Factsheet: NL05_Azelerbeek Azelerbeek

Transcriptie

1 Factsheet: NL05_Azelerbeek Azelerbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Azelerbeek Code: NL05_Azelerbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Almelo, Borne, Enschede, Haaksbergen, Hengelo, Hof van Twente Nee Naam waterlichaam: Azelerbeek Code waterlichaam: NL05_Azelerbeek pagina 1 van 412

2 Karakterschets: Een langzaam stromende beek op zandgrond behorend tot het stroomgebied van de Regge. Het waterlichaam bestaat uit de Hegebeek, Rutbeek, Boekelerbeek, Oelerbeek en Azelerbeek. Het benedenstroomse deel van de Teesinkbeek behoort als zijwaterloop tot het waterlichaam. Het waterlichaam ontvangt water van het Nord Rhein Westfalische waterlichaam Hegebecke. De bovenstroomse trajecten, Rutbeek en Boekelerbeek, kennen nog een vrij natuurlijke loop. De Oelerbeek stroomt door het land Twickel. De Hegebeek stroomt door de Natura2000 gebieden Witteveen en Buurserzand. De benedenloop is gekanaliseerd en ondanks waterinlaat zomers stagnant. De bovenloop valt in droge zomers droog. In SGBP werd de Hegebeek tot het waterlichaam Hagmolenbeek gerekend. Vanwege een wijziging in wateraanvoer is dit gewijzigd en behoort de Hegebeek tot het waterlichaam Azelerbeek. De basisafvoer van de Hegebeek wordt naar de Azelerbeek geleid. Van nature werd de Azelerbeek gevoed met water van de Buurserbeek. De beek is sterk verstuwd en heeft vanwege watermolens een vast peil. Grondgebruik: 65 % landbouw, 29 % bos&natuur en 6 % stedelijk&infrastructuur. Het afwateringsgebied is 6057 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 35 km. Het waterlichaam behoort tot het vismigratie netwerk. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De benedenloop is permanent watervoerend, de bovenloop is in droge zomers onvoldoende watervoerend. De Boekelerbeek is vrij afstromend; vanwege de watermolens is er in de benedenloop een vast peil. De beek, kan binnen zones van 2 x 15 meter, vrij meanderen (75% vd beeklengte) en de oevers zijn begroeid met struiken en bomen (75% vd beeklengte). De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten, inundaties te laten plaatsvinden en de passeerbaarheid te verbeteren. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als winde, kopvoorn, bermpje, serpeling, zwarte els, vlottende waterranonkel, beekschaatsenrijder en bosbeekjuffer. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Buurserzand & Haaksbergerveen (NL_HAB_53), Witte Veen (NL_HAB_54) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Azelerbeek Code waterlichaam: NL05_Azelerbeek pagina 2 van 412

3 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en de bestaande ruimtelijke functies wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Azelerbeek Code waterlichaam: NL05_Azelerbeek pagina 3 van 412

4 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Belasting met lindaan verhindert het bereiken van de e chemische toestand. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het draagt bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Naam waterlichaam: Azelerbeek Code waterlichaam: NL05_Azelerbeek pagina 4 van 412

5 regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Landbouw Meststoffen uit Duitsland dragen bij aan hoge nutriënt gehalten. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Naam waterlichaam: Azelerbeek Code waterlichaam: NL05_Azelerbeek pagina 5 van 412

6 Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) - som a-, b-, c- en d-hch (shch4) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Betreffende de overschrijding van som a-, b-, c- en d-hch: toepassing van deze stof is niet toegestaan. Het betreft vermoedelijk lokaal en incidenteel gebruik bijvoorbeeld als gewasbeschermingsmiddel. Er is tot op heden onvoldoende houvast om de veroorzaker op te kunnen sporen. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 Overige waterflora (EKR) 0,55 Vis (EKR) 0,55 ontoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Naam waterlichaam: Azelerbeek Code waterlichaam: NL05_Azelerbeek pagina 6 van 412

7 Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis, fosfor en stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Azelerbeek Code waterlichaam: NL05_Azelerbeek pagina 7 van 412

8 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Aanpassen basisafvoer van Hegebeek via Rutbeek naar Azelerbeek aanpassen inlaat / doorspoelen / scheiden water Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 1 stuks Heraankoppeling Bruninksbeek, Houwbeek en Wolfkaterbeek aanleg nevengeul / herstel verbinding 1 km Voortgang: km Motivering: Planvoorbereiding: 1 Planproces loopt. Realiseren verdeelwerk Bruninksbeek en verdeelwerk Houwbeek.Wolfkaterbeek betreft verlegging trace/herkoppeling op Azelerbeek. Hermeandering (binnen 2 x 15 meter), realiseren tweezijdige natuurlijke oeverbegroeiing en toestaan verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 8 Uitgevoerd: 10 Gefaseerd: 9 Planproces vergt meer tijd Koppeling met Doorbraak aanleg nevengeul / herstel verbinding Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 2,3 Onderzoek haalbaarheid grotere omvloed watermolen Noordmolen uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 27 km 2,3 km 1 stuks Realiseren vispassage 12 stuks Naam waterlichaam: Azelerbeek Code waterlichaam: NL05_Azelerbeek pagina 8 van 412

9 vispasseerbaar maken kunstwerk Voortgang: stuks Motivering: In uitvoering: 3 Uitgevoerd: 9 Zeer beperkt onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 27 Maatregelen gepland voor de periode km Andere richtlijn: Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 15 meter ruimte verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Azelerbeek nog 9 km uit te voeren. Hegebeek 6 km binnen 2 x 5 m ruimte. 15 km Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 15 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Andere richtlijn: Realiseren vispasseerbaarheid vispasseerbaar maken kunstwerk 2 stuks Betreft onderleider Twentekanaal en Tweezijdige vispasseerbaarheid met Schipbeek realiseren. Zeer beperkt onderhoud 34 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Andere richtlijn: Bij voorkeur niet maaien en geen dood hout verwijderen. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Naam waterlichaam: Azelerbeek Code waterlichaam: NL05_Azelerbeek pagina 9 van 412

10 Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Azelerbeek Code waterlichaam: NL05_Azelerbeek pagina 10 van 412

11 Factsheet: NL05_Benedendinkel Beneden Dinkel -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Beneden Dinkel Code: NL05_Benedendinkel Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Dinkelland, Tubbergen Type: Status: R7 (Langzaam stromende rivier/nevengeul op zand/klei) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Beneden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Benedendinkel pagina 11 van 412

12 Karakterschets: Een langzaam stromend, gekanaliseerd riviertje op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Untere Dinkel en de Vecht. De Beneden Dinkel is verstuwd, kent een vast peilbeheer en is ingedijkt. De rivier ontvangt onder meer het water van de waterlichamen Midden en Boven Dinkel. De rivier wordt mede gevoed door effluent van Denekamp, Gronau, Glanerbrug en Losser en is hierdoor permanent watervoerend. Grondgebruik: 75% landbouw, 18% bos/natuur en 7% stedelijk. Het afwateringsgebied is 3355 hectare groot en de waterlichaam lengte bedraagt 2.4 km. De Beneden Dinkel behoort tot het vismigratie netwerk. De rivier is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De rivier is ook in droge zomers permanent watervoerend en er is sprake van vrije afstroming. Piekafvoeren zijn afgevlakt door bovenstroomse maatregelen. Realiseren natuurlijker peilbeheer en ruimte voor meandering (75% van de rivierlengte). Er is ruimte voor spontane houtopslag direct langs de rivier, de inrichting sluit echter aan bij het open karakter van het gebied. De rivier is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. Gestreefd wordt om in EHS zoekgebied Ottershagen ruimte te maken voor een overstromingsvlakte van ca. 50 ha. Deze inundatiezone functioneert als waterberging maar ook landbouwfunctie met beweiding en bevloeiing is mogelijk. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten, inundaties te laten plaatsvinden, Ottershagen aan te sluiten en de passeerbaarheid van de stuwen te realiseren. Het gaat hierbij om soorten als bittere wilg, pijlkruid, barbeel, waterwants en beekrombout. Herstel van een continue verbinding met watervoerendheid in het Ottershagen geeft voor vissen veel kansen als fourageer en paaigebied. In het bijzonder biedt dit kansen als opgroeigebied voor Kwabaallarven. Voor de vispopulatie betekent dit een verschuiving van de huidige visstand die gedomineerd wordt door soorten van stilstaand water naar een vispopulatie die voor een belangrijk deel bestaat uit rheofiele soorten en soorten die van nature van en naar zee migreren. Hierbij gaat het om soorten als zeeforel en rivierprik. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Beneden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Benedendinkel pagina 12 van 412

13 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Beneden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Benedendinkel pagina 13 van 412

14 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuw Stokkenspiek is aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. De Stuw is stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging hoogwaterbescherming: dijken, dammen, kanalen Waterhuishouding (overig) Indijking verstoort de hydromorfologie. Bij hoge waterafvoer kan het water niet inunderen in het rivierdal met als gevolg dat de beekbodem erodeert en sterke stroming het leefmilieu van fauna verstoort. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling wordt beperkt. Fauna en broed spoelt weg bij hoge afvoeren. Indijking verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en droogval van de oevers in de zomer. Naam waterlichaam: Beneden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Benedendinkel pagina 14 van 412

15 regulering waterbeweging oeververdediging, duikers, overkluizing, kribben Waterhuishouding (overig) Het vastleggen van de oevers met bijvoorbeeld stenen verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het tast het natuurlijke leefmilieu van flora en fauna aan en sluit de rivier op met als gevolg dat de beekbodem erodeert en sterke stroming het leefmilieu van fauna verstoort. Fauna en broed spoelt weg bij hoge afvoeren. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Het Otterhagengebied is van nature een moeras en broekbosgebied. Dit gebied is door indijking van de Dinkel afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageer- en overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis en hydromorfologie. Zie ook de belasting hoogwaterbescherming door dijken. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Naam waterlichaam: Beneden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Benedendinkel pagina 15 van 412

16 overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Beneden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Benedendinkel pagina 16 van 412

17 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 Overige waterflora (EKR) 0,55 E- Vis (EKR) 0,60 E-slecht Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 ontoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R6) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: De toestand van het kwaliteitselement vis wordt negatief beinvloed door een niet representatieve waarneming. Bovendien geeft de gewijzigde maatlat een negatievere beoordeling ten opzichte van het oordeel in Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal E-slecht Biologie E-slecht Fysische chemie ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet Naam waterlichaam: Beneden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Benedendinkel pagina 17 van 412

18 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Onderzoek reductie ammonium dmv verbeterde processturing (Fuzzy Logic) RWZI Denekamp uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 1 stuks Naam waterlichaam: Beneden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Benedendinkel pagina 18 van 412

19 Maatregelen gepland voor de periode Inbrengen van dood hout 20 stuks overige inrichtingsmaatregelen Andere richtlijn: Inbreng dood hout t.b.v. habitatverbetering Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Onderzoek haalbaarheid verwijderen stuw Stokkenspiek en tenminste realiseren vispassage uitvoeren onderzoek 1 stuks Te onderzoeken of stuw Stokkenspiek verwijderd kan worden en een stuw gerealiseerd kan worden in de monding van het Omleidingskanaal. (stuw en barriere verplaatsen van Beneden Dinkel naar Omleidingskanaal) Realisatie natuurlijke inrichting, inundatieruimte en hermeandering binnen minimaal 2 x 25 m verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water 3 km Onderdeel van gebiedsproces Ottershagen/Benedendinkel. Afstemmen met ontwikkelen Dinkelvisie met Duitse partners.zoeken naar mogelijkheden voor inundatie en ruimte voor natuurlijke processen. Inundatiezone functioneert als waterberging maar ook landbouwfunctie met beweiding en bevloeiing is mogelijk. Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water 3 km Onderdeel van gebiedsproces Ottershagen/Benedendinkel. Afstemmen met ontwikkelen Dinkelvisie met Duitse partners.zoeken naar mogelijkheden voor inundatie en ruimte voor natuurlijke processen. Inundatiezone functioneert als waterberging maar ook landbouwfunctie met beweiding en bevloeiing is mogelijk. Realiseren natuurlijke inrichting: bedijking verwijderen verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water 3 km Onderdeel van gebiedsproces Ottershagen/Benedendinkel. Afstemmen met ontwikkelen Dinkelvisie met Duitse partners.zoeken naar mogelijkheden voor inundatie en ruimte voor natuurlijke processen. Inundatiezone functioneert als waterberging maar ook landbouwfunctie met beweiding en bevloeiing is mogelijk. Realiseren vispasseerbaarheid vispasseerbaar maken kunstwerk 1 stuks Zie onderzoeksmaatregel stuw Stokkenspiek. Tenminste realiseren vispasseerbaarheid Stokkenspiek. Zeer beperkt onderhoud 3 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Naam waterlichaam: Beneden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Benedendinkel pagina 19 van 412

20 Andere richtlijn: Na herinrichting: bij voorkeur niet maaien en geen dood hout verwijderen. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Beneden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Benedendinkel pagina 20 van 412

21 Factsheet: NL05_Benedenregge Beneden Regge -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Beneden Regge Code: NL05_Benedenregge Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Ommen, Twenterand Type: Status: R7 (Langzaam stromende rivier/nevengeul op zand/klei) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Beneden Regge Code waterlichaam: NL05_Benedenregge pagina 21 van 412

22 Karakterschets: Een langzaam stromende rivier op zand/kleigrond, behorend tot het stroomgebied van de Regge en uitmondend in de Vecht. De rivier stroomt door het Natura2000 gebied Vecht-Beneden Regge. De rivier is ook in droge zomers permanent watervoerend vanwege effluent en Twentekanaal waterinlaat. De rivier is sterk verstuwd en kent zomer- en winterpeilbeheer. Grondgebruik: 48% landbouw, 45% bos/natuur en 7% stedelijk. Het afwateringsgebied is hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 8,6 km. De Beneden Regge maakt deel uit van het vismigratie netwerk. De rivier is bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. Er wordt een vast peil gehanteerd vanwege bovenstroomse en benedenstrooms(vechtstuw Vilsteren) gelegen stuwen en de rivier kan, binnen zones van 2 x 10 meter, vrij meanderen (75% vd rivierlengte). De oevers zijn begroeid met struiken en bomen (40% vd rivierlengte) en er zijn geen onderhoudspaden. De rivier is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten, inundaties te laten plaatsvinden, oude meanders weer aan te sluiten en de passeerbaarheid van de stuw Archem verder te verbeteren. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als Kopvoorn, Kwabaal, Zwarte Els, Vlottende Waterranonkel, Napjes slak en Beekrombout. Voor de vispopulatie in de Beneden Regge betekent dit een verschuiving van de huidige visstand ( die gedomineerd wordt door soorten van stilstaand water) naar een vispopulatie die voor een belangrijk deel bestaat uit rheofiele soorten en soorten die van nature van en naar zee migreren. Op termijn zijn soorten als Sneep, Europese Meerval en Rivierprik niet uit te sluiten. De abundantie van Rivierdonderpad en Rivierprik zal niet groot zijn in verband met het veelal ontbreken van natuurlijk stenig substraat. Voor NATURA2000 dient de populatie Bittervoorn, Kleine Modderkruiper en Rivierdonderpad beschermd te worden. Het leefgebied van de Grote Modderkruiper dient in dit kader uitgebreid te worden. Van belang hiervoor is een continue connectie met watervoerende moerassige wateren, zoals het Eerder hooiland en omgeving. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Vecht- en Beneden-Reggegebied (NL_HAB_39) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Beneden Regge Code waterlichaam: NL05_Benedenregge pagina 22 van 412

23 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en de bestaande ruimtelijke functies wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Beneden Regge Code waterlichaam: NL05_Benedenregge pagina 23 van 412

24 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het draagt bij aan te snelle waterafvoer. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Landbouw De Archemermaten en Eerderhooilanden zijn van nature moeras en broekbosgebied. Dit gebied is van de Regge afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, waterflora, macrofauna en hydromorfologie. Naam waterlichaam: Beneden Regge Code waterlichaam: NL05_Benedenregge pagina 24 van 412

25 regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenlopen. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Vanwege stuwen in benedenstrooms gelegen waterlichamen is het waterlichaam niet bereikbaar voor diadrome vissen. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) Naam waterlichaam: Beneden Regge Code waterlichaam: NL05_Benedenregge pagina 25 van 412

26 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende de overschrijdende stoffen behoren tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,55 Overige waterflora (EKR) 0,55 Vis (EKR) 0,50 ontoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 ontoereiken ontoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R6) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Naam waterlichaam: Beneden Regge Code waterlichaam: NL05_Benedenregge pagina 26 van 412

27 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Beneden Regge Code waterlichaam: NL05_Benedenregge pagina 27 van 412

28 Maatregelen gepland voor de periode Aansluiten oude meanders 4 km aanleg nevengeul / herstel verbinding Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 10 meter ruimte 4 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 4 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Zeer beperkt onderhoud 8 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Bij voorkeur niet maaien en geen dood hout verwijderen. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Beneden Regge Code waterlichaam: NL05_Benedenregge pagina 28 van 412

29 Naam waterlichaam: Beneden Regge Code waterlichaam: NL05_Benedenregge pagina 29 van 412

30 Factsheet: NL05_Bolscherbeek Bolscherbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Bolscherbeek Code: NL05_Bolscherbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Haaksbergen, Hof van Twente Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Bolscherbeek Code waterlichaam: NL05_Bolscherbeek pagina 30 van 412

31 Karakterschets: Een langzaam stromende beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van het Twenthekanaal. Sinds de aanleg van het Twenthekanaal is de Bolscherbeek afgesneden van de Oude Bolscherbeek en de Boven Regge. De beek is gekanaliseerd en wordt vooral gevoed door de RWZI Haaksbergen en is hierdoor permanent watervoerend. De beek is sterk verstuwd en kent zomer- en winterpeilbeheer. Grondgebruik: 69% landbouw, 11% bos/natuur en 20% stedelijk. Het afwateringsgebied is hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt meter. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is ook in droge zomers permanent watervoerend. Bij basisafvoer staat het uiterwaardenprofiel droog. Er is geen vrije afstroming. Er wordt een zomer- en winterpeil gevoerd. De beek is natuurtechnisch ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. De steiloever kent begroeiing met struiken en bomen. De beek is verbonden met de Regge en bereikbaar en passeerbaar voor planten en dieren. De Bolscherbeek voert permanent water in verband met de voeding van effluent. Het Waterlichaam mondt uit in het Twentekanaal en het is niet zeker of de natuurlijke connectie met de Boven Regge kan worden hersteld. De verwachting is dat het aantal stromingsminnende soorten nauwelijks zal toenemen, maar dat deze beperkt blijven tot algemene soorten die weinig eisen stellen aan de kwaliteit van hun omgeving. Te denken valt aan soorten als bermpje, riviergrondel, moerasspirea en gewone oeverlibel. Vooral plantminnende soorten (snoek, zeelt, ruisvoorn, etc.) zullen profiteren, omdat de glooiende oevers voor een grotere oppervlakte aan plantengroei zorgen. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Bolscherbeek Code waterlichaam: NL05_Bolscherbeek pagina 31 van 412

32 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en de bestaande ruimtelijke functies wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Bolscherbeek Code waterlichaam: NL05_Bolscherbeek pagina 32 van 412

33 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge ammonium, stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de doelen voor specifiek verontreinigende stoffen en de nutriënt doelen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge ammonium, stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Naam waterlichaam: Bolscherbeek Code waterlichaam: NL05_Bolscherbeek pagina 33 van 412

34 regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Hierdoor is paai-, foerageer- en overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor ontwikkeling van beekbegeleidende begroeiing is beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, waterflora, macrofauna en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) - som a-, b-, c- en d-hch (shch4) (geen normoverschrijdingen) Naam waterlichaam: Bolscherbeek Code waterlichaam: NL05_Bolscherbeek pagina 34 van 412

35 Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Betreffende de overschrijding van som a-, b-, c- en d-hch: toepassing van deze stof is niet toegestaan. Het betreft vermoedelijk lokaal en incidenteel gebruik bijvoorbeeld als gewasbeschermingsmiddel. Er is tot op heden onvoldoende houvast om de veroorzaker op te kunnen sporen. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,35 Overige waterflora (EKR) 0,45 Vis (EKR) 0,25 ontoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E-slecht E-slecht Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 ontoereiken DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) Naam waterlichaam: Bolscherbeek Code waterlichaam: NL05_Bolscherbeek pagina 35 van 412

36 Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor de specifiek verontreinigende stoffen is vanwege hoge ammonium concentraties niet. De belasting is afkomstig van meststoffen uit de landbouw en in hogere mate uit stedelijk afvalwater. De RWZI Hengevelde is inmiddels geamoveerd en de RWZI Haaksbergen gemoderniseerd. Het zuiveringsproces van de RWZI Haaksbergen wordt in de planperiode verdergaand geoptimaliseerd. Naar verwachting zal de emissie verminderen. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E-slecht ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Bolscherbeek Code waterlichaam: NL05_Bolscherbeek pagina 36 van 412

37 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 9 Natuurtechnische inrichting (binnen 2 x 2,5 meter), realiseren eenzijdig natuurlijke oevervorming en verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 6 Uitgevoerd: 3 Onderzoek reductie ammonium dmv verbeterde processturing (Fuzzy Logic) RWZI Haaksbergen uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Onderzoek reductie nutrienten RWZI Haaksbergen uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Realiseren vispassage vispasseerbaar maken kunstwerk Voortgang: stuks Motivering: In uitvoering: 5 Uitgevoerd: 6 9 km 9 km 1 stuks 1 stuks 11 stuks Vergroten hydraulische en biologische capaciteit RWZI Haaksbergen 1 stuks verminderen belasting RWZI Naam waterlichaam: Bolscherbeek Code waterlichaam: NL05_Bolscherbeek pagina 37 van 412

38 Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Bolscherbeek Code waterlichaam: NL05_Bolscherbeek pagina 38 van 412

39 Factsheet: NL05_Bornsebeek Bornsebeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Bornsebeek Code: NL05_Bornsebeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Almelo, Borne, Enschede, Hengelo Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Bornsebeek Code waterlichaam: NL05_Bornsebeek pagina 39 van 412

40 Karakterschets: Een langzaam stromende genormaliseerde beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Linderbeek. De beek ontvangt het stedelijk water van Enschede, Hengelo en Borne en wordt vooral gevoed door effluent. De beek is hierdoor permanent watervoerend. De beek is sterk verstuwd en kent een vast peilbeheer en een onnatuurlijk grote afvoerdynamiek. De Bornse beek mondt uit in het Lateraalkanaal. Grondgebruik: 24% landbouw, 16% bos/natuur en 60% stedelijk. Het afwateringsgebied is 5892 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 22,8 km. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is ook in droge zomers permanent watervoerend. Er is geen vrije afstroming en er wordt een vast peil gehanteerd. De beek is natuurtechnisch ingericht en kent een recht of gekromd lengteprofiel. De steiloever kent begroeiing met struiken en bomen. De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De verwachting is dat het aantal stromingsminnende soorten nauwelijks zal toenemen, maar dat deze beperkt blijven tot algemene soorten die weinig eisen stellen aan de kwaliteit van hun omgeving. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld moerasspirea en vuurjuffer. Vooral plantminnende soorten (snoek, zeelt, ruisvoorn, etc.) zullen profiteren, omdat glooiende oevers voor een grotere oppervlakte aan plantengroei zorgen. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Bornsebeek Code waterlichaam: NL05_Bornsebeek pagina 40 van 412

41 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste gaan van de veiligheid van inwoners en de bestaande ruimtelijke functies wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Bornsebeek Code waterlichaam: NL05_Bornsebeek pagina 41 van 412

42 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen riooloverstorten Waterhuishouding (overig) Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge ammonium, stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer. Naam waterlichaam: Bornsebeek Code waterlichaam: NL05_Bornsebeek pagina 42 van 412

43 regulering waterbeweging oeververdediging, duikers, overkluizing, kribben Waterhuishouding (overig) Het vastleggen van de oevers verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. Het tast het natuurlijke leefmilieu van fauna aan en sluit de rivier op met als gevolg dat de beekbodem erodeert en sterke stroming het leefmilieu van fauna verstoort. Fauna en broed spoelt weg bij hoge afvoeren. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Naam waterlichaam: Bornsebeek Code waterlichaam: NL05_Bornsebeek pagina 43 van 412

44 Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Bornsebeek Code waterlichaam: NL05_Bornsebeek pagina 44 van 412

45 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,40 Overige waterflora (EKR) 0,45 E- Vis (EKR) 0,25 Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E-slecht E-slecht Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 ontoereiken DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) - zink (Zn) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor de specifiek verontreinigende stoffen is vanwege hoge ammonium en zink concentraties niet. De belasting is afkomstig uit de landbouw en in hogere mate uit stedelijk afvalwater. Het zuiveringsproces van de RWZI Enschede en Hengelo wordt in de planperiode verdergaand geoptimaliseerd. Er wordt onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit en mogelijke optimalisatie van berging van rioolwater uit Enschede. Naar verwachting zal de emissie van ammonium verminderen. Afname van de zink concentratie is vooral afhankelijk van de emissie uit stedelijk gebied. Het toepassings beleid van zink ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Bornsebeek Code waterlichaam: NL05_Bornsebeek pagina 45 van 412

46 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie E-slecht ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Bornsebeek Code waterlichaam: NL05_Bornsebeek pagina 46 van 412

47 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 20 Continue proces Natuurtechnische inrichting (binnen 2 x 2,5 meter), realiseren eenzijdig natuurlijke oevervorming en verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 7 Uitgevoerd: 13 Onderzoek reductie ammonium dmv verbeterde processturing (Fuzzy Logic) RWZI Enschede en Hengelo uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 2 Onderzoek reductie nutrienten RWZI Enschede en Hengelo uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 2 Realisatie inrichtingsproject en inundatiegebied Kristalbad overige inrichtingsmaatregelen Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 20 km 20 km 2 stuks 2 stuks 1 stuks Realiseren vispassage 13 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Naam waterlichaam: Bornsebeek Code waterlichaam: NL05_Bornsebeek pagina 47 van 412

