Krantensector: omzetdaling in Jaarverslag NDP Nieuwsmedia: 2011 minder zwaar dan 2010, geen herstel in zicht. Editorial

Transcriptie

1 PAGINA 1/3 NDP Nieuwsmedia: 2011 minder zwaar dan 2010, geen herstel in zicht Het jaarverslag 2011 van geeft een goed overzicht van de (financiële) ontwikkelingen in de dagbladensector. Hoewel 2011 minder grote dalingen kende dan de voorgaande twee jaren, is het nog altijd crisis in dagbladenland. Een samenvatting. Positie en ontwikkeling van de dagbladen De omzetontwikkeling van de dagbladensector daalde in 2011 met 2,3 procent. In 2010 was dat 2,9 procent. De wat lagere daling is te danken aan een lichte stijging van de lezersinkomsten. De advertentiemarkt liet echter opnieuw een forse daling zien. wijt dit deels aan de economische crisis Ontwikkeling samenstelling dagbladomzet (x 1 miljoen euro) abonnementen en losse verkoop advertenties bron: Bedrijfstakenquête en Omzetenquête van Aantal dagbladen In 2011 gaven tien dagbladuitgeverijen samen 28 zelfstandige betaalde dagbladen uit. Titels vallen niet bij bosjes, maar het aantal slinkt wel. In 2005 gaven nog elf uitgeverijen 32 zelfstandige betaalde dagbladen uit. Bij de gratis dagbladen staat, na het verscheiden van De Pers in april, de teller op twee. Zowel Sp!ts als Metro behoren inmiddels de Telegraaf Media Groep toe. Lezersmarkt Door de steeds verder dalende opbrengsten uit advertenties, richt de dagbladensector zich meer en meer op hogere lezersopbrengsten, met name door prijsverhogingen. Anno 2011 vormden de bruto-inkomsten uit abonnementen en losse verkoop maar liefst 67 procent van de totale opbrengst! Helaas zegt deze groei meer over het geslonken advertentie-aandeel dan over de lezersinkomsten. Ter illustratie: waar de totale dagbladomzet in 2002 voor 883 miljoen euro uit abonnementen en losse verkoop bestond en voor 951 miljoen euro uit advertenties, was dit in miljoen euro uit lezersinkomsten en een schamele 472 miljoen euro uit advertenties. Het totale aantal lezers daalt structureel en de inkomsten uit abonnementen en losse verkoop groeien steeds een paar procentpunten minder hard

2 PAGINA 2/3 dan het voorgaande jaar. Duidelijk is dus dat het verlies aan advertentie-opbrengsten niet te compenseren valt met een verdere (betekenisvolle) stijging van de lezersinkomsten. Structurele daling Hoewel de daling van de advertentie-inkomsten en -volumia minder sterker is dan in 2010, ziet het er niet naar uit dat de dagbladen de enorme klap van 2009 ooit te boven zullen komen, want de daling is structureel. Personeelsadvertenties, rubrieksadvertenties en familieberichten laten opnieuw zoals te verwachten de meest forse dalingen zien, al is de daling minder sterk dan in Alles bij elkaar levert het een totale omzetdaling van 2,3 procent op, gebaseerd op de Bedrijfstakenquête en de Omzetenquête van. Dat levert een totale omzet op van 1,437 miljard euro, 34 miljoen minder dan in Er werd opnieuw op kosten bespaard, maar in 2011 had dit beduidend minder resultaat dan in de voorgaande jaren. Toch zijn van de 27 dagbladen er 18 winstgevend, al behaalt niemand een winstpercentage hoger dan 15. Apps constateert een verdere ontwikkeling van dagbladen tot nieuwsmerken, met vele nieuwe digitale verschijningsvormen. 