Adviesrapport accreditatie. hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie voltijd en deeltijd Hogeschool van Amsterdam

Transcriptie

1 Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie voltijd en deeltijd Hogeschool van Amsterdam

2

3 Lange Voorhout ED Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie voltijd en deeltijd Hogeschool van Amsterdam CROHO nr Hobéon Certificering BV Datum 23 december 2010 Auditteam drs. W.G. van Raaijen Prof. dr. Irene Costera Meijer Mr. P. Kok MBA Dr. T.J. Verbeij C. Spierenburg K. Romme R. Sikkink L.M. van den Brink S. Sert Secretaris D.P.M. de Koning MSc

4

5 INHOUDSOPGAVE DEEL MANAGEMENT SAMENVATTING Integraal advies Algemene gegevens Beoordelingskader Samenstelling auditteam Samenvattende beoordeling 2 2. INLEIDING Functie van het rapport De audit 7 3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING 9 4. VORIGE ACCREDITATIE 13 DEEL ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO-ACCREDITATIEKADER Doelstellingen opleiding 15 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 15 Facet 1.2. Niveau: bachelor en master 19 Facet 1.3. Oriëntatie hbo Programma 21 Facet 2.1. Eisen hbo 21 Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma 24 Facet 2.3. Samenhang programma 26 Facet 2.4. Studielast 28 Facet 2.5. Instroom 30 Facet 2.6. Duur 32 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 33 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing Inzet van personeel 39 Facet 3.1. Eisen hbo 39 Facet 3.2. Kwantiteit personeel 40 Facet 3.3. Kwaliteit personeel Voorzieningen 43 Facet 4.1. Materiële voorzieningen 43 Facet 4.2. Studiebegeleiding Interne kwaliteitszorg 45 Facet 5.1. Evaluatie resultaten 45 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 46 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Resultaten 48 Facet 6.1. Gerealiseerd niveau 48 Facet 6.2. Onderwijsrendement OORDEELSCHEMA BIJLAGEN 55 BIJLAGE I Programma en gesprekspartners BIJLAGE II Kwantitatieve gegevens van de opleiding BIJLAGE III Overzicht programma s uitstroomprofielen BIJLAGE IV Competentieprofiel MIC met uitwerking per profiel BIJLAGE V Curricula Vitae en onafhankelijkheidsverklaringen BIJLAGE VI Werkwijze, beoordelingsprocedure en beslisregels BIJLAGE VII Geraadpleegde documenten

6

7 DEEL 1 1. MANAGEMENT SAMENVATTING 1.1. Integraal advies Hobéon Certificering adviseert de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) de hbobacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, verzorgd door de Hogeschool van Amsterdam, crohonummer in al haar varianten te accrediteren. Dit advies wordt in onderhavig rapport gefundeerd Algemene gegevens Naam van de instelling: Naam van de opleiding: Locatie van de opleiding: Hogeschool van Amsterdam Media, Informatie en Communicatie Singelgrachtgebouw, Rhijnspoorplein 1 te Amsterdam De bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie (MIC) maakt deel uit van het domein Media, Creatie en Informatie (DMCI). De studie start met een gezamenlijk propedeusejaar. Aan het einde van dit jaar kiest de student vervolgens voor een van de volgende uitstroomprofielen: Redactie en Mediaproductie (RMP); Informatie en Media (IM); Media, Marketing en Publishing (MMP); Reclame, Marketing en Communicatie (RMC); Nieuws en Media (NM). Alle uitstroomprofielen worden aangeboden in een voltijdvariant. Het uitstroomprofiel Informatie en Media wordt daarnaast ook als deeltijdvariant aangeboden. Naam VBI: Hobéon Certificering b.v. Datum visitatie: 31 mei t/m 3 juni 2010 Datum aanvullende audit: 2 november 2010 Datum adviesrapport: 23 december Beoordelingskader Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is het Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs Nederland (14 februari 2003) Samenstelling auditteam Het auditteam bestond uit de volgende personen: Drs. W.G. van Raaijen, voorzitter van het auditteam, is partner bij de Hobéon Groep en heeft binnen het hoger onderwijs ruime ervaring op het gebied van kwaliteitszorg. Prof. dr. Irene Costera Meijer, vakdeskundige, is hoogleraar Journalistiek aan de Vrije Universiteit Amsterdam en was ten tijde van de audit lector Media and Civil Society aan Hogeschool Windesheim te Zwolle. Mr. P. Kok MBA, werkvelddeskundige NM, is zeven jaar uitgever bij de Volkskrant geweest en is nu actief als interim manager en bestuurder in de mediasector. Dr. T.J. Verbeij, vak- en werkvelddeskundige IM, is zijn carrière begonnen als docent in het onderwijs (op verschillende niveaus) en is thans directeur van GO-Opleidingen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 4.0 1