48 Voortgang: stuks Motivering: Planvoorbereiding: 2 Uitgevoerd: Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Bornsebeek Code waterlichaam: NL05_Bornsebeek pagina 48 van 412

49 Factsheet: NL05_Bovendinkel Boven Dinkel -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Boven Dinkel Code: NL05_Bovendinkel Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Losser Type: Status: R6 (Langzaam stromend riviertje op zand/klei) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Boven Dinkel Code waterlichaam: NL05_Bovendinkel pagina 49 van 412

50 Karakterschets: Een in Noordrijnwestfalen ontspringend langzaam stromend riviertje op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Dinkel en de Vecht. Het bovenstroomse deel van het waterlichaam is genormaliseerd en gekanaliseerd en de bodem is deels vastgelegd met gobi matten. De benedenloop kent nog een vrij natuurlijke loop, maar de oevers zijn deels met puin vastgelegd. De rivier wordt mede gevoed door effluent van Gronau, Glanerbrug en Losser en is hierdoor permanent watervoerend. Het beekdal is onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur. De rivier stroomt door het Natura2000-gebied Dinkelland. Grondgebruik: 65% landbouw, 18% bos/natuur en 17% stedelijk. Het afwateringsgebied is 2152 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 9,5 km. De rivier behoort tot het vismigratie netwerk. De rivier is niet bereikbaar en matig passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De rivier is ook in droge zomers permanent watervoerend. Piekafvoeren zijn door bovenstroomse maatregelen afgevlakt. Er is sprake van vrije afstroming (>75% vd rivierlengte). Er is een natuurlijk peilverloop (geen peilbeheer). De rivier kan, binnen zones van 2 x 25 meter vrij meanderen (75% vd rivierlengte) en zorgt voor de vorming van oeverwallen als onderdeel van de Natura2000 doelstelling stroomdalgrasland. Er is ruimte voor spontane houtopslag direct langs de rivier en omgevallen bomen liggen in het water. De rivier is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten, inundaties te laten plaatsvinden, oude meanders aan te sluiten en de passeerbaarheid te realiseren. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als winde, kopvoorn, amandelwilg, kleine watereppe, waterwants en bosbeekjuffer. Voor de vispopulatie in de Boven Dinkel betekent dit een verschuiving van de huidige visstand die gedomineerd wordt door Blankvoorn naar een vispopulatie die voor een belangrijk deel bestaat uit rheofiele soorten en soorten die van nature van en naar zee migreren. Op termijn zijn soorten als Barbeel, Gestippelde Alver en Rivierprik niet uit te sluiten. Voor Natura2000 kent de Boven Dinkel en haar populatie Rivierdonderpad een beschermde status. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Dinkelland (NL_HAB_49) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Boven Dinkel Code waterlichaam: NL05_Bovendinkel pagina 50 van 412

51 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Boven Dinkel Code waterlichaam: NL05_Bovendinkel pagina 51 van 412

52 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen riooloverstorten Waterhuishouding (overig) Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. Piekbelasting met organische stoffen verstoort de zuurstofhuishouding in de rivier. Dit heeft een negatief effect op het kwaliteitselement vis. puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, macrofauna en vis. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging van de oevers in de zomer. Naam waterlichaam: Boven Dinkel Code waterlichaam: NL05_Bovendinkel pagina 52 van 412

53 regulering waterbeweging oeververdediging, duikers, overkluizing, kribben Waterhuishouding (overig) Het vastleggen van de oevers en de bodem met stenen en gobi-matten verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, macrofauna, waterflora en vis. Het tast het natuurlijke leefmilieu van flora en fauna aan en sluit de rivier op met als gevolg dat de beekbodem erodeert en sterke stroming het leefmilieu van fauna verstoort. Fauna en broed spoelt weg bij hoge afvoeren. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten, wilgenstruwelen en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen waterflora, macrofauna, vis en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, macrofauna en vis. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Vanwege stuwen in benedenstrooms gelegen waterlichamen is het waterlichaam niet bereikbaar voor diadrome vissen. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. Naam waterlichaam: Boven Dinkel Code waterlichaam: NL05_Bovendinkel pagina 53 van 412

54 overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Landbouw Meststoffen uit Duitsland dragen bij aan hoge nutriënt gehalten. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Het stedelijk gebied van Gronau draagt bij aan hoge ammonium gehalten. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende de overschrijdende stoffen behoren tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Boven Dinkel Code waterlichaam: NL05_Bovendinkel pagina 54 van 412

55 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 E- E- Overige waterflora (EKR) 0,55 E- Vis (EKR) 0,60 Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 ontoereiken ontoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 ontoereiken DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R6) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor de specifiek verontreinigende stoffen is vanwege hoge ammonium concentraties niet. De belasting is afkomstig van meststoffen uit de landbouw en in hogere mate uit stedelijk afvalwater. Het zuiveringsproces van de RWZI Glanerbrug wordt in de planperiode verdergaand geoptimaliseerd. Naar verwachting zal de emissie verminderen. Naam waterlichaam: Boven Dinkel Code waterlichaam: NL05_Bovendinkel pagina 55 van 412

56 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie ontoereiken ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Inrichtingsmaatregelen ter verbetering effluentkwaliteit RWZI Losser verminderen belasting RWZI Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Onderzoek reductie ammonium dmv verbeterde processturing (Fuzzy Logic) RWZI Losser uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 1 stuks 1 stuks Naam waterlichaam: Boven Dinkel Code waterlichaam: NL05_Bovendinkel pagina 56 van 412

57 Maatregelen gepland voor de periode Aansluiten oude meanders 3 km aanleg nevengeul / herstel verbinding Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Betreft oude meander Zandbergen Inbrengen van dood hout 15 stuks overige inrichtingsmaatregelen Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Inbreng dood hout t.b.v. habitatverbetering Procesoptimalisatie biologische fosfaat en ammonium verwijdering en slibbezinking RWZI Losser 1 stuks verminderen belasting RWZI Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Andere richtlijn: Realisatie natuurlijke inrichting, inundatieruimte en hermeandering binnen minimaal 2 x 25 m verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn 9 km Ruimte bieden aan riviermorfologische processen zoals oeverwalvorming tbv stroomdalgrasland en spontaan houtige begroeiing toestaan. Piekafvoeren verminderen door berging en inundatie op aanliggende laagten. Maatregel uitvoeren binnen randvoorwaarde van voorkomen significantie schade overige gebruiksfuncties. Afstemmen met ontwikkelen Dinkelvisie met Duitse partners. Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 9 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Andere richtlijn: Realiseren natuurlijke inrichting: puinstort en gobimatten verwijderen verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn 9 km Verwijderen van gobimatten over een lengte van 1 km. Verspreid liggend puin over de gehele lengte van 9 km verwijderen in geval grond eigendom van waterschap. In geval grond geen eigendom puin verwijderen op basis van maatwerk en vrijwilligheid. Water vasthouden 1 stuks uitvoeren onderzoek Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Mogelijkheden water vasthouden in stroomgebied. Naam waterlichaam: Boven Dinkel Code waterlichaam: NL05_Bovendinkel pagina 57 van 412

58 Zeer beperkt onderhoud 9 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Bij voorkeur niet maaien en geen dood hout verwijderen. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Boven Dinkel Code waterlichaam: NL05_Bovendinkel pagina 58 van 412

59 Factsheet: NL05_Bovenregge Boven Regge -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Boven Regge Code: NL05_Bovenregge Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Hof van Twente, Wierden Type: Status: R6 (Langzaam stromend riviertje op zand/klei) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Boven Regge Code waterlichaam: NL05_Bovenregge pagina 59 van 412

60 Karakterschets: Een langzaam stromende, genormaliseerde beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Regge en de Vecht. De Diepenheimse Molenbeek en de benedenloop van de Twickelervaart en de Holtdijksbeek behoren tot het waterlichaam. Vanwege de aanleg van de Schipbeek is de Boven Regge van haar oorspronkelijk brongebied afgesneden. Er wordt continue water ingelaten van de Buurserbeek en zomers uit het Twenthekanaal. De Boven Regge ontvangt effluent van de stad Goor. Hierdoor is de beek permanent watervoerend. De beek is sterk verstuwd en kent zomer- en winterpeilbeheer. De beek ligt in de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur. Grondgebruik: 69% landbouw, 21% bos/natuur en 10% stedelijk. Het afwateringsgebied is 8174 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 33 km. De Boven Regge behoort tot het vismigratie netwerk. De beek is matig bereikbaar en niet passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is permanent watervoerend, maar zwak stromend en in droge zomers mogelijk stagnant. Er is geen vrije afstroming, er wordt een vast peil gehanteerd. De beek is binnen 2 x 5 meter natuurlijk ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. De steiloevers zijn voor min. 40% begroeid met bomen en struiken. Er zijn geen onderhoudspaden en de beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. Vissen kunnen migreren van en naar de Buurserbeek/Schipbeek. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te realiseren. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als winde, serpeling, zwarte els, bosbies, beekschaatsenrijder en beekrombout. Voor de vispopulatie in de Boven Regge betekent dit een verschuiving van de huidige visstand die gedomineerd wordt door Baars en Rietvoorn naar een vispopulatie die voor een belangrijk deel bestaat uit rheofiele soorten. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Boven Regge Code waterlichaam: NL05_Bovenregge pagina 60 van 412

61 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Boven Regge Code waterlichaam: NL05_Bovenregge pagina 61 van 412

62 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Hoge ammonium gehalten bemoeilijken het behalen van doelen specifiek verontreinigende stoffen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Naam waterlichaam: Boven Regge Code waterlichaam: NL05_Bovenregge pagina 62 van 412

63 regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten, wilgenstruwelen en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor ontwikkeling van beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen vis en macrofauna. regulering waterbeweging wateroverdracht stroomgebieden (wateraanvoer en/of waterafvoer) Waterhuishouding (overig) Het oorspronkelijke stroomgebied is aangetast. De bovenlopen Poelsbeek, Bolscherbeek en Hagmolenbeek zijn afgesneden van het Boven Regge gebied door het graven van het Twentekanaal. Ook de gegraven Schipbeek heeft oorspronkelijk stroomgebied afgesneden. De Ahauser Aa en Buurserbeek zijn van nature bovenlopen van de Regge. Hierdoor zijn paaigebieden niet bereikbaar voor fauna. De wateraanvoer is vermindert. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Naam waterlichaam: Boven Regge Code waterlichaam: NL05_Bovenregge pagina 63 van 412

64 Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,55 ontoereiken Overige waterflora (EKR) 0,55 Vis (EKR) 0,50 ontoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens Naam waterlichaam: Boven Regge Code waterlichaam: NL05_Bovenregge pagina 64 van 412

65 : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor macrofauna is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van KRW herinrichtingsmaatregelen waardoor de toestand tijdelijk is verstoord. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor vis is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor de specifiek verontreinigende stoffen is vanwege hoge ammonium concentraties niet. De belasting is afkomstig van meststoffen uit de landbouw en in hogere mate uit stedelijk afvalwater. Het zuiveringsproces van de RWZI Goor wordt in de planperiode verdergaand geoptimaliseerd. Naar verwachting zal de emissie verminderen. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Boven Regge Code waterlichaam: NL05_Bovenregge pagina 65 van 412

66 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Watervegetatie in zones toestaan bevordert hydromorfologisch karakter. 32 km Onderzoek haalbaarheid heraankoppeling bovenlopen Hagmolenbeek, Poelsbeek en Bolscherbeek 1 stuks uitvoeren onderzoek Andere richtlijn: Zie ook desbetreffende waterlichamen Procesoptimalisatie biologische fosfaat en ammonium verwijdering en slibbezinking RWZI Goor 1 stuks verminderen belasting RWZI Andere richtlijn: Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 5 meter ruimte 25 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 32 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Realiseren vast peilbeheer 10 stuks aanpassen waterpeil Andere richtlijn: Andere richtlijn: Realiseren vispasseerbaarheid vispasseerbaar maken kunstwerk 10 stuks De Bovenregge behoort tot het DeltaRijn vismigratie netwerk. De verbinding met de Buurserbeek/Schipbeek wordt opwaarts en afwaarts passeerbaar gemaakt. Naam waterlichaam: Boven Regge Code waterlichaam: NL05_Bovenregge pagina 66 van 412

67 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Boven Regge Code waterlichaam: NL05_Bovenregge pagina 67 van 412

68 Factsheet: NL05_Broekbeek Broekbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Broekbeek Code: NL05_Broekbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Tubbergen Type: Status: R12 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op veenbodem) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Broekbeek Code waterlichaam: NL05_Broekbeek pagina 68 van 412

69 Karakterschets: Een langzaam stromende, gekanaliseerde beek op verveende zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Linderbeek. De beek ontspringt in Niedersachsen. De benedenloop is permanent watervoerend vanwege sterke verstuwing. De watervoering staat onder druk o.a. vanwege grondwaterwinning tbv drinkwaterbereiding. De beek kent zomer- en winterpeilbeheer. Grondgebruik: 83% landbouw, 16% bos/natuur en 1% stedelijk. Het afwateringsgebied is hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 5,3 km. De Broekbeek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is in droge zomers niet permanent watervoerend. Bij basisafvoer staat het uiterwaardenprofiel droog. Er wordt een vast peil gehanteerd; er is geen vrije afstroming. De beek is natuurtechnisch ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. De steiloever is begroeid met struiken en bomen. De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. Door de aanwezigheid van glooiende oevers en met bomen begroeide oevers zijn er meer schuilplaatsen en is er meer ruimte voor water- en oeverplanten, waardoor verwacht mag worden dat de omstandigheden voor plantminnende soorten gunstiger worden. De geschiktheid voor rheofiele soorten zal echter weinig veranderen. Aangezien de watervoering vanwege drinkwaterwinning mogelijk verder onder druk komt te staan wordt ingecalculeerd dat de KRW toestand al met al weinig verandert. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Broekbeek Code waterlichaam: NL05_Broekbeek pagina 69 van 412

70 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en de bestaande ruimtelijke functies wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Broekbeek Code waterlichaam: NL05_Broekbeek pagina 70 van 412

71 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. wateronttrekkingen voor publieke (drink)watervoorziening Drinkwatervoorziening De grondwaterstanden in het stroomgebied verlagen vanwege winning van grondwater in Nederland en in Duitsland. De winning dient ter bereiding van drinkwater. Het draagt bij aan droogval in de zomer. Het bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Naam waterlichaam: Broekbeek Code waterlichaam: NL05_Broekbeek pagina 71 van 412

72 regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Veen en broekveengebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Landbouw Meststoffen uit Duitsland dragen bij aan hoge nutriënt gehalten. Hoge fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Broekbeek Code waterlichaam: NL05_Broekbeek pagina 72 van 412

73 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,50 matig Overige waterflora (EKR) 0,50 matig Vis (EKR) 0,30 E- matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 ontoereiken matig Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Naam waterlichaam: Broekbeek Code waterlichaam: NL05_Broekbeek pagina 73 van 412

74 Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie ontoereiken E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Broekbeek Code waterlichaam: NL05_Broekbeek pagina 74 van 412

75 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Onderzoek ontwikkelingsrichting watersysteem uitvoeren onderzoek 1 stuks Stroomgebiedsanalyse over ontwikkelingsrichting, i.r.t. Itterbeek en Geestersche Molenbeek en afweging KRW-doeltype. Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Eenzijdig extensief onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Watervegetatie in zones toestaan bevordert hydromorfologisch karakter. 5 km Natuurtechnische inrichting realiseren met aangepast maaibeheer en groot onderhoud 5 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Heroverwegen kosteneffectiviteit, zie maatregel onderzoek 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Ecologie toestand of potentieel Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Broekbeek Code waterlichaam: NL05_Broekbeek pagina 75 van 412

76 Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Broekbeek Code waterlichaam: NL05_Broekbeek pagina 76 van 412

77 Factsheet: NL05_Drienerbeek Drienerbeek_Koppelleiding -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Drienerbeek_Koppelleiding Code: NL05_Drienerbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Enschede, Hengelo Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Drienerbeek_Koppelleiding Code waterlichaam: NL05_Drienerbeek pagina 77 van 412

78 Karakterschets: Een langzaam stromende beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Linderbeek. De beek loopt grotendeels door bebost gebied en kent gedeeltelijk een vrij natuurlijke loop. De benedenloop is zomers onvoldoende watervoerend en de bovenloop valt zomers veelal droog. De beek is sterk verstuwd. De Drienerbeek watert af op de Koppelleiding, waarvan het benedenstroomse deel tot het waterlichaam behoort. Van nature stroomde de Drienerbeek door Hengelo. De Koppelleiding is een gegraven afwatering. Grondgebruik: 43% landbouw, 48% bos/natuur en 9% stedelijk. Het afwateringsgebied is 3195 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 3,9 km. Het waterlichaam is niet bereikbaar en niet passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is in droge zomers onvoldoende watervoerend. Er is sprake van vrije afstroming (> 75% vd beeklengte) en er is een natuurlijk peilverloop (geen peilbeheer). De beek kan, binnen zones van 2 x 15 meter, vrij meanderen en de oevers zijn begroeid met struiken en bomen (75 % vd beeklengte). De beek is niet bereikbaar maar wel passeerbaar voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke beeksoorten te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te verbeteren. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als bermpje, riviergrondel, kleine watereppe, zwarte els en bosbeekjuffer. De stuw voor de monding van de Koppelleiding in de Bornse beek blijft een voor vis niet te nemen barriere. Een betere watervoering lijkt moeilijk haalbaar. De KRW toestand zal hierdoor al met al mogelijk weinig veranderen. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Drienerbeek_Koppelleiding Code waterlichaam: NL05_Drienerbeek pagina 78 van 412

79 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en de bestaande ruimtelijke functies wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Drienerbeek_Koppelleiding Code waterlichaam: NL05_Drienerbeek pagina 79 van 412

80 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor het kwaliteitselement waterflora, hydromorfologie, macrofauna en vis. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien, snoeien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien, snoeien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu en de beekbegeleidende houtige begroeiing. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, macrofauna, vis en waterflora. Naam waterlichaam: Drienerbeek_Koppelleiding Code waterlichaam: NL05_Drienerbeek pagina 80 van 412

81 Zie : "Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, 2009". Zie : "Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen". 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Drienerbeek_Koppelleiding Code waterlichaam: NL05_Drienerbeek pagina 81 van 412

82 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 E- E- Overige waterflora (EKR) 0,50 Vis (EKR) 0,50 E- E- Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor stikstof en fosfaat is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. Het is niet duidelijk wat de voornaamste bron is van ammonium. Vermoedelijk heeft het een relatie met natuurlijke afbraak als gevolg van verdroging. Er worden hiertoe geen maatregelen uitgevoerd; de ammoniumoverschrijding staat het behalen van de doelen niet in de weg. Naam waterlichaam: Drienerbeek_Koppelleiding Code waterlichaam: NL05_Drienerbeek pagina 82 van 412

83 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Drienerbeek_Koppelleiding Code waterlichaam: NL05_Drienerbeek pagina 83 van 412

84 Maatregelen gepland voor de periode Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 15 meter ruimte 4 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 4 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Andere richtlijn: Realiseren vispasseerbaarheid vispasseerbaar maken kunstwerk 1 stuks Nog 1 barriere vispasseerbaar maken. Waterlichaam wordt niet bereikbaar (afweging vismigratienetwerk) Zeer beperkt onderhoud 4 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Andere richtlijn: Bij voorkeur niet maaien en geen dood hout verwijderen. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Naam waterlichaam: Drienerbeek_Koppelleiding Code waterlichaam: NL05_Drienerbeek pagina 84 van 412

85 Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Drienerbeek_Koppelleiding Code waterlichaam: NL05_Drienerbeek pagina 85 van 412

86 Factsheet: NL05_Elsbeek Elsbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Elsbeek Code: NL05_Elsbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Enschede, Losser Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Elsbeek Code waterlichaam: NL05_Elsbeek pagina 86 van 412

87 Karakterschets: Een langzaam stromende beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Dinkel. De beek kent deels nog een vrij natuurlijke loop. De Elsbeek is in droge zomers droogvallend. De benedenloop mondt uit in de Dinkel en het Natura2000 gebied Dinkelland. Grondgebruik: 69% landbouw, 28% bos/natuur en 35% stedelijk. Het afwateringsgebied is 1310 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 3,1 km. De Elsbeek maakt deel uit van het vismigratie netwerk. De Elsbeek is niet bereikbaar maar wel passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is in droge zomers benedenstrooms watervoerend. Er is spraken van vrije afstroming (> 75% beeklengte); er is een natuurlijk peilverloop. (geen peilbeheer). Er is ruimte voor natuurlijke beekprocessen ( 75 % van de beeklengte). Er is ruimte voor spontane opslag van houtige begroeïng (75 % beeklengte). De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten, inundaties te laten plaatsvinden en de bereikbaarheid te realiseren. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als beekprik, winde, kleine watereppe, zwarte els, bosbeekjuffer en harig schrijvertje. Voor Natura2000 kent de Elsbeek en de rivierdonderpad een beschermde status. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Dinkelland (NL_HAB_49) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Elsbeek Code waterlichaam: NL05_Elsbeek pagina 87 van 412

88 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Elsbeek Code waterlichaam: NL05_Elsbeek pagina 88 van 412

89 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. wateronttrekkingen voor publieke (drink)watervoorziening Drinkwatervoorziening De grondwaterstanden in het stroomgebied verlagen vanwege winning van grondwater ter bereiding van drinkwater. Het betreft de drinkwaterwinning Losser. Het draagt bij aan droogval in de zomer. Het bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. Naam waterlichaam: Elsbeek Code waterlichaam: NL05_Elsbeek pagina 89 van 412

90 regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de Elsbeek en haar bovenlopen. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Vanwege stuwen in benedenstrooms gelegen waterlichamen is het waterlichaam niet bereikbaar voor diadrome vissen. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Naam waterlichaam: Elsbeek Code waterlichaam: NL05_Elsbeek pagina 90 van 412

91 Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende de overschrijdende stoffen behoren tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Elsbeek Code waterlichaam: NL05_Elsbeek pagina 91 van 412

92 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 E- E- Overige waterflora (EKR) 0,55 Vis (EKR) 0,55 Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Naam waterlichaam: Elsbeek Code waterlichaam: NL05_Elsbeek pagina 92 van 412

93 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Elsbeek Code waterlichaam: NL05_Elsbeek pagina 93 van 412

94 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Andere richtlijn: Beekherstel bovenlopen van de Elsbeek verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water 7 km Realisatie natuurlijk lengte- en dwarsprofiel en vispasseerbaarheid kleine waardevolle wateren bovenlopen van de Elsbeek. Inbrengen van dood hout overige inrichtingsmaatregelen Habitatrichtlijn 15 stuks Inbreng dood hout ten behoeve van habitatverbetering en beekbodemverhoging. Andere richtlijn: Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 15 meter ruimte verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn Minimaal volledige beekbegeleidende houtige begroeiing aan de zuidkant toestaan. 7 ha. herstel natuurlijk lengte- en dwarsprofiel op kansrijke aanliggende gronden. 3 km Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 3 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Andere richtlijn: Water vasthouden uitvoeren onderzoek Habitatrichtlijn 1 stuks Elsbeek is kritisch watervoerend. Pilot onderzoek mogelijkheden water vasthouden in stroomgebied. Beekbodemverhogende maatregelen en water vasthouden in bovenlopen. (in het bijzonder Kloosterhuizenbeek). (DROP). Onderzoek mogelijkheid realisatie van bosontwikkeling. Zeer beperkt onderhoud 3 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Bij voorkeur niet maaien en geen dood hout verwijderen. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Naam waterlichaam: Elsbeek Code waterlichaam: NL05_Elsbeek pagina 94 van 412

95 Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Elsbeek Code waterlichaam: NL05_Elsbeek pagina 95 van 412

96 Factsheet: NL05_Elsenerbeek Elsenerbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Elsenerbeek Code: NL05_Elsenerbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Rijssen-Holten, Wierden Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Elsenerbeek Code waterlichaam: NL05_Elsenerbeek pagina 96 van 412

97 Karakterschets: Een langzaam stromende, gekanaliseerde beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Regge. De beek is zomers onvoldoende stromend en de bovenloop is in droge zomers droogvallend. De beek is sterk verstuwd en kent een vast peilbeheer. Grondgebruik: 47% landbouw, 49% bos/natuur en 4% stedelijk. Het afwateringsgebied is 4023 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 6,7 km. De Elsenerbeek maakt deel uit van het vismigratie netwerk. De beek is matig bereikbaar en niet passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is permanent watervoerend. Zwak stromend, echter in droge zomers mogelijk stagnant. Vrij afstromend. Er zijn geen onderhoudspaden. De beek is beekdalbreed natuurlijk heringericht. De oevers zijn voor ca. 40% begroeid met struiken en bomen. De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te realiseren. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als kwabaal, serpeling, vlottende waterranonkel, bosbies, zwarte els en breedscheenjuffer. De inschatting is dat de KRW toestand sterk zal verbeteren. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Elsenerbeek Code waterlichaam: NL05_Elsenerbeek pagina 97 van 412

98 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Elsenerbeek Code waterlichaam: NL05_Elsenerbeek pagina 98 van 412

99 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep regulering waterbeweging Belasting Functie Effect versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Vanwege stuwen in benedenstrooms gelegen waterlichamen is het waterlichaam niet bereikbaar voor diadrome vissen. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Elsenerbeek Code waterlichaam: NL05_Elsenerbeek pagina 99 van 412

100 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,55 ontoereiken ontoereiken Overige waterflora (EKR) 0,60 E- Vis (EKR) 0,50 ontoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Naam waterlichaam: Elsenerbeek Code waterlichaam: NL05_Elsenerbeek pagina 100 van 412

101 Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet Ecologie Totaal ontoereiken ontoereiken Biologie ontoereiken ontoereiken Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Elsenerbeek Code waterlichaam: NL05_Elsenerbeek pagina 101 van 412

