Hoe leer je effectief een tentamen? Stappenplan

Transcriptie

1 Hoe leer je effectief een tentamen? Stappenplan Het afstuderen bestaat niet alleen uit het schrijven van een scriptie. Vaak moeten er ook nog tentamens of laatste hertentamens gedaan worden. Op Facebook kreeg ik de vraag: Heb jij los van de scriptie sowieso tips voor effectiever studeren? Ik merk dat ik voor mijn examens leren nu best veel tijd kwijt ben en heb het idee dat ik dat op een betere manier zou kunnen doen. Het op een effectieve manier voorbereiden van tentamens bestaat uit drie fasen en in iedere fase voer je een aantal stappen uit. Fase 1 Inventariseer wat belangrijk is (2 uur) Fase 2 Breng de hoeveelheid informatie terug naar een behapbaar geheel (1 uur) Fase 3 Leer op een effectieve manier die werkt voor jouw brein (9-15 uur) Per fase zal ik de stappen beschrijven die je te doorlopen hebt. Als bonus geef ik aan het eind nog wat studietips zodat je in minder tijd meer gedaan krijgt, zodat je vrije tijd over houdt voor leuke dingen waardoor je niet ten onder gaat van de stress.. Fase 1 Inventariseer wat belangrijk is Het doel is dat je op een rijtje voor jezelf krijgt wat echt belangrijk is en dat je daarmee dus ook weet wat minder belangrijk is. De hoeveelheid studiestof om te bestuderen is vaak heel veel. Een studieboek, allerlei artikelen, aantekeningen. Je wil natuurlijk alleen je tijd besteden aan de stukjes informatie die je moet weten voor je tentamen. Door slim te analyseren kun je een goede inschatting maken van wat werkelijk de moeite waard is om aandacht aan te besteden. Het slim analyseren bestaat uit de volgende deelstappen: 1. Laat je onderbuik spreken 2. Achterhaal de grotere doelen van het college 3. Check je aantekeningen 4. Check de PowerPoints 5. Check proeftentamens 6. Check de stokpaardjes van je docent 7. Voel nog een keer na Je kunt hier met een gerust hart twee uurtjes tijd in stoppen. De moeite die je nu doet, betekent dat je straks veel minder studiestof hoeft te bestuderen, dus het is de tijdsinvestering zeker waard. Gelukkig afstuderen Zelf een studievraag? Stel hem via: 1

2 1. Laat je onderbuik spreken Ik weet zeker dat je al vermoedens hebt over wat belangrijk is. Zeker op onbewust niveau. Daarom raadpleeg je als eerste wat al ergens van binnen opgeslagen zit. Hoe doe je dat? Stap 1 Je neemt een leeg document voor je Zet een timer op 3 minuten Schrijf alles op wat volgens jou echt belangrijk is Hulpzinnen: Stap 2 Het is belangrijk om te weten dat Het is belangrijk om te weten hoe Het is belangrijk om.. te kunnen Het is belangrijk om te snappen dat Je zet een timer op 5 minuten Je sluit je ogen Focust op je ademhaling, tot deze naar je buik zakt Dan roep je beelden op van het desbetreffende college Zie je zelf weer zitten bij dat vak Laat opkomen wat opkomt Als de timer is afgelopen, schrijf je in het document wat tot je is gekomen 2. Achterhaal de grotere doelen van het college Je mag ervan uitgaan dat het college een functie heeft als deel van het grotere geheel, je opleiding. Het is van belang om te achterhalen welke functie dat is, want aan de hand daarvan is het makkelijk om vast te stellen dat bepaalde stof essentieel is of bijzaak. Hoe achterhaal je het grotere doel? Stap 1: Raadpleeg de vakomschrijving. Deze kan online staan, in de studiegids, in de syllabus bij het college, in de hand- out bij het eerste college of in het programma. Je raadpleegt wat je hebt. Stap 2: Met de informatie die je hebt maak je de volgende zinnen af in je document: Het onderwerp van het college is: Het college wil antwoord geven op vragen als: Aan het einde van het college moeten studenten weten dat: Aan het einde van het college moeten studenten het volgende kunnen: Gelukkig afstuderen Zelf een studievraag? Stel hem via: 2