8 C. Spierenburg, werkvelddeskundige RMP, is voormalig netmanager van en en manager crossmediale kinderconcepten en media-educatie bij de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) en is thans projectmanager van Mediasmarties. K. Romme, werkvelddeskundige MMP, is ondernemer, uitgever en auteur. Ze is de bedenker van de Calimeromarketingstrategie, geeft presentaties en adviseert organisaties over startend en klein ondernemerschap. R. Sikkink ( 12 juni 2010), werkvelddeskundige RMC, was al meer dan veertig jaar reclameman. Hij werkte bij diverse internationale bureaus en was ten tijde van de audit reclamedirecteur van het reclamebureau Headline Integrated Communication. L.M. van den Brink, studentlid, is student Bedrijfscommunicatie aan de Hogeschool Utrecht. S. Sert, studentlid, was ten tijde van de audit student Communicatiemanagement aan de Hogeschool Utrecht. D.P.M. de Koning MSc, secretaris, is adviseur bij de Hobéon Groep en heeft in deze functie ervaring opgedaan met bestuurlijke vraagstukken, kwaliteitsmanagement en strategisch management Samenvattende beoordeling Hobéon Certificering baseert het advies tot accreditatie van de opleiding Media, Informatie en Communicatie op de volgende overwegingen: Algemeen beeld De visitatiecommissie heeft bij haar bezoek voor de zomer een relatief jonge opleiding Media, Informatie en Communicatie aangetroffen die volop in ontwikkeling is. De opleiding MIC is in 2004 gestart als een brede bacheloropleiding waaronder drie zelfstandige, min of meer klassieke mediaopleidingen werden verenigd (zie hoofdstuk drie: karakteristiek van de opleiding). De afgelopen jaren kenmerkten zich door een grote expansie van de opleiding én door organisatorische veranderingen binnen de hogeschool, zoals de domeinvorming. De turbulente omgeving van MIC en haar grote groei hebben sporen nagelaten in de bachelor. Er is sinds 2004 veel gewijzigd in of toegevoegd aan de bachelor, terwijl tegelijkertijd geprobeerd werd om de gekozen koers goed in het oog te houden. Het auditteam trof bij de opleiding Media, Informatie en Communicatie van de Hogeschool van Amsterdam een enthousiast team waarmee het auditteam inspirerende en energieke gesprekken heeft gevoerd. Noemenswaardig is naar de mening van het auditteam de wijze waarop de opleiding de grootschaligheid kleinschalig heeft georganiseerd. Dit is een compliment waard. Het team constateerde dat de opleiding zich hard inspande om de kwaliteit van het onderwijs te waarborgen en verder te verbeteren. Zij had bij het auditbezoek in juni reeds een aantal fundamentele zaken in gang gezet. Sommige van deze stappen waren vrij recent gezet, wat inhield dat de opleiding op een aantal punten nog slagen moest maken. Dit was mede de reden dat het auditteam over een aantal zaken nog geen definitief oordeel wilde vellen in juni, maar heeft besloten om in november terug te komen. In november trof het auditteam een situatie aan waarbij er duidelijk maatregelen waren genomen door de opleiding. Er zijn aantoonbare verbeteringen doorgevoerd en de nog voorliggende planvorming vond het auditteam vertrouwenwekkend. Onderwerp 1 Doelstellingen opleiding: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding houdt op meerdere manieren vinger aan de pols wat betreft de ontwikkelingen in het werkveld. Een belangrijk mechanisme hierin is het overleg tussen de opleiding en de opleidingsadviesraad en expert circles per profiel. Naar het oordeel van het auditteam heeft MIC een heldere (toekomst)visie op de belangrijkste ontwikkelingen in het voor MIC relevante beroepenveld: de Media-, Informatie- en Communicatiebranche. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 4.0 2

