Regionale marktintegratie van de elektriciteitsgroothandelsmarkten van België, Frankrijk en Nederland

Transcriptie

1 Regionale marktintegratie van de elektriciteitsgroothandelsmarkten van België, Frankrijk en Nederland Een stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe December 2005

2 INHOUD VAN HET STAPPENPLAN 1. INLEIDING Achtergrond Doelstelling van het plan Status van het document Publicatie van de bijdragen MECHANISMEN VOOR EXPLICIETE VEILING Tijdsbestekken voor toewijzing en prijsbepalingsmechanisme Verdeling van de langetermijncapaciteit Vastheidsniveau Secundaire capaciteitsmarkten Ex-ante-maatregelen om marktoverwicht in te perken Productnominatie Harmonisatiekwesties DAY-AHEADMARKTKOPPELING Inleiding Kwesties die door de operators moeten worden aangepakt GRENSOVERSCHRIJDENDE INTRADAGHANDEL EN BALANCINGHANDEL Voordelen van grensoverschrijdende intradaghandel en balancing Implementatie van grensoverschrijdende intradaghandel Implementatie van balancinghandel MARKTTRANSPARANTIE Markttransparantie Transparantie over capaciteitsberekening SAMENWERKING TUSSEN REGULATOREN EN INPERKING VAN MARKTOVERWICHT Samenwerking tussen regulatoren Maatregelen om marktmacht in te perken Back-upprocedure IMPLEMENTATIE VAN DE AANBEVELINGEN...12 Stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe Pagina 2 van 12

3 1. INLEIDING 1.1. Achtergrond Op 5 juli 2005 hebben de CRE, de CREG en de DTe een gezamenlijk raadplegingsdocument gepubliceerd over de regionale marktintegratie van de elektriciteitsgroothandelsmarkten van België, Frankrijk en Nederland. De drie regulatoren hebben de toepasselijke marktpartijen uitgenodigd om hun bijdrage te leveren over deze belangrijke kwestie teneinde de regulatoren te helpen een gemeenschappelijke aanpak, of stappenplan, vast te stellen voor de geleidelijke regionale integratie van de drie markten Doelstelling van het plan De doelstelling van de regionale marktintegratie is een maximale beschikbaarheid van de grensoverschrijdende capaciteit en een doeltreffende grensoverschrijdende handel, tot voordeel van de Belgische, Nederlandse en Franse consument. De gemeenschappelijke benadering van de CRE, de CREG en de DTe betreffende regionale marktintegratie is neergelegd in dit document. Dit plan beschrijft nauwkeurig de verschillende stappen voor de implementatie van de regionale marktintegratie in de drie landen. Deel 7 geeft een overzicht van de implementatie van het stappenplan, die vanaf januari 2006 van start moet gaan Status van het document De CRE, de CREG en DTe zijn het volledig eens over de inhoud van het stappenplan. Elke vertraging of afwijking bij het implementeren van de aanbevelingen en/of verzoeken van de regulatoren vergt een rechtvaardiging en een nauwkeurig tijdschema voor de latere implementatie. Dit plan vormt op zich geen juridische beslissing van de CRE, de CREG en/of DTe Publicatie van de bijdragen De drie regulatoren hebben alle openbare bijdragen tot het raadplegingsdocument alsook een gezamenlijke synthese van die bijdragen gepubliceerd op hun respectieve website. 1 Voor meer details verwijzen wij de lezer naar die websites. 1 Zie en/of Stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe Pagina 3 van 12

