HPU en koperstapeling Hormonale anticonceptie risicofactor

Transcriptie

1 DOOR: JOHN KAMSTEEG HPU en koperstapeling Hormonale anticonceptie risicofactor Oestrogenen, maar ook xeno-oestrogenen uit milieu Vele symptomen van HPU worden vooral bij vrouwen waargenomen. Dit is niet verwonderlijk, omdat de stofwisselingsstoornis bij zo n 10% van de vrouwen voorkomt. Kenmerkend voor hemopyrrollactamurie (HPU) zijn de chronische tekorten aan pyridoxal-5-fosfaat (de actieve vorm van vitamine B6), zink en mangaan. Daarnaast kan ophoping in zacht weefsel van koper, een antagonist van zink, optreden. Verwarrend is dat dit kan samengaan met een tekort aan koper (organische koperverbindingen). Eén van de risicofactoren voor het stapelen van koper is gebruik van hormonale anticonceptie. Het ophopen van koper is een proces dat niet zo eenvoudig te begrijpen valt. Vele HPU-ers hebben bijvoorbeeld fructose-intolerantie, door de grote hoeveelheden fructose in onze dagelijkse voeding (gemiddeld 95 gram). Doordat fructose, dat in de darm achterblijft, door darmbacteriën wordt omgezet, ontstaan zuren, alcoholen en gassen (waterstof, methaan). De schade die de zuren aan de slijmhuid van de darm toebrengen, zorgt voor een sterke daling in de opname van zink, tryptofaan en foliumzuur. Door fructose-intolerantie ontstaat dus een zinktekort door malabsorptie. Dat zou de verhoogde spiegels van koper kunnen verklaren, maar zo eenvoudig is het niet. Anticonceptiepil belangrijke risicofactor Er zijn meerdere factoren die bijdragen aan het ophopen van koper. Eén zo n risicofactor is gebruik van de anticonceptiepil. Oestrogenen dragen bij aan koperstapeling doordat ze het aldosteron in de nieren doen toenemen. Oestrogenen stimuleren soortgelijke recep- 68 ORTHO

2 toren als de aldosteron-receptoren in de nieren. Wanneer oestrogenen aan deze receptoren binden, bevordert dat het vasthouden van natrium, koper en water. 1 De vorming van cysten en het verhogen van het bloedvolume, met als gevolg hoge bloeddruk en mogelijk een hartinfarct, of het Herzinnendruck-Syndrom (een combinatie van hoge bloeddruk en tachycardie met mogelijk andere complicaties), kunnen hiervan het effect zijn als lever en bijnieren niet in staat zijn de hormoonbalans terug te regelen. 2 Andere bronnen van oestrogenen, bekend onder de naam xeno-oestrogenen, hebben een soortgelijke invloed op de stapeling van koper. Tot deze groep behoren onder meer pesticiden, plastics en vluchtige organische oplosmiddelen, groei- en synthetische hormonen in diervoeding en afvalstoffen uit de petrochemische industrie. Een alternatief voor de pil, het koperspiraaltje, zorgt eveneens voor het extra ophopen van koper in het lichaam. 8 Invloed op ontgifting Koper hoopt zich op in het zachte weefsel van de lever, maar ook in andere organen. In de lever verstoort het de mogelijkheid om te kunnen ontgiften. In het bijzonder de glucuronzuurkoppeling (glucuronisatie) wordt hierdoor getroffen. De glucuronzuurkoppeling is een van de belangrijkste wegen in de tweede fase van de ontgifting waarlangs oestrogenen wateroplosbaar kunnen worden gemaakt en via de nieren uitgescheiden. 