Synthese van de door de CRE en de CREG georganiseerde raadpleging in verband met het beheer van de koppelverbinding tussen Frankrijk en België

Transcriptie

1 Synthese van de door de CRE en de CREG georganiseerde raadpleging in verband met het beheer van de koppelverbinding tussen Frankrijk en België AANTAL ANTWOORDEN EN OORSPRONG Er werden negentien antwoorden ontvangen, wat toch wel getuigt van de belangstelling van de marktspelers voor deze raadpleging. De meeste zijn afkomstig van landen die rechtstreeks bij de raadpleging betrokken zijn - Frankrijk, België, Duitsland, Nederland. Er is een ruime representativiteit wat betreft de respondenten: twee grote consumentenverenigingen, zes traditionele producenten of filialen ervan, een distributeur, een onafhankelijk producent, drie traders, twee in aanmerking komende afnemers, de Europese Commissie en een universiteit. BALANS VAN DE WERKING SEDERT 1 JULI Transparantie De marktspelers zijn van oordeel dat de transparantie van het toewijzingsmechanisme erop vooruitgegaan is. Vijf van hen vragen echter een harmonisatie van het formaat en de inhoud van de gepubliceerde gegevens. Niettemin klagen alle gebruikers over de ondoorzichtigheid van de regels voor de berekening van de capaciteiten, het gebrek aan informatie over de toestand van de koppelverbindingen (onder meer aan de Duitse en de Zwitserse grens) en de kwaliteit van de capaciteitsvooruitzichten. De Europese Commissie benadrukt dat er heel wat informatie ontbreekt opdat de marktspelers de belangrijke wisselwerking tussen deze uiteenlopende grenzen zouden kunnen begrijpen. - Beperkingen als gevolg van de one to one De regel van «one to one» schrijft voor dat de gebruiker die capaciteit op de koppelverbinding verwerft ook degene moet zijn die de toelating heeft om ze bij RTE en ELIA te nomineren. Bijgevolg moet hij houder zijn van zowel een contract voor het gebruik van de Frans-Belgische koppelverbinding in Frankrijk als van een ARP-contract (Access Responsible Party) in België. Deze verplichting vereenvoudigt het beheer van de nominaties voor de netbeheerders. Het risico op vergissingen verbonden aan nominaties vanwege verschillende marktspelers aan de ene en de andere kant van de grens wordt hierdoor immers beperkt. Een gebruiker wijst op het gevolg daarvan: de uitwisseling van blokken tussen ARPs in België en niet aan de grens zou fiscale meerkosten meebrengen Januari /6

2 en zo zou het CBT-tarief tweemaal toegepast worden op de energie die voor een transit door ARPs uitgewisseld wordt. - Onmogelijkheid om per dag te nomineren in de richting België - Frankrijk Het mechanisme is slechts gezamenlijk in de richting Frankrijk België. In omgekeerde zin organiseert ELIA, aan Belgische kant, een maandelijkse toewijzing van 4 blokken van maximum 100 MW per marktspeler, wat er volgens een gebruiker toe leidt dat de capaciteit die aan één en dezelfde marktspeler wordt toegewezen beperkt wordt tot 100 MW, terwijl er geen sprake is van overbelasting. Diezelfde marktspeler wijst erop dat de timing van de maandelijkse nominaties verhindert dat er arbitrages met de Franse markt kunnen plaats hebben, omdat het huidige mechanisme het nomineren van een transmissie op dagbasis verbiedt. Nochtans liggen de prijzen in Nederland vaak op 0 /MWh tijdens de daluren op zondag en maandagmorgen. Dit ontbreken van een dagelijkse toewijzing in de richting België - Frankrijk wordt nog door vier andere respondenten aan de kaak gesteld. - Verenigbaarheid van de nominatieregels Het verbeteren van de verenigbaarheid van de regels, procedures en vervaltermijnen voor de Frans-Belgische, Belgisch-Nederlandse en Frans-Duitse grens, evenals het normaliseren van de informatiesystemen voor de nominaties wordt gevraagd door 9 respondenten. Het Duitse systeem (KISS) dat meerdere nominaties per dag toelaat (intra day), wordt als te volgen voorbeeld aangehaald door 2 respondenten. Wat er ook van zij, het harmoniseren van de informatieoverdracht zou de uitwisselingsoperaties veel vlotter maken en de intrede van nieuwkomers vergemakkelijken door hun investeringen in software te beperken. - Timing van de toewijzingsprocedures Heel wat marktspelers beklagen zich over het gebrek aan coördinatie van de toewijzingsprocedures aan de uiteenlopende grenzen en meer bepaald over de moeilijkheid om doorvoer van Frankrijk naar Nederland te realiseren. Drie marktspelers stellen voor de timing van de toewijzingen te herzien. In afwachting van een gecoördineerd mechanisme en voor zover de stromen grotendeels van Frankrijk naar Nederland blijven gaan, stellen twee marktspelers op z n minst het volgende voor: dat de publicatie van de definitieve waarde van de maandelijkse capaciteit die door ELIA wordt toegewezen (op de 1 ste werkdag na de 20 ste van de maand M-1) de maandelijkse veilingen België Nederland van de TSO auction (de 10 de werkdag van de maand M-1) zou voorafgaan; dat de dagelijkse veilingen België Nederland (9 uur) later zouden gehouden worden, opdat de marktspelers zouden kunnen reageren op de bevestiging van de toewijzing van de dagcapaciteiten aan de Frans-Belgische grens. - Gebrek aan vastheid van de capaciteit De respondenten aanvaarden dat het waarborgen van de capaciteit een prijs heeft, maar vragen dat de capaciteit voor de totale geldigheidsduur van het toegangsrecht zou gewaarborgd worden. Vandaar dat artikel 9 van het toewijzingsmechanisme, dat voorziet Januari /6

