Literatuurlijst Onderzoeksdossier Nog een eeuw fossiel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Literatuurlijst Onderzoeksdossier Nog een eeuw fossiel"

Transcriptie

1 Literatuurlijst Onderzoeksdossier Nog een eeuw fossiel Hieronder vindt u het bronmateriaal waarnaar wordt verwezen in de geannoteerde versie van 'Nog een eeuw fossiel'. Zie voor alle stukken in het dossier Abvakabo FNV, (persbericht) 'Kolentaks bedreigt duizend arbeidsplaatsen bij energiebedrijven' The Age, , 'European carbon Permit prices cap another losing year' Algemene Energieraad, Adviesraad Internationale Vraagstukken (2006) Energie Buitenlands Beleid, Den Haag Algemene Energieraad (2005) Gas voor morgen, Den Haag, Algemene Rekenkamer (2012) Gasrotonde: Nut, Noodzaak en Risico's. Nederland als Europees knooppunt van gastransport, Tweede Kamer vergaderjaar , , nr. 2, Sdu Uitgevers American Appraisal (2012) Overname Gasunie Deutschland Transport Services GmbH (voorheen geheten: BEB Transport GmbH) door N.V. Nederlandse Gasunie, In opdracht van het Ministerie van Financiën, Rotterdam APX Endex (2011) Annual report 2011, Amsterdam Anders, Roebyem et al. (2009) Beknopte Gids door de Klimaatdoolhof, MGMC ANP, , 'Pronk wil kolencentrales sneller sluiten' ANP, , 'Energiesector maakt zich zorgen' ANP, , 'Centrales mogen blijven stoken' Baarsma, B. & De Nooij, M., maart 2006, SEO onderzoeksrapport, Hoge stroomprijzen voor Nederlandse industriële grootverbruikers: Een schets van oorzaken en oplossingen. Amsterdam In opdracht van FNV Bondgenoten. 1

2 Bloomberg, , 'EU risks 12 years of oversupply in co2 market' Bloomberg, , 'Windmills Overload East Europe's Grid Risking Blackout' Bloomberg New Energy Finance, Global Trends In Renewable Energy Investment 2012, Frankfurt School of Finance & Management ggmbh Bosatlas van de energie (2012) Noordhoff Atlasproducties, Groningen BP, juni 2012, Statistical Review of World Energy. Online versie voor details over globale reserves to production ratios van fossiele brandstoffen. Brattle Group, 2010, Economic Impact of the Dutch Gas Hub Strategy on the Netherlands, In opdracht van Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, Den Haag Buchan, D., Juni 2012, The Energiewende - Germany's Gamble. Oxford Institute for Energy Studies. Capgemini, 2006, Onderzoek naar de structuur en het niveau van elketriciteitsprijzen voor Noordwest-Europese grootverbruikers, Utrecht CE Delft, oktober 2000, Duurzame elektriciteitsmarkt? Delft. CE Delft, 2012, in opdracht van de Tweede Kamer der Staten Generaal, Parlementair onderzoek "Kosten en effecten klimaat-en energiebeleid", Delft Centraal Bureau voor de Statistiek, augustus 2012, Hernieuwbare energie in Nederland Den Haag. Correljé, A. (2011) Aardgas: één verleden en vele toekomstscenario's in: Jurgen Ganzevles, Rinie van Est (red.) Energie in Maatschappelijke keuzes van nu. Den Haag, Rathenau Instituut D-cision, april 2010, Ontwikkeling van de brandstofmix van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening, Analyse en synthese van recente studies Dagblad van het Noorden, , 'Onbruikbaar en stervend hout voor RWE-centrale' TNO, juni 2010, Jaarverslag 2009, Delfstoffen en Aardgaswarmte in Nederland in opdracht van Directie Energiemarkt van het Ministerie van Economische Zaken, Den Haag. Deondernemer.nl, , 'Nederland is kolenparadijs' 2

3 Duyvendak, Wijnand (2011) Het groene optimisme. Het drama van 25 jaar klimaatpolitiek. ECN, Energie Verslag Nederland 2006, Elektriciteits- en gasmarkt. ECN, Energie Verslag Nederland 2007, Elektriciteits- en gasmarkt. ECN, september 2007, Factfinding Kernenergie. t.b.v. de SER-Commissie Toekomstige Energievoorziening. ECN, december 2007, Notitie: Vragen over nieuwe kolencentrales. Aan: Ministerie van Economische Zaken ECN, november 2012, Energie-Nederland en Netbeheer Nederland, Energietrends ECN, december Kolencentrales Eemshaven - Dwingende redenen openbaar belang. Antwoorden op vragen van het Ministerie van EL&I. ECN, december Brandstofmix elektriciteit 2020, Inventarisatie, mogelijke problemen en oplossingsrichtingen. ECN, juni Nederland exportland elektriciteit? Nieuwe ontwikkelingen elektriciteitscentrales en effect Schoon & Zuinig. ECN, Elektriciteitsprijs. Economist, 'Shale of the century. The "golden age of gas" could be cleaner than greens think' EDN, oktober 2009, Groene Energie voor de Basislast? Hoofdrapport EDN-Dialoog Vergroening Grootverbruik. Elia Brussel, , (persbericht) 'Winter Outlook from ENTSO-E and for Belgium' Eneco, januari Ambitie, beleid en consistentie: het ABC van 16% Duurzame Energie in Met medewerking van Ecofys en ECN. Energeia energienieuws , 'GDF Suez: 2013 wordt moeilijk jaar' ESB, , 'Kiezen voor groei' artikel secretaris-generaal Buijink. Eurobserver, december 2011, The State of Renewable Energies in Europe. 3