9 Oestrogeen en progesteron zorgen voor een toename van de productie van metallothioneïnen. Dit zijn eiwitten die zware metalen binden en uit het lichaam verwijderen. Metallothioneïnen bestaan uit twintig moleculen cysteïne en zeven moleculen zink. Alleen wanneer voldoende zink is gebonden, kunnen zware metalen ontgift worden door een uitwisseling met een zinkatoom aan te gaan. Als koper zich afzet in zacht weefsel, zullen andere zware metalen volgen door een tekort aan zink. Als zink vervangen wordt door koper of mangaan, zoals bij een chronisch bacteriële infectie, wordt de productie van metallothioneïnen sterk verlaagd. Glutathion Ook de productie van glutathion, het belangrijkste ontgiftende eiwit en tevens antioxidant, zal sterk afnemen als te veel koper in de lever wordt opgeslagen. Hoe herkent u HPU? HPU gaat gepaard met uiteenlopende symptomen. Kenmerkend zijn onder meer: bleek gezicht of juist een geelbruine huid; gezwollen gezicht/levergezicht (zwelling van de wangen en verticale plooien), wallen/zwellingen onder de ogen; overbeweeglijke gewrichten. Op oudere leeftijd kan de hypermobiliteit omslaan in extreme stijfheid; voortanden dicht op elkaar; tandvleesproblemen; striae of zwangerschapstrepen (ook bij jonge meisjes); bleke lippen, blauwwit oogwit (bloedarmoede); gemakkelijk blauwe plekken; witte vlekjes op de nagels (zinkgebrek); netelroos (arm- en knieholten). 3 Glutathion speelt niet alleen een belangrijke rol in de conjugatie van de tweede fase van de lever, maar is tevens de stof die de activatie/de-activatie van de insulinewerking moet regelen. 10 Daardoor wordt het veel moeilijker om de bloedsuikerspiegel te stabiliseren, zeker in combinatie met fructose-intolerantie. Enerzijds wordt dit veroorzaakt door een verminderde omzetting, door zinkgebrek. Anderzijds door een verlaagde snelheid van de GLUT3-transporter die fructose uit de darm actief het bloed insluist, door een lokaal gebrek aan T4 (beginnende ziekte van Hashimoto). 3 T4 bepaalt de snelheid van de transporter samen met glucose, de brandstof die nodig is om dit transport te laten plaatsvinden. Er ontstaan grote schommelingen in de bloedsuikerspiegel die vooral s nachts angstige stressvolle momenten kunnen veroorzaken, door het vrijmaken van adrenaline om de bloedsuiker te corrigeren. Effect op neurotransmitters Koper stimuleert indirect het zenuwstelsel, doordat het aanvankelijk in het ziekteproces de productie van noradrenaline, adrenaline en dopamine zal verhogen, terwijl het de productie van histamine laat dalen. In de laatste fase van het ziekteproces daalt echter zowel noradrenaline als adrenaline en natuurlijk dopamine. Deze effecten op de spiegels van neurotransmitters zijn de oorzaak van tal van psychologische klachten zoals stemmingswisselingen, depressie, angst, slapeloosheid, agressie, rusteloosheid en onrust (gespannenheid). Het effect van koper lijkt op dat van cafeïne in koffie of amfetamine. Dopamine wordt in adrenaline omgezet waardoor het lichaam onmogelijk meer tot rust kan komen en af kan schakelen. ORTHO

3 weefsel van lever, hersenen, schildklier, ovaria, huid, gewrichten en zenuwen. Ook zogeheten xeno-oestrogenen bevinden zich in het milieu, zoals in plastics, en hebben ook invloed op de stapeling van koper. Stapeling én tekort Door het afzetten van koper in weefsels is de concentratie van koper in serum en in de cel laag. Lage koperspiegels zijn onder meer geassocieerd met het chronisch vermoeidheidsyndroom. 7 Wanneer iemand een koperintoxicatie heeft, kan dat dus samengaan met een koperdeficiëntie als gevolg van een gebrekkige biobeschikbaarheid van koper. Koper moet aan speciale eiwitten zoals ceruloplasmine en metallothioneïnen gebonden zijn om biologisch beschikbaar te zijn en in de cel te kunnen worden opgenomen. Alleen op deze manier kan het door de mitochondriën gebruikt worden om Adenosine Tri Fosfaat (ATP) te produceren, via de citroenzuurcyclus. Het ATP moet voor de energie van de cel zorgen en bijvoorbeeld het fosforyleren van vitamine B6, B1 en B2. Mede daardoor wordt bij HPU te weinig gewone