3 3. Check je aantekeningen Tijdens het college zijn er ongetwijfeld de nodige hints gegeven over wat relevant is. Als het goed is, was je erbij en heb je er een notitie van gemaakt met een uitroepteken ervoor, een sterretje, een onderstreping of een rondje erom heen. Wat je doet: je pakt al je aantekeningen erbij en scant ze doelgericht op markeringen. In je document zet je zinnen als: Ik moet in ieder geval weten dat Ik moet in ieder geval weten hoe.. moet ik in ieder geval kunnen 4. Check de PowerPoints/presentaties Zijn er presentaties gebruikt? Mooi, ga dan op zoek naar markeringen in de PowerPoints die erop wijzen dat iets belangrijk is. Stap 1 Bekijk in steeds in de eerste slide van ieder college of er ergens een expliciete intentie/doel van dat specifieke college genoemd is. Zet in je document: Wat ze in ieder geval wilden overbrengen is. Stap 2 Loop per college door de sheets heen en scan deze op markeringen. Zijn er dingen onderstreept? Vet gedrukt? Voorzien van uitroeptekens? Hoofdletters? Zet in je document: Het lijkt relevant te zijn om te weten dat. is een belangrijk persoon. is een belangrijk begrip. is een belangrijke gebeurtenis. is een belangrijke theorie 5. Check proeftentamens Wellicht zijn er proeftentamens. Zet in je document op een rijtje: Dit is wat je moet weten: (begrippen) Dit is wat je moet begrijpen: (hoe iets in elkaar zit) Dit is wat je moet kunnen: (wat je concreet moet kunnen toepassen) Gelukkig afstuderen Zelf een studievraag? Stel hem via: 3

4 6. Check de stokpaardjes van je docent Soms zijn docenten vrij om de tentamens helemaal zelf te ontwerpen. Mocht dit zo zijn: ken dan de ontwerper van je tentamen. Wat je wil weten is waar jouw docent zich precies in heeft gespecialiseerd in zijn opleiding/werkende leven. Op welk subgebied is het een expert? Vaak ontstaat zo n expertise doordat de docent hier tijdens zijn/haar studie onderzoek naar heeft gedaan of daar nu onderzoek naar doet. Stap 1: Zorg dat je iets van een profiel vindt van je docent. Raadpleeg Google, de opleidingswebsite of LinkedIn. Stap 2: Kijk of je een superspecialisatie van je docent kunt ontdekken en ga na of dit ook ergens in de colleges is terug gekomen (herken je dat dit aan bod is gekomen?) Stap 3: Maak af in je document Voor mijn docent is een belangrijk onderwerp. Voor mijn docent is een belangrijk begrip. Voor mijn docent is een belangrijke persoon. Voor mijn docent is een belangrijke theorie 7. Voel nog een keer na Nu je nog eens door de stof heen bent gegaan, kan het dat er weer meer kennis is vrij gekomen. Stap 1: Ga weer even rustig zitten. Stap 2: Zet een timer van 3 minuten Stap 3: Sluit je ogen Stap 4: Bezin je op de vraag: Wat is er wat ik nog meer moet weten voor dit tentamen? Stap 5: Als er nog nieuwe dingen in je op zijn gekomen dan schrijf je die op. Hulpzinnen: Het lijkt mij ook relevant om te weten dat is een onderwerp wat er ook nog toe doet. Resultaat fase 1 Het document wat je nu gecreëerd hebt, zal voor zo n 80% benoemen wat werkelijk relevant is voor je tentamen. Ik raad aan om ervoor te kiezen om vanaf dit punt alleen maar aandacht te geven aan studiestof die aansluit bij de zinnen die je hebt opgeschreven. De rest laat je los. Daar stop je geen tijd in. Gelukkig afstuderen Zelf een studievraag? Stel hem via: 4

