Boekwerk. Voorstel voor een project omschrijving. 1.1 Doelstelling
|
|
- Evelien Claessens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Boekwerk Voorstel voor een project omschrijving 1.1 Doelstelling Het doel van het te ontwikkelen lespakket Boekwerk is leerlingen op een nieuwe manier bezig te laten zijn met taal, boeken en vakinhoud. Doordat leerlingen zelf actief bezig zijn met het maken van een eigen boek over een zelfgekozen onderwerp, zal het leerplezier en - rendement worden vergroot: leerlingen zullen met meer motivatie teksten gaan lezen die met het onderwerp van hun boek te maken hebben, zijn op een andere manier met boeken en vakinhoud bezig, en werken aan een concreet eindproduct waar ze trots op kunnen zijn. Boekwerk wil daarmee een bijdrage leveren aan de literatuureducatie van leerlingen: door leerlingen met productieve activiteiten te laten werken aan boeken en (literaire) teksten, zoals gedichten, hopen we de kennis van leerlingen over literatuur te vergroten. Daarnaast wil het lespakket Boekwerk aansluiten bij de belangrijkste ideeën en kenmerken van de Nieuwe Onderbouw. Volgens deze visie is het belangrijk dat leerlingen actief en in toenemende mate zelfstandig leren. 1.2 Doelgroep(en) Deze nieuwe onderbouw laat ruimte voor scholen. Docenten vinden het moeilijk om goed projectonderwijs te organiseren op hun school. Veel docenten zijn zelf bezig met het ontwikkelen van projecten, maar merken daarbij dat dat een tijdrovende activiteit is en vinden het ook moeilijk om tot een kwalitatief goed onderwijspakket te komen. Steeds vaker komt daarom de vraag vanuit scholen naar min of meer kant-en-klare projecten, die flexibel inzetbaar zijn in het onderwijs en die aansluiten bij de nieuwe kerndoelen. Het lespakket zal zich daarom speciaal richten op leerlingen in de onderbouw van het vmbo. Uit onderzoek van de Stichting Lezen (Land e.a.) is gebleken dat vmbo-leerlingen moeite hebben met lezen of het niet leuk vinden. Het doel van dit lespakket is dan ook ervoor te zorgen dat vmbo-leerlingen meer plezier beleven aan de teksten en dat ze daarbij de tekstinhoud goed begrijpen en onthouden. 1
2 Jongeren in het vmbo zijn bovendien snel afgeleid en doenerig ingesteld. Dat stelt eisen aan de didactische aanpak en de werkvormen die docenten gebruiken in het onderwijs. Uit ervaring en onderzoek weten we dat vmbo-leerlingen leerstof het liefst vewerken op een concrete manier (toepassen, voorbeelden bedenken, oefenen). In het lespakket zal daarom rekening gehouden worden met deze behoefte van de jongeren. Bovendien zullen in het materiaal suggesties en aanbevelingen opgenomen worden voor geschikte werkvormen voor deze doelgroep. 1.3 Projectinhoud Het idee achter het lespakket Boekwerk is dat leerlingen samen werken aan een boek dat zij in opdracht van de school of een externe opdrachtgever maken. Het onderwerp van dit boek kan gerelateerd worden aan bijvoorbeeld het leergebied Mens & Maatschappij, zodat het lespakket ingezet kan worden als vakoverstijgend project. Om een boek te kunnen maken, moeten leerlingen verschillende taalactiverende en vakoverstijgende opdrachten uitvoeren. Zo moeten ze informatie over het onderwerp verzamelen (Mens & Maatschappij), hun gedachten en bevindingen goed op papier zetten (Nederlands), samen overleggen en nadenken over de vormgeving (Kunst en Cultuur). Omdat het vergroten van het plezier in taal en taal één van de centrale doelstellingen is in dit nieuwe lespakket Boekwerk, zal hier tijdens de opdrachten extra aandacht aan worden besteed. Leerlingen kunnen daarom bijvoorbeeld ook in poëzie hun ervaringen verwoorden. Het lesmateriaal zal gekoppeld worden aan de landelijke wedstrijd Open je eigen boek! en de al bestaande wedstrijd Doe Maar Dicht Maar. Open je eigen boek is een unieke creatieve competitie in heel Nederland. Bij deze wedstrijd gaat het om een ontwerp voor een boek, waarbij zowel om de inhoud als vorm moet worden gedacht. Het eindproduct telt: het mooiste boek. Er zijn geen grenzen of specifieke doelgroepen, iedereen mag meedoen in elke gewenste combinatie. Met Open je eigen boek wil de organisatie van de wedstrijd de belangstelling en liefde voor boeken bevorderen. De wedstrijd biedt veel mogelijkheid tot talentontwikkeling en creativiteit. Tijdens de wedstrijd worden bibliotheken het podium van samenwerkende instellingen en personen in het kader van boeken en artistieke creativiteit. Voor in indruk van de wedstrijd verwijzen we graag naar de website: De organisatie streeft ernaar om met het 2