9 De eindkwalificaties van de opleiding zijn gerelateerd aan de domeincompetenties zoals die landelijk zijn vastgesteld voor de economie- en communicatieopleidingen, aan het raamwerk mediacompetenties dat is opgesteld door vertegenwoordigers uit de media- en communicatiesector en aan de opleidingsspecifieke competenties van de klassieke opleidingen die aan de oorsprong liggen van vier van de vijf profielen. De opleiding MIC heeft op basis hiervan haar eigen beroeps- en competentieprofiel opgesteld dat is gevalideerd door de opleidingsadviesraad. De opleiding werkt met vijf competenties die zij heeft vertaald in deelcompetenties en (gedrags)indicatoren (zie ook bijlage IV). Het auditteam vindt dat de nu gehanteerde doelstellingen aansluiten op de eisen vanuit het werkveld en de landelijk overeengekomen afspraken, maar het is van mening dat de positie van de verschillende profielen aangescherpt dient te worden. Meer aandacht is gewenst voor de verhouding tussen de verschillende profielen en de brede basis van de bachelor MIC. Ook de externe profilering ten opzichte van verwante opleidingen in het brede beroepsdomein blijft van belang. Op dit moment herformuleert de opleiding de in het beroeps- en competentieprofiel body of knowledge, skills and attitudes en heeft zij per profiel de opleidingsbrede (gedrags)indicatoren verder uitgewerkt. Hierbij geeft zij enerzijds meer helderheid over de gemeenschappelijke kennisbasis en anderzijds over de unieke positie van elk profiel binnen de opleiding MIC. Hiermee wordt ook de externe profilering ten opzichte van verwante opleidingen in het brede beroepsdomein versterkt. Het auditteam acht dit een goede zaak. Het beroeps- en competentieprofiel sluit aan bij de Dublin descriptoren. De opleiding beraadt zich momenteel op de indeling van het niveau afstudeerbekwaam om zo de student op een nog betere manier naar het bachelorniveau van de opleiding te sturen. Qua niveaubepaling loopt het profiel IM voorop. Onderwerp 2 Programma: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding MIC heeft de afgelopen jaren een forse groei doorgemaakt. Nu de instroom sinds het studiejaar stabiliseert, wil zij tijd en prioriteit geven aan structurele kwaliteitsverbetering van het curriculum. Het opleidingsprogramma wordt gekenmerkt door de nauwe banden met het beroepenveld. Via externe opdrachtgevers, gastcolleges, stages en excursies haalt de opleiding de buitenwereld binnen. Met de beroepsproducten die de studenten maken, bereidt de opleiding hen goed voor op wat er tijdens en na de studie van hen wordt verwacht. Elk profiel legt binnen het opleidingsprogramma eigen accenten. Bovendien is een groot aantal docenten werkzaam in de beroepspraktijk en worden er gastdocenten ingezet. De opleiding MIC kenmerkt zich als een echte beroepsopleiding. Het auditteam is zeer positief over de manier waarop de opleiding de b van hbo vormgeeft. Bij het profiel IM ligt een sterke(re) nadruk ligt op de kenniscomponent. De andere profielen zijn doende hun kennisbasis te versterken door onder andere de gemeenschappelijke kennisbasis te herformuleren en zo de theoretische basis te vergroten en verdiepen. De opleiding heeft verbeteractiviteiten, zoals het (her)formuleren van de gemeenschappelijke kennisbasis, ondernomen om de theoretische basis te vergroten. Ook wordt de onderzoekslijn in het programma in samenwerking met het kenniscentrum structureel en consequent aangebracht. Het auditteam vindt deze maatregelen positief. Het auditteam constateert dat binnen de opleiding de competenties zijn vertaald in leerdoelen. De leerdoelen zijn op zodanige manier beschreven dat zij richting kunnen geven aan de programmatische opbouw en inhoud van de opleiding. Het auditteam vindt dat de inhoud van het programma studenten in voldoende mate in staat stelt om zich te ontwikkelen tot mediaprofessionals op hbo-niveau, al kan het onderwijsprogramma van elk afzonderlijk profiel strakker dan nu het geval is aan het MIC-brede competentieprofiel van de opleiding worden verbonden. Hieronder valt ook het verankeren van MIC-brede speerpunten als crossmedialiteit en internationalisering in de programma s van elk van de profielen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 4.0 3

10 De opleidingsprofielen bieden een goed samenhangend programma. Het programma kent een reële studiebelasting en is studeerbaar. De opleiding zorgt er voldoende voor dat de studielast redelijk is en de studievoortgang optimaal verloopt. De beoogde theoretisch verdieping zoals hierboven beschreven zal naar de mening van het auditteam op een goede manier verzwaring van de studielast bewerkstelligen. De opleiding hanteert duidelijke toelatingseisen en zorgt ervoor dat het onderwijs aansluit bij alle instromende studenten. Dit doet zij door aandacht te hebben voor studievaardigheden, door deficiëntieprogramma s aan te bieden en door mogelijkheden te bieden tot het verkrijgen van vrijstellingen. De opleiding voldoet aan de formele eis met betrekking tot de omvang van het curriculum van een hbo bacheloropleiding. De opleiding geeft een specifieke invulling aan de onderwijsvisie van de HvA, welke in lijn is met de competenties waarvoor wordt opgeleid. De opleiding toetst en beoordeelt op een adequate wijze of studenten het gewenste niveau hebben behaald met de daarbij horende kennis, inzicht en vaardigheden. Over de professionele assessmentaanpak bij de deeltijd IM is het auditteam zondermeer positief. De kwaliteit van de toetsen borgt de opleiding o.a. via de toetscommissie die alle toetsen vooraf bekijkt en achteraf analyseert en door scholing van docenten in het toetsen en beoordelen. De aanvankelijke reserves die het auditteam in juni heeft uitgesproken met betrekking tot de eenzijdige manier van toetsen in het eerste jaar en de mate waarin er ruimte wordt gegeven voor een gedifferentieerde (!) individuele beoordeling bij groepswerk, zijn door aanvullende informatie over de toetspraktijk weggenomen. Het auditteam stelde in november vast dat de opleiding mede op basis van evaluaties systematisch werkt aan verbeteringen van het toetsbeleid. Monitoring van alle ingezette verbeteracties is essentieel. Onderwerp 3 Inzet van Personeel: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De kwaliteit van het docententeam staat garant voor de uitvoering van goed onderwijs. Het auditteam heeft bevlogen docenten gesproken die hun wortels hebben in de recente en actuele beroepspraktijk en veelal een inspirerende voorbeeldfunctie voor studenten vervullen. Vanwege de grote expansie van de opleiding is de werkdruk de afgelopen jaren hoog geweest en stond de verhouding docent-student onder druk. Het auditteam heeft geconstateerd dat het instellen van de numerus fixus en de aanname van nieuwe medewerkers ervoor heeft gezorgd dat de opleiding het programma met de gewenste kwaliteit kan aanbieden. Docenten geven aan dat er weer lucht is en dat zij nu ruimte hebben voor extra inspanningen om de kwaliteit van het onderwijs verder te verbeteren. De docenten beschikken over relevante kwalificaties in vakinhoudelijk en didactisch opzicht. De opleiding heeft een goed scholingsbeleid en stimuleert kennisdeling en ontwikkeling. Het auditteam vindt dit een goede zaak, maar denkt dat de opleiding op een (nog) meer systematische en samenhangende wijze kan werken aan kennisdeling en circulatie (op opleidingsniveau). De opleiding werkt momenteel aan het invoeren van kennismanagement. Onderdeel hiervan is dat er met het kenniscentrum expliciet is afgesproken dat de lectoren niet alleen een bijdrage gaan leveren aan het onderwijsprogramma, maar ook aan de verdere ontwikkeling van docenten op het gebied van onderzoek(svaardigheden). Dit vindt het auditteam goed, mede gezien zijn opvatting dat er per profiel meer gepromoveerde docenten zouden mogen zijn. Studenten zijn tevreden over de docenten, hun (vak)deskundigheid, hun kennis van de beroepspraktijk en hun praktijkgerichtheid in de lessen. Twee van de drie facetten van onderwerp 3 Inzet van Personeel worden als goed beoordeeld voor deze opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 4.0 4

