NEUROFISIOLOGISCH KADER

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NEUROFISIOLOGISCH KADER"

Transcriptie

1 NEUROFISIOLOGISCH KADER Optimens Sane - MNI Therapie Microcurrent Neuro Insertion Therapie De innovatie in de pijnzorg Auteurs: Kris Dierckxsens, product specialist MC/DC, deskundige MNI-therapy Mish Dierckxsens, klinisch psycholoog Leuven Adviseurs: Roland Monsma, deskundige MNI-therapie Robert Hubrecht, licentiaat kinesi MNI-therapie, MBA St-Louis John Derks, specialist painmanagement MC, RF/PRF Prof.Dr. Michaël Maes, neuropsychiater, orthomoleculaire geneeskunde, Vanderbilt University te Nashville, hoogleraar Dr.Hilde Lemmens, anesthesie-pijnbestrijding, RF/PRFdeskundige Dr. Pieter Lanoy, arts-acupuncturist- orthomoleculaire geneeskunde, deskundige MC-.therapy

2 Samenvatting Elk levend organisme is ontwikkeld om optimaal te kunnen functioneren. Bij beschadiging door ziekte of kwetsuur is er steeds de natuurlijke reactie van herstel. Alles is voorzien om het organisme in staat te stellen zich te herstellen. Wanneer het natuurlijk herstel niet plaats vindt of te lang aansleept, spreken we van gezondheidsklachten. Het lichaam slaagt er niet meer in om op autonome en voldoende wijze zich te herstellen. Dit zelfherstellend vermogen van het lichaam werd eerst door Hippocrates beklemtoond, nu zo n jaar geleden. Hij benadrukte het belang om het lichaam in optimale conditie te houden door elementaire hygiëne (ter bescherming tegen ziekteverwekkers) en door gezonde voeding en gezonde lucht (waaruit energie wordt gehaald). Een goede algemene conditie is bepalend voor de goede werking van het zelfherstellend vermogen en het immuunsysteem. Hygiëne, gezonde voeding en lucht zijn externe factoren die we voor een deel zelf kunnen bepalen. Maar we blijven afhankelijk van de manier waarop ons lichaam ze gebruikt: dit is voorgeprogrammeerd in het autonoom zenuwstelsel. Daar wordt o.a. ons immuunsysteem gecontroleerd en gedirigeerd. Voor de optimale werking van dit systeem moet de communicatie tussen de cellen optimaal zijn. Deze wordt verstoord bij ziekte of kwetsuur, en een mogelijke genezing zal pas kunnen plaats vinden als de communicatie tussen de cellen opnieuw hersteld is. Hoe sneller dit gebeurt, hoe sneller het herstel. De ervaring leert dat Optimens MNI therapie dit herstel tot 70 % versnelt door de communicatie tussen de cellen te bevorderen met een lichaamseigen puls: de actiepotentiaal. Optimens MNI therapie preventief toegepast, versterkt het immuunsysteem verkleint de kans op ziekte, versterkt de conditie en het gestel waardoor er een stevige weerstand komt tegen traumata Optimens MNI therapie ondersteunt elke andere therapie en versnelt de revalidatietijd, vergroot de kans tot goede genezing/stevig herstel. Een blik op de neurofysiologie van de mens leert ons veel over die celcommunicatie. Enkel een optimale communicatie tussen de cellen kan ons leiden naar de weg voor een optimale gezondheid. Daarom geven we hier in het kort wat meer informatie over. Diverse behandelingen voor herstel en preventie worden vervolgens uitvoerig besproken.

3 Neurofysiologie: een verduidelijkend kader van MNI therapie Elke communicatie van cellen verloopt via het zenuwstelsel, een ongelooflijk ingewikkeld orgaansysteem, dat betrokken is bij zowat alles wat er in het organisme gebeurt. Het is zowat de centrale computer van het organisme dat op ieder moment een vloed van informatie binnenkrijgt via diverse kanalen, zowel vanuit het eigen organisme als vanuit de omgeving. Het verwerkt al deze gegevens, slaat ze eventueel op in geheugenregisters, beslist hoe erop gereageerd zal worden en geeft ook het bevel tot uitvoering van deze beslissingen. Bij het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) gebeurt die verwerking via een doorlopend systeem van holten en kanalen waar permanent een speciale vloeistof doorheen stroomt, het hersen-ruggenmergvocht. Dit kunnen we beschouwen als een geheel van geïntegreerde schakelingen waarop we van buitenaf zomaar geen zicht op hebben, laat staan erop kunnen ingrijpen zonder risico s. Figuur 1: Grote hersenen, kleine hersenen en ruggenmerg Het perifere zenuwstelsel omvat de vele zenuwen waarmee het centrale zenuwstelsel contact onderhoudt met de diverse organen van het lichaam. De zenuwen en zenuwcellen zorgen voor het doorsturen van informatie naar de hersenen, het verwerken van deze gegevens in de hersenen en het geven van instructies vanuit de hersenen naar de organen in de periferie, en omgekeerd. Dit verloop gebeurt volgens de actie-reactiewet. Een prikkel in de organen gaat vanuit het perifere zenuwstelsel via tal van zenuwen naar het centrale zenuwstelsel actie wordt daar verwerkt en een signaal gaat dan vanuit het centrale zenuwstelsel via tal van zenuwen naar het perifere zenuwstelsel terug naar de organen reactie -. Naast de zenuwcellen vinden we ook nog een veelvoud aan steuncellen, de gliacellen: zij helpen de neuronen bij hun informatieverwerkende taak. Om dit gebeuren wat te verduidelijken wordt de zenuwcel, en de celcommunicatie kort toegelicht.

4 1.1. De zenuwcel Figuur 2: De zenuwcel De zenuwcel bestaat uit een cellichaam, dat de celkern of nucleus bevat, een groot aantal dendrieten en een axon. Het cellichaam bevindt zich in een waterige oplossing, het celsap of celcytoplasma, dat wemelt van de celorgaantjes, de organellen die aan de basis liggen van de werking van de cel. De dendrieten zijn korte uitlopers die de ontvangst van signalen van andere cellen verzorgen, terwijl het axon, als langere uitloper, de functie heeft om informatie door te geven naar andere cellen. Axonen zorgen voor de informatieoverdracht in het zenuwstelsel en zijn soms meer dan een meter lang. Ter bescherming zijn ze dikwijls omhuld door myeline waardoor de geleiding snel en direct gebeurt. Aan het axonuiteinde is er dan een overdracht -een puls - ter hoogte van de synapsen via de neurotransmitters. De pulsen waarover we hier spreken zijn de actiepotentialen De celcommunicatie De plaats waar de informatie van de ene cel naar de andere wordt doorgegeven, wordt de synaps genoemd: een open ruimte of spleet in de verbinding tussen zenuwcellen. Het kan beschouwd worden als een contactpunt tussen twee zenuwcellen. De informatie loopt dus van de dendrieten en het cellichaam, via het axon met een sprong, een pulsoverdracht, naar een volgende synaps De actiepotentiaal We kunnen pas van een signaaloverdracht of puls spreken als er een ontlading depolorisatie plaatsvindt. Neuronen in rust onderhouden ter hoogte van hun membraan een elektrische spanning in stand: de lading binnen in de cel is meer negatief geladen in vergelijking met die van buiten de cel. Dit noemt men de rustpotentiaal, die aan de binnenkant van het membraan ongeveer -70 mv bedraagt.(1) Allerlei signalen van andere zenuwcellen veroorzaken kleine schommelingen in de rustpotentiaal, en wanneer deze een waarde bereikt van -50 mv,( drempelwaarde ) dan ontstaat er de actiepotentiaal. Het verlies van de negatieve lading in de cel noemen we de depolarisatie, waardoor de spanning omslaat in een positieve lading tot ongeveer +40 mv: dit is de ompolarisatie. De positieve lading neemt dan snel af, tot ver voorbij de nulwaarde tot zo n -90 mv: dit is de hyperpolarisatie. Maar even snel verkrijgt de cel terug een lading van -70 mv: dit is de repolarisatie. Heel het gebeuren speelt zich af over een paar milliseconden.

