Factsheet: NL35_Boezem Boezem

Transcriptie

1 Factsheet: NL35_Boezem Boezem -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Boezem Code: NL35_Boezem Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Type: Status: M27 (Matig grote ondiepe laagveenplassen) Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Provincie Fryslân (Friesland), Provincie Drenthe, Provincie Overijssel Meppel, Steenwijkerland, Weststellingwerf, Zwartewaterland Nee Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem pagina 1 van 69

2 Karakterschets: Een groot gedeelte van de Boezem bestaat uit boezemland. Dit land staat in de winter veelal onder water, maar in de zomerperiode is het toegankelijk voor de landschapsbeheerders. Ruim 95% van de Boezem bestaat uit de natuurgebieden Wieden en Weerribben. Deze zijn ontstaan door het afgraven van veen voor turfwinning. De gebieden bestaan uit petgaten en plassen, rietvelden, hooilanden en moerasbossen. Het is een complex van kanalen, vaarten, ondiepe plassen en petgaten in een laagveengebied dat voortdurend in ontwikkeling is. Het complex is een waterstaatkundig en ecologisch geheel. Er zijn allerlei natuurtypen aanwezig (van open water via veen naar bos). Soms kan zich zelfs hoogveen vormen. De bodem bestaat voor minder dan 50% uit veen, het overige gedeelte is zand en/of klei. Door de tijd heen heeft turfwinning in de boezem plaats gemaakt voor andere waterdiensten plaats zoals visserij, rietteelt, recreatie, waterberging enz. Het geheel maakt het gebied bijzonder, zodat het regelen van de diensten en de inliggende functies op een andere wijze te kostbaar, onuitvoerbaar is en niet op draagvlak kan rekenen. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Beschermde gebieden: - Vogelrichtlijn De Wieden (NL_VOG_35), Weerribben (NL_VOG_34) - Zwemwater SURFSTRAND WEST BELTERWIJDE (NLBW35_5BEWW1RO) - Habitatrichtlijn De Wieden (NL_HAB_35), Weerribben (NL_HAB_34) Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Het effluent van de RWZI Steenwijk loost op de boezem. De RWZI is verbeterd en levert een van de hoogste rendementen van Nederland. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Belasting met stikstof (N) en fosfor (P) diffuse bronnen overige diffuse bronnen (vooral atmosferische depositie) Overig Belasting met stikstof (N) overige belastingen recreatie (water en oever) Recreatie Belasting stikstof (N) en fosfor (P). Er zijn reeds maatregelen uitgevoerd om omwoeling van de bodem te voorkomen door vaartuigen en het stimuleren van het gebruik van de vuilwatertanks en inzamelpunten Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem pagina 2 van 69

3 Het water wordt belast met nutriënten vanuit de scheepvaart, landbouw en RWZI. Tevens is wordt er een omgekeerd peilbeheer gevoerd. Door eutrofiering is de zuurgraad van de boezem is te hoog en het doorzicht beperkt. Er is een omslag gaande van een eutroof naar mesotroof watersysteem, waardoor deze knelpunten op termijn ook zullen verbeteren. Daarnaast werd de vismigratie belemmert door het gemaal Stroink. Vanuit het gebiedsproces zijn meerdere maatregelen geselecteerd en is nader onderzoek gedaan naar haalbare en kosteneffectieve maatregelen o.a. door middel van pilots. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose 2021 (geen normoverschrijdingen) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Ecologische toestand Biologie GEP Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 Overige waterflora (EKR) 0,60 ontoereiken Vis (EKR) 0,40 Fytoplankton (EKR) 0,60 ontoereiken Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,09 Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 1,30 ontoereiken DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 200 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-7,5 ontoereiken ontoereiken Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) Doorzicht (zomergemiddelde) (m) 0,90 ontoereiken Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem pagina 3 van 69

