijven volgen. Niet alleen geredeneerd vanuit de eventuele gevolgen voor de provinciale financiën, maar zeker ook vanuit de rol die de provincie heeft in het kader van het toezicht op de gemeenten. Zij zeggen dit in Een verband, dat door Ernst & Young wordt gelegd, maar dat door de provincie altijd ontkend is en duidelijk wel aanwezig. Wat wij hier zien gebeuren is dat de publieke partijen Slochteren en de provincie Groningen min of meer rollebollend over straat gaan. Inclusief uitlekkende briefwisselingen en de leading partner de gemeente Groningen, die er het zwijgen toe doet, maar wel alvast 35 miljoen euro apart zet als voorziening voor een potentiële afschrijving voor Meerstad. Lachende derden kunnen straks nog wel eens de private partijen zijn, want van deze partijen horen we niets en zijn uittredingsvoorwaarden niet publiek helder. Dan nog over het zogenaamde maximale risico van 6 miljoen euro van de provincie Groningen, de enige reden voor Provinciale Staten toen om akkoord te gaan met bemoeienis van de provincie Groningen. Het risico, waarvan de gemeente Slochteren aangeeft daar niet in te geloven en zich niet voor kan stellen dat het daarbij blijft. Gedeputeerde Moorlag in een interview met EenVandaag daarover in de richting van Slochteren en tussen haakjes indirect natuurlijk ook indirect 8

9 in de richting van de stad Groningen: Er moet overleg komen over herontwikkeling. De financiële dekking als vertrekpunt van een discussie. In dit stadium geen financiële tegemoetkoming. Hij zegt toch eigenlijk dat de 6 miljoen euro losgelaten gaan worden. Is het niet in de richting van Slochteren, dan wel omdat het plan herzien gaat worden, zoals door eerdere sprekers is aangegeven. Over de mogelijke fraude rondom de verkoop van gronden zal het CDA de nodige vragen mede namens de SP stellen. Tot slot nog een column uit het Dagblad van het Noorden die de kern raakt waar het hier om gaat als we kijken naar de politieke verantwoordelijkheden. Ik zou meneer Visser willen aanraden daar toch even goed naar te luisteren, na zijn verhaal van zojuist. Helemaal niks geleerd van Blauwestad. De weigerachtige van met name de PvdA in de Provinciale Staten om de handelwijze van overheden en bouwbedrijven in Meerstad te onderzoeken getuigt van arrogantie. Niet alleen de economische recessie, ook interne ruzies, halfbakken afspraken, maar vooral het ontbreken van tijdig en goed risicomanagement, leiden tot een uit de hand gelopen miljoenenverlies in het bouwproject. De PvdA ontkent dat er zaken over grondspeculatie onder de pet zijn gehouden. Zorgwekkende berichten over Meerstad? Uit zijn verband gerukt. Rimpelingen, zo bagatelliseert de PvdA, die weer een te grote broek aantrekt. De crisis rond het zwaar gefinancierde project, waar nog amper huizenkopers voor zijn. Hoe bestaat het? Binnenkort moeten overheden een miljoenenverlies nemen in Meerstad. Over de verdeling daarvan ruziën de gemeenten Groningen, Slochteren en de provincie achter de schermen. De PvdA trekt aan de touwtjes. Coalitiegenoten, in een vorig leven nog kritisch, volgen braaf. Dat is zojuist al gebleken door de woorden van de VVD. Dat allemaal ter bescherming van een legertje oud-bestuurders? Wat een schoffering van de belastingbetaler. Na de uiteengespatte samenwerking tussen overheid en bouwbedrijven in Blauwestad, wilden de Staten een stevige commissie grote projecten, die regelmatig in het openbaar verantwoording aflegt. Nooit meer iets van gehoord. Tot zover de column. Met als geruststellende mening naar de verslaggever dat de commissie grote projecten zojuist benoemd is en aan de slag kan. En misschien wel als eerste project met een enquête omtrent de ontwikkelingen in Meerstad. Voor de VVD, GroenLinks en D66 nog het volgende. Laat je niet achter het karretje spannen door de PvdA. Denk na en neem je eigen zelfstandige beslissing. Het moet hier niet gaan om politieke belangen, maar om de belangen van onze burgers. Uw en onze kiezers. Nogmaals, gedraag u niet als gekke Gerritje. De heer BROUNS (CDA): De PvdA riep in haar betoog op om te komen tot