15 procent van de Nederlanders heeft inmiddels een dagblad-app gedownload op tablet of smartphone. Vrijwel alle kranten hebben inmiddels ten minste een smartphone-app en vaak ook een tablet-app, waarop naast gratis ook betaalde content wordt aangeboden. Alleen het Friesch Dagblad en het Limburgs Dagblad waren in april 2012 nog volledig app-loos. Het bereik van websites van dagbladen onder Nederlanders van 13 jaar en ouder groeide met 2 procent naar 51 procent. De krantenuitgevers hebben er ook in 2011 weer in geïnvesteerd. Denk aan de nieuwe webstrategie van De Persgroep, The Big Board van nrc.nl en aan de hyperlokale initiatieven vandaag.nl (HDC Media) en Dichtbij.nl (TMG). Ondanks het bereik van de websites en de populariteit van de apps, is het voor uitgevers nog steeds erg moeilijk om geld te verdienen met online content, zo blijkt ook uit het jaarlijkse trendrapport van de internationale organisatie WAN-IFRA. Onder andere het Financieele Dagblad en het Nederlands Dagblad experimenteren verregaand met betaalde content op hun website. Wat betreft bereik gaat het over de gehele linie heel aardig met de verschillende digitale platforms. In de top tien van media-apps staan volgens het jaarverslag veel applicaties van nieuwsmedia, zoals die van De Telegraaf, de Volkskrant en van regionale nieuwsmedia. Ook uit de tijdsbesteding van consumenten blijkt het belang van digitale kanalen. Een kwart van de totale krantenleesduur wordt besteed aan de websites en 11 procent aan e-papers. Apps nemen nu 9 procent van de tijd in beslag. Verwacht wordt dat dit aandeel nog fors zal stijgen, gezien de opmars van mobiele devices., commercieel directeur NRC Media: Stilzitten en afwachten is niet de manier. Trouwe lezers De dagbladen bereiken dagelijks 57 procent van de Nederlandse bevolking van 13 jaar en ouder. Tellen we daar de gratis dagbladen bij op, dan komen we uit op 65 procent. De kranten worden door de meeste lezers intensief gelezen: 70 procent neemt dagelijks (bijna) de hele krant door. Het zijn geen langzame lezers, want dit kost ze gemiddeld 30 minuten per dag ( ) Ouderen lezen bijna drie kwartier in hun krant, jongeren zijn er gemiddeld 16 minuten zoet mee. De dagbladsite die in 2011 het hoogste bereik realiseerde, was die van De Telegraaf, met een gemiddeld aantal bezoekers per maand van ruim 3,6 miljoen. Het AD moet het doen met bijna 2,5 miljoen, en de Volkskrant trekt 1,5

3 PAGINA 3/3 miljoen bezoekers per maand. NRC en Trouw doen het een stuk minder goed met respectievelijk en bezoekers. Trouw wordt daarmee van de digitale troon gestoten door de sites van twee regionale titels: De Stentor bereikt elke maand bezoekers en De Gelderlander wist in bezoekers per maand naar zich toe te lokken. De dagbladsites kennen een hoge bezoekfrequentie. Gemiddeld bezocht de websitebezoeker de online dagbladen 21 keer per maand. Uit de koppeling van STIR- en NOMcijfers het NOM-STIR databestand, met hierin het gecombineerde bereik van papieren titel en online blijkt dat de websites niet kannibaliseren op de papieren kranten, maar deze juist aanvullen en versterken. De dagbladsites realiseren een groot aanvullend lezerspubliek. Gemiddeld zorgen de sites voor een verdubbeling van het aantal unieke lezers, terwijl slechts 16 procent van de dagbladlezers beide mediumtypen naast elkaar gebruikt., directeur : Wij doen niet mee aan die klaagzang. De nieuwsconsumptie is nog nooit zo groot geweest als nu. De advertentiemarkt Het advertentievolume in millimeters daalde in 2010 met 7 procent zag er qua ontwikkeling wat gunstiger uit: 2,5 procent minder dan het voorgaande jaar. Maar het blijft een daling, waarvan de regionale dagbladen (-0,4%) en de gratis dagbladen (-1,1%) beduidend minder last hadden dan de betaalde landelijke kranten, die het aantal millimeters met 10,8 procent zagen dalen. De daling is grotendeels te wijten aan de terugloop in personeelsadvertenties met 21 procent. Deze vormden in 2011 nog 6 procent van het totale advertentievolume. De slag om de rubrieksadvertenties, die al in 1996 startte, is definitief gewonnen door internet. In 2011 moesten de kranten hier in totaal 8 procent volume op inleveren. Bij de regionale dagbladen was de daling slechts 1 procent, tegenover 24 procent bij de