4 *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M27) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 (geen normoverschrijdingen) Motivering ecologische toestand: De berekeningswijze van de toestand voor macrofauna, macrofyten en fytoplankton is gewijzigd. Het oordeel wordt vanaf 2014 gebaseerd op basis van een gewogen gemiddelde van meerdere meetpunten. De berekeningswijze staat beschreven in de rapportage "Op weg naar schoon en gezond water" te vinden op Het GEP en de waardering van vis is in 2015 getalsmatig lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze met een nieuwe maatlat. Dit betreft geen doelverlaging, maar aanpassing van methodiek. Er is in het veld geen sprake van een feitelijke achteruitgang en het oordeel is hierdoor niet gewijzigd. De ambitie en het doel is niet veranderd ten opzichte van de voorgaande periode. De stikstofnorm wordt net overschreden. Gezien de trend en de genomen maatregelen is de verwachting dat de norm in 2021 gehaald gaat worden. Er is een omslag waarneembaar in de waterkwaliteit van de boezem. De doorzicht en de zuurgraad loopt hierop nog achter, echter is er een positieve trend waarneembaar en daarmee de verwachting dat dit ook op orde komt. Eindoordeel Chemie Totaal C-voldoet * C-voldoet Ecologie Totaal ontoereiken* Biologie ontoereiken* Fysische chemie ontoereiken* ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet * C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem pagina 4 van 69

5 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 nader onderzoek fosfaatbalans totale boezem uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 gericht op inzicht in de bronnen van fosfaat. 1 stuks Onderzoek naar noodzaak vervolgmaatregelen in Schutsloterwijde uitvoeren onderzoek 1 stuks Voortgang: stuks Motivering: Ingetrokken: 1 Pilot geeft geen aanleiding om verder te gaan Gericht op het verbeteren van de visstand door beheervisserij en daarmee het verbeteren van de doorzicht. Pilot beheervisserij in Schutsloterwijde uitvoeren actief visstands- of schelpdierstandsbeheer Voortgang: ha Motivering: Uitgevoerd: 1 gerealiseerd in de periode Pilot beoogde het verbeteren van de visstand door beheervisserij en daarmee het verbeteren van de doorzicht. waterbesluit boezem opstellen nieuw plan 1 ha 1 stuks Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Het onderzoek N2000 Kennislacunes in De Wieden & De Weerribben is begin 2014 opgeleverd. In het beheerplan Natura2000 worden de vervolgacties opgenomen. Maatregel is gericht op het behalen van de N2000 doelen. Wanneer in het beheerplan Natura2000 voor de Wieden en Weerribben als maatregel wordt opgenomen dat er een verkenning moet plaatsvinden naar het peilbeheer ten behoeve van Natura2000-doelen, wordt deze in de planperiode uitgevoerd. Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 2015 aanpak overstort st Jansklooster aanpakken riooloverstorten 1 stuks Gemeente Steenwijkerland Maatregel gericht op het beperken van nutrienten. Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem pagina 5 van 69

6 beperken opwoeling (bijvoorbeeld door stimuleren electrovaren en zoneren recreatievaart) 1 ha wijzigen / beperken gebruiksfunctie Gemeente Steenwijkerland Maatregel is gericht op het verbeteren van de doorzicht. Ondieptes aanleggen aanleg speciale leefgebieden flora en fauna 4 stuks Project Groene kruispunt Oost: er is rietland, moeras en nat grasland gecreëerd, daartoe is land afgegraven en is het waterpeil opgezet tot net boven of onder het maaiveld. Hierdoor is extra leefgebied gecreëerd voor flora en fauna. stimuleren toepassen vuilwatertanks en uitbreiding aantal inzamelpunten voor afvalwater 1 stuks overige emissiereducerende maatregelen Gemeente Steenwijkerland Vispassage Stroink vispasseerbaar maken kunstwerk Maatregel ter verbetering van de vismigratie. Maatregelen gepland voor de periode stuks Beheer petgaten 1 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Terreinbeheerder Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem pagina 6 van 69

7 Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem pagina 7 van 69

8 Factsheet: NL35_Drentse_kanalen Drentse kanalen -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Drentse kanalen Code: NL35_Drentse_kanalen Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe, Provincie Overijssel Type: Status: M3 (Gebufferde (regionale) kanalen) Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Assen, De Wolden, Hoogeveen, Meppel, Midden-Drenthe, Staphorst, Westerveld Nee Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen pagina 8 van 69