een verantwoorde doorontwikkeling van Meerstad. Een verantwoorde doorontwikkeling is precies de kern waar het wat het CDA betreft vandaag ook over gaat. Namelijk, wij zullen met het project naar de toekomst toe iets moeten doen. Dat is een verantwoordelijkheid die wij als provincie hebben naar onszelf toe en naar het belastinggeld wat wij erin stoppen. Het is ook een verantwoordelijkheid die wij hebben naar onze twee partners in het project, de gemeente Slochteren en de gemeente Groningen. De kern zit in dit feit. Als dan door de PvdA gerefereerd wordt aan het kabinet-den Uyl en aan het voeren van grondpolitiek en de achterliggende redenen daarvan, dan is misschien de conclusie wel dat niet zozeer de kredietcrisis die ongetwijfeld ook impact heeft ons hier parten speelt. Maar als we kijken naar projecten, woningbouwprojecten die allemaal ongeveer in diezelfde periode zijn ontstaan rond het eind van de jaren negentig, dan moeten wij misschien wel tot de conclusie komen dat de gedachtegang dat wij als overheid wel bepalen waar er gebouwd wordt en wat er gebouwd wordt en dat de mensen daar wel gaan wonen, dat die grondpolitiek van de PvdA failliet is. Dat wij ons als overheid moeten gaan herbezinnen op de wijze waarop wij omgaan met beleid ten aanzien van woningbouw. Om daar goed over na te denken, moet je wel degelijk terugkijken naar het verleden. Dan moet je gaan kijken welke beleidsmatige invalshoek wij als publieke partijen gehad hebben bij de vormgeving van dit project. Dan moet je gaan kijken hoe de samenwerking met de private partijen uiteindelijk is vormgegeven. Vanuit welke rollen dat gebeurd is, vanuit welke verantwoordelijkheden en hoe dat is vastgelegd en geborgd. Hoe de publieke belangen daarin zijn geborgd. Hoe wij als overheid omgaan met het spanningveld als zijnde medeprojectontwikkelaar en tegelijkertijd het voeren van regie op de woningmarkt. Hoe we omgaan met het feit dat wij een medeoverheid zijn, die toezicht houdt op de gemeentefinanciën en anderzijds risicovol participeren in het project waarin die gemeenten betrokken zijn. Hoe omgegaan is met informatievoorziening vanuit de publieke partijen, maar zeker ook vanuit de private partijen als het gaat om het belang van het project. Welke beslismomenten er zijn geweest. Wat de verantwoordelijkheden van de verschillende partijen in het besluitvormingsproces zijn geweest. Wat uiteindelijk die samenwerking en die gedachte en achterliggend beleid voor een effect hebben gehad op de doelmatigheid en de effectiviteit waarmee wij hebben opgetreden in het dossier-meerstad. Dat rechtvaardigt een terugkijken, juist om verantwoord met die toekomst te kunnen omgaan. Het zijn vragen die de meesten in deze Statenzaal 9

10 niet vreemd voorkomen. Het zijn namelijk vragen die wij in het dossier-blauwestad ook gesteld hebben. Juist om vervolgens die blik naar voren te kunnen richten en tot een herijking van het beleid te kunnen komen. Mevrouw BENJAMINS (D66): U heeft het over het dossier-blauwestad. In die tijd heeft D66 een motie ingediend voor een parlementaire enquête met betrekking tot Blauwestad, daar heeft u toen tegen gestemd. Wat is er anders aan dit dossier dat u hier wel een parlementaire enquête wilt? De heer BROUNS (CDA): Die vraag kan ik wel beantwoorden. In het dossier Blauwestad is een Rekenkameronderzoek uitgevoerd, waarvan wij op dat moment vonden en nog steeds vinden dat het een goed en gedegen onderzoek is. Een onderzoek dat ook voor Meerstad waarde heeft. In dezen zou dat dan een parlementaire enquête moeten zijn, ik heb dat woord overigens nog niet in mijn mond genomen. Het terugkijken naar het verleden moet in ieder geval op een goede wijze en onafhankelijk en diepgravend gebeuren. We hebben er in het dossier-blauwestad voor gekozen om dat verzoek voor te leggen aan een orgaan dat ons daarvoor ter beschikking staat, namelijk de Rekenkamer. Zij hebben dat aanvaard en uitgevoerd. Mevrouw BENJAMINS (D66): Dan heb ik nog een vraag voor u. In het geval van Blauwestad betrof het gewoon daadwerkelijk een groot provinciaal belang. Wij zijn