Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen"

Transcriptie

1 Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen 1. Acute stress 2. Chronische stress 3. Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen 4. Omgaan met angst en onzekerheid Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep j.vanerp@hartstichting.nl

2 1. Acute stress

3 Het stressmechanisme is een overlevingsmechanisme Stressor

4 Het stressmechanisme: Een fysiologisch systeem dat functioneert via het zenuwstelsel en stresshormonen Fysiologische stressrespons Hartslag gaat omhoog Extra bloed naar de spieren Snellere ademhaling Extra zuurstof naar de hersenen Vernauwing bloedvaten in de huid Bloed stolt eerder Er komt extra glucose vrij Er komen endorfines vrij

5 De fysiologische stressrespons mobiliseert het lichaam voor het ondernemen van actie

6 Gedragsmatige stressrespons Deze energie wordt ingezet voor automatische gedragspatronen: vluchten of vechten

7 Acute stressreactie: Fysiologische reacties nemen af na het verdwijnen van de bedreiging

8 2. Chronische stress

9 Dieren kennen geen chronische psychologische stress, na de stressreactie verdwijnt de spanning. Einde stressreactie Bedreiging stressreactie Einde stressreactie

10 Mensen kennen chronische psychologische stress. Lang na een mededeling van een arts kan op basis van piekeren en malen de spanning blijven voortduren

11 Mensen kunnen op basis van gedachten of voorstellingen een stressreactie gaande houden

12 Chronische stress is schadelijk voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid

13 3. Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen

14 aanleiding onderzoek diagnose Angst en onzekerheid m.b.t. uitslag onderzoek Rampenscenario s Alertheid m.b.t. eventuele symptomen Kinderen / familie Behandeling Verwerking / aanpassing Angst en onzekerheid op basis van rampscenario s Reactie uit de omgeving Ontwikkelingen bij kinderen / pubers

15 Chronische stressreacties Gebeurtenissen Gedachten Stressmechanisme Gedrag en Gevoelens Ingrijpende diagnose Piekeren Lichamelijke reactie; Medische Behandeling Gevolgen voor kinderen Aanpassingen dagelijks leven Onzekerheid Rampenscenario s Adrenaline Cortisol Lichamelijke spanningsklachten Slaapproblemen Mentale reactie: Frustratie Angst Spanning Somberheid Irritatie Aandachtsvernauwing

16 4. Omgaan met angst en onzekerheid

17 Probleemgerichte stressmanagement; ingrijpen op gebeurtenissen 1. Aanpak directe probleem: regel informatie en communicatie met zorgverleners en behandelaars. 2. Aanpak bijkomende problematiek: werk, thuissituatie, financiën 3. Beweging: zoek tijd om te bewegen, zoals wandelen, fietsen of sportschool 4. Probeer een zo regelmatig mogelijk slaapritme te handhaven

18 Emotiegerichte stressmanagement: ingrijpen op gedachten Probeer bij jezelf te blijven, bij je eigen lichaamsgevoel en directe ervaringen Laat je niet meeslepen door je eigen gedachten Heb aandacht voor prettige en ontspannen momenten 1. Aandacht voor de eigen beleving 2. Lichaamsbewustwording en ontspanning 3. Aandacht voor de eigen mentale processen 4. Verwerking / acceptatie 5. Terug naar een gezondere, lagere, basisspanning 6. Zoeken naar plezierige, ontspannen momenten

19 Probeer bij jezelf te blijven: richt je op de directe ervaring

20 Laat je niet meeslepen door je eigen gedachten

21 Heb aandacht voor prettige, ontspannen momenten

22 Geef mij kalmte om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen Moed om te veranderen wat ik kan veranderen En wijsheid om tussen deze twee Onderscheid te maken

23 Meer informatie Groepstraining: (klikken op groepstraining) of telefoon Groepstraining i.s.m. AMC in Amstelveen: 2, 9, 16, 30 mei en 13 juni 2017 van tot uur E-training: (klikken op e-training)

Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep. Stress en gezondheid

Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep. Stress en gezondheid Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep Stress en gezondheid Acute stress Het stressmechanisme is een overlevingsmechanisme Stressor Het stressmechanisme: Een fysiologisch systeem dat functioneert

Nadere informatie

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening 1. Wat is stress? 2. Een aandoening als oorzaak voor stress en psychosociale problematiek 3. Problematiek

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen Jos van Erp Geen belangenverstrengeling d.m.v. Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere vergoeding Aandeelhouder Of anders Disclosure belangen spreker Bewegen én berusten:

Nadere informatie

Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl. Stress en hart- en vaatziekten

Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl. Stress en hart- en vaatziekten Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl Stress en hart- en vaatziekten Indeling Het stressmechanisme Psychologische stress Stress en het ontstaan

Nadere informatie

Workshop: eigen regie en zelfmanagement. Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur Hartstichting / De Hart&Vaatgroep