3 landelijke initiatief Open je eigen boek veel ruimte te geven aan plaatselijke en regionale initiatieven, zonder het landelijke karakter te verliezen. Het lespakket Boekwerk zou één van deze initiatieven kunnen zijn. Doe Maar Dicht Maar organiseert jaarlijks een poëziewedstrijd voor jongeren. Jongeren kunnen hun zelfgemaakte gedichten insturen en deze worden door een deskundige jury beoordeeld. De wedstrijd wordt afgesloten met een festival waarbij de winnaars hun gedicht op het podium voordragen, naast professionele dichters en (muzikale) acts. De eindproducten van de leerlingen kunnen dus ingediend worden voor deze wedstrijden. Dit wedstrijdelement kan voor leerlingen motiverend werken. 1.4 Middelen en werkwijze(n) In overleg met de docenten van de vmbo-scholen wordt gekeken welke invulling van het lespakket het beste aansluit bij de onderwijskundige doelstellingen van de school. Er wordt een externe opdrachtgever gezocht die bereid is de leerlingen van de vmbo-school een opdracht tot het maken van een boek te geven. De volgende voorbeelden geven een indruk van de mogelijke inzetbaarheid van het lespakket: Voorbeeld 1: De docenten van een basisschool willen hun leerlingen kennis laten maken met het voortgezet onderwijs. De school vraagt daarom aan een vmboschool in de omgeving om een boek te schrijven over de ervaringen van de vmbo-leerlingen in het voortgezet onderwijs. De vmbo-leerlingen beschrijven hun school, maken foto's van het interieur, vertellen hoe hun dag eruit ziet en leggen hun impressies over hun eerste stappen in het voortgezet onderwijs in dichtvorm of in een verhaaltje vast. De leerlingen bundelen deze teksten en afbeeldingen in één of meerdere boeken. De mooiste gedichten worden opgestuurd naar Doe Maar Dicht Maar. De leerlingen kunnen het boek ook insturen voor de wedstrijd Open je eigen boek! 3
4 Voorbeeld 2: Het decanaat van een vmbo-school wil de eigen leerlingen helpen bij hun beroepskeuze, maar heeft de ervaring dat bestaande folders en informatiepakketen ver van de belevingswereld van de leerlingen staan. Daarom vragen ze de leerlingen zelf om een beroepengids samen te stellen die voor de nieuwe lichting vmbo-leerlingen gebruikt kan worden. Om deze gids samen te stellen moeten de leerlingen beroepsprofielen beschrijven, interviews houden met beoefenaars van de verschillende beroepen en hun eigen ideeën over hun toekomstige beroep beschrijven. In verhalen en gedichten schrijven de leerlingen over hun eigen toekomstverwachtingen. Met het materiaal maken de leerlingen een voorlichtingsboek te maken dat in de toekomst door het decanaat zal worden gebruikt. De leerlingen dragen hiervoor de eindverantwoordelijkheid. De mooiste gedichten worden opgestuurd naar Doe Maar Dicht Maar. De leerlingen kunnen het boek ook insturen voor de wedstrijd Open je eigen boek! 1.5 Resultaten Dit projectvoorstel voorziet in de ontwikkeling van een flexibel inzetbaar, vakoverstijgend lespakket voor het vmbo. In projectonderwijs werken leerlingen actief en probleemoplossend aan concrete eindopdrachten. Hierdoor is het participeren in projecten voor leerlingen leuk en leerzaam. Juist omdat taal een prominente rol heeft in tal van projecten, biedt projectonderwijs ook grote mogelijkheden voor taalverwerving in een stimulerende en motiverende omgeving. In dit lespakket is oog voor zowel vak- als taaldoelen, waarbij het vergroten van de taalvaardigheid van leerlingen een prominente rol heeft. Daarnaast wordt veel belang gehecht aan het samenwerkend leren: in het lespakket werken de leerlingen samen toe naar een concreet eindproduct. Aan het eind van dit ontwikkelproject ligt er een lesmap met daarin alle materialen, achtergrondinformatie, tijdschema's en lessuggesties. In de map zijn vier losse lesmodules 4
5 opgenomen rond algemene taalvaardigheden die in het project kunnen worden ingezet, maar ook buiten dit specifieke project ook in het onderwijs kunnen worden ingezet. 1. Het zoeken van informatie voor je boek 2. Het schrijven voor je boek 3. Het maken van gedichten voor je boek 4. Het presenteren van je boek De projectontwikkelaars bieden naast deze materialen ook begeleiding bij het implementeren van het vakoverstijgende project in de school. In het lespakket zijn de volgende fases te onderscheiden. (1) Oriëntatie Tijdens de oriëntatie maken de leerlingen kennis met de mogelijk externe opdrachtgever en krijgen ze te horen dat ze gaan werken aan een eigen gemaakt boek. Leerlingen werken dus toe naar een eindproduct in boekvorm. Het werken aan een eigen boek, met de klas, een groep of individueel, geeft het lespakket een extra dimensie. Dit eindproduct is in eerste instantie bedoeld voor de extene opdrachtgever. Op basis van de informatie die de opdrachtgever de leerlingen geeft, gaan leerlingen in groepjes aan de gang met het opstellen van een plan voor hun boek. Ze bepalen hun onderwerp van het boek en brainstormen over een mogelijke invulling. (2) Informatie verzamelen Vervolgens gaan leerlingen aan de slag om informatie te verzamelen op basis waarvan ze de inhoud voor hun boek gaan maken. Tijdens deze fase van het project kunnen leerlingen de optionele lesmodule 'Het zoeken van informatie voor je boek' volgen. Ook kunnen leerlingen met een digitale camera op pad gaan om te zorgen voor illustraties voor hun boek. (3) Informatie verwerken Leerlingen leren de verzamelde informatie te verwerken en schrijven korte teksten voor hun boek. Onderdeel is van deze fase zijn de optionele de lesmodules 'het schrijven voor je boek' en 'het maken van gedichten voor je boek'. Als leerlingen in het kader van het lespakket ook gedichten hebben geschreven, kunnen deze opgestuurd worden naar de poëziewedstrijd Doe Maar Dicht Maar. 5