nu nog 29 miljoen euro aan het afboeken. Bent u het met me eens dat het hier een klein aandeel betreft? De heer BROUNS (CDA): In financiële zin zou dat het geval kunnen zijn. Maar er is terecht door de SP ook een opmerking gemaakt over het feit dat er partners in dit project zijn, de gemeenten. In ieder geval een van die gemeenten geeft nadrukkelijk aan dat er andere afspraken zijn in de vorm van een gentlemen s agreement als het gaat om het afdekken van risico s. Het uiteindelijke provinciaal financieel risico zou wel eens groter kunnen zijn dan hetgeen wat nu op papier staat en bij ons bekend is. Dat is ook een van de vragen die in het onderzoek meegenomen moet worden. Dat is een kant van het verhaal. Ten tweede hebben wij als provincie een zeer groot beleidsmatig belang. Wij zijn regievoerder op de woningmarkt. Een invulling van Meerstad herbergt een potentie van totale verstoring van de woningmarkt in zich, dus de manier waarop wij daarmee omgaan is een groot provinciaal belang. We hebben te maken met natuuropgaven, we hebben te maken met waterberging. Dat zijn allemaal inhoudelijke provinciale belangen. Dus onze betrokkenheid is vele malen groter dan de 6 miljoen euro die wij op dit moment kennelijk op papier garant staan. Mevrouw BENJAMINS (D66): Dus kan ik hieruit concluderen dat u het belang in Blauwestad kleiner vindt dan in Meerstad? De heer BROUNS (CDA): Volgens mij heeft u mij dat niet horen zeggen. U maakte de vergelijking en u gaf aan dat in Blauwestad wij een groot belang hadden en in Meerstad niet. In de Blauwestad hebben we een groot belang, hadden we en hebben we nog steeds. Maar ook in Meerstad hebben wij een inhoudelijk groot belang en dat rechtvaardigt dat wij als Staten onze verantwoordelijkheid nemen. Als het gaat om wat er allemaal gebeurd is, dan wordt er door de SP met name ingegaan op onze relatie met de andere partners in het verhaal en is ingegaan op de wijze waarop deze samenwerking wellicht tot stand is gekomen, inclusief het uitoefenen van druk op een gemeente onder het mom van mogelijke herindeling om in een project toe te treden. Dat raakt een van de elementen van die samenwerking, die wij graag onderzocht willen zien. Daarnaast is er de laatste tijd veel te doen geweest over de wijze waarop grond in dit gebied is verworven. Ook daar stelde de PvdA een vraag aan de CDA-fractie. Dat was een vraag naar aanleiding van hetgeen woordvoerder Hollenga destijds in 2006 naar aanleiding van de rapportages aangegeven heeft, of wij daar als fracties op dit moment anders in staan. Het antwoord is ja. De bijdrage van de heer Hollenga destijds was gebaseerd op de openbare versie van het rapport, op een presentatie van de onderzoekers en op een gedeputeerde die destijds aangaf dat de kwestie definitief van de baan was, want er was niks aan de hand. Op basis van die informatie was de bijdrage van de fractie destijds gebaseerd. Op basis van nieuwe informatie zullen wij als fractie onze bijdrage vandaag en in de toekomst moeten baseren. Op dat punt hebben we ook een aantal vragen aan het college. Een aantal vragen, waarvan ikzelf, als ik in het college zou zitten, niet zou afwachten De heer POST (GroenLinks): Omdat de heer Brouns met een aantal vragen begon, neem ik aan dat het inhoudelijke betoog op het eind loopt. U zegt dat terugkijken gerechtvaardigd is, ik denk dat in dit gremium helemaal niemand vindt dat terugkijken niet gerechtvaardigd zou zijn, maar dat terzijde. 10

11 Maar u zou ook terug kunnen kijken op de bestuursverantwoordelijkheid die het CDA de laatste jaren droeg, in elk geval het totale project van Meerstad betreffend. U zou dat daarbij in acht kunnen nemen. Daar heb ik u nog niet over gehoord en ik hoop dat u daar nog wel aan toekomt in uw eerste termijn. De heer BROUNS (CDA): Geduld is een schone zaak, maar ik zal die vraag nu maar gewoon beantwoorden. Dan is die kwestie daarmee ook van tafel. Als Staten heb je de verantwoordelijkheid te nemen als het gaat om het terugkijken. Dat betreft dus het terugkijken op de hele periode. Dat betreft dus ook het terugkijken