Workshop: eigen regie en zelfmanagement. Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur Hartstichting / De Hart&Vaatgroep Workshop: eigen regie en zelfmanagement Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur Hartstichting / De Hart&Vaatgroep j.v.erp@hartstichting/.nl Definitie zelfmanagement (Chronic care model) Het individuele

Nadere informatie

Stress en hart- en vaatziekten. Jos van Erp, psycholoog/beleidsadviseur Hartstichting/De Hart&Vaatgroep

Stress en hart- en vaatziekten. Jos van Erp, psycholoog/beleidsadviseur Hartstichting/De Hart&Vaatgroep Stress en hart- en vaatziekten Jos van Erp, psycholoog/beleidsadviseur Hartstichting/De Hart&Vaatgroep Wat is ons standpunt m.b.t. de relatie tussen stress en HVZ? Probleem: Is er een relatie tussen stress

Nadere informatie

Presentatie Slotervaartziekenhuis Omgaan met chronische ziekte & stress 24 mei 2016 Janette Vijfhuizen, trainer en ervaringsdeskundige

Presentatie Slotervaartziekenhuis Omgaan met chronische ziekte & stress 24 mei 2016 Janette Vijfhuizen, trainer en ervaringsdeskundige Presentatie Slotervaartziekenhuis Omgaan met chronische ziekte & stress 24 mei 2016 Janette Vijfhuizen, trainer en ervaringsdeskundige Omgaan met Chronische ziekte & stress Informatie Wat is stress? Draagkracht

Nadere informatie

Illustraties: Wilfred Ottenheim

Illustraties: Wilfred Ottenheim Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Inleiding Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl Illustraties: Wilfred Ottenheim 1 Indeling

Nadere informatie

Omgaan met stress Zorg voor jezelf 18/02/16. Els De Reuwe Psychologe i.s.m. oncopsychologen ZOL

Omgaan met stress Zorg voor jezelf 18/02/16. Els De Reuwe Psychologe i.s.m. oncopsychologen ZOL Omgaan met stress Zorg voor jezelf 18/02/16 Els De Reuwe Psychologe i.s.m. oncopsychologen ZOL 1. Omgaan met stress Wat is stress Symptomen van stress Waar komt je stressreactie vandaan? Stress en ons

Nadere informatie

Auteur: Jos van Erp j.v.erp@hartstichting.nl. Stress

Auteur: Jos van Erp j.v.erp@hartstichting.nl. Stress Auteur: Jos van Erp j.v.erp@hartstichting.nl Stress Inleiding Stress is een heel breed begrip. Sommigen beschrijven stress aan de hand van gebeurtenissen of omstandigheden waarmee ze geconfronteerd worden,

Nadere informatie

Stressmanagement-training: Vaardig door ontspanning

Stressmanagement-training: Vaardig door ontspanning Stressmanagement-training: Vaardig door ontspanning Veel mensen met een hart- of vaatziekte (HVZ) en hun partners ervaren ook nog stress als ze thuis hun leven weer proberen op te bouwen. Dit is dus ná

Nadere informatie

Stress en spanning door een hartziekte. Van harte welkom!

Stress en spanning door een hartziekte. Van harte welkom! Stress en spanning door een hartziekte Van harte welkom! Programma 20.00: Welkom Eliane Wintgens, Hart &Vaatgroep 20.05: Stress en spanning bij een hartziekte Sarwar Joanroy, psychiater 20.30: Hoe ga ik

Nadere informatie

Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Les 1/7: Stress Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting

Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Les 1/7: Stress Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Les 1/7: Stress Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl 1 Indeling (2) 1. Acute stress 2.

Nadere informatie

Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Les 4/7: Omgaan met spanning Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep /

Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Les 4/7: Omgaan met spanning Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Les 4/7: Omgaan met spanning Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl 1 Indeling (2) Huiswerk

Nadere informatie

DE NIEUWE ZORGPROFESSIONAL. BEN IK DAT?! DONDERDAG 30 MAART 2017

DE NIEUWE ZORGPROFESSIONAL. BEN IK DAT?! DONDERDAG 30 MAART 2017 DE NIEUWE ZORGPROFESSIONAL. BEN IK DAT?! DONDERDAG 30 MAART 2017 GAME JE MEE??? Karin Nijhof Carina van Kregten GAME JE MEE???? Ballonoefening Verschillende soorten trauma Impact van trauma Hoe zou een

Nadere informatie

Gezonde Leefstijl: Stress

Gezonde Leefstijl: Stress Gezonde Leefstijl: Stress 1 Onderwerpen Cijfers en feiten Wat is stress? Stressoren Gevolgen van teveel stress Tips bij stress Vragen 2 Cijfers en feiten 1) Jaarlijks worden 30.000 mensen afgekeurd wegens

Nadere informatie

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud

Nadere informatie

Psychosomatisch fysiotherapie

Psychosomatisch fysiotherapie Psychosomatisch fysiotherapie De psychosomatisch fysiotherapeut Tamara den Elzen Wat is psychosomatische fysiotherapie? Psychosomatische fysiotherapie is een erkende specialisatie binnen de fysiotherapie,

Nadere informatie

Beter omgaan met STRESS. E-book

Beter omgaan met STRESS. E-book Beter omgaan met STRESS E-book In het kort - - - - - X 1. Bij stress helpt het om op een rij te zetten wat bij u spanning geeft en wat u juist energie geeft. 2. Praat er met iemand over die u vertrouwt.

