Factsheet: NL35_Boezem Boezem

Transcriptie

1 Factsheet: NL35_Boezem Boezem -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze factsheet is een werkversie ten behoeve van eigen gebruik door de waterbeheerder. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Boezem Code: NL35_Boezem Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Type: M27 (Matig grote ondiepe laagveenplassen) Status: Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Provincie Fryslân (Friesland), Provincie Drenthe, Provincie Overijssel Meppel, Steenwijkerland, Weststellingwerf, Zwartewaterland Nee Factsheet KRW Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem aangemaakt: om 16:51 u. pagina 1 van 70

2 Karakterschets: Een groot gedeelte van de Boezem bestaat uit boezemland. Dit land staat in de winter veelal onder water, maar in de zomerperiode is het toegankelijk voor de landschapsbeheerders. Ruim 95% van de Boezem bestaat uit de natuurgebieden Wieden en Weerribben. Deze zijn ontstaan door het afgraven van veen voor turfwinning. De gebieden bestaan uit petgaten en plassen, rietvelden, hooilanden en moerasbossen. Het is een complex van kanalen, vaarten, ondiepe plassen en petgaten in een laagveengebied dat voortdurend in ontwikkeling is. Het complex is een waterstaatkundig en ecologisch geheel. Er zijn allerlei natuurtypen aanwezig (van open water via veen naar bos). Soms kan zich zelfs hoogveen vormen. De bodem bestaat voor minder dan 50% uit veen, het overige gedeelte is zand en/of klei. Door de tijd heen heeft turfwinning in de boezem plaats gemaakt voor andere waterdiensten plaats zoals visserij, rietteelt, recreatie, waterberging enz. Het geheel maakt het gebied bijzonder, zodat het regelen van de diensten en de inliggende functies op een andere wijze te kostbaar, onuitvoerbaar is en niet op draagvlak kan rekenen. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Beschermde gebieden: Vogelrichtlijn De Wieden (NL_VOG_35), Weerribben (NL_VOG_34) Zwemwater SURFSTRAND WEST BELTERWIJDE (NLBW35_5BEWW1RO) Habitatrichtlijn De Wieden (NL_HAB_35), Weerribben (NL_HAB_34) 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Dit onderdeel beschrijft de significante belastingen op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan op het waterlichaam. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Het effluent van de RWZI Steenwijk loost op de boezem. De RWZI is verbeterd en levert een van de hoogste rendementen van Nederland. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Belasting met stikstof (N) en fosfor (P) diffuse bronnen overige diffuse bronnen (vooral atmosferische depositie) Overig Belasting met stikstof (N) overige belastingen recreatie (water en oever) Recreatie Belasting stikstof (N) en fosfor (P). Er zijn reeds maatregelen uitgevoerd om omwoeling van de bodem te voorkomen door vaartuigen en het stimuleren van het gebruik van de vuilwatertanks en inzamelpunten Toelichting belastingen: Factsheet KRW Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem aangemaakt: om 16:51 u. pagina 2 van 70

3 Het water wordt belast met nutriënten vanuit de scheepvaart, landbouw en RWZI. Tevens is wordt er een omgekeerd peilbeheer gevoerd. Door eutrofiering is de zuurgraad van de boezem is te hoog en het doorzicht beperkt. Er is een omslag gaande van een eutroof naar mesotroof watersysteem, waardoor deze knelpunten op termijn ook zullen verbeteren. Daarnaast werd de vismigratie belemmert door het gemaal Stroink. Vanuit het gebiedsproces zijn meerdere maatregelen geselecteerd en is nader onderzoek gedaan naar haalbare en kosteneffectieve maatregelen o.a. door middel van pilots. 3. Status, doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft status en doelen van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien: de status sterk veranderd of kunstmatig is; de doelen afwijken van doelen die nationaal zijn vastgelegd via het Besluit Kwaliteitseisen en Monitoring Water. Verder wordt hier aangegeven hoe de toestand van het waterlichaam zich verhoudt tot die doelen en de toestand in de periode tot Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. Chemie en chemische stoffen ecologie Normoverschrijding bij beoordeling in rapportagejaar 2014 Chemische toestand stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Specifieke verontreinigende stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Prognose normoverschrijding toestand 2021 Prioritaire Stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem aangemaakt: om 16:51 u. pagina 3 van 70

4 Biologie Beoordeling periode GEP Toestand 2009 Toestand Prognose toestand 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 Overige waterflora (EKR) 0,60 ontoereiken Vis (EKR) 0,40 Fytoplankton (EKR) 0,60 ontoereiken Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,09 Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 1,30 ontoereiken DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 200 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-7,5 ontoereiken ontoereiken Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) Doorzicht (zomergemiddelde) (m) 0,90 ontoereiken Legenda: blauw = zeer, groen =, geel = matig, oranje = ontoereikend, rood = slecht, leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M27) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Motivering ecologische toestand: De berekeningswijze van de toestand voor macrofauna, macrofyten en fytoplankton is gewijzigd. Het oordeel wordt vanaf 2014 gebaseerd op basis van een gewogen gemiddelde van meerdere meetpunten. De berekeningswijze staat beschreven in de rapportage "Op weg naar schoon en gezond water" te vinden op Het GEP en de waardering van vis is in 2015 getalsmatig lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze met een nieuwe maatlat. Dit betreft geen doelverlaging, maar aanpassing van methodiek. Er is in het veld geen sprake van een feitelijke achteruitgang en het oordeel is hierdoor niet gewijzigd. De ambitie en het doel is niet veranderd ten opzichte van de voorgaande periode. De stikstofnorm wordt net overschreden. Gezien de trend en de genomen maatregelen is de verwachting dat de norm in 2021 gehaald gaat worden. Er is een omslag waarneembaar in de waterkwaliteit van de boezem. De doorzicht en de zuurgraad loopt hierop nog achter, echter is er een positieve trend waarneembaar en daarmee de verwachting dat dit ook op orde komt. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem aangemaakt: om 16:51 u. pagina 4 van 70

5 Eindoordeel Chemie Totaal C-voldoet * C-voldoet Ecologie Totaal ontoereiken* Biologie ontoereiken* Fysische chemie ontoereiken* ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet * C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet, rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer, groen = /voldoet, geel = matig, oranje = ontoereikend, rood = slecht/voldoet niet *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Toestand is gebaseerd op beoordeling met Aquo-kit, rapportagejaar 2014 Factsheet KRW Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem aangemaakt: om 16:51 u. pagina 5 van 70

6 4. Maatregelen Hier worden de maatregelen opgesomd die specifiek zijn voor het waterlichaam. Deze maatregelen vormen een aanvulling op de generieke maatregelen die zijn beschreven in het stroomgebiedbeheerplan. Bij de maatregelen uit de plannen van 2009 is de status aangegeven. Ook andere maatregelen die tot 2015 worden uitgevoerd kunnen worden vermeld. De nieuwe maatregelen zijn opgedeeld naar periode van uitvoering ( en na 2021). Verder is aangegeven wanneer een maatregel uitsluitend is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. De vermelde voortgang per maatregel betreft gegevens die begin 2014 zijn bijgewerkt t/m 31 december Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 nader onderzoek fosfaatbalans totale boezem uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 gericht op inzicht in de bronnen van fosfaat. Omvang: 1 stuks Onderzoek naar noodzaak vervolgmaatregelen in Schutsloterwijde uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Ingetrokken: 1 Pilot geeft geen aanleiding om verder te gaan Omvang: 1 stuks Gericht op het verbeteren van de visstand door beheervisserij en daarmee het verbeteren van de doorzicht. Pilot beheervisserij in Schutsloterwijde uitvoeren actief visstands- of schelpdierstandsbeheer Voortgang: ha Motivering: Uitgevoerd: 1 gerealiseerd in de periode Omvang: 1 ha Pilot beoogde het verbeteren van de visstand door beheervisserij en daarmee het verbeteren van de doorzicht. waterbesluit boezem opstellen nieuw plan Voortgang: stuks Motivering: Omvang: 1 stuks Planvoorbereiding: 1 Het onderzoek N2000 Kennislacunes in De Wieden & De Weerribben is begin 2014 opgeleverd. In het beheerplan Natura2000 worden de vervolgacties opgenomen. Maatregel is gericht op het behalen van de N2000 doelen. Wanneer in het beheerplan Natura2000 voor de Wieden en Weerribben als maatregel wordt opgenomen dat er een verkenning moet plaatsvinden naar het peilbeheer ten behoeve van Natura2000-doelen, wordt deze in de planperiode uitgevoerd. Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 2015 aanpak overstort st Jansklooster Omvang: 1 stuks aanpakken riooloverstorten Gemeente Steenwijkerland Maatregel gericht op het beperken van nutrienten. beperken opwoeling (bijvoorbeeld door stimuleren electrovaren en zoneren recreatievaart) Omvang: 1 ha Factsheet KRW Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem aangemaakt: om 16:51 u. pagina 6 van 70

7 wijzigen / beperken gebruiksfunctie Gemeente Steenwijkerland Maatregel is gericht op het verbeteren van de doorzicht. Ondieptes aanleggen aanleg speciale leefgebieden flora en fauna Omvang: 4 stuks Project Groene kruispunt Oost: er is rietland, moeras en nat grasland gecreëerd, daartoe is land afgegraven en is het waterpeil opgezet tot net boven of onder het maaiveld. Hierdoor is extra leefgebied gecreëerd voor flora en fauna. stimuleren toepassen vuilwatertanks en uitbreiding aantal inzamelpunten voor afvalwater overige emissiereducerende maatregelen Gemeente Steenwijkerland Vispassage Stroink vispasseerbaar maken kunstwerk Maatregel ter verbetering van de vismigratie. Maatregelen gepland voor de periode Omvang: Omvang: 1 stuks 1 stuks Voor maatregelen ten behoeve van de zwemwaterrichtlijn wordt verwezen naar Beheer petgaten Omvang: 1 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Terreinbeheerder Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motivatie dient hier te worden gegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Boezem Code waterlichaam: NL35_Boezem aangemaakt: om 16:51 u. pagina 7 van 70

8 Factsheet: NL35_Drentse_kanalen Drentse kanalen -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze factsheet is een werkversie ten behoeve van eigen gebruik door de waterbeheerder. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Drentse kanalen Code: NL35_Drentse_kanalen Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe, Provincie Overijssel Type: M3 (Gebufferde (regionale) kanalen) Status: Kunstmatig Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Assen, De Wolden, Hoogeveen, Meppel, Midden-Drenthe, Staphorst, Westerveld Nee Karakterschets: Het waterlichaam de Drentse kanalen is een waterlichaam dat bestaat uit meerdere kanalen. Het betreft grote kanalen (scheepvaartkanalen: Drentse Hoofdvaart, (omgelegde) Hoogeveensche Vaart), overige regionale kanalen (zonder scheepvaart: Oude Hoogeveensche Vaart, Oranjekanaal, Beilervaart, Linthorst-Homan kanaal,) en vier grote watergangen (Middenraai, Zuidwoldiger Waterlossing, Reestvervangende leiding en de Vogelzangsche Wijk). Alle kanalen zijn van oorsprong kunstmatige watergangen. De totale lengte van het waterlichaam is 153 kilometer. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens en onderbouwingen wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Factsheet KRW Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen aangemaakt: om 16:51 u. pagina 8 van 70