5 Om tot een actiepotentiaal te komen moet er dus een drempelwaarde van -50 mv overschreden worden. Dit gebeurt op natuurlijke wijze door een signaal vanuit de hersenen dat de doorlaatbaarheid van het celmembraan reguleert. Als de doorlaatbaarheid verandert, verandert ook de lading of potentiaal in de cel: we spreken van een semipermeabele celwand omdat zekere ionen wel en andere niet worden doorgelaten, waardoor de lading binnen in de cel verandert (ionisatie) ten opzichte van de lading buiten de cel die dezelfde blijft. Eens de drempelwaarde (-50 mv) bereikt, volgt de depolarisatie mv Actiepotentiaal 0 Tijd (ms) - 50 mv Drempelwaarde Mislukte initiaties - 70 mv Rustpotentiaal - 90 mv Figuur 3: Actiepotentiaal Tijd (ms) Bij ziekte of kwetsuur wordt de drempelwaarde niet meer vanzelfsprekend bereikt; er is dus een verminderde tot geen communicatie tussen de cellen in het getraumatiseerde gebied. Deze storing belemmert de normale werking en verwekt een letsel. Hieronder staat de curve geproduceerd door onze apparatuur. Het gaat om een monofasiche (uitsluitend positieve) stroom waarvan het verloop analoog is met die van een actiepotentiaal. 800 µa 0 Figuur 4: Curve geproduceerd door de Optimens Sane-apparatuur Tijd (ms)

6 De frequentie en de intensiteit van dit type microstroom zijn verschillend van die van de menselijke cellen, de microstroom is uitsluitend positief tegenover de uitsluitend negatieve lading van de cellen, en toch reageert het lichaam op deze puls door een spontane depolarisatie in een aantal cellen. Dit kan enkel plaatsvinden als deze cellen met hun rustpotentiaal van -70 mv hun drempelwaarde, de actiepotentiaal van -50 mv halen. Het blijkt dat de hersenen de puls die de microstroom voortbrengt, interpreteert als een natuurlijke actiepotentiaal. Dit leidt tot een verandering in de doorlaatbaarheid van de celwand, de lading binnen de cel verandert ten opzichte van de lading buiten de cel.. De frequentie van deze pulsen ligt hoger dan de natuurlijke en het celmembraan krijgt niet meer de tijd zich te herstellen want er volgen steeds nieuwe pulsen, en zo wordt de drempelwaarde bereikt. Dit noemt men het Gildemeistereffect: in een veld met uitsluitend negatieve ladingen vindt er een spontane depolarisatie plaats. (Knop-Institut, Duitsland) Als een deel van het lichaam wordt aangetast door ziekte of kwetsuur, dan wordt dit gedeelte op non-actief gezet. Als deze plek wordt behandeld met onze vorm van microstroom, dan reageren de hersenen hierop door actiepotentialen aan te voeren naar die plek die op non-actief staat. De microstroom blijft de hersenen het signaal geven tot het aanvuren van actiepotentialen. De frequentie van 1 puls per seconde wordt opgedreven tot 100 pulsen per seconde die een golf van actiepotentialen op gang brengt waardoor steeds meer cellen in het verstoorde gebied reageren: dit is de aanzet tot herstel van de communicatie tussen de cellen. In de mitochondriën wordt er gelijktijdig massaal ATP geproduceerd, en zolang de microstroom aanhoudt, kan die productie opgevoerd worden tot meer dan 500% (Cheng, Leuven). Met de puls van onze apparatuur stelt men een nog grotere toename van ATP vast (30-50x Van Papendorp, Pretoria). De overvloed van ATP voorziet de cellen niet alleen van voldoende energie (ATP wordt ook de levensmolecule genoemd) om te herstellen, de nodige neurohormonen vinden ook terug hun weg naar de juiste locaties. We kennen deze laatste ook als neurotransmitters, de boodschappendragers. Andere gunstige effecten van ATP (adenosine 5 -trifosfaat) worden verder besproken Neurotransmitters Pijn, stress, prikkels allerhande bereiken onze hersenen via elektrische activiteit tussen miljoenen zenuwuiteinden. Het zijn de neurotransmitters die deze informatie moeten overdragen en op commando van de hersenen worden de juiste neurotransmitters in werking gezet. Deze moleculen, ook gekend als neurohormonen (Griekse hormao = in beweging zetten) transporteren de signaaloverdracht van de ene cel naar de andere door de synaptische spleet met een sprong te overbruggen. Toegekomen bij de andere cel wordt de werking van die cel gestimuleerd of afgeremd, naargelang het type neurotransmitter. Het is van uitzonderlijk belang dat er een evenwicht bestaat tussen de afremmende en de stimulerende neurotransmitters. Figuur 5: De signaaloverdracht ter hoogte van de synaptische spleet

7 Een behandeling bestaat uit 6 sessies Studies hebben uitgewezen dat onze toepassing van microstroom een bestaand onevenwicht in de hormonenbalans herstelt. Controles zijn toegepast op o.a. serotonine, bèta endorfine, leucine-enkefaline, melatonine en cortisol gemeten in bloedserum (De Wet & Oosthuysen, Pretoria). Reeds na 2 behandelingen verhoogt de concentratie melatonine. Melatonine, een afgeleide van het aminozuur tryptofaan, is een endogene stof tegen angst, regelt tevens de slaap-waakcyclus en daardoor ook hartslag, orgaanwerking en lichaamstemperatuur. Heeft tevens een analgetisch effect. Na 4 behandelingen is er een forse verhoging in de concentratie van leucine-enkefaline. Dit is een perifeer endogeen analgeticum en heeft ook een remmende invloed op substance P, het hormoon dat instaat voor het transport van pijnprikkels uit de periferie naar het centraal zenuwstelsel en ook betrokken is bij angst, stress en stemmingsstoornissen. Na 5 tot 6 behandelingen komen ook de bèta-endorfine-, serotonine- en cortisolconcentraties op hun normaal peil, dat verstoord was door ziekte of trauma. Bèta-endorfine, een centraal endogeen analgeticum, vinden we 1 uur na de behandeling in viervoud terug. Vandaar het direct pijndempend effect bij en na de behandeling: de concentratie neemt nadien snel af tot normale waarden door verbindingen met andere analgetica. Een blijvende hoge concentratie leidt tot schadelijke neveneffecten (cfr. toedienen van morfine). Van nature uit blijkt het lichaam de juiste dosering te kennen. Serotonine toont voor de behandelingen een belangrijk tekort, dat vrijwel onmiddellijk wordt aangevuld en tijdens de volledige sessies zijn normale peil aanhoudt. Serotonine staat bekend als het goedgezindheidshormoon. Het is een endogeen antidepressivum vooral van belang voor de hersenfunctie omdat het stemming, angst, eetlust e.d. kan beïnvloeden, alsook de hartfunctie. Cortisol hebben we nodig om te kunnen reageren op stress en is eveneens een endogene ontstekingsremmer, maar een te hoge concentratie verzwakt de immuniteit en kan ook de serotoninewerking verstoren. Doorheen de sessie werden steeds normale waarden vastgesteld. Verdere behandelingen onderhouden het evenwicht in de concentraties van de verschillende neurohormonen, en dit is uiterst belangrijk voor een goede werking van ons immuunsysteem. (Van Papendorp) 1.3. ATP adenosine-trifosfaat Het meest opvallend verschijnsel bij microstroom is de zeer forse toename van ATP, vooral met onze apparatuur. Studies en onderzoek naar de werking van ATP zijn nog volop aan de gang, maar wat we tot nog toe weten is al verbazingwekkend op zich. Figuur 6: ATP

