5 Begrijp wat je leest

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "5 Begrijp wat je leest"

Renske Kuipersё
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Na deze les kun je: een tekst globaal en actief lezen; alinea s herkennen in een tekst; de hoofdzaken uit een tekst halen; een samenvatting van een tekst maken. 5 Begrijp wat je leest Ken je dat?

1 Na deze les kun je: een tekst globaal en actief lezen; alinea s herkennen in een tekst; de hoofdzaken uit een tekst halen; een samenvatting van een tekst maken. 5 Begrijp wat je leest Ken je dat? Je zit een tekst te lezen voor geschiedenis of aardrijkskunde. Na een paar bladzijden heb je al geen idee meer waar het over gaat! Hoe zorg je dat je ook echt begrijpt wat je leest? De truc is om de tekst actief te lezen. 1 Globaal lezen Als je slim bent, lees je een tekst eerst globaal door. Daarbij kijk je alleen naar dingen die direct opvallen, zoals de titel en tussenkopjes. Lees de tekst op pagina 29 globaal. Je hebt één minuut! Globaal lezen helpt je om de grote lijn van de tekst te zien. Het gaat om je eerste indruk, je hoeft nog niet alles te snappen. Let bij globaal lezen op de volgende dingen: 1. De titel: geeft aan waar de tekst over gaat. 2. Tussenkopjes: zeggen iets over het stukje tekst dat volgt. 3. Woorden die cursief, vet of onderstreept zijn: dit is vaak belangrijke informatie. 4. Plaatjes: laten zien waar de tekst over gaat. Schrijf in twee zinnen op waar de tekst volgens jou over gaat. Bespreek deze opdracht met de klas. Waarom is het slim om eerst globaal te lezen? 27 Tumult 14-15

2 Je weet nu ongeveer waar de tekst over gaat. Maar om echt te begrijpen wat er staat, moet je actief lezen. Dat betekent dat je iets gaat doen met de tekst. Bijvoorbeeld dingen onderstrepen of een samenvatting maken. 2 Alinea s Elke tekst bestaat uit blokjes tekst. Dat noem je alinea s. Een alinea begint altijd op een nieuwe regel met een hoofdletter. Tel hoeveel alinea s de tekst op pagina 29 heeft. Zet voor iedere alinea in de kantlijn een nummer. Begin bij 1, dan 2 etc. Totaal aantal alinea s: Bij actief lezen gaat het erom dat je de belangrijkste informatie uit de tekst haalt. In elke alinea staat belangrijke informatie. Vaak staat die aan het begin van de alinea. Soms aan het einde. De belangrijkste informatie noem je de hoofdzaken. Minder belangrijke informatie noem je bijzaken. 3 Hoofdzaken onderstrepen Onderstreep de hoofdzaken in de tekst op pagina 29. Onderstreep in elke alinea de informatie die volgens jou het belangrijkste is. Bespreek dit met de klas. Zet bij delen van een tekst die je niet snapt een vraagteken. Zoek dit later op of vraag het aan je docent of je ouders. Heeft iedereen dezelfde zinnen onderstreept? Hoe weet je wat de hoofdzaken zijn? 28 Tumult 14-15

Waar groeien planten het beste? Kou en warmte Planten hebben licht en warmte nodig. Daarom groeien in koude gebieden minder planten dan in warme gebieden.

Waar de zon veel en fel schijnt, wordt het dus het warmst. Hoe hoger de zon aan de hemel staat, hoe feller de zon is en hoe warmer het dus is.

Hoe hoger de zon aan de hemel staat, hoe feller de zon is. Bij de Noordpool gaat de zon in de zomer niet onder. Nat en Droog Vergeet jij ook vaak je planten water te geven?

Voorbeelden van neerslag zijn: regen, sneeuw en hagel. Een deel van de neerslag verdwijnt weer door verdamping. Verdamping is het veranderen van water in waterdamp. Aan waterdamp hebben planten niets.