4 2. MECHANISMEN VOOR EXPLICIETE VEILING 2.1. Tijdsbestekken voor toewijzing en prijsbepalingsmechanisme De CRE, de CREG en de DTe gingen akkoord over de organisatie van expliciete veilingen met verzegelde biedingen tegen marginale prijs voor de jaarlijkse, maandelijkse en day-aheadtijdsbestekken. De drie regulatoren zullen tegen 1 september 2006 de opportuniteit onderzoeken van kwartaaltoewijzing en meerjarentoewijzing 2. De CRE, de CREG en de DTe staan positief tegenover de grotere flexibiliteit die voor de marktdeelnemers voortvloeit uit de opdeling van de jaarlijkse veiling van 2007 in twee rondes (ongeveer 50% van de jaarcapaciteit voor elke ronde). De eerste ronde kan eind september plaatsvinden en de tweede ronde eind november. Daarom verzoeken de regulatoren de transmissienetbeheerders (TNB s) een voorstel in te dienen tot implementatie van een jaarlijkse veiling in verschillende fasen die start in september 2006, of zullen zij andere gepaste maatregelen nemen voor een tijdige implementatie Verdeling van de langetermijncapaciteit De TNB s moeten de capaciteit op de koppelverbindingen die het hele jaar door permanent aan de markt kan worden aangeboden, maximaliseren. 3 De TNB's moeten die permanente capaciteit voldoende vooraf bekendmaken aan de markt, bij voorkeur tegen 1 september. De capaciteit moet worden verdeeld over de verschillende tijdsbestekken, met een voorkeur voor het jaarlijkse tijdsbestek. Er moeten echter minimumwaarden worden voorbehouden aan de maandelijkse en day-aheadtijdsbestekken. Die minimumwaarden voor de maandelijkse en dagelijkse veilingen kunnen ook worden neergelegd in nationale regelgevingen of technische reglementen. Het principe dat een minimum van deze permanente capaciteit moet worden voorbehouden aan de tijdsbestekken van de kortere termijn, zou opnieuw kunnen worden besproken zodra de secundaire markten voor handel in capaciteitsrechten beter zijn ontwikkeld (zie deel 2.4) Vastheidsniveau De CRE, de CREG en de DTe zijn het eens over het principe dat programma s, wanneer zij eenmaal zijn genomineerd, niet verminderd mogen worden behalve in geval van overmacht. 4 Wat de toegewezen capaciteit betreft, adviseren de CRE, de CREG en de DTe om de capaciteiten zo vast mogelijk toe te wijzen. Daarom verzoeken de drie regulatoren de TNB s tegen 1 juli 2006 overeenstemming te bereiken over een nauwkeurige en gemeenschappelijke definitie van overmacht. Voorts verzoeken de drie regulatoren de TNB s deze principes te implementeren tegen 1 augustus Secundaire capaciteitsmarkten Om de beschikbaarheid en het gebruik van grensoverschrijdende capaciteit te stimuleren, moeten de TNB s de secundaire handel in capaciteitsrechten ondersteunen. De TNB s moeten een maximale flexibiliteit bieden en de beperkingen voor de marktdeelnemers moeten tot een minimum beperkt blijven. De voorschriften voor de secundaire handel moeten worden geharmoniseerd. Daarom verzoeken de CRE, de CREG en de DTe de TNB s tegen 1 april 2006 een voorstel in te dienen tot harmonisatie van de voorschriften voor de secundaire markten. Na goedkeuring door de regulatoren moeten de geharmoniseerde voorschriften uiterlijk 1 juli 2006 geïmplementeerd zijn. De bovengenoemde voorschriften zijn van toepassing op bilaterale handel in capaciteitsrechten. Bovendien zijn de CRE, de CREG en de DTe het erover eens dat de secundaire handel waarschijnlijk baat zal hebben bij de implementatie van een centraal handelsplatform voor Toewijzing van capaciteit die langer loopt dan één jaar. Ook moet de capaciteit die niet op permanente basis kan worden aangeboden, zo veel mogelijk beschikbaar worden gesteld voor de markt. Zie ook artikel 6.2 van de Verordening. Stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe Pagina 4 van 12