102 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Afkoppelen Maatgraven aanpassen inlaat / doorspoelen / scheiden water Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Beekdalbrede natuurlijke inrichting tot 80 m breed en hermeandering, realiseren tweezijdige natuurli verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 6 Beperkt onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 6 Continue proces Herkoppelen bovenlopen op Elsenerbeek aanleg nevengeul / herstel verbinding Voortgang: km Motivering: Planvoorbereiding: 1 Verwijderen stuw verwijderen stuw Voortgang: stuks Motivering: Planvoorbereiding: 2 Uitgevoerd: 3 1 stuks 6 km 6 km 1 km 5 stuks Naam waterlichaam: Elsenerbeek Code waterlichaam: NL05_Elsenerbeek pagina 102 van 412

103 Maatregelen gepland voor de periode Herkoppelen bovenlopen op Elsenerbeek 1 km aanleg nevengeul / herstel verbinding Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Elsenerbeek Code waterlichaam: NL05_Elsenerbeek pagina 103 van 412

104 Factsheet: NL05_Entergraven Entergraven -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Entergraven Code: NL05_Entergraven Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Hof van Twente, Rijssen-Holten, Wierden Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Entergraven Code waterlichaam: NL05_Entergraven pagina 104 van 412

105 Karakterschets: Een langzaam stromende, gekanaliseerde beek op zandgrond behorend tot het stroomgebied van de Regge. De Elsgraven behoort eveneens tot het waterlichaam. Permanent watervoerend vanwege effluent en gebiedsvreemd water. In de zomer wordt water van het Twenthekanaal ingelaten. Sterk verstuwd en er wordt zomer- en winterpeil gevoerd. Grondgebruik: 71% landbouw, 20% bos/natuur en 9% stedelijk. Het afwateringsgebied is 3849 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 6,3 km. De beek is niet bereikbaar en matig passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is permanent watervoerend. Bij basisafvoer staat het uiterwaardenprofiel droog. Er is geen vrije afstroming; er wordt een zomer- en winterpeil gevoerd. De beek is natuurtechnisch ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. De steiloever kent begroeiing met struiken en bomen. De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. Door de aanwezigheid van glooiende oevers en met bomen begroeide oevers zijn er meer schuilplaatsen en is er meer ruimte voor water- en oeverplanten, waardoor verwacht mag worden dat de omstandigheden voor plantminnende soorten gunstiger worden. De geschiktheid voor rheofiele soorten zal weinig veranderen. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Entergraven Code waterlichaam: NL05_Entergraven pagina 105 van 412

106 Beschouwde alternatieven: Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Entergraven Code waterlichaam: NL05_Entergraven pagina 106 van 412

107 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten, wilgenstruweel en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. Naam waterlichaam: Entergraven Code waterlichaam: NL05_Entergraven pagina 107 van 412

108 regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Naam waterlichaam: Entergraven Code waterlichaam: NL05_Entergraven pagina 108 van 412

109 Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,35 Overige waterflora (EKR) 0,50 Vis (EKR) 0,35 Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Naam waterlichaam: Entergraven Code waterlichaam: NL05_Entergraven pagina 109 van 412

110 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie E- E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Entergraven Code waterlichaam: NL05_Entergraven pagina 110 van 412

111 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 9 Continue proces Natuurtechnische inrichting, verondieping en profielverkleining (binnen 2 x 2,5 meter), realiseren e verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Voortgang: km Motivering: Planvoorbereiding: 4 In uitvoering: 3 Uitgevoerd: 2 Realiseren vispassage vispasseerbaar maken kunstwerk Voortgang: stuks Motivering: Planvoorbereiding: 3 9 km 9 km 3 stuks 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Naam waterlichaam: Entergraven Code waterlichaam: NL05_Entergraven pagina 111 van 412

112 Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Entergraven Code waterlichaam: NL05_Entergraven pagina 112 van 412

113 Factsheet: NL05_Exoscheaa Exosche Aa_Doorbraak -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Exosche Aa_Doorbraak Code: NL05_Exoscheaa Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Almelo, Borne, Tubbergen, Wierden Type: Status: R6 (Langzaam stromend riviertje op zand/klei) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Exosche Aa_Doorbraak Code waterlichaam: NL05_Exoscheaa pagina 113 van 412

114 Karakterschets: Een langzaam stromend riviertje op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Regge. De loop is inmiddels beekdalbreed natuurlijk heringericht. De beek is permanent watervoerend vanwege verstuwing en inlaat gebiedsvreemd water. Na de in 2013 voorziene koppeling met de Lolee wijzigt het watertype van R5 in R6. De beek kent een vast peilbeheer. Grondgebruik: 76% landbouw, 19% bos/natuur en 5% stedelijk. Het afwateringsgebied is 3300 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 17,3 km. De Doorbraak behoort tot het vismigratie netwerk. Koppeling met het Lolee stroomgebied is derhalve van groot belang. De beek is matig bereikbaar en niet passeerbaar voor vis. Streefbeeld. Een moerasbeek met een wisselend stromingspatroon. De benedenloop is permanent watervoerend, zwak stromend, echter in droge zomers stagnant. De bovenloop is in droge zomers onvoldoende watervoerend. Er is geen vrije afstroming; er wordt een vast peil gehanteerd. De beek is beekdalbreed natuurlijk ingericht. De oevers zijn voor min. 40% begroeid met struiken en bomen. Er zijn geen onderhoudspaden. De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te realiseren. Vanwege glooiende oevers en veel stilstaand water zal de bedekking met vegetatie toenemen en daarmee ook het aandeel plantminnende vis. Hierdoor wordt het paaigebied voor vis eveneens vergroot. Het gaat om KRW doelsoorten als winde, kopvoorn, bosbies, moerasspirea, metaalglanslibel en vuurjuffer. De hydrologische toestand zal ook in de toekomst een beperkte stroming kennen waardoor een hoge KRW toestand niet haalbaar wordt. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Exosche Aa_Doorbraak Code waterlichaam: NL05_Exoscheaa pagina 114 van 412

115 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Exosche Aa_Doorbraak Code waterlichaam: NL05_Exoscheaa pagina 115 van 412

116 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging wateroverdracht stroomgebieden (wateraanvoer en/of waterafvoer) Waterhuishouding (overig) De Doorbraak is een nieuwe beek. Het is in feite een omleiding/vervanging van de Almelose Aa. De aankoppeling van het bovenstroomse gebied van de Azelerbeek en de Lolee moet nog uitgevoerd worden. Het water stroomt nu nog onvoldoende. De doelen voor de kwaliteitselementen vis en macrofauna zijn daarom nog niet bereikt. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Overig Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen vis, waterflora, hydromorfologie en macrofauna. Naam waterlichaam: Exosche Aa_Doorbraak Code waterlichaam: NL05_Exoscheaa pagina 116 van 412

117 Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Exosche Aa_Doorbraak Code waterlichaam: NL05_Exoscheaa pagina 117 van 412

118 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,45 Overige waterflora (EKR) 0,55 E- Vis (EKR) 0,45 ontoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 ontoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R6) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis en stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet Naam waterlichaam: Exosche Aa_Doorbraak Code waterlichaam: NL05_Exoscheaa pagina 118 van 412

119 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Exosche Aa_Doorbraak Code waterlichaam: NL05_Exoscheaa pagina 119 van 412

120 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Aankoppeling via Bornerbroekse Waterleiding en Doorbraak op Lolee en aankoppeling Azelerbeek aanleg nevengeul / herstel verbinding Voortgang: km Motivering: Planvoorbereiding: 2 Planproces aankoppeling Lolee loopt Beekdalbrede natuurlijke inrichting en natuurlijke oevervorming en -begroeiing verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 7 Uitgevoerd: 7 Betreft realisatie moerasbeek Realiseren vispassage vispasseerbaar maken kunstwerk Voortgang: stuks Motivering: Planvoorbereiding: 1 Waterinlaat vanuit Exosche Aa in nieuw drinkwaterwingebied aanpassen inlaat / doorspoelen / scheiden water Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Zeer beperkt onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 14 2 km 14 km 1 stuks 1 stuks 14 km Naam waterlichaam: Exosche Aa_Doorbraak Code waterlichaam: NL05_Exoscheaa pagina 120 van 412

121 Maatregelen gepland voor de periode Aankoppeling via Bornerbroekse Waterleiding en Doorbraak op Lolee en aankoppeling Azelerbeek 4 km aanleg nevengeul / herstel verbinding Andere richtlijn: Andere richtlijn: Beekdalbrede natuurlijke inrichting en natuurlijke oevervorming en -begroeiing verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Betreft realisatie moerasbeek inclusief Lolee tot aan Fleringermolenbeek. 4 km Realiseren vispasseerbaarheid 2 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Andere richtlijn: Betreft traject Doorbraak tot Fleringermolenbeek. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Exosche Aa_Doorbraak Code waterlichaam: NL05_Exoscheaa pagina 121 van 412

122 Factsheet: NL05_Gammelkerbeek Gammelkerbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Gammelkerbeek Code: NL05_Gammelkerbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Borne, Dinkelland, Oldenzaal Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Gammelkerbeek Code waterlichaam: NL05_Gammelkerbeek pagina 122 van 412

123 Karakterschets: Een langzaam stromende, gekanaliseerde beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Linderbeek. De beek wordt voor een groot deel gevoed door het effluent van Oldenzaal en is daardoor permanent watervoerend. De beek is sterk verstuwd en kent een vast peilbeheer. Grondgebruik: 47% landbouw, 23% bos/natuur en 30% stedelijk. Het afwateringsgebied is 2152 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 11 km. De beek behoort tot het vismigratie netwerk. De Gammelkerbeek is niet bereikbaar en niet passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is permanent watervoerend en continue stromend. De Gammelkerbeek is vrij afstromend. Er wordt geen kunstmatig peilbeheer gevoerd. De beek is binnen 2 x 5 meter natuurlijk ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. De oevers zijn voor min. 40% begroeid met struiken en bomen. Er zijn geen onderhoudspaden. De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te realiseren. KRW doelsoorten zijn bijvoorbeeld zwarte els, vlottende waterranonkel, harig schrijvertje en breedscheenjuffer. Mede vanwege e stromingscondities is een e vistoestand te verwachten. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als winde, kopvoorn, kwabaal, bermpje, serpeling en riviergrondel. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Gammelkerbeek Code waterlichaam: NL05_Gammelkerbeek pagina 123 van 412

124 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Gammelkerbeek Code waterlichaam: NL05_Gammelkerbeek pagina 124 van 412

125 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen riooloverstorten Waterhuishouding (overig) Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, macrofauna, waterflora en vis. Naam waterlichaam: Gammelkerbeek Code waterlichaam: NL05_Gammelkerbeek pagina 125 van 412

126 overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, macrofauna, waterflora en vis. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Gammelkerbeek Code waterlichaam: NL05_Gammelkerbeek pagina 126 van 412

127 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,55 E- Overige waterflora (EKR) 0,45 ontoereiken Vis (EKR) 0,55 ontoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E-slecht ontoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 ontoereiken DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor overige waterflora, vis, fosfor en stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor de specifiek verontreinigende stoffen is vanwege hoge ammonium concentraties niet. De belasting is afkomstig van meststoffen uit de landbouw en in hogere mate uit stedelijk afvalwater. Het zuiveringsproces van de RWZI Oldenzaal is recent geoptimaliseerd. Naar verwachting zal de emissie verminderen. Naam waterlichaam: Gammelkerbeek Code waterlichaam: NL05_Gammelkerbeek pagina 127 van 412

128 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E-slecht ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Gammelkerbeek Code waterlichaam: NL05_Gammelkerbeek pagina 128 van 412

129 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Hermeandering (binnen 2 x 5 meter), realiseren tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spon verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 3 Uitgevoerd: 7 Onderzoek reductie ammonium dmv verbeterde processturing (Fuzzy Logic) RWZI Oldenzaal uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Onderzoek reductie nutrienten RWZI Oldenzaal uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Verwijderen stuw verwijderen stuw Voortgang: stuks Motivering: Planvoorbereiding: 4 Uitgevoerd: 11 Zeer beperkt onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 10 Continue proces 10 km 1 stuks 1 stuks 15 stuks 10 km Naam waterlichaam: Gammelkerbeek Code waterlichaam: NL05_Gammelkerbeek pagina 129 van 412

130 Maatregelen gepland voor de periode Procesoptimalisatie biologische fosfaat en ammonium verwijdering en slibbezinking RWZI Oldenzaal 1 stuks verminderen belasting RWZI Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Gammelkerbeek Code waterlichaam: NL05_Gammelkerbeek pagina 130 van 412

131 Factsheet: NL05_Geelebeek Geelebeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Geelebeek Code: NL05_Geelebeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Dinkelland Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Geelebeek Code waterlichaam: NL05_Geelebeek pagina 131 van 412

132 Karakterschets: Een langzaam stromende, gekanaliseerde beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Dinkel. De beek ontspringt in het Bentheimerwoud in Niedersachsen waar de Rammelbecke de status natuurlijk is toegekend. De beek is sterk verstuwd en kent een vast peilbeheer. Hierdoor is de benedenloop permanent watervoerend maar zomers stagnant. De bovenloop kent in droge zomers een kritische watervoering. Grondgebruik: 82% landbouw, 16% bos/natuur en 2% stedelijk. Het afwateringsgebied is 1621 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 9,6 km. De Geele beek behoort tot het vismigratie netwerk. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Inzet op slootbeek met ontwikkelde watervegetatie. Vanwege dominant landbouwkundig gebruik weinig mogelijkheden tot beekherstel. De beek is permanent watervoerend en zwak stromend. In droge zomers is de beek mogelijk stagnant. Er wordt een vast peil gehanteerd, er is geen vrije afstroming. Er zijn geen onderhoudspaden en de beek is binnen 2 x 5 meter natuurlijk ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. De steiloevers zijn lokaal begroeid met struiken en bomen. De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. Streefbeeld. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te realiseren. Vanwege een ontwikkelde watervegetatie kan vis een betere schuil- en paaiplaats vinden. Voorbeelden van KRW doelsoorten zijn winde, kopvoorn, waterviolier, holpijp, napjes slak en weidebeekjuffer. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Geelebeek Code waterlichaam: NL05_Geelebeek pagina 132 van 412

133 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Geelebeek Code waterlichaam: NL05_Geelebeek pagina 133 van 412

134 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Waterhuishouding (overig) Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Landbouw Moerassige laagten met kwel en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. Naam waterlichaam: Geelebeek Code waterlichaam: NL05_Geelebeek pagina 134 van 412

135 regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied -ook in Niedersachsenveroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Landbouw Meststoffen uit Duitsland dragen bij aan hoge nutriënt gehalten. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Zie ook versnelde waterafvoer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Naam waterlichaam: Geelebeek Code waterlichaam: NL05_Geelebeek pagina 135 van 412

136 Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,50 Overige waterflora (EKR) 0,50 E- E- Vis (EKR) 0,50 E-slecht Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Naam waterlichaam: Geelebeek Code waterlichaam: NL05_Geelebeek pagina 136 van 412

137 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet Ecologie Totaal E-slecht Biologie E-slecht Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Geelebeek Code waterlichaam: NL05_Geelebeek pagina 137 van 412

138 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Watervegetatie in zones toestaan bevordert hydromorfologisch karakter. 9 km Andere richtlijn: Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 5 meter ruimte verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water 9 km Maatregelen richten op een stromende, vispasseerbare, kwelslootbeek met een relatief e waterkwaliteit. Overdimensionering profiel benutten voor ontwikkeling oevervegetatie en habitat voor vis. Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 9 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Realiseren vispasseerbaarheid 9 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Andere richtlijn: Water vasthouden 1 stuks uitvoeren onderzoek Andere richtlijn: Mogelijkheden water vast houden in stroomgebied 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Naam waterlichaam: Geelebeek Code waterlichaam: NL05_Geelebeek pagina 138 van 412

139 Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Geelebeek Code waterlichaam: NL05_Geelebeek pagina 139 van 412

140 Factsheet: NL05_Geesterschemolenbk Geestersche Molenbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Geestersche Molenbeek Code: NL05_Geesterschemolenbk Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Tubbergen Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Geestersche Molenbeek Code waterlichaam: NL05_Geesterschemolenbk pagina 140 van 412

141 Karakterschets: Een langzaam stromende beek op zandgrond welke uitmondt in het, tot het stroomgebied van de Linderbeek behorende, Geestersch stroomkanaal. De beek waterde oorspronkelijk zuidelijk af naar Almelo via Almelose Aa naar de Midden Regge. Het benedenstroomse deel kent een natuurlijke ontstaanswijze en het bovenstroomse deel is door een dekzandrug doorgegraven naar de Mosbeek. De Mosbeek waterde van nature af via de Oude Elsenbeek op de Markgraven. Het natuurlijke bovenloopgebied met de bovenlopen Plasbeek, Getelerbeek, Haarsloot en Eendenbeek (Broekbeekgebied) is afgekoppeld. In droge zomers valt de beek droog. De watervoering staat mede onder druk vanwege grondwaterstandsdaling a.g.v. drinkwaterwinning. De beek is sterk verstuwd en kent een vast peilbeheer. Grondgebruik: 85% landbouw, 12% bos/natuur en 3% stedelijk. Het afwateringsgebied is 2118 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 6,4 km. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is zomers veelal droogvallend. Er wordt een vast peil gehanteerd, er is geen vrije afstroming. De natuurlijke benedenloop kent een vrij natuurlijk profiel. Vanwege zeer waardevolle bovenloop Mosbeek inzetten op beekherstel: proberen de kwaliteit van de Mosbeek te benutten. De kunstmatige bovenloop is natuurtechnisch ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. De oevers zijn, minimaal eenzijdig, spontaan begroeid met struiken en bomen. De beek is niet bereikbaar voor vissen maar wel een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de habitatdiversiteit te vergroten. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als bermpje, riviergrondel, zwarte els en weidebeekjuffer. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Geestersche Molenbeek Code waterlichaam: NL05_Geesterschemolenbk pagina 141 van 412

142 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Geestersche Molenbeek Code waterlichaam: NL05_Geesterschemolenbk pagina 142 van 412

143 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. wateronttrekkingen voor publieke (drink)watervoorziening Drinkwatervoorziening De grondwaterstanden in het stroomgebied verlagen vanwege winning van grondwater ter bereiding van drinkwater in Nederland en in Duitsland. Het draagt bij aan droogval in de zomer. Het bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Naam waterlichaam: Geestersche Molenbeek Code waterlichaam: NL05_Geesterschemolenbk pagina 143 van 412

144 regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Landbouw Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van het waterlichaam en de bovenlopen. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging wateroverdracht stroomgebieden (wateraanvoer en/of waterafvoer) Waterhuishouding (overig) Het oorspronkelijke stroomgebied is aangetast. De Plasbeek en haar stroomgebied is afgesneden van de Geestersche Molenbeek; het water wordt naar de Broekbeek afgeleid. De wateraanvoer is vermindert. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. Naam waterlichaam: Geestersche Molenbeek Code waterlichaam: NL05_Geesterschemolenbk pagina 144 van 412

145 overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Naam waterlichaam: Geestersche Molenbeek Code waterlichaam: NL05_Geesterschemolenbk pagina 145 van 412

146 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,45 E- matig Overige waterflora (EKR) 0,50 E- matig Vis (EKR) 0,30 matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 ontoereiken matig Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) ontoereiken matig Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor macrofauna en waterflora is in 2015 iets lager dan in Vanwege de uitvoering van KRW inrichtingsmaatregelen is de toestand tijdelijk verstoord. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor ammonium is in 2015 lager dan in Dit is waarschijnlijk het gevolg van een natuurlijk afbraakproces en niet vanwege een toenemende emissie. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet nie Naam waterlichaam: Geestersche Molenbeek Code waterlichaam: NL05_Geesterschemolenbk pagina 146 van 412

147 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Watervegetatie in zones toestaan bevordert hydromorfologisch karakter. 6 km Natuurtechnische inrichting binnen 2 x 2,5 meter ruimte 3 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Realiseren eenzijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontaan houtige oeverbegroeiing 3 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Realiseren vispasseerbaarheid 2 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Andere richtlijn: Naam waterlichaam: Geestersche Molenbeek Code waterlichaam: NL05_Geesterschemolenbk pagina 147 van 412

148 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Ecologie toestand of potentieel Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Geestersche Molenbeek Code waterlichaam: NL05_Geesterschemolenbk pagina 148 van 412

149 Factsheet: NL05_Glanerbeek Glanerbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Glanerbeek Code: NL05_Glanerbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Enschede, Losser Type: Status: R12 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op veenbodem) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Glanerbeek Code waterlichaam: NL05_Glanerbeek pagina 149 van 412

150 Karakterschets: Een langzaam stromende, deels genormaliseerde, beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Dinkel. Van nature is de Glanerbeek (bovenloop) een veenbeek. De bovenloop ontspringt in de Natura2000 gebieden Aamsveen en het Duitse Amtsvenn. Bovendien wordt het waterlichaam gevoed door de in Niedersachsen ontspringende Florbach en door het effluent van Glanerbrug. Bovenstrooms de Rioolwater zuiveringsinstallatie van Glanerbrug is de beek in droge zomers onvoldoende watervoerend. De beek is matig verstuwd en kent zomer- en winterpeilbeheer. De benedenloop ligt deels in het Natura2000 gebied Dinkelland. Grondgebruik: 62% landbouw, 24% bos/natuur en 14% stedelijk. Het afwateringsgebied is 2281 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 5,6 km. De Glanerbeek behoort tot het vismigratie netwerk. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De benedenloop is permanent watervoerend. Bovenstrooms van de RZI dient de watervoerend in de zomer te verbeteren (watervoerend in normale zomers). Er is sprake van vrije afstroming (> 75% vd beeklengte). Er is een natuurlijk peilverloop (geen peilbeheer). Er is ruimte voor natuurlijke processen (75 % vd beeklengte) en de oevers zijn spontaan begroeid met struiken en bomen (75 % vd beeklengte). De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te realiseren. Mede vanwege e stromingscondities is een e vistoestand te verwachten. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als winde, kopvoorn, kleine watereppe, kleine egelskop, beekschaatsenrijder en harig schrijvertje. Voor NATURA2000 heeft de Glanerbeek en de rivierdonderpad een beschermde status. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Aamsveen (NL_HAB_55), Dinkelland (NL_HAB_49) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Glanerbeek Code waterlichaam: NL05_Glanerbeek pagina 150 van 412

151 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Glanerbeek Code waterlichaam: NL05_Glanerbeek pagina 151 van 412

152 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutrient doelen. Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. puntbronnen riooloverstorten Waterhuishouding (overig) Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutrient doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. Naam waterlichaam: Glanerbeek Code waterlichaam: NL05_Glanerbeek pagina 152 van 412

153 regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Het bron- en inzijggebied Aamsveen en bovenlopen is sterk ontwaterd primair ten behoeve van de waterhuishouding in de landbouw. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Naam waterlichaam: Glanerbeek Code waterlichaam: NL05_Glanerbeek pagina 153 van 412

154 Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 E- Overige waterflora (EKR) 0,55 Vis (EKR) 0,50 Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E-slecht E-slecht Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 ontoereiken DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) Naam waterlichaam: Glanerbeek Code waterlichaam: NL05_Glanerbeek pagina 154 van 412

155 Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor macrofauna is in 2015 iets lager dan in De toestand is tijdelijk verstoord vanwege de uitvoering van KRW inrichtingsmaatregelen. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor de specifiek verontreinigende stoffen is vanwege hoge ammonium concentraties niet. De belasting is afkomstig van meststoffen uit de landbouw en in hogere mate uit stedelijk afvalwater. Mogelijk is ook sprake van natuurlijke afbraak van veen (Aamsveen). Het zuiveringsproces van de RWZI Glanerbrug wordt in de planperiode verdergaand geoptimaliseerd. Naar verwachting zal de emissie verminderen.. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie E-slecht ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Onderzoek reductie ammonium dmv verbeterde processturing (Fuzzy Logic) RWZI Glanerbrug uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Onderzoek reductie nutrienten RWZI Glanerbrug uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 1 stuks 1 stuks Naam waterlichaam: Glanerbeek Code waterlichaam: NL05_Glanerbeek pagina 155 van 412

156 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Beekherstel bovenlopen van de Glanerbeek verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water 7 km Realisatie natuurlijk lengte- en dwarsprofiel en vispasseerbaarheid kleine waardevolle wateren van de Glanerbeek. Inbrengen van dood hout overige inrichtingsmaatregelen Habitatrichtlijn 20 stuks Inbreng dood hout ten behoeve van habitatverbetering en beekbodemverhoging. Onderzoek naar effectiviteit voorgenomen maatregelen stroomgebied uitvoeren onderzoek Habitatrichtlijn 1 stuks Integraal onderzoek effectiviteit totaalpakket maatregelen hydrologie, RWZI, morfologie, ecologie, waterkwaliteit in stroomgebied Procesoptimalisatie biologische fosfaat en ammonium verwijdering en slibbezinking RWZI Glanerbrug 1 stuks verminderen belasting RWZI Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Andere richtlijn: Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 15 meter ruimte verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn 5 km Afstemmen met ontwikkelen Dinkelvisie met Duitse partners.gezamenlijke visie opgave maatregelen en doelen. Aansluiten hydrologisch onderzoek N2000 Aamsveen. Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 5 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Realiseren vispasseerbaarheid 4 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Water vasthouden 1 stuks uitvoeren onderzoek Naam waterlichaam: Glanerbeek Code waterlichaam: NL05_Glanerbeek pagina 156 van 412

157 Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Mogelijkheden water vast houden in stroomgebied Zeer beperkt onderhoud 5 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Bij voorkeur niet maaien en geen dood hout verwijderen. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Glanerbeek Code waterlichaam: NL05_Glanerbeek pagina 157 van 412

158 Factsheet: NL05_Hagmolenbeek Hagmolenbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Hagmolenbeek Code: NL05_Hagmolenbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Type: Status: Enschede, Haaksbergen, Hengelo, Hof van Twente R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Hagmolenbeek Code waterlichaam: NL05_Hagmolenbeek pagina 158 van 412