4 European Energy Review, juli German government backtracks on the Energy Transition. By Katharina Mikulcak European Gas Advocacy Forum, februari 2011, Making the Green Journey Work. Optimised pathways to reach 2050 abatement targets with lower costs and improved feasibility, Het Financieele Dagblad, , 'Energiesector heeft zorgen over nota Pronk' Het Financieele Dagblad, , 'Brinkhorst pleit voor bouw nieuwe kolencentrale' Het Financieele Dagblad, , 'Wat kunnen we na de verkiezingen verwachten als het om de energietransitie gaat?' Rodenburg. S, Verslag van het vijfde energiedebat van het FD Het Financieele Dagblad, , 'Perfecte storm teistert Nederlandse stroomsector.' Het Financieele Dagblad , 'Kolenverbruik voor stroom fors omhoog' Het Financieele Dagblad , 'Kolen worden grootste energiebron' Het Financieele Dagblad , 'Kamp verhoogt subsidiebudget duurzame energie aanzienlijk' Het Financieele Dagblad, , 'Centrales niet verplicht tot afvang';energiebedrijven ontkennen afspraken met R'dam over opslag CO2. Het Financieele Dagblad, , 'Extra olie en gas dwarsboomt duurzame Energie' Opinieblad Forum van VNO-NCW, De tegenspraak van minister Brinkhorst (Economische Zaken): 'Grootverbruikers moeten maar wennen aan vrije stroommarkt'. Gas in beeld, Oprichting Gasunie. Ganzevles, Jurgen & Est, van, Rinie, oktober 2011, Energie in 2030, Maatschappelijke keuzes van nu De Gelderlander, , 'Explosie in wijde omtrek te horen' De Gelderlander, , 'Situatie bij Electrabel Stabiel' Greenpeace, oktober 2011, Fuelling a mess. Why Burning Trees for Energy Will Harm People, the Climate and Forests. 4

5 The Guardian, , W'orld headed for irreversible climate change in five years, IEA warns' The Huffington Post Canada, , 'IEA World Energy Outlook 2012: U.S. To Be Energy Independent;; Subsidies To Fossil Fuels Worth $523 Billion' IEA, , (persbericht) 'North America leads shift in global energy balance, IEA says in latest World Energy Outlook' IEA, , (persbericht) 'Coal's share of global energy mix to continue rising, with coal closing in on oil as world's top energy source by 2017' IEA, april 2011, World Energy Outlook, Executive Summary 2011 Interdepartementale Programmadirectie Energietransitie, februari Innovatieagenda Energie. Voortgangsverslag ten behoeve van mid term review maatschappelijke innovatieagenda's. Investor Words, Boom & Bust cycle. KEMA, september Integratie van windenergie in het Nederlands elektriciteitssysteem in de context van de Noordwest Europese elektriciteitsmarkt. Eindrapport revisie. In opdracht van EZ. Köper, Noud (2003) Tegenpolen. De liberalisering van de Nederlandse energiemarkt, Business Cotact Köper, Noud (2009) Hoogspanning, macht en onmacht in de Nederlandse energiesector, Business Contact Köper, Noud (2012) Verslaafd aan Energie, Waarom het Nederland niet lukt schoon, zuinig en duurzaam te worden, Business Contact Korsten, A.F.A., de Jong, P. & Breed, C.J.M., februari Regeren met Programma's. Interdepartementale kabinetsprogramma's van het kabinet-balkenende IV: voortgang en samenwerking. Kroon, J., Anders, R. & Vellinga, P. (2009) Beknopte gids door de klimaatdoolhof: invloed van huidig en toekomstig internationaal klimaatbeleid op duurzame energietransitie en -technologie in Nederland, MGMC 5

6 Leegte. R, in Opinie & Debat, de Volkskrant Groene stroom uit het buitenland is efficiënter. Leeuwarder Courant, 'Energiewende' onbetaalbaar; Interview Hartman, CEO Tennet. Madsen, E en Steward,S. (2007) Gaswinst: over de Nederlandse gasbel en het begin van de Europese energierevolutie. Nieuw Amsterdam Ministerie van Economische Zaken aan de Tweede Kamer, 2004, Voorzienings- en leveringszekerheid energie. Kamerstuk , nummer 4, Vergaderjaar Ministerie van Economische Zaken, 2004, Herstructurering Gasgebouw, Vergaderjaar , , Nr. 6, Den Haag Ministerie van Economische Zaken, 2005, Herstructurering Gasgebouw, Vergaderjaar , , Nr. 7, Den Haag Ministerie van Economische Zaken, 2005, Nu voor Later, Energierapport 2005, Den Haag Ministerie van Economische Zaken, 2006, Brief van minister Brinkhorst aan de Tweede Kamer, 24 februari 2006, Betreft: Voortgang energie-intensieve industrie. Kenmerk, dget/ed/ Ministerie van Economische Zaken, 2006, Visie op de gasmarkt, Den Haag Ministerie van Economische Zaken, 2007, Voorzienings en leveringszekerheid Energie, Vergaderjaar , , Nr. 37, Den Haag Ministerie van Economische Zaken, 2008, Energierapport 2008, Den Haag, Ministerie van Economische Zaken, 2009, Kamerbrief Gasrotonde, Den Haag Ministerie van Economische Zaken, 2009, Interne documenten, briefwisselingen, nota's en kamerbrieven rond het Consortium Energie Intensieve Industrie. Openbaar na een Wob verzoek van Greenpeace. Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, 2011, Energierapport 2011, Den Haag, Ministerie van Economische Zaken, 2011, Landbouw en Innovatie, Voortgangsreportage Gasrotonde 2011, Den Haag