5 capaciteitsrechten. Daarom verzoeken de CRE, de CREG en de DTe de TNB s, in overleg met de marktpartijen en de energiebeurzen om mogelijke oplossingen te ontwikkelen voor zo n gecentraliseerd handelsplatform en de resultaten tegen 1 januari 2007 voor te leggen aan de regulatoren Ex-ante-maatregelen om marktoverwicht in te perken De CRE en de CREG overwegen om de marktactoren aan de Belgisch-Franse grens exantemaatregelen tot inperking van de marktmacht op te leggen (volumeplafonds bijvoorbeeld), terwijl de invoercapaciteit naar Nederland aan de Belgisch-Nederlandse grens wettelijk beperkt is tot maximaal 400 MW. 5 In elk geval zal tegen 1 januari 2006 een taskforce van regulatoren worden opgericht om toe te zien op de goede werking van de expliciete veilingen aan elke grens. Het doel van deze taskforce is correctieve maatregelen voor te stellen in geval van vermoed/vastgesteld anticoncurrentiegedrag en in geval van structureel ondoeltreffende handelsresultaten. Er zal een jaarverslag worden gepubliceerd om de marktdeelnemers feedback te geven over de werking van de explicieteveilingmethoden Productnominatie De jaar- en maandcapaciteitsrechten aan de grenzen moeten lang genoeg vóór de dayaheadtoewijzing vast worden genomineerd. Voor die producten moet aan de twee grenzen een gemeenschappelijke deadline voor de nominaties worden vastgesteld (ten laatste om 8.00 uur van de dag vóór de dag van uitvoering). De vaste nominatie moet de TNB s in staat stellen de genomineerde capaciteiten te netten om de beschikbare day-aheadcapaciteit te verhogen. De CRE en de CREG zijn overeengekomen om aan de Belgisch-Franse grens de use it or loose it -regel (UIOLI-regel) te implementeren. 6 De UIOLI-regel houdt in dat een capaciteitshouder, als hij beslist zijn capaciteitsrechten niet te nomineren en/of zijn rechten niet terugverkoopt aan de TNB, die rechten verliest zonder enige financiële vergoeding. Daarom wordt aan de TNB s voorgesteld dat zij kopers van transmissierechten de mogelijkheid zouden bieden die rechten terug te verkopen via de dagelijkse of maandelijkse veiling, zoals dat momenteel mogelijk is aan de Belgisch-Nederlandse grens. De TNB's en de regulatoren moeten ook vóór 1 januari 2007 verder onderzoeken in hoeverre het opportuun is die UIOLIregel om te vormen tot een standaardmatige use it or get paid for it -regel ( gebruik het of word ervoor betaald ). Day-aheadcapaciteitsrechten moeten lang genoeg vóór de eerste intradagtoewijzing vast worden genomineerd. De drie regulatoren vinden dat de regel "use it or get paid for it weinig toegevoegde waarde biedt zolang de intradagcapaciteitstoewijzing niet geïmplementeerd is. Daarom zal de UIOLI-regel voor het ogenblik strikt worden toegepast voor dayaheadcapaciteitsrechten en moet aan de twee grenzen een gemeenschappelijke deadline voor nominaties worden vastgesteld voor dit product. De CRE, de CREG en de DTe verwachten dat de TNB s deze maatregel zo snel mogelijk implementeren Harmonisatiekwesties De CRE, de CREG en de DTe verzoeken de drie TNB s om tegen 1 augustus 2006 bij de regulatoren een gezamenlijk voorstel in te dienen tot volledige harmonisatie van de veilingregels (veilingtijdstippen, tijdsbestekken, vastheidniveaus, nominaties van de producten, secundaire markten enzovoort) over alle grenzen heen. Na goedkeuring door de drie regulatoren moeten die volledig geharmoniseerde veilingregels tegen 1 januari 2007 operationeel zijn aan de twee grenzen. 5 6 DTe heeft de wetgever aanbevolen de mogelijkheden te bestuderen om het invoerplafond op te heffen voor kleinere partijen. De UIOLI-regel geldt al aan de Belgisch-Nederlandse grens. Stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe Pagina 5 van 12