9 Beschermde gebieden: Er zijn geen beschermde gebieden vermeld. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Dit onderdeel beschrijft de significante belastingen op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan op het waterlichaam. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen rioolwaterzuiveringsinstallaties Afvalwaterzuivering Het effluent van de RWZI's Echten, Westerbork, Beilen, Dieverbrug en Smilde lozen op de kanalen. De belasting (N, P) is in de zomer relatief het groot door beperkte verversing. diffuse bronnen door run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) Afwatering Belasting met nutrienten, zware metalen, etc diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Belasting met stikstof (N) en fosfaat (P) Toelichting belastingen: Probleemschets 2009: Het water wordt belast met nutriënten en PAK s vanuit het verkeer, scheepvaart, overstorten, landbouw en RWZI s. Tevens wordt er een strak peilbeheer gevoerd op de kanalen. De oevers zijn steil en er zijn vrijwel geen overgangs- of plasdraszones aanwezig. Door het te veel aan nutriënten en door het strakke peilbeheer is de habitatgeschiktheid beperkt. Het ontbreken van oeverzones vormt een belemmering voor waterflora en paaiplaatsen voor vis. De maatregelen voor natuurvriendelijke oevers worden hierop ingezet. Het beheer en onderhoud wordt waar mogelijk afgestemd op stimulatie van natuurontwikkeling en het creëren van meer geschikte habitats. 3. Status, doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft status en doelen van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien: de status sterk veranderd of kunstmatig is; de doelen afwijken van doelen die nationaal zijn vastgelegd via het Besluit Kwaliteitseisen en Monitoring Water. Verder wordt hier aangegeven hoe de toestand van het waterlichaam zich verhoudt tot die doelen en de toestand in de periode tot Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. Chemie en chemische stoffen ecologie Normoverschrijding bij beoordeling in rapportagejaar 2014 Chemische toestand stoffen (KRW) Specifieke verontreinigende stoffen (KRW) - som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) - koper (Cu) Prognose normoverschrijding toestand 2021 Prioritaire Stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Factsheet KRW Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen aangemaakt: om 16:51 u. pagina 9 van 70

10 Motivering chemische toestand: De detectiewaarde van sbghipinp (PAK's) is verlaagd, waardoor nu een kleine overschrijding van de meetwaarde optreedt op het Meppelerdiep. De meetwaarde van de Drentse kanalen is hiervan afgeleid. We zien een dalende trend in sbghipinp. Er is een kleine overschrijding bij koper. Hierbij is de tweedelijnstoetsing nog niet uitgevoerd. We verwachten met de uitvoering van de tweedelijnstoetsing dat koper geen probleem meer zal blijken te zijn. Biologie Beoordeling periode GEP Toestand 2009 Toestand Prognose toestand 2021 Macrofauna (EKR) 0,60 Overige waterflora (EKR) 0,55 ontoereiken matig Vis (EKR) 0,35 Fytoplankton (EKR) 0,60 matig Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,15 Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,80 DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 300 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E-slecht Doorzicht (zomergemiddelde) (m) 0,65 Legenda: blauw = zeer, groen =, geel = matig, oranje = ontoereikend, rood = slecht, leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M3) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Motivering ecologische toestand: De waterflora en fytoplankton zijn nog niet op orde. In dit waterlichaam zijn nog maar een beperkt aantal maatregelen genomen. De meeste maatregelen zijn voorzien in de derde planperiode. De berekeningswijze van de toestand voor waterflora is gewijzigd. Het oordeel wordt vanaf 2014 gebaseerd op basis van een gewogen gemiddelde van meerdere meetpunten. Hierdoor lijkt het op een achteruitgang terwijl er meetwaarden worden gemiddeld met een locatie die minder scoort. De berekeningswijze staat beschreven in de rapportage "Op weg naar schoon en gezond water" te vinden op Het GEP en de waardering van vis en waterflora is in 2015 getalsmatig lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze met een nieuwe maatlat. Dit betreft geen doelverlaging, maar aanpassing van methodiek. Er is in het veld geen sprake van een feitelijke achteruitgang en het oordeel is hierdoor niet gewijzigd. De ambitie en het doel is niet veranderd ten opzichte van de voorgaande periode. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen aangemaakt: om 16:51 u. pagina 10 van 70

11 Eindoordeel Chemie Totaal C-voldoet * C-voldoet nie Ecologie Totaal * ontoereiken Biologie * ontoereiken Fysische chemie E-slecht * Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet * C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet, rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer, groen = /voldoet, geel = matig, oranje = ontoereikend, rood = slecht/voldoet niet *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Toestand is gebaseerd op beoordeling met Aquo-kit, rapportagejaar 2014 Factsheet KRW Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen aangemaakt: om 16:51 u. pagina 11 van 70

12 4. Maatregelen Hier worden de maatregelen opgesomd die specifiek zijn voor het waterlichaam. Deze maatregelen vormen een aanvulling op de generieke maatregelen die zijn beschreven in het stroomgebiedbeheerplan. Bij de maatregelen uit de plannen van 2009 is de status aangegeven. Ook andere maatregelen die tot 2015 worden uitgevoerd kunnen worden vermeld. De nieuwe maatregelen zijn opgedeeld naar periode van uitvoering ( en na 2021). Verder is aangegeven wanneer een maatregel uitsluitend is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. De vermelde voortgang per maatregel betreft gegevens die begin 2014 zijn bijgewerkt t/m 31 december Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 aanpassen rwzi Beilen verminderen belasting RWZI Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 renoveren en aanpassen installatie slibgisting Omvang: 1 stuks aanpassen rwzi Meppel verminderen belasting RWZI Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Omvang: 1 stuks Vergroten van de biologische capaciteit om verontreinigende stoffen uit het afvalwater te halen baggeren linthorst Homankanaal Verwijderen verontreinigde bagger Voortgang: m3 Motivering: Uitgevoerd: Beperken nutriënten. natuurvriendelijk onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 10 Verbetering van de waterflora Omvang: Omvang: m3 10 km Natuurvriendelijke oevers verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 2 Omvang: 2 km Oranjekanaal in combinaties met FUP's (Fauna Uitree Plaatsen). Beilervaart realisatie geotubes. Maatregel ter verbetering van de waterflora en vissen (paaiplaatsen). Factsheet KRW Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen aangemaakt: om 16:51 u. pagina 12 van 70

13 Maatregelen gepland voor de periode baggeren linthorst Homankanaal Omvang: m3 Verwijderen verontreinigde bagger Andere richtlijn: Beperken van de toestroom van nutriënten. Andere richtlijn: Natuurvriendelijke oevers verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Omvang: 6 km Met de realisatie van natuurvriendelijke oevers wordt beoogd de oevervegetatie meer kans te geven (verbeteren van de waterflora en fytoplankton). Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Natuurvriendelijke oevers verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Omvang: 4,5 km Met de realisatie van natuurvriendelijke oevers wordt beoogd de oevervegetatie meer kans te geven (verbeteren van de waterflora en fytoplankton). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motivatie dient hier te worden gegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Fytoplankton-kwaliteit, Overige waterflora Motivering per motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Het waterschap voert de maatregelen gefaseerd uit op basis van haalbaarheid en betaalbaarheid. Het waterschap heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het op orde houden en brengen van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De KRW-opgave valt onder de begroting van het watersysteem. Na aftrek van het dagelijks beheer en onderhoud, wettelijke taken, personeelskosten en kapitaallasten resteert een investeringsbudget van gemiddeld 4-5 miljoen euro per jaar voor het beperken van wateroverlast, het verbeteren van het dagelijks peilbeheer en het op orde brengen van een ecologische gezond watersysteem. De totale resterende KRW-opgave is begroot op 17 miljoen bij Reest en Wieden. Zonder gebruik fasering (artikel 4.4.1) betekent dit uiteindelijk een lastenstijging van 2.4 % per jaar in 2024 voor ons waterschap. Dit is bovenop de voorziene lastenstijgingen van 3 6 % ten gevolge van de toename aan wettelijke taken (en bijdragen) in de komende 6 jaar. Door te faseren stijgen de lasten ten gevolge van de KRW-maatregelen niet. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen aangemaakt: om 16:51 u. pagina 13 van 70

14 Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Drentse kanalen Code waterlichaam: NL35_Drentse_kanalen aangemaakt: om 16:51 u. pagina 14 van 70

15 Factsheet: NL35_Oude_Diep Oude Diep -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze factsheet is een werkversie ten behoeve van eigen gebruik door de waterbeheerder. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Oude Diep Code: NL35_Oude_Diep Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe Type: De Wolden, Hoogeveen, Midden-Drenthe R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Status: Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Van oorsprong een langzaam stromende meanderde beek. De oorsprong van de beek ligt in het natuurgebied Mantinger Bos en Weiden. Het Oude Diep stroomt ten zuiden van Echten uit in de Hoogeveensche Vaart. De begrenzing van dit waterlichaam is gewijzigd. Het betreft een aanpassing van de ligging van de beek door de genomen maatregel hermeandering. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens en onderbouwingen wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep aangemaakt: om 16:51 u. pagina 15 van 70

16 Beschermde gebieden: Er zijn geen beschermde gebieden vermeld. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Dit onderdeel beschrijft de significante belastingen op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan op het waterlichaam. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Belasting van stikstof (N) en fosfor (P) diffuse bronnen overige diffuse bronnen (vooral atmosferische depositie) Overig Belasting van stikstof (N) regulering waterbeweging regulering waterbeweging regulering waterbeweging regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop verlies oeverzones en overstromingsvlaktes versnelde waterafvoer barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Waterhuishouding (overig) Waterhuishouding (overig) Waterhuishouding (overig) Door vermindering van meanders in het verleden is de stroming beperkt, waardoor de habitatdifferentiatie is verminderd voor vissen en macrofauna. Harde steile overgangen tussen water en oevers, waardoor de plantengroei wordt belemmert. Uitspoeling van macrofauna en vis. Belemmering migratiemogelijkheden voor vissen Toelichting belastingen: Probleemschets 2009: Het water wordt belast met nutriënten vanuit landbouw. Er is te weinig stroming om migrerende en stromingsminnende soorten aan te trekken. Een groot deel van de (onderwater)oevers is stijl en biedt geen geschikt habitat voor natuurontwikkeling. Door normalisatie van de beek, overdimensionering, omgekeerd peilbeheer en wateraanvoer in droge situaties ten behoeve van de landbouw en stuwen die niet vispasseerbaar zijn vormen de belangrijkste problemen. 3. Status, doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft status en doelen van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien: de status sterk veranderd of kunstmatig is; de doelen afwijken van doelen die nationaal zijn vastgelegd via het Besluit Kwaliteitseisen en Monitoring Water. Verder wordt hier aangegeven hoe de toestand van het waterlichaam zich verhoudt tot die doelen en de toestand in de periode tot Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep aangemaakt: om 16:51 u. pagina 16 van 70

17 Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in stedelijk gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep aangemaakt: om 16:51 u. pagina 17 van 70