6 (4) Het maken van het boek. Voor het daadwerkelijk maken van een boek, kunnen de leerlingen gebruik maken van het materiaal dat de Grafische Cultuurstichting heeft ontwikkeld, het pakket Maak je eigen boek. Hierin zitten zit bijvoorbeeld boekbinderslijm en boekenkaftjes (zie: (5) Het presenteren van het boek In de laatste fase van het project kunnen de leerlingen aan elkaar hun eindproduct presenteren. Om de leerlingen extra presentatievaardigheden aan te leren, kan de optionele lesmodule 'het presenteren van je boek' worden gebruikt. Het eindproduct, het uiteindelijke boek, kan meedingen naar prijzen in de wedstrijd Open je eigen boek. Plaats in het onderwijs In dit lespakket voor een vakoverstijgend project kunnen verschillende kerndoelen aan de orde komen, al naar gelang de keuzes van de docenten binnen het project. Hierdoor kan het project makkelijk worden ingepast in het programma van de onderbouw. Voor Nederlands kan in het project bijvoorbeeld aandacht worden besteed aan de kerndoelen 1 (mondeling en schriftelijk begrijpelijk uitdrukken), 2 (omgaan met taalconventies), 4 (zelf verwerven van informatie uit gesproken en geschreven teksten), en 5 (omgaan met schriftelijke en digitale bronnen). Indien in het project ook gekozen wordt voor het maken en lezen van gedichten, leert de leerling ook verhalen, gedichten en informatieve teksten te lezen die aan zijn belangstelling tegemoetkomen en zijn belevingswereld uitbreiden (kerndoel 8). Uit het leergebied Mens en Maatschappij zijn verschillende onderwerpen te kiezen die in het project centraal zouden kunnen komen te staan. Een externe opdrachtgever zou leerlingen de opdracht kunnen geven om te werken aan een boek over hun eigen (cultuurhistorische) omgeving, waardoor kerndoel 38 en 39 gehaald zouden kunnen worden. Of de opdracht zou kunnen luiden dat leerlingen moeten kijken naar de effecten van keuzes in hun eigen omgeving rond wonen en recreëren (kerndoel 42) of naar de 6
7 verschillen binnen de klas rond leefwijze en levensbeschouwing (kerndoel 43). Omdat de leerlingen zelf het boek mogen ontwerpen en vormgeven, worden ook kerndoelen uit het leergebied Kunst en Cultuur in het project meegenomen. Bijvoorbeeld het leren uitdrukken van eigen gevoelens, vastleggen van eigen ervaringen en het vorm geven aan verbeelding (kerndoel 48). Door op school een presentatie van de verschillende eindproducten te organiseren, kunnen leerlingen ook leren om hun boek aan derden te presenteren (kerndoel 49). Tot slot Dit voorstel voor VMBO is de bewerking van een eerder concept van Expertisecentrum taal, onderwijs en communicatie (Etoc), Biblionet Groningen, Doe Maar Dicht Maar en Stichting De magie van het boek. Groningen, februari
Groep: AGL fase 1 Vak: Culturele oriëntatie en creatieve expressie
Basis Groep: AGL fase 1 Vak: Culturele oriëntatie en creatieve expressie Kerndoelen: Verwerking binnen de lessen van de andere leergebieden. ICT, digibord, creatieve materialen Culturele oriëntatie en
Nadere informatieCKV Festival 2012. CKV festival 2012
C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van
Nadere informatieFIRST LEGO League als onderwijsprogramma
FIRST LEGO League als onderwijsprogramma In dit document staat beschreven hoe je de FIRST LEGO League kunt integreren in het lesprogramma en hoe het aansluit op de kerndoelen voor de onderbouw van het
Nadere informatiePrimair Onderwijs. 6 lessen
Maak je eigen land! Voor de docent Vak(gebied) Schooltype/afdeling Oriëntatie op jezelf en de wereld, Aardrijkskunde Primair Onderwijs Leerjaar Groep 3/4 Tijdsinvestering Vakinhoud Kerndoelen 6 lessen
Nadere informatieWikiKids Atlas. Lerarenhandleiding Project WikiKids Atlas
WikiKids Atlas Lerarenhandleiding Project WikiKids Atlas 1. Inhoudsopgave. 1. Inhoudsopgave. p. 43 2. Inleiding. p. 44 3. Uitleg en kerndoelen WikiKids Atlas. p. 46 3.1. Inleiding. p. 46 3.2. Uitleg WikiKids.
Nadere informatiePersoonlijk opleiding plan
Persoonlijk opleiding plan Een opdrachtgever adviseren Hem vertellen wat jou de beste optie lijkt. Het klopt dat ik deze competenties zo had ingevuld. Ik heb hiermee ervaring doordat ik vaak op forums
Nadere informatieVincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.
