Solidariteit!in!wetenschap!en!beleid:! een!cross3tabulatie!van!concepten!

Transcriptie

1 ! Solidariteit!in!wetenschap!en!beleid:! een!cross3tabulatie!van!concepten! BartVanBouchaute,PascalDebruyne,NickSchuermans& StijnOosterlynck DieGemworkingpaperD /02/2014 Pleasedonotcitewithoutpermission. 1

2 ! Inhoudstafel! 1 Inleiding 3 2 Selectievanbeleidsdocumenten Selectiestrategie Bronnenlijst 6 3 Analysevanbeleidsdocumenten Inductieveanalyse:zoektochtnaarverwanteconcepten Deductieveanalyse:toetsingconceptueelkader 15 4 Tussentijdserapporteringaandebegeleidingscommissie 18 5 Mogelijkhedenvoorverdereanalyse Voorbeeld1:Bronnenvansolidariteitindomeinvrijetijd Voorbeeld2:ConcepteninhetVlaamseinburgeringsLenintegratiebeleid Voorbeeld3:Analysevanéénbron:BeleidsnotadiversiteitGent 31 6 Besluit 38 2

3 1LInleiding! Onsonderzoekfocustopdetotstandkomingvaninnovatieve!vormen!van!solidariteit!in!diversiteit. Omdieinnovatievevormenvansolidariteitindiversiteitteconceptualiseren,doorlopenweinhet eerste werkpakket een aantal stappen. In stap 1 schrijven we vanuit vier disciplines (sociologie, geografie, pedagogie en politieke wetenschappen) een position paper. In stap 2 integreren we de inzichten uit de verschillende disciplines tot één geheel. In stap 3 vergelijken we de wetenschappelijke inzichten met betrekking tot solidariteit met de concepten die beleidsmakers hanteren. In stap 4 komen we op basis van deze vergelijking tot een operationalisatie van de verschillende elementen in onze onderzoekshypothese (plaats, leren, burgerschapspraktijken, solidariteitindiversiteit). Dezepaperbeschrijftonswerkinstap3vanwerkpakket1.Indeonderzoeksaanvraagwordtdeze deliverableomschrevenalsd1.3.: Policymeetsscience:acrossStabulationofscientificandpolicy conceptsrelatedtosolidarity.ditomhelsteenvergelijkingvandewetenschappelijkeinzichtenmet betrekkingtotsolidariteitindiversiteit(zoalszenaarvorenkwamenindevierpositionpapers)met debeleidsdocumenten!van!organisaties!en!overheden.oversolidariteitindiversiteitwordtnamelijk niet alleen in wetenschappelijke kringen gediscussieerd. Het is ook een concept dat circuleert in beleidsmiddensenbijmiddenveldorganisaties. Sommige beleidsdocumenten zetten expliciet in op solidariteit. Andere werken met een concept dat in dezelfde lijn ligt, maar dikwijls een ander perspectiefveronderstelt.invlaanderenwordterbijvoorbeeldgemakkelijkergesprokenoversociale cohesie,sociaalkapitaal,gemeenschapsvormingofinterculturaliteit. Indezepaperfocussenweopdemanierwaaropwetewerkzijngegaanomdebeleidsconcepten m.b.t.solidariteitindiversiteitinkaarttebrengen.depapermoetgezienwordenalseenleeswijzer! bij!de!databankvanbeleidsconceptendieweontwikkelden.weleggenuithoewetoteendatabank vanbeleidsconceptenzijngekomen.indeel2doenweuitdedoekenhoewetoteenselectievan beleidsdocumentenzijngekomen.wegevenookaanwelketekstenweopgenomenhebbeninonze analyse.deel3gaatinoponzemaniervananalyseren.welichtentoehoehetsoftwareprogramma NVivo ons geholpen heeft. We leggen ook uit hoe we zowel inductief als deductief te werk zijn gegaan.deel4bespreektdetussentijdsevoorstellingvanderesultatenopdebegeleidingscommissie eindmei.indeel5enhetbesluitlopenwevooruitopdeverderehanteringvandeanalysevoorde operationalisatie van solidariteit, devalorisatiepapergerichtopprofessionalsenspecifieke valorisatieproducten. 3

4 2 Selectievandebeleidsdocumenten! 2.1.!Selectiestrategie Voordeselectievandebronnenwerdendriecriteriagehanteerd: 1. Inhoudelijke! relevantie! voor! het! onderzoek: het document ofeenonderdeelvanhet document moestaansluitenbijdefocusvanhetdiegemonderzoekoversolidariteitin diversiteit.dedocumentendieweanalyseerdenbestedendusaandachtaandeveranderende invullingvansolidariteitineensamenlevinggekenmerktdooreentoenemendeetnischsculturele diversiteit. Ineenaantaldocumentenwasdierelatietussensolidariteitendiversiteitexplicietinhet discours opgenomen bv. Ons$ verleden,$ onze$ toekomst.$ Bouwstenen$ voor$ een$ effectief$ minderhedenbeleid$vanhetminderhedenforum In andere documenten lag het accent op etnischsculturele diversiteit en gingen we op zoeknaarinvullingenvansolidariteitofverwanteconceptenbv.hetstadsplan$diversiteit$ 2008?2012(2009)vandestadAntwerpen. Innoganderetekstenlaghetaccentopsolidariteitenkondenwevaststellenof/inwelke zin het discours wijzigde onder invloed van detoenemendediversiteit bv. de congrestekstsolidariteit$iedereen$mee(2010)vanhetacw. 2. Belangvoor!de!leden!van!de!begeleidingscommissie.Wezochtendoelbewustnaardocumenten dieeengroteimpacthebbengehadophetbeleidvanoverhedenofdedagelijksewerkingvan organisaties. Voor de inschatting van die impact deden we op verschillende momenten een beroepopdeledenvanonzebegeleidingscommissie: S S S Onze valorisatiecoördinator nam begin 2013 contact op met de meeste leden van de begeleidingscommissie. Tijdens deze verkenningsronde vroeg hij onder andere naar strategischedocumentenominonzeanalyseoptenemen; Een voorlopige bronnenlijst werd gepresenteerd op de begeleidingscommissie van 27 juni 2013 (zie deel 4 van dit rapport). In debegeleidende mail bij het verslag vroegen we nog eensexplicietnaarbijkomendetekstendieweinonzeanalysekondenopnemen. Voor sommige domeinen konden we na deze twee vragenrondes nog bijkomende beleidsdocumentengebruiken.indatgevalnamenweopnieuwcontactopmetdeledenvan debegeleidingscommissie. 4