Nadere informatie

Leren leven met een hart- of vaataandoening (Het herstel van het evenwicht tussen draagkracht en draaglast)

Leren leven met een hart- of vaataandoening (Het herstel van het evenwicht tussen draagkracht en draaglast) Leren leven met een hart- of vaataandoening (Het herstel van het evenwicht tussen draagkracht en draaglast) 1 Voorwoord In het najaar van 2014 verzorgde de heer Jos van Erp, psycholoog bij de Nederlandse

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Chronische pijn - pijnstoornis Kenmerken van chronische pijn

Wat gaan we doen? Chronische pijn - pijnstoornis Kenmerken van chronische pijn Wat gaan we doen? Stressoren behandeling bij chronisch pijnpatienten Yvonne Museler pijnconsulent bij DC Klinieken Rob Ruimschotel psychiater bij PsyToBe Arthur Hartog anesthesioloog-pijnspecialist bij

Nadere informatie

STRESS EN HARTCOHERENTIE

STRESS EN HARTCOHERENTIE Dendermondsesteenweg 29 9270 LAARNE-KALKEN 0474 30 85 84 www.dekrachtbron.be info@dekrachtbron.be MASSAGECENTRUM DE KRACHTBRON STRESS EN HARTCOHERENTIE Het autonome zenuwstelsel is verantwoordelijk voor

Nadere informatie

Ademtherapie. Voor emotionele stabiliteit, ontspanning, sneller herstel en meer vitaliteit.

Ademtherapie. Voor emotionele stabiliteit, ontspanning, sneller herstel en meer vitaliteit. Ademtherapie Voor emotionele stabiliteit, ontspanning, sneller herstel en meer vitaliteit. Voor wie? Voor iedereen! Onze snel veranderende moderne samenleving met alle uitdagingen, stress, afleiding en

Nadere informatie

Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen

Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen AIT Studiedag 21 november 2016 Leony Coppens Klinisch psycholoog Programma Trauma: wat is het en welke vormen zijn er? Gevolgen van vroegkinderlijk trauma op de ontwikkeling

Nadere informatie

Training Hoofd, hart en handvat(t)en

Training Hoofd, hart en handvat(t)en Training Hoofd, hart en handvat(t)en Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De training Hoofd, hart en handvat(t)en is een onderdeel van uw hartrevalidatie. De coördinator

Nadere informatie

Mindfulness in tijden van tegenslag

Mindfulness in tijden van tegenslag monique hulsbergen Mindfulness in tijden van tegenslag Boom Amsterdam 2013 M.L. Hulsbergen 2013 Uitgeverij Boom, Amsterdam Behoudens de of krachtens de in de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen

Nadere informatie

Esther Van De Velde I Wim Schrauwen. Stress om het lijf. Dag van de zorg

Esther Van De Velde I Wim Schrauwen. Stress om het lijf. Dag van de zorg Esther Van De Velde I Wim Schrauwen Stress om het lijf Dag van de zorg 17.03.2019 Inhoud 1. Wat is stress? Acute & Chronische stress 2. Stress in het brein 3. Stress & het lichaam 4. Omgaan met stress

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Stress en depressie, heb jij daar ook last van? langdurige stress en depressieve gevoelens zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Men dacht tot voor kort dat depressie veroorzaakt werd door een tekort

Nadere informatie

Hoe ga je om met stress?

Hoe ga je om met stress? Hoe ga je om met stress? Bij stress ontstaat er in ons lichaam een natuurlijke reactie die ons in staat stelt om snel en alert te reageren op gevaar: onze polsslag en ademhaling versnellen, de spieren

Nadere informatie

Uitdagingen bewust beantwoorden

Uitdagingen bewust beantwoorden Sessie 5 Uitdagingen bewust beantwoorden Als ik het te druk heb dan betekent dit dat ik meer moet mediteren Mahatma Gandhi Stress: reageren of bewust beantwoorden? Stress is een natuurlijk en dagelijks

Nadere informatie

KBC Starters-event 10 mei 2014

KBC Starters-event 10 mei 2014 KBC Starters-event 10 mei 2014 Ondernemerskwaliteiten Renske Harte GZ haptotherapeut Aquaphilia : Liefdegevoelens voor het water Kwaliteiten Waargaatje hart van open? Motortjes en Putjes Van wie of wat