Vincent-stripverhaal Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Vincent-stripverhaal Een opdracht voor groep 5 of 6 gericht op inleven en maken. Leerlingen maken samen een stripverhaal, gebaseerd
Nadere informatieHELP DE KINDERBOEKEN AMBASSADEUR! Tips en kansen voor de leesconsulent van de Bibliotheek op school
HELP DE KINDERBOEKEN AMBASSADEUR! Tips en kansen voor de leesconsulent van de Bibliotheek op school Beste leesconsulent, Jan Paul Schutten onze enige echte kinderboekenambassadeur- heeft een geweldige
Nadere informatieSpaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag
Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag In 2009 bestond het Nibud 30 jaar. Tijdens het jubileumjaar heeft het Nibud geld ingezameld om binnen het onderwijs extra aandacht te kunnen besteden aan
Nadere informatieLespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Inleidend katern Groep 7 & 8
Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Inleidend katern Groep 7 & 8 Voorwoord We willen het wel van de daken schreeuwen: alles wat we weten over verantwoorde en biologische voeding.
Nadere informatieOpdracht Stop kindersekstoerisme
Opdracht Stop kindersekstoerisme Opdracht voor 4 personen MBO Toerisme ECPAT Nederland ECPAT wereldwijd actief ter bescherming van kinderen tegen seksuele uitbuiting ECPAT Nederland - Postbus 11103-2301
Nadere informatieOok voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO.
CKV kerndoelen en eindtermen Er zijn duidelijke doorlopende leerlijnen van het basisonderwijs naar de onderbouw en het onderbouw naar de bovenbouw. De betreffende, ook wettelijk verplichte kerndoelen en
Nadere informatieHandleiding leerkrachten. Eigen strip maken. Kerndoelen: Taal en ict 1x per week 4 tot 5 weken
Handleiding leerkrachten Eigen strip maken Doelgroep: Vak: Duur: Midden/bovenbouw Taal en ict 1x per week 4 tot 5 weken Inhoud: Het project wordt uitgevoerd tijdens de taallessen die ingeroosterd zijn.
Nadere informatieTotallyTraffic CampagneCrew
TotallyTraffic MODULE Lesbeschrijving TotallyTraffic CampagneCrew Winnende clip 2016 / 2017 TotallyTraffic Module Opdracht / leerlingenwedstrijd CampagneCrew Inhoudsopgave 1. Docentenhandleiding 1. Inleiding:
Nadere informatieSECTORWERKSTUK 2013-2014
SECTORWERKSTUK 2013-2014 1 HET SECTORWERKSTUK Het sectorwerkstuk is een verplicht onderdeel voor alle leerlingen uit het Mavo. Het maken van een sectorwerkstuk is een manier waarop je, als eindexamenkandidaat,
Nadere informatieCulturele hoofdstad van Europa
CKV opdracht Ruhrgebied 2010 Het initiatief Het Europese Parlement roept jaarlijks 1 of 2 Europese steden uit tot culturele hoofdstad. Het is bedoeld om zowel de diversiteit als de gemeenschappelijke kenmerken
Nadere informatieVisie leesbevordering
Visie leesbevordering Leesbevordering zien we als basis van het totale leesonderwijs Zonder aandacht voor leesbevordering mist het technisch lezen een belangrijke stimulans. Leesbevordering is dus niet
Nadere informatieOriëntatie: Samen Scholen Beeldende Kunsteducatie. Helma Molenaars en Grada Buren.
Oriëntatie: Het doel van deze lessenserie is: bestaande foto s zoeken met een eigen verhaal erbij. Dan gaan jullie mensen deze fotoserie voorleggen en vragen welk verhaal zij erin zien. Tot slot gaan jullie
Nadere informatieHANDLEIDING SCHOOL op SEEF Schoolbrengdag
HANDLEIDING SCHOOL op SEEF Schoolbrengdag Op donderdag 21 september doet uw school mee aan de SCHOOL op SEEF Schoolbrengdag. Op deze dag lopen of fietsen zoveel mogelijk kinderen in deelnemende regio s
Nadere informatieVoorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO
Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Onderdeel van de eindrapportage
Nadere informatieNu nog beter... Toegepaste kunst Kunst BV
Nu nog beter... Toegepaste kunst Kunst BV H4 ~ periode B Toegepaste vormgeving Autonome kunst Inleiding INLEIDING In de eerste periode ben je vooral bezig geweest met het onderzoeken van vormen, materialen
Nadere informatieANIMATIE-FILM-DOMINO KIJKEN, WETEN, SAMENWERKEN
ANIMATIE-FILM-DOMINO ANIMATIE-FILM-DOMINO Een opdracht voor groep 6,7 of 8 gericht op goed leren kijken Leerlingen spelen in groepjes van 4 een filmdominospel waarmee zij begrippen voor kunstanalyse actief
Nadere informatieFase 7: Presenteren en exposeren
Fase 7: Presenteren en exposeren 2 uur Geef leerlingen in deze fase een podium zodat ze met trots hun werkstuk kunnen tonen en over ervaringen kunnen vertellen. Maak er een feest van en organiseer een
Nadere informatieVAN HANZEHUIS TOT L EVEL Z
DOCENT Het thema architectuur was voor groep 5 en 6 vooral gericht op huizen van vroeger, die in en rondom het huidige stonden. De leerlingen keken naar verschillen en overeenkomsten tussen de huizen van
Nadere informatieHet Nibud Spaarbiggetje lesbrief en prijsvraag
Het Nibud Spaarbiggetje lesbrief en prijsvraag In 2009 bestond het Nibud 30 jaar. Tijdens het jubileumjaar heeft het Nibud geld ingezameld om binnen het onderwijs extra aandacht te kunnen besteden aan
Nadere informatieSectorwerkstuk 2010-2011
Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------
Nadere informatietraining: Engels in het basisonderwijs
training: Engels in het basisonderwijs >Inhoud > Inhoud 2 > Over deze training 3 > Kerndoelen Engels 6 > Taalverwerving 11 > Lesactiviteiten Engels 14 > Theoriebron 1: kerndoelen 25 > Theoriebron 2: taalverwerving
Nadere informatie< A r tfac tor y > Enter. de wereld van de. - Spor t s- digitale kunst en media. Locatie Wijdschildlaan voor atheneum, havo en mavo
< A r tfac tor y > N a a s t e e n s t e r k b a s i s p a k ke t, t i j d vo o r t a l e n t! Enter de wereld van de digitale kunst en media Locatie Wijdschildlaan voor atheneum, havo en mavo Fa s t L
Nadere informatiePlanmatig samenwerken met ouders
Ouderparticipatie Team Planmatig samenwerken met ouders Samen vooruit! Tamara Wally Tamara Wally (MSc.) is werkzaam bij de CED- Groep. Ze werkte mee aan de publicatie Samen vooruit, over planmatig werken
Nadere informatieWat is de rol van eigentijds taalonderwijs?