op het feit dat wij onderdeel uitmaakten van een coalitie en dat wij in het college ook gedeputeerden hadden. Dat doet niets af aan het terugkijken. Het gaat erom dat je de zaken boven tafel krijgt en dat je daar vervolgens je lessen voor de toekomst uit kunt trekken. Mevrouw GEERDINK (VVD): U spreekt over nieuwe feiten, die nu aanleiding geven tot een andere insteek van het CDA. Kunt u mij toelichten wat precies die nieuwe feiten zijn? De heer BROUNS (CDA): Jazeker. Via berichtgeving in de media is een aantal zaken naar voren gekomen, die conclusies behelzen uit een vertrouwelijk rapport. Een rapport wat wij niet onder ogen hebben gehad. Een rapport waarin kennelijk de conclusie getrokken wordt dat er wel degelijk verrijking door derden heeft plaatsgevonden aan het project Meerstad. Dat is verrijking met belastinggeld. Waarom deze vraag opkomt, waarom deze discussie opkomt; als ik in het college gezeten zou hebben en ik was verantwoordelijk gedeputeerde, dan zou ik daar antwoord op willen hebben. Ik zou niet afwachten tot een journalist die vraag stelt, ik zou niet afwachten tot een willekeurig Statenlid zo meteen een aantal vragen stelt, ik zou daar zelf antwoorden op willen hebben en ik zou die vragen stellen. De heer VISSER (PvdA): U uit vermoedens uit informatie die via de media tot ons is gekomen. Maar vermoedens zijn geen feiten. Klopt dat? De heer BROUNS (CDA): Dat klopt. En hoe kun je vermoedens verifiëren? Door er een onderzoek naar te verrichten. De heer VISSER (PvdA): Maar ook u heeft het bericht inmiddels ontvangen dat de onderzoekers die de hele zaak tegen het licht hebben gehouden, die helaas hier vandaag niet kunnen zijn, nog eens onderstreept hebben ook in hun afzegging dat er feitelijk geen verschil is tussen de vertrouwelijke rapportage en degene die publiek gemaakt is. heeft u concreet dan aanleiding via nieuwe feiten om aan die weergave te twijfelen? De heer BROUNS (CDA): Daar wil ik drie dingen over zeggen. 1) De onderzoekers geven niet aan dat er geen verschillen zijn, maar zij geven aan dat er geen wezenlijke verschillen zijn. Daarbij moet ik me afvragen wat de onderzoekers wezenlijk of niet wezenlijk vinden. Dat kon wel eens een hele andere interpretatie bij die onderzoekers hebben dan wat het heeft bij een Statenlid, vanuit de verantwoordelijkheid die wij als volksvertegenwoordiger dragen. 2) Het is zo dat in ieder geval bij de media die erover berichten, deze rapporten aanwezig zijn. De heer VISSER (PvdA): Over welke rapporten heeft u het dan? De heer BROUNS (CDA): Het gaat dan om het vertrouwelijk rapport Grondverwerving Meerstad. Wij hebben daar een openbare versie van, zoals u weet. Daar zit licht tussen. De heer VISSER (PvdA): Dat kunt u aantonen? Kunt u dat aantonen? U veronderstelt dat. De heer BROUNS (CDA): Ik kan dat niet aantonen, maar degenen die over dat rapport beschikken, berichten daarover. Waarom heeft u redenen om aan te nemen dat een journalist die op basis van beide stukken die hij in zijn bezit heeft, dat aangeeft en bericht dat er verschillen zijn, dat hij dit zou berichten als het niet zo was? Heeft u redenen om de integriteit van de journalist in twijfel te trekken? De heer VISSER (PvdA): Ik heb de journalist hier totaal niet bij betrokken. Over welke journalist hebt u het hier? De heer BROUNS (CDA): Nee u vraagt of er redenen zijn. Het antwoord is ja. 11

12 De heer VISSER (PvdA): Of u beschikt over feiten, dat was mijn vraag. De heer BROUNS (CDA): Ik beschik over informatie die in de krant gekomen is. Die informatie is gebaseerd op een stuk, dat de journalist in zijn bezit heeft. dat is 1. 