vitamine B6 omgezet in pyridoxal-5-fosfaat. De koperhoudende eiwitten worden alléén in de lever geproduceerd wanneer de bijnieren een signaal afgeven om deze te produceren. Wanneer de lever of de bijnieren niet goed functioneren, òf er is niet genoeg zink aanwezig om metallothioneïnen te maken, zijn onvoldoende eiwitten aanwezig om koper te binden. Het niet-gebonden koper zal dan in het bloed blijven circuleren en zo snel mogelijk worden afgezet in zacht Vele effecten Wanneer koper niet gebonden is aan ceruloplasmine of metallothioneïnen, is het toxisch. Wanneer het in het weefsel wordt opgeslagen, zal dit weefsel langzaam zijn functie verliezen. Dit zal zorgen voor de productie van veel vrije radicalen. Deze reacties kunnen op zich weer nieuwe auto-immuunreacties uitlokken. Dit verklaart de vele begeleidende auto-immuunreacties zoals alopecia (haaruitval), vitiligo, lupus erythematodes (LE), primaire biliaire cholangitis (PBC) en het Sjögren syndroom. Daarnaast kan vrij koper de mentale functies verstoren, doordat het de zenuwen irriteert en er meer neurotransmitters geproduceerd worden, waardoor ontstekingsreacties ontstaan. Koper stimuleert de bijnieren, onderdrukt de functie van zink in vele eiwitten zoals verteringsenzymen (zinkafhankelijke peptidasen), neurotransmitters (die kalmerend zijn), de insulineproductie en de productie van bijnierhormonen zoals cortisol, aldosteron, progesteron en testosteron. Het koper heeft tevens een effect op het afweersysteem doordat de zinkafhankelijke reacties in natural-killer T-cellen, macrofagen en eosinofiele leukocyten worden beïnvloed. Het tekort aan koper kan leiden tot verminderde energieproductie, tot een abnormale glucose- en cholesterolstofwisseling, tot verhoogde oxidatieve schade, verhoogde afzetting van ijzer in het weefsel en daling van ferritine (daling Hb), tot een gewijzigde structuur en functie van circulerende bloed- en immuuncellen, tot een abnormale productie van neuropeptiden, tot een afwijkende cardiale elektrofysiologie en een verminderde myocardiale contractie en tot blijvende effecten op het neurologische systeem en het immuunsysteem. Koperspiegels stijgen door stress Wanneer het lichaam geconfronteerd wordt met fysieke of psychische stress, schakelt het zenuwstelsel over op het sympathische systeem, ook aangeduid als vecht of vlucht -reactie. Deze reactie kost veel snelle energie om ons geestelijk alert te laten zijn: we horen beter en zien beter. We kunnen harder lopen en zijn fysiek veel sterker dan gebruikelijk. De bijnieren maken deze ener- 70 ORTHO

4 Symptomen van koperstapeling acne haaruitval ADD (Attention Deficit Disorder) hoge bloeddruk allergie ischias angst malen anorexia migraine/hoofdpijn artritis neuralgie astma onderfunctie van de schildklier autisme PMS (premenstrueel syndroom) bipolaire stoornis (manische depressie) prostaatontsteking bloedarmoede psychose/schizofrenie Candida-overgroei slapeloosheid chronische infecties/slechte afweer uitblijven van menstruatie depressie verminderde vruchtbaarheid van de man gie mogelijk door het uitscheiden van adrenaline, cortisol en aldosteron. Aldosteron stimuleert het vasthouden van natrium en koper in de nieren, stoffen waarmee snelle energie en mentale alertheid voor de stressreactie kunnen worden gerealiseerd. Op hetzelfde moment veroorzaakt aldosteron een toename in de eliminatie van zink en magnesium, omdat deze twee mineralen een rustgevend en kalmerend effect op het zenuwstelsel hebben. Onder normale omstandigheden is deze tijdelijke stijging van koper en natrium en gelijktijdige afname van zink en magnesium heel nuttig