Wat is de rol van eigentijds taalonderwijs? Taalconferentie 13 oktober Ineke Bruning WWW.CPS.NL Ineke Bruning i.bruning@cps.nl 06 25 065 512 Aan het einde van de workshop o Heeft u een beeld van wat eigentijds
Nadere informatieWillibrordus: cultuur in ons hart
1. Willibrordus: cultuur in ons hart De huidige maatschappij vraagt om creatieve burgers die nieuwe ideeën kunnen bedenken en uitwerken. Daarom mag je op de Willibrordus door spelen wijs(er) worden! Kom
Nadere informatiePoëzie vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/74615
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74615 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieDans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015
Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Inleiding 2 INLEIDING DANS Leerlingen in het basisonderwijs dansen graag. Het sluit aan bij hun natuurlijke creativiteit, fantasie en bewegingsdrang.
Nadere informatieMet welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen?
Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen? In groep 5-6 nemen kinderen steeds vaker werk mee naar huis. Vaak vinden kinderen het leuk om thuis aan schooldingen
Nadere informatieBeleving, verbeelding en verwondering als basis voor talentontwikkeling staan hierbij centraal.
Inleiding Het project Kunstructeur is bedoeld om leerlingen van de basisschool en onderbouw voortgezet onderwijs, kennis te laten maken met kunst en techniek binnen het onderwijs. Beleving, verbeelding
Nadere informatie3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?
Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat
Nadere informatieNederlands in Uitvoering
Leerjaar 2 Uitvinders Een informatieve tekst lezen Algemene modulegegevens Leerjaar: 2 Taaltaak: Een informatieve tekst lezen Thema: Uitvinders (sector Techniek) Leerstijlvariant: ERVAAR BEKIJK - DENK
Nadere informatiePowered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF DE ISS-KRANT. Introductieles bij het project Ruimteschip Aarde VOORTGEZET ONDERWIJS. Science Center NEMO/NSO
Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF DE ISS-KRANT Introductieles bij het project Ruimteschip Aarde Science Center NEMO/NSO VOORTGEZET ONDERWIJS 1 Colofon Ruimteschip Aarde is een project van de Nederlandse
Nadere informatieDocentenhandleiding Kunst- en techniekeducatie najaar 2015
Docentenhandleiding Kunst- en techniekeducatie najaar 2015 Kunstructeur in het kort Met Kunstructeur bieden TechXperience! en het Stedelijk Museum s-hertogenbosch elk najaar een vakoverstijgend project
Nadere informatieproject: Kunst en cultuur
project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Marcel Martinus en ROC Mondriaan
Nadere informatieVoorkennis: Je hebt de opdracht Introductie AV media afgerond. Je hebt de opdracht De invloed en kracht van AV media afgerond.