8 ATP bestaat uit een base (rood), uit een ribose (groen) en een drievoudige fosforgroep (blauw). De base is adenine, één van de componenten in DNA en RNA. De ribose is een monosacharide dat voorkomt in de spieren; de verbinding tussen beide noemen we adenosine, een afremmende neurotransmitter. In het bloed zijn er veel fosfaatgroepen aanwezig, dit zijn zuurresten van fosforzuur, die we bijvoorbeeld ook vinden in de streng van DNA en RNA. Fosfaat (PO 3-4 ), vormt daar snel een verbinding met adenine tot adenosinetrifosfaat. In die drievoudige verbinding met fosfor wordt de energie van de molecule gestockeerd. De specifieke kristalstructuur en de uiterst reactieve vrije zuurstofatomen liggen mee aan de basis van de energieke capaciteit van deze molecule, ook de energie- of levensmolecule genoemd. Figuur 7: Fosfaat ATP is in elke cel van een organisme aanwezig en speelt een cruciale rol in de energiehuishouding. In 1997 toonden Boyer en Walker hoe het mechanisme werkt, en kregen hiervoor de Nobelprijs in de Chemie. De molecule wordt gesynthetiseerd door het motoreiwit ATP-synthase welke zich o.a. binnen het membraan bevindt van de mitochondriën, de zogenaamde energiecentrales van de cel: daar worden zuurstof en nutriënten omgezet in ATP. Uit onderzoek blijkt dat ATP-synthase, met een ongekend hoog rendement van bijna 77%, mechanische energie omzet in chemische energie en vice versa met een rendement van bijna 100%. (Rondelez, Y.Tresset et al., 2005). Hier spreekt men van de grote efficiëntie van de biologische motor ATP-synthase. Figuur 8: Mitochondrie ATP vervult een sleutelrol in de bio-energetica van alle organismen - in rust verbruikt een mens 40 kg ATP per etmaal en zo n 95% wordt geproduceerd door de ATP-synthase. De productie verloopt via een specifieke ionisatie: de concentratie van ionen varieert volgens de doorlaatbaarheid van de celmembranen waardoor een potentiaalverschil ontstaat welke kan leiden tot depolarisatie, d.i. het aanvuren van een actiepotentiaal. Het aanwakkeren van actiepotentialen in de mitochondriën bevordert de productie van ATP. Bij onze toepassing van microstroom kan deze productie oplopen tot 800% (Cheng, Van Papendorp). Onze apparatuur brengt de microstroom in het lichaam met een frequentie van 160 Hz +/- 10% (= lage frequentie of LF), waardoor onder andere de bloedvaten lichtjes uitzetten, deze slorpen dan meer bloed op en zo komen er dus ook meer zuurstof en voedingsstoffen in het behandelde weefsel binnen. En juist zuurstof en voedingsstoffen zijn er nodig voor de ATP-synthase. Dit effect bekomt men ook bij Ozon therapie of gewoon door een verblijf in het hooggebergte. Minder uitgesproken stelt men dit ook vast bij RF-behandelingen (radiofrequentie) bij lage frequentie toegepast. Vele andere therapieën verbeteren de bloeddoorstroming, maar bij Optimens MNI therapie is er een merkelijk hoge productie van ATP.

9 1.4. Immuunsysteem Dit systeem moet ons lichaam vrijwaren van ziekteverwekkers (pathogenen) of ze opruimen, maar moet ook veranderde eigen cellen, zoals kankers, bestrijden. Het bevat zowel humorale als cellulaire componenten. Humorale componenten zijn enzymen. Zij remmen zelf de pathogeen of activeren andere enzymen of cellen die de pathogeen opruimen. Cellulaire componenten zijn cellen die werken voor het immuunsysteem, zoals de witte bloedcellen: dit zijn cellen van het immuunsysteem die zich in het bloed of in de lymfevloeistof bevinden. Zij omvatten cellen zowel uit het aspecifieke (aangeboren) als het adaptieve (verworven) immuunsysteem. In hoofdzaak gaat het om de fagocyten en de lymfocyten. De lymfocyten gaan eerst een antistof ontwikkelen voor het vreemde materiaal waardoor dit zeer herkenbaar wordt voor de fagocyten die de pathogeen dan isoleren door ze op te nemen binnen in hun cel. In hun specifieke functies werken de immuuncellen dus zeer nauw samen. Bij prikkeling (virussen, bacteriën, ziekte, stress) treden ze in werking door zichzelf te gaan vermenigvuldigen en biochemische stoffen te produceren die de vijandige stoffen verzwakken om deze dan gemakkelijk te kunnen vernietigen: de natural killer (NK) cellen. Deze cellen scheiden ook cytokinen af die ervoor zorgen dat het immuunsysteem geactiveerd blijft. Cytokinen activeren immers de verschillende immuuncellen. Het stijgen of dalen van de hoeveelheid cytokinen bepaalt de werking van het immuunsysteem. Elk soort van immuuncellen produceert alzo verschillende cytokinen. Swennen (2007) kwam in recent onderzoek naar de modulerende functie van ATP bij oxidatieve stress tot volgende conclusies. - ATP remt de productie van het ontstekingsbevorderende cytokine tumor necrose factor-alfa (TNFα). - ATP stimuleert de productie van het ontstekingsremmende cytokine interleukin-10 (IL-10). - ATP remt directe oxidatieve stress het elimineert immers hydroxylradicalen. - ATP beschermt effectief tegen bestralingsgeïnduceerde DNA-schade. Bovendien zijn de ontstekingsremmende effecten van ATP rechtstreeks gerelateerd met de graad van ontsteking: hoe sterker de ontsteking, hoe sterker het corrigerende effect van ATP.