9 Karakterschets: Het waterlichaam de Drentse kanalen is een waterlichaam dat bestaat uit meerdere kanalen. Het betreft grote kanalen (scheepvaartkanalen: Drentse Hoofdvaart, (omgelegde) Hoogeveensche Vaart), overige regionale kanalen (zonder scheepvaart: Oude Hoogeveensche Vaart, Oranjekanaal, Beilervaart, Linthorst-Homan kanaal,) en vier grote watergangen (Middenraai, Zuidwoldiger Waterlossing, Reestvervangende leiding en de Vogelzangsche Wijk). Alle kanalen zijn van oorsprong kunstmatige watergangen. De totale lengte van het waterlichaam is 153 kilometer. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens en onderbouwingen wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Het effluent van de RWZI's Echten, Westerbork, Beilen, Dieverbrug en Smilde lozen op de kanalen. De belasting (N, P) is in de zomer relatief het groot door beperkte verversing. diffuse bronnen door run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) Afwatering Belasting met nutrienten, zware metalen, etc diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Belasting met stikstof (N) en fosfaat (P) Probleemschets 2009: Het water wordt belast met nutriënten en PAK s vanuit het verkeer, scheepvaart, overstorten, landbouw en RWZI s. Tevens wordt er een strak peilbeheer gevoerd op de kanalen. De oevers zijn steil en er zijn vrijwel geen overgangs- of plasdraszones aanwezig. Door het te veel aan nutriënten en door het strakke peilbeheer is de habitatgeschiktheid beperkt. Het ontbreken van oeverzones vormt een belemmering voor waterflora en paaiplaatsen voor vis. De maatregelen voor natuurvriendelijke oevers worden hierop ingezet. Het beheer en onderhoud wordt waar mogelijk afgestemd op stimulatie van natuurontwikkeling en het creëren van meer geschikte habitats. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen pagina 9 van 69

10 Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: De detectiewaarde van sbghipinp (PAK's) is verlaagd, waardoor nu een kleine overschrijding van de meetwaarde optreedt op het Meppelerdiep. De meetwaarde van de Drentse kanalen is hiervan afgeleid. We zien een dalende trend in sbghipinp. Er is een kleine overschrijding bij koper. Hierbij is de tweedelijnstoetsing nog niet uitgevoerd. We verwachten met de uitvoering van de tweedelijnstoetsing dat koper geen probleem meer zal blijken te zijn. Ecologische toestand Biologie GEP Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 Overige waterflora (EKR) 0,55 ontoereiken matig Vis (EKR) 0,35 Fytoplankton (EKR) 0,60 matig Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,15 Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,80 DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 300 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E-slecht Doorzicht (zomergemiddelde) (m) 0,65 Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M3) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand koper (Cu) Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen pagina 10 van 69

11 Motivering ecologische toestand: De waterflora en fytoplankton zijn nog niet op orde. In dit waterlichaam zijn nog maar een beperkt aantal maatregelen genomen. De meeste maatregelen zijn voorzien in de derde planperiode. De berekeningswijze van de toestand voor waterflora is gewijzigd. Het oordeel wordt vanaf 2014 gebaseerd op basis van een gewogen gemiddelde van meerdere meetpunten. Hierdoor lijkt het op een achteruitgang terwijl er meetwaarden worden gemiddeld met een locatie die minder scoort. De berekeningswijze staat beschreven in de rapportage "Op weg naar schoon en gezond water" te vinden op Het GEP en de waardering van vis en waterflora is in 2015 getalsmatig lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze met een nieuwe maatlat. Dit betreft geen doelverlaging, maar aanpassing van methodiek. Er is in het veld geen sprake van een feitelijke achteruitgang en het oordeel is hierdoor niet gewijzigd. De ambitie en het doel is niet veranderd ten opzichte van de voorgaande periode. Eindoordeel Chemie Totaal C-voldoet * C-voldoet nie Ecologie Totaal * ontoereiken Biologie * ontoereiken Fysische chemie E-slecht * Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet * C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen pagina 11 van 69

12 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 aanpassen rwzi Beilen verminderen belasting RWZI Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 renoveren en aanpassen installatie slibgisting 1 stuks aanpassen rwzi Meppel verminderen belasting RWZI 1 stuks Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Vergroten van de biologische capaciteit om verontreinigende stoffen uit het afvalwater te halen baggeren linthorst Homankanaal Verwijderen verontreinigde bagger Voortgang: m3 Motivering: Uitgevoerd: Beperken nutriënten. natuurvriendelijk onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 10 Verbetering van de waterflora m3 10 km Natuurvriendelijke oevers verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water 2 km Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 2 Oranjekanaal in combinaties met FUP's (Fauna Uitree Plaatsen). Beilervaart realisatie geotubes. Maatregel ter verbetering van de waterflora en vissen (paaiplaatsen). Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen pagina 12 van 69