Nadere informatie

E book Angst. Praktijk Meta Bosheuvel 5 5683 AS Best info@praktijkmeta.nl

E book Angst. Praktijk Meta Bosheuvel 5 5683 AS Best info@praktijkmeta.nl E book Angst Praktijk Meta Bosheuvel 5 5683 AS Best info@praktijkmeta.nl E-Book Angst Waarom zijn wij bang? Wat is precies de functie van angst? We hebben er allemaal bijna dagelijks mee te maken, maar

Nadere informatie

Wat is stress? Acute stresssymptomen:

Wat is stress? Acute stresssymptomen: Wat is stress? Stress is een normale, fysiologische reactie van het lichaam. Het wordt geregeld door het sympathische deel van je zenuwstelsel en de veranderingen in je lichaam zorgen ervoor dat je kunt

Nadere informatie

Stress en druk bij jongeren. Anke Berix Psycholoog - Apanta GGZ - afdeling Apanta Jong

Stress en druk bij jongeren. Anke Berix Psycholoog - Apanta GGZ - afdeling Apanta Jong Stress en druk bij jongeren Anke Berix Psycholoog - Apanta GGZ - afdeling Apanta Jong Inhoud Stellingen Introductie thema Werking van ons brein - adolescentie Oorzaken van stress en druk Is er een verklaring

Nadere informatie

Hartcoherentie training

Hartcoherentie training Hartcoherentie training Hoe werkt hartcoherentie training Onze lichaamstemperatuur, hormoonhuishouding, het immuunsysteem, spijsvertering, ademhaling en de hartslag. Ze hebben één ding gemeen: ze worden

Nadere informatie

Het aanpassingsproces na confrontatie met een hart- of vaataandoening

Het aanpassingsproces na confrontatie met een hart- of vaataandoening Auteur: Jos van Erp j.v.erp@hartstichting.nl Het aanpassingsproces na confrontatie met een hart- of vaataandoening Maakbaarheid en kwetsbaarheid Dood gaan we allemaal. Deze realiteit komt soms sterk naar

Nadere informatie

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Herstel en Balans De rol van de psycholoog Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Kanker zet je leven op zijn kop 1 Kanker, gevolgen voor de patiënt Heftige emoties. Verlies van controle

Nadere informatie

HEEL NEDERLAND MENTAAL STERK EN GEZOND

HEEL NEDERLAND MENTAAL STERK EN GEZOND HEEL NEDERLAND MENTAAL STERK EN GEZOND Een bijdrage vanuit de klinische Psycho-Neuro-Immunologie Door Erik Schut Klinisch Psycho-Neuro-Immunoloog, Orthomoleculair kpni therapeut 1 Acupuncturist en Fysiotherapeut

Nadere informatie

Hyperventilatie. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Hyperventilatie. Ziekenhuis Gelderse Vallei Hyperventilatie Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder is bedoeld voor mensen die verwezen zijn door de huisarts naar de eerste hart hulp (EHH) met een bepaald klachtenpatroon dat kan passen bij hart-

Nadere informatie

Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum

Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Inhoud Definitie gezond Biopsychosociaal model Psychische gezondheid Stress

Nadere informatie

LONGFUNCTIE-ONDERZOEK. Wat is hyperventilatie?

LONGFUNCTIE-ONDERZOEK. Wat is hyperventilatie? LONGFUNCTIE-ONDERZOEK Wat is hyperventilatie? Wat is hyperventilatie? Als je hyperventileert, adem je te veel. In het bloed raakt de verhouding tussen zuurstof en kooldioxide (CO 2 ) uit balans. Hierdoor

Nadere informatie

Oefening buikademhaling

Oefening buikademhaling Omgaan met stress Oefening buikademhaling Adem langzaam in gedurende drie tellen (door je neus) Adem langzaam uit gedurende vijf tellen (door je mond) Leg je hand op je buik om te voelen of je buik beweegt:

Nadere informatie

ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger

ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger In elk mens schuilt een potentiële moordenaar! Wat als zij straks het schelmes neemt? ANGSTEN OVERWINNEN

Nadere informatie

Partners van een borstkanker patient, waar blijft u? Erik van Muilekom MANP verpleegkundig specialist

Partners van een borstkanker patient, waar blijft u? Erik van Muilekom MANP verpleegkundig specialist Partners van een borstkanker patient, waar blijft u? Erik van Muilekom MANP verpleegkundig specialist Zorg voor de Partner Waar loopt de partner tegen aan? Hoe kun je, je partner steunen als je zelf niet

Nadere informatie

Mindfulness voor kinderen Introductie

Mindfulness voor kinderen Introductie Mindfulness voor kinderen Introductie Mindfulness voor kinderen - Introductie Mindfulness algemeen Wat? Geschiedenis Waarom? Hoe? Mindfulness kinderen Mindfulness voor kinderen Mindful Kids training Mindful

Nadere informatie

VAN WERKDRUK NAAR WERKPLEZIER. Noortje Wiezer

VAN WERKDRUK NAAR WERKPLEZIER. Noortje Wiezer VAN WERKDRUK NAAR WERKPLEZIER Noortje Wiezer Themagebieden van TNO Waarom is het belangrijk om over werkdruk, werkstress en werkplezier te praten? Wat is stress? Een (noodzakelijke) reactie op een bedreigende