5 Fase 2 Breng de hoeveelheid informatie terug naar een behapbaar geheel Je weet nu wat belangrijk is, maar de inhoudelijke informatie staat nu nog verspreid over boeken, documenten, PowerPoints et cetera. Dat is niet handig om te leren. Wat je gaat doen, is alle relevante informatie in 1 document zetten. Je hulpmiddel daarbij is het document wat je in Fase 1 hebt gecreëerd. Je einddoel is het creëren van een Q&A document oftewel een document met vragen en antwoorden. Stap 1: Zet alles wat je in het document van Fase 1 hebt opgeschreven om naar vragen. Voorbeeld 1 Voor mijn docent is coping een belangrijk begrip. Wordt: Wat houdt coping in? Voorbeeld 2 Prospect theory is een belangrijke theorie Wordt: Wat wordt er verstaan onder de Prospect theory? Voorbeeld 3 Dit is wat je moet begrijpen: het ELM- model over hoe mensen beslissingen nemen Wordt: Hoe nemen mensen beslissingen volgens het ELM- model? Resultaat stap 1 Een lijst met relevante vragen. Stap 2: Orden je vragen Welke vragen zijn hetzelfde? (dubbele vragen haal je weg) Welke vragen gaan over hetzelfde onderwerp? (deze zet je onder elkaar) Bedenk categorieën waar een reeks vragen onder valt (de categorie gebruik je als kopje waar je de vragen onder zet) Resultaat fase 2 Je zult zien dat je helemaal niet zo heel veel vragen hebt om te beantwoorden. Misschien een stuk of 20. Je weet nu: als ik een antwoord kan geven op deze vragen dan weet ik genoeg om het tentamen te kunnen maken. Gelukkig afstuderen Zelf een studievraag? Stel hem via: 5

6 Fase 3 Leer op een effectieve manier die werkt voor jouw (creatieve) brein In drie stappen je tentamen leren. Stap 1 (3-6 uur): In je studiestof ga je de antwoorden zoeken op de vragen uit je document die fase 2 heeft opgeleverd. Dit is dus pas het moment dat je een boek openslaat. De antwoorden schrijf je onder iedere vraag. Resultaat Een behapbaar document met relevante vragen en antwoorden. Dit is alles waar je je nog mee bezig hoeft te houden. Je hoeft dus niet meer te schakelen tussen boeken, aantekeningen, artikelen et cetera. Je hebt de meest relevante samenvatting van de studiestof in handen waar je ook nog eens op een praktische manier mee kunt oefenen (zie volgende stappen). Stap 2 (2 uur): Let op, dit is de belangrijkste stap van het hele leerproces. Hier is waar de magie gebeurt. Ieder antwoord heb je nu in woorden staan. Het is lastig om hoeveelheden woorden te leren. Je kan het jezelf een stuk makkelijker maken door ieder antwoord om te zetten naar een tekening of een processchema. Hoe maak je een tekening? Het gaat erom dat je iets maakt waaruit jij kan afleiden wat ook alweer het antwoord op de vraag is. Je kan hiervoor je associatieve brein gebruiken. Het gaat er totaal niet om of je mooi kan tekenen. Als jij er maar in kan zien wat het voorstelt. Stel dat je moet onthouden dat Francis Bacon de vader was van het empirisme. Dan teken je misschien wel een varkentje (Bacon) met een afstudeerhoedje (empirisme) op die een stokbrood (Francis) eet. Het is maar net welke associaties jij maakt en dat jij kan herkennen dat iets een varken/stokbrood voorstelt. Dus leef je uit! Hoe maak je een processchema? Je zet woorden neer met een cirkel eromheen en daartussen zet je pijlen om gevolgrelaties uit te drukken. Ik weet zeker dat je creatief genoeg bent om met vormpjes en pijlen uitdrukking te geven aan hoe bepaalde begrippen samenhangen. Eventueel kan je na het processchema ook nog een tekeningetje maken om uitdrukking te geven waar het processchema over gaat. Tip Ik raad aan om het document met vraag- antwoorden te printen en dan de nodige witruimte over te laten voor het maken van een tekening. Gelukkig afstuderen Zelf een studievraag? Stel hem via: 6