18 Motivering per gebruiksfunctie Gebruiksfunctie: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Motivering: Natuurlijk waterpeil De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterstand. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een e bedrijfsvoering. Een natuurlijke fluctuatie van het peil heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Hermeanderen in landbouwgebied Het hermeanderen van beken heeft als doel meer variatie te creëren in het stromingspatroon en substraat van beken. Om dit te realiseren en eventuele negatieve effecten op de waterhuishouding te compenseren, moet areaal worden vrijgemaakt ten behoeve van het verleggen van de beek en wellicht voor mogelijke inundaties die zullen plaatsvinden vanwege het gewijzigde profiel. Hierdoor gaat areaal voor de landbouw verloren, dat in het dichtbevolkte Nederland slechts beperkt en tegen relatief hoge kosten beschikbaar is. Bovendien worden inundaties vanwege de water- / slibkwaliteit op veel plaatsen uit milieuoverwegingen ongewenst geacht. Hermeanderen in stedelijk gebied In bebouwd gebied is het veelal niet mogelijk om ruimte aan de stedelijke omgeving te onttrekken om hermeandering te realiseren. Het areaal is doorgaans al in gebruik voor functies als wonen en werken. Door het ruimtebeslag van de hermeandering gaat areaal verloren voor functies met een hoge gebruikswaarde (met name wonen). Tot slot zullen diverse soorten infrastructuur, zoals wegen, kabels, leidingen en riolering niet meer functioneren zonder vergaande compenserende ingrepen. Verwijderen van stuwen in intensief agrarisch gebied Dit oppervlaktewaterpeil wordt gereguleerd door stuwen. Het verwijderen van stuwen in agrarisch gebied leidt tot lagere grondwaterpeilen en is daardoor ongewenst (verminderde opbrengsten). Bovendien kan door het ontbreken van stuwen niet meer worden ingespeeld op situaties van langdurige droogte of hoge afvoeren. De grondwaterstand wordt in groot deel van het jaar lager en extreem lage grondwaterstanden houden langer aan. De ontstane opbrengstderving voor de landbouw is niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Het enige alternatief is verplaatsing van functies. Verhogen drainage Het dempen van waterlopen of het verhogen van de drainagebasis heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep aangemaakt: om 16:51 u. pagina 18 van 70

19 Beschouwde alternatieven Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten - Ja, technisch onhaalbaar Motivering: Het waterlichaam ligt in een gebied met zowel bestemming natuur, landbouw en stedelijk gebied. De waterhuishouding is afgestemd op deze functies. Verplaatsing van de landbouw is gezien het beperkt beschikbare areaal alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Aanpassen van de gebruiksfuncties stedelijk gebied is slechts mogelijk als grondeigenaren tegen een acceptabele prijs schadeloos worden gesteld of functieverplaatsing mogelijk is. Dat is alleen mogelijk tegen zeer hoge kosten. Chemie en chemische stoffen ecologie Normoverschrijding bij beoordeling in rapportagejaar 2014 Chemische toestand stoffen (KRW) - som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) Specifieke verontreinigende stoffen (KRW) - koper (Cu) Prognose normoverschrijding toestand 2021 Prioritaire Stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: De detectiewaarde van sbghiinp (PAK's) is verlaagd, waardoor nu een kleine overschrijding van de meetwaarde optreedt op het Meppelerdiep. De meetwaarde van de Oude Diep is hiervan afgeleid. We zien de afgelopen jaren een dalende trend in sbghiinp. Tevens is er een kleine overschrijding bij koper. Hierbij is de tweedelijnstoetsing nog niet uitgevoerd. De verwachting is dat met de tweedelijnstoetsing koper hier geen probleem zal blijken te zijn. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep aangemaakt: om 16:51 u. pagina 19 van 70

20 Biologie Beoordeling periode GEP Toestand 2009 Toestand Prognose toestand 2021 Macrofauna (EKR) 0,40 Overige waterflora (EKR) 0,40 Vis (EKR) 0,15 ontoereiken ontoereiken matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 ontoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E-zeer DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer, groen =, geel = matig, oranje = ontoereikend, rood = slecht, leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Motivering ecologische toestand: De belemmeringen voor vismigratie zijn nog niet opgeheven. Nog een aantal stuwen worden in de komende periode vispasseerbaar gemaakt. Ook zijn de effecten van de maatregelen die tot aan 2015 worden uitgevoerd nog niet waarneembaar. Het GEP en de waardering van vis is in 2015 getalsmatig lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze met een nieuwe maatlat. Dit betreft geen doelverlaging, maar aanpassing van methodiek. Er is in het veld geen sprake van een feitelijke achteruitgang en het oordeel is hierdoor niet gewijzigd. De ambitie en het doel is niet veranderd ten opzichte van de voorgaande periode. Eindoordeel Chemie Totaal C-voldoet * C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken* ontoereiken Biologie ontoereiken* ontoereiken Fysische chemie ontoereiken* Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie* C-voldoet nie Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep aangemaakt: om 16:51 u. pagina 20 van 70

21 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet, rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer, groen = /voldoet, geel = matig, oranje = ontoereikend, *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. rood = slecht/voldoet niet Toestand is gebaseerd op beoordeling met Aquo-kit, rapportagejaar Maatregelen Hier worden de maatregelen opgesomd die specifiek zijn voor het waterlichaam. Deze maatregelen vormen een aanvulling op de generieke maatregelen die zijn beschreven in het stroomgebiedbeheerplan. Bij de maatregelen uit de plannen van 2009 is de status aangegeven. Ook andere maatregelen die tot 2015 worden uitgevoerd kunnen worden vermeld. De nieuwe maatregelen zijn opgedeeld naar periode van uitvoering ( en na 2021). Verder is aangegeven wanneer een maatregel uitsluitend is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. De vermelde voortgang per maatregel betreft gegevens die begin 2014 zijn bijgewerkt t/m 31 december Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 natuurvriendelijk onderhoud Omvang: uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 1 Verbeteren van de diversiteit in de oevervegetatie (tbv macrofauna). 1 km Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 2015 Stuwen vispasseerbaar maken Omvang: vispasseerbaar maken kunstwerk Maatregel ter verbetering van de vismigratie en daarmee de visstand. 6 stuks Stuwen Kinholt (door 3 vispassages Oude Keene), Oostermaat en Sectweg zijn reeds vispasseerbaar. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep aangemaakt: om 16:51 u. pagina 21 van 70

22 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Hermeanderen verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Omvang: 3 km Met het hermeanderen van de beek wordt beoogd meer variatie in de stroming te krijgen waardoor stromingsminnende vissen worden aangetrokken. 1.3 km is beoogd bij het gebied Pesserma 1.7 km is beoogd bij het gebied Roode Brand Natuurlijk inrichten verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Omvang: 4,5 km Door het natuurlijk inrichten van de beek wordt beoogd meer leefgebied te creëren voor macrofauna en vergroten van paaiplaatsen voor vissen (project Pesserma). Natuurvriendelijke oevers verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Omvang: 5 km Door het realiseren van meer natuurvriendelijke oevers wordt beoogd meer vegetatie en daarmee meer aangeschakelde leefgebieden te creëren voor macrofauna. De nut en noodzaak en de effectiviteit van deze maatregel aanvullend op de reeds gerealiseerde maatregelen wordt nog nader bekeken. Andere richtlijn: Vistrappen en cascades vispasseerbaar maken kunstwerk Omvang: Maatregel ter verbetering van de vismigratie en daarmee de visstand. - planvoorbereiding van 2 stuwen loopt in het project Pesserma - 2 bovenstrooms gelegen stuwen controleren op vispasseerbaarheid 7 stuks 5. Toepassing uitzonderingen De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motivatie dient hier te worden gegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Natuurlijke omstandigheden Onevenredig kostbaar Kwaliteitselement Vis-kwaliteit Vis-kwaliteit Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep aangemaakt: om 16:51 u. pagina 22 van 70

23 Motivering per motiveringsgrond Natuurlijke omstandigheden Een aanzienlijk deel van de inrichtingsmaatregelen is al in de eerste planperiode uitgevoerd. Het geheel aan maatregelen is nodig om voor de vis voldoende leefgebied met de benodigde stromingsdynamiek en migratiemogelijkheden te kunnen bieden. Uit onderzoek is gebleken dat het in veel gevallen een aantal jaren kan duren voordat het ecosysteem zich volledig heeft aangepast aan een nieuwe situatie. Onevenredig kostbaar Het waterschap heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het op orde houden en brengen van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De KRW-wateropgave valt onder de begroting van het watersysteem. Na aftrek van het dagelijks beheer en onderhoud, wettelijke taken, personeelskosten en kapitaallasten resteert een investeringsbudget van gemiddeld 4-5 miljoen euro per jaar voor het beperken van wateroverlast, het verbeteren van het dagelijks peilbeheer en het op orde brengen van een ecologische gezond watersysteem. De totale resterende KRW-opgave is begroot op 17 miljoen bij Reest en Wieden. Zonder gebruik fasering (artikel 4.4.1) betekent dit uiteindelijk een lastenstijging van 2.4 % per jaar in 2024 voor ons waterschap. Dit is bovenop de voorziene lastenstijgingen van 3 6 % ten gevolge van de toename aan wettelijke taken (en bijdragen) in de komende 6 jaar. Door te faseren stijgen de lasten ten gevolge van de KRW-maatregelen niet. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Diep Code waterlichaam: NL35_Oude_Diep aangemaakt: om 16:51 u. pagina 23 van 70

24 Factsheet: NL35_Oude_Vaart Oude Vaart -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze factsheet is een werkversie ten behoeve van eigen gebruik door de waterbeheerder. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Oude Vaart Code: NL35_Oude_Vaart Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe Type: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Status: Sterk Veranderd De Wolden, Meppel, Midden-Drenthe, Westerveld Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Van oorsprong een langzaamstromende meanderende beek. De beek ontstaat in het beekdal direct grenzend aan het Oranjekanaal. Met de aanleg van het Oranjekanaal zijn de oorspronkelijke zijbeken van de Oude Vaart, zoals de Elperstroom, Koehoorn en Leemsloot afgesneden van het beeksysteem en onder bemaling geplaatst. De Oude Vaart stroomt aan de noordzijde van Meppel uit in het Meppelerdiep. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens en onderbouwingen wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart aangemaakt: om 16:51 u. pagina 24 van 70

25 Beschermde gebieden: Er zijn geen beschermde gebieden vermeld. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Dit onderdeel beschrijft de significante belastingen op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan op het waterlichaam. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen diffuse bronnen diffuse bronnen door run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) door verkeer (weg/rail) en infrastructuur overige diffuse bronnen (vooral atmosferische depositie) Afwatering Belasting met stikstof (N) en (P) en gewasbeschermingsmiddelen Verkeer Belastingen met zware metalen en PAK Overig Belastingen met nutriënten en PAK regulering waterbeweging regulering waterbeweging regulering waterbeweging regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop verlies oeverzones en overstromingsvlaktes barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) versnelde waterafvoer Waterhuishouding (overig) Waterhuishouding (overig) Waterhuishouding (overig) Waterhuishouding (overig) Door vermindering van meanders in het verleden is de stroming beperkt, waardoor de habitatdifferentiatie is verminderd voor vissen en macrofauna. Bellemert de mogelijkheden voor groei van waterplanten, waardoor er te weinig habitatdifferentiatie is voor vissen en macrofauna. Beperkte migratiemogelijkheden voor vissen Uitspoeling van macrofauna en vis. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Belemmering in de ontwikkeling van de vegetatie (afname abundantie diversiteit waterplanten), vis en macrofauna. Toelichting belastingen: Probleemschets 2009: Het water wordt belast met nutriënten vanuit landbouw. Er is te weinig stroming om migrerende en stromingsminnende soorten aan te trekken. Een groot deel van de (onderwater)oevers is stijl en biedt geen geschikt habitat voor natuurontwikkeling. Door normalisatie van de beek, overdimensionering, omgekeerd peilbeheer en wateraanvoer in droge situaties ten behoeve van de landbouw en stuwen die niet vispasseerbaar zijn vormen de belangrijkste problemen. 3. Status, doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft status en doelen van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien: de status sterk veranderd of kunstmatig is; de doelen afwijken van doelen die nationaal zijn vastgelegd via het Besluit Kwaliteitseisen en Monitoring Water. Verder wordt hier aangegeven hoe de toestand van het waterlichaam zich verhoudt tot die doelen en de toestand in de periode tot Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart aangemaakt: om 16:51 u. pagina 25 van 70