Nadere informatie

Stressmanagement, Ademhaling, Yoga & Ontspanning. Les 3

Stressmanagement, Ademhaling, Yoga & Ontspanning. Les 3 Stressmanagement, Ademhaling, Yoga & Ontspanning Les 3 Agenda De Slinger Theorie AH stelsel, Bohr effect & Hyperventilatie Oefening stress signalen De Fontein Theorie stressmanagement Oefening stressmeter

Nadere informatie

PREVENTIE VOOR POH-GGZ

PREVENTIE VOOR POH-GGZ PREVENTIE VOOR POH-GGZ ZORG BIEDEN DIRECT EN DICHTBIJ. DAAR STAAT INDIGO VOOR. HET LIEFST IN DE WIJK, LAAGDREMPELIG EN TOEGANKELIJK. VOOR IEDEREEN. MENTALE ONDERSTEUNING DIRECT EN DICHTBIJ INDIGO BIEDT

Nadere informatie

Lees nu gratis het eerste hoofdstuk van dit praktische boek

Lees nu gratis het eerste hoofdstuk van dit praktische boek Lees nu gratis het eerste hoofdstuk van dit praktische boek Met daarin: > De 7 stappen van de O.N.T.S.P.A.N.-Methode > Wat de effecten van stress op parkinson zijn > Wat de effecten van parkinson op stress

Nadere informatie

Arbeidsgerelateerde stress, surmenage en burn-out 15 april

Arbeidsgerelateerde stress, surmenage en burn-out 15 april Arbeidsgerelateerde stress, surmenage en burn-out 15 april 2015 www.nooitmeerburn-out.nl www.roelandscoaching.nl Registerpsycholoog NIP Arbeid & Organisatie - Yoga achtergrond - Voice Dialogue facilitator

Nadere informatie

15/01/2019. Jongeren en Stress. Hoens Coaching en Counseling Wie ben ik? Hanneke Hoens

15/01/2019. Jongeren en Stress. Hoens Coaching en Counseling Wie ben ik? Hanneke Hoens 15/01/ Jongeren en Stress 1 Wie ben ik? Hanneke Hoens www.hoenscoaching.nl 2 1 15/01/ Wat wilt u leren vanavond? Doel bewustwording: kennis over stress welke preventieve ondersteuning heeft u al in huis

Nadere informatie

Het klopt! Van hard naar hart.

Het klopt! Van hard naar hart. Het klopt! Van hard naar hart. In stressvolle situaties krijg je lichamelijk reacties. Soms zijn die zo subtiel dat ze niet worden opgemerkt terwijl de reacties lang kunnen aanhouden en ongezond zijn.

Nadere informatie

SIGNALEN VAN SPANNINGSOPBOUW

SIGNALEN VAN SPANNINGSOPBOUW SIGNALEN VAN SPANNINGSOPBOUW OEFENING WAARDOOR DE PLEGER ZICH BEWUST WORDT VAN DE GRADATIES VAN SPANNING (O.M. DE WOEDE-THERMOMETER ). 1 Doel Het doel is dat cliënten zich bewust worden van variaties in

Nadere informatie

preventie mentale ondersteuning direct en dichtbij

preventie mentale ondersteuning direct en dichtbij preventie ZORG BIEDEN DIRECT EN DICHTBIJ. DAAR STAAT INDIGO VOOR. HET LIEFST IN DE WIJK, LAAGDREMPELIG EN TOEGANKELIJK. VOOR IEDEREEN. mentale ondersteuning direct en dichtbij Indigo biedt niet alleen

Nadere informatie

Individuele verschillen Mensen verschillen in draagkracht Wat zijn de redenen dat mensen van elkaar verschillen Persoonlijkheid en stress

Individuele verschillen Mensen verschillen in draagkracht Wat zijn de redenen dat mensen van elkaar verschillen Persoonlijkheid en stress Inhoudsopgave: Inleiding mentale weerbaarheid Wat is stress? Chronische stress en acute stress Het stressproces Wat zijn de oorzaken van stress? Individuele verschillen Mensen verschillen in draagkracht

Nadere informatie

HELP, I need somebody Hèèèèlp!!

HELP, I need somebody Hèèèèlp!! HELP, I need somebody Hèèèèlp!! Paniek in de huisartsenpraktijk. Wat is het verschil tussen angst en paniek? Wat is angst? Angst = universeel Angst = functioneel Angst = ons lichaam maakt zich klaar om

Nadere informatie

Burn-out Coach coacht en traint. op basis van kennis van het brein!