7 Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, 2012, Conceptrapport 'Gasrotonde: Nut Noodzaak en Risico's' Ministerie van Economische Zaken, 2012, Minister Kamp aan de Kamer over openstelling SDE+ in 2013, DGETM-ED / Ministerie van Financien, 2012, Resultaten Onderzoek naar Overname Gasunie Deutschland, Den Haag Ministerie van Financiën, 2012, Wijziging van enkele belastingwetten en enige andere wetten (Wet uitwerking fiscale maatregelen Begrotingsakkoord 2013). Memorie van toelichting, ingediend bij de Tweede Kamer. Minister Van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening En Milieubeheer (Cramer) aan de Tweede Kamer, 2007, Voorzienings- en leveringszekerheid energie. Kamerstuk , nummer 77, vergaderjaar De Morgen, "België mogelijk zonder elektriciteit als het eind januari streng wintert". National Petroleum Council, 2011, Prudent Development, Realizing the Potential of North America's Abundant Natural Gas and Oil Resources. Natuur & Milieu, januari Zonne-energie 2013: Goed voor het milieu en de portemonnee. Zonne-energie via Zon Zoekt Dak goedkoper dan energieleverancier. Natuur & Milieu, januari 2008, Heldergroene biomassa. NOS, 'Valse bommelding in Eemshaven' NOS, 'België vreest energietekort' NOS, , 'Protest tegen terugkeer kolentaks' NRC Handelsblad, 'Doe het groen - maar doe het dan wel slim';interviewlex Hartman. NRC Handelsblad, , 'Feest: vijftig jaar boven onze stand geleefd dankzij Slochteren'. 7

8 Nu.nl, , 'Recordexport Duitse stroom naar Nederland' Omroep Gelderland, , 'Explosie bij Electrabel Nijmegen' Platts, december Insight Global Energy Outlook. Regieorgaan Energietransitie Nederland, november Duurzame energie in een nieuwe economische orde. Hoe maken we de energievoorziening betrouwbaar, betaalbaar en klimaatneutraal? Rotmans, Jan (2012) In het oog van de orkaan, Aeneas, Boxtel Rotmans, Jan, augustus De staat van de energietransitie in Nederland. REN21. Renewables 2012, Global Status Report. RTV Noord, 'Reuzenwindmolens getest in Eemshaven' Sectorakkoord Energie , oktober Convenant tussen Rijksoverheid en Energiebranches in het kader van het werkprogramma Schoon en Zuinig. Van Soest, Jan Paul, augustus 2011, Klompen in de machinerie, Bewuste en onbewuste sabotage van de transitie naar een duurzame energiehuishouding, Essay voor Raad Leefomgeving en Infrasructuur, Den Haag Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO), februari Duurzaamheid in de Nederlandse Elektriciteitssector. Stellinga, Bart (2012) Privatisering, ontvlechting en marktwerking in de energiesector, een casusonderzoek, parlementaire beraadslagingen over de Wet onafhankelijk netbeheer, uit: Parlementair Onderzoek Privatisering/Verzelfstandiging Overheidsdiensten (2012). Verbinding verbroken? Onderzoek naar de parlementaire besluitvorming over de privatisering en verzelfstandiging van overheidsdiensten. Verslagen openbare gesprekken. Eerste Kamer, vergaderjaar , C, D. Tennet, juni 2009, Kwaliteits- en Capaciteitsplan Eindverslag marktconsultatie. Tennet, april 2006, Rapport Monitoring Leveringszekerheid Tennet, juli 2007, Rapport Monitoring Leveringszekerheid

9 Tennet, mei 2011, Rapport Monitoring Leveringszekerheid Tennet, juni 2012, Rapport Monitoring Leveringszekerheid Verbong, G., (red.), (2001) Een kwestie van lange adem. De geschiedenis van duurzame energie in Nederland. Aeneas, Boxtel. Veld, op het, Roy, (2008) De strijd om energie. Hoe de groeiende honger naar olie en gas de wereld in een crisis stort. De Volkskrant, , 'De schok van groene stroom' De Volkskrant, , 'Veelgeprezen Duits groene- energiebeleid blijkt prijzig' De Volkskrant, , 'De kolencentrales zijn echt nodig'. Interview Hans Alders. De Volkskrant, , 'Regeringspartijen oneens over doelen groene energie' VNO-NCW, (persbericht) Doorbraak voor industriële grootverbruikers. VNO-NCW Noord, MKB Noord, FNV Noordoost, de NOM, de Kamers van Koophandel van de provincies Groningen, Drenthe en Friesland en de gezamenlijke noordelijke provinciebesturen, Brief aan de minister van EZ, Laurens Jan Brinkhorst. Haren, november Betreft: Dramatische consequenties prijsontwikkeling energie; een klemmende oproep tot actie. Ref.: hah/jvm/sego/213. VNO-NCW, Brief Bernard Wientjes, voorzitter aan Vaste Commissie voor Economische Zaken van de Tweede Kamer. 9 oktober Briefnummer 06/12.793/FG/NG. Wikipedia, Varkenscyclus. Wikipedia, Biomass. Wolf. K, (1988) Ondergronds rijk: 25 jaar Gasunie en aardgas uit: De Jong, Frits red. (2009) Bonanza in de Polder: Een historische analyse van het Nederlands aardgasbeleid, Masterscriptie, Amsterdam 9

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken; INTENTIEVERKLARING CO 2 AFVANG, TRANSPORT en OPSLAG Partijen 1. De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, vertegenwoordigd door de heer ir. J. van der Vlist, Secretaris-Generaal

Nadere informatie

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen 28/09/2015 Kees van der Leun Klimaat raakt al ontwricht bron: John Mason, skepticalscience.com bron: Guardian 2 100% duurzaam? Energie-efficiëntie

Nadere informatie

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Cutting Energy Related CO 2 Emissions Baseline Emissions 62 Gt BLUE Map Emissions 14 Gt 2030 Key aspects

Nadere informatie

Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief

Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief Jeroen de Joode Schaliegasbijeenkomst provincie Noord-Brabant s-hertogenbosch, 27 september 2013 www.ecn.nl Hoofdboodschap Rol gas in NL energiesysteem

Nadere informatie

PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST

PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST NOORD-NEDERLAND: PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST PROEFTUIN ENERGIE- TRANSITIE REGIONALE PARTNER IN DE EUROPESE ENERGIE UNIE Noord-Nederland is een grensoverschrijdende proeftuin

Nadere informatie

Mark Frequin. Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken

Mark Frequin. Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken Mark Frequin Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken Energiebeleid: van context tot acties. Mark Frequin Rijks Universiteit Groningen Inhoud 1. Context 2. Richting

Nadere informatie

Hoe snel verandert de energiemarkt?