6 3. DAY-AHEADMARKTKOPPELING 3.1. Inleiding De CRE, de CREG en de DTe staan volledig achter de integratie van energie- en transmissiemarkten die nauw aanleunen bij realtime. Zij zijn het er ook over eens dat het instrument trilaterale day-aheadmarktkoppeling (DAMC, voor Day Ahead Market Coupling) 7 voordelen zou kunnen brengen vergeleken met een day-ahead-explicieteveilingmechanisme Kwesties die door de operators moeten worden aangepakt De drie regulatoren verzoeken de operators van de DAMC (TNB s en energiebeurzen) de volgende vier kwesties grondig te behandelen opdat de regulatoren de efficiënte en veilige werking van het DAMC-concept kunnen onderzoeken. 1. De goede werking van het trilaterale DAMC-algoritme. In dit stadium vestigen de drie regulatoren er in het bijzonder de aandacht op dat zij behoefte hebben aan een duidelijk inzicht in en een duidelijke beschrijving van de manier waarop het algoritme werkt. 8 Bovendien hebben de CRE, de CREG en de DTe de volgende inlichtingen nodig: a. informatie over de mogelijkheid om blokbiedingen te verhandelen in het kader van trilaterale DAMC; b. informatie over een back-up-algoritme voor buitengewone situaties die het standaardalgoritme niet aankan en in welke buitengewone situaties zulk een backup-algoritme van toepassing kan zijn; c. een gevoeligheidsanalyse van de werking van het trilaterale DAMC-algoritme, speciaal met betrekking tot potentieel lage niveaus van voor de DAMC beschikbare capaciteit. Dit punt lijkt bijzonder kritiek, aangezien de capaciteit die gewoonlijk beschikbaar is op de day-aheadmarkt, doorgaans erg volatiel is. 2. Het potentieel van een veralgemening van het DAMC-model naar andere markten, met name wegens de voorziene koppeling van APX en Nord Pool zodra de NorNed-kabel operationeel is; 9 3. Het aantonen van de afwezigheid van een discriminerende behandeling tussen programma s die genomineerd worden in het kader van de DAMC en programma s die genomineerd worden in het kader van de expliciete veiling. Volgens het eerste ontwerp van het DAMC-project lijken de TNB's inderdaad het volledige financiële risico te aanvaarden van een mogelijke vermindering van de programma s die worden genomineerd in het kader van de DAMC. De TNB s lijken er integendeel weinig voor te vinden hetzelfde risico te aanvaarden voor programma s die worden genomineerd in het kader van de expliciete veiling. 4. Informatie over de implementatie en operationele kosten van het DAMC-proces, alsook over de manier waarop het zal worden gefinancierd. Het is de bedoeling een uitgebreide kosten-batenanalyse te hebben van de implementatie van een DAMC om het te vergelijken met de toepassing van het explicieteveilingmodel voor het day-aheadtijdsbestek. Naast de bovengenoemde kwesties zullen de drie regulatoren, overeenkomstig hun respectieve mandaat, aangelegenheden behandelen betreffende markttoezicht en inperking van marktmacht. 10 Zodra de TNB s en de energiebeurzen in staat zijn volledige antwoorden te geven op de vier bovengenoemde kwesties, worden zij uitgenodigd om hun vervolledigde eindvoorstel in te dienen bij de regulatoren. Daarna zullen de regulatoren een periode van minstens drie maanden nodig hebben om het voorstel te onderzoeken en hun conclusies te publiceren. Tijdens die overgangsperiode zal het explicieteveilingmodel worden toegepast voor het dayaheadtijdsbestek Trilaterale DAMC wordt hierbij gedefinieerd als marktkoppeling tussen België, Frankrijk en Nederland. Overeenkomstig de Nederlandse wetgeving moeten gedetailleerde beschrijvingen van de werking van het algoritme worden opgenomen in de code van het nationale elektriciteitsnet. Gepland voor eind 2007, begin Zie ook deel 6. Stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe Pagina 6 van 12

7 4. GRENSOVERSCHRIJDENDE INTRADAGHANDEL EN BALANCINGHANDEL 4.1. Voordelen van grensoverschrijdende intradaghandel en balancing Bij respondenten van de raadpleging overheerste sterk de mening dat de implementatie van grensoverschrijdende intradaghandel en balancing een zeer belangrijke stap voor de toekomst is. De marktdeelnemers haalden hiervoor verschillende voordelen aan: 1. meer flexibiliteit voor de marktactoren; 2. optimalisatie van het gebruik van capaciteiten; 3. verhoging van de concurrentie in deze bijna-realtime-markten; 4. beperking van de balancingkosten van de TNB s. Bijgevolg staan de CRE, de CREG en de DTe sterk achter de totstandbrenging van een grensoverschrijdende intradag- en balancinghandel en zijn zij van mening dat alle marktbelemmeringen zouden moeten worden weggenomen en dat de markt- en regelgevingmodellen zo snel mogelijk compatibel moeten worden gemaakt. De CRE, de CREG en de DTe gaan akkoord met de marktpartijen dat het niet nodig is om een deel van de grensoverschrijdende capaciteit voor te behouden aan het intradag- en balancingmechanisme Implementatie van grensoverschrijdende intradaghandel De DTe, de CREG en de CRE zijn het erover eens geworden dat de grensoverschrijdende intradaghandel de volgende kenmerken moet vertonen: 1. Hij moet het mogelijk maken de day-aheadposities te herzien in geval van fysieke storingen, én moet prijsarbitrage mogelijk maken. 2. Er mogen geen specifieke beperkingen worden opgelegd op het vlak van nominatie. 3. In een eerste fase moet het intradagtoewijzingsmechanisme om voor de hand liggende operationele redenen zo simpel mogelijk worden gehouden (bijvoorbeeld op basis van het principe wie het eerst komt, het eerst maalt of op basis van een proratamethode) met discrete gate closure times. 4. De capaciteitsrechten die worden toegewezen op intradagbasis, zijn niet optioneel maar de overeenkomende hoeveelheid energie moeten verplicht worden genomineerd/ gebruikt. De drie TNB s worden verzocht tegen eind juli een gezamenlijk voorstel tot grensoverschrijdende intradaghandel met de bovengenoemde kenmerken in te dienen. 11 Na goedkeuring door de regulatoren moet dat grensoverschrijdende intradagmechanisme uiterlijk 1 januari 2007 geïmplementeerd zijn Implementatie van balancinghandel Wat betreft grensoverschrijdende balancinghandel hebben de CRE, de CREG en de DTe een voorkeur voor het TNB-TNB -model (waarin alleen de TNB s verantwoordelijk zijn voor het beheer van de grensoverschrijdende balancinghandel). Het TNB-TNB -model lijkt niet alleen eenvoudiger (en dus gemakkelijker te implementeren), maar ook veiliger en efficiënter dan het model rechtstreekse participatie. De drie TNB s worden verzocht tegen 1 januari 2007 een gezamenlijk voorstel in te dienen voor grensoverschrijdende balancinghandel die steunt op het TNB-TNB -model. Na goedkeuring door de regulatoren moet dat model voor grensoverschrijdende balancing uiterlijk 1 juli 2007 van kracht zijn. 11 In hun voorstel moeten de TNB s ook rekening houden met de impact daarvan op een mogelijke grensoverschrijdende balancingmarkt. Stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe Pagina 7 van 12