Burn-out Coach coacht en traint. op basis van kennis van het brein! Burn-out Coach coacht en traint op basis van kennis van het brein! Signalering van een Burn-out Wat is een burn-out Burn-out kondigt zich aan door verschijnselen als emotionele en lichamelijke uitputting,

Nadere informatie

E-book-Angst.indd :57:12

E-book-Angst.indd :57:12 E-book-Angst.indd 1 16-12-2014 13:57:12 Colofon Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie:

Nadere informatie

Workshop. Mindful Werken voor balans en plezier in je werk

Workshop. Mindful Werken voor balans en plezier in je werk 2017 Workshop Mindful Werken voor balans en plezier in je werk Even voorstellen Ida Tuinhof Willem de Groote Cesartherapeut Pilatesdocent Bedrijfsfysiotherapeuten Mindfulness en compassietrainers Haptonoom

Nadere informatie

De psychologische aspecten van pijn. Au! Marian Rikkert, GZ-psycholoog, Afdeling Medische Psychologie, Ziekenhuis Rivierenland Tiel

De psychologische aspecten van pijn. Au! Marian Rikkert, GZ-psycholoog, Afdeling Medische Psychologie, Ziekenhuis Rivierenland Tiel De psychologische aspecten van pijn Au! Marian Rikkert, GZ-psycholoog, Afdeling Medische Psychologie, Ziekenhuis Rivierenland Tiel Wat is pijn? Definitie: pijnis eenonplezierige, zintuiglijkeen emotioneleervaring

Nadere informatie

PTSS - diagnostiek en behandeling. drs. Mirjam J. Nijdam psycholoog / onderzoeker Topzorgprogramma Psychotrauma AMC De Meren

PTSS - diagnostiek en behandeling. drs. Mirjam J. Nijdam psycholoog / onderzoeker Topzorgprogramma Psychotrauma AMC De Meren PTSS - diagnostiek en behandeling drs. Mirjam J. Nijdam psycholoog / onderzoeker Topzorgprogramma Psychotrauma AMC De Meren Opbouw Diagnose PTSS Prevalentiecijfers PTSS en arbeid Preventie van PTSS Behandeling

Nadere informatie

Mindful Zwanger & Bevallen

Mindful Zwanger & Bevallen Veelgestelde vragen over stress Mindful Zwanger & Bevallen www.mindfulzwangerenbevallen.nl Wat moet ik doen als ik stress ervaar? Allereerst gaat het om het opmerken van stress. Als je opmerkzaam bent

Nadere informatie

1Wat is examenvrees eigenlijk?

1Wat is examenvrees eigenlijk? 8 1Wat is examenvrees eigenlijk? Lars is bang voor spinnen. Toen hij de foto op dit werkboek zag, kreeg hij kippenvel en ging hij anders ademhalen. Toen we Lars vroegen of de spin hem kon bijten, riep

Nadere informatie

Burn-out. Alles wat u wou weten maar nog nooit durfde te vragen. Bart Vriesacker, preventiedeskundige psychosociale aspecten

Burn-out. Alles wat u wou weten maar nog nooit durfde te vragen. Bart Vriesacker, preventiedeskundige psychosociale aspecten Burn-out Alles wat u wou weten maar nog nooit durfde te vragen Bart Vriesacker, preventiedeskundige psychosociale aspecten Bart Vriesacker Psychosociaal preventiedeskundige CONTACT bart.vriesacker@mensura.be

Nadere informatie

LEEF & BEWEEGCENTRUM INFOMODULE PSYCHOLOGIE INTRODUCTIE. Isala

LEEF & BEWEEGCENTRUM INFOMODULE PSYCHOLOGIE INTRODUCTIE. Isala LEEF & BEWEEGCENTRUM INFOMODULE PSYCHOLOGIE INTRODUCTIE INHOUD VAN DEZE MODULE psychologie in het ziekenhuis balans, verwerken, stress oorzaken voor en gevolgen van een ongezonde leefstijl persoonlijke

Nadere informatie

Stressloos leren.

Stressloos leren. Stressloos leren Wat gaan we doen? Stress Vecht en vlucht reactie Herkennen van stress, het verloop, herstel Oorzaken van veel STRESS Hersenen en STRESS Optimaal leren: talentontwikkelingsmodel leren

Nadere informatie

Is GOED goed GENOEG?

Is GOED goed GENOEG? Dominique Roos dd. 03 JUNI 2016 Zijn kinderen en jongeren kwetsbaarder voor prestatiedruk dan volwassenen? Kinderen en jongeren Emotioneel gekleurd en vermijdend copinggedrag. Volwassenen Cognitief gekleurd

Nadere informatie

Behandeling & Diagnostiek

Behandeling & Diagnostiek Behandeling & Diagnostiek Inhoud Voorwoord Wat doet de GGZ Groep? Werkwijze Wanneer kan de GGZ Groep u helpen? Wanneer kan de GGZ Groep u niet helpen? Diagnostiek Werkwijze Kwaliteit Vergoeding Tot slot

Nadere informatie

Aardbevingen en psychische klachten

Aardbevingen en psychische klachten Aardbevingen en psychische klachten (Karin Folkers, Klinisch Psycholoog) Jantien Mast, Verpleegkundig Specialist Peter Pijper en Coosje Klootwijk, verpleegkundigen Bouke Koopmans, psychiater Loppersum,