Hoe snel verandert de energiemarkt? Hoe snel verandert de energiemarkt? Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige

Nadere informatie

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en

Nadere informatie

Nut en noodzaak van schaliegas in Nederland

Nut en noodzaak van schaliegas in Nederland Nut en noodzaak van schaliegas in Nederland Paul van den Oosterkamp, Jeroen de Joode Schaliegas Congres - IIR Amersfoort, 30-31 Oktober 2013 www.ecn.nl Visie ECN Rol gas in NL energiesysteem nu en straks

Nadere informatie

Energiewende vs Energietransitie

Energiewende vs Energietransitie Energiewende vs Energietransitie Jan Rotmans Amsterdam, 23-09-2013 www.twitter.com/janrotmans Cijfermatige Trends Energiemix Duitsland versus Nederland Duitsland Nederland kolen 25% 7% olie 34% 56% aardgas

Nadere informatie

30196 Duurzame ontwikkeling en beleid. 32813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020. Brief van de minister van Economische Zaken

30196 Duurzame ontwikkeling en beleid. 32813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020. Brief van de minister van Economische Zaken 30196 Duurzame ontwikkeling en beleid 32813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 380 Brief van de minister van Economische Zaken Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

Waterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie

Waterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie Waterstof Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie Jörg Gigler & Marcel Weeda TKI Nieuw Gas Waterstofbijeenkomst

Nadere informatie

Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid

Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid 1 Machiel Mulder Hoogleraar Regulering Energiemarkten Bijeenkomst Energietransitie & Waterstof Noordelijke

Nadere informatie

Energie en geopolitiek

Energie en geopolitiek Energie en geopolitiek Pieter Boot Groningen, 15 juni 2009 Deze presentatie Introductie Internationale energiemarkt Energie voorzieningszekerheid Energie en beleid 1 Introductie Dalende prijzen na juli

Nadere informatie

Een Duurzaam Nederlands Energiebeleid?

Een Duurzaam Nederlands Energiebeleid? Een Duurzaam Nederlands Energiebeleid? "Dutch energy policy; Part 1: Which priorities for renewable energy? 6e Energy Economics Policy Seminar CPB, Tilec, EZ en NMa 7 december 2010 Aad Correljé TU Delft

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving

Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving 6 december 2016 Hoofdpunten (Inter)nationale context van de ambitie van Flevoland De energietransitie

Nadere informatie

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in

Nadere informatie

Reguleren is balanceren

Reguleren is balanceren De energieketen Reguleren is balanceren afnemers netbeheerders producenten efficiëntie betaalbaarheid betrouwbaarheid milieuvriendelijkheid Te bespreken reguleringsmaatregelen Onderdeel energieketen Type

Nadere informatie

Datum 26 oktober 2012 Betreft Beantwoording vragen Kamerlid Mulder (CDA) over capaciteitsheffing energieleveranciers

Datum 26 oktober 2012 Betreft Beantwoording vragen Kamerlid Mulder (CDA) over capaciteitsheffing energieleveranciers > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Energie, Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594

Nadere informatie

Datum -9 MEI Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie

Datum -9 MEI Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De President van de Algemene Rekenkamer Mevrouw drs. Saskia J. Stuiveling Postbus 20015 2500 EA 's-gravenhage

Nadere informatie

Shell NL & Shell New Energies

Shell NL & Shell New Energies Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer

Nadere informatie

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en

Nadere informatie

Energie-Nederland heeft zich gebogen over de vraag wat er nodig is om tot een succesvol transitiebeleid voor de energievoorziening te komen.

Energie-Nederland heeft zich gebogen over de vraag wat er nodig is om tot een succesvol transitiebeleid voor de energievoorziening te komen. Vereniging Energie-Nederland Lange Houtstraat 2 2511 CW Den Haag T. 070 311 43 50 ENL-2012-00754 Hans Alders Telefoon 070-3114350 E-mail info@energie-nederland.nl Datum 24 september 2012 Ons kenmerk Behandeld

Nadere informatie

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie Technologische kansen voor de Nederlandse industrie Diepe geothermie heeft vele voordelen Characteristics Geothermal Geothermal

Nadere informatie

Dynamieken in de elektriciteitsmarkt

Dynamieken in de elektriciteitsmarkt 2 oktober 2013 Dynamieken in de elektriciteitsmarkt Eneco Energy Trade Paul Hendrix, Bart van Paassen Kengetallen Eneco Groep 2,2 miljoen klanten in Nederland en België 7.000 vakkundige en betrokken medewerkers

Nadere informatie

Hét groene energieplan voor Nederland

Hét groene energieplan voor Nederland Hét groene energieplan voor Nederland Doelen Green4sure Ontwikkeling pakket instrumenten en strategie voor reductie van 50% broeikasgassen in 2030. Verbeteren energievoorzieningzekerheid Tonen baten en

Nadere informatie

De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden

De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden Symposium De Gassamenstelling van de toekomst, 28 mei 2015, Regardz De Eenhoorn, Amersfoort Aad Correljé TU Delft TBM Economics of Infrastructures