159 Karakterschets: Een langzaam stromende, gekanaliseerde beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van het Twenthekanaal. Sinds het graven van het Twenthekanaal is het waterlichaam afgekoppeld van de Oude Hagmolenbeek en de Regge. Van nature ontving de Hagmolenbeek bovendien het water van de Buurserbeek en de in Duitsland ontspringende Alstatter en Ahauser Aa. De basisafvoer van de Hegebeek is gedurende de SGBP1 periode gekoppeld op het waterlichaam Azelerbeek. De Hagmolenbeek ontvangt alleen nog water van de Hegebeek tijdens piekafvoeren. In SGBP2 behoort de Hegebeek niet meer tot het waterlichaam Hagmolenbeek. De beek is sterk verstuwd en kent een vast peilbeheer. De benedenloop van de beek is zomers stagnant en de bovenloop is in droge zomers droogvallend. Delen van de beek lopen door de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur en het land Twickel. Op het land Twickel is de beek in de eerste planperiode beekdalbreed natuurlijk heringericht. Grondgebruik: 71% landbouw, 26% bos/natuur en 3% stedelijk. Het afwateringsgebied is 4816 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 14,4 km. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De benedenloop is permanent watervoerend, zwak stromend en in droge zomers mogelijk stagnant. De bovenloop is in droge zomers droogvallend. Er wordt een vast peil gehanteerd, er is geen vrije afstroming. De beek is binnen 2 x 5 meter natuurlijk ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. Er zijn geen onderhoudspaden. De steiloevers zijn voor minimaal 40% spontaan begroeid met bomen en struiken. De beek is niet bereikbaar voor vissen maar wel een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te realiseren. Vanwege met bomen begroeide natuurlijker oevers zal vis een betere schuilplaats vinden. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als bermpje, riviergrondel, zwarte els, kleine watereppe, beekschaatsenrijder en bosbeekjuffer. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Hagmolenbeek Code waterlichaam: NL05_Hagmolenbeek pagina 159 van 412

160 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Hagmolenbeek Code waterlichaam: NL05_Hagmolenbeek pagina 160 van 412

161 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van het doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, macrofauna, waterflora en vis. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Waterhuishouding (overig) Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, macrofauna en vis. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Landbouw Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen waterflora, macrofauna, vis en hydromorfologie. Naam waterlichaam: Hagmolenbeek Code waterlichaam: NL05_Hagmolenbeek pagina 161 van 412

162 regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied -ook in Noord Rijn Westfalenveroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van fauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, macrofauna en vis. regulering waterbeweging wateroverdracht stroomgebieden (wateraanvoer en/of waterafvoer) Waterhuishouding (overig) Het oorspronkelijke stroomgebied is aangetast. De Ahauser Aa en Buurserbeek zijn afgesneden van het Buurserveen en het Hagmolenbeekgebied door het graven van de Schipbeek. Hierdoor zijn paaigebieden niet bereikbaar voor fauna. De wateraanvoer is vermindert. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, macrofauna en vis. overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Landbouw Meststoffen uit Duitsland dragen bij aan hoge nutriënt gehalten. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Zie ook versnelde afvoer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, macrofauna, waterflora en vis. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Hagmolenbeek Code waterlichaam: NL05_Hagmolenbeek pagina 162 van 412

163 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,50 E- Overige waterflora (EKR) 0,50 E- Vis (EKR) 0,40 matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Naam waterlichaam: Hagmolenbeek Code waterlichaam: NL05_Hagmolenbeek pagina 163 van 412

164 Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor de specifiek verontreinigende stoffen is vanwege hogere zink concentratie ten onrechte niet. Op basis van 2e lijnstoetsing waarbij gekeken wordt naar biobeschikbaarheid voldoet deze toestand. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Hagmolenbeek Code waterlichaam: NL05_Hagmolenbeek pagina 164 van 412

165 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Watervegetatie in zones toestaan bevordert hydromorfologisch karakter. 14 km Andere richtlijn: Onderzoek heraankoppeling op Regge via Oude Hagmolenbeek uitvoeren onderzoek 1 stuks Haalbaarheidsonderzoek herkoppeling op de Regge. Realisatie onderleider dan wel doorstroming Twentekanaal onderzoeken. Indien dit niet haalbaar/effectief blijkt dan is realisatie passeerbaarheid voor vis minder effectief. Haalbaarheid heeft ook effect op aard van de overige maatregelen. Maatregelen gepland voor de periode Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 5 meter ruimte 9 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 14 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Realiseren vispasseerbaarheid 14 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Naam waterlichaam: Hagmolenbeek Code waterlichaam: NL05_Hagmolenbeek pagina 165 van 412

166 Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Ecologie toestand of potentieel Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Hagmolenbeek Code waterlichaam: NL05_Hagmolenbeek pagina 166 van 412

167 Factsheet: NL05_Hammerwetering Hammerwetering -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Hammerwetering Code: NL05_Hammerwetering Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Ommen, Twenterand Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Hammerwetering Code waterlichaam: NL05_Hammerwetering pagina 167 van 412

168 Karakterschets: Een langzaam stromende beek op voornamelijk verveende zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Regge. De benedenloop kent een natuurlijke ontstaanswijze en loopt door het Natura2000 gebied Vecht-beneden Regge. De bovenloop is voor een groot deel gegraven. De Hammerwetering wordt in belangrijke mate gevoed door waterinlaat uit het kanaal Almelo-De Haandrik. Hierdoor is de beek permanent watervoerend. De beek is sterk verstuwd en kent zomer- en winterpeilbeheer. De benedenloop met monding van de Hammerwetering in de Regge behoort tot het vismigratienetwerk. Grondgebruik: 63% landbouw, 31% bos/natuur en 6% stedelijk. Het afwateringsgebied is 2584 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 4,1 meter. De beek is wel bereikbaar maar niet passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De benedenloop is permanent watervoerend, zwak stromend en in droge zomers mogelijk stagnant. De bovenloop is in droge zomers droogvallend. Er wordt een vast peil gehanteerd, er is geen vrije afstroming. De beek is binnen 2 x 5 meter natuurlijk ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. Er zijn geen onderhoudspaden. De steiloevers zijn voor minimaal 40% spontaan begroeid met bomen en struiken. De beek is niet bereikbaar voor vissen maar wel een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te realiseren. Vanwege met bomen begroeide natuurlijker oevers zal vis een betere schuilplaats vinden. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als bermpje, kwabaal, aarvederkruid, bosbies, vuurjuffer en weidebeekjuffer. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Vecht- en Beneden-Reggegebied (NL_HAB_39) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Hammerwetering Code waterlichaam: NL05_Hammerwetering pagina 168 van 412

169 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Hammerwetering Code waterlichaam: NL05_Hammerwetering pagina 169 van 412

170 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie en vis. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie en vis. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis en hydromorfologie. Naam waterlichaam: Hammerwetering Code waterlichaam: NL05_Hammerwetering pagina 170 van 412

171 regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van fauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie en vis. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen vis en hydromorfologie. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Hammerwetering Code waterlichaam: NL05_Hammerwetering pagina 171 van 412

172 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,40 E- Overige waterflora (EKR) 0,45 E- Vis (EKR) 0,35 matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie E- E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Naam waterlichaam: Hammerwetering Code waterlichaam: NL05_Hammerwetering pagina 172 van 412

173 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Habitatrichtlijn Watervegetatie in zones toestaan bevordert hydromorfologisch karakter. 4 km Natuurtechnische inrichting realiseren met aangepast maaibeheer en groot onderhoud 4 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Andere richtlijn: Andere richtlijn: Realiseren eenzijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontaan houtige oeverbegroeiing verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn Betreft benedenstroomse pand. Laatste km tot en met monding in de Regge. Realiseren vispasseerbaarheid vispasseerbaar maken kunstwerk Habitatrichtlijn 2 km 2 stuks Realiseren bereikbaarheid voor vis van Beneden Regge naar benedenloop (vispasseerbaarheid laatste 1,5 km) Hammerwetering. Benedenloop Hammerwetering paaiplaats voor ondermeer Kwabaal. Naam waterlichaam: Hammerwetering Code waterlichaam: NL05_Hammerwetering pagina 173 van 412

174 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, stikstof totaal, Vis-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Hammerwetering Code waterlichaam: NL05_Hammerwetering pagina 174 van 412

175 Factsheet: NL05_Hoogelaarsleiding Hooge Laarsleiding -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Hooge Laarsleiding Code: NL05_Hoogelaarsleiding Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Hellendoorn Type: Status: R12 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op veenbodem) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Hooge Laarsleiding Code waterlichaam: NL05_Hoogelaarsleiding pagina 175 van 412

176 Karakterschets: Een langzaam stromende beek op voornamelijk verveende zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Regge. Van nature is de midden en bovenloop een veenbeek. Het waterlichaam ontspringt in het Natura2000 gebied Wierdense veld. De beek is sterk verstuwd en hierdoor blijft de benedenloop ook in droge zomers watervoerend. De benedenloop is zomers stagnant en de bovenloop is in droge zomers droogvallend. Er wordt zomer- en winterpeil gevoerd. Grondgebruik: 81% landbouw, 18% bos/natuur en 1% stedelijk. Het afwateringsgebied is 2462 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 3,7 km. De benedenloop met monding in de Regge behoort tot het vismigratienetwerk. De beek is matig bereikbaar en niet passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is in droge zomers niet permanent watervoerend. Bij basisafvoer staat het uiterwaardenprofiel droog. Er wordt een zomer- en winterpeil gevoerd, er is geen vrije afstroming. De beek is natuurtechnisch ingericht met moeraszones en kent een recht lengteprofiel. De steiloever kent enige begroeiing met struiken en bomen. De benedenloop met monding in de Regge is bereikbaar en passeerbaar voor vis. Door de aanwezigheid van glooiende oevers kan zich een moerasvegetatie ontwikkelen. Vanwege bereikbaarheid voor vis vanuit de Regge vindt vis paai- en schuilgelegenheid in de benedenloop. De geschiktheid voor rheofiele soorten in de bovenloop zal echter weinig veranderen. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Wierdense Veld (NL_HAB_43) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Hooge Laarsleiding Code waterlichaam: NL05_Hoogelaarsleiding pagina 176 van 412

177 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Hooge Laarsleiding Code waterlichaam: NL05_Hoogelaarsleiding pagina 177 van 412

178 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. wateronttrekkingen voor publieke (drink)watervoorziening Drinkwatervoorziening De grondwaterstanden in het stroomgebied verlagen vanwege winning van grondwater ter bereiding van drinkwater. Het draagt bij aan droogval in de zomer. Het bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en droogval in de zomer. Naam waterlichaam: Hooge Laarsleiding Code waterlichaam: NL05_Hoogelaarsleiding pagina 178 van 412

179 regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten en wilgenstruweel behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van het waterlichaam en haar bovenlopen. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Naam waterlichaam: Hooge Laarsleiding Code waterlichaam: NL05_Hoogelaarsleiding pagina 179 van 412

180 Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Hooge Laarsleiding Code waterlichaam: NL05_Hoogelaarsleiding pagina 180 van 412

181 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,35 matig Overige waterflora (EKR) 0,50 E- Vis (EKR) 0,30 matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand propoxur (propxr) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Betreffende de overschrijding van propoxur: toepassing van deze stof is niet toegestaan. Het betreft vermoedelijk lokaal en incidenteel gebruik als gewasbeschermingsmiddel (insecticide). Er is tot op heden onvoldoende houvast om de veroorzaker op te kunnen sporen. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie E- E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie Naam waterlichaam: Hooge Laarsleiding Code waterlichaam: NL05_Hoogelaarsleiding C-voldoet nie pagina 181 van 412

182 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Watervegetatie in zones toestaan bevordert hydromorfologisch karakter. 4 km Natuurtechnische inrichting realiseren met aangepast maaibeheer en groot onderhoud 4 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Realiseren eenzijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontaan houtige oeverbegroeiing verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Betreft benedenstroomse pand. Laatste km tot en met monding in de Regge. Realiseren vispasseerbaarheid vispasseerbaar maken kunstwerk 2 km 2 stuks Realiseren bereikbaarheid voor vis van Beneden Regge naar benedenloop (vispasseerbaarheid laatste 1,5 km) Hoogelaarsleiding. Benedenloop Hoogelaarsleiding inrichten als habitat en paaiplaats. Naam waterlichaam: Hooge Laarsleiding Code waterlichaam: NL05_Hoogelaarsleiding pagina 182 van 412

183 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, Ecologie toestand of potentieel, Macrofauna-kwaliteit, stikstof totaal, Overige relevante verontreinigende stoffen, Vis-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Hooge Laarsleiding Code waterlichaam: NL05_Hoogelaarsleiding pagina 183 van 412

184 Factsheet: NL05_Itterbeek Itterbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Itterbeek Code: NL05_Itterbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Tubbergen Type: Status: R12 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op veenbodem) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Itterbeek Code waterlichaam: NL05_Itterbeek pagina 184 van 412

185 Karakterschets: Een langzaam stromende, gekanaliseerde beek op verveende zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Linderbeek. De Haarsloot behoort tot het waterlichaam. De beek ontspringt in Niedersachsen. Van nature is de Itterbeek een veenbeek. De beek is sterk verstuwd kent derhalve een permanent watervoerende benedenloop. De bovenloop valt in droge zomers droog. De watervoering staat mede onder druk vanwege grondwaterwinning tbv drinkwatervoorziening. Er geldt een zomer- en winterpeilbeheer. Grondgebruik: 93% landbouw, 5% bos/natuur en 2% stedelijk. Het afwateringsgebied is 594 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 8,2 km. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. Ontwikkeling op slootbeek met ontwikkelde watervegetatie. Stuwen handhaven en niet vispasseerbaar maken. Er wordt een vast peil gehanteerd; er is geen vrije afstroming. De beek is natuurtechnisch ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. De beek is in droge zomers niet permanent watervoerend. Bij basisafvoer staat het uiterwaardenprofiel droog. Er is geen vrije afstroming. Er wordt een zomer- en winterpeil gevoerd. De beek is natuurtechnisch ingericht, gestuwd en kent een vrij recht lengteprofiel. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor planten en dieren. De beek is geschikt voor sportvisserij. De maatregelen zijn er op gericht de beek lokaal meer ruimte te geven voor ontwikkeling van vegetatie op de overgang van water naar land. Delen van deze stroken worden niet of zeer extensief gemaaid en geven kansen voor onder meer vis om te schuilen. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Itterbeek Code waterlichaam: NL05_Itterbeek pagina 185 van 412

186 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Itterbeek Code waterlichaam: NL05_Itterbeek pagina 186 van 412

187 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect wateronttrekkingen voor publieke (drink)watervoorziening Drinkwatervoorziening De grondwaterstanden in het stroomgebied verlagen vanwege winning van grondwater ter bereiding van drinkwater in Nederland en in Duitsland. Het draagt bij aan droogval in de zomer. Het bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen macrofauna, waterflora en hydromorfologie. Naam waterlichaam: Itterbeek Code waterlichaam: NL05_Itterbeek pagina 187 van 412

188 regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Naam waterlichaam: Itterbeek Code waterlichaam: NL05_Itterbeek pagina 188 van 412

189 Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,40 E- matig Overige waterflora (EKR) 0,50 E- matig Vis (EKR) 0,30 E- E- Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor overige waterflora is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor macrofauna is in 2015 lager dan in Het oordeel was in en heden Feitelijk is dat een gelijke score. De uitslag schommelt precies rond de klassegrens. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Naam waterlichaam: Itterbeek Code waterlichaam: NL05_Itterbeek pagina 189 van 412

190 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet Ecologie Totaal Biologie E- Fysische chemie E- E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Onderzoek ontwikkelingsrichting watersysteem uitvoeren onderzoek 1 stuks Stroomgebiedsanalyse over ontwikkelingsrichting in relatie met Broekbeek en Geestersche Molenbeek en afweging KRW-doeltype. Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Eenzijdig extensief onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Watervegetatie in zones toestaan bevordert hydromorfologisch karakter. 8 km Natuurtechnische inrichting realiseren met aangepast maaibeheer en groot onderhoud 8 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Heroverwegen kosteneffectiviteit, zie maatregel onderzoek Naam waterlichaam: Itterbeek Code waterlichaam: NL05_Itterbeek pagina 190 van 412

191 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Ecologie toestand of potentieel, Macrofauna-kwaliteit, Overige waterflora Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Itterbeek Code waterlichaam: NL05_Itterbeek pagina 191 van 412

192 Factsheet: NL05_Linderbeek Linderbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Linderbeek Code: NL05_Linderbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Hellendoorn, Ommen, Twenterand Type: Status: R6 (Langzaam stromend riviertje op zand/klei) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Linderbeek Code waterlichaam: NL05_Linderbeek pagina 192 van 412

193 Karakterschets: Een langzaam stromend, genormaliseerd riviertje op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Regge. De Linderbeek ontvangt via kanalen, behorend tot het waterlichaam Veeneleiding, het stedelijk water van de Twentse stedenband. Van nature ontving de Linderbeek het veenwater afkomstig uit de regio Vriezenveen, Vroomshoop en Kloosterhaar. De rivier is permanent watervoerend vanwege effluent en aanvoer van gebiedsvreemd water. De rivier is sterk verstuwd en kent een vast peil. Grondgebruik: 70% landbouw, 23% bos/natuur en 7% stedelijk. Het afwateringsgebied is 5673 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 10,2 km. De rivier is wel bereikbaar maar niet passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De rivier is permanent watervoerend. Er is geen vrije afstroming. Er wordt een vast peil gehanteerd. De rivier is natuurtechnisch ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. De steiloever kent enige begroeiing met struiken en bomen. De rivier is niet bereikbaar en geen vrije transportbaan voor planten en dieren. De rivier is geschikt voor sportvisserij. De Linderbeek beek voert permanent water in verband met de voeding van effluent. De verwachting is dat de waterkwaliteit niet sterk verbeterd en het aantal stromingsminnende soorten niet zal toenemen, maar dat deze beperkt blijven tot algemene soorten die weinig eisen stellen aan de kwaliteit van hun omgeving. Plantminnende soorten (snoek, zeelt, ruisvoorn, etc.) kunnen profiteren, omdat glooiende oevers voor een grotere oppervlakte aan plantengroei zorgen. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Vecht- en Beneden-Reggegebied (NL_HAB_39) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Linderbeek Code waterlichaam: NL05_Linderbeek pagina 193 van 412

194 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Linderbeek Code waterlichaam: NL05_Linderbeek pagina 194 van 412

195 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging hoogwaterbescherming: dijken, dammen, kanalen Waterhuishouding (overig) Indijking verstoort de hydromorfologie. Bij hoge waterafvoer kan het water niet inunderen in het rivierdal met als gevolg dat de beekbodem erodeert en sterke stroming het leefmilieu van fauna verstoort. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling wordt beperkt. Fauna en broed spoelt weg bij hoge afvoeren. Indijking verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. Naam waterlichaam: Linderbeek Code waterlichaam: NL05_Linderbeek pagina 195 van 412

196 regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval in het stroomgebied. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Naam waterlichaam: Linderbeek Code waterlichaam: NL05_Linderbeek pagina 196 van 412

197 overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen vis, waterflora, hydromorfologie en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Linderbeek Code waterlichaam: NL05_Linderbeek pagina 197 van 412

198 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,35 matig Overige waterflora (EKR) 0,50 E- Vis (EKR) 0,25 ontoereiken ntoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E-slecht ontoereiken ntoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R6) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis en fosfor is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E-slecht Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Naam waterlichaam: Linderbeek Code waterlichaam: NL05_Linderbeek pagina 198 van 412

199 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen gepland voor de periode Basisafvoer Geestersch Stroomkanaal volledig naar Linderbeek ipv Nw Stroomkanaal 1 stuks aanpassen inlaat / doorspoelen / scheiden water Andere richtlijn: Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Watervegetatie in zones toestaan bevordert hydromorfologisch karakter. 10 km Natuurtechnische inrichting realiseren met aangepast maaibeheer en groot onderhoud 10 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Naam waterlichaam: Linderbeek Code waterlichaam: NL05_Linderbeek pagina 199 van 412

200 Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, Ecologie toestand of potentieel, Macrofauna-kwaliteit, stikstof totaal, fosfor totaal, Vis-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Linderbeek Code waterlichaam: NL05_Linderbeek pagina 200 van 412

201 Factsheet: NL05_Lolee Lolee bovenlopen -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Lolee bovenlopen Code: NL05_Lolee Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Dinkelland, Tubbergen Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Lolee bovenlopen Code waterlichaam: NL05_Lolee pagina 201 van 412

202 Karakterschets: Een langzaam stromende, gekanaliseerde beek op zandgrond. Het waterlichaam bestaat uit de houtwalbeken Fleringermolenbeek, Spikkersbeek en de Middensloot welke uitmonden in de Lolee. Het waterlichaam monde in de SGBP1 periode uit in de Lolee. De Lolee waterde af in het waterlichaam Veeneleiding (via Lateraal kanaal) behorend tot het stroomgebied van het waterlichaam de Linderbeek. Van nature waterde de Lolee af via de Almelose Aa in de Regge. Het waterlichaam Lolee bovenlopen wordt aan het begin van de SGBP2 periode gekoppeld op het waterlichaam Exosche Aa_Doorbraak. De van nature bestaande verbinding met de Regge is dan via het Doorbraak trace hersteld. Het waterlichaam is verbonden met natuurlijke bovenlopen en bronnen van de westflank van de stuwwal Oldenzaal, zoals de Weerselerbeek/Lemselermaten en Egheria/Tankenberg. Van de oorspronkelijke bovenlopen van de westflank van de stuwwal Ootmarsum is alleen de Baasdammerbeek nog gekoppeld. Het fraaie Roezebeek en Hazelbeeksysteem is afgesneden en watert nu vooral af via Markgraven op het Lateraal kanaal en het Polbeek/stroomgebied Reutemerbeek watert af via Almelo-Nordhornkanaal naar Lateraal kanaal. De Lolee is vooral te beschouwen als de verbinding met natuurlijke bron- en bovenloopsysteem van de stuwwallen. Het is van belang voor dispersie van soorten in verbinding met de Regge. De Lolee vormt met Dinkel en Regge het hart van het Twentse watersysteem. De benedenloop is permanent watervoerend en zomers veelal stagnant. De bovenlopen zijn in droge zomers droogvallend. Het waterlichaam is sterk verstuwd en kent een vast peil. Enkele stuwpanden kennen zomer- en winterpeil. Grondgebruik: 76% landbouw, 17% bos/natuur en 7% stedelijk. Het afwateringsgebied is 9419 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 17,5 km. Het waterlichaam behoort tot het vismigratie netwerk. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De maatregelen zijn er op gericht (onderzoek)de Lolee (waterloop 14) logisch en duurzaam in te richten en aan te sluiten op de moerasbeek de Doorbraak. Uitgangspunt is een ecologische verbindingszone/natuurlijke verbinding van de bovenlopen met de Regge. De benedenloop is permanent watervoerend. De bovenlopen zijn in droge zomers droogvallend. Er wordt een vast peil gehanteerd. De beek is zomers stagnant. De Linderbeek, Fleringenmolenbeek en Spikkersbeek zijn binnen gemiddeld 2 x 5 meter natuurlijk ingericht. De oevers zijn voor min. 40% begroeid met struiken en bomen. Er zijn geen onderhoudspaden. De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen hebben als doel het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te realiseren. Vanwege met bomen begroeide natuurlijker oevers zal vis een betere schuilplaats vinden. Het gaat om KRW doelsoorten als serpeling, bermpje, vlottende waterranonkel, zwarte els, bosbeekjuffer en beekschaatsenrijder. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Landeren Oldenzaal (NL_HAB_50) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Lolee bovenlopen Code waterlichaam: NL05_Lolee pagina 202 van 412

203 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Lolee bovenlopen Code waterlichaam: NL05_Lolee pagina 203 van 412

204 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. wateronttrekkingen voor publieke (drink)watervoorziening Drinkwatervoorziening De grondwaterstanden in het stroomgebied verlagen vanwege winning van grondwater ter bereiding van drinkwater. Het draagt bij aan droogval in de zomer. Het bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, waterflora, hydromorfologie en macrofauna. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. Naam waterlichaam: Lolee bovenlopen Code waterlichaam: NL05_Lolee pagina 204 van 412

205 regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Landbouw Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen waterflora, vis, hydromorfologie en macrofauna. regulering waterbeweging wateroverdracht stroomgebieden (wateraanvoer en/of waterafvoer) Waterhuishouding (overig) Het oorspronkelijke stroomgebied is aangetast. De bovenlopen Roezebeek, Hazelbeek en Reutemerbeek zijn afgesneden van het stroomgebied. Hierdoor zijn paaigebieden niet bereikbaar voor fauna. De wateraanvoer is vermindert. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. Naam waterlichaam: Lolee bovenlopen Code waterlichaam: NL05_Lolee pagina 205 van 412

206 overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis, hydromorfologie en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Lolee bovenlopen Code waterlichaam: NL05_Lolee pagina 206 van 412

207 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,45 Overige waterflora (EKR) 0,55 Vis (EKR) 0,45 ontoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis en stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Naam waterlichaam: Lolee bovenlopen Code waterlichaam: NL05_Lolee pagina 207 van 412

208 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Lolee bovenlopen Code waterlichaam: NL05_Lolee pagina 208 van 412

209 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Bron en beekherstel bovenlopen van de Lolee verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn 12 km Realisatie natuurlijk lengte- en dwarsprofiel en vispasseerbaarheid kleine waardevolle wateren bronnen en bovenlopen Weerselerbeek, Rossumerbeek en Baasdammerbeek (Reutemerbeekgebied, Polbeek, Roezebeek en Hazelbeek: zie maatregel onderzoek herstel natuurlijk watersysteem). Andere richtlijn: Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Watervegetatie in zones toestaan bevordert hydromorfologisch karakter. 28 km Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Inbrengen van dood hout overige inrichtingsmaatregelen 18 stuks Inbreng dood hout ten behoeve van habitatverbetering en beekbodemverhoging. Onderzoek herstel natuurlijk watersysteem uitvoeren onderzoek 1 stuks Haalbaarheidsonderzoek herstel natuurlijke verbinding met oorsprong en brongebieden. Betreft herkoppeling stroomgebied Reutemerbeek, Roezebeek, Hazelbeek/Onderbeek op de Fleringermolenbeek. Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 5 meter ruimte verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water 18 km Lolee in te richten als ecologische verbindingszone tussen de Regge en het natuurlijke bron- en bovenloopsysteem van de noord oostelijke Twentse stuwwal. Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 28 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Realiseren vispasseerbaarheid 11 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Andere richtlijn: Water vasthouden 1 stuks uitvoeren onderzoek Naam waterlichaam: Lolee bovenlopen Code waterlichaam: NL05_Lolee pagina 209 van 412