landelijke dagbladen. Wanneer het op volume aankomt, staan de regionale dagbladen sowieso sterk in hun schoenen. Nationale merken en diensten verhoogden hun advertentievolume in de regionale dagbladen in 2010, en bleven in 2011 op hetzelfde niveau. De landelijke dagbladen leverden 4 procent in. Producten en diensten (detaillisten en importeurs) vormden de grootste advertentie-categorie. Hier leverden de regionale dagbladen ten opzichte van 2010 flink in: van +1 naar -5 procent. De gratis dagbladen leverden bijna 4 procent in en de landelijke dagbladen 6 procent, wat in vergelijking met de score in 2010 (-15%) een verademing is. Wanneer we naar de bruto mediabestedingen kijken, komen we her en der enkele plusjes tegen. Echter, de netto mediabestedingen zijn een ander verhaal. Deze zijn volgens de Omzetenquête voor de betaalde dagbladen gedaald met bijna 8 procent, tot 472 miljoen euro. Ranglijst bestedingen van de tien belangrijkste Nielsen productfamilies in 2011 (2010=100) # Productfamilie Dagbladen 2011 (x 1000) Index Totaal 2011 (x 1000) % aandeel dagbladen 1 Filiaalbedrijf ,00% 2 Touroperators ,00% 3 Personenauto's ,00% 4 Multiplaydiensten ,00% 5 Charitatieve instellingen ,00% 6 Woninginrichting ,00% 7 Cultuur, Sport ,00% 8 Printmedia ,00% 9 Communicatiebedrijven ,00% 10 RTV Exploitanten ,00%

4 PAGINA 1/2 De overlevingsstrategie van NRC Media NRC Media staat bepaald niet stil. Niet alleen experimenteert de uitgever van NRC Handelsblad en nrc.next volop met digitale distributiemodellen, ook richting adverteerders herpositioneert men zich. Commercieel directeur licht de strategie toe. Jullie hebben de laatste tijd bepaald niet stilgezeten op het innovatie-vlak. Een reactie op signalen van adverteerders? Ook, maar niet altijd. Vaak bedenken we ook zaken die succesvol zijn vanuit onze lezers en vertalen die door naar een concept voor adverteerders. Denk aan het Groene Theater, vorig jaar zeer succesvol met 600 betalende lezers in Stadsschouwburg Amsterdam. Dit concept hebben we nu aangepast naar NRC Live en bouwen we uit over vier thema s. Hier kan een adverteerder zijn autoriteit claimen op een bepaald thema, denk aan duurzaamheid, innovatie, energie en leiderschap. Wat zijn uw verwachtingen van de insight whitepapers die NRC Media op 4 september beschikbaar stelde aan adverteerders? Ik neem aan dat ze tot meer advertenties moeten leiden. Een belangrijke doelstelling die we hebben is NRC Media neerzetten als kennispartner. Wij praten ook niet meer alleen over de krant, maar over ons merk. Wij hebben een merk dat opereert in een niche, met een mooie lezersdoelgroep. Afhankelijk van de doelstelling van onze adverteerder maken we een plan. Daarbij hoort ook het delen van dit soort informatie. We hebben branchespecialisten, we hebben de data: doe er dan iets mee, was onze gedachte. De campagne is net live, maar overtreft onze verwachtingen qua leads, en daar zullen ongetwijfeld advertentiecampagnes uit volgen. De verwachting is ook dat adverteerders na het downloaden van een insight langer op de site blijven om relevante content te lezen. Denk aan succesvolle cases en nieuwsberichten. Waarom is het nodig dat NRC Media kennispartner is voor adverteerders en mediabureaus? We zitten al jaren in een sterk veranderende markt; dan is het belangrijk dat je snel kan veranderen als uitgever. Wij hebben veel contacten met partners die marktleider zijn in hun vakgebied en we hebben besloten om met elkaar onze klanten te informeren over de laatste trends op het gebied van search, video, social, etc. We starten in oktober met de eerste sessies. De aanmeldingen lopen zeer goed. Het is belangrijk dat wij onze klanten, naast goed media-advies, ook op andere vlakken kunnen adviseren hoe ze hun doelgroep