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren Inspiratie voor de avond Marc Londo, ECN Beleidsstudies Alkmaar 1 april 2015 www.ecn.nl Boodschappen 1. De energiehuishouding verandert, en daar zijn

Nadere informatie

Zonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft

Zonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft Zonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige

Nadere informatie

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein Gert Jan Kramer Politiek Café Energietransitie, Nieuwegein, 5 juni 2019 Inhoud / onderwerpen Het Klimaat; Energie en Klimaat Het Politieke Klimaat rond

Nadere informatie

Column Maak van Nederland de energiehub en leverancier van flexibiliteit aan het Europese energiesysteem

Column Maak van Nederland de energiehub en leverancier van flexibiliteit aan het Europese energiesysteem Column Maak van Nederland de energiehub en leverancier van flexibiliteit aan het Europese energiesysteem Maarten Meijburg en Ruut Schalij 13 oktober 2016 Door de staatsbedrijven Gasunie en Tennet zijn

Nadere informatie

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort Historisch perspectief 1945-1970 Keerpunten in de jaren 70 oliecrisis en milieu Tsjernobyl (1986) ramp door menselijke fouten Kyoto protocol (1997) (CO 2 en global warming problematiek) Start alternatieven

Nadere informatie

Nationale Energieverkenning 2014

Nationale Energieverkenning 2014 Nationale Energieverkenning 2014 Remko Ybema en Pieter Boot Den Haag 7 oktober 2014 www.ecn.nl Inhoud Opzet van de Nationale Energieverkenning (NEV) Omgevingsfactoren Resultaten Energieverbruik Hernieuwbare

Nadere informatie

De hobbelige weg naar Coby van der Linde

De hobbelige weg naar Coby van der Linde De hobbelige weg naar 2050 Coby van der Linde Waar gebruiken we energie voor? Transport (vooral olie) Lage temperstuur warmte (in Nederland vooral gas) Koelen van gebouwen (elektriciteit) Industriële warmte

Nadere informatie

Denktank vernieuwing energiemarkt. Frans Rooijers

Denktank vernieuwing energiemarkt. Frans Rooijers Denktank vernieuwing energiemarkt Frans Rooijers Agenda Kennismaking Stand van zaken Problemen Oplossingen Werkwijze Afspraken 2 Deelnemers? Stichting Natuur & Milieu - ECF Ministerie EZ E.On APX TenneT

Nadere informatie

Energievoorziening Rotterdam 2025

Energievoorziening Rotterdam 2025 Energievoorziening Rotterdam 2025 Trends Issues Uitdagingen 9/14/2011 www.bollwerk.nl 1 Trends (1) Wereld energiemarkt: onzeker Toenemende druk op steeds schaarsere fossiele bronnen Energieprijzen onvoorspelbaar,

Nadere informatie

Regieorgaan EnergieTransitie Standpunt - Voorrang voor duurzaam. Naar aanleiding van de herziening van de elektriciteitswet en gaswet, 6 januari 2010

Regieorgaan EnergieTransitie Standpunt - Voorrang voor duurzaam. Naar aanleiding van de herziening van de elektriciteitswet en gaswet, 6 januari 2010 Regieorgaan EnergieTransitie Standpunt - Voorrang voor duurzaam Naar aanleiding van de herziening van de elektriciteitswet en gaswet, 6 januari 2010 Conclusie Een duurzame energiehuishouding is de weg

Nadere informatie

Energiedossiers tijdens het Italiaanse voorzitterschap

Energiedossiers tijdens het Italiaanse voorzitterschap Energiedossiers tijdens het Italiaanse voorzitterschap Jan Haers 2 juli 2014 Vleva en SAR-Minaraad Overzicht Energiebeleid op Europese Raad Tijdens het Griekse voorzitterschap Prioriteiten van het Italiaanse

Nadere informatie

6 Pijler 4: Het energietransportnetwerk gereedmaken

6 Pijler 4: Het energietransportnetwerk gereedmaken 6 Pijler 4: Het energietransportnetwerk gereedmaken 6.1 Aanpassingen van de infrastructuur in Nederland De energietransitie kan ingrijpende gevolgen hebben voor vraag en aanbod van energie en voor de netwerken

Nadere informatie

Naar een duurzame energievoorziening

Naar een duurzame energievoorziening Naar een duurzame energievoorziening De schone taak van aardgas 1 2 We staan voor belangrijke keuzes De wereld staat voor dringende keuzes. Neem het energievraagstuk. De wereldbevolking groeit in korte

Nadere informatie

: Nederlandse elektriciteitscentrales en onconventioneel gas

: Nederlandse elektriciteitscentrales en onconventioneel gas 30109151-Consulting 10-2303, rev.2 8-Feb-11 HKo/JMW Notitie aan van Betreft : AER/Den Haag : KEMA Nederland : Nederlandse elektriciteitscentrales en onconventioneel gas 1 INLEIDING De AER gaat een advies

Nadere informatie

MANAGEMENT SAMENVATTING ENERGIERAPPORT 2008

MANAGEMENT SAMENVATTING ENERGIERAPPORT 2008 MANAGEMENT SAMENVATTING ENERGIERAPPORT 2008 Er is de komende jaren een fundamentele verandering van onze energievoorziening nodig om het hoofd te bieden aan de mondiale uitdagingen op energiegebied: de

Nadere informatie

Hernieuwbare energie: noodzaak, visie op 2050 en beleid

Hernieuwbare energie: noodzaak, visie op 2050 en beleid Hernieuwbare energie: noodzaak, visie op 2050 en beleid Remko Ybema Lezing Den Bosch 12 oktober 2010 www.ecn.nl Inhoud Noodzaak van duurzame energie Een duurzame energievoorziening in 2050 Doelen van het

Nadere informatie

Windvermogen in Nederland,

Windvermogen in Nederland, Indicator 15 juli 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2007 is het windvermogen toegenomen