voor het reageren op een dreigende situatie. De balans zal weer snel worden hersteld nadat het gevaar is geweken. Echter: als dit biochemisch patroon op herhaalde stressoren en stressreacties voor langere tijd optreedt, is dit moeilijk weer terug te draaien. Bijnieren raken uitgeput Het stimulerende effect van koper op de bijnieren is deels de reden waarom koper de zenuwen, hersenen en weefsels opwindt of agiteert. Wanneer de bijnieren voortdurend door stress worden gestimuleerd, zal het lichaam koper blijven terugwinnen en zink verhoogd blijven uitscheiden. Dit verklaart waarom patiënten met regelmatige infusen en hoge innames van zink toch nog steeds te lage zinkwaarden kunnen hebben. Zink is noodzakelijk voor het elimineren van alle zware metalen, zoals ook (anorganisch) koper. En zink is noodzakelijk voor de productie van neurotransmitters in de hersenen. Wanneer de hersenen steeds meer verzadigd worden met koper, ontbreken de noodzakelijke neurotransmitters om de hersenen te kalmeren. Iemand gaat malen en de gedachten kunnen niet meer worden gestopt. Men is onderhevig aan ernstige stemmingswisselingen en geest en lichaam kunnen zich nog maar nauwelijks ontspannen en worden onrustig. Een groot deel van de inslaap- en doorslaapproblemen bij HPU zijn hieraan te wijten. Stressreacties: koper omhoog, zink en magnesium omlaag Deze stressreacties op hun beurt veroorzaken een verdere stijging van het kopergehalte en een verdergaande daling van zink en magnesium. Omdat zink nodig is voor de productie van ceruloplasmine en metallothioneïnen, eiwitten die koper weer bio-beschikbaar en niet-toxisch kunnen maken, veroorzaakt de verdere daling van zink dat koper zich als eerste in de lever afzet en vervolgens in de hersenen, huid, zenuwen, spieren, ligamenten, bindweefsel en dergelijke. Het gebrek aan zink en magnesium is op zich al stimulerend voor de hersenen en het zenuwstelsel, omdat het verdovend en kalmerend effect sterk afneemt. In combinatie met het oppeppende effect van koper op de hersenen, ontwikkelt zich een biochemisch patroon dat gemakkelijk stressreacties kan uitlokken. Het zorgt ervoor dat de bijnieren vrijwel voortdurend meer aldosteron, cortisol, adrenaline en noradrenaline produceren. Na verloop van tijd raken de bijnieren uitgeput en zullen de spiegels van cortisol, aldosteron en adrenaline beginnen te dalen. Rol van ontstekingsremmende cortisol Cortisol is de belangrijkste ontstekingsremmende (antiinflammatoire) verbinding in het lichaam. Dus als de productie van cortisol daalt, zullen allerlei chronische infecties en ontstekingsziekten de kop opsteken. Aangezien allergische reacties ook door het stressregulatiesysteem opgevangen worden, maar tevens ontstekingsreacties zijn, zullen allergieën in frequentie, aantal en ernst toenemen. En aangezien koper ook zeer agiterend is voor zenuwen en huid, zullen ook daar allerlei ontstekingen mede als gevolg van allergie optreden. Dit verklaart het onbegrepen fenomeen van psychologische en neurologische klachten als gevolg ORTHO

5 van het eten van bepaalde stoffen. Cortisol is ook het belangrijkste glucocorticoïde dat verantwoordelijk is voor het handhaven van de bloedsuikerspiegel. Cortisol onderhoudt de bloedsuikerspiegel door vetten en eiwitten om te zetten in glucose. Wanneer er een onvoldoende hoeveelheid cortisol is, verhoogt dit het risico van een hypoglycemische aanval. Wanneer de bloedsuikerspiegel ernstig daalt, veroorzaakt dat weer een paniek, waardoor het zenuwstelsel opnieuw belandt in de vecht of vlucht -reactie. Bij HPU kan moeilijk glucose uit glycogeen gewonnen worden. Het