optimaal kunnen bereiken. Zo creëren we toegevoegde waarde voor de klant. Opvallend genoeg is er vanaf september een wekelijkse redactionele arbeidsmarktbijlage NRC Carrière. Terwijl juist de personeelsadvertenties in dagbladen, volgens het jaarverslag van, zo n enorme duikvlucht hebben genomen. Wat is de gedachte hierachter? NRC Carrière groeit sinds onze verzelfstandiging, zowel qua aantal salesmensen als qua advertentieomzet, en op marktaandeel zijn we weer zichtbaar in de top drie. We bereiken veel (latente) kandidaten met onze titels en hebben een specifieke doelgroep van hoogopgeleide Nederlanders. Normaliter heeft nrc.next op woensdag al meer aandacht voor arbeidsmarktcommunicatie: we kregen goede reacties van lezers en adverteerders. Daarnaast weten we uit een

5 PAGINA 2/2 zogenoemd NOA-onderzoek dat de NRC-lezer meer dan gemiddeld is geïnteresseerd in zijn of haar carrière. Zo denkt 24% erover na om binnen een jaar van baan te veranderen, terwijl onder de totale doelgroep slechts 16% dit overweegt. Daarom hebben wij besloten om een apart katern te maken. NRC Media was mediapartner van het evenement TEDxMaastricht, over de toekomst van de zorg. Hoe is de samenwerking bevallen? De zorg en de medisch specialisten vormen voor NRC Carrière een belangrijke markt. Daar spelen vele innovaties. Het is goed voor ons om hier mediapartner in te zijn. Het was een zeer mooi event dat is opgevolgd met een bijlage en vele nieuwe contacten voor NRC Carrière. En wat levert de samenwerking met Academic- Transfer concreet op? Ook hier weer de doelgroep; AcademicTransfer heeft een gigantische database met de topvacatures op Post Doc niveau, de grootste in Nederland, en werkt samen met alle grote universiteiten. De vacatures van AcademicTransfer stonden alleen online, maar nu ook wekelijks in onze krant. Uit deze samenwerking komen veel nieuwe afspraken voort. Dat zorgt ervoor dat we ons met NRC Carrière opnieuw goed positioneren in deze belangrijke doelgroep. Smart Media Publishing maakt geen customer media bijlages meer voor NRC Media, dat doen jullie voortaan zelf. Wat zijn hier de afwegingen voor geweest? Sinds we echt los kwamen van De Persgroep, zijn we in januari 2012 gestopt met o.a. Smart Media, maar ook met de andere partijen. Het is een mooie omzetstroom, maar wij vinden dat wij dit zelf beter kunnen maken. We zijn gestart met NRC Customer Media en werken nu met onze eigen specialisten aan dit soort bijlagen. Dit is ook veel transparanter richting onze adverteerders; zij schakelen met hetzelfde salesteam en niet extern. Wanneer we voor onze klanten kennispartner willen zijn, moeten we deze kennis ook echt zelf in huis hebben. Jullie hebben dus gekozen voor intensievere samenwerking met adverteerders. Is dit iets wat alle dagbladen op termijn zullen moeten doen? Wij hebben hier niet voor gekozen, de markt verandert gewoon en dus ga je mee. Doe je dit niet, dan krijg je het lastig. Dit is niet op termijn maar nu; kijk naar de oplage- en advertentieomzetcijfers in de markt: stilzitten en afwachten is niet de manier. Ga de dialoog aan, en blijf positief! Naast een intensievere samenwerking met de adverteerders hebben we overigens ook een goede relatie met de mediabureaus. Geregeld zitten we met z n drieën om de tafel om de klantdoelstellingen optimaal proberen te verwezenlijken. Dagbladen genereren inmiddels meer lezersinkomsten dan advertentie-inkomsten. Zijn jullie daarnaast bezig met het creëren van de zogenoemde derde geldstroom? Nederland is een abonnementenland, ook bij NRC Media ligt die verhouding zo. Wij hebben meer inkomsten uit abonnees dan uit advertenties. Wij kijken continu - zowel nationaal als internationaal - naar nieuwe modellen. Wij testen op dit moment een aantal zaken.