210 Andere richtlijn: Mogelijkheden water vasthouden in stroomgebied. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Lolee bovenlopen Code waterlichaam: NL05_Lolee pagina 210 van 412

211 Factsheet: NL05_Markgraven Markgraven -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Markgraven Code: NL05_Markgraven Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Almelo, Tubbergen Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Markgraven Code waterlichaam: NL05_Markgraven pagina 211 van 412

212 Karakterschets: Een langzaam stromende, genormaliseerde beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Linderbeek. De Markgraven mondt uit in het waterlichaam Veeneleiding (via het Lateraal kanaal). Van nature monde de Markgraven via de Almelose Aa in de Regge. De Mosbeek behoort tot haar oorspronkelijk stroomgebied. De Markgraven ontvangt ook het water van de bovenlopen Roezebeek en Hazelbeek. De Roezebeek (Vasserheide) en de Hazelbeek (Hazelbekke) ontspringen in het Natura2000 gebied Springendal en dal van de Mosbeek. De Roezebeek en de Hazelbeek behoren van nature tot het stroomgebied van de Fleringermolenbeek. De Markgraven wordt voor een aanzienlijk deel gevoed door het effluent van Tubbergen. De Markgraven is sterk verstuwd en is zomers stagnant. Er wordt zomer- en winterpeil gevoerd. Grondgebruik: 81% landbouw, 13% bos/natuur en 6% stedelijk. Het afwateringsgebied is 2624 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 7,4 km. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is permanent watervoerend. Zwak stromend, echter in droge zomers mogelijk stagnant. Er is geen vrije afstroming. Er is een vast peil ingesteld. De Roezebeek en de Hazelbeek zijn afgekoppeld en weer aangekoppeld aan de Fleringermolenbeek. De beek is binnen 2 x 5 meter natuurlijk ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. Er zijn geen onderhoudspaden. De steiloevers zijn voor min. 40% begroeid met struiken en bomen. De beek is niet bereikbaar voor vissen maar wel een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn er op gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te realiseren. Vanwege met bomen begroeide natuurlijker oevers zal vis een betere schuilplaats vinden. Het gaat om KRW doelsoorten als bermpje, riviergrondel, pijlkruid, moerasspirea en weidebeekjuffer. Aanleg van natuurlijker oevers kan leiden tot een aanzienlijke verbetering van de visstand. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Springendal & Dal van de Mosbeek (NL_HAB_45) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Markgraven Code waterlichaam: NL05_Markgraven pagina 212 van 412

213 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Markgraven Code waterlichaam: NL05_Markgraven pagina 213 van 412

214 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. Naam waterlichaam: Markgraven Code waterlichaam: NL05_Markgraven pagina 214 van 412

215 regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen waterflora, vis, hydromorfologie en macrofauna. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis, hydromorfologie en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Naam waterlichaam: Markgraven Code waterlichaam: NL05_Markgraven pagina 215 van 412

216 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,45 ontoereiken Overige waterflora (EKR) 0,40 Vis (EKR) 0,35 ontoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E-slecht ontoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor macrofauna is in 2015 iets lager dan in Het verschil is marginaal (0,3 en 0.25), bovendien kan de toestand tijdelijk verstoord zijn vanwege de uitvoering van KRW inrichtingsmaatregelen. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor de specifiek verontreinigende stoffen is vanwege hogere zink concentratie ten onrechte niet. Op basis van 2e lijnstoetsing waarbij gekeken wordt naar biobeschikbaarheid voldoet deze toestand. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet Ecologie Totaal ontoereiken ontoereiken Biologie ontoereiken ontoereiken Fysische chemie E-slecht Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie Naam waterlichaam: Markgraven Code waterlichaam: NL05_Markgraven C-voldoet nie pagina 216 van 412

217 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Markgraven Code waterlichaam: NL05_Markgraven pagina 217 van 412

218 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 7 Continue proces Hermeandering (binnen 2 x 5 meter), realiseren natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Voortgang: km Motivering: Planvoorbereiding: 1 In uitvoering: 3 Uitgevoerd: 3 Onderzoek reductie ammonium dmv verbeterde processturing (Fuzzy Logic) RWZI Tubbergen uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Onderzoek reductie nutrienten RWZI Tubbergen uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Realiseren vast peilbeheer aanpassen waterpeil Voortgang: stuks Motivering: Planvoorbereiding: 4 Uitgevoerd: 3 7 km 7 km 1 stuks 1 stuks 7 stuks Realiseren vispassage 7 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Naam waterlichaam: Markgraven Code waterlichaam: NL05_Markgraven pagina 218 van 412

219 Voortgang: stuks Motivering: Planvoorbereiding: 4 Uitgevoerd: 3 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Onderzoek RZI Tubbergen uitvoeren onderzoek Onderzoek effectiviteit inrichtingsmaatregelen RZI Tubbergen. 1 stuks 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Markgraven Code waterlichaam: NL05_Markgraven pagina 219 van 412

220 Factsheet: NL05_Middendinkel Midden Dinkel -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Midden Dinkel Code: NL05_Middendinkel Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Dinkelland, Losser Type: Status: R6 (Langzaam stromend riviertje op zand/klei) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Midden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Middendinkel pagina 220 van 412

221 Karakterschets: Een langzaam stromend riviertje op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Beneden Dinkel en de Vecht. De Dinkel heeft grotendeels nog een meanderend en vrij natuurlijk lengte- en dwarsprofiel. De oevers zijn lokaal vastgelegd met puin. Piekafvoeren worden omgeleid via het Omleidingskanaal. Het waterlichaam is permanent watervoerend en stromend, vooral vanwege de aanvoer van effluent. Het beekdal maakt onderdeel uit van de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur en het Natura2000 gebied Dinkelland. Grondgebruik: 69% landbouw, 27% bos/natuur en 4% stedelijk. Het afwateringsgebied is 4830 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 30,4 km. De rivier behoort tot het vismigratie netwerk. De Midden Dinkel is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De rivier is ook in droge zomers permanent watervoerend. Piekafvoeren zijn door bovenstroomse maatregelen afgevlakt. Er is sprake van vrije afstroming (>75% vd rivierlengte). Er is een natuurlijk peilverloop (geen peilbeheer). De rivier kan, minimaal binnen zones van 2 x 25 meter vrij meanderen (75% vd rivierlengte) en zorgt voor de vorming van oeverwallen als onderdeel van de Natura2000 doelstelling stroomdalgrasland. Oude meanders en laagten zijn aangesloten aan de Dinkel. Er is ruimte voor spontane houtopslag direct langs de rivier en omgevallen bomen liggen in het water. De rivier is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten, inundaties te laten plaatsvinden, oude meanders aan te sluiten en de passeerbaarheid van de stuwen te realiseren. Indien zijbeekjes, broekbos en oude meanders bereikbaar zijn wordt het leefgebied voor paai geschikter. Het gaat om KRW doelsoorten als kopvoorn, kwabaal, zwarte populier, amandelwilg, teer vederkruid, waterwants en gaffellibel. Voor de vispopulatie in de Midden Dinkel betekent dit een verschuiving van de huidige visstand die gedomineerd wordt door Blankvoorn naar een vispopulatie die voor een belangrijk deel bestaat uit rheofiele soorten zoals beekprik en soorten die van nature van en naar zee migreren. Op termijn zijn soorten als Zalm, Barbeel, Gestippelde Alver en Rivierprik niet uit te sluiten. Voor Natura2000 kent de Midden Dinkel en haar populatie Rivierdonderpad een beschermde status. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Dinkelland (NL_HAB_49) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Midden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Middendinkel pagina 221 van 412

222 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Midden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Middendinkel pagina 222 van 412

223 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. wateronttrekkingen voor publieke (drink)watervoorziening Drinkwatervoorziening De grondwaterstanden in het stroomgebied verlagen vanwege winning van grondwater ter bereiding van drinkwater. Het draagt bij aan droogval van oevers en bovenlopen in de zomer. Het bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. Naam waterlichaam: Midden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Middendinkel pagina 223 van 412

224 regulering waterbeweging oeververdediging, duikers, overkluizing, kribben Landbouw Het vastleggen van de oevers met bijvoorbeeld stenen verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis en waterflora. Het tast het natuurlijke leefmilieu van flora en fauna aan en sluit de rivier op met als gevolg dat de beekbodem erodeert en sterke stroming het leefmilieu van fauna verstoort. Fauna en broed spoelt weg bij hoge afvoeren. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Waterhuishouding (overig) Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het vaste peil verhindert vrije afstroming. Het bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis en waterflora. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Landbouw Moerassige laagten, wilgenstruwelen en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van bovenlopen. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen waterflora, vis en hydromorfologie. Naam waterlichaam: Midden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Middendinkel pagina 224 van 412

225 overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora en vis. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Midden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Middendinkel pagina 225 van 412

226 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 E-zeer E- Overige waterflora (EKR) 0,55 Vis (EKR) 0,60 ontoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 ontoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 ontoereiken DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R6) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis en stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet Naam waterlichaam: Midden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Middendinkel pagina 226 van 412

227 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Midden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Middendinkel pagina 227 van 412

228 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Aansluiten oude meanders aanleg nevengeul / herstel verbinding Habitatrichtlijn 1 km Uitvoering afhankelijk van mogelijkheid en doelmatigheid aanwezige oude meanders aan te koppelen met behoud van natte laagten. (afhankelijk van draagvlak niet aquatische natuur). Bron en beekherstel bovenlopen van de Midden Dinkel verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn 15 km Realisatie natuurlijk lengte- en dwarsprofiel en vispasseerbaarheid kleine waardevolle wateren bronnen en bovenlopen van Bloemenbeek, Bethlehemsebeek, Lage Kavikbeek, Snoeijinksbeek en Luttermolenbeek. Onderzoek haalbaarheid verwijderen stuwen en tenminste realiseren vispassages uitvoeren onderzoek Habitatrichtlijn 1 stuks Onderzoek passeerbaar maken Almelo Nordhornkanaal en watermolen Singraven. Stuwing en barriere Almelo Nordhornkanaal opheffen. Dinkel niet onder het kanaal doorleiden maar kanaal laten doorstromen of onderleider plaatsen in het kanaal. Realisatie natuurlijke inrichting, inundatieruimte en hermeandering binnen minimaal 2 x 25 m verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn 14 km Ruimte bieden aan riviermorfologische processen zoals oeverwalvorming tbv stroomdalgrasland en spontaan houtige begroeiing toestaan. Piekafvoeren verminderen door berging en inundatie op aanliggende laagten. Maatregel uitvoeren binnen randvoorwaarde van voorkomen significantie schade overige gebruiksfuncties. Afstemmen met ontwikkelen Dinkelvisie met Duitse partners. Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn 14 km Ruimte bieden aan riviermorfologische processen zoals oeverwalvorming tbv stroomdalgrasland en spontaan houtige begroeiing toestaan. Piekafvoeren verminderen door berging en inundatie op aanliggende laagten. Maatregel uitvoeren binnen randvoorwaarde van voorkomen significantie schade overige gebruiksfuncties. Afstemmen met ontwikkelen Dinkelvisie met Duitse partners. Realiseren natuurlijke inrichting: puinstort uit oevers verwijderen 14 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Naam waterlichaam: Midden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Middendinkel pagina 228 van 412

229 Verspreid liggend puin over de gehele lengte van het waterlichaam verwijderen in geval grond eigendom van waterschap. In geval grond geen eigendom puin verwijderen op basis van maatwerk en vrijwilligheid. Realiseren vispasseerbaarheid 6 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Water vasthouden 1 stuks uitvoeren onderzoek Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Mogelijkheden water vasthouden in stroomgebied. Andere richtlijn: Zeer beperkt onderhoud 29 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Habitatrichtlijn Vegetatie, boomgroei, dood hout en ingevallen bomen waar mogelijk ongemoeid laten. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Midden Dinkel Code waterlichaam: NL05_Middendinkel pagina 229 van 412

230 Factsheet: NL05_Middenregge Midden Regge -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Midden Regge Code: NL05_Middenregge Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Type: Status: R6 (Langzaam stromend riviertje op zand/klei) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Hellendoorn, Ommen, Rijssen-Holten, Twenterand, Wierden Nee Naam waterlichaam: Midden Regge Code waterlichaam: NL05_Middenregge pagina 230 van 412

231 Karakterschets: Een langzaam stromend riviertje op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Regge en de Vecht. De rivier is permanent watervoerend vanwege effluent en waterinlaat uit het Twenthekanaal. De rivier is sterk verstuwd en kent een vast peilbeheer. De rivier is genormaliseerd en oude meanders zijn veelal afgesneden. Grondgebruik: 57% landbouw, 27% bos/natuur en 16% stedelijk. Het afwateringsgebied is 9882 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 29 km. De Midden Regge behoort tot het vismigratie netwerk. De rivier is bereikbaar, maar matig passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De rivier is ook in droge zomers permanent watervoerend. Er is geen vrije afstroming. Er wordt een vast peil gehanteerd. De beek, kan binnen zones van 2 x 10 meter, vrij meanderen (75 % van de beeklengte). De oevers zijn begroeid met struiken en bomen (40 % beeklengte). Er zijn geen onderhoudspaden. De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten, inundaties te laten plaatsvinden, oude meanders weer aan te sluiten en de bereikbaarheid te verbeteren. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als Kopvoorn, Kwabaal, Bittere Wilg, Kleine Water Eppe, Beekrombout en Waterwants. Voor de vispopulatie in de Midden Regge betekent dit een verschuiving van de huidige visstand ( die gedomineerd wordt door soorten van stilstaand water) naar een vispopulatie die voor een belangrijk deel bestaat uit rheofiele soorten en soorten die van nature van en naar zee migreren. Op termijn zijn soorten als Sneep, Europese Meerval en Rivierprik niet uit te sluiten. De abundantie van Rivierdonderpad en Rivierprik zal niet groot zijn in verband met het veelal ontbreken van natuurlijk stenig substraat. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Vecht- en Beneden-Reggegebied (NL_HAB_39) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Midden Regge Code waterlichaam: NL05_Middenregge pagina 231 van 412

232 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Midden Regge Code waterlichaam: NL05_Middenregge pagina 232 van 412

233 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. wateronttrekkingen voor publieke (drink)watervoorziening Drinkwatervoorziening De grondwaterstanden in het stroomgebied verlagen vanwege winning van grondwater ter bereiding van drinkwater. Het draagt bij aan verminderde warervoering in de zomer. Het bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, waterflora, hydromorfologie en macrofauna. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Naam waterlichaam: Midden Regge Code waterlichaam: NL05_Middenregge pagina 233 van 412

234 regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen waterflora, vis, hydromorfologie en macrofauna. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, hydromorfologie, vis en macrofauna. Naam waterlichaam: Midden Regge Code waterlichaam: NL05_Middenregge pagina 234 van 412

235 Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Midden Regge Code waterlichaam: NL05_Middenregge pagina 235 van 412

236 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,45 Overige waterflora (EKR) 0,55 E- Vis (EKR) 0,50 E-slecht Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 ontoereiken ontoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R6) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis en stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet nie Ecologie Totaal E-slecht Biologie E-slecht Fysische chemie ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet Naam waterlichaam: Midden Regge Code waterlichaam: NL05_Middenregge pagina 236 van 412

237 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Midden Regge Code waterlichaam: NL05_Middenregge pagina 237 van 412

238 Maatregelen gepland voor de periode Aansluiten oude meanders 10 km aanleg nevengeul / herstel verbinding Andere richtlijn: Procesoptimalisatie biologische fosfaat en ammonium verwijdering en slibbezinking RWZI Nijverdal 1 stuks verminderen belasting RWZI Andere richtlijn: Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 10 meter ruimte 15 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 15 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Andere richtlijn: Realiseren vispasseerbaarheid vispasseerbaar maken kunstwerk 2 stuks Vispassages Zuna en Notter optimaliseren voor kleine beekvissen. Stuw Archem verwijderen of vispassage herstellen. Zeer beperkt onderhoud 25 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Andere richtlijn: Bij voorkeur niet maaien en geen dood hout verwijderen. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Naam waterlichaam: Midden Regge Code waterlichaam: NL05_Middenregge pagina 238 van 412

239 Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Midden Regge Code waterlichaam: NL05_Middenregge pagina 239 van 412

240 Factsheet: NL05_Oudebornschebeek Oude Bornsche beek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Oude Bornsche beek Code: NL05_Oudebornschebeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Borne, Dinkelland, Hengelo, Tubbergen Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Oude Bornsche beek Code waterlichaam: NL05_Oudebornschebeek pagina 240 van 412

241 Karakterschets: Een langzaam stromende, gekanaliseerde beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Linderbeek. De Deurningerbeek behoort tot het waterlichaam. De Oude Bornsche beek wordt voor een groot deel gevoed door het effluent van Oldenzaal. De benedenloop is veelal stagnant en sterk verstuwd. Op een beperkt deel wordt zomer- en winterpeil gevoerd. Grondgebruik: 67% landbouw, 22% bos/natuur en 11% stedelijk. Het afwateringsgebied is 3056 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 15,5 km. Het waterlichaam behoort tot het vismigratie netwerk. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De benedenloop is permanent watervoerend. De bovenloop valt in droge zomers wel droog. Het waterlichaam is niet vrij afstromend. Er wordt een vast peil gehanteerd. Er is voldoende ruimte voor natuurlijke beekprocessen (75 % van de beeklengte). De oevers zijn begroeid met struiken en bomen (75 % beeklengte). De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn er op gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te realiseren. Het betreft bijvoorbeeld winde, kopvoorn, zwarte els, teer vederkruid, harig schrijvertje en bosbeekjuffer. Vanwege met bomen begroeide natuurlijker oevers zal vis een betere schuilplaats vinden. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als bermpje en riviergrondel. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Oude Bornsche beek Code waterlichaam: NL05_Oudebornschebeek pagina 241 van 412

242 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Oude Bornsche beek Code waterlichaam: NL05_Oudebornschebeek pagina 242 van 412

243 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Naam waterlichaam: Oude Bornsche beek Code waterlichaam: NL05_Oudebornschebeek pagina 243 van 412

244 regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen waterflora, vis, hydromorfologie en macrofauna. regulering waterbeweging wateroverdracht stroomgebieden (wateraanvoer en/of waterafvoer) Waterhuishouding (overig) Het oorspronkelijke stroomgebied is aangetast. De Deurningerbeek bovenloop is afgesneden van het stroomgebied door het graven van de Koppelleiding. Hierdoor zijn paaigebieden niet bereikbaar voor fauna. De wateraanvoer is vermindert. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, waterflora en macrofauna. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Naam waterlichaam: Oude Bornsche beek Code waterlichaam: NL05_Oudebornschebeek pagina 244 van 412

245 Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Naam waterlichaam: Oude Bornsche beek Code waterlichaam: NL05_Oudebornschebeek pagina 245 van 412

246 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,55 Overige waterflora (EKR) 0,50 Vis (EKR) 0,50 ontoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E-slecht E-slecht Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 ontoereiken DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis en stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor zuurstof is in 2015 iets lager dan in Het verschil is marginaal (71 en 65) en schommelt rond de klassegrens van 70. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor de specifiek verontreinigende stoffen is vanwege hoge ammonium concentraties niet. De belasting is afkomstig van meststoffen uit de landbouw en in hogere mate uit stedelijk afvalwater. Het zuiveringsproces van de RWZI Oldenzaal is en recent verbeterd en wordt in de planperiode verdergaand geoptimaliseerd. Naar verwachting zal de emissie verminderen. Naam waterlichaam: Oude Bornsche beek Code waterlichaam: NL05_Oudebornschebeek pagina 246 van 412

247 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E-slecht ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Oude Bornsche beek Code waterlichaam: NL05_Oudebornschebeek pagina 247 van 412

248 Maatregelen gepland voor de periode Basisafvoer bovenloop Deurningerbeek naar Deurningerbeek leiden en afleiden van Koppelleiding 1 stuks aanpassen inlaat / doorspoelen / scheiden water Andere richtlijn: Andere richtlijn: Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 15 meter ruimte verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water 15 km Landinrichting Deurningerbeek is besteksklaar.natuurlijk dwarsprofiel nog te realiseren voor overgedimensioneerde Oude Bornsche beek. Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 15 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Realiseren vispasseerbaarheid 13 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Andere richtlijn: Zeer beperkt onderhoud 15 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Andere richtlijn: Bij voorkeur niet maaien en geen dood hout verwijderen. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Naam waterlichaam: Oude Bornsche beek Code waterlichaam: NL05_Oudebornschebeek pagina 248 van 412

249 Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Oude Bornsche beek Code waterlichaam: NL05_Oudebornschebeek pagina 249 van 412

250 Factsheet: NL05_Poelsbeek Poelsbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Poelsbeek Code: NL05_Poelsbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Provincie Overijssel, Provincie Gelderland Berkelland, Hof van Twente Nee Naam waterlichaam: Poelsbeek Code waterlichaam: NL05_Poelsbeek pagina 250 van 412

251 Karakterschets: Een langzaam stromende, gekanaliseerde beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van het Twenthekanaal. De aanleg van het Twenthekanaal heeft de Poelbeek afgesneden van de Regge. Van nature stroomde de Poelsbeek via de Oude Poelsbeek in de Regge. De beek is sterk verstuwd en zomers stagnant watervoerend. De bovenloop is zomers onvoldoende watervoerend. De beek kent een vast peilbeheer. De Poelsbeek stroomt door de provincies Overijssel en Gelderland. Grondgebruik: 80% landbouw, 17% bos/natuur en 3% stedelijk. Het afwateringsgebied is 4037 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 9,7 km. De Poelsbeek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De benedenloop is permanent watervoerend, zwak stromend echter in droge zomers mogelijk stagnant. In droge zomers is de bovenloop stagnant. Er is geen vrije afstroming. Er wordt een vast peil gehanteerd. De beek is binnen 2 x 5 meter natuurlijk ingericht en kent een vrij recht lengteprofiel. De steiloevers zijn voor min. 40% begroeid met struiken en bomen. Er zijn geen onderhoudspaden. De beek is mogelijk verbonden met de Regge en alleen in dat geval een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn primair gericht op vasthouden en bergen van water in het stroomgebied. Afhankelijk van die (onderzoek)maatregelen overdimensionering terugbrengen en oevers natuurlijker inrichten, zo veel mogelijk binnen het bestaande ruimtebeslag. Afhankelijk van succes gelijkmatiger waterafvoer en natuurlijke inrichting, de heraansluiting op de Regge overwegen. Het bereikbaar en vispasseerbaar maken is alleen effectief indien de verbinding met de Regge wordt hersteld. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Poelsbeek Code waterlichaam: NL05_Poelsbeek pagina 251 van 412

252 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Poelsbeek Code waterlichaam: NL05_Poelsbeek pagina 252 van 412

253 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstofgehalten bemoeilijken het behalen van de nutrient doelen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het draagt bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Naam waterlichaam: Poelsbeek Code waterlichaam: NL05_Poelsbeek pagina 253 van 412

254 regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen hydromorfologie, waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Naam waterlichaam: Poelsbeek Code waterlichaam: NL05_Poelsbeek pagina 254 van 412

255 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,50 matig Overige waterflora (EKR) 0,50 E- Vis (EKR) 0,30 matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- matig Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. (Er is geen sprake van een beheerdersoordeel; het staat hier ten onrechte). Het oordeel voor zuurstof is in 2015 iets lager dan in Het verschil is niet groot (78 en 61) en schommelt rond de klassegrens van 70. Mogelijk speelt verminderde watervoering, onder meer vanwege klimaatverandering, ook een rol. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Naam waterlichaam: Poelsbeek Code waterlichaam: NL05_Poelsbeek pagina 255 van 412

256 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Poelsbeek Code waterlichaam: NL05_Poelsbeek pagina 256 van 412

257 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Andere richtlijn: Eenzijdig extensief onderhoud langs steile oever uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer 10 km Watervegetatie in zones toestaan bevordert hydromorfologisch karakter. Zie ook onderzoeksmaatregel. Onderzoek haalbaarheid heraankoppeling op Regge via Oude Poelsbeek uitvoeren onderzoek 1 stuks Haalbaarheidsonderzoek herkoppeling op de Regge. Realisatie onderleider dan wel doorstroming Twentekanaal onderzoeken. Indien dit niet haalbaar/effectief blijkt dan is realisatie passeerbaarheid voor vis niet effectief. Haalbaarheid heeft ook effect op aard van de overige maatregelen. Andere richtlijn: Andere richtlijn: Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 5 meter ruimte verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Maatregel afhankelijk van kosteneffecitiviteit. Zie onderzoeksmaatregel Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Maatregel afhankelijk van kosteneffecitiviteit. Zie onderzoeksmaatregel 10 km 10 km Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Ecologie toestand of potentieel, Macrofauna-kwaliteit, stikstof totaal, zuurstof, Vis-kwaliteit Naam waterlichaam: Poelsbeek Code waterlichaam: NL05_Poelsbeek pagina 257 van 412

258 Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Poelsbeek Code waterlichaam: NL05_Poelsbeek pagina 258 van 412

259 Factsheet: NL05_Puntbeek Puntbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Puntbeek Code: NL05_Puntbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Losser Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Puntbeek Code waterlichaam: NL05_Puntbeek pagina 259 van 412

