10 Bijlage Relatie met OVG 94-95

Transcriptie

1 10 Bijlage 10.1 Relatie met OVG We verwijzen naar onze algemene opmerking inzake de vergelijking tussen OVG en het huidige OVG op bladzijde 15 van dit rapport. Hier gaan we allereerst dieper in op de methodologische aspecten. De toegepaste methodiek voor dit soort van onderzoek kan op verschillende vlakken verschillend zijn. De belangrijkste zijn: de recruteringswijze van de gezinnen, de datacleaning en de vraagstelling. 1) De recruteringswijze van de gezinnen De recruteringswijze van de gezinnen heeft allereerst betrekking op het steekproefkader (d.i.het kader waaruit de steekproef getrokken is). Dit kader was voor beide onderzoeken (OVG94-95 en OVG ) identiek. Het steekproefkader bestond uit de ganse populatie zoals die uit het Rijksregister blijkt. Een tweede element in de recruteringswijze is de benaderingswijze van de gezinnen en de personen. De wijze waarop dit diende te gebeuren werd vrij nauwkeurig bepaald in de overeenkomst met de opdrachtgever die het veldwerk heeft verricht. In beide onderzoeken was deze identiek. We hebben wèl vastgesteld dat in OVG meer inspanningen werden geleverd dan contractueel voorzien om de response zo hoog mogelijk te krijgen. Vermits het veldwerk en de controle/analyse van het vorige OVG evenwel door anderen zijn gebeurd en er toen niet met een optimaal logboek werd gewerkt, is er op dit ogenblik geen zicht in hoeverre dat de vorige keer al dan niet ook gebeurd is. Vermits de groep gecontacteerden die wat moeilijker "over de streep te trekken zijn" niet noodzakelijk overeenstemt met de anderen die wel gemakkelijker deelnemen aan het onderzoek, kan dit consequenties hebben voor het onderzoek. Op zich hoeven dit geen zware consequenties te zijn, maar in principe moet men ervan uitgaan dat dit toch een (eventueel beperkt) globaal effect kan hebben op de onderzoeksresultaten. 2) Wijziging van de datacleaning en de weging. Datacleaning bestaat erin de teruggekomen formulieren die niet perfect ingevuld zijn, zo goed mogelijk aan te vullen of aan te passen. Met "zo goed mogelijk" wordt bedoeld: zo methodisch mogelijk, zo veel mogelijk en zo zeker mogelijk. In de loop van de uitvoering van de verschillende OVG's tussen '94-'95 en nu (OVG94-95, OVG Antwerpen, OVG Hasselt-Genk, OVG Gent, OVG en OVG Vlaams-Brabant) werd een "datacleaningsdocument" opgesteld en verder verfijnd die de richtlijnen bevat over hoe gecleand moet worden. Vermits het veldwerk en de controle/analyse van het vorige OVG94-95 evenwel door anderen zijn gebeurd, is er op dit ogenblik geen zicht op welke wijze toen gecleand werd. Een wijziging in de datacleaning hoeft niet per se een globaal effect te hebben. Het effect kan immers beperkt blijven tot die variabele(n) waarvoor de cleaning gewijzigd is. Gelet op het hierboven gestelde gaan we toch voorzichtigheidshalve uit van een globaal effect alhoewel dit voor de meer éénvoudige vragen misschien een streng standpunt is, maar in de gegeven omstandigheden toch wel aan te raden. Ook de weging is lichtjes aangepast hetgeen een, evenwel beperkte, invloed heeft uitgeoefend. 3) Wijziging van de vraagstelling. T.o.v. OVG94-95 werden verschillende vraagstellingen aangepast. Dit hoeft eveneens niet per se een globaal effect te hebben: het effect blijft immers beperkt tot de desbetreffende vraag 27. Het effect hoeft voor elke vraag ook niet altijd even groot te zijn. 27 Alhoewel men hier ook voorzichtig moet zijn: het al dan niet stellen van een bepaalde vraag of de plaats van een bepaalde vraag kan het antwoord op een andere vraag beïnvloeden. Dit is evenwel vooral van toepassing voor attitudevragen en niet zozeer voor gedragsonderzoek zoals hier het geval is. 200 OVG VLAANDEREN 2 (januari 2000-januari 2001): DEEL 3A: ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST

2 Algemeen beschouwd kunnen we dan het volgende stellen: 1. Indien de vraagstelling niet gewijzigd is en er is geen statistische significantie 28, dan is het best om hier - gelet op de 3 hierboven vermelde punten - geen definitieve besluiten te trekken. De gevonden relatieve stabiliteit zou als een aandachtspunt beschouwd kunnen worden. 2. Indien de vraagstelling niet gewijzigd is en er is wèl een statistische significantie, dan is het best om hier - gelet op de 3 hierboven vermelde punten - geen definitieve besluiten te trekken. De gevonden wijziging zou als een aandachtspunt beschouwd kunnen worden. 3. Indien een vraagstelling wel gewijzigd is dan kan dit algemeen op 2 manieren: op ingrijpende en op niet-ingrijpende wijze. - wanneer de wijziging eerder ingrijpend is, dan is er geen directe reden om de significantietoets uit te voeren en werd dit ook niet gedaan. - wanneer de wijziging eerder niet ingrijpend is, dan werd er wel een statistische significantie berekend en zijn globaal beschouwd de bepalingen onder 1 en 2 van toepassing, doch steeds rekening houdend met het feit dat de vraagstelling, zij het beperkt, gewijzigd is. De frequentieverdelingen worden als verdeling getest door middel van een 'X²-test'(chi-kwadraattest). Dit wil zeggen dat nagegaan wordt in hoeverre de waarden van de categorieën van een bepaalde frequentietabel van OVG94-95 al dan niet significant afwijkt van de waarden van de categorieën van dezelfde frequentietabel van OVG in zijn geheel (verder "verdeling" genoemd). Vervolgens wordt een "paarsgewijze" test uitgevoerd via een z-test voor proporties (verder 'proporties' genoemd). Dit wil zeggen dat nagegaan wordt in hoeverre de waarde van een bepaalde categorie van een bepaalde frequentietabel van OVG94-95 al dan niet significant afwijkt van de waarde van dezelfde categorie van dezelfde frequentietabel van OVG We kunnen dit ook anders uitdrukken: als we een significant verschil merken als verdeling (X²-test), aan welke categorie(ën) kan dat verschil dan toegeschreven worden (z-test) 29. De gemiddelden worden getest met een 't-test'. "ns"betekent: niet significant; indien een P-waarde vermeld wordt is het verschil wel statistisch significant (de P-waarde drukt dan de mate van betrouwbaarheid uit: P<0,05 betekent dan dat de kans dat het verschil niet te wijten is aan het toeval > 95% hetgeen als een klassieke betrouwbaarheidsgrens wordt beschouwd in de sociale wetenschappen). We overlopen dan nu een aantal vergelijkingen. Verdeling van rijbewijsbezit volgens geslacht (cf. tabel 2): Vraagstelling lichtjes gewijzigd (in OVG wordt uitdrukkelijk verwezen naar een rijbewijs om een auto te besturen) RIJBEWIJSBEZIT Man 75,47 % 75,73 % ns Vrouw 57,06 % 60,13 % P< Voor een nadere toelichting van dit begrip: zie deel 1, bladzijde Niettemin is het soms mogelijk dat de verdeling als zodanig statistisch niet significant is en een bepaalde paarsgewijze vergelijking binnen de verdeling wel. OVG VLAANDEREN 2 (januari 2000-januari 2001): DEEL 3A: ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 201

3 Verdeling van personen volgens autogebruik (cf. tabel 10): Vraagstelling gewijzigd (categorie 'nooit' werd naar voren geplaatst waardoor de kans dat 'nooit' wordt aangeduid, vergroot). AUTOGEBRUIK Dagelijks 52,7% 50,6% 1 tot x keer per week 33,6% 33,9% 1 tot x keer per maand 6,0% 4,5% 1 tot x keer per jaar 1,9% 1,5% Nooit 5,7% 9,4% Significantie niet getest. Verdeling van personen volgens fietsgebruik (cf. tabel 11): Vraagstelling gewijzigd (categorie 'nooit' werd naar voren geplaatst waardoor de kans dat 'nooit' wordt aangeduid, vergroot). FIETSGEBRUIK dagelijks 28,4% 25,3% 1 tot x keer per week 16,7% 24,5% 1 tot x keer per maand 16,1% 18,6% 1 tot x keer per jaar 17,2% 16,0% nooit 11,6% 15,6% Significantie niet getest. Verdeling van personen volgens BTM-gebruik (cf. tabel 12): Vraagstelling gewijzigd (categorie 'nooit' werd naar voren geplaatst waardoor de kans dat 'nooit' wordt aangeduid, vergroot). BTM-GEBRUIK dagelijks 6,6% 4,5% 1 tot x keer per week 6,1% 6,6% 1 tot x keer per maand 10,2% 10,6% 1 tot x keer per jaar 28,2% 32,5% nooit 48,8% 45,9% Significantie niet getest. Verdeling van personen volgens treingebruik (cf. tabel 13): Vraagstelling gewijzigd (categorie 'nooit' werd naar voren geplaatst waardoor de kans dat 'nooit' wordt aangeduid, vergroot). Vermits de daling van de categorie "nooit' hier zo sterk is, werd toch een significantietest uitgevoerd. Verdeling: statistisch significant verschillend ( P<0,01). TREINGEBRUIK dagelijks 4,1% 3,1% P<0,01 1 tot x keer per week 2,7% 2,6% ns 202 OVG VLAANDEREN 2 (januari 2000-januari 2001): DEEL 3A: ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST

4 1 tot x keer per maand 4,0% 5,5% P<0,01 1 tot x keer per jaar 35,6% 49,2% P<0,01 nooit 53,7% 39,6% P<0,01 Verdeling van beroepsactieven volgens hoofdvervoerswijze woon-werkverkeer (cf. tabel 24): Vraagstelling gewijzigd (categorieën "snor-bromfiets en "motor" in OVG2000 bijkomend voorzien; categorie "bus" in OVG2000 gewijzigd in "lijnbus"; in OVG2000 "bedrijfs-of schoolvervoer" geplaatst voor de categorie "lijnbus"); Geen significantietest uitgevoerd wegens te sterke wijziging in de vraagstelling. Gemiddeld afgelegde afstand thuisadres-werkadres (cf. tabel 28): Vraagstelling ongewijzigd. Stijging van 16,98 naar 19,05 km. Statistisch significant (P<0.01) Verdeling van studerenden volgens hoofdvervoerswijze woon-schoolverkeer (cf. tabel 50): Vraagstelling gewijzigd (categorieën "snor-bromfiets" en "motor" in OVG bijkomend voorzien; categorie "bus" in OVG gewijzigd in "lijnbus"; in OVG "bedrijfs-of schoolvervoer" geplaatst voor de categorie "lijnbus"; in OVG94-95 werd niet verwezen naar "schoolvervoer", alleen naar "bedrijfsvervoer"). Geen significantietest uitgevoerd wegens te sterke wijziging in de vraagstelling. Gemiddeld afgelegde afstand thuis/kotadres tot de school (cf. tabel 53): Vraagstelling gewijzigd (in OVG werd aangegeven dat de studenten de afstand tot hun kot moesten aangeven). Daling van 9,5 km naar 8,3 km. Statistisch significant (P<0.01). Gemiddeld aantal verplaatsingen per persoon per dag (gavppd) (cf. tabel 84): Daling van 2,8 naar 2,6 (rekening houdend met beide hieronder vermelde herrekeningen). In OVG94-95 zijn alle berekeningen gebeurd op basis van twee invuldagen. De belangrijkste referentiecijfers werden herrekend op basis van 1 invuldag. Het cijfer van OVG94-95 dat hier vermeld staat, is dan ook niet gelijk aan het cijfer van het eindrapport van OVG94-95 uit In OVG94-95 konden er slechts 6 verplaatsingen per persoon ingevuld worden. In 2000 kon men er 10 invullen. Van de personen die verplaatsingen maken, maakt 7.5% inderdaad meer dan 6 verplaatsingen. Dit is geen verwaarloosbaar aantal. Hierdoor ontstaat, in vergelijking met OVG94-95, voor OVG een systematische verhoging van het gemiddeld aantal verplaatsingen (en het gemiddeld aantal kilometer per persoon per dag). De cijfers werden daarom herrekend waardoor de verplaatsingsgegevens van OVG werden beperkt tot de ingevulde 6 verplaatsingen i.p.v. de ingevulde 10 verplaatsingen. Het cijfer dat hier vermeld staat, is dan ook niet gelijk aan het cijfer dat eerder in dit rapport werd opgenomen vermits daar het cijfer gebaseerd is op 10 verplaatsingen. Statistisch significant verschil (P<0.01). OVG VLAANDEREN 2 (januari 2000-januari 2001): DEEL 3A: ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 203