8 5. MARKTTRANSPARANTIE 5.1. Markttransparantie Aangezien de meeste respondenten van de raadpleging pleiten voor een hogere graad van markttransparantie, zullen de CRE, de CREG en de DTe tegen 1 augustus 2006 een uitvoerige lijst van transparantieaspecten publiceren. Die lijst zal een gedetailleerde, gemeenschappelijke benchmark omvatten die de marktdeelnemers (met inbegrip van de TNB s) tegen 1 juli 2007 moeten implementeren. Indien haalbaar zal de lijst ook aanwijzen welke transparantieaspecten vroeger dan juli 2007 kunnen worden geïmplementeerd. De drie regulatoren zullen zich inspannen om de beste praktijk die in de drie landen geldt op het vlak van transparantie, als minimale benchmark te hanteren. In die benchmark zal ook rekening worden gehouden met de beste praktijken die de respondenten van de raadpleging hebben vermeld. In het algemeen vonden veel respondenten van de raadpleging het Nord Pooltransparantiemodel een goede basis voor markttransparantie. De transparantielijst omvat minstens de volgende marktinformatie aspecten: 1. Belastingsvoorspelling 2. Werkelijk verbruik 3. Beschikbaarheid van productiemiddelen 4. Werkelijk opgewekt vermogen 5. Werkelijke nominaties voor grensoverschrijdende capaciteit Bovendien moet de lijst van transparantieaspecten van de TNB-activiteiten ten minste de volgende aspecten omvatten: 1. Netwerkbeschikbaarheid 2. (Werkelijke) grensoverschrijdende stromen De CRE, de CREG en de DTe moedigen aan dat de TNB s bovengenoemde gegevens in principe publiceren op hun website. Dat omvat ook grensoverschrijdende overeenkomsten met naburige TNB s over capaciteitsberekening (day-aheadovereenkomsten). Bovendien zullen de drie TNB s geharmoniseerde formaten en definities moeten gebruiken Transparantie over capaciteitsberekening Zowel artikel 5 van Verordening nr. 1228/2003 als de op handen zijnde congestiebeheerrichtsnoeren bepalen dat de berekening van grensoverschrijdende capaciteiten gepubliceerd moet worden, na goedkeuring door de Regelgevende Instanties. Met het oog hierop achten de CRE, de CREG en de DTe het van cruciaal belang dat de drie TNB s om te beginnen één zelfde gemeenschappelijke informatie-/prognoseset deelt, in het bijzonder: 1. Beste raming van gedetailleerd productie- en vraagpatroon; 2. Netwerktopologie en relevante kenmerken, in alle details; 3. Reeds toegezegde transacties. Op basis van die gemeenschappelijke, optimaal geüpdatete informatie-/prognoseset moeten de drie TNB s tegen 1 augustus 2006 een gemeenschappelijke, gecoördineerde, transparante en niet-discriminerende methode bezorgen voor de berekening van zowel langetermijncapaciteiten (dit is jaar- en maandtijdbestekken) als kortetermijncapaciteiten (dit is day-ahead, intradag en balancingtijdbestekken), hierna berekeningsmethode genoemd. De berekeningsmethode moet regels bevatten voor het verdelen van beschikbare capaciteiten tussen verbonden interconnectoren. 13 Die methode moet een definitie bevatten van de samenwerkingsvoorwaarden tussen de TNB s voor (o.m.) de optimalisering van de timing van onderhoudsperiodes en curatieve grensoverschrijdende redispatching. Na goedkeuring door de De TNB s zouden bijvoorbeeld Excel- of compatibele spreadsheetformaten kunnen gebruiken voor de publicatie van bedoelde gegevens. Bijvoorbeeld als een transactie op een bepaalde interconnector de fysieke stromen en/of mogelijke transacties op andere interconnectoren aanzienlijk beïnvloedt. Stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe Pagina 8 van 12