6 PAGINA 1/3 De toekomst van krantenland Het jaarverslag van laat vooral teruglopende cijfers zien, maar gelukkig zijn er ook lichtpuntjes., directeur van de brancheorganisatie, geeft zijn visie op de toekomst van krantenland. Het aantal dagbladen neemt langzaam af. Wat zijn uw verwachtingen ten aanzien van het dagbladenaanbod in de toekomst? Geldt hier, net als in tijdschrijftenland, het adagium Get big, get niche or get out? Uitgevers benaderen dat anders. Nieuwsbedrijven volgen vooral een crossmediale strategie. Het mediumtype is daarin ondergeschikt aan het nieuwsmerk. Lezers zullen behoefte houden aan de autoriteit van de sterke merken die uitgevers hebben opgebouwd. Naarmate mensen met meer informatie geconfronteerd worden misschien zelfs wel meer dan voorheen. Niet voor niets concludeerde het Reuters Institute onlangs in het Digital News Report dat gevestigde partijen op de Britse nieuwsmarkt beter presteren dan nieuwe toetreders. Uw organisatie vertegenwoordigt ook andere nieuwsmedia dan dagbladen; met welke issues met betrekking tot deze andere nieuwsmedia houdt NDP Nieuwsmedia zich vooral bezig? Op vrijwel alle gebieden lopen de belangen van private nieuwsmedia parallel. Alleen issues op het gebied van dagbladdistributie zijn een uitzondering op die regel. Een gelijk speelveld met de publieke omroep bijvoorbeeld is voor zowel TMG als RTL Nieuws van groot belang. Ook wetgeving over online privacy en journalistieke issues als de openbaarheid van bestuur zijn relevant voor alle nieuwsmedia. En dan heb ik de lobby voor een sterk auteursrecht nog niet eens genoemd. De meeste issues hebben direct of indirect met digitalisering te maken. Dat bindt onze leden steeds meer. Terug naar de dagbladen, aangezien het meest recente jaarverslag van daar betrekking op heeft: de rek lijkt uit de lezersinkomsten. Abonnementsprijzen verhogen biedt slechts weinig tegenwicht tegen de dalende oplagen, laat staan de dalende advertentie-inkomsten. Wat betekent dit voor de strategie van dagbladenuitgevers? Op basis van de cijfers over de afgelopen tien jaar is niet te concluderen dat de rek uit de lezersinkomsten is. De cijfers laten zien dat de lezersinkomsten nog elk jaar stijgen, alleen compenseert die omzetstijging de daling in advertentieinkomsten niet. We willen in ons volgende jaarverslag ook cijfers over de digitale activiteiten publiceren. De digitale omzet zal de daling in print vooralsnog niet compenseren, maar in dit stadium zijn groeipercentages van dubbele cijfers wel vertrouwenwekkend. Veel dagbladen bedenken nieuwe producten, complementair aan de krant, om de lezer en de adverteerder te bedienen. Heeft u het gouden ei al tussen die innovaties gevonden? Wereldwijd zoeken nieuwsuitgevers en vele andere partijen naar nieuwe, duurzame verdienmodellen. Hét ultieme model is nog niet gevonden. Voor een uitgever van gespecialiseerd of regionaal nieuws hoeft dat ook niet hetzelfde model te zijn als voor een nieuwsaanbieder met een groter publiek. De onderlinge concurrentie in combinatie met de noodzaak om te innoveren maakt de dynamiek in de sector ongekend. Een veelbelovend project van onze lidbedrijven is de bouw van een gezamenlijke contentdatabase, die de basis vormt voor mogelijke exploitatiemodellen van derden of wisselende

7 PAGINA 2/3 coalities van nieuwsuitgevers. Hiermee kunnen uitgevers innoveren met behoud van hun specifieke marktpositie. Websites vullen het bereik van krantenmerken enorm aan, blijkt uit het jaarverslag. Dat feit lijkt weinig indruk te maken op adverteerders. Wat moeten dagbladenuitgevers doen om hun online bereik beter te monetizen? De websites van dagbladen ontwikkelen zich juist goed. Dagbladsites zijn met een aandeel van 26 procent van de bruto mediabestedingen aan online displayreclame marktleider. In het derde kwartaal van 2011 bijvoorbeeld is voor 162 euro miljoen bruto aan online display advertising besteed. Daarin is het aandeel voor online dagbladen ruim 41 miljoen euro. Internet is na televisie en dagbladen in termen van bruto reclamebestedingen het derde mediumtype. Daarbinnen nemen dagbladsites dus een dominante positie in. De relatieve positie van dagbladsites is goed, in absolute zin blijven de inkomsten nog te ver achter bij print. Denkt u dat ad-blockers (plugins voor je browser die advertenties blokkeren) uiteindelijk voor problemen gaan zorgen? En ziet u al alternatieven vanuit de kranten? Onze zorg richt zich meer op beperkingen die de overheid onze lidbedrijven oplegt. Ik denk dan aan de Nederlandse cookiewetgeving. Mede