5 Vergelijking verdeling gavppd volgens hoofdvervoerswijze (in percentages) (cf. tabel 85) Vraagstelling gewijzigd (categorie "bus" gewijzigd in "lijnbus" waardoor eveneens effect op categorie "andere"). Verdeling: statistisch significant verschillend ( P<0,01). GAVPPPD Autobestuurder 43,3% 44,2% ns Autopassagier 18,7% 17,6% P<0,01 Motor 0,3% 0,3% ns BTM 2,6% 2,0% niet getest Trein 1,7% 1,6% ns brom-snorfiets 1,0% 1,1% ns Fiets 15,6% 14,6% P<0,01 te voet 14,0% 11,1% P<0,01 Andere 0,7% 1,1% niet getest Onbepaald 2,0% 6,3% P<0,01 Het percentage "onbepaald" is verdrievoudigd (van 2 % naar 6.3%, een significant verschil). Indien we ervan uitgaan dat dit verschil verspreid is over alle andere vervoermiddelen (hetgeen betekent dat het verschil niet direct kan toegewezen worden aan één of andere antwoordcategorie(ën)), en we als gevolg hiervan de vergelijking opnieuw maken maar dan zonder deze categorie "onbepaald" dan bekomen we volgende tabel. Vergelijking verdeling gavppd volgens hoofdvervoerswijze (in percentages) zonder de categorie "onbepaald"(cf. tabel 85) Verdeling: statistisch significant verschillend ( P<0,01). GAVPPD autobestuurder 44,2% 47,2% P<0,01 autopassagier 19,1% 18,8% ns motor 0,3% 0,4% ns BTM 2,7% 2,2% niet getest trein 1,8% 1,7% ns brom-snorfiets 1,0% 1,2% ns fiets 15,9% 15,6% ns te voet 14,3% 11,8% P<0,01 andere 0,8% 1,2% niet getest Verdeling van het gavppd per motief (cf. tabel 86): Vraagstelling gewijzigd (iets/iemand gaan halen/brengen, ontspanning, sport & cultuur en diensten als uitdrukkelijke categorieën voorzien in OVG ; instructies notities van zakelijk verkeer verstrengd) In OVG werd na het ingeven van de vragenlijsten een uitgebreide controle gedaan van de opgegeven verplaatsingsdoelen. Voor alle verplaatsingen binnen de restklasse werd nagegaan wat de mensen als andere hadden ingevuld. Hieruit bleek dat het brengen en halen van personen een te belangrijke categorie was binnen de restcategorie. Voor de verdere analyse werden verplaatsingen met dit doel dan ook in een aparte motiefklasse ondergebracht. Dit geldt ook voor de categorieen 'ontspanning, sport en cultuur' en 'diensten'. Voor OVG werd dus het brengen en halen van iemand/iets als een aparte antwoordmogelijkheid toegevoegd. Dit geeft in principe een extra stimulans om indien nodig deze 204 OVG VLAANDEREN 2 (januari 2000-januari 2001): DEEL 3A: ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST

6 Niet getest wegens te sterke wijziging in de vraagstelling. Verdeling gavppd volgens geslacht (cf. tabel 96): GAVPPD Man 2,9 2,7 P<0.05 Vrouw 2,7 2,5 P<0.05 Dezelfde opmerking als onder gavppd geldt hier ook. Gemiddeld aantal afgelegde kilometers per persoon per dag (gaakppd) (cf. tabel 114): Daling van 35,5 km naar 31,6 km (rekening houdend met beide hieronder vermelde herrekeningen). In OVG94-95 zijn alle berekeningen gebeurd op basis van twee invuldagen. De belangrijkste referentiecijfers werden herrekend op basis van 1 invuldag. Het cijfer van OVG94-95 dat hier vermeld staat, is dan ook niet gelijk aan het cijfer van het eindrapport van OVG94-95 uit In OVG94-95 konden er slechts 6 verplaatsingen per persoon ingevuld worden. In 2000 kon men er 10 invullen. Van de personen die verplaatsingen maken, maakt 7.5% inderdaad meer dan 6 verplaatsingen. Dit is geen verwaarloosbaar aantal Hierdoor ontstaat, in vergelijking met OVG94-95, voor OVG een systematische verhoging van het gemiddeld aantal verplaatsingen (en het gemiddeld aantal kilometer per persoon per dag). De cijfers werden daarom herrekend waardoor de verplaatsingsgegevens van OVG werden beperkt tot de ingevulde 6 verplaatsingen i.p.v. de ingevulde 10 verplaatsingen. Het cijfer dat hier vermeld staat, is dan ook niet gelijk aan het cijfer dat eerder in dit rapport werd opgenomen vermits daar het cijfer gebaseerd is op 10 verplaatsingen. Statistisch significant verschil (P<0.01). Verdeling van het gaakppd volgens motief (cf. tabel 116): Vraagstelling gewijzigd (iets/iemand gaan halen/brengen, onstspanning, sport & cultuur en diensten als uitdrukkelijke categorieën voorzien in OVG2000; instructies notities van zakelijk verkeer verstrengd) 31 Niet getest wegens te sterke wijziging in de vraagstelling. Gaakppd volgens geslacht (cf. tabel 121): GAAKPPD Man 41,6 km 38,6 km P<0.05 Vrouw 27,1 km 24,9 km ns Dezelfde opmerking als onder gaakppd geldt hier ook. antwoordmogelijkheid aan te duiden. Hoewel een stijging van 6.3% naar 10% groot lijkt, blijkt uit onderzoek dat zelfs nog grotere stijgingen mogelijk zijn, enkel door de antwoordmogelijkheid expliciet te vermelden (Schuman & Presser 1979). 31 Zie voetnoot 30 OVG VLAANDEREN 2 (januari 2000-januari 2001): DEEL 3A: ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 205