3 in een waarborg «met uitzondering, voor de maandelijkse capaciteit, van te hoogste een dag per maand» wordt bekritiseerd door 4 respondenten, onder meer in het licht van de forfaitaire kosten die gefactureerd worden door ELIA 1. Twee marktspelers stellen overigens de vage definitie van de verdeling van de aansprakelijkheid tussen de twee TNB in geval van onderbreking aan de kaak. - Langlopende contracten De ondoorzichtigheid van de gereserveerde vermogens en van de nominaties uit hoofde van langlopende contracten wordt door verscheidene respondenten aan de kaak gesteld. De Europese Commissie vraagt dat de aanbevelingen van de CEER in verband met de transparantie, die op 17 en 18 oktober 2002 werden goedgekeurd in Rome, zouden toegepast worden en wijst erop dat de aard, de werking en de duur van de bestaande langlopende contracten op de koppelverbinding Frankrijk België niet worden uitgelegd. Ze meent dat het omvormen van de langlopende contracten tot financiële contracten een oplossing zou kunnen bieden. Twee marktspelers stellen het bestaan van langlopende contracten aan de kaak. Eén van beide stelt voor dat er veilingen zouden worden georganiseerd voor de hele capaciteit en dat de opbrengsten ervan zouden teruggegeven worden aan de houders van langlopende contracten in overeenstemming met de capaciteit die hen toebehoort. - Geringe beschikbare capaciteiten Zeven marktspelers benadrukken het feit dat er slechts geringe commerciële capaciteiten op de koppelverbinding beschikbaar zijn. - Nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de door de TNB gepubliceerde capaciteitsprognoses De regels die tussen de twee TNB werden overeengekomen voorzien in de publicatie van «een indicatieve waarde van de capaciteit beschikbaar voor maandelijkse toewijzing» op de eerste werkdag van de maand M-1 voor M, waarna de definitieve waarde wordt vastgesteld op de 20 ste. Heel wat marktspelers stellen de slechte kwaliteit aan de kaak van de prognoses die beide TNB op dat tijdstip maken, aangezien de capaciteiten tussen deze datums meestal met de helft verminderen. 5 marktspelers wijzen op het risico en de bijkomende kosten die het dekken ervan meebrengt. Twee respondenten hebben het over een «onoverkomelijk probleem». Twee andere respondenten stellen voor de waarden van de maandelijkse capaciteiten wekelijks aan te passen om het fenomeen af te zwakken. - Prijs van de redispatching Eén marktspeler betwist de gegrondheid van de betaling van de redispatching die nodig is om de capaciteit te waarborgen. De overigen betwisten die niet, mits er een grotere transparantie komt inzake de regels voor de berekening van de congestiekosten die hen worden aangerekend (7 respondenten) en inzake de toewijzing van de ontvangsten (4 respondenten). Immers, ondanks de inspanningen voor meer transparantie van RTE, die door alle marktspelers worden aangehaald, stellen sommige zich niet tevreden met de reeds gegeven uitleg op haar website. Elia, van haar kant, geeft slechts weinig uitleg over de oorsprong en het bedrag van de congestiekosten die zij aanrekent. 1. Deze regel wordt eveneens toegepast door TSO-Auction aan de Belgisch-Nederlandse grens. Januari /6