Nadere informatie

Hernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft

Hernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft Hernieuwbare Energie na 2025 Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige

Nadere informatie

Nog een eeuw fossiel BELIA HEILBRON, JELMER MOMMERS, THOMAS MUNTZ & HUIB DE ZEEUW

Nog een eeuw fossiel BELIA HEILBRON, JELMER MOMMERS, THOMAS MUNTZ & HUIB DE ZEEUW De Groene Amsterdammer, 23 januari 2013 Onderzoeksdossier Land van gas en kolen Geannoteerde versie http://www.groene.nl/2013/4/nog-een-eeuw-fossiel-geannoteerde-versie Nog een eeuw fossiel De Nederlandse

Nadere informatie

Les Kernenergie. Werkblad

Les Kernenergie. Werkblad LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Kernenergie Werkblad Les Kernenergie Werkblad Wat is kernenergie? Het Griekse woord atomos betekent ondeelbaar. Het woord atoom is hiervan afgeleid. Ooit dachten wetenschappers

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 200 20 29 023 Voorzienings- en leveringszekerheid energie C VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 6 juni 20 De leden van de vaste commissie voor

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

Change. Hoe moet het morgen met de energievoorziening? Document. magazine

Change. Hoe moet het morgen met de energievoorziening? Document. magazine Hoe moet het morgen met de energievoorziening? Nederland is verslaafd aan fossiele energie, zeker in vergelijking met landen om ons heen, vertelt Paul Korting, directeur van ECN. Er zijn genoeg scenario

Nadere informatie

Energie Transitie: traagheid en versnelling

Energie Transitie: traagheid en versnelling twitter.com/janrotmans Energie Transitie: traagheid en versnelling Den Haag, 26 Juni 2014 In welke fase zit energietransitie? Transitie naar Duurzame Energie Pre-development stage Through development stage

Nadere informatie

GP/VAN HOUDT. Kernenergie: overbodig onheil. www.greenpeace.nl

GP/VAN HOUDT. Kernenergie: overbodig onheil. www.greenpeace.nl GP/VAN HOUDT Kernenergie: overbodig onheil www.greenpeace.nl Wat zijn de oplossingen? Kernenergie is volgens sommigen onvermijdelijk als we de uitstoot van broeikasgassen willen beperken. Onzin! Greenpeace

Nadere informatie

Een overzicht van de hernieuwbare-energiesector in Roemenië

Een overzicht van de hernieuwbare-energiesector in Roemenië Een overzicht van de hernieuwbare-energiesector in Roemenië Roemenië ligt geografisch gezien in het midden van Europa (het zuidoostelijk deel van Midden-Europa). Het land telt 21,5 miljoen inwoners en

Nadere informatie

Het beleid voor de energiesector in. Nationale energietransities in Europese energiemarkten

Het beleid voor de energiesector in. Nationale energietransities in Europese energiemarkten ENERGIE & MILIEU Nationale energietransities in Europese energiemarkten Energietransitie gebeurt vooral op nationale en regionale schaal, terwijl energiemarkten steeds meer binnen Europa worden geïntegreerd.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 538 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND Ing. Ed Smulders InterProAdvies Tilburg WATERWAYS Rijkswaterstaat, Provinces, Waterschappen (public) Value: EUR 10-100 bn RAILWAYS 1837 ProRail

Nadere informatie

Een toekomstvisie op het gebruik van (aard)gas in Nederland

Een toekomstvisie op het gebruik van (aard)gas in Nederland Een toekomstvisie op het gebruik van (aard)gas in Nederland Volledig duurzaam in 2050 Nederland wil in het jaar 2050 een volledig duurzame energievoorziening. De energievoorziening dient bovendien betaalbaar

Nadere informatie

Ontwikkelingen Zonne-energie

Ontwikkelingen Zonne-energie Ontwikkelingen Zonne-energie : Energieke Samenleving onderweg naar morgen Bert Bakker NIEUW: Bezuidenhoutseweg 50 2594 AW Den Haag 070 3040114 De oorsprong van (duurzame) energie De zon als energieleverancier

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Derde Energienota Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergade~aar1995-1996 24525 Derde Energienota Nr. 2 INHOUDSOPGAVE DERDE ENERGIENOTA 1995 Samenvatting en conclusies Inleiding Hoofdstuk 1 De uitdaging

Nadere informatie

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 54 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der

Nadere informatie

Energie: inleiding en beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Energie: inleiding en beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving ( Indicator 11 augustus 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Energiedragers De economie

Nadere informatie

Op weg naar een duurzame energievoorziening in Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging

Op weg naar een duurzame energievoorziening in Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging Op weg naar een duurzame energievoorziening in 2050 Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging Inhoudsopgave I. Mondiale ontwikkelingen II. Europese kaders III. Nationale inzet 2 I.

Nadere informatie

RWE Power. CCS Werbeagentur 10/07. Energiecentrale Eemshaven. RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I Dertien vragen

RWE Power. CCS Werbeagentur 10/07. Energiecentrale Eemshaven. RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I  Dertien vragen RWE Power RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I www.rwe.com CCS Werbeagentur 10/07 Dertien vragen Een nieuwe elektriciteitscentrale op kolen en biomassa in Eemshaven RWE bouwt van 2008 tot 2013 een elektriciteitscentrale

Nadere informatie

KCD 2013. Netplanning tijdens turbulente tijden - geen sinecure! Gert van der Lee Arnhem, 4 maart 2014

KCD 2013. Netplanning tijdens turbulente tijden - geen sinecure! Gert van der Lee Arnhem, 4 maart 2014 KCD 2013 Netplanning tijdens turbulente tijden - geen sinecure! Gert van der Lee Arnhem, 4 maart 2014 Juridisch kader TenneT heeft wettelijke plicht om aangeslotenen voldoende transportcapaciteit te bieden.