11 Onderwerp 4 Voorzieningen: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding is gehuisvest in het Singelgrachtgebouw (Amsterdam). Het auditteam heeft een rondleiding gekregen door het gebouw en acht de voorzieningen adequaat. De opleidingsspecifieke voorzieningen zijn state-of-the-art. De algemene voorzieningen zijn op bepaalde punten (aantal (stilte)ruimtes, computers en stopcontacten) voor verbetering vatbaar. De opleiding besteedt veel tijd en aandacht aan studie(loopbaan)begeleiding. Studenten roemen de persoonlijke aandacht van docenten (en in het bijzonder de studieloopbaanbegeleiders) en de proactiviteit die zij tonen in het bij de les houden van studenten. In het bijzonder in de propedeuse biedt de opleiding goede ondersteuning bij het studeren en eerstejaarsstudenten waarderen dit. Het auditteam was onder de indruk van de manier waarop de opleiding kleinschaligheid in haar grootte wist te creëren. Het systeem van informatievoorziening werkt met verschillende instrumenten en is volgens het auditteam adequaat. Verder is er een goed systeem voor de registratie van de studievoortgang. Twee facetten van onderwerp 4 Voorzieningen worden als goed beoordeeld voor deze opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. Onderwerp 5 Interne Kwaliteitszorg: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de opleiding systematisch de tevredenheid van de diverse stakeholders evalueert en deze via diverse instrumenten betrekt bij de interne kwaliteitszorg. Er vinden volgens de bekende HvA-onderzoekshuissystematiek structureel evaluaties plaats. Daarnaast evalueert de opleiding ook op andere manieren de kwaliteit van het programma, het functioneren van de docenten en de organisatie van het onderwijs. Daar waar nodig treft de opleiding aantoonbaar verbetermaatregelen. Er is op diverse punten in de interne kwaliteitszorg ruimte voor verbetering. De opleiding is zich hier terdege van bewust en onderneemt ook stappen. Zo kunnen alumni en werkveld op een meer structurele manier worden betrokken bij de interne kwaliteitszorg. Het auditteam heeft vastgesteld dat de opleiding verbetermaatregelen met kracht ter hand neemt. Monitoring van de (effecten van de) verbetermaatregelen conform de PDCA-cyclus zou hierbij meer gesystematiseerd mogen worden. Onderwerp 6 Resultaten: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. MIC-brede verbetering van het afstuderen is een speerpunt geweest de afgelopen jaren. De opleiding borgt dat de studenten die afstuderen, het gewenste niveau hebben behaald. Er zijn in de afstudeerhandleiding heldere richtlijnen neergelegd voor de afstudeeropdrachten (die vanaf studiejaar de vorm krijgen van een beroepsproduct met een onderzoeksverslag). Ook is er een degelijke afstudeerprocedure ontwikkeld. Een plan van aanpak met een onderzoeksvoorstel moet voorafgaand aan de start van het afstudeertraject door een afstudeercommissie worden goedgekeurd op geschiktheid en niveau. De opleiding heeft diverse initiatieven ontwikkeld om het eindniveau te borgen en te verhogen. Zij heeft onder meer aandacht voor het hanteren van een meer-ogen-principe bij de beoordeling, de rol van de examencommissie bij de bewaking van het eindniveau en deskundigheidsbevordering van docenten voor het begeleiden bij afstuderen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 4.0 5