2) De onderzoekers zelf spreken over geen wezenlijke afwijkingen, dan wil ik wel eens weten wat niet wezenlijk is. En drie, laat ik het maar klip en klaar zeggen, waarom kom je niet naar deze Statenzaal toe, waarom ga je met ons het gesprek niet aan, als je niets te verbergen hebt? Waarom krijg je geen toestemming van je opdrachtgevers? Waarom melden die opdrachtgevers zichzelf niet? Wij hebben legitieme vragen. Als er niets aan de hand is, dan geef je antwoord op die vragen en neem je elke twijfel die er ook maar is krachtig weg. Zij laten die twijfel bestaan. De heer POST (GroenLinks): De heer Brouns stelt de vraag of er redenen zijn om de visie van de journalist in twijfel te trekken. Daartegenover stelt hij wel degelijk dat hij de visie van het college en een aantal gerenommeerde onderzoekers wel in twijfel trekt. Ik zou hem willen vragen welke aanleiding hij daarvoor heeft. De heer BROUNS (CDA): Dat heb ik niet gedaan. Ik heb aangegeven dat deze discussie speelt en dat als ik in het college zou zitten, ik deze discussie van tafel zou willen hebben en als college zelf actief op zoek zou gaan naar de antwoorden op deze vragen. Neem die twijfel maar weg. De heer POST (GroenLinks): Ik ken uw kwaliteiten als gedeputeerde nog niet. Maar in feite zegt u dat uw voorganger er als gekke Henkie naast heeft gezeten. Dat vind ik toch ook wel weer een diskwalificatie. De heer BROUNS (CDA): Ik zeg over mijn voorganger helemaal niks op dit moment. Ik pleit ervoor om helder te krijgen wat er gebeurt is. In dat opzicht heb ik ook nog een aantal vragen die ik aan het college zou willen voorleggen. De heer VAN KESTEREN (PVV): Dit is nu precies waar het om draait. Insinuaties, veronderstellingen, aannames. Is er nu niet voor te pleiten om toch opening van zaken te geven en dat het college een keer met de billen bloot gaat? Is niks mis mee, is ook een taak. De VOORZITTER: Meneer Van Kesteren, als u interrumpeert, dat mag u volledig doen, maar dan moet het zijn richting de heer Brouns met een vraag. De rest mag u doen in uw eigen termijn. De heer VAN KESTEREN (PVV): Voorzitter, ik heb de vraag al gesteld. Is het niet zo dat het college nu gewoon toegeeft en met de billen bloot gaat en zorgt dat er volledige opening van zaken komt, volledige transparantie. Dan heb je dit geouwehoer ook niet meer. De VOORZITTER: Ik snap wat u wilt, maar dat mag u zo meteen in uw eigen bijdrage doen. Gaat u verder. De heer BROUNS (CDA): Ik begrijp dat de hypothetische situatie dat ik in het college zou zitten, in dit geval wel heel serieus wordt genomen. Maar ik laat die beantwoording toch graag aan het college zelf over. Ik heb wel een aantal vragen, die ik aan het college zou willen stellen. Ik zal daarbij rekening houden met de schrijfsnelheid van de heer Moorlag, als u wat rekening houdt met de tijd die mij ter beschikking staat. De VOORZITTER: De heer Moorlag schrijft sneller dan u kunt spreken. De heer BROUNS (CDA): Is er vanuit het college correspondentie geweest aangaande het vertrouwelijke rapport Grondverwerving Meerstad met de private partijen? Als dat het geval is geweest, wat behelsde die correspondentie dan? Kan het college ingaan op de vraag of dat rapport per toeval bij gedeputeerde Callon in de brievenbus is beland of op diens uitdrukkelijke verzoek? Heeft hij dat verzoek dan persoonlijk gedaan of in zijn hoedanigheid van gedeputeerde? Is het rapport vervolgens inhoudelijk besproken in het college? De VVD gaat in haar bijdrage daar in ieder geval wel vanuit. Is het rapport besproken in de GEMM? Kan het college bevestigen dat het onderzoek wat 12

13 beslag heeft gekregen in dit rapport, uitdrukkelijk op verzoek van een van die private partijen is gedaan, zijnde Koop? Dan een aantal vragen aangaande de gang van zaken als het gaat om grondverwerving. Kan het college ons inzicht geven in wie vanuit de Grondbank gemandateerd was om met de makelaars contacten te onderhouden, onder andere met de makelaar Schep? Waaruit bestond dat mandaat? Hoe vond vervolgens terugkoppeling plaats naar de directie van de Grondbank? Wat was de rol van de publieke partijen in dezen? Is er met de makelaars en concreet met makelaar Schep een systeem van vergoeding overeengekomen voor het uitvoeren van de werkzaamheden. Uit welke elementen bestond dat systeem? Is dat vastgelegd in een opdrachtovereenkomst? Is het college bekend of er eerdere relaties zijn tussen leden van de Grondbank en makelaar Schep, relaties die dateren van voor de ontwikkeling van Meerstad? Zijn er tussen de diverse tussenhandelaren onderlinge