Nadere informatie

Vermoeidheid bij MPD

Vermoeidheid bij MPD Vermoeidheid bij MPD Landelijke contactmiddag MPD Stichting, 10-10-2009 -van Wijlen Psycho-oncologisch therapeut Centrum Amarant Toon Hermans Huis Amersfoort Welke verschijnselen? Gevoelens van totale

Nadere informatie

Mindfulness omgaan met wat er is workshop Parkinson café

Mindfulness omgaan met wat er is workshop Parkinson café Mindfulness omgaan met wat er is workshop Parkinson café Yvonne Kuijsters Kennismaken met mindfulness Wat is mindfulness Wat brengt het mij, wat heb ik eraan? Aandacht Aandacht is een vorm van oplettendheid.

Nadere informatie

hoofdstuk 2-4 hoofdstuk 2

hoofdstuk 2-4 hoofdstuk 2 Samenvatting Het doel van het onderzoek, zoals beschreven in dit proefschrift, is het identificeren van fysiologische parameters voor het meten van stress bij vleesvarkens. Stress, veroorzaakt door de

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval?

Patiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? Patiënteninformatie Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie,

Nadere informatie

De kracht om te veranderen wat ik kan veranderen. De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen. De wijsheid om het verschil te zien

De kracht om te veranderen wat ik kan veranderen. De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen. De wijsheid om het verschil te zien De kracht om te veranderen wat ik kan veranderen De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen De wijsheid om het verschil te zien De psychologie van pijn. Sint-Jozefkliniek Bornem - Willebroek Barbara

Nadere informatie

Heleen Schoots-Wilke

Heleen Schoots-Wilke Heleen Schoots-Wilke Principe 7 Principe 7 Leerlingen: Heb vertrouwen in je zelf Maak het jezelf niet te gemakkelijk Docenten: Geef vertrouwen Zorg voor voldoende uitdaging Stress. 100 biljoen neuronen

Nadere informatie

SD Worx - 7 en 8 oktober. Griet Verstraete Griet Van Dingenen

SD Worx - 7 en 8 oktober. Griet Verstraete Griet Van Dingenen SD Worx - 7 en 8 oktober Griet Verstraete Griet Van Dingenen Welkom Wat gaan we doen? Stresssignalen herkennen bij jezelf Leren hoe je de ademhaling kan gebruiken om deze stress te verminderen of te hanteren

Nadere informatie

De Neurobiologie van Stress(management) - Darwin ontmoet Spinoza -

De Neurobiologie van Stress(management) - Darwin ontmoet Spinoza - De Neurobiologie van Stress(management) - Darwin ontmoet Spinoza - Dr. Victor Kallen TNO Earth, Life, & Social Sciences Het Evolutionair Stress-model 3. COGNITIES : Bewustzijn Beoordeling situatie Toetsen

Nadere informatie

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat

Nadere informatie

Stress. Wat is stress? 1. Wat is stress? 2. Ontstaan van stress? 3. Aanpak van stress 4. Stress evolutionair bekeken

Stress. Wat is stress? 1. Wat is stress? 2. Ontstaan van stress? 3. Aanpak van stress 4. Stress evolutionair bekeken Stress 1. Wat is stress? 2. Ontstaan van stress? 3. Aanpak van stress 4. Stress evolutionair bekeken Wat is stress? Stress heeft bij de meeste mensen een negatieve connotatie, het is iets waar we liever

Nadere informatie

Week 2 Focus De aard van de geest; Training van het brein

Week 2 Focus De aard van de geest; Training van het brein Week 2 Focus De aard van de geest; Training van het brein Voor velen onder ons wordt het leven overheerst door te veel denken, te veel hectisch doen, waardoor we te weinig tijd hebben om te zijn... Ons

Nadere informatie

Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Les 2/7 Aanpassing en verwerking Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep /

Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Les 2/7 Aanpassing en verwerking Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Les 2/7 Aanpassing en verwerking Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl 1 Indeling (2) Huiswerk

Nadere informatie

Let s talk about stress Copyright Institute of HeartMath

Let s talk about stress Copyright Institute of HeartMath Let s talk about stress Vechten Verstijven Veiligheid zoeken Vluchten Verzorgen Onze dagelijkse stress Een lichamelijke reactie op een onzichtbare tijger : Files en verkeersdrukte Financiën gezondheid

Nadere informatie

Zorgen voor jezelf VVSG Kinderopvanginitiatieven. The Human Link. Doelstellingen workshop. The Human Link 1.