4 De marktspelers hekelen het feit dat het huidige systeem voor Duitsland en Zwitserland hen verplicht om «blindelings» op te treden, aangezien de informatie die hen ter beschikking wordt gesteld door RTE onvoldoende nauwkeurig en relevant is. Hun kritiek slaat echter uitsluitend op de transparantie van het mechanisme van de congestiekosten voor de uitwisselingen op D-1 en niet op het principe van het gebruik van redispatching om de capaciteiten van de koppelverbinding te vergroten en van het factureren van de eraan verbonden kosten. De meningen lopen uiteen wat betreft de regels voor het innen van deze kosten: forfaitaire kosten voor twee gebruikers die op de noodzaak wijzen om de voorspelbaarheid en de beperking van het financieel risico te verzekeren, vooraf geraamde kosten op uurbasis voor twee andere marktspelers die op de noodzaak wijzen dat het signaal congestieprijs coherent moet zijn met de toestand van het net in reële tijd. Om de informatie van de gebruikers te verbeteren stelt een respondent voor een kostenprofiel per uur te publiceren, liever dan één enkele waarde, waardoor de uren met het hoogste risico identificeerbaar zouden worden. Eén respondent stelt bovendien de huidige toestand aan de kaak waarbij de capaciteiten op de Belgische grens worden gewaarborgd zonder enige facturatie van redispatchingkosten door RTE, waardoor de beperkingen om vermogen beschikbaar te stellen voor de uitvoer en de kosten verbonden aan het wegwerken daarvan worden afgewenteld op de overige Franse grenzen. WISSELWERKING TUSSEN DE MARKTEN EN DE KOPPELVERBINDINGEN - België Alle marktspelers betreuren de beperkte openstelling van de Belgische markt: de onmogelijkheid om in België «modulatie-energie» te bekomen, het ontbreken van een beurs (en dus van een prijsreferentie), het gebrek aan transparantie en de aanwezigheid van een dominante operator worden als belangrijkste hinderpalen aangehaald. De Europese Commissie wijst op de ontoereikende liquiditeit van de Belgische groothandelsmarkt en het ontbreken van een onbetwiste prijsindex in België die als referentie kan dienen. Verscheidene marktspelers benadrukken de noodzaak van een beurs in België: een marktspeler beschouwt deze stap als prioritair en twee marktspelers wijzen erop dat de transparantie met betrekking tot de prijzen daardoor zou verbeteren. Drie respondenten stellen een verbeterde liquiditeit van de markt in het vooruitzicht. Ten slotte wordt in 4 antwoorden voorgesteld om tot de verkoop van virtuele productiecapaciteit van Electrabel over te gaan om de openstelling van de markt te bevorderen. - Frankrijk Enkele respondenten, waaronder de Europese Commissie, wijzen op de ontoereikende liquiditeit van de Franse groothandelsmarkt. Eén van hen meent dat de liquiditeit van de Franse markt van dag tot dag vermindert en dat de op Powernext uitgewisselde volumes stagneren en beweert dat het huidige mechanisme één van de oorzaken van deze malaise is. Januari /6