7 10.2 Lijst met de variabelennamen in de regressies INTERCPT constante die er steeds bijgeteld moet worden VROUW vrouw RYBEWYSC bezit een rijbewijs LFT0612 leeftijd tussen 6 en 12 jaar LFT1315 leeftijd tussen 13 en 15 jaar LFT1618 leeftijd tussen 16 en 18 jaar LFT1924 leeftijd tussen 19 en 24 jaar LFT5564 leeftijd tussen 55 en 64 jaar LFT6599 leeftijd ouder dan 65 NIETVAST geen vaste werkuren PARKENIG enige parkeerproblemen bij het werk/de school PARKVEEL veel parkeerproblemen bij het werk / de school PARKIETS veel of enige parkeerproblemen VASTKMC aantal km van thuis tot aan vaste werkplaats WEDUW weduwe / weduwnaar ONGEHUW ongehuwd GNDIPL geen diploma LODIPL hoogst behaalde diploma: lager onderwijs LMDIPL hoogst behaalde diploma: lager middelbaar onderwijs HMDIPL hoogst behaalde diploma: hoger middelbaar onderwijs ZELFST zelfstandige ARBEIDER arbeider GZARBEID gezinshoofd arbeider GZZELFST gezinshoofd zelfstandige TOTINK4P totaal netto gezinsinkomen > BEF/ maand TOTINK7M totaal netto gezinsinkomen < BEF/ maand TOTINK07 totaal netto gezinsinkomen tussen en BEF/ maand ATRE10m Treinstation bij het werk / de school < 1 km ATRE20M Treinstation bij het werk / de school < 2 km ATREH05M Treinstation thuis < 500 m ATREH20M Treinstation thuis < 2 km ABUS05M bushalte bij het werk / de school < 500 m ABUS10M bushalte bij het werk / de school < 1 km ABUS20M bushalte bij het werk / de school < 2 km ABUSH20M bushalte thuis < 2 km WAG0_05 Het aantal wagens per gezinslid is groter dan 0, maar kleiner dan 0. ATOTKM aantal km van thuis tot aan werkplaats van die dag 206 OVG VLAANDEREN 2 (januari 2000-januari 2001): DEEL 3A: ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST

8 TREIN BUS FIETS AUTV1618 BUSKM BROMKM FIETSKM PRKVLAU PRKEGAU VR1924 VR6599 VRKMC VEELKMC IETSKMC TRE1MKMC KM0612 KM1924 TI4P612 trein als hoofdvervoermiddel bus als hoofdvervoermiddel fiets als hoofdvervoermiddel auto als hoofdvervoermiddel en vertrek tussen en uur aantal km van thuis tot aan werkplaats van die dag en bus als hoofdvervoermiddel aantal km van thuis tot aan werkplaats van die dag en brommer/snorfiets als hoofdvervoermiddel aantal km van thuis tot aan werkplaats van die dag en fiets als hoofdvervoermiddel veel parkeerproblemen bij het werk en auto als hoofdvervoermiddel enige parkeerproblemen bij het werk en auto als hoofdvervoermiddel vrouw tussen 19 en 24 jaar vrouw > 65 jaar aantal km naar het vast werk voor een vrouw aantal km tot aan het werk / de school voor iemand met veel parkeerproblemen bij het werk / de school aantal km tot aan het werk / de school voor iemand met enige of veel parkeerproblemen bij het werk / de school aantal km tot aan het werk / de school voor iemand met treinstation minder dan 1 km van het werk aantal km tot aan de school voor kind tussen 6 en 12 jaar aantal km tot aan de school voor jongere tussen 19 en 24 jaar kind van 6-12 jaar uit een gezin met gezinsinkomen > BEF OVG VLAANDEREN 2 (januari 2000-januari 2001): DEEL 3A: ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 207