enzym dat betrokken is bij de productie van glycogeen (glycogeenfosforylase) heeft voor de stabilisatie vele moleculen pyridoxal-5-fosfaat nodig. Er is dus weinig voorraad aan glycogeen. De bijnier kan alleen door vrijmaken van adrenaline dit tekort aan glucose opheffen. Dit kan leiden tot een voortdurende cyclus van stress, verminderd zink en magnesium, kopertoxiciteit, meer bijnier moeheid, lage niveaus van cortisol, hypoglykemie en sterk schommelende bloedsuiker. Het creëert een situatie waarin je intens hunkert naar suiker om de bloedsuiker te verhogen om de aanvallen van hypoglykemie te voorkomen. Dit zorgt voor een nieuwe stressreactie omdat de bijnieren worden gestimuleerd door de grote hoeveelheden suiker die ineens in het bloed belanden, in plaats van de gewenste continu flow. Het lichaam begint onmiddellijk insuline vrij te maken om het suiker zo snel mogelijk weer uit het bloed te laten verdwijnen. Verhoogde bloedsuikerspiegels hebben een slechte invloed op vele stofwisselingsprocessen, maar dat hebben lage bloedsuikerspiegels ook. Het verlies van concentratie en het vergeten van bijvoorbeeld namen en gebeurtenissen is kenmerkend. Bij HPU valt het stellen van tussenvragen op om tijd te winnen voor een correct antwoord. Behandeling Bij koperstapeling is het belangrijkste om de spiegels van zink en magnesium te verhogen, zodat het kalmerende effect op de geest en het zenuwstelsel wordt hersteld. Echter: het geven van zink kan ernstige bijwerkingen veroorzaken. Suppletie van zink zal ertoe leiden dat koper, kwik en andere zware metalen uit weefsels worden vrijgemaakt. Dit kan leiden tot huiduitslag, griepachtige symptomen, gevoel van druk (vol gevoel) en speekselvloed. Zink zal ook de natriumspiegel verlagen, wat iemand extreem moe kan maken. Verder kan misselijkheid optreden of men moet zelfs overgeven. Dit alles leidt ertoe dat mensen denken zink niet te kunnen verdragen en ze zullen stoppen met de therapie. Recentelijk zijn andere mogelijkheden onderzocht zoals versenaat (Ca-EDTA), BAL, penicillamine en ethinylestradiol. Een combinatie van de laatste twee zal mogelijk een goed therapeutisch effect hebben. Etinylestradiol blijkt na enkele dagen zowel ceruloplasmine als vrij koper te laten stijgen. Penicillamine bindt vrij koper en scheidt dit uit. Op dit moment wordt het probleem voornamelijk orthomoleculair behandeld. Voor het behandelen van koperafzettingen wordt zink (25-50 mg), mangaan (15-30 mg), vitamine C ( mg; max mg), vitamine B6 als pyridoxal-5-fosfaat (50 mg), niacinamide (4 x 100 mg), vitamine B5 (100 mg), vitamine A (2000 IE als palmitaat) en liponzuur (30-60 mg; max. 100 mg) voorgeschreven. 1. Tuggle, A. Copper toxivity. com/copper-toxicity.html 2. Herzinnendrucksyndrom. Archiv Expertenräte Herzberatung Kamsteeg J. HPU en dan? Klachten en ziekten als gevolg van pyrrolurie. KEAC, Weert, Wilson, LD. Mentrual Dysfynction. L.D. Wilson Consultants Inc Geertsen, L. Quit PMS: Naturally end your menstrual misery! Kindle Edition, Aleknaviciute J, Tulen JHM, [..], Kushner SA. The levonorgestrelreleasing intrauterine device potentiates stress reactivity. Psychoneuroendocrinology 2017; 80: Werbach MR. Nutritional strategies for treating chronic fatigue syndrome. Altern Med Rev 2001; 6: Hubacher D, Chen PL, Park S. Side effects from the copper IUD: do they decrease over time? Contraception 2009; 79(5): Raftogianis R, Creveling C, [..], Weisz J. Estrogen metabolism by conjugation. J. Natl. Canc. Inst. Monogr. 2000; 27: Paolisso, G. Pharmacological doses of vitamin E and insulin action in elderly subjects. Am J Clin Nutr. 1994; 59(6): ORTHO