5 3. Diversiteit!op!verschillende!vlakken:Zelfsalswedetweebovenstaandecriteriainachtnamen, zouheteenonmogelijkeopdrachtzijnomallerelevantebeleidsdocumententeanalyseren.om onze tijd efficiënt te gebruiken, kozen we er daarom voor om een grote diversiteit aan beleidsdocumenten te scannen op de gebruikte conceptenendezeteconfronterenmetons eigenconceptueelkader.dezediversiteitzitopvierassen: Ssetting:inDieGemdoenweonderzoekinviersettings(wonen,werken,vrijetijdenleren).In elkvandezesettingszochtenwenaareenvoldoendeaantaldocumentendiebeantwoordenaan criterium één en twee. Daarnaast werden ook een aantal documenten geselecteerd met een transversaleinhoud.dezefocusseninhoudelijknietopéénbepaaldesetting,maarbehandelen hetvraagstuksolidariteitindiversiteitinbredezin. S lijn: we deelden de organisaties in volgens hun relatie met hun gebruikers,achterban, doelgroep... Er kan immers verwacht worden dat het beleidsdiscours anders ontwikkelden geformuleerd wordt in een eerstelijnsorganisatie die gericht is op direct contact, een tweedelijnsorganisatiedieeenintermediairepositieinneemttussendeoverheidenhetveldwerk ofeenderdelijnsorganisatiediegerichtisopdeontwikkelingvanoverheidsbeleid.detekstenvan deeerstelijnsorganisatieswerdenvoorlopignietgeanalyseerd.zijzullenweltoegevoegdworden aandedatabankwanneerzijrelevantzijninéénvande32casestudies. S type! organisatie: verschillende types organisaties hebben andere mogelijkheden en beperkingen in het ontwikkelen van beleidsconcepten.wemaakteneenonderscheid tussen organisatiesuithetopenbaarbestuurenhetmiddenveld.hetopenbaarbestuurwerdhierbijin ruimezinopgevat.indezecategorieanalyseerdenwenietalleenbeleidsnota senbeleidsbrieven vanuitvoerendeorganen,hoorzittingenvanvertegenwoordigendeorganenenactieplannenvan ambtelijkediensten(overheid),maarookdocumentenvanadviesraden(serv,jeugdraad,etc.) enonderzoekenvansteunpunten(verdergecatalogiseerdalssemisoverheid). S niveau: documenten van het openbaar bestuur of middenveldorganisaties zijn niet enkel gericht op het Vlaamse niveau, maar ook op het niveau de schaal van de federale staat, provincies, steden en gemeenten. Voorlopig analyseerden we vooral documenten op het Vlaamse niveau. Voor de verschillende settings zijn hier namelijk belangrijke overheden en organisaties actief. Aanvullend werden documenten op het niveau van enkele steden 5

6 geanalyseerd.bijhetuitwerkenvandecasestudieszullenwerelevantedocumentenvansteden engemeentenverderopnemeninonzedatabank. 2.2.!Bronnenlijst! Decombinatievancriteriaheeftgeleidtotvolgendschemavoordeoplijstingvandebronnen. Verwante documenten (bv. de groep documenten over het Vlaamse inburgeringss en integratiebeleid,ofdocumentenoverhetbeleidvaneenstad,ofdeverdereindelingvanjeugdwerk, sport,...binnendesettingvrijetijd)zijnineenzelfderijvanonderstaandetabelsamengenomen. Organisatie>> Setting 1! direct! WERKEN!!!!!!! LEREN!!!!!!! VRIJETIJD!!!!!!!!! LIJN TYPE Niveau 2! intermediair! 3! beleid! OV! OVERHEID! (politiek!of! ambtelijk)! SO! SEMIH OVERHEID!!! MV! MIDDENH VELD! TRANSVERSAAL$!!!!!!! WONEN!!!!!!! F(ederaal! V(laams)! L(okaal) 6

7 DDOCUMENTEN LIJN% TYPE% NIVEAU% 1% 2% 3% OV% SO%% MV% F/V/L% 1/%TRANSVERSAAL% FederaleRegering(2011).Regeerakkoord.Brussel:federaleregering,1december2011. X X F DeBlock,M.(2011).Algemene-Beleidsnota-Hervorming-van-asiel-en-migratie,20december2011.Brussel:BelgischeKamervan X X F Volksvertegenwoordigers.DOC531964/009. -Nationaal-Sociaal-rapport-2012-België(2012) X X F -De-Jong,-M.-(2009).-Rapport-knelpunten-en-conflicten-van-het-samenleven-in-diversiteit.-Roeselare:-de-Som-vzw.- X X WVVL Bourgeois,G.(2009).Beleidsnota-Inburgering-en-Integratie-2009M2014. X X V -Decreet-betreffende-het-Vlaamse-integratieM-en-inburgeringsbeleid(2013).Brussel:Vlaamseregering,7juni2013. X x Hoorzitting-Inburgeringsbeleid(2011).Brussel:VlaamsParlement,12december2011.G1266V2. X x Ontwerp-van-decreet-betreffende-het-Vlaamse-integratieM-en-inburgeringsbeleid(2013).Brussel:VlaamsParlement.Stuk X X ingediendop17mei VNr.8: Hoorzitting-ontwerp-van-decreet-betreffende-het-Vlaamse-integratieM-en-inburgeringsbeleid.Brussel:VlaamsParlement,20 X X maart Nr.3: VVSG(2009).Standpunt-over-beleidsnota-Inburgering-en-Integratie. X X Culturele_diversiteit/integratiebeleid/Documents/Integratiebeleid%20Homepage/2011/VVSG%20standpunt%20over%20beleidsn ota%20inburgering%20en%20integratie% pdf VLABEST(2011).Bestuurlijke-aspecten-van-het-inburgeringsM-en-integratiebeleid. X X WetsJ.,SeghersM.,PauwelsF.,DeCuyperP.&VanAvermaet,P.(2012).Onderzoeksrapport- Civiel-effect-van-inburgering.- X X Conceptuele-beschouwingen-en-nulmeting.Leuven:HIVA&SteunpuntDiversiteitenLeren. Peters,A.&Debosscher,T.(2006).Praktijkgids-Sociale-cohesie.Brussel:VlaamsMinderhedencentrumvzwMinderhedenforum. X X V Minderhedenforum(2010).Ons-verleden,-onze-toekomst.-Bouwstenen-voor-een-effectief-minderhedenbeleid.Brussel: X X V Minderhedenforum. ACW(2010).Solidariteit-Iedereen-mee.--Inhoudelijk-beleidsplan.Congrestekst2010V2014.Brussel:ACW. X X V -ACW-Memorandum-Vlaamse-verkiezingen Mensen-sterker-maken(2009). X X LIJN% TYPE% NIVEAU% mensenvsterkervmaken 1% 2% 3% OV% SO%% MV% F/%V/L% 7

8 SamenlevingsopbouwVlaanderen(2010).Meerjarenplan-2009M2015.-Bijsturing-periode-2011M2015.Brussel: SamenlevingsopbouwVlaanderen. SamenlevingsopbouwVlaanderen(2012).Ieders-stem-telt.-Samenlevingsopbouw-2011M2012.Brussel:Samenlevingsopbouw Vlaanderen. Gent%% Balthazar,T.(2008).Beleidsnota-diversiteit-2008M2013:-Gent-gaat-voluit-voor-gelijke-kansen!Gent:StadGent. +Bijlage:Begrippenkader-diversiteit -StadsbestuurGent-(2013).-Bestuursakkoord-2013M2018-Sp.aMGroenMOpen-VLD. -Strategie-meerjarenplan-2014M Reynebeau,G.(2012).Samen-kan-ook-anders.-Beleidsplan-EtnischMculturele-diversiteit-2012M2014.Gent:StadGent. Antwerpen% Samenlevenindiversiteit/diversiteitsdienst(2009).Stadsplan-diversiteit-2008M2012.Antwerpen:StadAntwerpen. -StadsbestuurAntwerpen-(2012).-Respect-voor-A.-Bestuursakkoord-2013M2018(2012) _2018.pdf StadsbestuurAntwerpen(2013).Naar-een-stedelijk-armoedebeleid(beleidsnota2013V2017).NietVgepubliceerddocument. De8Antwerpsminderhedencentrum(2009).Meerjarenplan-2009M De8Antwerpsminderhedencentrum(2003).Diversiteit-werkt.-Praktijkvisie-van-De8. DeAchtvzw(2011).Aandacht-voor-alle-Antwerpenaren.-Politiek-memorandum.Antwerpen:De8. OASO(2012).Antwerpen-kleurt-sociaal. Brussel% SamenlevingsopbouwBrussel(2010).Meerjarenplan2011V2015.Opbouwwerk-Brussel,26(95bis),juli2010. Genk% StadGenk(2009).Stedelijk-diversiteitsplan-2009M nts/dg04%20v%20stedelijkdiversiteitsplan%202009v2011.pdf. Mechelen% StadsbestuurMechelen(2013).Bestuursakkoord-2013M X X X X X X X X X X X X V X X X X X X X X X X X X X X X X X X 8