260 Karakterschets: Een langzaam stromende, deels gekanaliseerde beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Dinkel. De bovenloop kent nog een deels meanderend lengteprofiel. Het dwarsprofiel is echter ook in dit beboste beekdeel aangetast. Het waterlichaam wordt ondermeer gevoed uit het Natura2000 gebied Dinkelland (Punthuizen) en Duitse natuurgebieden zoals het Syenvenn. In de SGBP1 periode is het effluent uit Gildehaus afgekoppeld. De benedenloop is in droge zomers veelal stagnant en de bovenloop onvoldoende watervoerend. De beek is sterk verstuwd en kent vast peilbeheer. De Puntbeek kende oorspronkelijk een natuurlijke beekverbinding via de Sombekkebeek en Geele beek naar de Dinkel. Het Omleidingskanaal is deels over het oude Puntbeektrace graven. Grondgebruik: 56% landbouw, 43% bos/natuur en 1% stedelijk. Het afwateringsgebied is 436 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 3,4 km. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De benedenloop is permanent watervoerend en zomers stagnant. De bovenloop is zomers onvoldoende watervoerend en droogvallend. De beek is niet vrij afstromend. Er wordt een vast peilbeheer gevoerd. Inrichting is geoptimaliseerd waar dit mogelijk is in samenhang met natuur. Buiten natuurgebieden streven naar meer natuurlijker inrichting en beheer oeverstroken, indien mogelijk zonder aankoop oeverzones. De oevers zijn begroeid met struiken en bomen in natuurgebieden, daarbuiten afhankelijk van mogelijkheden andere gebiedsfuncties. De beek is niet bereikbaar vanwege barrières in het Omleidingskanaal, maar wel passeerbaar voor planten en dieren. KRW doelsoorten zijn bijvoorbeeld bermpje, kleine water eppe, teer vederkruid, bosbeekjuffer en harig schrijvertje. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Dinkelland (NL_HAB_49) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Puntbeek Code waterlichaam: NL05_Puntbeek pagina 260 van 412

261 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Puntbeek Code waterlichaam: NL05_Puntbeek pagina 261 van 412

262 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Landbouw Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. Naam waterlichaam: Puntbeek Code waterlichaam: NL05_Puntbeek pagina 262 van 412

263 regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen waterflora, vis, hydromorfologie en macrofauna. regulering waterbeweging wateroverdracht stroomgebieden (wateraanvoer en/of waterafvoer) Waterhuishouding (overig) Het oorspronkelijke stroomgebied is aangetast. De Puntbeek is van nature een bovenloop van de Sombeek welke uitmondde in de Geelebeek. Vanwege het graven van het Dinkel Omleidingskanaal is de Puntbeek afgesneden van het benedenstroomse beken stroomgebied. Hierdoor kunnen diadrome vissen de Puntbeek niet meer bereiken. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis en macrofauna. overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Landbouw Meststoffen uit Duitsland dragen bij aan hoge nutriënt gehalten. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Puntbeek Code waterlichaam: NL05_Puntbeek pagina 263 van 412

264 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,50 E- Overige waterflora (EKR) 0,50 E- Vis (EKR) 0,25 E- E- Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Naam waterlichaam: Puntbeek Code waterlichaam: NL05_Puntbeek pagina 264 van 412

265 Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor ammonium is in 2015 lager dan in Dit is waarschijnlijk het gevolg van natuurlijke omzettingen. Mogelijk is er invloed vanwege verminderde watervoering. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang vanwege lozingen. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet Ecologie Totaal Biologie E- Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Puntbeek Code waterlichaam: NL05_Puntbeek pagina 265 van 412

266 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Afkoppelen effluent RWZI Gildehaus aanpassen inlaat / doorspoelen / scheiden water Waterkwaliteitsbeheerder Niedersachsen Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Beperkt onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 3 Continue proces Hermeandering en/of natuurlijke inrichting (binnen 2 x 15 meter), realiseren tweezijdige natuurlijke verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 3 1 stuks 3 km 3 km Realiseren vispassage vispasseerbaar maken kunstwerk 2 stuks Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Ingetrokken: 1 Realisatie vispasseerbaarheid gehele waterlichaam draagt niet effectief bij aan behalen doel. Puntbeek wordt niet bereikbaar voor vis in verband met barrieres in Omleidingskanaal. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Naam waterlichaam: Puntbeek Code waterlichaam: NL05_Puntbeek pagina 266 van 412

267 Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Puntbeek Code waterlichaam: NL05_Puntbeek pagina 267 van 412

268 Factsheet: NL05_Ruenbergerbeek Ruenbergerbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Ruenbergerbeek Code: NL05_Ruenbergerbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Losser Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Ruenbergerbeek Code waterlichaam: NL05_Ruenbergerbeek pagina 268 van 412

269 Karakterschets: Een langzaam tot snel stromende beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Dinkel. De beek kent nog een vrij natuurlijk lengte- en dwarsprofiel en ontspringt in Noordrijnwestfalen. De oevers zijn lokaal vastgelegd met puin. In droge zomers is de beek deels droogvallend. De Ruenbergerbeek loopt voor een groot deel door de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur en maakt deel uit van het Natura2000 gebied Dinkelland. Grondgebruik: 71% landbouw, 14% bos/natuur en 15% stedelijk. Het afwateringsgebied is 384 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 5,1 km. De Ruenbergerbeek behoort tot het vismigratie netwerk. De beek is niet bereikbaar maar wel passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De beek is in droge zomers voldoende watervoerend. Er is spraken van vrije afstroming (>75% beeklengte). Er is een natuurlijk peilverloop. (geen peilbeheer). De beek kan, binnen zones van 2 x 15 meter, vrij meanderen (75% van de beeklengte). De oevers zijn begroeid met struiken en bomen (75% van de beeklengte). De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. Doelsoorten zijn bijvoorbeeld vlottende waterranonkel, kleine water eppe, amandelwilg, bosbeekjuffer, beekschaatsenrijder, beekprik en kopvoorn. Mede vanwege e stromingscondities is een e vistoestand te verwachten. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als winde en kwabaal. Voor het NATURA2000 gebied Dinkelland heeft de Ruenbergerbeek en de rivierdonderpad een beschermde status. Als paaigebied zijn bovenlopen waaronder de Krummbach relevant. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Dinkelland (NL_HAB_49) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Ruenbergerbeek Code waterlichaam: NL05_Ruenbergerbeek pagina 269 van 412

270 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Ruenbergerbeek Code waterlichaam: NL05_Ruenbergerbeek pagina 270 van 412

271 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Vanwege stuwen in benedenstrooms gelegen waterlichamen is het waterlichaam niet bereikbaar voor diadrome vissen. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging oeververdediging, duikers, overkluizing, kribben Waterhuishouding (overig) Het vastleggen van de oevers met bijvoorbeeld stenen verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis en waterflora. Het tast het natuurlijke leefmilieu van flora en fauna aan en sluit de rivier op met als gevolg dat de beekbodem erodeert en sterke stroming het leefmilieu van fauna verstoort. Fauna en broed spoelt weg bij hoge afvoeren. Naam waterlichaam: Ruenbergerbeek Code waterlichaam: NL05_Ruenbergerbeek pagina 271 van 412

272 regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Landbouw Moerassige laagten, wilgenstruweel en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen waterflora en vis. overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Landbouw Meststoffen uit Noord Rijn Westfalen dragen bij aan hoge nutriënt gehalten. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en hydromorfologie. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Ruenbergerbeek Code waterlichaam: NL05_Ruenbergerbeek pagina 272 van 412

273 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 E-zeer E- Overige waterflora (EKR) 0,55 ontoereiken Vis (EKR) 0,60 Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 ontoereiken DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Naam waterlichaam: Ruenbergerbeek Code waterlichaam: NL05_Ruenbergerbeek pagina 273 van 412

274 Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor overige waterflora, stikstof en fosfor is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Ruenbergerbeek Code waterlichaam: NL05_Ruenbergerbeek pagina 274 van 412

275 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Inbrengen van dood hout overige inrichtingsmaatregelen Habitatrichtlijn 10 stuks Inbreng dood hout ten behoeve van habitatverbetering en beekbodemverhoging. Realisatie natuurlijke inrichting en inundatieruimte binnen minimaal 2 x 15m verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn 5 km Afstemmen met ontwikkelen Dinkelvisie met Duitse partners.zoeken naar mogelijkheden voor inundatie en ruimte voor natuurlijke processen binnen mogelijkheden grondposities landinrichting Losser. Inundatiezone functioneert als waterberging maar ook landbouwfunctie met beweiding en bevloeiing is mogelijk. Maatregel uitvoeren binnen randvoorwaarde van voorkomen significantie schade overige gebruiksfuncties.ruimte bieden aan riviermorfologische processen en spontaan houtige begroeiing toestaan en met uitrastering beschermen.piekafvoeren verminderen door berging en inundatie op aanliggende laagten. Realiseren natuurlijke inrichting: puinstort oevers verwijderen verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn 5 km Verspreid liggend puin over de gehele lengte verwijderen in geval grond eigendom van waterschap. In geval grond geen eigendom puin verwijderen op basis van maatwerk en vrijwilligheid. Zeer beperkt onderhoud 5 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Bij voorkeur niet maaien en geen dood hout verwijderen. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Naam waterlichaam: Ruenbergerbeek Code waterlichaam: NL05_Ruenbergerbeek pagina 275 van 412

276 Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Ruenbergerbeek Code waterlichaam: NL05_Ruenbergerbeek pagina 276 van 412

277 Factsheet: NL05_Tilligterbeek Tilligterbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Tilligterbeek Code: NL05_Tilligterbeek Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Dinkelland, Tubbergen Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Tilligterbeek Code waterlichaam: NL05_Tilligterbeek pagina 277 van 412

278 Karakterschets: Een langzaam stromende, gekanaliseerde beek op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de Dinkel. De benedenloop wordt gevoed met het effluent van Ootmarsum. Van nature mondde de Tilligterbeek via het moerasgebied Ottershagen uit in de Dinkel. Het waterlichaam wordt nu onder de Beneden Dinkel doorgeleid en watert via het Dinkelkanaal af in de Untere Dinkel in Niedersachsen. De benedenloop van de Voltherbeek en de Roelinksbeek behoort tot het waterlichaam. Bovenstrooms van de door effluent gevoede Wiemselbeek is de Tilligterbeek in droge zomers onvoldoende watervoerend. De beek is sterk verstuwd en kent zomer- en winterpeilbeheer. De Tilligterbeek loopt door het Natura2000 gebied Volther- en Agelerbroek. Grondgebruik: 76% landbouw, 20% bos/natuur en 4% stedelijk. Het afwateringsgebied is 6032 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 10,7 km. De Tilligterbeek behoort tot het vismigratie netwerk. De beek is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De benedenloop is een permanent watervoerende beek met het karakter van een moerasbeek met natuurlijke brede, moerassige delen. De beek is zomers, bovenstrooms de inlaat van effluent van Ootmarsum, ook voldoende watervoerend. De bovenlopen Voltherbeek en Roelinksbeek zijn ingericht als houtwalbeken. Er is sprake van vrije afstroming (> 75% beeklengte). Er is een natuurlijk peilverloop (geen peilbeheer). Er is ruimte voor natuurlijke beekprocessen (75% van de beeklengte). Er is ruimte voor spontane opslag van houtige begroeiing (75% beeklengte), rekening houdend met landschap. De beek is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. In Ageler en Votherbroek en Ottershagen streven naar inundaties afhankelijk van de Natuura2000 doelen. Afhankelijk van nader onderzoek en besluitvorming zal de Wiemselbeek onderdeel maken van Waterlichaam. De maatregelen zijn er op gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten te laten toenemen door hermeandering, de habitatdiversiteit te vergroten en de passeerbaarheid te realiseren. Het gaat om KRW doelsoorten als kopvoorn, kwabaal, winde, zwarte els, kleine water eppe, bosbies, bosbeekjuffer en beekschaatsenrijder. Vanwege met bomen begroeide natuurlijker oevers zal vis een betere schuilplaats vinden. Het gaat daarbij volgens de KRW om soorten als bermpje en riviergrondel. Het Ageler- en Voltherbroek kan bij watervoerendheid van deze broekbossen, en connectie met het waterlichaam, als paaigebied voor o.a. kwabaal dienen. Uitvoering van de maatregelen kan leiden tot een zeer aanzienlijke verbetering van de ecologische toestand. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Achter de Voort, Agelerbroek & Voltherbroek (NL_HAB_47) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Tilligterbeek Code waterlichaam: NL05_Tilligterbeek pagina 278 van 412

279 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Tilligterbeek Code waterlichaam: NL05_Tilligterbeek pagina 279 van 412

280 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor het kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Naam waterlichaam: Tilligterbeek Code waterlichaam: NL05_Tilligterbeek pagina 280 van 412

281 regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Landbouw Moerassige laagten en broekbosgebied behoort van nature tot het rivierdal. Dit gebied, zoals Volther- en Agelerbroek en Ottershagen, is door ingrepen in de waterhuishouding afgesneden. Hierdoor is paai-, foerageeren overwintergebied voor beekvissen niet bereikbaar. Ruimte voor vegetatie ontwikkeling en beek begeleidende boomgroei wordt beperkt. Dit bemoeilijkt het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen vis, macrofauna, waterflora en hydromorfologie. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Aantasting van de hydrologie van het gehele stroomgebied veroorzaakt snelle waterafvoer. Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van het waterlichaam en bovenlopen. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen waterflora, vis, hydromorfologie en macrofauna. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Snoeien en rooien van beek begeleidende houtige begroeiing tast het leefklimaat en het habitat van beekorganismen aan. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, hydromorfologie, vis en macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Tilligterbeek Code waterlichaam: NL05_Tilligterbeek pagina 281 van 412

282 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,55 ontoereiken ontoereiken Overige waterflora (EKR) 0,55 Vis (EKR) 0,55 ontoereiken E-slecht Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E-slecht ontoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Naam waterlichaam: Tilligterbeek Code waterlichaam: NL05_Tilligterbeek pagina 282 van 412

283 Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor vis en fosfor is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken E-slecht Biologie ontoereiken E-slecht Fysische chemie E-slecht Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Tilligterbeek Code waterlichaam: NL05_Tilligterbeek pagina 283 van 412

284 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Inzet membraanbioreactor en zandfiltratie RWZI Ootmarsum, en renovatie conventionele RWZI Oormarsum verminderen belasting RWZI Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Onderzoek reductie ammonium dmv verbeterde processturing (Fuzzy Logic) RZWI Ootmarsum uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 1 stuks 1 stuks Naam waterlichaam: Tilligterbeek Code waterlichaam: NL05_Tilligterbeek pagina 284 van 412

285 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Bron en beekherstel bovenlopen van de Tilligterbeek verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn 15 km Realisatie natuurlijk lengte- en dwarsprofiel en vispasseerbaarheid bronnen- en bovenlopen kleine waardevolle wateren Springendalse beek, Poelbeek, Kersbergbeek, Voltherbeek, Austibeek, Linderbeek, Roelinksbeek en Dalhuisbeek. Inbrengen van dood hout overige inrichtingsmaatregelen Habitatrichtlijn 20 stuks Inbreng dood hout ten behoeve van habitatverbetering en beekbodemverhoging. Onderzoek herstel als broekveenbeek Ageler- en Voltherbroek en moerasdeltabeek Dinkel uitvoeren onderzoek Habitatrichtlijn 1 stuks Onderzoek herstel natuurlijke situatie. Van nature doorstroomde de Tilligterbeek het Volther- en Agelerbroek om vervolgens als moerasdeltabeek in de Dinkel uit te monden. Moeras- en broekgebied biedt kansen als paaiplaats voor vissen, waaronder Kwabaal. Tilligterbeek veroorzaakt verdroging Natura2000 gebied. Te onderzoeken is effect waterkwaliteit op Natura2000 natuur d.m.v. praktijk pilot.onderzoek mogelijkheid monding in Dinkel i.p.v. in Dinkelkanaal. Realisatie natuurlijk lengte en dwarsprofiel minimaal binnen 2 x 15 meter ruimte verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn 10 km Waterlichaam benedenstrooms Agelerbroek is onderdeel van gebiedsproces Ottershagen/Benedendinkel en betreft watertype moerasbeek.afstemmen met ontwikkelen Dinkelvisie met Duitse partners.zoeken naar mogelijkheden voor inundatie en ruimte voor natuurlijke processen. Inundatiezone functioneert als waterberging maar ook landbouwfunctie met beweiding en bevloeiing is mogelijk.trace Wiemselbeek benutten. Realisatie tweezijdige natuurlijke oevervorming en toestaan spontane houtige oeverbegroeiing 25 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Realiseren vispasseerbaarheid 4 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Indien mogelijk stuwen verwijderen. Water vasthouden 1 stuks uitvoeren onderzoek Naam waterlichaam: Tilligterbeek Code waterlichaam: NL05_Tilligterbeek pagina 285 van 412

286 Andere richtlijn: Andere richtlijn: Habitatrichtlijn Mogelijkheden water vasthouden in stroomgebied. Zeer beperkt onderhoud 25 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Habitatrichtlijn Bij voorkeur niet maaien en geen dood hout verwijderen. (na herinrichting) 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Tilligterbeek Code waterlichaam: NL05_Tilligterbeek pagina 286 van 412

287 Factsheet: NL05_Veeneleiding Veeneleiding -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Veeneleiding Code: NL05_Veeneleiding Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Type: Status: Almelo, Hellendoorn, Tubbergen, Twenterand, Wierden M3 (Gebufferde (regionale) kanalen) Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Veeneleiding Code waterlichaam: NL05_Veeneleiding pagina 287 van 412

288 Karakterschets: Kanalen, zonder scheepvaart, op zandgrond en veenontginningsgebied, behorend tot het stroomgebied van de Linderbeek. Het waterlichaam bestaat, naast de Veeneleiding, uit het Lateraalkanaal, het Overijssels kanaal (Zwols kanaal), de Verbindingsleiding, het Geestersche Stroomkanaal, de Weezebeek, de Wendel en het westelijke deel van het Almelo-Nordhornkanaal. De Veeneleiding ontvangt het stedelijk water van de Twentse stedenband. Het Overijsselskanaal functioneert als wateraanvoerkanaal naar Salland. Het westelijk deel van het Almelo-Nordhorn kanaal is in droge zomers zonder inlaat van water uit het Twenthekanaal droogvallend. Grondgebruik: 74 % landbouw, 6 % bos&natuur en 20 % stedelijk&infrastructuur. Het afwateringsgebied is hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 56,7 km. Het waterlichaam is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. Het kanaal is, m.u.v. het Almelo-Nordhornkanaal, permanent watervoerend. Er wordt zomer- en winterpeilbeheer gevoerd. Het kanaal kent zeer lokaal ondiepe oeverzones welke begroeid zijn met veel waterplanten. De oevers van grote delen van de kanalen zijn begroeid met bomen en struiken. Het water kent een basiswaterkwaliteit: het stinkt niet en er leven vissen. Het is geschikt voor sportvisserij; het is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Het Almelo Nordhornkanaal doorkruist van nature aanwezige beken (en KRW waterlichamen) en veroorzaakt derhalve barrières voor vis. Gestreefd wordt deze barrieres op te heffen. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt en fytoplankton doelen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt en fytoplankton doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Veeneleiding Code waterlichaam: NL05_Veeneleiding pagina 288 van 412

289 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,50 E- E- Overige waterflora (EKR) 0,40 E- E- Vis (EKR) 0,60 E- E- Fytoplankton (EKR) 0,55 E- matig Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,15 ontoereiken ontoereiken ntoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,80 matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 300 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) 0,65 E- Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M3) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Naam waterlichaam: Veeneleiding Code waterlichaam: NL05_Veeneleiding pagina 289 van 412

290 Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor fytoplankton is in 2015 lager dan in De beoordelingen schommelen rond de klassengrens. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie E- Fysische chemie ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Vergroten hydraulische en biologische capaciteit RWZI Vroomshoop verminderen belasting RWZI Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 1 stuks Naam waterlichaam: Veeneleiding Code waterlichaam: NL05_Veeneleiding pagina 290 van 412

291 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Procesoptimalisatie biologische fosfaat en ammomium verwijdering en slibbezinking drie RWZI's verminderen belasting RWZI 3 stuks Optimalisatie biologische fosfaatverwijdering en slibbezinking betreffende RZI Vriezenveen, Almelo Sumpel en Almelo Visschedijk. Maatregelen gepland voor de periode Extensief maaibeheer 57 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Andere richtlijn: Natuurtechnische inrichting lokaal met aangepast maaibeheer en groot onderhoud verbeteren 1 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Andere richtlijn: Betreft realisatie stapstenen waar mogelijk 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, Ecologie toestand of potentieel, Fytoplankton-kwaliteit, stikstof totaal, fosfor totaal Naam waterlichaam: Veeneleiding Code waterlichaam: NL05_Veeneleiding pagina 291 van 412

292 Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Veeneleiding Code waterlichaam: NL05_Veeneleiding pagina 292 van 412

293 Factsheet: NL05_Westerbouwlandl Westerbouwlandleiding -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Westerbouwlandleiding Code: NL05_Westerbouwlandl Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Twenterand Type: Status: M1a (Zoete gebufferde sloten) Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Westerbouwlandleiding Code waterlichaam: NL05_Westerbouwlandl pagina 293 van 412

294 Karakterschets: Sloot op zandgrond in het veenontginningsgebied ten noorden van Vriezenveen. De sloot is getypeerd als zandsloot omdat vanwege ontginning de aanwezigheid en invloed van veen marginaal is. De Westerbouwlandleiding behoort tot het stroomgebied van de Linderbeek en wordt in belangrijke mate gevoed door waterinlaat vanuit het kanaal Almelo-De Haandrik. Waterinlaat en zomer- en winterpeilbeheer zorgen voor grote dynamiek in watervoering. Grondgebruik: 85% landbouw, 6% bos/natuur en 9% stedelijk. Het afwateringsgebied is 2049 hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 4,5 km. De sloot is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Streefbeeld. De sloot is permanent watervoerend. Er wordt een vast peilbeheer gevoerd. De beek kent deels een eenzijdige ondiepe oeverzone welke begroeid is met veel waterplanten. Het diepere deel kent een constante minimale waterdiepte van 50 cm. De sloot is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Door de aanwezigheid van glooiende oevers is er meer ruimte voor water- en oeverplanten, waardoor verwacht mag worden dat de omstandigheden voor plantminnende vissoorten gunstiger worden. De geschiktheid voor brasem en karper zal echter afnemen. Deze verschuiving in de soortensamenstelling leidt tot een hogere score op de KRW-maatlat. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. Naam waterlichaam: Westerbouwlandleiding Code waterlichaam: NL05_Westerbouwlandl pagina 294 van 412

295 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het bemoeilijkt het behalen van doelen voor het kwaliteitselement macrofauna. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Het verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op het kwaliteitselement macrofauna. Zie : Ecologische doelen en verantwoording status waterlichamen waterschap Regge en Dinkel; Knol Bert.W. et al, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) Naam waterlichaam: Westerbouwlandleiding Code waterlichaam: NL05_Westerbouwlandl pagina 295 van 412

296 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Betreffende overschrijding som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Deze polycyclische aromatische koolwaterstoffen stoffen zijn vooral afkomstig uit het verkeer. Het verkeers- en milieubeleid ligt buiten de directe invloedssfeer van het waterschap. Maatregelen betreffende deze overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,50 matig Overige waterflora (EKR) 0,45 E- Vis (EKR) 0,40 E- Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,22 matig Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,40 matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M1a) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Naam waterlichaam: Westerbouwlandleiding Code waterlichaam: NL05_Westerbouwlandl pagina 296 van 412

297 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen gepland voor de periode Extensief maaien langs eenzijdige ondiepe oever 4 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Andere richtlijn: Andere richtlijn: Realiseren eenzijdig glooiende oever binnen 5 m breedte en een vast waterpeil verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Te realiseren met aangepast maaibeheer en groot onderhoud. 4 km Naam waterlichaam: Westerbouwlandleiding Code waterlichaam: NL05_Westerbouwlandl pagina 297 van 412

298 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, Ecologie toestand of potentieel, Macrofauna-kwaliteit, stikstof totaal, fosfor totaal Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Westerbouwlandleiding Code waterlichaam: NL05_Westerbouwlandl pagina 298 van 412

299 Factsheet: NL36_OWM_001 Vechtstromen kanalen -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Vechtstromen kanalen Code: NL36_OWM_001 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe, Provincie Overijssel Type: Status: M3 (Gebufferde (regionale) kanalen) Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Almelo, Borger-Odoorn, Coevorden, Emmen, Hardenberg, Hellendoorn, Hoogeveen, Midden-Drenthe, Ommen, Twenterand Nee Naam waterlichaam: Vechtstromen kanalen Code waterlichaam: NL36_OWM_001 pagina 299 van 412

300 Karakterschets: Dit waterlichaam betreft een 195 km lang stelsel van regionale kanalen op zandgrond en veenontginningsgebied. Deze kanalen liggen in de provincies Drenthe en Overijssel. Het betreft o.a. het kanaal Almelo- De Haandrik, Overijssels kanaal (naar Zwolle), Stieltjeskanaal, Hoogeveense vaart en Oranjekanaal. Het stroomgebied is ha groot. Grondgebruik: 10 % bos & natuur, 79 % landbouw en 11 % stedelijk & infrastructuur. De kanalen zijn gegraven voor de scheepvaart en of water aan- en afvoer. Er vindt nu alleen nog scheepvaart plaats op het kanaal Almelo- De Haandrik. Het kanaal Almelo- De Haandrik is verbonden met het Twentekanaal. Via het Twentekanaal vindt waterinlaat plaats vanuit de IJssel/Rijn. Ook het Overijssels kanaal (naar Zwolle) wordt van Rijnwater voorzien. De kanalen zijn deels voorzien van kades. Vaak worden de kanalen begeleidt door wegen. Streefbeeld. Het kanaal stelsel is permanent watervoerend. Er wordt zomer- en winterpeilbeheer gevoerd. Het kanaal kent zeer lokaal ondiepe oeverzones welke begroeid zijn met veel waterplanten. De oevers van delen van de kanalen zijn begroeid met bomen en struiken. Het water kent een basiswaterkwaliteit: het stinkt niet en er leven vissen. Het is geschikt voor sportvisserij; het is niet bereikbaar en passeerbaar voor vis. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. Naam waterlichaam: Vechtstromen kanalen Code waterlichaam: NL36_OWM_001 pagina 300 van 412