12 Het auditteam heeft een aantal afstudeerwerkstukken bekeken en vindt dat deze van voldoende niveau getuigen. Er is in een aantal werkstukken uitgezonderd werkstukken van het profiel IM ruimte voor verbetering voor wat betreft de methodologische verantwoording, maar het auditteam verwacht met de verdere structurering en versterking van de onderzoekslijn in het programma in toekomstige afstudeeropdrachten op dit punt verbetering te zien. De rendementen krijgen terecht veel aandacht. De opleiding brengt de rendementsgegevens jaarlijks in kaart en zorgt er o.a. door verbetermaatregelen voor dat de rendementen voldoen aan de streefcijfers. Nadat in het recente verleden het onderwijsrendement onder druk stond door de sterke groei van het aantal studenten, viel in het studiejaar een behoorlijke groei in het resultaat van de propedeuse te zien. De numerus fixus lijkt hier vruchten af te werpen. Het auditteam is te spreken over de manier waarop de opleiding de kwestie rondom langstudeerders benadert. Onder het motto voorkomen is beter dan genezen voert de opleiding in een vroeg stadium (derde studiejaar) een risicoanalyse uit om potentiële langstudeerders te identificeren. Deze studenten krijgen extra aandacht in de studieloopbaanbegeleiding. Bij daadwerkelijke langstudeerders wordt er eveneens extra ingezet op begeleiding. Er worden geen concessies gedaan aan de inhoud van de beoordeling en toetsing. Het auditteam is van mening dat de opleiding met voortzetting van het ingezette beleid de uitval aanzienlijk kan terugdringen en het rendement kan verhogen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 4.0 6

13 2. INLEIDING 2.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de hbo bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, verzorgd door de Hogeschool van Amsterdam, Domein Media, Creatie en Informatie (DMCI), crohonummer De opleiding wordt aangeboden in de varianten voltijd en deeltijd (profiel Informatie en Media) in het Singelgrachtgebouw te Amsterdam. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review en de daarbij behorende onderliggende documenten. Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is geweest: Hobéon Beoordelingskader, versie De audit De audit heeft plaatsgevonden op 31 mei t/m 3 juni Het programma van de audit is opgenomen in Bijlage I. Na afloop van de audit heeft het auditteam aan het opleidingsmanagement medegedeeld dat het auditteam op een aantal facetten van de onderwerpen 1, 2 en 6 nog niet tot een afgerond oordeel kon komen: er waren naar mening van het panel nog aandachtspunten waarvoor aanvullende informatie en maatregelen gewenst waren. Deze aanvullende informatie heeft de opleiding op 15 oktober naar Hobéon Certificering gestuurd. Deze informatie en de (effecten van de) ingezette maatregelen zijn beoordeeld tijdens een aanvullende audit op 2 november 2010 (zie eveneens bijlage I). Het auditteam werd gevormd door drs. W.G. van Raaijen, prof. dr. I. Costera Meijer, mr. P. Kok MBA, dr. T.J. Verbeij, C. Spierenburg, K. Romme, R. Sikkink, L.M. van den Brink, S. Sert en D.P.M. de Koning MSc. De in dit team aanwezige expertise is in onderstaand schema zichtbaar. voorzitter drs. W.G. van Raaijen Vakdeskundige Prof. dr. I. Costera Meijer Werkvelddeskundige NM Mr. P. Kok MBA Vak- en werkvelddeskundige IM Dr. T.J. Verbeij Werkvelddeskundige RMP C. Spierenburg Werkvelddeskundige MMP K. Romme Werkvelddeskundige RMC R. Sikkink Studentlid L.M. van den Brink Studentlid S. Sert secretaris D.P.M. de Koning werkveld vak / discipline onderwijs X kwaliteitszorg /audit X X X X X X X X X X X X X X X X X studentperspectief X X Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 4.0 7

14 Vlak na de audit is het panellid Rob Sikkink plotseling overleden. De heer Sikkink heeft voor het uitstroomprofiel RMC zijn mondelinge bijdrage in de oordeelsvorming geleverd. De gebruikelijke schriftelijke reflectie heeft hij echter helaas niet meer mogen leveren. Dit heeft echter geen invloed op de afronding van de beoordeling. De NVAO is van deze gebeurtenis door Hobéon Certificering zowel mondeling als schriftelijk op de hoogte gesteld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 4.0 8