3 Waar groeien planten het beste? Kou en warmte Planten hebben licht en warmte nodig. Daarom groeien in koude gebieden minder planten dan in warme gebieden. Maar hoe kan het dat het niet overal op aarde even warm is? De zon schijnt op de aarde. De aardkorst verandert een deel van het zonlicht in warmte en verwarmt de lucht erboven. Waar de zon veel en fel schijnt, wordt het dus het warmst. Hoe hoger de zon aan de hemel staat, hoe feller de zon is en hoe warmer het dus is. Op de evenaar staat de zon heel hoog aan de hemel en daar is het dan ook het warmst. Op de Noord- en de Zuidpool staat de zon juist heel laag aan de hemel en daarom is het daar het koudst. Hoe hoger de zon aan de hemel staat, hoe feller de zon is. Bij de Noordpool gaat de zon in de zomer niet onder. Nat en Droog Vergeet jij ook vaak je planten water te geven? Dan is een cactus iets voor jou. Maar ook een cactus heeft net als alle planten water nodig, ook al is het niet veel. Water valt op de aarde als neerslag. Voorbeelden van neerslag zijn: regen, sneeuw en hagel. Een deel van de neerslag verdwijnt weer door verdamping. Verdamping is het veranderen van water in waterdamp. Aan waterdamp hebben planten niets. De verdamping is in warme gebieden groter dan in koude gebieden. In gebieden waar weinig neerslag valt, zoals in de woestijn, groeien planten die lang zonder water kunnen. Ze hebben zich aan de droogte aangepast. In gebieden waar regelmatig water valt, komen veel meer soorten planten voor. In de woestijn valt weinig neerslag. Daar groeien weinig soorten planten. In de jungle valt veel neerslag. Daar groeien veel soorten planten. Bron: Mundo, Lesboek 1 vmbo-kgt, 2007, Thieme Meulenhoff. 29 Tumult 14-15

Als je een tekst actief gelezen hebt, maak je een samenvatting. Daarin zet je de hoofdzaken uit een tekst. Maar dan in je eigen woorden. Zo zie je of je de tekst goed hebt begrepen.

4 Als je een tekst actief gelezen hebt, maak je een samenvatting. Daarin zet je de hoofdzaken uit een tekst. Maar dan in je eigen woorden. Zo zie je of je de tekst goed hebt begrepen. 4 Samenvatting Maak een samenvatting van de tekst op pagina 29. Schrijf per alinea de belangrijkste informatie op in je eigen woorden. Titel: Alinea 1: Op de laatste dag voor een toets, lees je de samenvatting. En je laat je overhoren. Je kunt ook zelf vragen over de tekst bedenken en ze dan beantwoorden. Alinea 2: Alinea 3: Alinea 4: Alinea 5: Alinea 6: Bespreek de samenvatting met de klas. Pas je samenvatting zo nodig aan. 30 Tumult 14-15

5 Spiekbriefje Maak een spiekbriefje van de tekst op pagina 29. Schrijf hieronder zo kort mogelijk de belangrijkste informatie uit de tekst op. Eigenlijk is dat een mini-samenvatting! Je hersenen onthouden beelden beter dan woorden. Het kan dus helpen om tekeningetjes te maken bij een tekst. Stripverhaal Teken de tekst op pagina 29. Maak hieronder een stripverhaal van de tekst. Maak voor elke alinea een tekening die laat zien waar die alinea over gaat. 31 Tumult 14-15

Studiekaarten Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaarten Tekstbegrip en Samenvatten. Deze les ging over... begrijpen wat je leest. Voor veel vakken moet je teksten lezen.

6 Studiekaarten Log in op Bekijk de studiekaarten Tekstbegrip en Samenvatten. Deze les ging over... begrijpen wat je leest. Voor veel vakken moet je teksten lezen. Hoe zorg je dat je begrijpt wat je leest? De truc is om actief te lezen.... globaal lezen. Begin met globaal lezen. Daarbij kijk je alleen naar de dingen die direct opvallen, zoals de titels en tussenkopjes.... actief lezen. Actief lezen betekent dat je iets gaat doen met de tekst. Bijvoorbeeld dingen onderstrepen of de tekst samenvatten.... alinea s. Elke tekst bestaat uit blokjes tekst. Dat noem je alinea s.... hoofdzaken. De belangrijkste informatie staat vaak aan het begin van elke alinea. Soms aan het einde. Dit noem je de hoofdzaken.... samenvatting. In een samenvatting zet je de hoofdzaken uit de tekst in je eigen woorden. 32 Tumult 14-15

Vergelijkbare documenten

3 Zelfstandig leren. 1 Wat is de opdracht?

3 Zelfstandig leren. 1 Wat is de opdracht? Na deze les kun je zelfstandig leren in vier stappen: 1. Wat is de opdracht? 2. Maak een plan 3. Doen! 4. Terugkijken 3 Zelfstandig leren Een werkstuk maken, een toets leren voor geschiedenis of een spreekbeurt