9 LIJN% TYPE% NIVEAU% DDOCUMENTEN 1% 2% 3% OV% SO%% MV% F/V/L% WONEN% % % % % % % % Bervoets,W.&Loopmans,M.(?)Diversiteit-en-discriminatie-in-de-sociale-huisvesting:-een-kritische-benadering-van- sociale-mix. X X V Brussel:SteRErasmusHogeschool VandenBossche,F.(2009).Beleidsnota-2009M2014-Wonen.Brussel:Vlaamseoverheid. % % X X % % V% -Hoorzitting-over-de-sociale-mix-en-de-leefbaarheid-in-de-sociale-huisvesting--(2002).Brussel:VlaamsParlement,16december 2002.Stuk1498(2002V2003) Nr.1 ViVasnetwerksocialehuurders(s.d.).Beginselverklaring. Vanreppelen,J.(red.)(2010).Samenleven-in-de-publieke-ruimte.-Inspiratie-voor-de-inrichting-en-het-beheer-van-buitenruimte. Brussel:VVSG. X X V X X V X X L 9

10 LIJN% TYPE% NIVEAU% DDOCUMENTEN 1% 2% 3% OV% SO%% MV% F/V/L% SERV(2013).10-jaar,-10-beleidsprioriteiten. SERV(2011).SERV-Advies-2011/0202-actielijst-allochtonen.2februari SERV(2013).Advies Toegankelijk-Vlaanderen.5december WaardenvanhetACVV[nacongres1994] ACV(2005).Diversiteit-Binnenwerk: ACV(s.d.).Divers-en-anders-projecthttp:// -Werk-voor-de-boeg.-ABVVMeisen-voor-de-nieuwe-Vlaamse-regering(2009).Brussel:VlaamsABVV. Jobkanaal(s.d.)Diversiteitsverklaring. Jobkanaal(2013).Diversiteit-op-de-werkvloer-(bij-engagementsverklaring). werkvloer Jobkanaal(2013).Kortgeschoolden.-Een-meerwaarde-op-uw-werkvloer. X X X X X X X X X X X X x X X V X X X X X X X X X Vesoc(2009).Pact Een-nieuw-toekomstpact-voor-Vlaanderen.Brussel:Vesoc. X X V WERKEN -Besluit-van-de-Vlaamse-Regering--houdende-maatregelen-ter-bevordering-en-ondersteuning-van-het-gelijkekansenM--endiversiteitsbeleid-in-de-Vlaamse-administratie(2004) DienstEmancipatiezaken(2012).Gelijke-kansen-en-Diversiteit Naar-een-evenredige-vertegenwoordiging-vankansengroepen-bij-de-Vlaamse-overheid.Brussel:Vlaamseoverheid.% DepartementWerkenSocialeEconomie(2008).Krachtlijnennota-Evenredige-arbeidsdeelname-en-diversiteit X X V VESOC(2009).Akkoord-loopbaanbeleid.Brussel:SERV/VlaamseRegering. X X V -Besluit-van-de-Vlaamse-Regering-tot-vaststelling-van-de-criteria,-de-voorwaarden-en-de-nadere-regelen-volgens-welke-subsidies- worden-verleend-met-betrekking-tot-het-vesocmactieplan-inzake-de-bevordering-van-de-werkgelegenheidskansen-van- X X X V V V V 10

11 arbeidsgehandicapten(2000).brussel:vlaamseregering,01/01/ inzakevdevbevorderingvvanvdevwerkgelegenheidskansenvvanvarbeidsgehandicapten VDAB(2008).Vansluitendeaanpaknaarsluitendmaatpak. 4_03.pdf. LIJN% TYPE% NIVEAU% DDOCUMENTEN 1% 2% 3% OV% SO%% MV% F/V/L% LEREN% -Ontwerp-van-decreet-gelijke-onderwijskansen(2002).Brussel:VlaamsParlement,29maart2002.Stuk1143 X X V Smet,P.(2009).Beleidsnota-onderwijs-2009M2014.Brussel:VlaamsParlement,26oktober2009.Stuk202(2009V2010) Nr.1 X X V CollegeVlaamseGemeenschapscommissie(2010).Visietekst- Brede-School. VlaamsMinistervanWerkOnderwijsenVorming(2006).Mededeling-aan-de-leden-van-de-Vlaamse-regering.-Strategisch-planvan-de-regering-betreffende-het-verhogen-van-de-geletterdheid-van-de-Vlaamse-bevolking.2juni eid.pdf SERV(2012),Advies-Strategisch-Plan-Geletterdheid-2012-M2016.Brussel,16mei DepartementOnderwijsenVorming(2011),-Beleidsevaluatie-Strategisch-Plan-Geletterdheid-Verhogen. DepartementOnderwijs(s.d.),Visie-diversiteit-onderwijs-Vlaanderen. -Diversiteit-als-meerwaarde.-Engagementsverklaring-van-de--Vlaamse-onderwijswereld(2003). -Pedagogisch-project-van-het-Go!Monderwijs-van-de-Vlaamse-Gemeenschap(sd) -Sociale-mix.-Visietekst-van-het-Go!(2012).Brussel:Go!VonderwijsvandeVlaamseGemeenschap. VSKO(2006).Opdrachtsverklaring-van-het-Katholiek-Onderwijs-in-Vlaanderen. VSKO(2006)Levensbeschouwelijke-diversiteit-en-personeelsbeleid-in-een-katholieke-school IJKE%20DIVERSITEIT.PDF VVKSO(2011).Visieoponthaalonderwijs(2011) X X L X X X X X X V X X V X X V X X X X X X X X V X X V 11

12 -Missie-en-visie-van-de-sector-Basiseducatie-(s.d.)- X X V -Beleidsplan-Citizenne-Vormingplus-Brussel-2011M2015(2011).Brussel:Citizenne VormingplusBrusselvzw. LIJN% X TYPE% X NIVEAU% DDOCUMENTEN 1% 2% 3% OV% SO%% MV% F/V/L% VRIJE%TIJD% -Pleidooi-voor-rijkdom/Pleidooi-voor-meervoud/Pleidooi-voor-veelheid.-Cultuur-in-Vlaanderen-en-etnischMculturele-diversiteit:-eenengagement(s.d.) X X V ForumvoorAmateurkunsten(2013).Engagementsverklaring-etnischMculturele-diversiteit. X X V X X Dèmos(2010).Visietekst-sociaalMartistiek-werk.Brussel:Dèmos. V Dèmos(2011).Meerjarig-strategisch-beleidsplan-2012M2016.Brussel:Dèmos. JeugdenStad(2013).Sport-Extended.-Aan-de-slag-met-de-maatschappelijke-meerwaarde-van-sport-in-steden.Brussel:JES X X L Stadslabovzw. -Sport-en-interculturaliteit.-Naar-een-sociaal-sportbeleid-in-een-interculturele-samenleving(2011).Brussel:Dèmos/Departement X X X V Cultuur,Jeugd,Sport,Media. Muyters,P.(2009).Beleidsnota-Sport-2009M2014.Brussel:VlaamsParlement,26oktober2009.Stuk200. X X V UitdeMarge(2009).Emancipatorisch-jeugdwerk-met-maatschappelijk-kwetsbare-kinderen-en-jongeren. X X V CommissieDiversiteit(2006).Komkommerin.-Diversiteit-in-de-Chiro.Berchem:Chiro. X X -Diversiteit-in-het-lokale-jeugd(werk)beleid.-Een-opdracht-voor-de-gemeentelijke-jeugddienst(2007).Wilrijk:VerenigingVlaamse X X V Jeugddienstenen consulenten -Vlaams-jeugdbeleidsplan-2010M2014.Brussel:VlaamsParlement,stuk976(2010V2011) Nr.1 X X V Diversiteitdevlagendeladinghttp:// X X V Vlaamseregering(2006).Vlaams-actieplan-interculturalisering-van,-voor-en-door-cultuur,-jeugdwerk-en-sport, Matheusen,F.,Y.Krols,J.deGraef,J.Simons&D.Detroy(2010).Het-Actieplan-Interculturaliseren:-Rewind-and-Fastforward.-Deeffecten-van--het-Actieplan-Interculturaliseren-van,-voor-en-door-Cultuur,-Jeugdwerk-en-Sport.Mechelen:Centrumvoor IntercultureelManagementenInternationaleCommunicatie(CIMIC)VKatholiekeHogeschoolMechelen. Decreet-houdende-flankerende-en-stimulerende-maatregelen-ter-bevordering-van-de-participatie-in-cultuur,-jeugdwerk-en-sport.- Brussel:VlaamsParlement,18januari X X X X X +X +X X V V 12

13 Ambtelijkewerkgroep,Vlaamsparticipatiedecreetvrijetijd(2011).Een-evaluatie-van-het-Participatiedecreet.Rapportin opdrachtvanmevrouwjokeschauvliege,devlaamseministervancultuur.brussel,20juni nister%20van%20cultuur_def.pdf X X 13

14 3.Analysevandebeleidsdocumenten Omdebeleidsdocumententeanalyseren,kozenwevooreendubbele&benadering.Enerzijdslijstten weopeeninductievemanierdebeleidsconceptenop dieverwantzijnmetsolidariteit.anderzijds scandenwedebeleidsdocumentenopeendeductievemanieropverschillendeconceptendieons aangereiktwerdenvanuitdewetenschappelijkeconceptualisatievansolidariteit.decoderingsboom bestaatdaaromzoweluitdeinductiefopgebouwdecodesmetverwanteconceptenalsdeductiefuit dehypotheseafgeleidecodesmetdebronnenvansolidariteit,despanningsveldenvansolidariteiten deandereelementenuitdediegemhypothese.beidetypesconceptenwerdenals nodes (codes) ingebracht in het kwalitatief verwerkingsprogramma NViVo 10. Dit programma laat toe om het onderzoeksmateriaal na codering te analyseren vanuit de codes (b.v. hoewordteenbepaald spanningsveld in de verschillende documenten omschreven?) en vanuit de bronnen (b.v. welke concepten komen naar voor in een bepaalde bron, of ruimer in een groep bronnen binnen een bepaaldesetting?). 3.1.$Inductieve$analyse:$zoektocht$naar$verwante$concepten$ Dekwestie solidariteitindiversiteit wordtmetveelverschillende,maartochverwanteconcepten beschreven.wemaakteneeninductieveanalysevandezeverwanteconcepten.dezeoefeningwerd gestartmeteeneerste,beperktelijstvanteverwachten verwanteconcepten uitdepositionpapers (burgerschap,gemeenschap,socialeintegratie,socialecohesie,verantwoordelijkheid,identiteit).op basisvanconceptendieuitdedocumentenzelfnaarbovenkwamen,werddezelijstdanuitgebreid. Hetresultaatisvolgendelijst&van&gehanteerde&concepten(inalfabetischevolgorde): AanvaardingObegrip Beeldvorming Burgerschap Competenties Discriminatie uitsluiting Diversiteit Emancipatie Empowerment Gelijkekansen Gelijkheid ongelijkheid Gemeenschap 14

15 Harmonie Identiteit Inclusie horizontaalbeleid integraletoegankelijkheid Inburgering Integratie Interculturaliseren Leefbaarheid Maatschappelijkekwetsbaarheid Nood Ontmoeting Ontplooiing Participatie deelnemenaan,deelhebbenaan(eigenaarschap) Plichten Rechten Rechtvaardigheid Respect Repressie Samenleven Schaal Sociaalkapitaal Socialecohesie Socialemix Socialenetwerken Socialestijging Solidariteit Spreiding Taal Tolerantie verdraagzaamheid Verantwoordelijkheid(vaninstellingen,vandesamenleving,vanindividuenofgroepenzelf) VertrouwenOwantrouwentegenoverdeAnder Warmesamenleving $ 15

16 $ 3.2.$Deductieve$analyse:$toetsing$conceptueel$kader Naastdeinductieveanalysevanverwanteconcepten,voerdenweookeendeductieveanalyseuit. Omdat de ontwikkeling van decodeboom voor dit deel van de analyse afhankelijk was van de ontwikkeling en verfijning van de onderzoekshypotheseendewetenschappelijkeconceptualisatie vansolidariteit,verliepdecrossotabulatiemetdebeleidsdocumentenindrieverschillendefasen. Indeeerste&fasevandecrossOtabulatie(aprilOaugustus2013)werddecodeboomopgesteldopbasis vaneeneersteanalysevandepositionpapersendeinhoudelijkediscussiehieroverindestuurgroep van 24 april Op basis van de verschillende position papers werden verschillende spanningsvelden geïdentificeerd waarin een concept van solidariteit zich situeert. In de voorbereiding van de codering werden door de onderzoekers veertien deels overlappende spanningsveldenuitdepositionpapersgeselecteerd.nadiscussiebinnendeonderzoeksgroepwerd deze lijst beperkt tot negen& spanningsvelden. Elk spanningsveld is een continuüm waarop benaderingenvansolidariteitzichpositioneren. 1)Homogeniteit heterogeniteit: Heteerstespanningsveldverwijstnaardevraagofeninwelke matesolidariteithomogeniteitverondersteltbijdegroepdieonderlingsolidairis.diehomogeniteit kanbetrekkinghebbenopverschillendesociologischeparameterszoalswaardenennormen,socioo economischepositieofbelangen,gender,leeftijd,etc. 2) Universalistisch particularistisch: Het tweede spanningsveld heeft betrekking op wie men ambieert op te nemen in solidariteit. Een universalistische invulling van solidariteit wil in principe iedereendeelachtigmakenvandiesolidariteit,terwijleenparticularistischeinvullingervanuitgaat datsolidariteitnoodzakelijkerwijsbeperktistotspecifiekegroependieonderlingsolidairendiezich begrenzenopbasisvanparticulierekenmerken(etnischocultureel,gender,etc.). 3)Consensus conflict:hetderdespanningsveldgaatoverdevraagofsolidariteitontstaatdooreen sterke overeenstemming en consensus over een aantal basisprincipes van het samen leven of net gegenereerdwordtinsituatieswaarineenconflictleidttoteensterketegenstellingtusseneen wij en zij.inheteerstegevalissolidariteit althanspotentieel inclusief,inhettweedegevalishet onvermijdelijkookuitsluitend. 4)Status praktijk:eenvierdespanningsveldverwijstnaardematewaarinmendeelachtigwordt vansolidariteitopbasisvanhethebbenvanbepaaldekenmerken(statusofstatuut)ofopbasisvan actieveinzetenhandelingen.detweekunnennatuurlijksamengaan,maardevereistevanactieve 16

17 inzet betekent onvermijdelijk dat niet iedereen die aan bepaalde kenmerken voldoet deelachtig wordtvandesolidariteit. 5) Economisch cultureel: Dit spanningsveld gaat over waar die solidariteit precies betrekking op heeft. Gaat het over economische solidariteit en dus materiële herverdeling of gaat het over het erkennen en respecteren van culturele verschillen, zonder dat men zich van de andere desolidariseert. 6) Affirmatie Ctransformatie(ofintegrerendOdisruptief):Het zesde spanningsveld gaat over de effecten van solidariteit. Leidt solidariteit ertoe dat de bestaande sociale verhoudingen en maatschappelijke structuren bevestigd worden en dat solidariteit dus integratie in de bestaande sociale orde veronderstelt? Of leidt solidariteit net transformatie, met andere woorden is er een transformatie van sociale relaties en maatschappelijke verhoudingen nodig om de solidariteit concreetgestaltetelatenkrijgen. 7)Nabijheid afstand:eenzevendespanningsveldgaatoverderuimtelijkheidvansolidariteit.gaat hetomsolidariteittussenmensendiezichfysiekdichtbijelkaarbevindenendusviadirectesociale interactie plaatsvindt? Of gaat het om solidariteit tussen mensen die zich op een zekere fysieke afstand van elkaar bevinden en die dus gemedieerd wordt door instituties die die fysieke afstand helpenoverbruggen. 8) Verplicht vrijwillig: Het achtste spanningsveld gaat over de mate van dwang die uitgeoefend wordtomsolidariteittegenereren.issolidariteithetgevolgvaneenspontane,vrijwilligehandeling of is het al dan niet het voorwerp van dwingende sociale verwachtingen of opgelegd door overheidsinstellingenofandereformeleinstitutiesdiedwingendkunnenoptreden? 9)CollectieveoriëntatieCpersoonlijkeautonomie:Hetnegendespanningsveldgaatoverdemate waarinsolidariteitgedragenwordtdooreensocialegroependuscollectiefgeoriënteerdisofeerder eenzaakisvanhetnastrevenvanverantwoordekeuzesvanreflexieveindividuen. Ineentweede&fase,nadeintegratievandepositionpapersineensamenhangendehypothese,ende presentatie en verfijning op de stuurgroep van 12 september 2013, codeerden we niet alleen op negen spanningsvelden, maar ook op de vier klassiekebronnen& van& solidariteit (vanaf september 2013): interdependentie; gedeeldewaardenennormen; strijd; ontmoeting. 17

18 Ineenderde&fasewerdeneenbeperktaantaldocumentengecodeerdopdeintussenontwikkelde volledige,verfijnde&diegem&hypothese(vanafdecember2013).eenbeperktaantaldocumentenin desettingswonen,werkenentransversaalisdangeanalyseerdmetvolgendecoderingsboom: O O O O O O O O Diversiteit(taal,religie,etnischOcultureel...) Plaats(wijk,geschiedenis,imago,identiteit,gebruik,gedwongennabijheid...) Leren Praktijkenvanburgerschap Professional(expertise,netwerk,verantwoordelijkheid,communicatie...) Bronnenvansolidariteit Spanningsveldenvansolidariteit Inductievelijstvanconcepten 18

19 4.Tusssentijdserapporteringaanbegeleidingscommissie Tijdens de begeleidingscommissie van 27 juni 2013 werd het operationeel kader in ontwikkeling voorgesteld.destrategiewerdvoorgesteld: o o uit de vier academische position papers wordt een algemene definitie van solidariteit gedistilleerdenwordenbronnenenspanningsveldenvansolidariteitgeïdentificeerd; de kruising met beleidsoenpraktijkdocumentenmoetdeonderzoekerstoelatenomeen operationeel kader te ontwikkelen en de verdere ontwikkeling van de DieGem hypothese oriënteren. Meteenwerdendeintussenontwikkeldespanningsveldengepresenteerdmetbijelkspanningsveld eencitaat.gekozenwerdvoorcitatenuitdocumentenbinnendezelfdesetting. 19

20 20

21 21

22 22

23 23

24 5. Mogelijkheden&voor&verdere&analyse& Uiteraard is de NVivodatabankslechtshetvertrekpuntvoorverdereanalyse.Overdezeanalyse zullenweinanderedeliverablesrapporteren.indezepaperwillenwewelaleendrietalvoorbeelden gevenvanhoedezeanalysekanverlopen. 5.1.$Voorbeeld$1:$bronnen$van$solidariteit$in$het$domein$vrije$tijd$ NVIVo laat toe om de gecodeerde documenten op te vragen per code. Ter illustratie geven we hieronder een rapport met de coderingen van de bronnen van solidariteit voor de groep documentenopgenomenindesetting vrijetijd.inhetzwartenonderlijndvindjedebronnenvan solidariteitterug(gedeeldewaarden,interdependentie,strijdenontmoeting).inhetvetenblauw staatdenaamvanhetbeleidsdocumentwaaruitdefragmentengeselecteerdzijn. Node& Aggregate& Classification& Coverage& Number& Of&Coding& References& Reference& Number& Coded&By& Initials& Modified&On& Gedeelde&waarden& Beleidsnota&Sport&2009I2014& No & & 0,0031 & 2 & 1 BVB 17/12/201314:49 Dekrachtvansportisdatzeookdragerisvanbrederemaatschappelijkedoelstellingenenwaarden(sportalsmiddel).Zois sportgezondheidsbevorderend,draagtsportenbijtotdeverhogingvandelevenskwaliteitvoorzoweljongalsoudenishet eenbelangrijkeleerschoolvoorhetaanlerenvanmaatschappelijkeensocialevaardigheden.sportspeeltbijvoorbeeldeen belangrijkerolbijhetvertrouwdmakenmetwaardenzoalsfairplay,solidariteit,teamspirit,zelfstandigheid,engagement, socialeintegratiee.d.sportkanmeebijdragenaaneenwarmesamenleving. 2 BVB 17/12/201315: Ethischverantwoordsportenpromoten HetaanscherpenvanethischewaardenindesportiseengezamenlijkeverantwoordelijkheidvandeVlaamseOverheiden desportverenigingen. Nuzijnzesthema snaarvorengeschovenwaarrondkangewerktworden:rechtenvanhetkind,respectvoordiversiteit, inclusie,fairplay,fysiekeenpsychischeintegriteitvanhetindividuensolidariteit. 24

25 Dèmos&meerjarig&strategisch&beleidsplan& No & & 0,0005 & 1 & 1 BVB 20/01/201417:26 Maatschappelijkdraagvlakwijstopdenoodzaakvaneenbreedmaatschappelijkeondersteuningvanparticipatievan kansengroepenaancultuur,sportenjeugdwerk.decivielesamenlevingenhaarorganisatiesmoetenzichbewustzijnvan desocialeenculturelediversiteiténvandestructureleuitsluitingsmechanismenindiezelfdesamenleving.depotentievan participatievankansengroepenaancultuur,sportenjeugdwerkinhetstrevennaareensociaalrechtvaardigen democratischmaatschappijoideaalmoetbreederkendworden. Diversiteit&de&vlag&en&de&lading&Steunpunt&Jeugd&I&Ambrassade&(website)& No & & 0,0326 & 1 & 1 BVB 16/01/201416:09 HetSteunpuntJeugdgaatuitvangelijkheidengelijkwaardigheidvanallekinderenenjongeren.Allekinderenenjongeren hebbenrechtopeenzinvolvrijetijdsaanbod,dusookopeengevarieerdjeugdwerkaanbod. Sport&en&interculturaliteit&expertennota& No & & 0,0029 & 1 & 1 BVB 11/09/201313:38 Eennegendefunctievansportbetreftdesocialisatie.Ditiseencomplexontwikkelingsproceswaarbijkennis,waardenen normenwordengeleerddieessentieelzijnvoordedeelnameaanhetsocialeleven.aansportwordtduseen opvoedkundigefunctietoegeschrevenwaarbijeenveelzijdigevorming,zoalsomgaanmetmisverstanden,sportiviteiten eerlijkheid,wordtnagestreefd.erisechterweinigempirischbewijsmateriaaldatsporteenbelangrijkelementisinhet socialisatieproces. 10)Tenslottekansporteenmiddelzijnomerkenningensocialestatusteverkrijgen.Dewaarderinghangtwaarschijnlijk welafvandeprestatiesdiedepersoonzelfleverten/ofvanzijnclub.ookdezebetekenisvansportisnietempirisch onderbouwd. Parallelwordtindesportsociologieverwezennaarhetbelangvan'sociaalkapitaal'bijdemaatschappelijkeintegratievan individuenengroepen.dezetermverwijstvolgensputnamnaar connectionsamongindividualsosocialnetworksandthenormsofreciprocityandtrustworthinessthatarisefromthem... Socialcapitalcallsattentiontothefactthatcivicvirtueismostpowerfulwhenembeddedinasensenetworkofreciprocal socialrelations....sportdeelnamekaninditperspectiefgezienwordenalseenvormvanburgerschapsparticipatie.het versterktimmersdesocialebindingtussenmensenenverbreedthetpersoonlijkesocialenetwerk. Interdependentie& Dèmos&meerjarig&strategisch&beleidsplan& No & & 0,0013 & 1 & 1 BVB 20/01/201416:57 Ondertussenisonsdenken postmodern.inplaatsvanhetoveréénvastenormtehebben,pratenwenuover meervoudigheidendifferentie,overdiversiteitenoverdevloeibaarheidvanonzesamenleving.onsdenkenismisschien welveranderd,maardestructurenindesamenlevinghinkenachterop.erismaarweinigbewegingindevernieuwingvan desamenlevingsorganisatie.eenvoudigereceptenzijnerniet,maarhetmodelvan interoesse ofhettussenozijnis 25

26 richtinggevendvoordievernieuwing.indatmodelishet inter ofhet tussen belangrijkerdanhet intra ofhet binnen. InterOessealludeertaanhetrelationeelmensbeelddatweeerderschetstenenhoedatmeedestructureninonze samenlevingvormgeeft.maarhetisooktoepasbaaropdeverhoudingentussendemaatschappelijkestructurenonderling. AlseenpolitiekefilosofievormtinterOessehetkruispunttussensectorenofvakgebieden.Hetgaatuitvaneenpositieve dynamiek,hetengagementvoordesamenlevingdatdeverschillendesectorenmetmekaarverbindtenwaardoor samenwerkingvanzelfsprekendwordt.interessewijstindiezintegelijkertijdopdedynamiekvanontwikkelingénopde noodzakelijkeinteractietussensectoreninfunctievanduurzameontwikkeling. & Ontmoeting& 2013&Engagementsverklaring&Forum&voor&Amateurkunsten& & No & & 0,0412 & 2 & 1 BVB 11/09/201314:28 HetForumvoorAmateurkunstenvertrektvanuiteendiversiteitsdenkendatinherentisaandeamateurkunsten. Kunstbeoefeningoverstijgtgeslacht,sekse,leeftijd,inkomen,geaardheid,scholingsgraadenetnischOOOcultureleafkomst, watamateurkunstentotéénvandemeestdemocratischevormenvancultuurparticipatiemaakt.eigenaanamateurkunst iseenactievekunstbeoefening(integenstellingtotreceptievecultuurparticipatie),dievaakeensociaalaspectinzich draagtencommunicatie,uitwisselingenmogelijkookinterculturaliteitstimuleert.wegevenhetbegrip diversiteit een bredeinvulling.diversiteitisbinnendesamenlevinggeëntopveleassen:leeftijd,sekse,sociaaloooeconomischepositie, religie,etnischooocultureleafkomst,geaardheid,...diversiteitdraagtrijkdominzich,genereertdynamiekenmaakt uitwisselingensamenwerkingboeiend. 2 BVB 11/09/201314:28 Interculturaliteitimpliceertuitwisselingenwisselwerkingtussenculturen.Hetgaaterdusnietenkelomeenforumte biedenaanamateurkunsten(aars)uitdiverseetnischoooculturelegroepen. Interculturaliteitvraagteengezamenlijktraject,waarbijgetrachtwordt aansluitingtevindenbijdeleefwereldvanamateurkunstenaarsvanetnischooocultureeldiverseorigine.erbestaantalloze informelenetwerkenwaaringetalenteerdeartiestenprojectenuitwerkenenproductiesmaken.vaakhebbenzeeeneigen achterbanenpubliek.doorsamentecreërenofeenartistiekparcourstedoorlopenwordtvanuitdiverseachtergronden eeninbrenggemaaktinhetgeheel. Dèmos&meerjarig&strategisch&beleidsplan& No & & 0,0030 & 2 & 1 BVB 20/01/201416:56 Desocialeenculturelecontextspeeltinopcomplexecognitieve,emotionele,motorischeencreatieveprocessendieons makentotwiewezijn.vanuitdievaststellingzienwetenschappershetindividualseenholistisch ik datfundamenteelin relatiestaatmetanderenenmetdemaatschappelijkecontext.het ik iserdusenkeldankzijderelatiemeteen jij (de andere)eneen het (decontext).demensisopeenzeerdiepemaniereenrelationeelwezen,diegeenandere ervaringen kanhebbendanervaringendieteruggaanoprelationelepatronen:eenmensispaseenpersooninrelatietot anderen.datiseenbelangrijkevaststellingomdatmensenhunmensozijnnietkunnenontwikkelenzonderinteractieen relatiesmetanderen.alswedusparticipatiethematiserendanmoetenwehethebbenoverdenoodzakelijke verbondenheidtussenmensenonderling(intersubjectieverelatie)endemaatschappelijkecontextwaarbinnendie interactieplaatsvindt(destructurelerelatie). 2 BVB 20/01/201417:14 Erisechterpassprakevaninterculturaliserenwanneerereenkwalitatieveinteractieontstaattussenmensen.Dēmoszet inophetinitiëren,inspirerenenondersteunenvankwalitatieveinteractieomvanuiteenwisselwerkingdeafstandtussen verschillendegroepenteoverbruggen.etnischediversiteitspeeltdaneenrolindiewisselwerking,maarisnietnoodzakelijk hetuitgangspuntervan.vanuitdezebenaderingwordtculturelediversiteiteenwerkbaregrondstof,eerderdaneen specifiekefocus. 26

27 Demos&Visietekst&SociaalIartistiek&werk&2010& No & & 0,0565 & 2 & 1 BVB 11/09/201315:07 Dergelijkebenaderingheeftpositievesocialeeffectenopindividueelvlak,zoalshetbevorderenvaneenpositiefzelfbeeld, hetontwikkelenongekendeartistieketalenten,hetuitbouwenvaneensociaalnetwerk(matarasso,1997;demeyeren VanPee,2003;VanLooveren,2006).Ookheeftdezecompetentiebenaderingindirecteeffectenopmaatschappelijkvlak: gemeenschapsvormingstimulerenopwijkoooofbuurtniveau,intercultureelbegripbevorderen,openheidtussenmensen bevorderen(trienekens,2006). 2 BVB 11/09/201315:19 3.Relationelefunctie ElksociaalOOOartistiekprojectgaatgepaardmetmeteengroteaandachtvoorsamenzijn,amusementenfeest,mekaar vindeninhetsamenetenendrinken.hetsociaaloooartistiekeherstelthetfestieve,enbiedtmenseneennieuwevormvan ontmoeten inhetprocesvansamensymbolencreëren,metexplicieteaandachtvoorlaagdrempeligheiden gelijkwaardigheid.ontmoetenineendiversesocialecontext,enineenartistiekecontextbovendien,diede probleembenaderingveroverstijgt,opentookdepersoonlijkewereldenendenkkadersvanallebetrokkenen. DergelijkemaniervanontmoetenblijkttoegankelijkervoorkansengroependandegeijktevormenvansociaalOOOculturele activiteitenenorganisaties,waarvaakgewerktwordtmetledengelden,vastetijdstippenenwelomlijndeactiviteiten waarbijontmoetingeerdereenneveneffectisdaneenkernmotiefhetsociaaloooartistiekwerkneemtdetijdenruimteom mensentothunrechttelatenkomen,engaatintegenhethogetempoendeefficiëntieoptimaliseringdieandere levensdomeinendomineertooozelfshetwelzijnswerk. HetsociaalOOOartistiekekunnenwebijgevolgbeschrijvenalseenonbesmette,nietOOOgeconnoteerde vrijeruimte.ineen socialeinterstice (Bourriaud,1998))wintelkepersoonaankracht,envormtrespectvooriederseigenheidendiversiteit hetgezamelijkeuitgangspunt. ( )eenruimtevoorpersoonlijkeontmoeting,intimiteitenverbondenheid,gemeenschapsvormingvanuitverlangennaar anderevormenvansamenzijnenuitwisselingdandeheersenderelatiemodellenwaarinmensenmekaarenkelals consumenten,leveranciers,belanghebbendenenconcurrententegemoettreden. (Bourriaud,1998) DaaropvoortbouwendraaktdeontmoetingsfunctievanhetsociaalOOOartistiekwerkaande relationeleesthetiek, beschrevendoornicolasbourriaud: kunstispolitiekdoorhetsmedenvannieuwerelatievormentussenmensen,nieuwegemeenschappenzelfs.deze gemeenschappenstrevennietprimairnaardebehartigingvanhunbelangenofaandachtvoorhetonrechtdathenis aangedaan,maareisenerkenningalsgesprekspartnerinhetdiscoursoverdeinrichtingvandesamenleving. (Bourriaud, 1998) MetdezerelationeleesthetiekkoppeltBourriaudkunstaanmaatschappelijkebetrokkenheidenzeggenschap.Het ontmoeten binnenhetsociaaloooartistiekwerkgaatdanookverderdaneenvrijblijvend samenzijn,indesociaalo OOartistiekeontmoetingwordenkansengroepenbenaderdalsdragersvan actiefburgerschap,vanuiteenstructurele participatiegedachte.dekunstzinnigeuitdrukkingsvormendiesociaaloooartistiekeprojectenhanterenzijnbijgevolgevenmin onbedachtzame franjes,maarzijnnetwezenlijkomdediepemaatschappelijkebetekenisvan ontmoeting terealiseren. Komkommerin&Chirovisie&over&diversiteit& No & & 0,0010 & 1 & 1 BVB 5/01/201417:41 OnzeChirodroomiskinderenenjongerenlerensamenlevenviaspel,heneenkijkgevenopzichzelfendewereld.Wewillen hensamenbrengeninhunvrijetijd,elkeweekoponieuw,opbivakofopweekend. 27

28 Sport&en&interculturaliteit&expertennota& No & & 0,0056 & 2 & 1 BVB 11/09/201313:38 Devijfdefunctie,sportalsmogelijkheidtotinteractie,spreekteigenlijkvoorzich.Vanwegedegedeeldesportieve interesseskomtmenincontactmetanderen.sportbiedtenerzijdsmogelijkhedenomnieuwevriendentemaken, bestaandevriendschapsrelatiestecontinuerenenteverdiepen,anderzijdskunnenerooknegatieverelatiestussen verschillendepersonenofgroepenontstaandoorbijvoorbeeldconflicten,verraadenhetuitdagenvanmensen. 2 BVB 11/09/201313:38 LedenuitmensenmeteenetnischOcultureeldiverseachtergrondstromennietdoorofkrijgenonvoldoende speelmogelijkheden.ditkantemakenhebbenmetonvoldoendeinformelecontactentussendeoudersendeclub(trainer, bestuur).ledenwaarvandeoudersveelbetrokkenheidtonenendusookaanwezigzijnopmatchenwordensneller geselecteerd. Vlaams&jeugdwerkbeleidsplan& No & & 0,0026 & 3 & 1 BVB 11/09/201318:36 Kunstencultuurzijnbasisbehoeften.Zezijndebouwstenenvandeidentiteitvanindividuenenvangemeenschappen,én eenhandleidingvoorhetlezenvandeidentiteitvanandereindividuenengemeenschappen,endusvoorontmoeting. 2 BVB 11/09/201318:36 Spelen,elkaarontmoeten,zichverenigen,schoollopen,feestenoffuiven,amateurkunstenbeoefenen,opkampgaan, sporten,(uit)levenenwonen,.slechtseenkleinegreepuitdeactiviteitenwaarkinderenenjongerenmeebezigzijn.het zijnallenactiviteitendievragenomruimte,zowelfysiekeruimte(eenspeelveld,eenbankje,eenpleintje,eenspeeltuig, eenjeugd(bewegings)lokaal,eenleukschoolgebouw,eenfuifzaal,eengeschiktsportcomplexof terrein,eenfuifzaal,een kampweideofjeugdverblijfcentrum,eenlevendigebuurt.),alsmentaleruimte;ruimtediekinderenenjongerentoelaat enstimuleertomteexperimenteren. 3 BVB 11/09/201318:36 Duurzaamruimtegebruikbetekentmaximaalsamengebruikdoorverschillendedoelgroepen,echtermetrespectvoorde eigennodenvanelkedoelgroep.belangrijkisechterdatdemogelijksuiteenlopendeverwachtingenvande belanghebbendenmetelkaarwordenverzoend.ontwerpenontwikkelingvanpubliekeruimteiseenmoeilijke evenwichtsoefeningtussenhetstrevennaarinteractieenontmoetingenerzijdsen waarnodig hetsubtieltoewijzenvan specifiekeplekkenaanbepaaldegroepenanderzijds.ingrotestedenisdepubliekeruimtehetschaarstenmoetdiede nodenvandebewonersvandestadverzoenenmetdievandegebruikersvandestad. 28

29 Strijd& 2013&Engagementsverklaring&Forum&voor&Amateurkunsten& No & & 0,0217 & 1 & 1 BVB 11/09/201314:28 Overheden&publiekeopinieHetbeleidstaatvoorgroteuitdagingen.Ineenverrechtsende,individualiserende samenlevingishetweinigzinvolomtopdownbeleidslijnentegaanuitzetten.interculturaliserenvraagtruimteen dynamiekaandebasis.naarlokalebesturentoebeogenwevialokaletrajectbegeleidingvoorstedenengemeentenmeer aandachtvoorhetlokaalamateurkunstenbeleidenvooretnischoooculturelediversiteit.webrengeninkaartwatstedenen gemeentendoenrondinterculturaliteitenamateurkunsten.meteenbundelinggoedepraktijkvoorbeeldenuitdesector, willenweoverhedenenpubliekeopiniestimulerenomintezettenopdiversiteit.metdekeuzevooreeninterculturele WeekvandeAmateurkunsten(éénperbeleidsperiode)gevenweeenkrachtigsignaalnaardebuitenwereldtoe. Diversiteit&de&vlag&en&de&lading&Steunpunt&Jeugd&I&Ambrassade&(website)& No & & 0,0380 & 1 & 1 BVB 16/01/201416:09 Daarnaastwordthetmachtsverschilindecontextvandiversiteitvaakgebagatelliseerd.Voorveelgroepeninde samenlevingblijftdenoodzaakbestaanomzichteorganisereninfunctievaneentemakeninhaalbeweging,infunctievan emancipatie. Emancipatorisch&jeugdwerk&met&maatschappelijk&kwetsbare&kinderen&en&jongeren&Uit& De&Marge&2009& No & & 0,0876 & 1 & 1 BVB 11/09/201314:17 UitDeMargekiestvoorhetsamenopweggaan,samenuitwegenzoeken,voorhetweigerenomdeeluittemakenvandie kwetsendeomgeving.heelwatvanonzeinspanningen,vandaag,gisterenenmorgen,zijnhiertoeterugteleiden:vanuit eenverbondenheidmetdedoelgroepwerkenaanhetstimulerenvanhetbewustwordingsprocesvanjeugdoenandere socialewerkers,vanjeugdwerkenanderesocialevoorzieningen,vanlokaleoverhedenenhundiensten,overhunreële opstelling,deversterkingvanpositieveattitudes,hetmeezoekennaaralternatieven. Hetmaatschappelijkekwetsbaarheidsmodelwijstophetvoorwaardelijkkaraktervanhetmaatschappelijkaanbod.Het toontaandatindividueelgedragverwevenismetdezemaatschappelijkevoorwaarden.hetwijstopdeactieverolvan maatschappelijkeinstellingenindeproductievanmaatschappelijkekwetsbaarheidenbiedteenruimerdebatdanalleen hetgebrekaankansen.datuitgangspuntisinsterkematebepalendvoordepositioneringvanuitdemarge.defocusligt nietophetveranderenvandemaatschappelijkkwetsbarekinderenenjongerenzelf(het rechttrekkenvaneen kromgegroeideboom ),doorhetdisciplinerenofhetaanpassen( activeren )vankinderenenjongerenaandealdanniet geëxpliciteerdeeisenvandeinstitutioneleomgeving.maarwelopderelatievandekinderenenjongerenmetdie maatschappelijkeinstellingen.enopdeactiveringvandeinstitutiesindierelatie.uitdemargestaptdusnietmeeineen beschavingsoffensief. Daarbijmoetenwevaststellendatdemensendieintermenvanmachtsterkerzijndananderegroepenwaarmeezete makenhebben,erveelalvanovertuigdzijndatzeookinmoreelopzichtbeterzijndananderen. 29

30 $ 5.2.$Voorbeeld$2:$concepten$in$het$Vlaamse$inburgeringsB$en$integratiebeleid$ Als tweede voorbeeld geven we een rapport met de coderingen op inburgering voor een groep documenten geclusterd rond het transversale, Vlaamse inburgeringso enintegratiebeleid. Zo n rapportlaattoeomsneleenanalysetemakenvandebetekenisvanditconcept.hetrapportgeeft allefragmentenweerdiegecodeerdwerdenophetconcept inburgering voorvolgendebronnen: O O O O O Bourgeois,G.(2009).Beleidsnota+Inburgering+en+Integratie Decreet+betreffende+het+Vlaamse+integratie4+en+inburgeringsbeleid(2013).Brussel:Vlaamse regering,7juni2013. Hoorzitting+Inburgeringsbeleid(2011).Brussel:VlaamsParlement,12december2011. Hoorzitting+ontwerp+van+decreet+betreffende+het+Vlaamse+integratie4+en+inburgeringsbeleid.++ Brussel:+Vlaams+Parlement,+20+maart WetsJ.,SeghersM.,PauwelsF.,DeCuyperP.&VanAvermaet,P.(2012).Onderzoeksrapport+ Civiel+ effect+ van+ inburgering.+ Conceptuele+ beschouwingen+ en+ nulmeting. Leuven: HIVA & SteunpuntDiversiteitenLeren. Nodes\\concepten\Inburgering& Beleidsnota_Inburgering_Integratie_2009I2014& No & & 0,0058 & 5 & 1 PD 30/05/201310:08 Heteffectvaninburgeringmoetverhoogdworden.DeVlaamsesamenlevingmoetdeinspanningenvandeinburgeraars erkennenenvalideren,nietinhetminstviawerk.hetinburgeringscertificaatzalditondersteunen.eencivieleffect realiserendoetinburgeringechternietalleen.hiervoormoetinburgeringwaarnodigstructureelverankerdwordenin anderebeleidsdomeinen.methetintegratiedecreetvan30april2009iseenbelangrijkehefboomgecreëerdomdatwaar temaken. 2 PD 30/05/201311:19 Iedereenbetrekkenenaanmoedigenomdeeltenemenaanonzepubliekecultuur,isdeuitdagingwaarwevoorstaan. Iedereenookaanmoedigenomanderentoetelatentotdiepubliekecultuur,isdusdeelvandeuitdaging.Datiswaarmijn inburgeringsoenintegratiebeleidvoorstaat. 3 PD 30/05/201312:02 Eenovergrotemeerderheidvandebevolkingisvanoordeeldatvreemdelingendiezichhiervestigenzichmoeten aanpassenaandecultuurendegebruikenvanonsland. 4 PD 30/05/201312:11 30

31 InhaarRegeerakkoordsteltdeVlaamseregeringdatzevolopwilinzettenopeenwarmeensolidairesamenleving.Zijwil deontplooiingskansenbevorderenensocialebandentussenmensenversterken.zijzietdeinburgeringvanetnischo cultureleminderhedenalseenkanstotmeersolidariteitenmeerrespect,totmeerdialoog,totmeersamenolevenin Vlaanderen.HierbijbenadruktzijhetbelangvandekennisvanhetNederlands.Eengemeenschappelijketaalsprekenis immerseenessentiëlevoorwaardeomtoteenhechtesocialesamenlevingtekomen.taalenverdraagzaamheidmoeten ervoorzorgendatdesocialeintegratieeenbalansvormtvanrespectvoordeeigenidentiteiteneenerkenningvande samenlevingwaarinmenleeft. 5 PD 30/05/201312:18 Hetprimaireinburgeringstrajectomvateenvormingsprogrammaondersteunddooreenindividuelebegeleidingvande inburgeraar. & Hoorzitting&(1)&Vlaams&parlement&inburgeringsbeleid&g1266I2&op&12&december&2011& No & & 0,0014 & 1 & 1 PD 16/01/201414:46 Erismeerafstemmingmogelijkbinnendesectorendedeelsectorenenmetactorenbuitendesector.Erisookeenbeter evenwichtnodigtussendeeersteendetweedelijn.behalveinburgeringgaaterindesectorheelveelaandachtnaarde tweedelijnenteweinignaardeeerstelijn. Hoorzitting&(2)&integratie&en&inburgeringssector&Vlaanderen&20&maart&2013&(2012I 2013)& No & & 0,0027 & 1 & 1 PD 15/01/201411:12 Hetontwerpbesteedtuitgebreideaandachtaandeinburgeringsplichtvanallerhandenieuwkomers,maarnietéén volledigebladzijdeaanhetintegratiewerk.deoroganisatiesproberendemedewerkersvandeministerweltegelovendat hetdebedoelingisintegratienietineenkeurslijftedwingen,maardurvendatnietmeer.daarnawerdendeverplichte adviezenwelingewonnen,maarookdiewerkeninhoofdzaakgenegeerd,netalsheteerdereadviesvandeinspectievan Financiën. R1499_Civiel_effect_van_inburgering& No & & 0,0013 & 3 & 1 PD 30/05/201316:46 DeVlaamseregeringgaatdaarbijuitvandebasisprincipesvangelijkwaardigheidenactief,gedeeldburgerschap.Hetisde bedoelingdatiedereenooudofnieuwoactiefaandesamenolevingkandeelnemen.het inburgeringsbeleid vande VlaamseoverheidiseenbelangrijkinstruOmentinditproces.DeVlaamseoverheidbeschouwthaar inburgeringsbeleid als eengeschiktemanieromnieuwkomersdekanstegevenomeenactief,gedeeldburgerschapoptenemen. 2 PD 4/06/201312:20 Samengevatkunnenwestellendatvolgensheelwatrespondentenhethuidigeinburgeringstrajecttebeperktis,enzeker danhetgedeeltent2,omeencivieleffecttekunnengenereren. 3 PD 4/06/201314:42 Dituitzichookindeverschillendevisies,doelstellingenenwetgevendekadersvoorintegratiebeleidindeverschillende Europeselanden.TochisditeenbelangrijkdomeinomdatdeparticipatievanmigrantenaanhetdemoOcratischprocesals actieveburgershunintegratieen senseofbelonging bevordert.delinktusosenintegratiebeleidenintegratievan migrantenendanvooraldeimpactbinnendeontvangendesamenlevingvaltechtervolledigbuitendescopevande monitor. Vlaams&inburgeringsdecreet&2013& No & & 0,0089 & 2 & 31