15 3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING MIC in historisch perspectief In 2004 besloot de Hogeschool van Amsterdam, in samenspraak met het werkveld, om binnen het instituut voor Media en Informatie Management (MIM) een brede bachelor voor media, informatie en communicatie te starten. Afgesproken werd om de bestaande opleidingen Communicatie (CO-vt), Informatiedienstverlening en Management (IDM-vt en -dt) en Boekhandel en Uitgeverij (BU-vt) als afstudeerprofielen na een gezamenlijke propedeuse aan te bieden, en wel als volgt: CO als afstudeerprofiel RMC: Reclame, Marketing- en Communicatiemanager (voltijd); IDM als afstudeerprofiel IM: Informatiemanager (voltijd en deeltijd); BU als afstudeerprofiel RP: Redacteur, Productmanager (voltijd); BU als afstudeerprofiel UMM: Uitgever, Marketingmanager (voltijd). Daarmee ging het instituut MIM verder met één crohonummer voor Media, Informatie en Communicatie. In 2006 richtte de opleiding een nieuw afstudeerprofiel op: Nieuws en Media (NM). Uit werkveldonderzoek bleek dat werkgevers voor hun werknemers kennis van meerdere media en hun specifieke eisen een pre vinden, evenals het goed kunnen omgaan met de vele ICT-toepassingen. De andere afstudeerprofielen hebben gekozen voor inhoudelijke aanpassingen en lichte aanpassingen in de profieltitels in Informatie en Media (IM); Media, Marketing en Publishing (MMP); Reclame, Marketing en Communicatie (RMC) en Redactie en Mediaproductie (RMP). Organisatiestructuur De brede bacheloropleiding MIC is sinds 2008 binnen de HvA ondergebracht onder het Domein Media, Creatie en Informatie (DMCI). Het domein wordt geleid door de domeinvoorzitter. Het domein biedt naast de opleiding MIC de volgende opleidingen aan: Technisch Commerciële Confectiekunde (AMFI), Informatica, Technische informatica en Interactieve Media. De opleiding acteert nu in een breder geheel van mode, (multi)media, interactieve media en ICT. Het unique selling point van het DMCI is de aanwezigheid van kennis van de creatieve industrie én kennis van ICT. Voorheen kende de opleiding vijf profielmanagers die elk verantwoordelijk waren voor één profiel en één profielmanager, verantwoordelijk voor de propedeuse. De zes profielmanagers waren samen met het hoofd Onderwijsbureau verantwoordelijk voor het beleid en het management van de opleiding. Om te denken vanuit de brede bachelor als eenheid en uitgangspunt (eenheid in verscheidenheid) heeft de opleiding in oktober in overleg met de domeinvoorzitter a.i. besloten om de aansturing van de opleiding bij één opleidingsmanager neer te leggen. Deze aanpassing is een belangrijke voorwaarde om een aantal opleidingsbrede verbeteringen te kunnen bereiken. Waar in het verleden bij de vormgeving van de curricula (op onderdelen) is gedacht vanuit de vijf profielen als afzonderlijke eenheden, wordt in de naaste toekomst de brede bachelor meer nadrukkelijk de eenheid van waaruit de programma s worden vormgegeven. De opleiding verwacht met ingang van 1 februari 2011 een eenhoofdige leiding te hebben benoemd. De sollicitatieprocedure loopt op dit moment. Profiel van de opleiding De opleiding leidt studenten op die zich bezig kunnen houden met (de exploitatie van) het brede spectrum aan media met behulp waarvan specifieke informatie doelgericht en efficiënt kan worden gecommuniceerd van zender naar ontvangers. De MIC er is geschoold in omgaan met (de hedendaagse veelheid en toegankelijkheid aan) informatie (halen, checken, overdragen, beschikbaar maken) en reflecteert op de verhouding zender ontvanger (o.a. maatwerk door personalisatie van informatie). Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 4.0 9