9 drie regulatoren moet die methode door de TNB's worden gepubliceerd en tegen 1 januari 2007 operationeel zijn. Stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe Pagina 9 van 12

10 6. SAMENWERKING TUSSEN REGULATOREN EN INPERKING VAN MARKTOVERWICHT 6.1. Samenwerking tussen regulatoren De drie regulatoren verwachten dat de regionale marktintegratie grote en wijdvertakte gevolgen kan hebben op de structuur van de concurrentiemarkt in de drie landen. De drie groothandelsmarkten voor elektriciteit, vooral de Belgische en de Franse markt, vertonen een sterke concentratie. Inspanningen om die markten te integreren, vergen dan ook harmonisatie, uitbreiding van de markttoezichtactiviteiten, en mogelijkheden om marktmachtskwesties aan te pakken vanuit een meer (relevant) regionaal perspectief. De drie regulatoren merken op dat zij, om samen te werken in overeenstemming met artikel 23 van de Richtlijn 2003/54, adequaat gemandateerd moeten worden om de markt over hun nationale grenzen heen te bewaken, te superviseren en te reguleren. De drie regulatoren vinden bijvoorbeeld dat niet alle regulatoren krachtens de nationale wetgeving gelijkelijk gemandateerd zijn om vertrouwelijke informatie van hun nationale marktspelers te delen met regulatoren in andere landen. De drie regulatoren menen dat die kwestie meer acuut zal worden ingeval de marktkoppeling wordt geïmplementeerd. Zoals aangekondigd in deel 2 zullen de drie regulatoren tegen 1 januari 2006 een gezamenlijke taskforce oprichten om toe te zien op de vitale aspecten van de drie groothandelsmarkten voor elektriciteit (namelijk het mechanisme van expliciete veiling, de energiebeurzen, de balancingmarkten). In een eerste stap zullen de drie regulatoren zich speciaal toespitsen op de werking van het mechanisme van expliciete veiling, en meer specifiek op de volgende aspecten: 1. het proces van capaciteitstoewijzing (hoe gedragen de bieders zich?); 2. de nominatie van capaciteitsrechten (hoe gedragen de capaciteitshouders zich?); 3. de berekening van grensoverschrijdende transmissiecapaciteiten (hoe gedragen de TNB s zich?). Er zal een jaarverslag worden gepubliceerd om de marktdeelnemers feedback te geven over de werking van de explicieteveilingmethoden Maatregelen om marktmacht in te perken Naast het bovenstaande kan een verdere regionale marktintegratie ook specifieke maatregelen tot inperking van marktmacht vergen. De drie regulatoren maken zich zorgen om het verhoogde risico dat dominante marktpartijen 14 hun marktmacht op de regionaal geïntegreerde markt zouden kunnen misbruiken. Dat potentiële misbruik van marktmacht zou de potentiële voordelen van DAMC zelfs teniet kunnen doen. Dat kan een negatieve impact hebben op de economische welvaart, de liquiditeit van de groothandelsmarkt en het investeerdersvertrouwen in de groothandelsmarkt voor elektriciteit. 15 De drie regulatoren zullen de bovengenoemde bekommernissen rond marktmacht verder onderzoeken Back-upprocedure De drie regulatoren komen overeen dat een mogelijke beslissing om de implementatie van het DAMC-proces goed te keuren, slechts als tijdelijk zal worden beschouwd. De beslissing om het DAMC-mechanisme voort te zetten op de Belgische, Franse en Nederlandse markten, zal afhankelijk gemaakt worden van het resultaat van een periodieke audit door de drie regulatoren om te evalueren of DAMC echt de verwachte voordelen brengt. Gezien de mogelijkheid dat DAMC niet wordt voortgezet (ofwel wegens de slechte werking van het algoritme ofwel wegens alsmaar toenemende moeilijkheden in verband met marktoverwicht) moeten de TNB s beschikken over een snel operationele alternatieve methode (een terugval Vooral dominante marktspelers met posities in meer dan een van de drie markten. Dit geldt vooral voor de Nederlandse groothandelsmarkt voor elektriciteit, waar het huidige marktconcentratieniveau lager is dan in een volledig geïntegreerde Nederlands-Belgische markt. Stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe Pagina 10 van 12