OPDRACHTKAART AV-03-01-01 Voorkennis: Je hebt de opdracht Introductie AV media afgerond. Je hebt de opdracht De invloed en kracht van AV media afgerond. Intro: Voordat je een AV productie gaat maken, moet
Nadere informatieWessel Gansfortcollege vestiging Heerdenpad
Wessel Gansfortcollege vestiging Heerdenpad Film bekijken? Scan met Layar! vmbo-theoretisch leerweg (tl) havo, atheneum, atheneum+ 900 leerlingen Uit de kunst! Ongeveer 900 leerlingen komen elke dag naar
Nadere informatieEen schrijver op bezoek. en zien hoe een boek gemaakt wordt Handleiding voor de bibliotheek Groep 7
Een schrijver op bezoek en zien hoe een boek gemaakt wordt Handleiding voor de bibliotheek Groep 7 Colofon Cubiss Tilburg, 2003 herz.vers. 2008 J:\klantenservice cubiss\rode Draad\handleiding bibliothecaris\schrijver
Nadere informatieMet dank aan het projectteam Nineveh van het Rijksmuseum van Oudheden
Docentenhandleiding De tentoonstelling Nineveh. Hoofdstad van een wereldrijk (20 oktober 2017 t/m 25 maart 2018) in het Rijksmuseum van Oudheden vormt de aanleiding voor dit digitale lespakket over de
Nadere informatieCREATIEF VERMOGEN. Andrea Jetten, Hester Stubbé
CREATIEF VERMOGEN Andrea Jetten, Hester Stubbé OPDRACHT Creativitief vermogen meetbaar maken zodat de ontwikkeling ervan gestimuleerd kan worden bij leerlingen. 21st century skills Het uitgangspunt is
Nadere informatiePraktijkboek CKV onderzoek
Praktijkboek CKV onderzoek Actief onderzoekend Nieuwsgierig naar kunst Praktijkboek CKV onderzoek, edumap.nl 1 Voorblad Inhoudsopgave, totaal pagina s inclusief 1 invulschema s Stappenplan voor CKV onderzoek
Nadere informatieIntroduceren thema Broeikaseffect. Startopdracht. gekeken. http://bit.ly/1vqs19u. Thema: Broeikaseffect. laten stoppen? centraal:
Natuur & Techniek het broeikaseffect Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Broeikaseffect In deze les staan de volgende hogere- orde denkvragen centraal: 1. Hoe zou je het broeikaseffect kunnen
Nadere informatieHet creatief vermogen vergroten
Projectmatig werken binnen wereldoriëntatie Het creatief vermogen vergroten In mijn klas zie ik leerlingen die mee willen gaan met hun tijd. Ze vinden het belangrijk om mee te denken over maatschappelijke
Nadere informatie04 Communicatie met de scholen
Inhoudsopgave 01 02 03 Doelgroep & doelstellingen Het idee Wat wordt er gemaakt? 04 Communicatie met de scholen 2 Introductie Kerndoel 40: De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten
Nadere informatieHOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe.
HOUT EN BOUW Activerende werkvormen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we na 14 dagen gemiddeld slechts 10 % hebben onthouden van datgene wat we gelezen hebben en 20 % van wat we hebben gehoord.
Nadere informatieDrents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht
Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen
Nadere informatieLeerlijn domein mondelinge taalvaardigheid
Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid Kerndoelen: 1. Leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie mondeling (of schriftelijk) gestructureerd weer te
Nadere informatiePRESENTEERT. onderwijsteam MIKspecials. onderwijsteam MIKxer. onderwijsteam deskundigheidsbevordering
PRESENTEERT onderwijsteam MIKspecials onderwijsteam MIKxer onderwijsteam deskundigheidsbevordering Deskundigheidsbevordering De nieuwe beleidsperiode voor cultuureducatie is op 1 januari 2013 van start
Nadere informatieHANDLEIDING HANDLEIDING. Inleiding. 3 e leerjaar groep 5
Schrijfpalet HANDLEIDING Inleiding HANDLEIDING 3 e leerjaar groep 5 In het onderwijs heeft het traditionele schrijven van een opstel steeds meer plaats gemaakt voor een meer gestructureerde activiteit.
Nadere informatieSECTORPROJECT 4 VMBO - T
SECTORPROJECT 4 VMBO - T 2016-2017 handleiding leerlingen inhoud: inleiding stappenplan logboek beoordelingsformulier tijdpad 1 INLEIDING SECTORPROJECT VOOR 4 VMBO-T Alle leerlingen van het vmbo theoretische
Nadere informatieCollege van Burgermeester en Wethouders Gemeente Heemstede ^ mi 2011 Afdeling Jeugd en Gezin Postbus 352 2100 AJ Heemstede
College van Burgermeester en Wethouders Gemeente Heemstede ^ mi 2011 Afdeling Jeugd en Gezin Postbus 352 2100 AJ Heemstede 23 juni 2011 Ons kenmerk: 2011-072 Betreft: subsidieaanvraag Geachte meneer /
Nadere informatieEen geslaagde activiteit
Een geslaagde activiteit Toelichting: Een geslaagde activiteit Voor Quest 4 heb ik een handleiding gemaakt met daarbij de bijpassend schema. Om het voor de leerkrachten overzichtelijk te maken heb ik gebruik
Nadere informatieSpreken - Presenteren HV 1. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52520
Spreken - Presenteren HV 1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52520 Dit lesmateriaal is gemaakt
Nadere informatieOnderzoek doen vb vmbo12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 14 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/77319 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieproject: Themadag opzetten
project: Themadag opzetten Colofon Uitgeverij Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Inge
Nadere informatieSessie 2: Hoe werk je aan de eindtermen Nederlands, ook in andere vakken?