13 Maatregelen gepland voor de periode baggeren linthorst Homankanaal m3 Verwijderen verontreinigde bagger Andere richtlijn: Beperken van de toestroom van nutriënten. Andere richtlijn: Natuurvriendelijke oevers verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water 6 km Met de realisatie van natuurvriendelijke oevers wordt beoogd de oevervegetatie meer kans te geven (verbeteren van de waterflora en fytoplankton). Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Natuurvriendelijke oevers verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water 4,5 km Met de realisatie van natuurvriendelijke oevers wordt beoogd de oevervegetatie meer kans te geven (verbeteren van de waterflora en fytoplankton). 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Fytoplankton-kwaliteit, Overige waterflora Motivering per motiveringsgrond: Onevenredig kostbaar Het waterschap voert de maatregelen gefaseerd uit op basis van haalbaarheid en betaalbaarheid. Het waterschap heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het op orde houden en brengen van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De KRW-opgave valt onder de begroting van het watersysteem. Na aftrek van het dagelijks beheer en onderhoud, wettelijke taken, personeelskosten en kapitaallasten resteert een investeringsbudget van gemiddeld 4-5 miljoen euro per jaar voor het beperken van wateroverlast, het verbeteren van het dagelijks peilbeheer en het op orde brengen van een ecologische gezond watersysteem. De totale resterende KRW-opgave is begroot op 17 miljoen bij Reest en Wieden. Zonder gebruik fasering (artikel 4.4.1) betekent dit uiteindelijk een lastenstijging van 2.4 % per jaar in 2024 voor ons waterschap. Dit is bovenop de voorziene lastenstijgingen van 3 6 % ten gevolge van de toename aan wettelijke taken (en bijdragen) in de komende 6 jaar. Door te faseren stijgen de lasten ten gevolge van de KRW-maatregelen niet. Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen pagina 13 van 69

14 Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen pagina 14 van 69

15 Factsheet: NL35_Oude_Diep Oude Diep -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Oude Diep Code: NL35_Oude_Diep Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe De Wolden, Hoogeveen, Midden-Drenthe Type: Status: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep pagina 15 van 69

16 Karakterschets: Van oorsprong een langzaam stromende meanderde beek. De oorsprong van de beek ligt in het natuurgebied Mantinger Bos en Weiden. Het Oude Diep stroomt ten zuiden van Echten uit in de Hoogeveensche Vaart. De begrenzing van dit waterlichaam is gewijzigd. Het betreft een aanpassing van de ligging van de beek door de genomen maatregel hermeandering. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens en onderbouwingen wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in stedelijk gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep pagina 16 van 69