kruisverbanden? Kan het college aangeven wanneer plangebied 3 in beeld is gekomen als mogelijke ontwikkelingslocatie binnen Meerstad? Voor alle duidelijkheid, plangebied 3 is het deel boven Slochteren. Is daar grond verworven door private partijen? Was dat zelfstandig of in opdracht van de Grondbank? Kan het college ingaan op de vraag of het klopt dat VolkerWessels vanwege die grondverwerving in plangebied 3 is uitgetreden? Graag horen wij van het college ook wat haar beleid is ten aanzien van het inschakelen van makelaars. Daaraan gekoppeld nog een specifieke vraag, namelijk was makelaar Schep een beëdigd makelaar? Klopt de bewering dat in het rapport Grondverwerving Meerstad de conclusie wordt getrokken dat er speculatieve handel heeft plaatsgevonden en dat derden, zijnde een vennootschap en personen buiten de Grondbank, hierdoor bevoordeeld zijn door het boeken van aanzienlijke bruto winsten als gevolg van bestemmingswijzigingen van gronden. Als dat zo is, is daarmee dan belastinggeld verspild? Is er door partijen gehandeld met voorkennis? Bijvoorbeeld ten aanzien van het wel of niet opnemen van plangebied 3 en het verkrijgen van kennis via het laten uitvoeren van bodemonderzoeken op gronden waar later transacties plaatsvinden. Hoe staat het college er tegenover dat een van de onderzoekers naar de grondspeculaties ook werkzaamheden verricht voor een van de personen die object is van het onderzoek naar de grondspeculaties. Hoe zou het college met dergelijke situaties omgaan? Hebben de publieke partijen eigen juridisch advies ingewonnen ten aanzien van de grondhandel, zoals dat verwoord is in het rapport Grondverwerving Meerstad? Tot slot, is het college bereid om het initiatief te nemen dat deze Staten met BPF Bouwinvest, AM, Heijmans, zijnde IBC Vastgoed, en Koop Holding, Geveke in gesprek kunnen gaan over datgene wat er gebeurd is? Is het college bereid om jegens deze partijen het initiatief te nemen om het verzoek in te dienen dat zij elkaar van wederzijdse geheimhouding ontslaan om dat gesprek open met ons te kunnen aangaan. Want die openheid, dat terugkijken op het verleden, dat is voor ons nodig. Voor ons in deze Staten wordt straks verwacht dat wij gaan handelen met betrekking tot het project Meerstad als het gaat om woningaantallen. Als het gaat om kwaliteit, de benodigde financiën en misschien wel afboekingen. In dat opzicht ook een oproep aan het college om werk te maken van de motie die is aangenomen in deze Staten om de invloed van Meerstad op de regio uit te voeren, zodat we dat kunnen betrekken bij de nieuwe grex. Want we moeten nu positie kiezen en we moeten vertrouwen in het project zien te behouden. Daar hebben we informatie voor nodig om keuzes te maken en op een verantwoorde manier met de toekomst om te kunnen gaan. Want, en dan kom ik tot een afronding voorzitter De VOORZITTER: U bent al bij elf minuten. De heer BROUNS (CDA): Je kunt pas verantwoord verder met de toekomst als het verleden op een correcte wijze is afgesloten en je lering hebt getrokken uit het verleden. Dank u voorzitter. De heer RIJPLOEG (PvdA): De heer Brouns wekt zojuist even de indruk dat hij grondspeculatie geen plezierige aangelegenheid vindt. Sterker nog, hij wekt de indruk het verderfelijk te vinden. Is de heer Brouns dan van mening dat het goed is of dat het niet goed is? Als hij vindt dat het niet goed is, is hij dan ook bereid om stappen te nemen om te zorgen dat het niet meer mag in dit land. Dat we maatregelen nemen zodat grondspeculatie gewoon onmogelijk wordt gemaakt. Is hij daartoe bereid, ja of nee? De heer BROUNS (CDA): Beginnend waar het betoog van de heer Rijploeg mee eindigt, ik neem aan dat de heer Rijploeg beseft dat ik niet in de gelegenheid ben om iets te doen als het gaat om landelijke wetgeving op dit punt. Als u mij vraagt hoe ik daar in sta, dan wil ik daar wel antwoord op geven. Op het moment dat er grondspeculaties hebben plaatsgevonden die tot verrijking van grondhandelaren leiden op basis van zaken die in ons wettelijk systeem verbonden zijn, ja dan vind ik dat verachtelijk. 13