301 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties De lozingen van RWZI s worden in verband gebracht met de ammoniumoverschrijding. Hoge stikstof en fosfaatgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Ook de belasting met gewasbeschermingsmiddelen is een probleem. Omdat de GBM s niet in het KRW meetnet van Noord zijn opgenomen, maar wel in het GMB meetnet,waarvan de meetpunten liggen buiten de begrenzing van de waterlichamen liggen, weten we dat de belasting door GMB s lokaal hoog is. regulering waterbeweging oeververdediging, duikers, overkluizing, kribben Waterhuishouding (overig) Het vastleggen van de oevers met beschoeiing verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Vechtstromen kanalen Code waterlichaam: NL36_OWM_001 pagina 301 van 412

302 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose tributyltin (kation) (TC4ySn) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Onduidelijk is waarom er een normoverschrijding is. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. Uitgezocht gaat worden wat de oorzaak is. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. - Ammonium wordt in verband gebracht met emissies vanuit de landbouw en de RWZI's. De RWZI's lozen op de kanalen. Onderzoek naar het effect van ammonium op de ecologie in het betreffende waterlichaam is voorzien in planperiode Zink komt van nature in het milieu voor. Omdat zink ook als natuurlijk achtergrondgehalte voorkomt zijn en het aangetroffen gehalten niet leidt tot een waterkwaliteitsprobleem, worden er ook geen maatregelen voorzien. Er komt onderzoek naar de oorzaak. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,50 matig Overige waterflora (EKR) 0,40 ontoereiken E-slecht slecht Vis (EKR) 0,60 E- matig Fytoplankton (EKR) 0,55 E- Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,15 ontoereiken matig Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,80 E- E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 300 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) E- E-slecht slecht Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E-slecht E-zeer Doorzicht (zomergemiddelde) (m) 0,65 ontoereiken E- Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens Naam waterlichaam: Vechtstromen kanalen Code waterlichaam: NL36_OWM_001 pagina 302 van 412

303 : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M3) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) - zink (Zn) Motivering ecologische toestand: Prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Het gaat slecht met de waterflora. De ecologische omstandigheden zijn niet optimaal. Het oordeel voor vis is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken E-slecht Biologie ontoereiken E-slecht Fysische chemie E-slecht E-slecht Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Vechtstromen kanalen Code waterlichaam: NL36_OWM_001 pagina 303 van 412

304 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 amoveren/renoveren RWZI Schoonoord verminderen belasting RWZI 1 stuks Voortgang: stuks Motivering: Planvoorbereiding: 1 De planvoorbereiding richt zich op de aanleg van een persleiding naar Sleen. In 2014 is besloten rwzi Schoonoord te sluiten. renovatie besturingssystemen overige emissiereducerende maatregelen 3 stuks Voortgang: stuks Motivering: Planvoorbereiding: 3 Na de fusie wordt in 2014 duidelijk hoe, wanneer en of deze maatregelen worden voortgezet. Maatregelen gepland voor de periode extensief onderhoud 2 km Andere richtlijn: uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: verwijderen beschoeiing verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water (Velt en Vecht) 2 km De beschoeiing wordt op locaties waar het mogelijk is verwijderd om een natuurlijke oever te creëren. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Naam waterlichaam: Vechtstromen kanalen Code waterlichaam: NL36_OWM_001 pagina 304 van 412

305 Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, Macrofauna-kwaliteit, Overige waterflora, Zuurgraad, fosfor totaal, Overige relevante verontreinigende stoffen, Vis-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Vechtstromen kanalen Code waterlichaam: NL36_OWM_001 pagina 305 van 412

306 Factsheet: NL36_OWM_002 Schoonebekerdiep -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Schoonebekerdiep Code: NL36_OWM_002 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe Coevorden, Emmen Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Schoonebekerdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_002 pagina 306 van 412

307 Karakterschets: Een gekanaliseerde, genormaliseerde en gestuwde beek in veenontginningsgebied. De beek ontspringt in Duitsland en stroomt door intensief beheerd agrarisch gebied. Grondgebruik: < 1 % bos & natuur, 97 % landbouw en 2 % stedelijk & infrastructuur. Het afwateringsgebied is 2196 ha groot en het waterlichaam heeft een lengte van 20,8 kilometer. Wie de zwart-wit foto van het Schoonebeekerdiep uit de jaren vijftig van de vorige eeuw in de hand nu een bezoek brengt aan het Schoonebeekerdiep begrijpt onmiddellijk de status sterk veranderd. Op de foto prijkt een smalle en ondiepe waterloop met aan weerszijden onregelmatige flauwe oevers. Het wateroppervlak bevindt zich maar net onder het maaiveld. Aan weerszijden van de beek liggen ruige vochtige graslanden. Hoe anders is het Schoonebeekerdiep van nu; een vrijwel kaarsrechte, brede en diepe waterloop met aan weerszijden steile oevers met een talud van 1:2. Het wateroppervlak staat diep onder het maaiveld. Om het water op peil te houden zijn er 4 stuwen aangelegd, onneembare barrières voor optrekkende vis. Links en rechts hoogproductieve, sterk ontwaterde graslanden, afgewisseld met akkerbouw (vooral aardappels). Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Schoonebekerdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_002 pagina 307 van 412

308 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Schoonebekerdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_002 pagina 308 van 412

309 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Piekafvoer veroorzaakt erosie en wegspoelen van macrofauna en visbroed. Versnelde waterafvoer draagt bij aan droogval van de bovenloop. Het verhindert het behalen van de doelen voor de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Landbouw Meststoffen uit Duitsland dragen bij aan hoge nutriënt gehalten. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Schoonebekerdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_002 pagina 309 van 412

310 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose tributyltin (kation) (TC4ySn) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding, die niet kan worden verwacht in dit waterlichaam. Uitgezocht wordt wat de oorzaak is. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Ammonium wordt in verband gebracht met emissies vanuit de landbouw en de RWZI's. In planperiode is onderzoek voorzien naar het effect ervan op het behalen van de ecologische doelen. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,35 matig Overige waterflora (EKR) 0,60 E- matig Vis (EKR) 0,25 E- ontoereiken ntoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 matig Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Naam waterlichaam: Schoonebekerdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_002 pagina 310 van 412

311 Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) Motivering ecologische toestand: prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Het oordeel voor vis is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Stikstof en fosfaat. Er komt onderzoek naar de ernst van de overschrijding en het effect ervan op het behalen van de ecologische doelen. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Schoonebekerdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_002 pagina 311 van 412

312 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 aanpassen stuwen vispasseerbaar maken kunstwerk Voortgang: stuks Motivering: Planvoorbereiding: 2 extensief onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Planvoorbereiding: 6,9 Uitgevoerd: 0,6 2 stuks 7,5 km natuurvriendelijke oever verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water 7,5 km Voortgang: km Motivering: Planvoorbereiding: 6,9 Uitgevoerd: 0,6 Onderdeel ervan is een voorbeeldtraject van 0,6 km om ervaring op te doen met aanleg en beheer van een beek aangelegd in een winterbed met een gemiddelde breedte van ongeveer zeventig meter beek en tweezijdige XXXL NVO's. Naam waterlichaam: Schoonebekerdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_002 pagina 312 van 412

313 Maatregelen gepland voor de periode extensief onderhoud 7,5 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever 7,5 km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: Maatregelen gepland voor de periode aanpassen stuwen 2 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: extensief onderhoud 7,5 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever 7,5 km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, Macrofauna-kwaliteit, stikstof totaal, Overige waterflora, fosfor totaal, Overige relevante verontreinigende stoffen, Vis-kwaliteit Naam waterlichaam: Schoonebekerdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_002 pagina 313 van 412

314 Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Schoonebekerdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_002 pagina 314 van 412

315 Factsheet: NL36_OWM_004 Nieuwe Drostendiep -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Nieuwe Drostendiep Code: NL36_OWM_004 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe Coevorden Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Een gekanaliseerde, genormaliseerde en gestuwde beek in landbouwgebied. De beek komt uit in het Stieltjeskanaal. Grondgebruik: < 1 % bos & natuur, 98 % landbouw en 1 % stedelijk & infrastructuur. Het afwateringsgebied is 3117 ha groot. Het waterlichaam heeft een lengte van 16,6 km. Naam waterlichaam: Nieuwe Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_004 pagina 315 van 412

316 Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Nieuwe Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_004 pagina 316 van 412

317 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Waterhuishouding (overig) Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Naam waterlichaam: Nieuwe Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_004 pagina 317 van 412

318 Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose tributyltin (kation) (TC4ySn) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,30 E- Overige waterflora (EKR) 0,60 matig Vis (EKR) 0,25 ontoereiken ntoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- matig Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens Naam waterlichaam: Nieuwe Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_004 pagina 318 van 412

319 : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Het oordeel voor vis en fosfor is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E- E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Nieuwe Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_004 pagina 319 van 412

320 Maatregelen gepland voor de periode aanpassen stuwen 2 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: Andere richtlijn: Dood Hout overige inrichtingsmaatregelen (Velt en Vecht) 1 stuks Toevoegen van door hout aan het water om stromingsverschillen te verkrijgen voor ontwikkeling biotopen extensief onderhoud 4 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever 4 km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: Onderzoek naar een beekdalbrede inrichting 1 stuks overige inrichtingsmaatregelen (Velt en Vecht) Andere richtlijn: Onderzoek naar beekdalbrede inrichting Maatregelen gepland voor de periode aanpassen stuwen 4 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk (Velt en Vecht) Andere richtlijn: aanpassen van 4 stuwen zodat ze vispasseerbaar zijn beekbalbrede inrichting 1,5 km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water (Velt en Vecht) Andere richtlijn: Building with nature 2 stuks overige inrichtingsmaatregelen (Velt en Vecht) Andere richtlijn: Naam waterlichaam: Nieuwe Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_004 pagina 320 van 412

321 In dit beekbal gaan we building with nature toepassen om een variëteit aan lokaties voor de verschillende soorten flora en fauna te maken. extensief onderhoud 3,5 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer (Velt en Vecht) Andere richtlijn: Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever XXL verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water (Velt en Vecht) beekbalbrede inrichting met een natuurvriendelijke oever XXL 3,5 km 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Ecologie toestand of potentieel Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Naam waterlichaam: Nieuwe Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_004 pagina 321 van 412

322 Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Nieuwe Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_004 pagina 322 van 412

323 Factsheet: NL36_OWM_005 Holslootdiep -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Holslootdiep Code: NL36_OWM_005 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe Coevorden, Emmen Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Een gekanaliseerde, genormaliseerde en gestuwde beek in landbouwgebied. De beek vormde oorspronkelijk de middenloop van de Sleenerstroom. Grondgebruik: <1 % bos & natuur, 94 % landbouw en 6 % stedelijk & infrastructuur. Het afwateringsgebied is 9366 ha groot. Het waterlichaam heeft een lengte van 6,4 km. Naam waterlichaam: Holslootdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_005 pagina 323 van 412

324 Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en de bestaande ruimtelijke functies wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Holslootdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_005 pagina 324 van 412

325 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Naam waterlichaam: Holslootdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_005 pagina 325 van 412

326 Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose tributyltin (kation) (TC4ySn) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. Dit was niet verwacht. Er komt onderzoek naar de oorzaak ervan. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Zink komt van nature in het milieu voor. Omdat zink ook als natuurlijk achtergrondgehalte voorkomt zijn en het aangetroffen gehalten niet leidt tot een waterkwaliteitsprobleem, worden er ook geen maatregelen voorzien. De oorzaak wordt wel onderzocht. Ammonium wordt in verband gebracht met emissies vanuit de landbouw en de RWZI's. Onderzoek naar het effect van ammonium op de ecologie in het betreffende waterlichaam is voorzien in planperiode Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,30 E- Overige waterflora (EKR) 0,60 matig Vis (EKR) 0,25 E- Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- matig Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Naam waterlichaam: Holslootdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_005 pagina 326 van 412

327 Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) - zink (Zn) Motivering ecologische toestand: prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Het oordeel voor zuurstof is in 2015 iets lager dan in Het verschil is marginaal (71 en 65) en schommelt rond de klassegrens van 70. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Holslootdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_005 pagina 327 van 412

328 Maatregelen gepland voor de periode aanpassen stuwen 3 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: extensief onderhoud 6 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever 6 km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: Eenzijdige NVO (5m) 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, zuurstof, Overige waterflora, Overige relevante verontreinigende stoffen Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Naam waterlichaam: Holslootdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_005 pagina 328 van 412

329 Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Holslootdiep Code waterlichaam: NL36_OWM_005 pagina 329 van 412

330 Factsheet: NL36_OWM_006 Sleenerstroom -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Sleenerstroom Code: NL36_OWM_006 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe Borger-Odoorn, Coevorden, Emmen Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Een gekanaliseerde, genormaliseerde en gestuwde beek in landbouwgebied. De beek mondt uit in de Bumawijk. Grondgebruik: 11 % bos & natuur, 88 % landbouw en 1 % stedelijk & infrastructuur. Het afwateringsgebied is 3219 ha groot. Het waterlichaam heeft een lengte van 5,9 km. Naam waterlichaam: Sleenerstroom Code waterlichaam: NL36_OWM_006 pagina 330 van 412

331 Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en de bestaande ruimtelijke functies wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Sleenerstroom Code waterlichaam: NL36_OWM_006 pagina 331 van 412

332 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand tributyltin (kation) (TC4ySn) Naam waterlichaam: Sleenerstroom Code waterlichaam: NL36_OWM_006 pagina 332 van 412

333 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. Onderzocht wordt wat de oorzaak is. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Zink komt van nature in het milieu voor. Omdat zink ook als natuurlijk achtergrondgehalte voorkomt zijn en het aangetroffen gehalten niet leidt tot een waterkwaliteitsprobleem, worden er ook geen maatregelen voorzien. Er komt onderzoek naar de oorzaak. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,35 matig Overige waterflora (EKR) 0,60 E- E- Vis (EKR) 0,25 ontoereiken ntoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand zink (Zn) Naam waterlichaam: Sleenerstroom Code waterlichaam: NL36_OWM_006 pagina 333 van 412

334 Motivering ecologische toestand: prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Het oordeel voor vis is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E- E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Sleenerstroom Code waterlichaam: NL36_OWM_006 pagina 334 van 412

335 Maatregelen gepland voor de periode aanpassen stuwen 4 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: extensief onderhoud 4 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever 4 km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, Macrofauna-kwaliteit, Overige relevante verontreinigende stoffen, Vis-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Naam waterlichaam: Sleenerstroom Code waterlichaam: NL36_OWM_006 pagina 335 van 412

336 Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Sleenerstroom Code waterlichaam: NL36_OWM_006 pagina 336 van 412

337 Factsheet: NL36_OWM_007 Bumawijk/Marchienewijk -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Bumawijk/Marchienewijk Code: NL36_OWM_007 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe Emmen Type: Status: M1a (Zoete gebufferde sloten) Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Een veenkoloniale wijk die in de huidige situatie de 'benedenloop' van de Sleenerstroom vormt. Grondgebruik: 14 % bos & natuur, 39 % landbouw, 47 % stedelijk & infrastructuur. Het afwateringsgebied is 1548 ha groot. Het waterlichaam heeft een lengte van 6 km. Naam waterlichaam: Bumawijk/Marchienewijk Code waterlichaam: NL36_OWM_007 pagina 337 van 412

338 Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 Naam waterlichaam: Bumawijk/Marchienewijk Code waterlichaam: NL36_OWM_007 - tributyltin (kation) (TC4ySn) (geen normoverschrijdingen) pagina 338 van 412

339 Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. De oorzaak is onbekend en wordt uitgezocht. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Zink komt van nature in het milieu voor. Omdat zink ook als natuurlijk achtergrondgehalte voorkomt zijn en het aangetroffen gehalten niet leidt tot een waterkwaliteitsprobleem, worden er ook geen maatregelen voorzien. De oorzaak wordt onderzocht. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 E- Overige waterflora (EKR) 0,40 ontoereiken matig Vis (EKR) 0,50 E- Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,22 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,40 E- E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M1a) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand zink (Zn) Naam waterlichaam: Bumawijk/Marchienewijk Code waterlichaam: NL36_OWM_007 pagina 339 van 412

340 Motivering ecologische toestand: Prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E- E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Bumawijk/Marchienewijk Code waterlichaam: NL36_OWM_007 pagina 340 van 412

341 Maatregelen gepland voor de periode extensief onderhoud 5 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever 5 km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: door verwijderen beschoeiing 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, Overige waterflora, Overige relevante verontreinigende stoffen Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Naam waterlichaam: Bumawijk/Marchienewijk Code waterlichaam: NL36_OWM_007 pagina 341 van 412

342 Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Bumawijk/Marchienewijk Code waterlichaam: NL36_OWM_007 pagina 342 van 412

343 Factsheet: NL36_OWM_009 Loodiep -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Loodiep Code: NL36_OWM_009 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe Coevorden Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Een gekanaliseerde en genormaliseerde, gestuwde beek in landbouwgebied. De beek komt uit in het Kanaal Coevorden-Zwinderen. Grondgebruik: 3 % bos & natuur, 92 % landbouw en 5% stedelijk & infrastructuur. Het afwateringsgebied is 5300 ha groot. Het waterlichaam heeft een lengte van 8,9 km. Naam waterlichaam: Loodiep Code waterlichaam: NL36_OWM_009 pagina 343 van 412

344 Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en de bestaande ruimtelijke functies wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Loodiep Code waterlichaam: NL36_OWM_009 pagina 344 van 412

345 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand tributyltin (kation) (TC4ySn) Naam waterlichaam: Loodiep Code waterlichaam: NL36_OWM_009 pagina 345 van 412

346 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. De oorzaak wordt uitgezocht. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,30 E- Overige waterflora (EKR) 0,60 E- matig Vis (EKR) 0,25 matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Naam waterlichaam: Loodiep Code waterlichaam: NL36_OWM_009 pagina 346 van 412

347 Motivering ecologische toestand: prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Het oordeel voor macrofauna is in 2015 iets lager dan in Het verschil is marginaal (0,3 en 0.25), bovendien kan de toestand tijdelijk verstoord zijn vanwege de uitvoering van KRW inrichtingsmaatregelen. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor waterflora is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie E- E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Loodiep Code waterlichaam: NL36_OWM_009 pagina 347 van 412

348 Maatregelen gepland voor de periode aanpassen stuwen 3 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: extensief onderhoud 4 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen 4 km De maatregel wordt naar de periode doorgeschoven. Op dit moment zijn er onvoldoende kansen in het gebied en wordt met name ingezet op maatregelen met synergiemogelijkheden met andere partners. De nvo wordt op deze locatie als effectief wordt beschouwd. Het betreft een tweezijdige NVO (2 x 5m). onderzoek naar optimale inrichting beekdal 1 stuks uitvoeren onderzoek Andere richtlijn: Maatregelen gepland voor de periode aanpassen stuwen 2 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: extensief onderhoud 4 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen 4 km De maatregel wordt naar de periode doorgeschoven. Op dit moment zijn er onvoldoende kansen in het gebied en wordt met name ingezet op maatregelen met synergiemogelijkheden met andere partners. De nvo wordt op deze locatie als effectief wordt beschouwd. Het betreft een tweezijdige NVO (2 x 5m). Naam waterlichaam: Loodiep Code waterlichaam: NL36_OWM_009 pagina 348 van 412

349 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, Overige waterflora, Vis-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Loodiep Code waterlichaam: NL36_OWM_009 pagina 349 van 412

350 Factsheet: NL36_OWM_010 Oude Drostendiep -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Oude Drostendiep Code: NL36_OWM_010 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe Coevorden Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Een gekanaliseerde, genormaliseerde en gestuwde beek in landbouwgebied. De beek komt uit in het Stieltjeskanaal. Door waterhuishoudkundige ingrepen is een groot deel van het oorspronkelijke stroomgebied afgekoppeld. Grondgebruik: < 1 % bos & natuur, 86 % landbouw en 13% stedelijk & infrastructuur. Het huidige afwateringsgebied is 1588 ha groot.het waterlichaam heeft een lengte van 4,4 km. Naam waterlichaam: Oude Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_010 pagina 350 van 412

351 Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en de bestaande ruimtelijke functies wonen en werken. Beschouwde alternatieven: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Oude Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_010 pagina 351 van 412

352 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Naam waterlichaam: Oude Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_010 pagina 352 van 412

353 Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose tributyltin (kation) (TC4ySn) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. De oorzaak wordt onderzocht. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,25 matig Overige waterflora (EKR) 0,60 matig Vis (EKR) 0,25 ontoereiken ntoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- matig Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- E- DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Naam waterlichaam: Oude Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_010 pagina 353 van 412

354 Motivering ecologische toestand: prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Het oordeel voor vis en fosfor is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E- E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Oude Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_010 pagina 354 van 412

355 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 aanpassen stuwen vispasseerbaar maken kunstwerk Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 extensief onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 2 natuurvriendelijke oever verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 2 Maatregelen gepland voor de periode stuks 2 km 2 km aanpassen stuwen 1 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Naam waterlichaam: Oude Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_010 pagina 355 van 412

356 Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, Macrofauna-kwaliteit, Overige waterflora, fosfor totaal, Vis-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Oude Drostendiep Code waterlichaam: NL36_OWM_010 pagina 356 van 412

357 Factsheet: NL36_OWM_011 Bruchterbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Bruchterbeek Code: NL36_OWM_011 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Hardenberg Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Bruchterbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_011 pagina 357 van 412

358 Karakterschets: Een gekanaliseerde, genormaliseerde en gestuwde beek. De beek ontsprong van nature in veengebied. Dit veen is inmiddels ontgonnen en het stroomgebied kent vooral een agrarische functie. De beek wordt met een onderleider onder het Overijssels Kanaal geleid en mondt vervolgens uit in de Overijsselse Vecht. Grondgebruik: < 1 % bos & natuur, 98 % landbouw, 1 % stedelijk & infrastructuur. Het waterlichaam heeft een lengte van 4,1 km. en het afwateringsgebied is 1577 ha groot. Niets is er meer wat ons herinnert aan de Bruchterbeek uit vroegere tijd. We moeten het hebben van archieven en verhalen van oudere mensen. De loop van de beek is door mensenhanden rechtgetrokken. In de oude, kronkelende loop bevonden zich door overhangende bomen en struiken beschaduwde plekken. Prima paaiplaatsen voor vissen, die in de volksmond vissiesgoor n werden genoemd. Nadat halverwege de negentiende eeuw de vervening van het gebied ten oosten van het Overijssels Kanaal, het brongebied van de beek, systematisch ter hand is genomen is het gebied rondom de Bruchterbeek meer en meer ontwatert ten behoeve van de landbouw. Nu ligt er een rechtgetrokken sloot die ten oosten van het Overijssels Kanaal vooral door graslanden wordt omringd. Van het begin van de Bruchterbeek langs de Broekdijk richting Bruchterveld is slechts een bermsloot overgebleven. De beek wordt met een onderleider onder het Overijssels Kanaal doorgeleid en vervolgt zijn diep ingesneden weg langs het vroegere waterwingebied Brucht. Na de laatste stuw bij de Hardenbergerweg mondt de Bruchterbeek even verderop uit in de Overijsselse Vecht. Waar vroeger vanuit de Vecht de vissen nog stroomopwaarts naar hun paaiplaatsen konden zwemmen is die route op dit moment afgesloten. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Bruchterbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_011 pagina 358 van 412

359 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en de bestaande ruimtelijke functies wonen en werken. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Beschouwde alternatieven: Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Bruchterbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_011 pagina 359 van 412

360 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand tributyltin (kation) (TC4ySn) Naam waterlichaam: Bruchterbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_011 pagina 360 van 412

361 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. Onderzocht wordt wat de oorzaak is. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Zink komt van nature in het milieu voor. Omdat zink ook als natuurlijk achtergrondgehalte voorkomt zijn en het aangetroffen gehalten niet zichtbaar leidt tot een waterkwaliteitsprobleem, worden er ook geen maatregelen voorzien. Wel onderzoek in de planperiode. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,35 E- Overige waterflora (EKR) 0,55 matig Vis (EKR) 0,25 matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- matig Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand zink (Zn) Naam waterlichaam: Bruchterbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_011 pagina 361 van 412

362 Motivering ecologische toestand: prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Het oordeel voor stikstof en fosfaat is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Er komt onderzoek naar de ernst van de overschrijding en het effect ervan op het behalen van de ecologische doelen. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Bruchterbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_011 pagina 362 van 412

363 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 aanpassen stuwen vispasseerbaar maken kunstwerk Waterschap Velt en Vecht Voortgang: stuks Motivering: Planvoorbereiding: 3 extensief onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Planvoorbereiding: 4 Uitgevoerd: 2 2 km gereed in stuks 6 km natuurvriendelijke oever verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Voortgang: km Motivering: Planvoorbereiding: 2,5 Uitgevoerd: 2 Gefaseerd: 1,5 de rest wordt in de 3e planperiode uitgevoerd 2 km gereed in De rest wordt een enkelzijdige nvo van 5 meter. 6 km Naam waterlichaam: Bruchterbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_011 pagina 363 van 412

364 Maatregelen gepland voor de periode aanpassen stuwen 2 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: extensief onderhoud 1,5 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: 2 km gereed in 1e planperiode natuurvriendelijke oever 1,5 km verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: 2 km al gereed in 1e planperiode 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, stikstof totaal, Overige waterflora, fosfor totaal, Vis-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Naam waterlichaam: Bruchterbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_011 pagina 364 van 412

365 Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Bruchterbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_011 pagina 365 van 412

366 Factsheet: NL36_OWM_012 Radewijkerbeek -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Radewijkerbeek Code: NL36_OWM_012 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Hardenberg Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Radewijkerbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_012 pagina 366 van 412