16 Een afgestudeerde MIC er kan binnen het brede spectrum aan media verschillende rollen vervullen ten behoeve van concept en content in verschillende contexten. In die zin is hij 1 een generalist. De creatieve industrie is een grens verplaatsende, zich steeds vernieuwende wereld. De MIC er is ondernemend en innovatief. Hij moet nieuwsgierig zijn naar en openstaan voor ontwikkelingen, steeds willen en kunnen bedenken wat de betekenis van nieuwe producten en diensten kan zijn en hiermee willen experimenteren. Binnen de opleiding MIC zijn er vijf afstudeerprofielen. Deze vijf verschillende richtingen binnen MIC beslaan alle mogelijke beroepen binnen de branche. Hieronder volgt een korte beschrijving van elk profiel (zie ook facet 1.1): Informatie en Media: studenten IM ontwikkelen zich tot professional op het gebied van informatie- en contentmanagement. Op het kruispunt van cultuur, content en communicatie organiseren ze de informatievoorziening en bekleden ze als informatieprofessional een spilfunctie in de meest uiteenlopende organisaties. Media, Marketing en Publishing: studenten MMP leren succesvol mediaproducten op de markt zetten: als marketeer, uitgever of productmanager. Ze leren ondernemingsplannen te maken, nieuwe mediamerken te lanceren (branding) en deze te exploiteren. Nieuws en Media: studenten NM leren crossmediale journalistieke en informatieve content te produceren voor op de actualiteit gerichte mediaorganisaties en/of commerciële opdrachtgevers, zelfstandig óf als werknemer binnen een organisatie. Reclame, Marketing en Communicatie: studenten RMC leren met de media als basis, reclame, evenementen, public relations en interne communicatie crossmediaal in te zetten voor de positionering (branding) van een product of dienst. Na hun studie kunnen ze adviseren over het communicatiebeleid van uiteenlopende organisaties. Redactie en Mediaproductie: studenten RMP coördineren en produceren het werk op redacties van tijdschriften, websites, televisie- en radioprogramma s en in uitgeverijen. Afstemming van vorm en inhoud, briefen van (freelance) medewerkers (bijvoorbeeld fotografen en auteurs), bewaken van deadlines en kostenbeheersing behoren tot hun dagelijks werk. Studentenpopulatie De opleiding Media, Informatie en Communicatie heeft de afgelopen jaren een forse groei doorgemaakt. Om de groei te stabiliseren en meer tijd en prioriteit te kunnen geven aan structurele kwaliteitsverbetering van het onderwijs, heeft het MT voor het studiejaar een numerus fixus ingesteld, die geleid heeft tot een beperkte instroom van 815 propedeusestudenten. Voor studiejaar is opnieuw een numerus fixus aangevraagd voor maximaal 960 studenten. De opleiding telde op 1 september voltijdstudenten en voor Informatie en Media 164 deeltijdstudenten. In de tabellen hieronder verwerken wij enkele studentgegevens. Aantal studenten per studiejaar per profiel IM-vt IM-dt MMP NM RMC RMP Hoofdfase Jaar Jaar Jaar Overig Totaal Overal waar hij of hem staat, kan ook zij of haar gelezen worden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

17 Aantal inschrijvingen, instromende studenten en uitval Studiejaar Instroom MIC- voltijd IM-deeltijd Totaal INSCHRIJVINGEN MIC- voltijd IM-deeltijd Totaal UITVAL MIC- voltijd IM-deeltijd Totaal Verhouding man-vrouw in de opleiding Studiejaar Vrouwen Mannen MIC- voltijd IM-deeltijd Totaal Blauwdruk van het programma De opleiding bestaat uit een majordeel van 210 studiepunten en een minor van 30 studiepunten. Studenten krijgen in de propedeuse een brede oriëntatie op de mediabranche en worden zich bewust van de verschillende rollen binnen de mediabranche. In projectverband ontwikkelen ze bijvoorbeeld een nieuwe jongereneditie voor de Volkskrant, bedenken ze een event voor Beeld en Geluid of ontwerpen ze een site voor het Voedingscentrum. Tijdens de projecten krijgt de student ondersteunende colleges over bijvoorbeeld informatie- en mediarecht, maatschappelijke ontwikkelingen, marketing en schriftelijke en communicatieve vaardigheden. De brede oriëntatie stelt studenten in staat om aan het einde van het propedeusejaar een afgewogen keuze te maken voor een afstudeerprofiel in de hoofdfase. In jaar twee en drie ligt de focus op ervaring opdoen in de praktijk. In jaar twee lopen studenten daarom een oriënterende stage van tien weken en in het derde jaar of vierde jaar lopen zij een beroepsvoorbereidende stage van twintig weken. In het vierde jaar werkt de student aan de afstudeeropdracht. Ook volgt hij in het derde of vierde studiejaar een minor. Voorbeelden van minoren zijn: International Journalism, Media Ondernemerschap, Jeugd en Media, Merkenmanagement en Schrijven en Redigeren. Voor een overzicht van de onderwijsprogramma s verwijzen wij naar bijlage III. Onderzoeksomgeving Binnen de HvA zijn lectoraten ingesteld voor praktijkgericht onderzoek, onderzoek geworteld in de beroepspraktijk, dat bijdraagt aan de verbetering en innovatie van de beroepspraktijk. De oprichting van het domeinbrede Kenniscentrum (CREATE-IT applied research) in mei 2010 moet deze samenwerking bevorderen. De opleiding wil met de resultaten van dat toegepast onderzoek de curricula verbeteren en innoveren en haar medewerkers verder professionaliseren. Sinds juli 2006 is bij MIC het lectoraat Elektronisch Uitgeven ondergebracht om beter begrip te krijgen van de ontwikkelingen die de digitale revolutie met zich meebrengt op het gebied van communicatie en media, in het bijzonder op het gebied van de uitgeef- en bibliotheekfuncties. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