26 Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in stedelijk gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart aangemaakt: om 16:51 u. pagina 26 van 70

27 Motivering per gebruiksfunctie Gebruiksfunctie: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Motivering: Natuurlijk waterpeil De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterstand. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een e bedrijfsvoering. Een natuurlijke fluctuatie van het peil heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Hermeanderen in landbouwgebied Het hermeanderen van beken heeft als doel meer variatie te creëren in het stromingspatroon en substraat van beken. Om dit te realiseren en eventuele negatieve effecten op de waterhuishouding te compenseren, moet areaal worden vrijgemaakt ten behoeve van het verleggen van de beek en wellicht voor mogelijke inundaties die zullen plaatsvinden vanwege het gewijzigde profiel. Hierdoor gaat areaal voor de landbouw verloren, dat in het dichtbevolkte Nederland slechts beperkt en tegen relatief hoge kosten beschikbaar is. Bovendien worden inundaties vanwege de water- / slibkwaliteit op veel plaatsen uit milieuoverwegingen ongewenst geacht. Hermeanderen in stedelijk gebied In bebouwd gebied is het veelal niet mogelijk om ruimte aan de stedelijke omgeving te onttrekken om hermeandering te realiseren. Het areaal is doorgaans al in gebruik voor functies als wonen en werken. Door het ruimtebeslag van de hermeandering gaat areaal verloren voor functies met een hoge gebruikswaarde (met name wonen). Tot slot zullen diverse soorten infrastructuur, zoals wegen, kabels, leidingen en riolering niet meer functioneren zonder vergaande compenserende ingrepen. Verwijderen van stuwen in intensief agrarisch gebied Dit oppervlaktewaterpeil wordt gereguleerd door stuwen. Het verwijderen van stuwen in agrarisch gebied leidt tot lagere grondwaterpeilen en is daardoor ongewenst (verminderde opbrengsten). Bovendien kan door het ontbreken van stuwen niet meer worden ingespeeld op situaties van langdurige droogte of hoge afvoeren. De grondwaterstand wordt in groot deel van het jaar lager en extreem lage grondwaterstanden houden langer aan. De ontstane opbrengstderving voor de landbouw is niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Het enige alternatief is verplaatsing van functies. Verhogen drainage Het dempen van waterlopen of het verhogen van de drainagebasis heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart aangemaakt: om 16:51 u. pagina 27 van 70

28 Beschouwde alternatieven Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten - Ja, technisch onhaalbaar Motivering: Het waterlichaam ligt grotendeels in een gebied met bestemming landbouw en voor een kleiner deel bestemming stedelijk gebied en natuur. De waterhuishouding is op deze functies afgestemd. Verplaatsing van de landbouw is gezien het beperkt beschikbare areaal alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Aanpassen van de gebruiksfuncties stedelijk gebied is slechts mogelijk als grondeigenaren tegen een acceptabele prijs schadeloos worden gesteld of functieverplaatsing mogelijk is. Dat is alleen mogelijk tegen zeer hoge kosten. Chemie en chemische stoffen ecologie Normoverschrijding bij beoordeling in rapportagejaar 2014 Chemische toestand stoffen (KRW) - som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) Specifieke verontreinigende stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Prognose normoverschrijding toestand 2021 Prioritaire Stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: De detectiewaarde van sbghiinp (PAK's) is verlaagd, waardoor nu een kleine overschrijding van de meetwaarde optreedt op het Meppelerdiep. De meetwaarde van de Oude Vaart is hiervan afgeleid. We zien de afgelopen jaren een dalende trend in sbghiinp. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart aangemaakt: om 16:51 u. pagina 28 van 70

29 Biologie Beoordeling periode GEP Toestand 2009 Toestand Prognose toestand 2021 Macrofauna (EKR) 0,40 Overige waterflora (EKR) 0,40 Vis (EKR) 0,15 matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E-zeer Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E-zeer DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer, groen =, geel = matig, oranje = ontoereikend, rood = slecht, leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Motivering ecologische toestand: De maatregelen in dit waterlichaam moeten nog worden uitgevoerd. Het GEP en de waardering van vis is in 2015 getalsmatig lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze met een nieuwe maatlat. Dit betreft geen doelverlaging, maar aanpassing van methodiek. Er is in het veld geen sprake van een feitelijke achteruitgang en het oordeel is hierdoor niet gewijzigd. De ambitie en het doel is niet veranderd ten opzichte van de voorgaande periode. De score voor macrofauna is door natuurlijke fluctuatie lager (van 0,39 naar 0,41). Hierbij valt de macrofauna net in een klasse lager. We zien dit niet als een achteruitgang. Eindoordeel Chemie Totaal C-voldoet * C-voldoet nie Ecologie Totaal * Biologie * Fysische chemie * Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet * C-voldoet Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart aangemaakt: om 16:51 u. pagina 29 van 70

30 Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet, rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer, groen = /voldoet, geel = matig, oranje = ontoereikend, *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. rood = slecht/voldoet niet Toestand is gebaseerd op beoordeling met Aquo-kit, rapportagejaar Maatregelen Hier worden de maatregelen opgesomd die specifiek zijn voor het waterlichaam. Deze maatregelen vormen een aanvulling op de generieke maatregelen die zijn beschreven in het stroomgebiedbeheerplan. Bij de maatregelen uit de plannen van 2009 is de status aangegeven. Ook andere maatregelen die tot 2015 worden uitgevoerd kunnen worden vermeld. De nieuwe maatregelen zijn opgedeeld naar periode van uitvoering ( en na 2021). Verder is aangegeven wanneer een maatregel uitsluitend is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. De vermelde voortgang per maatregel betreft gegevens die begin 2014 zijn bijgewerkt t/m 31 december Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 natuurvriendelijk onderhoud Omvang: uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 15 Verbeteren van de diversiteit in de oevervegetatie (tbv macrofauna). 15 km Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart aangemaakt: om 16:51 u. pagina 30 van 70

31 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: natuurvriendelijke oever verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Omvang: 10 km Met de realisatie van natuurvriendelijke oevers wordt meer habitat gerealiseerd voor de vissen en macrofauna Andere richtlijn: Stuwen passerbaar maken Omvang: vispasseerbaar maken kunstwerk Maatregel ter verbetering van de vismigratie en daarmee de visstand. 3 stuks Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Andere richtlijn: Andere richtlijn: Hermeanderen verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Omvang: 1,5 km Verbeteren van de visstand en het aantrekken van stroming minnende vissen door verbeteren stromingsdynamiek in de beek en het creëren van leefgebieden voor vissen. In de komende periode wordt de nut en noodzaak van deze maatregel nog nader onderzocht op basis van de meest recente kennis en inzichten. Natuurlijke inrichting verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Omvang: 4,5 km Verbeteren van de diversiteit in de oevervegetatie (tbv waterflora, macrofauna en vissen). Natuurvriendelijke oevers verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Omvang: 12,5 km Met de realisatie van natuurvriendelijke oevers wordt meer habitat gerealiseerd voor de vissen en macrofauna Andere richtlijn: Stuwen vispasseerbaar maken Omvang: vispasseerbaar maken kunstwerk Maatregel ter verbetering van de vismigratie en daarmee de visstand. 10 stuks 5. Toepassing uitzonderingen De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motivatie dient hier te worden gegeven. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart aangemaakt: om 16:51 u. pagina 31 van 70

32 Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Technisch onhaalbaar Kwaliteitselement Vis-kwaliteit Vis-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Onevenredig kostbaar te hoge lasten: Het waterschap heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het op orde houden en brengen van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De KRW-wateropgave valt onder de begroting van het watersysteem. Na aftrek van het dagelijks beheer en onderhoud, wettelijke taken, personeelskosten en kapitaallasten resteert een investeringsbudget van gemiddeld 4-5 miljoen euro per jaar voor het beperken van wateroverlast, het verbeteren van het dagelijks peilbeheer en het op orde brengen van een ecologische gezond watersysteem. De totale resterende KRW-opgave is begroot op 17 miljoen bij Reest en Wieden. Zonder gebruik fasering (artikel 4.4.1) betekent dit uiteindelijk een lastenstijging van 2.4 % per jaar in 2024 voor ons waterschap. Dit is bovenop de voorziene lastenstijgingen van 3 6 % ten gevolge van de toename aan wettelijke taken (en bijdragen) in de komende 6 jaar. Door te faseren stijgen de lasten ten gevolge van de KRW-maatregelen niet. Technisch onhaalbaar Technisch onhaalbaar grondverwerving : Vanwege maatschappelijke draagvlak, vindt grondverwerving plaats op vrijwillige basis. Uitvoering na 2021 is dan in veel gevallen voordeliger, omdat hiermee het opdrijven van de grondprijzen worden tegengegaan. Kansen om grond te verwerven zijn vaak gebonden aan bepaalde gebeurtenissen (ruilverkaveling, bedrijfsovernames) die zich lang niet op alle locaties binnen de komende periode zullen voordoen. Dergelijke grootschalige gebiedsprocessen kennen mede als gevolg van juridische procedures een doorlooptijd die de planperiode overschrijdt. Dit heeft als consequenties dat fasering nodig is. Technisch onhaalbaar uitvoeringscapaciteit: De uitvoering van maatregelen wordt in een planning opgenomen waarin rekening wordt gehouden met genoemde bezwaren. Inrichtingsmaatregelen vormen een groot deel van het maatregelpakket. Zowel overheden als uitvoerende organisaties (aannemers) voeren momenteel al maatregelen uit. Het totale voorgestelde pakket aan KRW-maatregelen vraagt een forse versnelling van uitvoering als het hele pakket voor 2015 wordt gerealiseerd. Voorbereiding en uitvoering vragen specifieke kennis en capaciteiten, die in beperkte mate aanwezig is. Uitvoering van alle benodigde inrichtingsmaatregelen in de tweede planperiode van het SGBP is dan ook niet mogelijk. Om deze reden wordt gefaseerd. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Oude Vaart Code waterlichaam: NL35_Oude_Vaart aangemaakt: om 16:51 u. pagina 32 van 70

33 Factsheet: NL35_Reest Reest -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze factsheet is een werkversie ten behoeve van eigen gebruik door de waterbeheerder. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Reest Code: NL35_Reest Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe, Provincie Overijssel Type: De Wolden, Hardenberg, Meppel, Staphorst R12 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op veenbodem) Status: Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Langzaamstromende beek op veen. De beek heeft over de hele lengte nog een meanderende loop. Benedenstrooms kruist de beek de (omgelegde) Hoogeveense Vaart. Benedenstrooms stroomt het grootste deel van de beek af in de Hoogeveense Vaart. Een kleiner deel van de afvoer kruist de Hoogeveense Vaart en stroomt verder door het stedelijk gebied van Meppel en mondt uiteindelijk uit op het Meppelerdiep. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens en onderbouwingen wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Factsheet KRW Naam waterlichaam: Reest Code waterlichaam: NL35_Reest aangemaakt: om 16:51 u. pagina 33 van 70