17 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Natuurlijk waterpeil De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterstand. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een e bedrijfsvoering. Een natuurlijke fluctuatie van het peil heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Beschouwde alternatieven: Hermeanderen in landbouwgebied Het hermeanderen van beken heeft als doel meer variatie te creëren in het stromingspatroon en substraat van beken. Om dit te realiseren en eventuele negatieve effecten op de waterhuishouding te compenseren, moet areaal worden vrijgemaakt ten behoeve van het verleggen van de beek en wellicht voor mogelijke inundaties die zullen plaatsvinden vanwege het gewijzigde profiel. Hierdoor gaat areaal voor de landbouw verloren, dat in het dichtbevolkte Nederland slechts beperkt en tegen relatief hoge kosten beschikbaar is. Bovendien worden inundaties vanwege de water- / slibkwaliteit op veel plaatsen uit milieuoverwegingen ongewenst geacht. Hermeanderen in stedelijk gebied In bebouwd gebied is het veelal niet mogelijk om ruimte aan de stedelijke omgeving te onttrekken om hermeandering te realiseren. Het areaal is doorgaans al in gebruik voor functies als wonen en werken. Door het ruimtebeslag van de hermeandering gaat areaal verloren voor functies met een hoge gebruikswaarde (met name wonen). Tot slot zullen diverse soorten infrastructuur, zoals wegen, kabels, leidingen en riolering niet meer functioneren zonder vergaande compenserende ingrepen. Verwijderen van stuwen in intensief agrarisch gebied Dit oppervlaktewaterpeil wordt gereguleerd door stuwen. Het verwijderen van stuwen in agrarisch gebied leidt tot lagere grondwaterpeilen en is daardoor ongewenst (verminderde opbrengsten). Bovendien kan door het ontbreken van stuwen niet meer worden ingespeeld op situaties van langdurige droogte of hoge afvoeren. De grondwaterstand wordt in groot deel van het jaar lager en extreem lage grondwaterstanden houden langer aan. De ontstane opbrengstderving voor de landbouw is niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Het enige alternatief is verplaatsing van functies. Verhogen drainage Het dempen van waterlopen of het verhogen van de drainagebasis heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten - Ja, technisch onhaalbaar Motivering: Het waterlichaam ligt in een gebied met zowel bestemming natuur, landbouw en stedelijk gebied. De waterhuishouding is afgestemd op deze functies. Verplaatsing van de landbouw is gezien het beperkt beschikbare areaal alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Aanpassen van de gebruiksfuncties stedelijk gebied is slechts mogelijk als grondeigenaren tegen een acceptabele prijs schadeloos worden gesteld of functieverplaatsing mogelijk is. Dat is alleen mogelijk tegen zeer hoge kosten. Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep pagina 17 van 69

18 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Belasting van stikstof (N) en fosfor (P) diffuse bronnen overige diffuse bronnen (vooral atmosferische depositie) Overig Belasting van stikstof (N) regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Door vermindering van meanders in het verleden is de stroming beperkt, waardoor de habitatdifferentiatie is verminderd voor vissen en macrofauna. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Harde steile overgangen tussen water en oevers, waardoor de plantengroei wordt belemmert. regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Uitspoeling van macrofauna en vis. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Belemmering migratiemogelijkheden voor vissen Probleemschets 2009: Het water wordt belast met nutriënten vanuit landbouw. Er is te weinig stroming om migrerende en stromingsminnende soorten aan te trekken. Een groot deel van de (onderwater)oevers is stijl en biedt geen geschikt habitat voor natuurontwikkeling. Door normalisatie van de beek, overdimensionering, omgekeerd peilbeheer en wateraanvoer in droge situaties ten behoeve van de landbouw en stuwen die niet vispasseerbaar zijn vormen de belangrijkste problemen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) (geen normoverschrijdingen) Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep pagina 18 van 69

19 Motivering chemische toestand: De detectiewaarde van sbghiinp (PAK's) is verlaagd, waardoor nu een kleine overschrijding van de meetwaarde optreedt op het Meppelerdiep. De meetwaarde van de Oude Diep is hiervan afgeleid. We zien de afgelopen jaren een dalende trend in sbghiinp. Tevens is er een kleine overschrijding bij koper. Hierbij is de tweedelijnstoetsing nog niet uitgevoerd. De verwachting is dat met de tweedelijnstoetsing koper hier geen probleem zal blijken te zijn. Ecologische toestand Biologie GEP Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,40 Overige waterflora (EKR) 0,40 Vis (EKR) 0,15 ontoereiken ontoereiken matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 ontoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E-zeer DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand koper (Cu) Motivering ecologische toestand: De belemmeringen voor vismigratie zijn nog niet opgeheven. Nog een aantal stuwen worden in de komende periode vispasseerbaar gemaakt. Ook zijn de effecten van de maatregelen die tot aan 2015 worden uitgevoerd nog niet waarneembaar. Het GEP en de waardering van vis is in 2015 getalsmatig lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze met een nieuwe maatlat. Dit betreft geen doelverlaging, maar aanpassing van methodiek. Er is in het veld geen sprake van een feitelijke achteruitgang en het oordeel is hierdoor niet gewijzigd. De ambitie en het doel is niet veranderd ten opzichte van de voorgaande periode. Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep pagina 19 van 69