18 Promovendi en gespecialiseerde docenten doen mee aan het toegepast onderzoek. Hieronder geven wij enkele voorbeelden van onderzoeksprojecten waarbij docenten van de opleiding MIC betrokken zijn: 1. De journalist in het elektronische tijdperk. Onder deze titel werkt een docent bij RMP aan een academisch proefschrift. De nadruk ligt op de burgerjournalistiek en alles wat daarmee samenhangt. Vanuit dit project worden studentonderzoeken in een minor gerealiseerd, t.w. Nieuwsjournalistiek en hypes. 2. Mediawijsheid in het onderwijs. Dit onderzoeksproject wordt vanaf november 2008 vormgegeven door een docente in de propedeuse. Mediawijsheid en de manier waarop kinderen van verschillende achtergrond omgaan met de grote diversiteit aan informatievormen vormen de aandachtspunten. 3. Panorama: onder deze titel zet de opleiding in opdracht van de Fobid (de organisatie van samenwerkende bibliotheken) een haalbaarheidsstudie op, waarin wordt onderzocht hoe burgers via de UB eenvoudig toegang kunnen krijgen tot relevante (wetenschappelijke) kwaliteitsinformatie. Twee docenten van IM zijn hierbij betrokken. 4. Elektronische boeken: dit is een project waarbij alle aspecten van het zogenaamde e-book worden belicht (technisch, vormgeving, redactioneel, marketing, reclame en verkoop). Dit project heeft een directe relatie met de minor Content Management en Elektronisch Uitgeven. Op 1 januari 2009 is het domein een fusie aangegaan met de Archiefschool. Het archiefonderwijs voor archivistiek-b maakte als minor al deel uit van het afstudeerprofiel IM van MIC. Met de Archiefschool worden een na- en bijscholingsprogramma en een onderzoeksprogramma binnengehaald. Het onderwijs van de Archiefschool bieden UvA en MIC gezamenlijk aan. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

19 4. VORIGE ACCREDITATIE De vorige accreditatie vond plaats in Het resultaat van de externe audit was positief. Op een aantal punten zag het auditpanel ruimte voor verbetering. De opleiding heeft al deze punten opgepakt en heeft op een adequate manier verbeteracties uitgevoerd. Hieronder beschrijven wij de diverse acties die de opleiding heeft ondernomen, ook naar aanleiding van de interne audit in Bij diverse facetten komen wij terug op deze acties. Na accreditatie 2004 Bredere inzet van diagnostische beoordelingen: in de hoofdfase zijn op een systematische manier diagnostische beoordelingen ingevoerd (bijvoorbeeld door studenten proeftentamens af te nemen). Met het oog op de competentieontwikkeling van elke student worden binnen studieloopbaanbegeleiding individuele producten getoetst. Hoge werkdruk teamleiders: door de veranderende organisatiestructuur zijn de teamleiders onderwijsmanagers geworden. Elk van hen wordt ondersteund door een eigen parttime managementassistent. Voor zover profielmanagers (nog) onderwijstaken vervullen, zijn die goed in balans met de managementtaken. Voor onderwijsinhoudelijke taken worden zij sinds 2009 ontlast door docenten in de functie van docent-1. Te krappe ruimtelijke voorzieningen: dit probleem is voor een groot deel opgelost door de verhuizing van de opleiding Communication and Multimedia Design naar elders. Systematisch opgezet alumnibeleid: er is in 2008 een alumnimedewerker aangetrokken die een nieuwsbrief en een website voor alumni heeft opgezet. In 2009 kwam er een beleidsplan alumni uit. Arbeidsmarkt: de leden van de Opleidingsadviesraad en de Expert Circle, kopstukken uit het werkveld, vertegenwoordigen de arbeidsmarkt. Na interne audit 2008 Competenties: de opleiding heeft de competenties geherformuleerd en geactualiseerd en uitgewerkt tot het voor alle profielen geldende Beroeps- en competentieprofiel (BCP-MIC). Internationalisering: het internationaliseringbeleid is versneld aangepakt. Zo is met ingang van september 2009 het International Office gestart. Er zijn bilaterale overeenkomsten afgesloten met partnerinstellingen in het buitenland en Engelstalige minoren ontwikkeld. Ook in de curricula neemt het internationale aandeel toe. Structureel overleg: veel docenten vervullen coördinerende rollen. Voor deze rollen zijn er functieprofielen opgesteld waarin het overleg met andere docenten, evaluatie en rapportage centraal staan. Daarnaast zijn diverse werkgroepen van docenten en/of coördinatoren van alle afstudeerprofielen en de propedeuse aan de slag gegaan met zaken als afstemming van de competenties op inhoud, toetsing en beoordeling van het onderwijsprogramma en het ontwikkelen van gezamenlijke beoordelingsformulieren. We noemen onder andere de werkgroep Afstuderen, de werkgroep Stage, de werkgroep Studieloopbaanbegeleiding en de werkgroep Toetsen en beoordelen. Onderzoekslijn: in elk afstudeerprofiel is de aandacht voor toegepast onderzoek de afgelopen twee jaar substantieel toegenomen. Sturen op Studiesucces: er is een coördinator Sturen op Studiesucces benoemd die samen met een projectgroep speciale programma s ontwikkelt voor onder anderen studenten met een deficiëntie. Ook is er beleid ontwikkeld gericht op het voorkómen van langstudeerders. Excellente studenten: er is in studiejaar een begin gemaakt met het ontwikkelen van excellentie- en honoursprogramma s voor excellerende studenten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

20 Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,