5 - Nederland Het omzetvolume van de Nederlandse groothandelsmarkt wordt als te beperkt beschouwd (3 antwoorden). Een marktspeler beweert dat de geringe liquiditeit op APX aan de oorsprong ligt van mogelijke prijsmanipulaties door de deelnemers eraan. REGELS VOOR DE TOEWIJZING VAN DE KOPPELVERBINDINGSCAPACITEITEN - Algemene beschouwingen De Europese Commissie benadrukt dat het bij de keuze van de regels voor de toewijzing van de koppelverbindingscapaciteiten belangrijk is om rekening te houden met de huidige situatie van de markten, vooral als men er een hoog concentratieniveau op de productiemarkten vaststelt. Eén respondent verdedigt de toewijzingsmethode op basis van Coordinated cost +. - Belang en opportuniteit van de jaarlijkse reserveringen Bijna alle respondenten antwoorden dat, met het oog op de fysische levering aan in aanmerking komende afnemers in België, jaarlijkse reserveringen absoluut noodzakelijk zijn, maar sommige willen de uitvoering ervan afhankelijk maken van een toewijzingsproces door middel van veilingen. Twee andere benadrukken dat het geringe algemene niveau van de capaciteiten dit voornemen illusoir maakt. - Veilingen De verdiensten van de «market based» toewijzingen, in de eerste plaats van de expliciete veilingen, worden geprezen door meerdere grote producenten en de traders. Impliciet of expliciet zou de inwerkingtreding ervan het, volgens hen, mogelijk maken om de kwaliteit van de prognoses te verzekeren, de openstelling en de transparantie van de (onder meer Belgische) markten te verzekeren, het ter beschikking van de marktspelers stellen van een maximale capaciteit te verzekeren, enz. De marktspelers die niet actief zijn op deze grens benadrukken dat een veilingsysteem theoretisch aan iedereen toelaat om aan de toewijzing deel te nemen. Daarentegen, de verenigingen van industriële grootverbruikers vinden dat het organiseren van veilingen de concurrentie in België zal bedreigen, vermits door het ontbreken van lokale productiemiddelen die niet in de handen zijn van de dominerende producent, op korte termijn de concurrentie via de import verloopt. Andere marktspelers zijn van oordeel dat het veilen van de capaciteiten pas de laatste stap mag vormen in de openstelling van de markten die nog moeten opgericht worden. Volgens hen moet daarvoor toegezien worden op de liquiditeit van de groothandelsmarkten en op de transparantie van de toegangsregels en van de regels voor het compenseren van de onevenwichten. Eén marktspeler is van mening dat, in afwachting van het opstellen van een systeem van veilingen, het huidige Frans-Belgische mechanisme moet uitgebreid worden tot de overige grenzen en in het bijzonder tot de Frans-Duitse grens. De Europese Commissie steunt het initiatief van de twee netbeheerders om tot een gecoördineerd toewijzingssysteem te komen en vindt het op lange termijn verkieslijk om tot een oplossing op basis van marktmechanismen voor de regio te komen. Januari /6

6 - Pro rata Over de voordelen van de pro rata, waaraan onder meer gedacht wordt voor een jaarlijkse toewijzing, bestaat geen unanimiteit. Eén marktspeler is er voorstander van. Vier marktspelers denken dat het een bevredigende voorlopige oplossing kan zijn, onder bepaalde voorwaarden (de capaciteit beperken die door de filialen van een en dezelfde eenheid wordt verworven en een secundaire markt toelaten, de capaciteit voorbehouden aan leveringscontracten, zowel vaste als onderbreekbare capaciteit voorzien en aan capacity slicing doen). De overige respondenten zien niet welke verbeteringen de pro rata zou meebrengen ten opzichte van de huidige toestand. De Europese Commissie beweert dat een spijtig gevolg van de pro rata de versnippering van de capaciteiten is, wat de komst van potentiële concurrenten van de dominante operatoren bemoeilijkt. Verder wijst ze erop dat het niet bewezen is dat de pro rata betere prestaties biedt voor markten met een hoge graad van concentratie op de productiemarkten en dat het behoud van het gratis karakter de situatie niet noodzakelijk zal verbeteren. - Belang en opportuniteit van intra day (meerdere toewijzingen per dag) Negen marktspelers drukken de wens uit dat de toewijzing van capaciteit meermaals per dag zouden georganiseerd worden. - Gecoördineerd beheer van de toewijzingen op verscheidene grenzen Bijna alle marktspelers zijn voorstander van een gecoördineerd beheer van de toewijzingen op verscheidene grenzen, indien dit toelaat de toegewezen capaciteiten te verhogen. Januari /6