20 Eindoordeel Chemie Totaal C-voldoet * C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken* ontoereiken Biologie ontoereiken* ontoereiken Fysische chemie ontoereiken* Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie* C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer groen = /voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Hermeanderen verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 2 Gerealiseerd in de periode km natuurvriendelijk onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 1 Verbeteren van de diversiteit in de oevervegetatie (tbv macrofauna). Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m km Stuwen vispasseerbaar maken vispasseerbaar maken kunstwerk Maatregel ter verbetering van de vismigratie en daarmee de visstand. 6 stuks Stuwen Kinholt (door 3 vispassages Oude Keene), Oostermaat en Sectweg zijn reeds vispasseerbaar. Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep pagina 20 van 69

21 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Hermeanderen verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water 3 km Met het hermeanderen van de beek wordt beoogd meer variatie in de stroming te krijgen waardoor stromingsminnende vissen worden aangetrokken. 1.3 km is beoogd bij het gebied Pesserma 1.7 km is beoogd bij het gebied Roode Brand Natuurlijk inrichten verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water 4,5 km Door het natuurlijk inrichten van de beek wordt beoogd meer leefgebied te creëren voor macrofauna en vergroten van paaiplaatsen voor vissen (project Pesserma). Natuurvriendelijke oevers verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water 5 km Door het realiseren van meer natuurvriendelijke oevers wordt beoogd meer vegetatie en daarmee meer aangeschakelde leefgebieden te creëren voor macrofauna. De nut en noodzaak en de effectiviteit van deze maatregel aanvullend op de reeds gerealiseerde maatregelen wordt nog nader bekeken. Andere richtlijn: Vistrappen en cascades vispasseerbaar maken kunstwerk Maatregel ter verbetering van de vismigratie en daarmee de visstand. - planvoorbereiding van 2 stuwen loopt in het project Pesserma - 2 bovenstrooms gelegen stuwen controleren op vispasseerbaarheid 7 stuks 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Natuurlijke omstandigheden Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Vis-kwaliteit Vis-kwaliteit Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep pagina 21 van 69

22 Motivering per motiveringsgrond: Natuurlijke omstandigheden Een aanzienlijk deel van de inrichtingsmaatregelen is al in de eerste planperiode uitgevoerd. Het geheel aan maatregelen is nodig om voor de vis voldoende leefgebied met de benodigde stromingsdynamiek en migratiemogelijkheden te kunnen bieden. Uit onderzoek is gebleken dat het in veel gevallen een aantal jaren kan duren voordat het ecosysteem zich volledig heeft aangepast aan een nieuwe situatie. Onevenredig kostbaar Het waterschap heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het op orde houden en brengen van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De KRW-wateropgave valt onder de begroting van het watersysteem. Na aftrek van het dagelijks beheer en onderhoud, wettelijke taken, personeelskosten en kapitaallasten resteert een investeringsbudget van gemiddeld 4-5 miljoen euro per jaar voor het beperken van wateroverlast, het verbeteren van het dagelijks peilbeheer en het op orde brengen van een ecologische gezond watersysteem. De totale resterende KRW-opgave is begroot op 17 miljoen bij Reest en Wieden. Zonder gebruik fasering (artikel 4.4.1) betekent dit uiteindelijk een lastenstijging van 2.4 % per jaar in 2024 voor ons waterschap. Dit is bovenop de voorziene lastenstijgingen van 3 6 % ten gevolge van de toename aan wettelijke taken (en bijdragen) in de komende 6 jaar. Door te faseren stijgen de lasten ten gevolge van de KRW-maatregelen niet. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep pagina 22 van 69

23 Factsheet: NL35_Oude_Vaart Oude Vaart -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Oude Vaart Code: NL35_Oude_Vaart Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe Type: Status: De Wolden, Meppel, Midden-Drenthe, Westerveld R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart pagina 23 van 69

24 Karakterschets: Van oorsprong een langzaamstromende meanderende beek. De beek ontstaat in het beekdal direct grenzend aan het Oranjekanaal. Met de aanleg van het Oranjekanaal zijn de oorspronkelijke zijbeken van de Oude Vaart, zoals de Elperstroom, Koehoorn en Leemsloot afgesneden van het beeksysteem en onder bemaling geplaatst. De Oude Vaart stroomt aan de noordzijde van Meppel uit in het Meppelerdiep. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens en onderbouwingen wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in stedelijk gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart pagina 24 van 69