Nadere informatie

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0) Gas op Maat De maatschappij is op weg naar een CO 2 -neutraal energiesysteem. De gassector wil graag bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. In de transitieperiode is de rol van aardgas maatwerk:

Nadere informatie

Making new energy flow. Eén platform voor jouw energie

Making new energy flow. Eén platform voor jouw energie Making new energy flow Eén platform voor jouw energie Yuso, een nieuwe kijk op energie management INJECTIE. LEVERING. OPSLAG. YUSO, EEN NIEUWE KIJK OP ENERGIE MANAGEMENT 2012 OPRICHTING YUSO YUSO, EEN

Nadere informatie

Windturbines: Dweilen met de kraan open op kosten van de burger!

Windturbines: Dweilen met de kraan open op kosten van de burger! Windturbines: Dweilen met de kraan open op kosten van de burger! Windturbines en economie Burgers en bedrijven dragen jaarlijks via belas/ngen en heffingen 7,5 miljard bij aan fossiele- en 1,4 miljard

Nadere informatie

Gegevens stroometikettering 2004

Gegevens stroometikettering 2004 CE CE Oplossingen voor Oplossingen voor milieu, economie milieu, economie en technologie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 2611 HH Delft tel: 015 2 150 150 fax: fax: 015 015 2 150 150 151 151

Nadere informatie

Energie transitie. het grote plaatje. Prof.dr.ir. Vianney Koelman. Photo: Andrew Glaser

Energie transitie. het grote plaatje. Prof.dr.ir. Vianney Koelman. Photo: Andrew Glaser Energie transitie het grote plaatje Prof.dr.ir. Vianney Koelman Photo: Andrew Glaser Hoeveel kcal per persoon per dag moeten geproduceerd worden om onze samenleving draaiende te houden? a. 2 000 kcal b.

Nadere informatie

gesprekken te voeren van ondernemer tot ondernemer en verbindingen te leggen.

gesprekken te voeren van ondernemer tot ondernemer en verbindingen te leggen. Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg t.g.v. bezoek Duitse handelsdelegatie onder leiding van Minister Bode op 31 oktober 2011, Gasunie Groningen. Dames en heren, Vandaag en morgen wijzen

Nadere informatie

1 Kunt u zich de antwoorden herinneren van eerdere vragen over de import van groen gas? 1

1 Kunt u zich de antwoorden herinneren van eerdere vragen over de import van groen gas? 1 > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Economische aspecten Kernenergie

Economische aspecten Kernenergie Economische aspecten Kernenergie Den Haag, 9 november 2007 KIVI Symposium Job van Roijen Essent Business Development Inleiding Een aantal voor utilities relevante elementen worden besproken Deze worden

Nadere informatie

Discussie over voor- en nadelen van windenergie

Discussie over voor- en nadelen van windenergie Argumenten in het maatschappelijke debat en de politieke besluitvorming rondom wind op zee Mogelijkheden en beperkingen van MKBA s 04/11/2014, KIVI, Den Haag Discussie over voor- en nadelen van windenergie

Nadere informatie

... Eneco België B.V. Le coût-vérité de l énergie Energie tegen werkelijke prijzen. 25 oktober 2012. CMS DeBacker / Edora

... Eneco België B.V. Le coût-vérité de l énergie Energie tegen werkelijke prijzen. 25 oktober 2012. CMS DeBacker / Edora Eneco België B.V.... Le coût-vérité de l énergie Energie tegen werkelijke prijzen CMS DeBacker / Edora 25 oktober 2012 Christophe Degrez Algemeen Directeur Eneco België Prijs en kosten: wat is de juiste

Nadere informatie

Opslag van energie een verantwoordelijkheid of kans voor de zorg? Joris Ijzermans Business Unit Manager Energy Solutions Center

Opslag van energie een verantwoordelijkheid of kans voor de zorg? Joris Ijzermans Business Unit Manager Energy Solutions Center Opslag van energie een verantwoordelijkheid of kans voor de zorg? Joris Ijzermans Business Unit Manager Energy Solutions Center Energy Solutions Center Joris IJzermans Achtergrond: Energievoorziening Business

Nadere informatie

Uitgangspunten Doelen Klimaatakkoord Parijs Houd ruimte in beschikbare carbon budget voor BV

Uitgangspunten Doelen Klimaatakkoord Parijs Houd ruimte in beschikbare carbon budget voor BV Uitgangspunten 1 Doelen Klimaatakkoord Parijs Houd ruimte in beschikbare carbon budget voor BV Nederland 1 (versnel waar mogelijk) Organiseer zo optionaliteit / ruimte om tegenvallers op te vangen 2 Impact

Nadere informatie

Na aardgas komt zonneschijn

Na aardgas komt zonneschijn Economisch Bureau Na aardgas komt zonneschijn Hans van Cleef, sr. sectoreconoom energie 17 november 2016 @hansvancleef De uitdagende overgang naar een duurzame energievoorziening Mondiaal Europees Nederland

Nadere informatie

Hoe verder na het energieakkoord?