Zorgen voor jezelf VVSG Kinderopvanginitiatieven. The Human Link. Doelstellingen workshop. The Human Link 1. Zorgen voor jezelf VVSG Kinderopvanginitiatieven www.thehumanlink.be admin@thehumanlink.be The Human Link Gedragstherapeutisch expertisecentrum: Stress Nadruk op PREVENTIE : op niveau van organisaties,

Nadere informatie

Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid. Jeugd en Gezin Gooi en Vechtstreek

Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid. Jeugd en Gezin Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat is ongeveer een derde van ons hele leven. Er zijn wel verschillen in de behoefte aan slaap. Waar de

Nadere informatie

Stressmanagement, Ademhaling, Yoga & Ontspanning. Les 1

Stressmanagement, Ademhaling, Yoga & Ontspanning. Les 1 Stressmanagement, Ademhaling, Yoga & Ontspanning Les 1 Agenda Introductie Ademhalingstest Oefening de Verkenning Nabespreken in 3-tallen: coach, cliënt, observator Evalueren observaties Theorie Verademing

Nadere informatie

Stress Less Project. Verbinding Onderwijs & Jeugdzorg

Stress Less Project. Verbinding Onderwijs & Jeugdzorg Stress Less Project Verbinding Onderwijs & Jeugdzorg SIMONE VOGELAAR EN AMANDA VAN LOON 23 MEI 2019 Stress bij scholieren Stress bij scholieren Schoolcontext kan gevoelens van stress opwekken Gerelateerd

Nadere informatie

Training Stressmanagement

Training Stressmanagement Training Stressmanagement Stressmanagement, stress de baas Een beetje stress kan geen kwaad. Sterker nog, soms presteer je zelfs beter onder een beetje druk. Maar wat als stress een constante factor is

Nadere informatie

Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Les 7/7: Mindfulness Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting

Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Les 7/7: Mindfulness Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting Stress, hart- en vaatziekten, mindfulness (TAB) (1) Les 7/7: Mindfulness Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl 1 Indeling (2) Huiswerk 1 Uitgangspunten

Nadere informatie

Psychomotorische Therapie

Psychomotorische Therapie Expertisecentrum Psychomotorische Therapie 2 Psychomotorische Therapie (PMT) Voor wie Psychomotorische Therapie (PMT) is een behandelvorm voor mensen met psychische klachten of psychosociale problemen.

Nadere informatie

Relatie tussen Mindfulness, veranderen en leren.

Relatie tussen Mindfulness, veranderen en leren. Relatie tussen Mindfulness, veranderen en leren. Inez Dirkzwager I.Dirkzwager@vumc.nl VUmc Amstel Academie http://www.vumc.nl/afdelingen/amstelacademie/ http://www.vumc.nl/afdelingen/amstelacademie/expertisecentrum/

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu. Chronische hyperventilatie

Kinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu. Chronische hyperventilatie Chronische hyperventilatie Wat is chronische hyperventilatie? Chronische hyperventilatie is een ademhalingspatroon waarbij een persoon gedurende meer maanden sneller ademt dan nodig is voor goed functioneren

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Depressies

Praktische opdracht ANW Depressies Praktische opdracht ANW Depressies Praktische-opdracht door een scholier 1714 woorden 27 februari 2002 7,9 16 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding: Deze brochure gaat over depressies. Op het moment hebben

Nadere informatie

07-04-15. Herkennen van en omgaan met. Angst en Depressie. Na vanmiddag. bij ouderen met een verstandelijke beperking

07-04-15. Herkennen van en omgaan met. Angst en Depressie. Na vanmiddag. bij ouderen met een verstandelijke beperking Na vanmiddag Herkennen van en omgaan met Angst en Depressie bij ouderen met e Weet u hoe vaak angst en depressie voorkomen, Weet u wie er meer risico heeft om een angststoornis of depressie te ontwikkelen,

Nadere informatie

Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel

Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Patiënteninformatie Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Wat zijn

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder

Terrorisme en dan verder Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.

Nadere informatie

Stress. Poli Hartrevalidatie

Stress. Poli Hartrevalidatie Stress Poli Hartrevalidatie 0 1 Omgaan met stress Mevrouw Muller gaat op vrijdagavond regelmatig voor een weekendbezoek naar haar zoon en schoondochter. 'Als ik in het donker in de auto zit, dan ben ik

Nadere informatie

HARDLOPEN BIJ BURNOUT-KLACHTEN JURIENA DE VRIES

HARDLOPEN BIJ BURNOUT-KLACHTEN JURIENA DE VRIES HARDLOPEN BIJ BURNOUT-KLACHTEN JURIENA DE VRIES J.D.DEVRIES@ESSB.EUR.NL OVER MIJZELF WIE ZIJN JULLIE? VOORSTELLEN IN KLEINE GROEPEN AAN WIE GEVEN JULLIE TRAINING? RECREATIE/PRESTATIE/TOPLOPERS BEKEND MET

Nadere informatie

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Stressreductie en stressregulatie Training voor mensen met spanningsklachten

Stressreductie en stressregulatie Training voor mensen met spanningsklachten Stressreductie en stressregulatie Training voor mensen met spanningsklachten In deze folder vindt u informatie over de training Stressreductie en Stressregulatie, die verzorgd wordt door de afdeling Medische

Nadere informatie