10 Optimens Sane MNI therapie verhoogt intracellulaire ATP Met de Optimens Sane MNI therapie wordt de intracellulaire ATP verhoogd waardoor bij specifieke toepassingen het immuunsysteem versterkt wordt. Zo wijst de praktijk uit dat veel patiënten met een auto-immune aandoening heel wat baat hebben bij onze toepassing van microstroom: de Optimens MNI therapie. Zelfherstellend vermogen Ons lichaam wordt continu bestookt met allerlei aanvallen op onze gezondheid virussen, bacteriën, oxidatieve stress, straling die ziekten kunnen veroorzaken en waardoor ons immuunsysteem in werking treedt. Maar wij lopen dikwijls ook enkel lichamelijke schade op, een kwetsuur die kan leiden tot een letsel als de opgelopen schade te lang aanhoudt. Wat gebeurt er? Wanneer onze hersenen een kwetsuur registreren op een bepaalde plaats in het lichaam wordt deze plaats afgeschermd van de rest van het lichaam door de celcommunicatie op nul te zetten. Dit kan beschouwd worden als een soort quarantaine, een inkapseling om verdere beschadiging te voorkomen om dat gedeelte te ontlasten van andere taken. Alle aanwezige energie wordt dan aangesproken om te herstellen. Hier geldt dan de regel van overleving van de sterkste : het geïsoleerde gebied wordt aan zijn lot overgelaten. Herstelt het zich, dan draait het terug mee in het systeem. Lukt dit niet, dan kan dit leiden tot een permanente isolatie zoals bijvoorbeeld een blijvende zwelling vast (bult), functie-uitval, In de geneeskunde zijn er een waaier van technieken en therapieën om te behandelen met het oog op opheffing van klachten of alleszins vermindering van klachten. Wat doet Optimens MNI therapie? Eens een deel van het lichaam is geïsoleerd om zich te herstellen, is er zo goed als geen celcommunicatie meer met de rest van het lichaam. Door dit gebied te behandelen met MNI therapie, kunnen we erin slagen de isolatie te doorbreken en dan massaal ATP aan te voeren om herstel te laten plaats vinden. Vele jaren van praktijk tonen aan dat zwellingen allerhande snel verdwijnen, ontstekingen worden afgeremd en weggewerkt, weefsel wordt terug aangemaakt, kortom: Optimens MNI therapie helpt het getraumatiseerde gebied zichzelf te herstellen. Het zelfherstellend vermogen dat faalt, wordt dusdanig ondersteund dat het zijn normale werking terug aankan. Praktijk wijst uit dat voor meerdere klachten specifieke toepassingen van Optimens MNI therapie vereist zijn. Optimens Sane - MNI Therapie Microcurrent Neuro Insertion Therapie De innovatie in de pijnzorg

11 Bijlage Wat is ATP? ATP (voluit adenosine trifosfaat) is een stof die voorkomt in alle cellen van ons lichaam. ATP vormt in onze lichaamscellen de gebruiksklare energievoorraad. Als we een arm optillen, wordt hiervoor ATP verbruikt; als de darm, de lever of de alvleesklier voor de spijsvertering zorgen, is hiervoor energie nodig. Ook elke gedachte die door onze hersenen wordt geproduceerd, is afhankelijk van ATP als energievoorraad. Wat is de relatie tussen ATP en voeding? In onze voeding zitten brandstoffen, met name koolhydraten (zetmeel en suikers) en vetten. Vet wordt ook in het lichaam opgeslagen als lange-termijn energievoorraad. Om de energie uit koolhydraten en vetten voor het lichaam te kunnen gebruiken, is eerst een groot aantal afbraakstappen nodig. Kortom, deze energie is niet direct beschikbaar. Daarom heeft het lichaam ook direct beschikbare energie in voorraad: dit is ATP. Nieuw ontdekte functies van ATP Behalve binnen de cel, speelt ATP ook een belangrijke rol buiten de cel. Dat komt doordat bijna alle cellen van het lichaam aan de buitenkant zogenaamde receptoren bevatten. Een receptor is net als een radio-ontvanger: als hij een signaal van buitenaf ontvangt (in dit geval van ATP) dan geeft hij dit door naar het binnenste van de cel. Daardoor worden allerlei levensprocessen gestuurd zoals de prikkelgeleiding van zenuwen, de verwijding van bloedvaten en vele andere zaken meer. Waarom toediening van ATP? Naast het ATP dat in het lichaam aanwezig is, kan ATP ook van buitenaf worden toegediend. De effecten van dit toegediende ATP lijken precies op het effect van ons eigen ATP. Zo beïnvloedt ATP onder meer de bloeddruk. In sommige landen wordt ATP ook gebruikt in de behandeling van hartritme-stoornissen. Hoe wordt ATP toegediend? ATP kan momenteel alleen nog maar via een infuus worden toegediend. Daarbij wordt ATP heel langzaam in een lichaamsader (meestal in de arm) ingespoten. Dit moet langzaam gebeuren omdat ATP een sterk effect op het lichaam heeft. Als het te snel wordt ingespoten, kunnen bijwerkingen optreden die hinderlijk zijn, zoals een licht gevoel van pijn op de borst of de behoefte om diep adem te halen. Bij langzame toediening treden deze effecten niet op. (Prof Dagnelie Maastricht) ATP kan niet als tablet of capsule worden ingenomen omdat het op die manier niet in het bloed terechtkomt (we hebben dit onderzocht). Gunstige effecten van ATP-toediening In eerder onderzoek heeft Prof Dagnelie kunnen aantonen dat ATP-toediening bij patiënten met een vergevorderd stadium van longkanker leidde tot vermindering van een diverse klachten. Longkankerpatiënten zijn vaak moe en gaan achteruit in gewicht en algehele conditie. Dit laatste wordt veroorzaakt door verlies van spiermassa maar ook van spierkracht. Toen deze patiënten met vergevorderde longkanker werden behandeld met ATP, werd hun vermoeidheid minder en hun eetlust beter. Het gewichtsverlies stopte zelfs helemaal, en bovendien ging ATP ook het verlies van spiermassa, spierkracht en conditie tegen. ATP is het eerste middel waarvan dit gunstige effect op de spiermassa en spierkracht is aangetoond. Om deze reden vinden nu verschillende nieuwe onderzoeken met ATP plaats.

12

Beide helften van de hersenen zijn met elkaar verbonden door de hersenbalk. De hersenstam en de kleine hersenen omvatten de rest.

Beide helften van de hersenen zijn met elkaar verbonden door de hersenbalk. De hersenstam en de kleine hersenen omvatten de rest. Biologie SE4 Hoofdstuk 14 Paragraaf 1 Het zenuwstelsel kent twee delen: 1. Het centraal zenuwstelsel bevindt zich in het centrum van het lichaam en bestaat uit de neuronen van de hersenen en het ruggenmerg

Nadere informatie

H5 Begrippenlijst Zenuwstelsel

H5 Begrippenlijst Zenuwstelsel H5 Begrippenlijst Zenuwstelsel acetylcholine Vaak voorkomende neurotransmitter, bindt aan receptoren en verandert de permeabiliteit van het postsynaptische membraan voor specifieke ionen. animatie synaps

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 6

Samenvatting Biologie Thema 6 Samenvatting Biologie Thema 6 Samenvatting door Saar 879 woorden 10 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Biologie Aantekeningen Biologie P3: Homeostase en regelkringen: Bij meercellige organismen: de cellen

Nadere informatie

De hersenen, het ruggenmerg en hun bloedvaten worden beschermd door drie vliezen.

De hersenen, het ruggenmerg en hun bloedvaten worden beschermd door drie vliezen. Samenvatting door R. 1795 woorden 30 maart 2016 6,7 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting hoofdstuk 14 zenuwstelsel 14.1 centraal zenuwstelsel het zenuwstelsel bestaat uit

Nadere informatie

WERKING VAN HET ZENUWSTELSEL

WERKING VAN HET ZENUWSTELSEL WERKING VAN HET ZENUWSTELSEL Om de werking van psychopharmaca, de pharmaca die op onze hersenen inwerken en daarmee onze geest beïnvloeden, te begrijpen is enig inzicht in de werking en de bouw van hersenen

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 14 Zenuwstelsel

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 14 Zenuwstelsel Samenvatting Biologie Hoofdstuk 14 Zenuwstelsel Samenvatting door Elin 1218 woorden 9 april 2018 7,9 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie Hoofdstuk 14 14.1 * Het zenuwstelsel bestaat

Nadere informatie

H2 Bouw en functie. Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam.

H2 Bouw en functie. Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam. Soorten zenuw cellen Neuronen H2 Bouw en functie Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam. De informatie stroom kan maar in een richting vloeien, van dendriet naar het axon. Dendrieten

Nadere informatie

Samenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart keer beoordeeld. Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel Centraal zenuwstelsel

Samenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart keer beoordeeld. Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel Centraal zenuwstelsel Samenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart 2017 0 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel 14.1 Centraal zenuwstelsel Zenuwstelsel bestaat uit 2 delen: - centraal zenuwstelsel

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie. Zenuwstelsel overzicht. Perifeer zenuwstelsel AFI1. Zenuwstelsel 1

Anatomie / fysiologie. Zenuwstelsel overzicht. Perifeer zenuwstelsel AFI1. Zenuwstelsel 1 Anatomie / fysiologie Zenuwstelsel 1 FHV2009 / Cxx56 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Zenuwstelsel 1 1 Zenuwstelsel overzicht Encephalon = hersenen Spinalis = wervelkolom Medulla = merg perifeer centraal

Nadere informatie

Samenvatting Biologie hoofdstuk 14 - zenuwstelsel

Samenvatting Biologie hoofdstuk 14 - zenuwstelsel Samenvatting Biologie hoofdstuk 14 - zenuwstelsel Samenvatting door een scholier 1962 woorden 5 oktober 2016 7,1 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie hoofdstuk 14 Zenuwstelsel 14.1 Centraal

Nadere informatie

Algemene samenvatting

Algemene samenvatting Algemene samenvatting De mens kan niet zonder zuurstof. De zuurstof die wij inademen wordt vanaf de longen door het bloed naar alle cellen van ons lichaam gebracht. De cellen kunnen deze zuurstof gebruiken

Nadere informatie

Immunologie. Afweer. Wij leven als levende organismen in evenwicht met onze omgeving

Immunologie. Afweer. Wij leven als levende organismen in evenwicht met onze omgeving Immunologie Afweer 1 Wij leven als levende organismen in evenwicht met onze omgeving Verstoring van het evenwicht tussen organisme en omgeving kan ertoe leiden dat ons lichaam door indringers uit de omgeving

Nadere informatie

MELATONINE. Het natuurlijke slaapmiddel

MELATONINE. Het natuurlijke slaapmiddel MELATONINE Het natuurlijke slaapmiddel Wat is Melatonine Melatonine is een hormoon dat in de pijnappelklier (epifyse) geproduceerd wordt uit serotonine (neurotransmitter betrokken bij stemming en pijn)

Nadere informatie

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor.

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor. Samenvatting Het immuunsysteem Het menselijke lichaam bevat een uniek systeem, het immuunsysteem, wat ons beschermt tegen ongewenste en schadelijk indringers (ook wel lichaamsvreemde substanties of pathogenen

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten

Mitochondriële ziekten Mitochondriële ziekten Stofwisseling NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële

Nadere informatie

Mitochondriën en oxidatieve stress

Mitochondriën en oxidatieve stress Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Ons richten op oxidatieve stress bij de ziekte van Huntington Celschade

Nadere informatie

1. De Nernst potentiaal vertegenwoordigt een evenwichtssituatie in de zenuwcel. Welk statement beschrijft deze situatie het beste? 1: De elektrische en de diffusiekrachten houden elkaar precies in evenwicht.

Nadere informatie

Medicinale dranken - Chlorophyl

Medicinale dranken - Chlorophyl Medicinale dranken - Chlorophyl Chlorophyl (water) Een wonder van de natuur. Chlorophyl en de balans zuren en base Giffen, schadelijke stoffen en andere milieubelastende stoffen, zoals een onevenwichtige

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Regeling

Samenvatting Biologie Regeling Samenvatting Biologie Regeling Samenvatting door P. 1319 woorden 20 maart 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting Regeling SE2 Het zenuwstelsel Het zenuwstelsel

Nadere informatie

Samenvatting NLT Hersenen en Leren

Samenvatting NLT Hersenen en Leren Samenvatting NLT Hersenen en Leren Samenvatting door een scholier 2525 woorden 18 januari 2010 6,4 82 keer beoordeeld Vak NLT Samenvatting NLT Hersenen en Leren Basisblokken 3, 4 en 5 3. Basisblok: bouw

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Ons immuunsysteem beschermt ons tegen allerlei ziekteverwekkers, zoals bacteriën, parasieten en virussen, die ons lichaam binnen dringen.

Nadere informatie

Appendices. Nederlandse samenvatting 148. Dit proefschrift op één pagina 152. Dankwoord 153. About the author 155. List of publications 156

Appendices. Nederlandse samenvatting 148. Dit proefschrift op één pagina 152. Dankwoord 153. About the author 155. List of publications 156 Appendices Nederlandse samenvatting 148 Dit proefschrift op één pagina 152 Dankwoord 153 About the author 155 List of publications 156 148 Nederlandse samenvatting Dendritische cellen en macrofagen in

Nadere informatie

Onwillekurig of Autonoom Ingedeeld in parasympatisch en orthosympatisch

Onwillekurig of Autonoom Ingedeeld in parasympatisch en orthosympatisch Paragraaf 8.1 en 8.2 perifere zenuwstelsel Uitlopers van zenuwcellen buiten de hersenen en het ruggenmerg centrale zenuwstelsel Zenuwcellen en uitlopers in hersenen en ruggenmerg autonome zenuwstelsel

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld

Nadere informatie

Gewichtsverlies bij Huntington patiënten

Gewichtsverlies bij Huntington patiënten Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Mollige muizen wijzen op het belang van de hypothalamus bij de ziekte

Nadere informatie

V5 Begrippenlijst Hormonen

V5 Begrippenlijst Hormonen V5 Begrippenlijst Hormonen ADH Hormoon dat de terugresorptie van water in de nierkanaaltjes stimuleert. adrenaline Hormoon dat door het bijniermerg wordt afgescheiden. Adrenaline wordt ook door zenuwvezels

Nadere informatie

Appendix. Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden

Appendix. Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden I Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden Inleiding Het centraal zenuwstelsel Het centraal zenuwstelsel (CZS) bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Het is opgebouwd uit miljarden cellen. Het

Nadere informatie

Ooit nagedacht over wat er gebeurt onder een halsband?

Ooit nagedacht over wat er gebeurt onder een halsband? Ooit nagedacht over wat er gebeurt onder een halsband? Bij mensen kan slechts 1 w h i p l a s h a c c i d e n t langdurige pijn en lijden veroorzaken. De anatomie van de hond is fundamenteel gelijk aan

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 210 Nederlandse samenvatting Zuurstofradicalen en antioxidanten in multiple sclerosis 1. Multiple sclerosis Multiple sclerose (MS) is een chronische ontstekingsziekte van het centraal

Nadere informatie

Hoorcollege 1: De bouwstenen van het brein en communicatie

Hoorcollege 1: De bouwstenen van het brein en communicatie Hoorcollege 1: De bouwstenen van het brein en communicatie Hoofdstuk 1 en 2. De mens is een combinatie van neuraal weefsel, elektriciteit, chemie; een bewegend lichaam in interactie met een wereld. In

Nadere informatie

Gezonde Leefstijl: Stress

Gezonde Leefstijl: Stress Gezonde Leefstijl: Stress 1 Onderwerpen Cijfers en feiten Wat is stress? Stressoren Gevolgen van teveel stress Tips bij stress Vragen 2 Cijfers en feiten 1) Jaarlijks worden 30.000 mensen afgekeurd wegens

Nadere informatie

Dutch summary. Mitochondriaal dysfunctioneren in multiple sclerosis

Dutch summary. Mitochondriaal dysfunctioneren in multiple sclerosis Mitochondriaal dysfunctioneren in multiple sclerosis Multiple sclerose (MS) is een ingrijpende aandoening van het centraal zenuwstelsel en de meest voorkomende oorzaak van niet-trauma gerelateerde invaliditeit

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Multiple Sclerose Multiple Sclerose (MS) is een ernstige chronische, inflammatoire aandoening van het centrale zenuwstelsel (CZS). Wereldwijd lijden er meer dan 2 miljoen mensen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43990 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hiemstra, Steven Title: High throughput microscopy of mechanism-based reporters

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten Stofwisseling

Mitochondriële ziekten Stofwisseling Mitochondriële ziekten Stofwisseling Deze folder maakt deel uit van een serie over mitochondriële aandoeningen. In deze folder leest u meer over de stofwisseling. De stofwisseling is niet eenvoudig daarom

Nadere informatie

Wil je meer weten over OPS, hieronder vind je de volgende onderwerpen:

Wil je meer weten over OPS, hieronder vind je de volgende onderwerpen: Wil je meer weten over OPS, hieronder vind je de volgende onderwerpen:. Een OPS patiënt. Wat is OPS en klachtenlijst? Oorzaken van OPS. Waar komt dat gif terecht? Natuurlijke ontgifting. Bioresonantie

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Electrofysiologie van het hart

Hoofdstuk 1: Electrofysiologie van het hart Hoofdstuk 1: Electrofysiologie van het hart Chapter 21, blz. 504 t/m 528: Cardiac electrophysiology and the electrocardiogram Het bestaat uit een hoop verschillende cellen, met elk een eigen functie. Ze

Nadere informatie

Prednison of Prednisolon

Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Uw maag, darm- en leverarts heeft in overleg met u besloten u te gaan behandelen met Prednison. Dit geneesmiddel dient ter behandeling van de ziekte van

Nadere informatie

Diabetes of suikerziekte

Diabetes of suikerziekte Diabetes of suikerziekte (bron: Weet je voldoende over diabetes - Vlaamse Diabetes Vereniging) SUIKER EN HET MENSELIJK LICHAAM In onze dagelijke voeding zijn tal van koolhydraten (=suikers) aanwezig. Deze

Nadere informatie

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Al sinds mensenheugenis is het mensen opgevallen dat infectieziekten bij de ene persoon veel ernstiger verlopen dan bij de andere. Terwijl

Nadere informatie

Prednison (corticosteroïden)

Prednison (corticosteroïden) Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven

Nadere informatie

Leven met MS. Wat is MS?

Leven met MS. Wat is MS? 1 Leven met MS Wat is MS? Dit boekje is samengesteld door Biogen. De informatie is met grote zorgvuldigheid tot stand gekomen, maar vervangt niet de mening, de diagnose of het advies van een behandelend

Nadere informatie

ADDENDUM. Nederlandse Samenvatting

ADDENDUM. Nederlandse Samenvatting & ADDENDUM Nederlandse Samenvatting Addendum Wereldwijd neemt het aantal patiënten met type 2 diabetes ( ouderdom suikerziekte ) snel toe, wat voornamelijk komt door de toename in overgewicht. Diabetes

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied

Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied Met dit proefschrift ga ik promoveren in de biochemie. In dit vakgebied wordt de biologie bestudeerd vanuit chemisch perspectief. Het

Nadere informatie

Carol Dweck en andere knappe koppen

Carol Dweck en andere knappe koppen Carol Dweck en andere knappe koppen in de (plus)klas 2011 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com 2 http://hoogbegaafdheid.slo.nl/hoogbegaafdheid/ theorie/heller/ 3 http://www.youtube.com/watch?v=dg5lamqotok

Nadere informatie

INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN

INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN WAT IS PIJN? PIJN HOE EN WAT Pijn is een ontzettend complex en belangrijk mechanisme in ons lichaam. De definitie van pijn is: Een onplezierige

Nadere informatie

1 De huid en bescherming Waar beschermt onze huid ons eigenlijk allemaal tegen?

1 De huid en bescherming Waar beschermt onze huid ons eigenlijk allemaal tegen? Samenvatting door Y. 1076 woorden 27 januari 2015 8,9 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1 De huid en bescherming Waar beschermt onze huid ons eigenlijk allemaal tegen? Onze huid

Nadere informatie

Trastuzumab (Herceptin )

Trastuzumab (Herceptin ) Trastuzumab (Herceptin ) Borstkanker (mammacarcinoom) De diagnose borstkanker is bij u vastgesteld. Dit wordt ook wel een mammacarcinoom genoemd. De behandeling van een mammacarcinoom bestaat uit een operatieve

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting De cellen van het menselijke immuunsysteem kunnen grotendeels worden verdeeld in een aangeboren (innate) en een verworven (adaptieve) tak. De cellen van het aangeboren immuunsysteem vormen een eerste lijn

Nadere informatie

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Om uit te groeien tot een kwaadaardige tumor met uitzaaiïngen moeten kankercellen een aantal karakteristieken verwerven. Eén daarvan is het vermogen om angiogenese,

Nadere informatie

Phospoinositides and Lipid Kinases in Oxidative Stress Signalling and Cancer W.J.H. Keune

Phospoinositides and Lipid Kinases in Oxidative Stress Signalling and Cancer W.J.H. Keune Phospoinositides and Lipid Kinases in Oxidative Stress Signalling and Cancer W.J.H. Keune Nederlandse samenvatting Het menselijk lichaam bestaat uit meer dan 100.000 miljard cellen die we in grote groepen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37233 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tummers, Bart Title: Human papillomavirus targets crossroads in immune signaling

Nadere informatie

Je moet er niet teveel van hebben!

Je moet er niet teveel van hebben! Vrije radicalen, Je moet er niet teveel van hebben! Inleiding In deze brochure wordt in het kort uitgelegd wat vrije radicalen zijn, hoe ze ontstaan en wat ze kunnen doen. Ook wordt ingegaan op manieren

Nadere informatie

Diagnostische toets Van HIV tot AIDS?

Diagnostische toets Van HIV tot AIDS? Diagnostische toets Van HIV tot AIDS? Moleculen 1. Basenparing In het DNA vindt basenparing plaats. Welke verbinding brengt een basenpaar tot stand? A. Peptidebinding B. Covalente binding C. Zwavelbrug

Nadere informatie

Biologie ( havo vwo )

Biologie ( havo vwo ) Tussendoelen Biologie ( havo vwo ) Biologie havo/vwo = Basis Biologische eenheid Levenskenmerk Uitleggen hoe bouw en werking van onderdelen van een organisme bijdragen aan de functies voeding, verdediging

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies

Nadere informatie

Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN

Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN Mijn contactgegevens Mijn behandelende arts Tel. Ziekenhuis Tel. Over deze brochure In deze brochure vindt u informatie over immunotherapie bij kanker.

Nadere informatie

Het zenuwstelsel. Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) en het perifere zenuwstelsel. Figuur 3.7 boek p. 68.

Het zenuwstelsel. Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) en het perifere zenuwstelsel. Figuur 3.7 boek p. 68. 1 Elke gedachte/ gevoel/ actie komt op de één of andere manier door het zenuwstelsel. Ze kunnen niet voorkomen zonder het zenuwstelsel. is een complexe combinatie van cellen (functie: zorgen dat organismen

Nadere informatie

Examentrainer. Vragen vmbo-bk. Scan

Examentrainer. Vragen vmbo-bk. Scan THEMA 4 REGELING EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN 3 VMBO-bk Examentrainer Vragen vmbo-bk Scan In een Engelse folder staat informatie over een bepaald apparaat. Hiermee kan het centrale zenuwstelsel onderzocht

Nadere informatie

Behandeling borstkanker

Behandeling borstkanker Behandeling borstkanker 1. Heelkunde (chirurgie) (operatie): - Borstsparend: betekent wegname van het gezwel met veiligheidsmarge van gezond weefsel rondom en wegname van de schildwachtklier (poortwachterklier

Nadere informatie

Chapter 6. Nederlandse samenvatting

Chapter 6. Nederlandse samenvatting Chapter 6 Nederlandse samenvatting Chapter 6 122 Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Het immuunsysteem (of afweersysteem) beschermt het lichaam tegen lichaamsvreemde en ziekmakende organismen zoals

Nadere informatie

Syndroom van Guillain Barré

Syndroom van Guillain Barré Syndroom van Guillain Barré Inleiding U bent opgenomen op afdeling Neurologie met (verdenking) van het Guillain-Barré syndroom. In deze folder leest u meer over de aandoening en de behandeling. U kunt

Nadere informatie

Samenvatting de Wit :25 Pagina Optima Grafische Communicatie. Nederlandse Samenvatting

Samenvatting de Wit :25 Pagina Optima Grafische Communicatie. Nederlandse Samenvatting de Wit 30-01-2001 12:25 Pagina 121 - Optima Grafische Communicatie Nederlandse de Wit 30-01-2001 12:25 Pagina 122 - Optima Grafische Communicatie Onze atmosfeer bestaat voor 21% uit zuurstof en dit maakt

Nadere informatie

Samenvattingen. Samenvatting Thema 6: Regeling. Basisstof 1. Zenuwstelsel regelt processen:

Samenvattingen. Samenvatting Thema 6: Regeling. Basisstof 1. Zenuwstelsel regelt processen: Samenvatting Thema 6: Regeling Basisstof 1 Zenuwstelsel regelt processen: - regelen werking spieren en klieren - verwerking van impulsen van zintuigen Zintuigcellen: - staan onder invloed van prikkels

Nadere informatie

Figuur 1: illustratie slokdarm

Figuur 1: illustratie slokdarm Slokdarmkanker U bent naar VU medisch centrum (VUmc) verwezen voor een operatie omdat er slokdarmkanker is geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over slokdarmkanker, de oorzaken en risicofactoren

Nadere informatie

Gezonde Leefstijl: Alcohol

Gezonde Leefstijl: Alcohol Gezonde Leefstijl: Alcohol 1 Onderwerpen Cijfers en feiten Alcohol in je lichaam Ziektes door Alcohol Alcohol in de praktijk Alcohol en overgewicht Tips Alcoholgebruik Vragen 2 Cijfers en feiten 1) Ruim

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING 10 TOLL-LIKE RECEPTOREN IN HET CENTRALE ZENUWSTELSEL: REGELAARS VAN ONTSTEKINGEN, BESCHERMING, ONTWIKKELING EN HERSTEL NEDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 10 Multipele sclerose (MS) is een chronische ontstekingsziekte

Nadere informatie

Chronische ontsteking zet de medische wereld op zijn kop

Chronische ontsteking zet de medische wereld op zijn kop Chronische ontsteking zet de medische wereld op zijn kop Zo luidde de kop van het tijdschrift Health Matters in 2004. De Time verwoordde het op de voorpagina als volgt: 'Verstopte moordenaar, de verrassende

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Multiple sclerose (MS) is een chronische ontstekingsziekte van het centraal zenuwstelsel (CZS) die zich vooral openbaart bij jong volwassenen (20-40 jaar).

Nadere informatie

Normwaarde = is een waarde die je af leest, zoals bij de thermostaat, zie je 19 graden staan dan is dat de normwaarde. Zo warm moet het zijn.

Normwaarde = is een waarde die je af leest, zoals bij de thermostaat, zie je 19 graden staan dan is dat de normwaarde. Zo warm moet het zijn. Boekverslag door E. 1602 woorden 17 maart 2014 6.8 55 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting paragraaf 1 Een regelkring = is een kring van meerdere apparaten die samen

Nadere informatie

Blaaspijnsyndroom Interstitiële cystitis (IC)

Blaaspijnsyndroom Interstitiële cystitis (IC) Blaaspijnsyndroom Interstitiële cystitis (IC) Het blaaspijnsyndroom of interstitiële cystitis (IC) is een zeldzame en pijnlijke vorm van chronische blaasontsteking (cystitis) die vooral bij vrouwen voorkomt

Nadere informatie

5 juli blauw. Toelatingsexamen arts en tandarts. Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2

5 juli blauw. Toelatingsexamen arts en tandarts. Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2 Kleef hier onmiddellijk een identificatie-etiket blauw Toelatingsexamen arts en tandarts 5 juli 2016 Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2 Figuur 1A: Werking van een wateroplosbaar hormoon:

Nadere informatie

4,5. 2 vragen. 2 vragen: 3 vragen: Werkstuk door een scholier 1008 woorden 25 januari keer beoordeeld

4,5. 2 vragen. 2 vragen: 3 vragen: Werkstuk door een scholier 1008 woorden 25 januari keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1008 woorden 25 januari 2004 4,5 22 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstuk 1 Het bloed en bloedvatenstelsel 2 vragen 1. zie bijlage 2. Ja, want dan moet het hart andersom kloppen.