7 Stap 3 (2 uur): Je gaat nu leren door iedere vraag hardop aan jezelf te stellen en je mag alleen kijken naar je tekening om het antwoord te formuleren. Je kunt de vraag hardop voor jezelf beantwoorden of je kunt het antwoord op papier zetten. Nadat je de vraag beantwoord hebt, check je het antwoord wat je had uitgeschreven. Dit proces van oefenen herhaal je nog een keer. Stap 4 (2 uur): Je gaat nu leren door iedere vraag hardop te stellen en hem zonder hulpmiddel (tekening) te beantwoorden. Je zult merken dat de hulpmiddelen al verankerd in je hoofd zitten en dat je je tekeningetjes op kunt roepen, waarna het ook makkelijk voor je is om het antwoord op de vraag te formuleren. Controleer je antwoord met de tekst die je hebt uitgeschreven. Resultaat fase 3 je beschikt nu over de meest relevante kennis van het college en zodra je met een begrip geconfronteerd wordt op het tentamen dan roept het meteen associaties op met je tekeningen, waardoor je makkelijker op de kennis kunt komen. Wat als je minder tijd hebt? Een goede voorbereiding van je tentamen vraagt zo n uur. Maar er valt ook zeker af te dingen op deze tijd afhankelijk van hoeveel dagen je hebt. Dus must van fase 1: 1. Laat je onderbuik spreken 2. Achterhaal de grotere doelen van het college (check dan 1 bron) 3. Check je aantekeningen 4. Check de PowerPoints 5. Check proeftentamens Stap 6 en 7 kan je eventueel laten zitten. Fase 2 = must Fase 3 De stappen 1 en 2 zijn een must waarna je zelf beslist hoeveel tijd je nog neemt om te oefenen door stappen 3 en 4 uit te voeren. Door het maken van tekeningetjes die de antwoorden uitdrukken, ben je de essentie van de stof al aan het vatten voor jezelf. Hierdoor krijgt de stof al een plekje in je brein. Met de stappen 3 en 4 veranker je die kennis nog is. Tip Als het grotere plaatje van deze manier van werken je duidelijk is geworden, is het ook mogelijk om de fases door elkaar heen te laten lopen. Je formuleert bij fase 1 dan bijvoorbeeld al direct de vraag en als je op dat moment ook al het antwoord voor je neus hebt, schrijf je dat antwoord alvast uit. Gelukkig afstuderen Zelf een studievraag? Stel hem via: 7

8 Het uitschrijven van de antwoorden doe je dus echt alleen als je het antwoord op dat moment al voor je hebt. Voor de vragen waarbij je een boek/artikel zult moeten raadplegen wacht je tot je bij fase 3 bent uitgekomen. Tips om op een gezonde manier te studeren Als er nood aan de man is, zijn we plotseling bereid om nachten door te halen en uren te maken. Hieronder vertel ik je de basis van een manier van werken waarmee je veel gedaan krijgt in relatief weinig tijd en waarbij je ook in stressvolle tijden de ontspanning erin weet te houden, zodat je zowel voor als na je tentamen(s) nog wat waard bent. Ga ervan uit dat je per dag 3 uur cognitieve energie hebt die je kunt besteden aan deze (cognitieve) taken. Werk alleen langer dan 3 uur als je na de eerste drie uur echt MEGA veel energie over hebt (meestal is dit niet zo) Werk steeds 1 uur aan de taken uit dit document en neem na 1 uur werken 20 minuten pauze Zet een timer zodat je weet wanneer er een uur voorbij is. In het uur dat de timer loopt, ben je werkelijk aan het werk met de taken uit dit document. Op je mobiel kijken/facebook etc. mag pas weer in je pauze. Zet ook voor je pauze een timer van 20 minuten, zodat je niet per ongeluk te lang blijft hangen op social media et cetera. In het beste geval ga je in de 20 minuten pauze iets doen waar je energie van krijgt en wat schermvrij is. Bijvoorbeeld bewegen, naar buiten gaan of iets anders actiefs. Gelukkig afstuderen Zelf een studievraag? Stel hem via: 8