Hoe verder na het energieakkoord? Hoe verder na het energieakkoord? Michiel Hekkenberg Utrecht - EU-2050 Power lab 25 november 2013 www.ecn.nl ECN ECN: Energieonderzoek Centrum Nederland sinds 1955 Meer dan 500 medewerkers in 7 onderzoeksgebieden

Nadere informatie

ROTTERDAM BIOPORT. Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011

ROTTERDAM BIOPORT. Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011 ROTTERDAM BIOPORT Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011 Havenbedrijf Rotterdam N.V. Structuur: Overheids-N.V., aandeelhouders: de gemeente (70%) en het Rijk (30%)

Nadere informatie

Meerjarig Financieel Kader (MFK) Connecting Europe Facility Energie. VLEVA 4 oktober Jan Hensmans Adviseur-Diensthoofd FOD Economie AD Energie

Meerjarig Financieel Kader (MFK) Connecting Europe Facility Energie. VLEVA 4 oktober Jan Hensmans Adviseur-Diensthoofd FOD Economie AD Energie Meerjarig Financieel Kader (MFK) Connecting Europe Facility Energie VLEVA 4 oktober 2018 Jan Hensmans Adviseur-Diensthoofd FOD Economie AD Energie Achtergrond en historiek Christophersen Group Trans Europese

Nadere informatie

Windvermogen in Nederland,

Windvermogen in Nederland, Indicator 19 juli 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De elektriciteitsproductie van

Nadere informatie

Caro De Brouwer 27/11/2013

Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 2e Master Irw Energie, KUL Erasmus Imperial College London Thesis: Solvent storage for postcombustion CCS in coal fired plants Voorzitter YERA Young Energy Reviewers

Nadere informatie

De rol van biomassa in de energietransitie.

De rol van biomassa in de energietransitie. De rol van biomassa in de energietransitie. Bert de Vries Plaatsvervangend directeur-generaal Energie, Telecom en Mededinging, Ministerie van Economische Zaken Inhoud 1. Energieakkoord 2. Energietransitie

Nadere informatie

De waterstofeconomie en Noord-Nederland

De waterstofeconomie en Noord-Nederland De waterstofeconomie en Noord-Nederland SER Noord-Nederland Bijeenkomst energietransitie 11 juni 2019 Catrinus Jepma Rijksuniversiteit Groningen New Energy Coalition 1. Hoe loopt de energietransitie in

Nadere informatie

Power-to-Gas: Missing link in toekomstige energievoorziening

Power-to-Gas: Missing link in toekomstige energievoorziening Power-to-Gas: Missing link in toekomstige energievoorziening Jeroen de Joode & Marcel Weeda Themamiddag Energieopslag Eersel, 20 juni 2013 www.ecn.nl Hoofdboodschap P2G is niet alleen: een alternatief

Nadere informatie

Geachte Voorzitter, Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Interne postcode 650 der Staten Generaal Postbus EA DEN HAAG

Geachte Voorzitter, Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Interne postcode 650 der Staten Generaal Postbus EA DEN HAAG Directoraat-Generaal Milieubeheer Directie Klimaatverandering en Industrie Project Schoon en Zuinig Rijnstraat 8 Postbus 20951 2500 EZ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Interne postcode 650

Nadere informatie

WKK in Nederland Toen, Nu, Straks. BezinningsGroep Energie Utrecht, 28 juni 2006

WKK in Nederland Toen, Nu, Straks. BezinningsGroep Energie Utrecht, 28 juni 2006 WKK in Nederland Toen, Nu, Straks BezinningsGroep Energie Utrecht, 28 juni 2006 WKK is goed en moet Energie is meer dan elektriciteit WKK fundamenteel energetisch WKK voordelen, potentie en nadelen WKK

Nadere informatie

Externe notitie. Petten, 8 juli Cees Volkers Wouter Wetzels. Afdeling Policy Studies ECN-N Van

Externe notitie. Petten, 8 juli Cees Volkers Wouter Wetzels. Afdeling Policy Studies ECN-N Van Externe notitie Petten, 8 juli 2013 Afdeling Policy Studies ECN-N--13-028 Van Cees Volkers Wouter Wetzels Onderwerp Nieuwste inzichten Nederlands gasverbruik Inleiding ECN Policy Studies voert regelmatig

Nadere informatie

De club van Rome had toch gelijk!

De club van Rome had toch gelijk! De club van Rome had toch gelijk! Bernard Dam MECS, Chemical Engineering, Faculty of Applied Science, Delft University of Technology 11 november 2009 Delft University of Technology Challenge the future

Nadere informatie

Dutch Circular Economy Partnership for China

Dutch Circular Economy Partnership for China Dutch Circular Economy Partnership for China Our Future Economy is Circular Head Office Hong Kong Head Office Netherlands Dutch Circular Economy Partnership for China Our Future Economy is Circular This

Nadere informatie

Achtergrond en doel presentatie

Achtergrond en doel presentatie Achtergrond en doel presentatie Achtergrond Uitnodiging van de raad; Nuon heeft reeds wind turbines in de Hoofdplaatpolder; Nuon ziet mogelijkheden voor het op termijn vervanging van de huidige turbines

Nadere informatie

Kennissessie. Energietransitie. Willem Altena John Kerkhoven

Kennissessie. Energietransitie. Willem Altena John Kerkhoven Kennissessie Energietransitie Willem Altena John Kerkhoven 2 Programma Kennissessie Introductie Toelichting Energieakkoord Uitleg Pauze Toepassen ETM 3 Programma Kennissessie Introductie Toelichting Energieakkoord

Nadere informatie

Nederland kantelt naar een duurzame samenleving

Nederland kantelt naar een duurzame samenleving Nederland kantelt naar een duurzame samenleving Jan Rotmans pagina 1 van 68 Nederland kantelt naar een duurzame samenleving Prof.dr.ir. Jan Rotmans nr. pagina 2 van 68 Transitie naar Duurzame Economie:

Nadere informatie

Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie

Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Voorzitter van de SER T.a.v. de heer dr. A.H,G, Rinnooy Kan Bezuidenhoutseweg 60 Postbus 90405 2509

Nadere informatie

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening Indicator 12 februari 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Energie speelt een cruciale

Nadere informatie

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning New emmergy 17 mei 2017 Berend Scheffers Ons energiesysteem 2 Energiesysteem Nederland 2015. Bron: NEV 2016, ECN, PBL, CBS, RVO Rol van gas

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie