Alternatieve indicatoren voor economische welvaart: opportuniteiten voor duurzame transitie. Brent Bleys, vakgroep Economie, UGent

Transcriptie

1 Alternatieve indicatoren voor economische welvaart: opportuniteiten voor duurzame transitie Brent Bleys, vakgroep Economie, UGent

2 Overzicht setting the scene economie, en allerlei soorten groei alternatieve indicatoren voor welvaart

3

4

5 A Good Life For All Within Planetary Boundaries

6 A Good Life For All Within Planetary Boundaries

7 A Good Life For All Within Planetary Boundaries

8

9

10 Overzicht setting the scene economie, en allerlei soorten groei alternatieve indicatoren voor welvaart

11 Economie relatief blind voor deze ideeën vertrekpunten: micro: vrije marktwerking ~ invisible hand macro: economische groei sociaal beleid, milieu-economie, gedragseconomie, duurzame ontwikkeling (keuzevakken)

12 Waarom groeien? sociale stabiliteit ~ a rising tide lifts all boats politieke stabiliteit door stijgende belastingsinkomsten betaalbare publieke dienstverlening bv. gezondheidszorg, onderwijs, pensioenen consumptie > basisbehoeften ~ bv. psychologische en sociale behoeften

13 Groei+ / Groei- recent wordt economische groei geherdefinieerd (of toch op papier): groene groei (OESO) slimme, duurzame en inclusieve groei (EU) academisch: oneconomische groei ~ Herman Daly van degrowth tot growth

14

15

16 Waarom postgroei? beperkingen aan de circulaire economie rebound-effecten bij efficiëntiewinsten decoupling sterk betwist, en te traag vanuit klimaatoogpunt toenemende ongelijkheid economisch systeem kan er anders uitzien

17

18 Open brief een speciale commissie rond Post-Grow Futures op te richten in het Europese Parlement alternatieve indicatoren te introduceren in het macroeconomische raamwerk van de EU en van haar lidstaten het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) om te vormen tot een Stabiliteit- en Welzijnspact een Ministerie voor Economische Transitie in het leven te roepen in elke lidstaat

19 Degrowth degrowth = anders en beter leven met minder, ofwel sociaal duurzame economische krimp doel: welzijn maximaliseren via andere paden dan consumptie relatief jonge beweging ~ eerste conferentie in 2008 in Parijs, sterke opmars sindsdien gelinkt aan ecologische economie, maar meer pragmatisch en politiek geïnspireerd

20 Degrowth 1. citizen debt audit 2. kortere werkweek ~ work sharing 3. basisinkomen en maximum inkomen 4. vergroening van de fiscaliteit 5. subsidies en investeringen in zwaar vervuilende sectoren stopzetten

21 Degrowth 6. betere ondersteuning van de alternatieve, solidaire economie 7. optimaal gebruik van gebouwen 8. beperkingen op reclame 9. vastleggen van natuurlijke grenzen 10. BBP niet langer gebruiken als indicator van economische vooruitgang

22 Overzicht setting the scene economie, en allerlei soorten groei alternatieve indicatoren voor welvaart

23 Beyond GDP vele types alternatieve indicatoren: welzijn, welvaart en duurzaamheid focus hier op welvaart, want hier wordt BBP nog (te) vaak gebruikt welvaart: bijdrage van de economie in een land aan het welzijn van haar inwoners BBP = waarde van alle finale goederen en diensten geproduceerd in een land

24 ISEW Index of Sustainable Economic Welfare (ISEW) gecorrigeerd BBP, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen kosten en baten van economische activiteiten ~ KBA op macro-niveau nadenken over optimale fysieke schaal van een economie belangrijke indicator binnen ecologische economie

25 ISEW optimale fysieke schaal: drempelhypothese van Max-Neef (1995): for every society there seems to be a period in which economic growth seems to bring about an improvement in the quality-of-life, but only up to a point - the threshold point - beyond which, if there is more economic growth, quality-of-life may begin to deteriorate.

26 ISEW ontwikkeld door Herman Daly en John Cobb in 1989 gebaseerd op eerdere pogingen om tot een aangepast BBP te komen meer recent: GPI, MDP and NWI empirische vertaling van de (methodologische) kritieken op het BBP ~ cfr. huishoudelijke arbeid, verdelingseffecten, milieuschade,

27 Methodologie ISEW = private consumptieve uitgaven (+) verliezen door inkomensongelijkheid (-) UB waarde van huishoudelijke arbeid (+) niet-defensieve overheidsuitgaven (+) defensieve private uitgaven (-) kapitaalaanpassingen (+/-) UC kosten van milieuvervuiling, KT en LT (-) depreciatie van natuurlijk kapitaal (-)

28 Methodologie aantal items in binnen het ISEW-raamwerk varieert tussen 20 en 25 ~ Vlaanderen: 41 datareeksen bv. huishoudelijke arbeid: tijd besteed * schaduwprijs (uurloon huispersoneel) bv. kosten van luchtvervuiling: hoeveel emissies * marginale schadekost gebrek aan consistentie tussen studies

29 ISEW Vlaanderen Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) in samenwerking met Universiteit Gent

30 Gebruik indicator in Pact2020 / Vlaanderen in Actie, niet in Visie 2050 onderdeel van de Monitor Groene Economie binnen Omgeving meegenomen in studies: Limburg CO2-neutraal tegen 2020 vergroening van de fiscaliteit (LNE)

31 Barrières contextuele barrières financiële en economische crisis, publieke ondersteuning, uptake op lagere beleidsniveaus barrières gerelateerd aan de indicator gebrek aan gestandaardiseerde methodologie, timeliness, methodologische problemen, selectie van componenten, robuustheid barrières gerelateerd aan de gebruikers wantrouwen tav monetaire waardering, niet volledig in overeenstemming met behoeftes

32 Opportuniteiten ontwikkelen van een gestandaardiseerde 2.0 methodologie uitbreiden van macro-economische modellen verbeterde communicatie (storytelling) ondernemerschap stimuleren bij onderzoekers en gebruikers van indicatoren (researcher entrepreneurship)

33 Voor jullie? wat kunnen degrowth en postgroei betekenen voor jullie transitiepaden en -ideeën? alternatieve indicatoren: bestaan al lang, gebruik ze waar nuttig / nodig breed en georganiseerd middenveld

34 Bedankt! Vragen?