Sessie 2: Hoe werk je aan de eindtermen Nederlands, ook in andere vakken? Vorm groepjes en verdeel de volgende rollen: groepsleider, verslaggever en tijdbewaker. 1. Eindtermen Nederlands: een verkenning
Nadere informatieJe eigen nieuwjaarsbrief
Je eigen nieuwjaarsbrief Doelgroep Eerste, tweede, derde graad Aard van de activiteit De leerlingen schrijven zelf een nieuwjaarsbrief voor hun ouders. Vooraf Verzamel allerhande nieuwjaarsbrieven: tekstjes
Nadere informatieLeerlijn Leergebiedoverstijgend Drechtster College
Leerlijn Leergebiedoverstijgend Drechtster College Leergebiedoverstijgend op Drechtster College Versie: 0.1 Datum: 01-08-2013 Evaluatiedatum: 01-08-2014 Herzien op: Auteur: AGL-TEAM Het onderwijs op Drechtster
Nadere informatieKunsteducatie projecten primair onderwijs Utrecht. Een stevige basis voor cultuurparticipatie
Kunsteducatie projecten primair onderwijs Utrecht Een stevige basis voor cultuurparticipatie inhoudsopgave Voorwoord 5 1 Schoolabonnement 7 2 Kunstprojecten voor alle groepen 9 3 Kunsteducatieproject voor
Nadere informatieCreatief schrijven met alfa s. leerrijk, leuk & literair ANNEMARIE NUWENHOUD 16 NOVEMBER 2018
Creatief schrijven met alfa s leerrijk, leuk & literair ANNEMARIE NUWENHOUD 16 NOVEMBER 2018 Voorkennis activeren Wat is uw ervaring met creatief schrijven met alfa s? 2 Met dank aan De kennis en lesideeën
Nadere informatiebasiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten
basiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties voor
Nadere informatieWERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo
WERKVORMEN MAGAZIJN Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo Voorwoord Voor u heeft u Thema boekje 1 Wat is netwerken? Dit themaboekje is een onderdeel van de lessenserie Netwerken.
Nadere informatieErik Kessels, Holland Doc, De kijk van Kessels http://www.hollanddoc.nl/programmas/20008070/afleveringen/42285155/
Eerste les: Bronnen: Erik Kessels, Holland Doc, De kijk van Kessels http://www.hollanddoc.nl/programmas/20008070/afleveringen/42285155/ Website van Erik Kessels met fotoseries. http://www.kesselskramerpublishing.com/
Nadere informatieCulturele hoofdstad van Europa
CKV opdracht Ruhrgebied 2010 Het initiatief Het Europese Parlement roept jaarlijks 1 of 2 Europese steden uit tot culturele hoofdstad. Het is bedoeld om zowel de diversiteit als de gemeenschappelijke kenmerken
Nadere informatieLesbrief voor het voortgezet onderwijs. voorstelling BROOS
Lesbrief voor het voortgezet onderwijs voorstelling BROOS Het Rotterdamse dansgezelschap Conny Janssen Danst is in 1992 opgericht om een podium te creëren voor het werk van choreograaf Conny Janssen. Onder
Nadere informatieOptische illusie en gezichtsbedrog
Start Hoe gaan het doen Wat gaan klaarleggen Betekenis of Hoe vergroten hun Wat is rol bij deze Optische illusie en gezichtsbedrog We denken met de leerlingen na over optische illusie en gezichtsbedrog.
Nadere informatieOpdracht Weg met seksuele uitbuiting van kinderen in toerisme
Lesmateriaal Kindersekstoerisme Opdracht Weg met seksuele uitbuiting van kinderen in toerisme Opdracht voor 1 persoon HBO ECPAT Nederland ECPAT wereldwijd actief ter bescherming van kinderen tegen seksuele
Nadere informatieMethodiek Actieonderzoek
Methodiek Actieonderzoek C O M M U N I T Y D E V E L O P M E N T College 4 17 september 2012 Docent: Elly Hellings Leerdoel college 4 Leerdoel: meer kennis over de verschillende methodieken van actieonderzoek
Nadere informatieopdracht 1 instructie telefoongesprek speech opdracht 2 boekbespreking poëziepresentatie sollicitatie
SPREEKVAARDIGHEID spreeklijn comenius college locatie Lijstersingel leerjaar 1 2 3 opdracht 1 instructie telefoongesprek speech opdracht 2 boekbespreking poëziepresentatie sollicitatie opdracht 3 reclamecampagne
Nadere informatieStudiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012
Studiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012 In de Vrije School proberen we om het leren niet een
Nadere informatieGood Practice. Literatuur onderwijs Bovenbouw IJburg College
Good Practice Literatuur onderwijs Bovenbouw IJburg College Waarom geef ik literatuur onderwijs? Liefde voor lezen; Ervaringen; Nieuwe inzichten; Geschiedenis; Leren over de wereld; Leren over de menselijke
Nadere informatieKunstproject Wereldverhalen voor het VMBO
Kunstproject Wereldverhalen voor het VMBO BIJLAGE VI ONDERWIJSCURRICULUM INHOUD I II III NIVEAU, VAKKEN EN LEERDOELEN THEORETISCH KADER CULTUUR IN DE SPIEGEL AANSLUITING BIJ REGULIER ONDERWIJSCURRICULUM!
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Hoe, wat & waar Primair Onderwijs groep 3 t/m 6 Inhoud Het Dordrechts Museum..p.3 Algemene doelstelling programma...p.3 Aansluiting bij kerndoelen. p.3,4 Programma:Hoe,
Nadere informatieNieuwsbrief 17. NIEUWSBRIEF Basisschool De Springschans. Beste ouders/ verzorgers, Thema Landen
NIEUWSBRIEF Basisschool De Springschans 2-3-2017 Nieuwsbrief 17 Beste ouders/ verzorgers, Thema Landen De deur voor de onderbouw was dicht Of alle kinderen door de hoofdingang naar binnen wilden komen..