34 Beschermde gebieden: Er zijn geen beschermde gebieden vermeld. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Dit onderdeel beschrijft de significante belastingen op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan op het waterlichaam. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen diffuse bronnen overige diffuse bronnen (vooral atmosferische depositie) door run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) Overig Belasting met stikstof (N) Afwatering Belastingen met nutrienten, zware metalen, etc diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Belasting met stikstof (N) en fosfor (P) en gewasbeschermingsmiddelen regulering waterbeweging omleiden piekafvoer Waterhuishouding (overig) Door het omleiden van de piekafvoer wordt de stroming lager, waardoor er minder habitatdifferentiatie ontstaat voor vissen en macrofauna. Toelichting belastingen: Probleemschets 2009: Het water wordt belast met nutriënten vanuit landbouw. Er is te weinig stroming om migrerende en stromingsminnende soorten aan te trekken. Minder gebieden stromen af op de beek, omgekeerd peilbeheer en stuwen die niet vispasseerbaar zijn vormen de belangrijkste problemen. 3. Status, doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft status en doelen van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien: de status sterk veranderd of kunstmatig is; de doelen afwijken van doelen die nationaal zijn vastgelegd via het Besluit Kwaliteitseisen en Monitoring Water. Verder wordt hier aangegeven hoe de toestand van het waterlichaam zich verhoudt tot die doelen en de toestand in de periode tot Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Aankoppelen van beektrajecten/aanleg nevengeul in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Factsheet KRW Naam waterlichaam: Reest Code waterlichaam: NL35_Reest aangemaakt: om 16:51 u. pagina 34 van 70

35 Motivering per gebruiksfunctie Gebruiksfunctie: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Motivering: Aantakken van landbouwgebied Het aantakken van beektrajecten in landbouwgebied heeft als gevolg dat areaal dat in gebruik is bij (intensieve) landbouw moet worden vrijgemaakt ten behoeve van beektrajecten. Hierdoor gaat areaal voor landbouw verloren. Aanpassen van de gebruiksfuncties is slechts mogelijk als grondeigenaren tegen een redelijke prijs schadeloos worden gesteld of functieverplaatsing mogelijk is. Hanteren van natuurlijk waterpeil De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterstand. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een e bedrijfsvoering. Een natuurlijke fluctuatie van het peil heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Beschouwde alternatieven Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten - Ja, technisch onhaalbaar Motivering: Het waterlichaam ligt in een gebied met zowel bestemming, landbouw en natuur. De waterhuishouding is afgestemd op deze functies. Verplaatsing van de landbouw is gezien het beperkt beschikbare areaal alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Chemie en chemische stoffen ecologie Normoverschrijding bij beoordeling in rapportagejaar 2014 Chemische toestand stoffen (KRW) - som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) Specifieke verontreinigende stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Prognose normoverschrijding toestand 2021 Prioritaire Stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: De detectiewaarde van sbghiinp (PAK's) is verlaagd, waardoor nu een kleine overschrijding van de meetwaarde optreedt op het Meppelerdiep. De meetwaarde van de Reest is hiervan afgeleid. We zien de afgelopen jaren een dalende trend in sbghiinp. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Reest Code waterlichaam: NL35_Reest aangemaakt: om 16:51 u. pagina 35 van 70

36 Biologie Beoordeling periode GEP Toestand 2009 Toestand Prognose toestand 2021 Macrofauna (EKR) 0,40 Overige waterflora (EKR) 0,60 Vis (EKR) 0,20 Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E-slecht Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E-slecht DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer, groen =, geel = matig, oranje = ontoereikend, rood = slecht, leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R12) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Motivering ecologische toestand: De maatregelen voor dit waterlichaam zijn uitgevoerd. De effecten daarvan zijn nog niet zichtbaar in de monitoringsgegevens van 2013 welke zijn opgeleverd in Het GEP en de waardering van vis is in 2015 getalsmatig lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze met een nieuwe maatlat. Dit betreft geen doelverlaging, maar aanpassing van methodiek. Er is in het veld geen sprake van een feitelijke achteruitgang en het oordeel is hierdoor niet gewijzigd. De ambitie en het doel is niet veranderd ten opzichte van de voorgaande periode. Eindoordeel Chemie Totaal C-voldoet * C-voldoet nie Ecologie Totaal * Biologie * Fysische chemie E-slecht * Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie* C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet, rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer, groen = /voldoet, geel = matig, oranje = ontoereikend, rood = slecht/voldoet niet Factsheet KRW Naam waterlichaam: Reest Code waterlichaam: NL35_Reest aangemaakt: om 16:51 u. pagina 36 van 70

37 *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Toestand is gebaseerd op beoordeling met Aquo-kit, rapportagejaar Maatregelen Hier worden de maatregelen opgesomd die specifiek zijn voor het waterlichaam. Deze maatregelen vormen een aanvulling op de generieke maatregelen die zijn beschreven in het stroomgebiedbeheerplan. Bij de maatregelen uit de plannen van 2009 is de status aangegeven. Ook andere maatregelen die tot 2015 worden uitgevoerd kunnen worden vermeld. De nieuwe maatregelen zijn opgedeeld naar periode van uitvoering ( en na 2021). Verder is aangegeven wanneer een maatregel uitsluitend is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. De vermelde voortgang per maatregel betreft gegevens die begin 2014 zijn bijgewerkt t/m 31 december Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Aankoppelen bovenstroom gebied aanpassen inlaat / doorspoelen / scheiden water Voortgang: stuks Motivering: Omvang: 1 stuks Gefaseerd: 1 Voortgang is afhankelijk van de lopende landinrichting. Het proces verloopt langzamer dan verwacht. De maatregel wordt verschoven naar de tweede planperiode. Maatregelen ter verbetering van de stromingsdynamiek tbv visstand, macrofauna en waterflora. natuurvriendelijk onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 1 Omvang: 1 km Verbeteren van de diversiteit in de oevervegetatie (tbv waterflora en macrofauna). Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 2015 Stuwen passeerbaar maken Omvang: vispasseerbaar maken kunstwerk Project Samen over de Reest, ter verbetering van de visstand. 2 stuks Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Aankoppelen bovenstroom gebied aanpassen inlaat / doorspoelen / scheiden water Omvang: 1 stuks Door het aankoppelen van bovenstroomse gebieden wordt de stroming bij lagere afvoeren in de Reest verbeterd. Bij deze maatregel hoorde eveneens een fase 2. Naar verwachting (prognose 2021) is de nut en noodzaak voor de tweede fase beperkt en is daardoor niet opgenomen in de derde planperiode. De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motivatie dient hier te worden gegeven. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Reest Code waterlichaam: NL35_Reest aangemaakt: om 16:51 u. pagina 37 van 70

38 Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Reest Code waterlichaam: NL35_Reest aangemaakt: om 16:51 u. pagina 38 van 70

39 Factsheet: NL35_Vledder_Aa Vledder Aa -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze factsheet is een werkversie ten behoeve van eigen gebruik door de waterbeheerder. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Vledder Aa Code: NL35_Vledder_Aa Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe Westerveld Type: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Status: Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Van oorsprong een langzaamstromende meanderende beek. De oorsprong van de beek ligt in het nationaal park het 'Drents-Friese Wold'. De Vledder Aa stroomt af richting het zuidwesten, alwaar de beek tenslotte afwatert in de Wapserveense Aa. In 2002 en 2003 zijn de Vledder Aa en de Tilgrup in het brongebied (bovenloop) opnieuw ingericht. Hier is de oude loop van de beek deels hersteld, waardoor deze nu weer meandert. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens en onderbouwingen wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Factsheet KRW Naam waterlichaam: Vledder Aa Code waterlichaam: NL35_Vledder_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 39 van 70

40 Beschermde gebieden: - - Vogelrichtlijn Drents-Friese Wold & Leggelderveld (NL_VOG_27) Habitatrichtlijn Drents-Friese Wold & Leggelderveld (NL_HAB_27) 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Dit onderdeel beschrijft de significante belastingen op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan op het waterlichaam. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) Afwatering Belastingen met met stikstof (N) en fosfor (P), zware metalen, etc. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Belasting met stikstof (N) en fosfor (P) en gewasbeschermingsmiddelen. wateronttrekkingen voor publieke (drink)watervoorziening Drinkwatervoorziening Door onttrekking van drinkwater wordt de stroming beperkt, waardoor er minder stroomminnende en migrerende vissen worden aangetrokken. Beek valt zomers bovenstrooms droog. regulering waterbeweging regulering waterbeweging regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop verlies oeverzones en overstromingsvlaktes barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Waterhuishouding (overig) Waterhuishouding (overig) Door vermindering van meanders in het verleden is de stroming beperkt, waardoor de habitatdifferentiatie is verminderd voor vissen en macrofauna. Belemmert de mogelijkheden voor groei van waterplanten en daardoor eveneens te weinig habitatdifferentiatie voor vissen en macrofauna. Beperkte migratiemogelijkheden voor vissen overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Belemmering voor de ontwikkeling van vegetatie (afname abundantie diversiteit waterplanten), vis en macrofauna. Het beheer en onderhoud is aangepast en minder intensief. Toelichting belastingen: Probleemschets 2009: Het water wordt belast met nutriënten vanuit landbouw. Er wordt water onttrokken voor drinkwater. Er is te weinig stroming om migrerende en stromingsminnende soorten aan te trekken. Een groot deel van de (onderwater)oevers is stijl en biedt geen geschikt habitat voor natuurontwikkeling. Door normalisatie van de beek, overdimensionering, omgekeerd peilbeheer en stuwen die niet vispasseerbaar zijn vormen de belangrijkste problemen. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Vledder Aa Code waterlichaam: NL35_Vledder_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 40 van 70

41 3. Status, doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft status en doelen van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien: de status sterk veranderd of kunstmatig is; de doelen afwijken van doelen die nationaal zijn vastgelegd via het Besluit Kwaliteitseisen en Monitoring Water. Verder wordt hier aangegeven hoe de toestand van het waterlichaam zich verhoudt tot die doelen en de toestand in de periode tot Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in stedelijk gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Factsheet KRW Naam waterlichaam: Vledder Aa Code waterlichaam: NL35_Vledder_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 41 van 70

42 Motivering per gebruiksfunctie Gebruiksfunctie: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Motivering: Natuurlijk waterpeil De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterstand. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een e bedrijfsvoering. Een natuurlijke fluctuatie van het peil heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Hermeanderen in landbouwgebied Het hermeanderen van beken heeft als doel meer variatie te creëren in het stromingspatroon en substraat van beken. Om dit te realiseren en eventuele negatieve effecten op de waterhuishouding te compenseren, moet areaal worden vrijgemaakt ten behoeve van het verleggen van de beek en wellicht voor mogelijke inundaties die zullen plaatsvinden vanwege het gewijzigde profiel. Hierdoor gaat areaal voor de landbouw verloren, dat in het dichtbevolkte Nederland slechts beperkt en tegen relatief hoge kosten beschikbaar is. Bovendien worden inundaties vanwege de water- / slibkwaliteit op veel plaatsen uit milieuoverwegingen ongewenst geacht. Verwijderen van stuwen in intensief agrarisch gebied Dit oppervlaktewaterpeil wordt gereguleerd door stuwen. Het verwijderen van stuwen in agrarisch gebied leidt tot lagere grondwaterpeilen en is daardoor ongewenst (verminderde opbrengsten). Bovendien kan door het ontbreken van stuwen niet meer worden ingespeeld op situaties van langdurige droogte of hoge afvoeren. De grondwaterstand wordt in groot deel van het jaar lager en extreem lage grondwaterstanden houden langer aan. De ontstane opbrengstderving voor de landbouw is niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Het enige alternatief is verplaatsing van functies. Verhogen drainage Het dempen van waterlopen of het verhogen van de drainagebasis heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Beschouwde alternatieven Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten - Ja, technisch onhaalbaar Motivering: Het stroomgebied van dit waterlichaam ligt in een gebied met zowel bestemming natuur, landbouw en voor een kleiner deel de bestemming stedelijk gebied. De waterhuishouding is afgestemd op deze functies. Verplaatsing van de landbouw is gezien het beperkt beschikbare areaal alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Aanpassen van de gebruiksfuncties is slechts mogelijk als grondeigenaren tegen een acceptabele prijs schadeloos worden gesteld of functieverplaatsing mogelijk is. Chemie en chemische stoffen ecologie Factsheet KRW Naam waterlichaam: Vledder Aa Code waterlichaam: NL35_Vledder_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 42 van 70