11 scenario ) dat in overeenstemming is met Verordening nr. 1228/2003 (d.i. day-ahead expliciete veilingen). Daarom verwachten de regulatoren van de TNB s dat ze vóór een mogelijke tijdelijke beslissing tot goedkeuring van het DAMC-proces zulk een terugvalprocedure uitwerken en ter goedkeuring voorleggen aan de regulatoren. Stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe Pagina 11 van 12

12 7. IMPLEMENTATIE VAN DE AANBEVELINGEN Hieronder volgt een overzicht van de aanbevelingen, met inbegrip van de timing, die de TNB s, de regulatoren en/of andere (markt)partijen moeten implementeren. Datum Te implementeren / afgerond Actiepunt December januari april juli 2006 Publicatie, door de TNB s, van het minimum aan jaar-, maand- en dagcapaciteiten dat voor het volgende jaar zal worden toegewezen op de Belgisch- 1 Franse en de Belgisch-Nederlandse grens Implementatie van expliciete veilingen met verzegelde biedingen tegen de marginale prijs voor de jaarlijkse, maandelijkse en day-aheadtijdsbestekken aan 2 de Belgisch-Franse en de Belgisch-Nederlandse grens. Implementatie, door de regulatoren, van een gezamenlijke toezichthoudende 3 taskforce Voorstel van de drie TNB s, betreffende secundaire handel 4 De regulatoren onderzoeken de opportuniteit van meerjaren- en 5 kwartaaltoewijzing Implementatie, door de drie TNB s, van secundaire handel 6 Voorstel van de drie TNB s tot harmonisatie van de veilingsregels 7 1 augustus 2006 Voorstel van de drie TNB s tot grensoverschrijdende intradaghandel 8 Voorstel van de drie TNB s tot gemeenschappelijke berekening van 9 grensoverschrijdende capaciteiten De regulatoren publiceren een gedetailleerde lijst van transparantieaspecten 10 Onderzoek, door de regulatoren, naar een driemaandelijkse en jaarlijkse 11 capaciteitstoewijzing gespreid over meerdere veilingen 1 september 2006 Publicatie, door de TNB s, van het minimum aan jaar-, maand- en dagcapaciteiten dat voor het volgende jaar zal worden toegewezen op de Belgisch- 12 Franse en de Belgisch-Nederlandse grens Implementatie door de drie TNB s van de jaarlijkse capaciteitstoewijzing gespreid 13 1 oktober 2006 over meerdere veilingen Voorstel van de drie TNB s tot volledige harmonisatie van de veilingregels 14 1 november januari 2007 Onderzoek, door de TNB s en de regulatoren, van de use it or get paid for it - 15 regel Presentatie, door de TNB s, van de mogelijkheid om een gecentraliseerd 16 handelsplatform te implementeren voor de secundaire handel Implementatie, door de TNB s, van volledig geharmoniseerde regels tussen de 17 Belgisch-Franse en de Belgisch-Nederlandse grens, met inbegrip van een gemeenschappelijke definitie van overmacht en van een berekeningsmethode voor grensoverschrijdende capaciteiten Implementatie van grensoverschrijdende intradaghandel 18 Voorstel van de drie TNB s tot grensoverschrijdende balancing 19 Implementatie van grensoverschrijdende balancinghandel 20 1 juli 2007 Implementatie, door de marktdeelnemers, van benchmarklijst voor transparantie 21 Stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe Pagina 12 van 12