367 Karakterschets: Een langzaamstromende, gekanaliseerde, genormaliseerde en gestuwde beek. De beek ontspringt in Duitsland. Benedenstrooms loopt de beek via een onderleider onder het Overijsselsch Kanaal door. De beek stroomt vooral door agrarisch gebied. De beek mondt uit in de Vecht. Grondgebruik: < 1 % bos & natuur, 87 % landbouw en 12 % stedelijk & infrastructuur. Het afwateringsgebied is 2478 ha groot en het waterlichaam heeft een lengte van 11.7 km. Gedurende de 20e eeuw is de loop van deze beek voortdurend aangepast. In de jaren 70 zijn tijdens een ruilverkaveling de oude, dode armen van de beek dichtgegooid en hiermee ging het idyllisch karakter van de beek verloren. Na de wateroverlast in de jaren 90 zijn grote delen van de Radewijker beek weer voorzien van natuurlijke, flauwe oevers. Deze oevers zijn beplant met riet. In de bebouwde kom van Hardenberg is het westelijk deel van de beek zuidwaarts gelegd. De beek mondt uit in de Overijsselse Vecht. Het laatste deel in het winterbed van de Vecht is recentelijk opnieuw ingericht. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en de bestaande ruimtelijke functies wonen en werken. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Radewijkerbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_012 pagina 367 van 412

368 Beschouwde alternatieven: Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van stikstof. Hoge stikstofgehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Landbouw Meststoffen uit Duitsland dragen bij aan hoge nutriënt gehalten. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Radewijkerbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_012 pagina 368 van 412

369 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose tributyltin (kation) (TC4ySn) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. Er komt onderzoek naar de oorzaak. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Zink komt van nature in het milieu voor. Omdat zink ook als natuurlijk achtergrondgehalte voorkomt zijn en het aangetroffen gehalten niet leidt tot een waterkwaliteitsprobleem, worden er ook geen maatregelen voorzien. Er komt onderzoek naar de oorzaak. Ammonium wordt in verband gebracht met emissies vanuit de landbouw en de RWZI's. Onderzoek moet uitwijzen wat het effect is van ammonium op het behalen van de ecologische doelen. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,30 E- Overige waterflora (EKR) 0,45 E- Vis (EKR) 0,25 ontoereiken ntoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 ontoereiken ntoereiken DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens Naam waterlichaam: Radewijkerbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_012 pagina 369 van 412

370 : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) - zink (Zn) Motivering ecologische toestand: prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Het oordeel voor vis is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Er komt onderzoek naar de ernst van de overschrijding en het effect ervan op het behalen van de ecologische doelen. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Radewijkerbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_012 pagina 370 van 412

371 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen gepland voor de periode aanpassen stuwen 5 stuks vispasseerbaar maken kunstwerk Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: extensief onderhoud 2 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, stikstof totaal, Overige relevante verontreinigende stoffen, Vis-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Naam waterlichaam: Radewijkerbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_012 pagina 371 van 412

372 Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Radewijkerbeek Code waterlichaam: NL36_OWM_012 pagina 372 van 412

373 Factsheet: NL36_OWM_013 Randwaterleiding -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Randwaterleiding Code: NL36_OWM_013 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Hardenberg Type: Status: M1a (Zoete gebufferde sloten) Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Afwateringssloot in agrarisch gebied. De waterloop ontspringt in Duitsland en mondt uit in de Radewijkerbeek. Grondgebruik: < 1 % bos & natuur, 99 % landbouw en < 1 % stedelijk & infrastructuur. Het afwateringsgebied is 1015 ha groot.het waterlichaam heeft een lengte van 4,4 km. Naam waterlichaam: Randwaterleiding Code waterlichaam: NL36_OWM_013 pagina 373 van 412

374 Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Waterhuishouding (overig) Meststoffen uit Duitsland dragen bij aan hoge nutriënt gehalten. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Randwaterleiding Code waterlichaam: NL36_OWM_013 pagina 374 van 412

375 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose tributyltin (kation) (TC4ySn) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. De oorzaak wordt onderzocht. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Zink komt van nature in het milieu voor. Omdat zink ook als natuurlijk achtergrondgehalte voorkomt zijn en het aangetroffen gehalten niet leidt tot een waterkwaliteitsprobleem, worden er ook geen maatregelen voorzien. Ammonium wordt in verband gebracht met emissies vanuit de landbouw en de RWZI's. In de planperiode wordt wat het effect is op het behalen van de ecologische doelen en wat kosteneffectieve maatregelen zijn. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 E- matig Overige waterflora (EKR) 0,50 ontoereiken E- Vis (EKR) 0,60 E- Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,22 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,40 ontoereiken ontoereiken ntoereiken DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens Naam waterlichaam: Randwaterleiding Code waterlichaam: NL36_OWM_013 pagina 375 van 412

376 : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M1a) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) - zink (Zn) Motivering ecologische toestand: prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Het oordeel voor macrofauna is in 2015 lager dan in Het verschil is echter nihil, de score schommelt rond de klassegrens van 0,6. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie ontoereiken E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Naam waterlichaam: Randwaterleiding Code waterlichaam: NL36_OWM_013 pagina 376 van 412

377 Maatregelen gepland voor de periode extensief onderhoud 6 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever 6 km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, Macrofauna-kwaliteit, stikstof totaal, Overige relevante verontreinigende stoffen Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Naam waterlichaam: Randwaterleiding Code waterlichaam: NL36_OWM_013 pagina 377 van 412

378 Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Randwaterleiding Code waterlichaam: NL36_OWM_013 pagina 378 van 412

379 Factsheet: NL36_OWM_014 Overijsselse Vecht -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Overijsselse Vecht Code: NL36_OWM_014 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Hardenberg, Ommen Type: Status: R7 (Langzaam stromende rivier/nevengeul op zand/klei) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Overijsselse Vecht Code waterlichaam: NL36_OWM_014 pagina 379 van 412

380 Karakterschets: Een langzaam stromend, gekanaliseerd riviertje op zandgrond, behorend tot het stroomgebied van de IJssel. De rivier is verstuwd, kent een zomer- en winterpeilbeheer en is ingedijkt. Rivier begeleidende houtige begroeiing ontbreekt vrijwel volledig. Er zijn nog enkele oude afgesneden meanders aanwezig. Het rivierdal ligt grotendeels in de provinciaal ecologische hoofdstructuur. Grondgebruik: 72 % landbouw, 22 % bos/natuur en 6 % stedelijk. Het afwateringsgebied is hectare groot en de waterlichaamlengte bedraagt 38 km. De Vecht behoort tot het vismigratie netwerk. De rivier is niet bereikbaar en onvoldoende passeerbaar voor vis. Streefbeeld. Gestreefd wordt naar een half natuurlijke laaglandrivier. De rivier is permanent watervoerend en zones met vrije meandering komen voor. De oevers zijn lokaal begroeid met bomen en struiken. De rivier is bereikbaar en een vrije transportbaan voor planten en dieren. De maatregelen zijn erop gericht het aandeel karakteristieke riviersoorten, zoals Rivierprik, Kwabaal, Zwarte Populier, Pijlkruid, Breedscheenjuffer en Weidebeekjuffer te laten toenemen door de stromingscondities te verbeteren, de habitatdiversiteit te vergroten, inundaties te laten plaatsvinden, oude meanders aan te sluiten en de passeerbaarheid van de stuwen te realiseren. Voor NATURA2000 dient de populatie Bittervoorn, Kleine Modderkruiper en Rivierdonderpad beschermd te worden. Het leefgebied van de Grote Modderkruiper dient in dit kader uitgebreid te worden. Van belang hiervoor is een continue verbinding met watervoerende moerassige wateren of broekbos. Vissen uit de Vecht kunnen opzwemmen in de Beerserveldbeek en hier paaien. Voor de vispopulatie in de Vecht betekent dit een verschuiving van de huidige visstand die gedomineerd wordt door Baars naar een vispopulatie die voor een belangrijk deel bestaat uit rheofiele soorten en soorten die van nature van en naar zee migreren. Op termijn zijn soorten als Zalm en Barbeel niet uit te sluiten. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn Vecht- en Beneden-Reggegebied (NL_HAB_39) Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Anders, zie toelichting Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Overijsselse Vecht Code waterlichaam: NL36_OWM_014 pagina 380 van 412

381 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Een belangrijke maatregel om de natuurlijkheid van beken en rivieren te optimaliseren is het instellen van een natuurlijk grond- en oppervlaktewaterpeil in combinatie met herstel van het natuurlijke lengte- en dwarsprofiel van de waterloop. Een natuurlijk peil kan bereikt worden door het verhogen van de drainagebasis, het dempen van waterlopen in het stroomgebied en het verwijderen van stuwen. In landbouwgebied kan dit echter leiden tot verslechtering van de berijdbaarheid van landbouwpercelen en een vermindering van de gewasopbrengst. Deze voor de landbouw negatieve gevolgen zijn niet te mitigeren door aanpassingen in de landbouwpraktijk, terwijl het verplaatsen van de landbouwfunctie naar andere gebieden alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk is. Verder is herstel van natuurlijke processen, zowel in de omgeving (zandverstuivingen, broekbos ontwikkeling) als in de rivier zelf (actieve meandering) van belang. Volledig herstel van dergelijke processen gaat ten koste van de veiligheid van inwoners en bestaande ruimtelijke functies als wonen en werken. Om recht te doen aan de mix van met name landbouw- en natuurdoelen in het gebied waar dit waterlichaam is gesitueerd, wordt, in overleg met de grondgebruikers, nader verkend in welke mate bovengenoemde maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Beschouwde alternatieven: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten Motivering: Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. Naam waterlichaam: Overijsselse Vecht Code waterlichaam: NL36_OWM_014 pagina 381 van 412

382 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Emissie polycyclische aromatische koolwaterstoffen via afspoeling wegwater en atmosferische depositie. Overschrijding PAK richtwaarde verhindert behalen van de e chemische toestand. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Stuwen zijn aanwezig ten behoeve van peilbeheer landbouwgronden. Stuwen zijn stroomopwaarts niet passeerbaar voor fauna. Verhindering vismigratie belemmert behalen gewenste doelen voor kwaliteitselement vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Waterhuishouding (overig) Onnatuurlijk peilbeheer verstoort de natuurlijke watervoering. Het veroorzaakt een onnatuurlijk dynamisch waterpeil en stilstaand water. Het verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Landbouw Meststoffen uit Duitsland dragen bij aan hoge nutriënt gehalten. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. Naam waterlichaam: Overijsselse Vecht Code waterlichaam: NL36_OWM_014 pagina 382 van 412

383 overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Naam waterlichaam: Overijsselse Vecht Code waterlichaam: NL36_OWM_014 pagina 383 van 412

384 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 matig Overige waterflora (EKR) 0,60 matig Vis (EKR) 0,50 ontoereiken ntoereiken Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E- matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R6) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Het oordeel voor vis is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Naar verwachting is de belasting uit het buitenland en de emissies uit landbouw en rwzi s gestegen. Er komt onderzoek naar de ernst van de overschrijding en het effect ervan op het behalen van de ecologische doelen. Naam waterlichaam: Overijsselse Vecht Code waterlichaam: NL36_OWM_014 pagina 384 van 412

385 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E- E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Overijsselse Vecht Code waterlichaam: NL36_OWM_014 pagina 385 van 412

386 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 extensief onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 17 meer uitgevoerd door kansen in het gebied om KRW doelen te realiseren 17 km hermeanderen aanleg nevengeul / herstel verbinding Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 0,9 2 stuks komt overeen met 0,9 km hermeanderen aanleg nevengeul / herstel verbinding Waterschap Velt en Vecht Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 0,2 0,9 km 0,2 km natuurvriendelijke oever 17 km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 17 meer uitgevoerd door kansen in het gebied om KRW doelen te realiseren Naam waterlichaam: Overijsselse Vecht Code waterlichaam: NL36_OWM_014 pagina 386 van 412

387 Maatregelen gepland voor de periode Dood Hout 2 stuks overige inrichtingsmaatregelen Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: extensief onderhoud 7 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Andere richtlijn: Andere richtlijn: inrichten als halfnatuurlijke laaglandrivier verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Habitatrichtlijn 7 km Zie karakterschets. Hiertoe behoort ook realisatie van vispasseerbaarheid inclusief de zijbeek Beerserveldbeek OAFHB Maatregelen gepland voor de periode extensief onderhoud 7 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer (Velt en Vecht) Andere richtlijn: extensief onderhoud inrichten als halfnatuurlijke laaglandrivier 7 km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water (Velt en Vecht) Andere richtlijn: inrichten als halfnatuurlijke laaglandrivier 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Macrofauna-kwaliteit, stikstof totaal, Overige waterflora, Vis-kwaliteit Naam waterlichaam: Overijsselse Vecht Code waterlichaam: NL36_OWM_014 pagina 387 van 412

388 Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Overijsselse Vecht Code waterlichaam: NL36_OWM_014 pagina 388 van 412

389 Factsheet: NL36_OWM_015 Dooze -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Dooze Code: NL36_OWM_015 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Hardenberg, Twenterand Type: Status: M1a (Zoete gebufferde sloten) Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Afwateringssloot in een veenontginningsgebied. De waterloop mondt uit in het Overijsselsch kanaal. Grondgebruik: 4 % bos & natuur, 89 % landbouw, 7 % stedelijk & infrastructuur. Het afwateringsgebied is 1900 ha groot. Het waterlichaam heeft een lengte van 10,2 km. Naam waterlichaam: Dooze Code waterlichaam: NL36_OWM_015 pagina 389 van 412

390 Beschermde gebieden: - Vogelrichtlijn Engbertsdijksvenen (NL_VOG_40) Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Naam waterlichaam: Dooze Code waterlichaam: NL36_OWM_015 pagina 390 van 412

391 Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose tributyltin (kation) (TC4ySn) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. De oorzaak wordt onderzocht. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Ammonium wordt in verband gebracht met emissies vanuit de landbouw en de RWZI's. In de planperiode wordt wat het effect is op het behalen van de ecologische doelen en wat kosteneffectieve maatregelen zijn. Zink komt van nature in het milieu voor. Omdat zink ook als natuurlijk achtergrondgehalte voorkomt zijn en het aangetroffen gehalten niet leidt tot een waterkwaliteitsprobleem, worden er ook geen maatregelen voorzien. De oorzaak wordt wel nader onderzocht. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,50 E- Overige waterflora (EKR) 0,55 matig Vis (EKR) 0,50 E- Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,22 E- E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,40 ontoereiken matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M1a) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Naam waterlichaam: Dooze Code waterlichaam: NL36_OWM_015 pagina 391 van 412

392 Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) - zink (Zn) Motivering ecologische toestand: prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Er komt onderzoek naar de ernst van de overschrijding en het effect ervan op het behalen van de ecologische doelen. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie Fysische chemie ontoereiken E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Dooze Code waterlichaam: NL36_OWM_015 pagina 392 van 412

393 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 extensief onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Gefaseerd: 6,5 Uitgesteld vanwege niet afronden van de N2000 plannen Maatregelen hebben relatie met aangrenzend Natura 2000 project. 6,5 km verwijderen beschoeiing 6,5 stuks overige beheermaatregelen Voortgang: stuks Motivering: Gefaseerd: 6,5 Doordat N2000 plannen nog niet gereed zijn, uitgesteld. Maatregelen hebben een raakvlak met aangrenzend natura 2000 project. Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: extensief onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht Maatregelen hebben relatie met aangrenzend Natura 2000 project 7,5 km Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Maatregelen hebben een raakvlak met aangrenzend natura 2000 project verwijderen beschoeiing 7,5 km 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Naam waterlichaam: Dooze Code waterlichaam: NL36_OWM_015 pagina 393 van 412

394 Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, stikstof totaal, Overige waterflora, Overige relevante verontreinigende stoffen Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Dooze Code waterlichaam: NL36_OWM_015 pagina 394 van 412

395 Factsheet: NL36_OWM_016 Molengoot -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Molengoot Code: NL36_OWM_016 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Overijssel Hardenberg Type: Status: M1a (Zoete gebufferde sloten) Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Molengoot Code waterlichaam: NL36_OWM_016 pagina 395 van 412

396 Karakterschets: Afwateringssloot in voornamelijk agrarisch gebied. De sloot mondt uit in de Vecht. Bij hoge waterstanden van de Vecht wordt het water met een gemaal in de Vecht gepompt. Grondgebruik: 1 % bos & natuur, 96 % landbouw en 3 % stedelijk & infrastructuur. Het afwateringsgebied is 2788 ha groot en het waterlichaam heeft een lengte van 5.4 km. Het laatste gedeelte van de Molengoot (en de directe omgeving daarvan) is in 2013 opnieuw ingericht met een natuurvriendelijke oever en een vistrap. Net voor het winterbed staat een gemaal die bij hoogwater in de Vecht het water van de Molengoot op de Vecht pompt bij. Het gedeelte voor dit gemaal is een brede bak met strakke oevers. De huidige waterlossing Molengoot verderop volgt in grote lijnen de oude loop van de beek De Lee die nog aardig te zien is in haar meanderende schoonheid op oude kaarten. De Lee kronkelde door een vochtige laagte in Collendoorn tussen relatief hogere delen. Die situatie is door menselijk ingrijpen compleet gewijzigd. Stroomopwaarts, langs en voorbij de woonwijk De Marslanden, wordt de Molengoot iets smaller, maar is het nog steeds een vrij strakke, onderhouden waterloop. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. Naam waterlichaam: Molengoot Code waterlichaam: NL36_OWM_016 pagina 396 van 412

397 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen riooloverstorten Waterhuishouding (overig) Hoge ammonium gehalten veroorzaken overschrijding van doelen voor specifiek verontreinigende stoffen. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Naam waterlichaam: Molengoot Code waterlichaam: NL36_OWM_016 - tributyltin (kation) (TC4ySn) pagina 397 van 412

398 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. De oorzaak wordt onderzocht. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Zink komt van nature in het milieu voor. Omdat zink ook als natuurlijk achtergrondgehalte voorkomt zijn en het aangetroffen gehalten niet leidt tot een waterkwaliteitsprobleem, worden er ook geen maatregelen voorzien. De oorzaak wordt onderzocht. Ammonium wordt in verband gebracht met emissies vanuit de landbouw en de RWZI's. In de planperiode wordt wat het effect is op het behalen van de ecologische doelen en wat kosteneffectieve maatregelen zijn. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,45 ontoereiken matig Overige waterflora (EKR) 0,45 ontoereiken matig Vis (EKR) 0,60 E- Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,22 E- Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,40 matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M1a) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) - zink (Zn) Naam waterlichaam: Molengoot Code waterlichaam: NL36_OWM_016 pagina 398 van 412

399 Motivering ecologische toestand: prognose biologische toestand 2021: Voor de prognose van de biologische toestand 2021 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Als de toestand 2015 voor een kwaliteitselement is, is dit ook het geval in Als de toestand in 2015 voor een kwaliteitselement niet is, is de toestand voor 2021 als matig beoordeeld, omdat: - in de planperiode nog inrichtingsmaatregelen (oever inrichting tochten) genomen moeten worden, en/of - in de planperiode nog maatregelen nodig zijn om de emissie van nutriënten en/of gewasbeschermingsmiddelen te beperken (voortkomend uit generiek beleid), en - ecologische systemen na uitvoering van maatregelen tijd nodig hebben om een nieuwe (evenwichts)toestand te bereiken. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken Biologie ontoereiken Fysische chemie E- Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Molengoot Code waterlichaam: NL36_OWM_016 pagina 399 van 412

400 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 extensief onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Planvoorbereiding: 0,5 Gefaseerd: 4,5 door fusie uitgesteld 5 km natuurvriendelijke oever verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water 5 km Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 0,5 Gefaseerd: 4,5 door fusie uitgesteld Door opnieuw graven van een deel van de Molengoot is een XXL tweezijdige NVO aangelegd met vispassage. Maatregelen gepland voor de periode extensief onderhoud 4 km Andere richtlijn: uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen natuurvriendelijke oever 4 km Andere richtlijn: verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht/Vechtstromen Verwijderen van beschoeiing 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Naam waterlichaam: Molengoot Code waterlichaam: NL36_OWM_016 pagina 400 van 412

401 Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, Macrofauna-kwaliteit, stikstof totaal, Overige waterflora, Overige relevante verontreinigende stoffen Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Molengoot Code waterlichaam: NL36_OWM_016 pagina 401 van 412

402 Factsheet: NL36_OWM_017 Braambergersloot -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Braambergersloot Code: NL36_OWM_017 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe, Provincie Overijssel De Wolden, Hardenberg, Hoogeveen Type: Status: M1a (Zoete gebufferde sloten) Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Afwateringssloot in voornamelijk agrarisch gebied. Dit waterlichaam ligt grotendeels in de provincie Drenthe; alleen het meest benedenstroomse deel ligt in Overijssel. De waterloop mondt uit in het Ommerkanaal. Grondgebruik: < 1 % bos & natuur, 98 % landbouw, 1 % stedelijk & infrastructuur. De waterlichaamlengte is 8,8 km en het afwateringsgebied is 2205 ha groot. Naam waterlichaam: Braambergersloot Code waterlichaam: NL36_OWM_017 pagina 402 van 412

403 Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Af- en uitspoeling van meststoffen. Hoge stikstof en fosfaat gehalten bemoeilijken het behalen van de nutriënt doelen. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Aantasting van het lengte- en dwarsprofiel verhindert het behalen van doelen voor de kwaliteitselementen hydromorfologie, vis, macrofauna en waterflora. Het natuurlijk leefmilieu is verstoort en het draagt bovendien bij aan te snelle waterafvoer en verdroging in de zomer. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Maaien en schonen wordt uitgevoerd ter voorkoming van wateroverlast en onkruidverspreiding. Maaien en schonen van takken en hout verstoort het leefmilieu. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteitselementen waterflora, vis en macrofauna. Zie : Consequenties Europese Kaderrichtlijn Water voor waterschap Velt en Vecht, Duursema Gerhard, Zie : Ecologische doelen en maatregelen kaderrichtlijn water waterschap Vechtstromen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Naam waterlichaam: Braambergersloot Code waterlichaam: NL36_OWM_017 pagina 403 van 412

404 Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose tributyltin (kation) (TC4ySn) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Tributyltin zit in verf die gebruikt wordt om de aangroei van algen en zeepokken op de onderkant van schepen te voorkomen. Meestal wordt deze stof aangetroffen in vaarroutes. Deze stof was een aantal jaren geen probleem en geeft nu een normoverschrijding. De oorzaak wordt onderzocht. De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. De emissie van zink naar oppervlaktewater en riolering in 2010 wordt veroorzaakt door de doelgroepen Verkeer en vervoer (38%), Consumenten (40%). De Landbouw (31%) en Verkeer en Vervoer (26%) en de doelgroepen RWZIs (19%) en overige doelgroepen (19%) zijn de belangrijkste lozers die direct op het oppervlaktewater lozen (Landelijke missieregistratie). De overschrijdende stof behoort tot de verantwoordelijkheid van generiek Rijksbeleid. Zink komt van nature in het milieu voor. Omdat zink ook als natuurlijk achtergrondgehalte voorkomt zijn en de oorzaak van de overschrijding nog niet duidelijk is, zijn er nog geen maatregelen voorzien. De oorzaak van de overschrijding wordt onderzocht. Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,45 E- Overige waterflora (EKR) 0,55 E- Vis (EKR) 0,60 E- E- Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,22 matig Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,40 E- matig DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E- E- Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 E- E- Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 E- E- Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E- E- Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M1a) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Naam waterlichaam: Braambergersloot Code waterlichaam: NL36_OWM_017 pagina 404 van 412

405 Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand zink (Zn) Motivering ecologische toestand: Het oordeel voor stikstof is in 2015 lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze (nieuwe maatlat), waardoor de beoordeling strenger is geworden. Er is geen sprake van feitelijke achteruitgang. Er komt onderzoek naar de ernst van de overschrijding en het effect ervan op het behalen van de ecologische doelen. Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet C-voldoet nie Ecologie Totaal Biologie E- Fysische chemie Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen gepland voor de periode extensief onderhoud 3 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever 3 km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Waterschap Velt en Vecht Andere richtlijn: door verwijderen beschoeiing Naam waterlichaam: Braambergersloot Code waterlichaam: NL36_OWM_017 pagina 405 van 412

406 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, stikstof totaal, fosfor totaal, Overige relevante verontreinigende stoffen Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het onderhouden en waar nodig verbeteren van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De watersysteemheffing dekt de kosten voor het watersysteembeheer en de verbetering daarvan. In de planperiode zijn deze kosten geraamd op gemiddeld ca. 24 mln. Euro per jaar. Hiervan is ca. 7 mln. Euro gealloceerd voor verbetering van de waterkwaliteit (KRW). Het investeringsvolume dat nodig is voor uitvoering van alle (resterende) KRW-maatregelen vanaf 2016 bedraagt 87,5 mln. Zonder fasering betekent dit voor de periode een jaarlijkse investering van ruim 14 mln. Euro per jaar voor KRW-maatregelen, in plaats van 7 mln. Euro per jaar. Als gevolg van deze extra investering stijgen de totale kosten met gemiddeld 30% t.o.v. wat nu jaarlijks wordt aangehouden en daarmee disproportioneel. Daarom worden de maatregelen gefaseerd over 2 planperioden, voor beide planperioden ca. 44 mln. Dit is proportioneel, want dit past binnen de geraamde ontwikkeling van de watersysteemheffing. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Braambergersloot Code waterlichaam: NL36_OWM_017 pagina 406 van 412

407 Factsheet: NL36_OWM_018 Dommerswijk -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Dommerswijk Code: NL36_OWM_018 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe, Provincie Overijssel Coevorden, Hardenberg Type: Status: M1a (Zoete gebufferde sloten) Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Afwateringssloot in voornamelijk agrarisch gebied. Het grootste deel van dit waterlichaam ligt in de provincie Drenthe; alleen het benedenstroomse deel ligt in Overijssel. De waterloop mondt uit in de Lutterhoofdwijk. Grondgebruik: 11 % bos & natuur, 88 % landbouw, < 1 % stedelijk & infrastructuur. Het afwateringsgebied is 2066 ha groot. Het waterlichaam heeft een lengte van 6,1 km. Naam waterlichaam: Dommerswijk Code waterlichaam: NL36_OWM_018 pagina 407 van 412