25 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Motivering: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Natuurlijk waterpeil De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterstand. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een e bedrijfsvoering. Een natuurlijke fluctuatie van het peil heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Beschouwde alternatieven: Hermeanderen in landbouwgebied Het hermeanderen van beken heeft als doel meer variatie te creëren in het stromingspatroon en substraat van beken. Om dit te realiseren en eventuele negatieve effecten op de waterhuishouding te compenseren, moet areaal worden vrijgemaakt ten behoeve van het verleggen van de beek en wellicht voor mogelijke inundaties die zullen plaatsvinden vanwege het gewijzigde profiel. Hierdoor gaat areaal voor de landbouw verloren, dat in het dichtbevolkte Nederland slechts beperkt en tegen relatief hoge kosten beschikbaar is. Bovendien worden inundaties vanwege de water- / slibkwaliteit op veel plaatsen uit milieuoverwegingen ongewenst geacht. Hermeanderen in stedelijk gebied In bebouwd gebied is het veelal niet mogelijk om ruimte aan de stedelijke omgeving te onttrekken om hermeandering te realiseren. Het areaal is doorgaans al in gebruik voor functies als wonen en werken. Door het ruimtebeslag van de hermeandering gaat areaal verloren voor functies met een hoge gebruikswaarde (met name wonen). Tot slot zullen diverse soorten infrastructuur, zoals wegen, kabels, leidingen en riolering niet meer functioneren zonder vergaande compenserende ingrepen. Verwijderen van stuwen in intensief agrarisch gebied Dit oppervlaktewaterpeil wordt gereguleerd door stuwen. Het verwijderen van stuwen in agrarisch gebied leidt tot lagere grondwaterpeilen en is daardoor ongewenst (verminderde opbrengsten). Bovendien kan door het ontbreken van stuwen niet meer worden ingespeeld op situaties van langdurige droogte of hoge afvoeren. De grondwaterstand wordt in groot deel van het jaar lager en extreem lage grondwaterstanden houden langer aan. De ontstane opbrengstderving voor de landbouw is niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Het enige alternatief is verplaatsing van functies. Verhogen drainage Het dempen van waterlopen of het verhogen van de drainagebasis heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten - Ja, technisch onhaalbaar Motivering: Het waterlichaam ligt grotendeels in een gebied met bestemming landbouw en voor een kleiner deel bestemming stedelijk gebied en natuur. De waterhuishouding is op deze functies afgestemd. Verplaatsing van de landbouw is gezien het beperkt beschikbare areaal alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Aanpassen van de gebruiksfuncties stedelijk gebied is slechts mogelijk als grondeigenaren tegen een acceptabele prijs schadeloos worden gesteld of functieverplaatsing mogelijk is. Dat is alleen mogelijk tegen zeer hoge kosten. Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart pagina 25 van 69

26 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) Afwatering Belasting met stikstof (N) en (P) en gewasbeschermingsmiddelen diffuse bronnen diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur overige diffuse bronnen (vooral atmosferische depositie) Verkeer Belastingen met zware metalen en PAK Overig Belastingen met nutriënten en PAK regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Door vermindering van meanders in het verleden is de stroming beperkt, waardoor de habitatdifferentiatie is verminderd voor vissen en macrofauna. regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Bellemert de mogelijkheden voor groei van waterplanten, waardoor er te weinig habitatdifferentiatie is voor vissen en macrofauna. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Beperkte migratiemogelijkheden voor vissen regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Uitspoeling van macrofauna en vis. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Belemmering in de ontwikkeling van de vegetatie (afname abundantie diversiteit waterplanten), vis en macrofauna. Probleemschets 2009: Het water wordt belast met nutriënten vanuit landbouw. Er is te weinig stroming om migrerende en stromingsminnende soorten aan te trekken. Een groot deel van de (onderwater)oevers is stijl en biedt geen geschikt habitat voor natuurontwikkeling. Door normalisatie van de beek, overdimensionering, omgekeerd peilbeheer en wateraanvoer in droge situaties ten behoeve van de landbouw en stuwen die niet vispasseerbaar zijn vormen de belangrijkste problemen. 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart pagina 26 van 69