43 Normoverschrijding bij beoordeling in rapportagejaar 2014 Chemische toestand stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Specifieke verontreinigende stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Prognose normoverschrijding toestand 2021 Prioritaire Stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Biologie Beoordeling periode GEP Toestand 2009 Toestand Prognose toestand 2021 Macrofauna (EKR) 0,40 matig Overige waterflora (EKR) 0,30 Vis (EKR) 0,15 matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 ontoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E-zeer DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer, groen =, geel = matig, oranje = ontoereikend, rood = slecht, leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Motivering ecologische toestand: Het GEP en de waardering van vis en waterflora is in 2015 getalsmatig lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze met een nieuwe maatlat. Dit betreft geen doelverlaging, maar aanpassing van methodiek. Er is in het veld geen sprake van een feitelijke achteruitgang en het oordeel is hierdoor niet gewijzigd. De ambitie en het doel is niet veranderd ten opzichte van de voorgaande periode. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Vledder Aa Code waterlichaam: NL35_Vledder_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 43 van 70

44 Eindoordeel Chemie Totaal C-voldoet * C-voldoet Ecologie Totaal * Biologie * Fysische chemie ontoereiken* Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie* C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet, rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer, groen = /voldoet, geel = matig, oranje = ontoereikend, *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. rood = slecht/voldoet niet Toestand is gebaseerd op beoordeling met Aquo-kit, rapportagejaar Maatregelen Hier worden de maatregelen opgesomd die specifiek zijn voor het waterlichaam. Deze maatregelen vormen een aanvulling op de generieke maatregelen die zijn beschreven in het stroomgebiedbeheerplan. Bij de maatregelen uit de plannen van 2009 is de status aangegeven. Ook andere maatregelen die tot 2015 worden uitgevoerd kunnen worden vermeld. De nieuwe maatregelen zijn opgedeeld naar periode van uitvoering ( en na 2021). Verder is aangegeven wanneer een maatregel uitsluitend is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. De vermelde voortgang per maatregel betreft gegevens die begin 2014 zijn bijgewerkt t/m 31 december Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Hermeanderen verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 3 Omvang: 3 km Verbeteren van de waterflora, macrofauna en visstand (aantrekken van stroming minnende vissen) door verbeteren stromingsdynamiek in de beek en het creëren van leefgebieden voor vissen en macrofauna. natuurvriendelijk onderhoud Omvang: uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 9 Verbeteren van de diversiteit in de oevervegetatie (tbv macrofauna). 9 km Vispasseerbaar maken vispasseerbaar maken kunstwerk Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 2 Omvang: 2 stuks Maatregel ter verbetering van de vismigratie en daarmee de visstand. Twee stuwen zijn verwijderd in het kader van het project Middenloop Vledder Aa (uitvoering 2014). Factsheet KRW Naam waterlichaam: Vledder Aa Code waterlichaam: NL35_Vledder_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 44 van 70

45 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Natuurvriendelijk inrichten verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Omvang: 3 km Beperken van de toestroom van nutriënten. Verbeteren van stromingsdynamiek, leefgebieden voor vissen en macrofauna en zorgen voor meer diversiteit in de oevervegetatie (waterflora). Andere richtlijn: Vispasseerbaar maken Omvang: vispasseerbaar maken kunstwerk Maatregel ter verbetering van de vismigratie en daarmee de visstand. 3 stuks Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Verplaatsen grondwateronttrekking Terwisscha aanpassen / verplaatsen grondwaterwinning Vitens 5. Toepassing uitzonderingen Omvang: 1 stuks Door drinkwaterwinning en door ontwatering van landbouwgronden in de omgeving treedt verdroging op in dit gebied. Dit heeft invloed op de natuur in een deel van het Drents Friese Wold. In het project Integraal Waterbeheer Terwisscha zoeken betrokken partijen daarom naar een nieuwe winlocatie. De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motivatie dient hier te worden gegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Technisch onhaalbaar Kwaliteitselement Macrofauna-kwaliteit, Vis-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond Technisch onhaalbaar Een van de maatregelen die gerealiseerd dienen te worden is het verplaatsen van de drinkwaterwinning Terwisscha. Hierdoor zal de stromingsdynamiek van de beek verbeteren wat een gunstig effect zal hebben op de macrofauna en vis-kwaliteit. De verplaatsing heeft een aanzienlijke impact op de omgeving en dient voorbereid te worden. Dit betekent dat verschillende direct betrokken partijen moeten worden voorgelicht over de wijze van uitvoering en de consequenties daarvan. Een dergelijke maatschappelijke betrokkenheid is vooral van belang om de uitvoering op een dusdanige wijze vorm te geven dat deze op zoveel mogelijk draagvlak kan rekenen. Een gedegen voorbereiding van een complex project kost vele jaren waardoor de maatregel niet in de lopende planperiode kan worden uitgevoerd. De uitvoering van maatregelen wordt in een planning opgenomen waarin rekening wordt gehouden met genoemde bezwaren. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Vledder Aa Code waterlichaam: NL35_Vledder_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 45 van 70

46 Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Vledder Aa Code waterlichaam: NL35_Vledder_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 46 van 70

47 Factsheet: NL35_Wapserveensche_Aa Wapserveensche Aa -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze factsheet is een werkversie ten behoeve van eigen gebruik door de waterbeheerder. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Wapserveensche Aa Code: NL35_Wapserveensche_Aa Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe, Provincie Overijssel Steenwijkerland, Westerveld Type: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Status: Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Van oorsprong een langzaamstromende meanderende beek. De oorsprong van de beek ligt ten zuidwesten van Diever in het gebied Kalterbroeken. Ongeveer halverwege de beek, ten zuiden van Vledder, watert de Vledder Aa af op de Wapserveense Aa. Op het moment dat de beek de provinciegrens overgaat tussen Drenthe en Overijssel verandert de naam in Steenwijker Aa. De steenwijker maakt onderdeel uit van de boezem van Noordwest Overijssel. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens en onderbouwingen wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wapserveensche Aa Code waterlichaam: NL35_Wapserveensche_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 47 van 70

48 Beschermde gebieden: Er zijn geen beschermde gebieden vermeld. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Dit onderdeel beschrijft de significante belastingen op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan op het waterlichaam. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Belasting met stikstof (N) en (P) en gewasbeschermingsmiddelen. diffuse bronnen door run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) Afwatering Belastingen met stikstof (N) en (P), zware metalen, etc. diffuse bronnen overige diffuse bronnen (vooral atmosferische depositie) Overig Belasting met met stikstof (N) regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) Te weinig habitatdifferentiatie voor vissen en macrofauna regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Beperkte migratiemogelijkheden voor vissen. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Door vermindering van meanders in het verleden is de stroming beperkt, waardoor de habitatdifferentiatie is verminderd voor vissen en macrofauna. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Belemmering voor de ontwikkeling van vegetatie (afname abundantie diversiteit waterplanten), vis en macrofauna. Het beheer en onderhoud is aangepast en minder intensief. Toelichting belastingen: Probleemschets 2009: Het water wordt belast met nutriënten vanuit landbouw. Er is te weinig stroming om migrerende en stromingsminnende soorten aan te trekken. Een groot deel van de (onderwater)oevers is stijl en biedt geen geschikt habitat voor natuurontwikkeling. Door normalisatie van de beek, overdimensionering, omgekeerd peilbeheer en wateraanvoer in droge situaties ten behoeve van de landbouw en stuwen die niet vispasseerbaar zijn vormen de belangrijkste problemen. 3. Status, doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft status en doelen van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien: de status sterk veranderd of kunstmatig is; de doelen afwijken van doelen die nationaal zijn vastgelegd via het Besluit Kwaliteitseisen en Monitoring Water. Verder wordt hier aangegeven hoe de toestand van het waterlichaam zich verhoudt tot die doelen en de toestand in de periode tot Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wapserveensche Aa Code waterlichaam: NL35_Wapserveensche_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 48 van 70

49 Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in stedelijk gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Motivering per gebruiksfunctie Gebruiksfunctie: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Motivering: Natuurlijk waterpeil De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterstand. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een e bedrijfsvoering. Een natuurlijke fluctuatie van het peil heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Hermeanderen in landbouwgebied Het hermeanderen van beken heeft als doel meer variatie te creëren in het stromingspatroon en substraat van beken. Om dit te realiseren en eventuele negatieve effecten op de waterhuishouding te compenseren, moet areaal worden vrijgemaakt ten behoeve van het verleggen van de beek en wellicht voor mogelijke inundaties die zullen plaatsvinden vanwege het gewijzigde profiel. Hierdoor gaat areaal voor de landbouw verloren, dat in het dichtbevolkte Nederland slechts beperkt en tegen relatief hoge kosten beschikbaar is. Bovendien worden inundaties vanwege de water- / slibkwaliteit op veel plaatsen uit milieuoverwegingen ongewenst geacht. Verwijderen van stuwen in intensief agrarisch gebied Dit oppervlaktewaterpeil wordt gereguleerd door stuwen. Het verwijderen van stuwen in agrarisch gebied leidt tot lagere grondwaterpeilen en is daardoor ongewenst (verminderde opbrengsten). Bovendien kan door het ontbreken van stuwen niet meer worden ingespeeld op situaties van langdurige droogte of hoge afvoeren. De grondwaterstand wordt in groot deel van het jaar lager en extreem lage grondwaterstanden houden langer aan. De ontstane opbrengstderving voor de landbouw is niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Het enige alternatief is verplaatsing van functies. Verhogen drainage Het dempen van waterlopen of het verhogen van de drainagebasis heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wapserveensche Aa Code waterlichaam: NL35_Wapserveensche_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 49 van 70

50 Beschouwde alternatieven Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten - Ja, technisch onhaalbaar Motivering: Het waterlichaam ligt in een gebied met bestemming landbouw en voor een kleiner deel de bestemming natuur en stedelijk gebied. De waterhuishouding is afgestemd op deze functies. Verplaatsing van de landbouw is gezien het beperkt beschikbare areaal alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Aanpassen van de gebruiksfuncties is slechts mogelijk als grondeigenaren tegen een acceptabele prijs schadeloos worden gesteld of functieverplaatsing mogelijk is. Chemie en chemische stoffen ecologie Normoverschrijding bij beoordeling in rapportagejaar 2014 Chemische toestand stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Specifieke verontreinigende stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Prognose normoverschrijding toestand 2021 Prioritaire Stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: Er is geen toelichting beschikbaar. Biologie Beoordeling periode GEP Toestand 2009 Toestand Prognose toestand 2021 Macrofauna (EKR) 0,40 matig Overige waterflora (EKR) 0,40 Vis (EKR) 0,15 Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E-zeer DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wapserveensche Aa Code waterlichaam: NL35_Wapserveensche_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 50 van 70