Nadere informatieLetterenhuis. Inspiratie OVERAL! MET ISH AIT HAMOU ALS AMBASSADEUR INSPIRATIE. Workshop voor 3de graad TSO/BSO. Info voor de leerkracht
Letterenhuis Inspiratie OVERAL! MET ISH AIT HAMOU ALS AMBASSADEUR INSPIRATIE Workshop voor 3de graad TSO/BSO Info voor de leerkracht Het Letterenhuis Het Letterenhuis bewaart de archieven van schrijvers
Nadere informatieIntakemiddag
Intakemiddag 2017-2018 Welkom bij het IVKO, dé kunstschool van Amsterdam. Omdat kunst en creativiteit zo belangrijk zijn voor jou en voor ons, willen we graag uitgebreid met je kennismaken. Daar is dit
Nadere informatieUser Centered Design. Ontwerpbeslissingen
User Centered Design Ontwerpbeslissingen Ontwerpbeslissingen: Wat wij willen doen voor jou is Met betrekking tot lessen voorbereiden: Overzichten, schema s en lesplannen moeten ook door leerlingen begrepen
Nadere informatieANGRY. De verbeelding van de radicaal. Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren.
ANGRY De verbeelding van de radicaal Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren. Jasper Groen, Jeffrey, 2008 Paradox, het Nederlands
Nadere informatieHet profielwerkstuk. 2. Eisen en voorwaarden Het profielwerkstuk moet aan een aantal eisen en voorwaarden voldoen:
-1- Het profielwerkstuk 1. Inleiding Hier staat hoe u te werk gaat bij het maken van het profielwerkstuk. Ook de eisen waaraan het moet voldoen zijn opgesomd. Verder geeft het u een voorbeeld van een plan
Nadere informatieBeroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool
Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool In dit beroepsproduct ontwerp je onderwijs op het gebied van Wetenschap en technologie voor de basisschool. Uitgangspunt bij je onderwijsontwerp
Nadere informatieKIEMKRACHT. Ondernemerstraject van het Alfa-College. Flexibiliteit. Initiatief. Pro-activiteit. Nieuwsgierigheid
Initiatief Nieuwsgierigheid Communicatieve vaardigheden, mondeling en/of schriftelijk Plezier in nieuwe mensen ontmoeten/ netwerken Social media Flexibiliteit Pro-activiteit Organisatietalent 21 st century
Nadere informatiekunstbv beeldende vorming Afsluiting kunstbv 5 Havo / 6VWO afsluiting Naam:... Klas...
Naam:... Klas... Afsluiting 5 Havo / 6VWO In periode 2, 3 en 4 gaan jullie werken aan een eigen thema om het vak af te sluiten. De volgende onderdelen zullen aan bod komen: - eigen werk rond thema + logboek
Nadere informatieSPREKEN, KIJKEN EN LUISTEREN - LEERJAAR 1
SPREKEN, KIJKEN EN LUISTEREN - LEERJAAR 1 Spreken 1 - het belang van goed luisteren ervaren - overleggen over activiteitenplan - activiteitenplan presenteren - presentaties beoordelen en stemmen - telefoongesprekken
Nadere informatieKunst en cultuur (PO-vmbo)
Kunst en cultuur (PO-vmbo) kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw vmbo bovenbouw exameneenheden 54: De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken om er gevoelens en
Nadere informatieBèta Challenge / Mavo Challenge Graaf Huyn College
Bèta Challenge / Mavo Challenge Graaf Huyn College Het predicaat Technasium had het Graaf Huyn College al. Daarnaast is het GHC dit schooljaar ook van start gegaan met Bèta Challenge. Bèta Challenge is
Nadere informatieWelkom in mijn Museum
Docentenhandleiding Educatieprogramma Welkom in mijn Museum Primair Onderwijs groep 3 en 4 Inhoud Het Dordrechts Museum p.3 Algemene doelstelling programma p.3 Aansluiting bij kerndoelen p.3,4 Programma:
Nadere informatieWij medewerkers & wij leerlingen van Stad & Esch maken samen de plek waar ontdekken en leren als vanzelf gaat. Welkom 21e eeuw.
onderwijs Wij medewerkers & wij leerlingen van Stad & Esch maken samen de plek waar ontdekken en leren als vanzelf gaat. Welkom 21e eeuw. April 2012 2 Stad & Esch bereidt leerlingen optimaal voor op de
Nadere informatieWeek 1 twee weken voorafgaand aan het Voorleesontbijt. Bijeenkomst 1. Materiaal
Introductie Deze lesmodule is geschreven voor een project van 5 bijeenkomsten van elk 60 minuten, waarvan de laatste bijeenkomst het werkelijke Voorleesontbijt is. Het aantal, de duur en inhoud van de
Nadere informatiePresenteren vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/74547
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 18 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74547 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieNationaal Gevangenismuseum
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Thema-overzicht Thema-overzicht Gevangen in beeld Groep 8 Gevangenismuseum Kern van het thema Als je iets fout doet, krijg je straf. Onze gevangenissen
Nadere informatieTheater/Bioscoop De Nieuwe Kolk
Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Les 3 Camera, Set, Action! Les 1 Camera, Set, Action! Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Groep 6 90 minuten Samenvatting van de les De leerlingen
Nadere informatieNATIONALE STICHTING KINDERBOEKENFESTIVAL SURINAME
NATIONALE STICHTING KINDERBOEKENFESTIVAL SURINAME Paramaribo, 2 december 2013 KBF 2013-85 Aan: GLO scholen van Paramaribo Betreft: deelname wedstrijden Kinderboekenfestival 2014 Paramaribo Geachte schoolleiding,
Nadere informatieWORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen
WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP
Nadere informatieErfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden
Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële
Nadere informatie