door de wijze van handhaving door de OPTA gaan de regels veel verder dan de Europese richtlijn voorschrijft. De Nederlandse cookiewetgeving beperkt de online businessmodellen van nieuwssites. Targeted advertising, en daarmee het monetizen van het online bereik, wordt zo wel heel moeilijk gemaakt. Ironisch genoeg wordt het doel van de wet een geïnformeerde burger die zelf besluit welke informatie hij wel en niet wil delen op deze manier niet eens gerealiseerd. Ondertussen raakt Nederland achterop bij andere lidstaten. Een manier van kranten om adverteerders te lokken is het maken van gesponsorde themakranten, zoals NRC Media dat via haar nieuwe customer media afdeling doet. Vindt u dat een goed idee, kranten die gesponsorde content publiceren? Voorop staat dat journalistiek onafhankelijk moet zijn. Dat is het belangrijkste bestaansrecht van de titels en programma s van onze lidbedrijven. Dat neemt niet weg dat nieuwe vormen voor bekostiging van de journalistiek denkbaar zijn. Gesponsorde content die als zodanig herkenbaar is, kan een uitstekende vorm zijn. Regionale dagbladen hebben het moeilijk. Vooral Wegener staat er momenteel slecht voor. Is er, met de opkomst van hyperlokale websites, nog wel ruimte voor regionale dagbladen? Voorlopig staan de omzet en journalistieke capaciteit van hyperlokale websites niet in verhouding tot die van regionale dagbladen. Maar dat zegt natuurlijk niets over de toekomst. Ik denk dat de grenzen tussen regionale dagbladen en hyperlokale websites zullen verdwijnen. In uw vraag klinken de oude scheidslijnen tussen verschillende mediumtypen door. De meeste uitgevers hebben dat in hun strategische overwegingen achter zich gelaten. Nieuwsmerken zijn straks volledig crossmediaal, ook op regionaal en lokaal niveau. Dat is ook waar de consument om vraagt. blijft zijn lobbywerk intensiveren. Wat zijn de voornaamste problemen die er politiek spelen voor de nieuwsmediasector? Hoog op onze agenda staat de lobby voor een gelijk speelveld voor nieuwsbedrijven. Nu private nieuwsbedrijven op digitale platforms steeds vaker de publieke omroep tegenover zich treffen, zijn de spelregels aan herziening toe. Op commerciële basis goede journalistiek bedrijven is lastig als een grote concurrent dat zonder risico met belastinggeld

8 PAGINA 3/3 mag doen. Ook een gelijk speelveld met internetgiganten als Google en Facebook is van belang. Bijvoorbeeld op het terrein van online privacy, een andere prioriteit van NDP Nieuwsmedia. Eerlijke concurrentie betekent dat wetten die gelden voor alle mediabedrijven die op de Nederlandse markt actief zijn, ook moeten worden gehandhaafd in het geval van wereldwijde concerns. Het auteursrecht blijft iets waar zich mee bezig moet houden. Hoe houdbaar is dat in een tijd waarin iedereen alles kan delen en op internet kan plaatsen? Het maken van journalistieke content kost geld. Als dat niet kan worden terugverdiend, droogt de bron op termijn op. Verschraling van het nieuwsaanbod is dan het gevolg. De bescherming die het auteursrecht nieuwsbedrijven biedt, is noodzakelijk voor de sector. Door de eenvoudige verspreiding online is een adequaat auteursrecht zelfs urgenter dan voorheen. De nieuwsexceptie in de Auteurswet moet weer gaan doen waarvoor het oorspronkelijk bedoeld is. Om de nieuwsvoorziening te waarborgen mogen redacties onder voorwaarden nieuws overnemen. Het maakt daarbij niet uit of het een landelijk kwaliteitsmedium is of een hyperlokale nieuwssite. Partijen buiten de journalistiek moeten zich niet op de nieuwsexceptie kunnen beroepen. Het auteursrecht moet bescherming bieden tegen bedrijven als Google, die met aggregatiediensten oneigenlijk gebruik maken van nieuwscontent van derden en daarmee de journalistiek ondermijnen. Journalistieke content heeft waarde, daar mag geen misverstand over bestaan. De dagbladensector zit nu al zeker een decennium in zeer zwaar weer. Valt dit tij nog te keren? Wij doen niet mee aan die klaagzang. De nieuwsconsumptie is nog nooit zo groot geweest als nu. Private nieuwsbedrijven ontplooien talloze nieuwe initiatieven, kijk bijvoorbeeld naar de afgelopen verkiezingscampagne. Jaarlijks zetten onze lidbedrijven gezamenlijk meer dan anderhalf miljard euro om met de creatie en exploitatie van nieuwscontent. De omzet uit print neemt geleidelijk af. Van groot belang is daarom dat de omzet op digitale platforms blijft groeien. De vele innovaties en de sterke nieuwsmerken zijn daarvoor de belangrijkste ingrediënten. Wat we zeker weten is dat nieuws voor mensen onmisbaar blijft.