51 Legenda: blauw = zeer, groen =, geel = matig, oranje = ontoereikend, rood = slecht, leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Motivering ecologische toestand: Het GEP en de waardering van vis is in 2015 getalsmatig lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze met een nieuwe maatlat. Dit betreft geen doelverlaging, maar aanpassing van methodiek. Er is in het veld geen sprake van een feitelijke achteruitgang en het oordeel is hierdoor niet gewijzigd. De ambitie en het doel is niet veranderd ten opzichte van de voorgaande periode. Het gerapporteerde fosfor gehalte is in 2009 (0.12 mg P/l), de gerapporteerde waarde is in de 2014 lager (> 0.11 mg P/l). De fosfornorm is voor de beken aangepast van 0.14 naar 0.11 mg P/l. Op basis daarvan zijn ook de onderliggende klassengrenzen opgeschoven (strenger geworden). Op basis van de oude klassengrenzen zou de huidige toestand gelijk zijn gebleven waardoor er geen sprake is van een echte achteruitgang. Eindoordeel Chemie Totaal C-voldoet * C-voldoet Ecologie Totaal * Biologie * Fysische chemie * Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet * C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet, rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer, groen = /voldoet, geel = matig, oranje = ontoereikend, rood = slecht/voldoet niet *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Toestand is gebaseerd op beoordeling met Aquo-kit, rapportagejaar 2014 Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wapserveensche Aa Code waterlichaam: NL35_Wapserveensche_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 51 van 70

52 4. Maatregelen Hier worden de maatregelen opgesomd die specifiek zijn voor het waterlichaam. Deze maatregelen vormen een aanvulling op de generieke maatregelen die zijn beschreven in het stroomgebiedbeheerplan. Bij de maatregelen uit de plannen van 2009 is de status aangegeven. Ook andere maatregelen die tot 2015 worden uitgevoerd kunnen worden vermeld. De nieuwe maatregelen zijn opgedeeld naar periode van uitvoering ( en na 2021). Verder is aangegeven wanneer een maatregel uitsluitend is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. De vermelde voortgang per maatregel betreft gegevens die begin 2014 zijn bijgewerkt t/m 31 december Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 natuurvriendelijk onderhoud uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 13 Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 2015 Omvang: 13 km Vispasserbaar maken vispasseerbaar maken kunstwerk Omvang: 3 stuks Maatregel ter verbetering van de vismigratie en daarmee de visstand. Stuw Eeserwold is vispasseerbaar gemaakt in De planvoorbereiding van twee stuwen lopen en zullen naar verwachting voor 2015 gerealiseerd zijn. Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Andere richtlijn: 5. Toepassing uitzonderingen Helofytenfilters of stoppen inlaat aanleg zuiveringsmoeras Omvang: 4 ha Er wordt nog nader onderzoek uitgevoerd naar de nut en noodzaak van deze maatregel gezien de huidige ontwikkelingen van de toestand. Hermeanderen onder voorbehoud actieve actie provincies verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Omvang: 6 km De vereiste robuuste verbindingszone is niet gerealiseerd. De maatregel wordt herbeschouwd op alternatieven (tbv de verbetering van de macrofauna). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motivatie dient hier te worden gegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wapserveensche Aa Code waterlichaam: NL35_Wapserveensche_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 52 van 70

53 Motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Technisch onhaalbaar Kwaliteitselement Macrofauna-kwaliteit Macrofauna-kwaliteit Motivering per motiveringsgrond Onevenredig kostbaar Onevenredig kostbaar te hoge lasten: Het waterschap heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het op orde houden en brengen van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De KRW-wateropgave valt onder de begroting van het watersysteem. Na aftrek van het dagelijks beheer en onderhoud, wettelijke taken, personeelskosten en kapitaallasten resteert een investeringsbudget van gemiddeld 4-5 miljoen euro per jaar voor het beperken van wateroverlast, het verbeteren van het dagelijks peilbeheer en het op orde brengen van een ecologische gezond watersysteem. De totale resterende KRW-opgave is begroot op 17 miljoen bij Reest en Wieden. Zonder gebruik fasering (artikel 4.4.1) betekent dit uiteindelijk een lastenstijging van 2.4 % per jaar in 2024 voor ons waterschap. Dit is bovenop de voorziene lastenstijgingen van 3 6 % ten gevolge van de toename aan wettelijke taken (en bijdragen) in de komende 6 jaar. Door te faseren stijgen de lasten ten gevolge van de KRW-maatregelen niet. Technisch onhaalbaar Technisch onhaalbaar grondverwerving : Vanwege maatschappelijke draagvlak, vindt grondverwerving plaats op vrijwillige basis. Uitvoering na 2021 is dan in veel gevallen voordeliger, omdat hiermee het opdrijven van de grondprijzen worden tegengegaan. Bovendien is het aannemelijk dat alle benodigde gronden voor herinrichting tijdig verworven zijn, want er is vervolgens ook nog tijd nodig voor de realisatie van maatregelen. Kansen om grond te verwerven zijn vaak gebonden aan bepaalde gebeurtenissen (ruilverkaveling, bedrijfsovernames) die zich lang niet op alle locaties binnen de komende periode zullen voordoen. Technisch onhaalbaar maatschappelijk draagvlak: De uitvoering van maatregelen wordt in een planning opgenomen waarin rekening wordt gehouden met genoemde bezwaren. De uitvoering van maatregelen die een aanzienlijke impact hebben op de omgeving dient voorbereid te worden. Dit betekent dat verschillende direct betrokken partijen moeten worden voorgelicht over de wijze van uitvoering en de consequenties daarvan. Een dergelijke maatschappelijke betrokkenheid is vooral van belang om de uitvoering op een dusdanige wijze vorm te geven dat deze op zoveel mogelijk draagvlak kan rekenen. Een gedegen voorbereiding van een complex project kost vele jaren waardoor de maatregelen niet in de lopende planperiode kunnen worden uitgevoerd. De uitvoering van maatregelen wordt in een planning opgenomen waarin rekening wordt gehouden met genoemde bezwaren. Technisch onhaalbaar uitvoeringscapaciteit: Inrichtingsmaatregelen vormen een groot deel van het maatregelpakket. Zowel overheden als uitvoerende organisaties (aannemers) voeren momenteel al maatregelen uit. Het totale voorgestelde pakket aan KRW-maatregelen vraagt een forse versnelling van uitvoering als het hele pakket voor 2021 wordt gerealiseerd. Voorbereiding en uitvoering vragen specifieke kennis en capaciteiten, die in beperkte mate aanwezig is. Uitvoering van alle benodigde inrichtingsmaatregelen in de tweede planperiode van het SGBP is dan ook niet mogelijk. Om deze reden wordt gefaseerd. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wapserveensche Aa Code waterlichaam: NL35_Wapserveensche_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 53 van 70

54 Factsheet: NL35_Wold_Aa Wold Aa -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze factsheet is een werkversie ten behoeve van eigen gebruik door de waterbeheerder. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Wold Aa Code: NL35_Wold_Aa Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Provincie Drenthe De Wolden, Meppel Type: R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand) Status: Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Karakterschets: Van oorsprong een langzaamstromende meanderende beek. De oorsprong van de beek ligt ten zuiden van Wijster. De beek heeft in de omgeving van Wijster geen eigen brongebied, maar ontstaat op een plateau van keileem tussen Wijster en het VAM-kanaal. De Wold Aa stroomt in zuidwestelijke richting, via Meppel, uit in het Meppelerdiep. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens en onderbouwingen wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wold Aa Code waterlichaam: NL35_Wold_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 54 van 70

55 Beschermde gebieden: Er zijn geen beschermde gebieden vermeld. 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Dit onderdeel beschrijft de significante belastingen op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan op het waterlichaam. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect diffuse bronnen door run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) Afwatering Belastingen met stikstof (N) en fosfor (P), zware metalen, etc diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Belasting met stikstof (N) en fosfor (P) en gewasbeschermingsmiddelen. diffuse bronnen diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur overige diffuse bronnen (vooral atmosferische depositie) Verkeer Belastingen met zware metalen en PAK Overig Belastingen met stikstof (N) en PAK regulering waterbeweging regulering waterbeweging regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop verlies oeverzones en overstromingsvlaktes barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Waterhuishouding (overig) Waterhuishouding (overig) Door vermindering van meanders in het verleden is de stroming beperkt, waardoor de habitatdifferentiatie is verminderd voor vissen en macrofauna. Te weinig habitatdifferentiatie voor vissen en macrofauna Beperkte migratiemogelijkheden voor vissen. overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Waterhuishouding (overig) Belemmering voor de ontwikkeling van vegetatie (afname abundantie diversiteit waterplanten), vis en macrofauna. Het beheer en onderhoud is aangepast en minder intensief. Toelichting belastingen: Probleemschets 2009: Het water wordt belast met nutriënten vanuit landbouw. Er is te weinig stroming om migrerende en stromingsminnende soorten aan te trekken. Een groot deel van de (onderwater)oevers is stijl en biedt geen geschikt habitat voor natuurontwikkeling. Door normalisatie van de beek, overdimensionering, omgekeerd peilbeheer en wateraanvoer in droge situaties ten behoeve van de landbouw en stuwen die niet vispasseerbaar zijn vormen de belangrijkste problemen. 3. Status, doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft status en doelen van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien: de status sterk veranderd of kunstmatig is; de doelen afwijken van doelen die nationaal zijn vastgelegd via het Besluit Kwaliteitseisen en Monitoring Water. Verder wordt hier aangegeven hoe de toestand van het waterlichaam zich verhoudt tot die doelen en de toestand in de periode tot Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wold Aa Code waterlichaam: NL35_Wold_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 55 van 70

56 Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in stedelijk gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wold Aa Code waterlichaam: NL35_Wold_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 56 van 70

57 Motivering per gebruiksfunctie Gebruiksfunctie: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Motivering: Natuurlijk waterpeil De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterstand. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een e bedrijfsvoering. Een natuurlijke fluctuatie van het peil heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Hermeanderen in landbouwgebied Het hermeanderen van beken heeft als doel meer variatie te creëren in het stromingspatroon en substraat van beken. Om dit te realiseren en eventuele negatieve effecten op de waterhuishouding te compenseren, moet areaal worden vrijgemaakt ten behoeve van het verleggen van de beek en wellicht voor mogelijke inundaties die zullen plaatsvinden vanwege het gewijzigde profiel. Hierdoor gaat areaal voor de landbouw verloren, dat in het dichtbevolkte Nederland slechts beperkt en tegen relatief hoge kosten beschikbaar is. Bovendien worden inundaties vanwege de water- / slibkwaliteit op veel plaatsen uit milieuoverwegingen ongewenst geacht. Hermeanderen in stedelijk gebied In bebouwd gebied is het veelal niet mogelijk om ruimte aan de stedelijke omgeving te onttrekken om hermeandering te realiseren. Het areaal is doorgaans al in gebruik voor functies als wonen en werken. Door het ruimtebeslag van de hermeandering gaat areaal verloren voor functies met een hoge gebruikswaarde (met name wonen). Tot slot zullen diverse soorten infrastructuur, zoals wegen, kabels, leidingen en riolering niet meer functioneren zonder vergaande compenserende ingrepen. Verwijderen van stuwen in intensief agrarisch gebied Dit oppervlaktewaterpeil wordt gereguleerd door stuwen. Het verwijderen van stuwen in agrarisch gebied leidt tot lagere grondwaterpeilen en is daardoor ongewenst (verminderde opbrengsten). Bovendien kan door het ontbreken van stuwen niet meer worden ingespeeld op situaties van langdurige droogte of hoge afvoeren. De grondwaterstand wordt in groot deel van het jaar lager en extreem lage grondwaterstanden houden langer aan. De ontstane opbrengstderving voor de landbouw is niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Het enige alternatief is verplaatsing van functies. Verhogen drainage Het dempen van waterlopen of het verhogen van de drainagebasis heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de e landbouwpraktijk. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wold Aa Code waterlichaam: NL35_Wold_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 57 van 70

58 Beschouwde alternatieven Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten - Ja, technisch onhaalbaar Motivering: Het waterlichaam ligt in een gebied met bestemming landbouw en voor een kleiner deel met natuur en bebouwing. De waterhuishouding is afgestemd op deze functies. Verplaatsing van de landbouw is gezien het beperkt beschikbare areaal alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Aanpassen van de gebruiksfuncties is slechts mogelijk als grondeigenaren tegen een acceptabele prijs schadeloos worden gesteld of functieverplaatsing mogelijk is. Dat is alleen mogelijk tegen zeer hoge kosten. Chemie en chemische stoffen ecologie Normoverschrijding bij beoordeling in rapportagejaar 2014 Chemische toestand stoffen (KRW) - som benzo(ghi)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen (sbghipinp) Specifieke verontreinigende stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Prognose normoverschrijding toestand 2021 Prioritaire Stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: De detectiewaarde van sbghiinp (PAK's) is verlaagd, waardoor nu een kleine overschrijding van de meetwaarde optreedt op het Meppelerdiep. De meetwaarde van de Wold Aa is hiervan afgeleid. We zien de afgelopen jaren een dalende trend in sbghiinp. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wold Aa Code waterlichaam: NL35_Wold_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 58 van 70

59 Biologie Beoordeling periode GEP Toestand 2009 Toestand Prognose toestand 2021 Macrofauna (EKR) 0,40 matig Overige waterflora (EKR) 0,50 Vis (EKR) 0,10 matig Fytoplankton (EKR) Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 matig Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E-zeer DIN (winterperiode) (mg N/l) Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 E-slecht Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) Doorzicht (zomergemiddelde) (m) Legenda: blauw = zeer, groen =, geel = matig, oranje = ontoereikend, rood = slecht, leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met in de toestandskolommen gemarkeerd. Motivering ecologische toestand: Het GEP en de waardering van vis is in 2015 getalsmatig lager dan in Dit is het gevolg van een andere berekeningswijze met een nieuwe maatlat. Dit betreft geen doelverlaging, maar aanpassing van methodiek. Er is in het veld geen sprake van een feitelijke achteruitgang en het oordeel is hierdoor niet gewijzigd. De ambitie en het doel is niet veranderd ten opzichte van de voorgaande periode. De fosfornorm is voor de beken aangepast van 0.14 naar 0.11 mg P/l. Op basis daarvan zijn ook de onderliggende klassengrenzen opgeschoven (strenger geworden). Echter is eveneens de gemeten gehalte in het rapportage jaar van 2014 hoger dan die van De metingen van de afgelopen jaren laten echter een dalende trend zien, waardoor de verwachting is dat de komende metingen lager zullen zijn. Om deze reden zien we de daling niet als een achteruitgang van de ecologie. De score voor waterflora (0,49) is door natuurlijke fluctuaties lager. Hierbij valt de waterflora net een klasse lager uit. We zien dit niet als een achteruitgang. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wold Aa Code waterlichaam: NL35_Wold_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 59 van 70

60 Eindoordeel Chemie Totaal C-voldoet * C-voldoet nie Ecologie Totaal * Biologie * Fysische chemie E-slecht * Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie* C-voldoet Legenda: - Chemie: blauw = /voldoet, rood = niet /voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer, groen = /voldoet, geel = matig, oranje = ontoereikend, *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. rood = slecht/voldoet niet Toestand is gebaseerd op beoordeling met Aquo-kit, rapportagejaar Maatregelen Hier worden de maatregelen opgesomd die specifiek zijn voor het waterlichaam. Deze maatregelen vormen een aanvulling op de generieke maatregelen die zijn beschreven in het stroomgebiedbeheerplan. Bij de maatregelen uit de plannen van 2009 is de status aangegeven. Ook andere maatregelen die tot 2015 worden uitgevoerd kunnen worden vermeld. De nieuwe maatregelen zijn opgedeeld naar periode van uitvoering ( en na 2021). Verder is aangegeven wanneer een maatregel uitsluitend is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. De vermelde voortgang per maatregel betreft gegevens die begin 2014 zijn bijgewerkt t/m 31 december Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 natuurvriendelijk onderhoud Omvang: 14 km uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 14 Verbeteren van de diversiteit in de oevervegetatie (tbv macrofauna en waterflora). Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 2015 Stuwen passeerbaar maken vispasseerbaar maken kunstwerk Omvang: Maatregel ter verbetering van de vismigratie en daarmee de visstand. Betreft stuw Blijdenstein (Engelgaarde) en stuw Sultansmeer. 2 stuks Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wold Aa Code waterlichaam: NL35_Wold_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 60 van 70

61 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Natuurvriendelijk inrichten Omvang: 3,5 km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Verbeteren van de diversiteit in de oevervegetatie (tbv macrofauna en waterflora). Andere richtlijn: Stuwen passeerbaar maken Omvang: vispasseerbaar maken kunstwerk Maatregel ter verbetering van de vismigratie en daarmee de visstand. 2 stuks 5. Toepassing uitzonderingen De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motivatie dient hier te worden gegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Natuurlijke omstandigheden Onevenredig kostbaar Technisch onhaalbaar Kwaliteitselement Overige waterflora, fosfor totaal Macrofauna-kwaliteit, fosfor totaal, Vis-kwaliteit Macrofauna-kwaliteit, Vis-kwaliteit Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wold Aa Code waterlichaam: NL35_Wold_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 61 van 70

62 Motivering per motiveringsgrond Natuurlijke omstandigheden natuurlijke fluctuaties Onevenredig kostbaar Onevenredig kostbaar te hoge lasten: Het waterschap heeft als taken het zuiveren van afvalwater en het op orde houden en brengen van het watersysteem. Voor beide taken wordt apart belasting geheven. De KRW-wateropgave valt onder de begroting van het watersysteem. Na aftrek van het dagelijks beheer en onderhoud, wettelijke taken, personeelskosten en kapitaallasten resteert een investeringsbudget van gemiddeld 4-5 miljoen euro per jaar voor het beperken van wateroverlast, het verbeteren van het dagelijks peilbeheer en het op orde brengen van een ecologische gezond watersysteem. De totale resterende KRW-opgave is begroot op 17 miljoen bij Reest en Wieden. Zonder gebruik fasering (artikel 4.4.1) betekent dit uiteindelijk een lastenstijging van 2.4 % per jaar in 2024 voor ons waterschap. Dit is bovenop de voorziene lastenstijgingen van 3 6 % ten gevolge van de toename aan wettelijke taken (en bijdragen) in de komende 6 jaar. Door te faseren stijgen de lasten ten gevolge van de KRW-maatregelen niet. Het generieke mestbeleid draagt significant bij aan de doelrealisatie in Een zwaardere inzet leidt tot disproportionele kosten voor de sector. De nadere onderbouwing bestaat uit de politieke besluitvorming van de actieprogramma's in het kader van de Nitraatrichtlijn. Daarmee wordt vastgesteld welke maatregelen op basis van 'e landbouwpraktijk' de komende planperiode van de Nitraatrichtlijn ( ) van de landbouw mogen worden verwacht. Bij de invulling spelen financieel-economische overwegingen een rol. Dit betekent tevens dat hierop aanvullende/verdergaande maatregelen van het rijk niet meer onder 'e landbouwpraktijk' van de landbouwsectoren verwacht mogen worden, tenzij de uitvoering van die verregaande maatregelen aanvullend (veelal financieel) worden ondersteund en deze verdergaande maatregelen in overleg en met instemming van de sectoren worden overeengekomen. Technisch onhaalbaar Technisch onhaalbaar grondverwerving en draagvlak : Vanwege maatschappelijke draagvlak, vindt grondverwerving plaats op vrijwillige basis. Uitvoering na 2015 is dan in veel gevallen voordeliger, omdat hiermee het opdrijven van de grondprijzen worden tegengegaan. Bovendien is het aannemelijk dat alle benodigde gronden voor herinrichting tijdig verworven zijn, want er is vervolgens ook nog tijd nodig voor de realisatie van maatregelen. Kansen om grond te verwerven zijn vaak gebonden aan bepaalde gebeurtenissen (ruilverkaveling, bedrijfsovernames) die zich lang niet op alle locaties binnen de komende periode zullen voordoen. Technisch onhaalbaar maatschappelijk draagvlak: De uitvoering van maatregelen wordt in een planning opgenomen waarin rekening wordt gehouden met genoemde bezwaren. De uitvoering van maatregelen die een aanzienlijke impact hebben op de omgeving dient voorbereid te worden. Dit betekent dat verschillende direct betrokken partijen moeten worden voorgelicht over de wijze van uitvoering en de consequenties daarvan. Een dergelijke maatschappelijke betrokkenheid is vooral van belang om de uitvoering op een dusdanige wijze vorm te geven dat deze op zoveel mogelijk draagvlak kan rekenen. Een gedegen voorbereiding van een complex project kost vele jaren waardoor de maatregelen niet in de lopende planperiode kunnen worden uitgevoerd. De uitvoering van maatregelen wordt in een planning opgenomen waarin rekening wordt gehouden met genoemde bezwaren. Technisch onhaalbaar uitvoeringscapaciteit: De uitvoering van maatregelen wordt in een planning opgenomen waarin rekening wordt gehouden met genoemde bezwaren. Inrichtingsmaatregelen vormen een groot deel van het maatregelpakket. Zowel overheden als uitvoerende organisaties (aannemers) voeren momenteel al maatregelen uit. Het totale voorgestelde pakket aan KRW-maatregelen vraagt een forse versnelling van uitvoering als het hele pakket voor 2021 wordt gerealiseerd. Voorbereiding en uitvoering vragen specifieke kennis en capaciteiten, die in beperkte mate aanwezig is. Uitvoering van alle benodigde inrichtingsmaatregelen in de tweede planperiode van het SGBP is dan ook niet mogelijk. Om deze reden wordt gefaseerd. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wold Aa Code waterlichaam: NL35_Wold_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 62 van 70

63 Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Factsheet KRW Naam waterlichaam: Wold Aa Code waterlichaam: NL35_Wold_Aa aangemaakt: om 16:51 u. pagina 63 van 70

64 Factsheet: NL99_Meppelerdiep Meppelerdiep -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze factsheet is een werkversie ten behoeve van eigen gebruik door de waterbeheerder. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Meppelerdiep Code: NL99_Meppelerdiep Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Rijn Oost Ministerie van Infrastructuur en Milieu (Rijkswaterstaat), Provincie Drenthe, Provincie Overijssel Type: R6 (Langzaam stromend riviertje op zand/klei) Status: Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Meppel, Staphorst, Steenwijkerland, Zwartewaterland Nee Karakterschets: Langzaam stromend, sterk genormaliseerde rivier. Het waterlichaam begint in Meppel (Drenthe) na samenvloeiing van de Drentse Hoofdvaart en enkele Drentse beken. Daarna loopt het gekanaliseerde rivier door de provincie Overijssel. Bij hoogwater vindt de afwatering plaats via een gemaal in Zwartsluis op het Zwarte Water. Voor een meer uitgebreide beschrijving van het waterlichaam met aanvullende gegevens en onderbouwingen wordt verwezen naar het rapport Op weg naar schoon water, Resultaten van het gebiedsproces Kaderrichtlijn Water in het beheergebied van waterschap Reest en Wieden. Het rapport is te downloaden van de site Factsheet KRW Naam waterlichaam: Meppelerdiep Code waterlichaam: NL99_Meppelerdiep aangemaakt: om 16:51 u. pagina 64 van 70