Nadere informatie

Examen Voorbereiding Cellen

Examen Voorbereiding Cellen Examen Voorbereiding Cellen Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 2 Cellen Begrippenlijst: Begrip Organellen Plastiden Stamcellen Embryonale stamcellen Adulte stamcellen Endoplasmatisch reticulum

Nadere informatie

Vereenvoudigde Nederlandse samenvatting

Vereenvoudigde Nederlandse samenvatting Vereenvoudigde Nederlandse samenvatting 151 152 Vroeggeboorte In de westerse wereld wordt 5 tot 13 procent van alle kinderen te vroeg geboren, waarbij vroeggeboorte wordt gedefinieerd als een zwangerschapsduur

Nadere informatie

Meer Fit! Verbeter je microcirculatie!

Meer Fit! Verbeter je microcirculatie! Meer Fit! Verbeter je microcirculatie! E-book over verbeteren van vitaliteit, prestatievermogen en gezondheid. 1 Inleiding Sinds enige tijd ben ik bezig om door het stimuleren van de microcirculatie meer

Nadere informatie

6,7. Samenvatting door een scholier 1580 woorden 20 juni keer beoordeeld

6,7. Samenvatting door een scholier 1580 woorden 20 juni keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 1580 woorden 20 juni 2011 6,7 3 keer beoordeeld Vak Biologie Les 1. - Organen zorgen bijvoorbeeld voor je bloedsomloop, spijsvertering en uitscheiding. - Onder alle omstandigheden

Nadere informatie

Hormonale therapie bij borstkanker

Hormonale therapie bij borstkanker Hormonale therapie bij borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Operatie, bestraling en chemotherapie zijn de meest bekende behandelmethoden bij kanker. Bij bepaalde soorten kanker

Nadere informatie

Het is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet.

Het is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet. Werkstuk door een scholier 1583 woorden 23 april 2011 4,9 12 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn KANKER: Ik ga vandaag mijn spreekbeurt houden over kanker om twee redenen. De eerste is dat iedereen kanker

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Introductie Wat zijn T cellen? T cellen zijn witte bloedcellen die een cruciale rol spelen bij het beschermen tegen ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën. Dit doen zij door middel van

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 18 brainwave

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 18 brainwave Samenvatting Biologie Hoofdstuk 18 brainwave Samenvatting door een scholier 3212 woorden 31 mei 2011 6,5 44 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar H18 Brainwave Licht weerkaatst op een onderwerp en

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting en discussie

Nederlandse samenvatting en discussie 9. Nederlandse samenvatting en discussie Chapter 9 In dit proefschrift is het onderzoek beschreven naar de hartfunctie tijdens sepsis en de invloed van beademing op het hart als de werking van het hart

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18692 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Herbert-Fransen, Marieke Fernande Title: Targeting the tumor-draining area : local

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 21

Inhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 21 Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 21 2. Zorgvraag verhelderen 25 - Recepten 26 - Zelfzorgvragen 32 3. Geneesmiddelen 37 - Medicijnen voor hart en bloedvaten 38 4. Bereiden

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Inleiding

Nederlandse samenvatting. Inleiding Nederlandse samenvatting 157 Inleiding Het immuunsysteem (afweersysteem) is een systeem in het lichaam dat werkt om infecties en ziekten af te weren. Het Latijnse woord immunis betekent vrijgesteld, een

Nadere informatie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest

Nadere informatie

Prednison (corticosteroïden)

Prednison (corticosteroïden) Prednison (corticosteroïden) Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft u Prednison voorgeschreven in verband met een ontstekingsziekte van de darm. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft

Nadere informatie

Chapter 7. Nederlandse samenvatting

Chapter 7. Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Veel mensen kennen in hun omgeving wel iemand die lijdt aan multiple sclerose (MS). Het is een ernstige ziekte met een grillig verloop, waarbij perioden

Nadere informatie

Lowlevel - lasertherapie. Voetverzorging Medisch pedicure. Voet op Stap

Lowlevel - lasertherapie. Voetverzorging Medisch pedicure. Voet op Stap Lowlevel - lasertherapie Voetverzorging Medisch pedicure Voet op Stap Low Level Laser Therapie Low Level Laser Therapie in de praktijk van uw voetverzorging is de behandeling en genezing van de toekomst.

Nadere informatie

Bosentan (Tracleer ) bij reumatische aandoeningen

Bosentan (Tracleer ) bij reumatische aandoeningen Bosentan (Tracleer ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel bosentan te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft

Nadere informatie

Energie op je bord, voedsel tegen vermoeidheid In de herfst worden we sneller moe dan in het warme seizoen. Welke producten verlossen ons van de

Energie op je bord, voedsel tegen vermoeidheid In de herfst worden we sneller moe dan in het warme seizoen. Welke producten verlossen ons van de Energie op je bord, voedsel tegen vermoeidheid In de herfst worden we sneller moe dan in het warme seizoen. Welke producten verlossen ons van de vermoeidheid? Gezond eten, wil niet enkel zeggen voedsel

Nadere informatie

5 juli geel. Toelatingsexamen arts en tandarts. Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2

5 juli geel. Toelatingsexamen arts en tandarts. Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2 Kleef hier onmiddellijk een identificatie-etiket geel Toelatingsexamen arts en tandarts 5 juli 2016 Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2 Figuur 1A: Werking van een wateroplosbaar hormoon:

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING 112 NEDERLANDSE SAMENVATTING Immuunsysteem Het immuunsysteem bestaat uit een samenwerkingsverband tussen verschillende cellen in het lichaam die samenwerken om schadelijke cellen en organismen (kankercellen,

Nadere informatie

Cellen in het lichaam.

Cellen in het lichaam. Hfdst. 1 Hfdst. 2 Hfdst. 3 Hfdst. 4 Hfdst. 5 Hfdst. 6 Hfdst. 7 Cellen in het lichaam. Besturing Energievoorziening Beweging en vorm Celbehoud Transport Celdeling Stevigheid van de cel Bron: bewerkt naar

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE. Het menselijk lichaam

GEZONDHEIDSKUNDE. Het menselijk lichaam GEZONDHEIDSKUNDE Het menselijk lichaam 1 KENMERKEN VAN HET LEVEN Anatomie à wetenschap die zich bezighoudt met de bouw van het menselijk lichaam (waar ligt wat?). Fysiologie à Wetenschap die zich bezighoudt

Nadere informatie

Fig. 0. 1 De Leefstijlacademie

Fig. 0. 1 De Leefstijlacademie Inleiding Wat goed dat je hebt doorgezet naar de volgende cursus! Je wilt dus nog meer te weten komen over hoe je lichaam precies in elkaar zit en hoe het werkt! En dat precies is wat je in deze cursus

Nadere informatie

Behandeling met infliximab Ter behandeling van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Behandeling met infliximab Ter behandeling van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Behandeling met infliximab Ter behandeling van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Afdeling maag-darm-leverziekten Inleiding Uw arts heeft een behandeling met infliximab voorgesteld. Infliximab is

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20128 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Blad, Clara Catelijne Title: A quest for connections : ligands for the HCA2, adenosine

Nadere informatie

Multiple sclerose (MS)

Multiple sclerose (MS) Multiple sclerose (MS) T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont

Nadere informatie

Lonneke Bevers - Activity of endothelial nitric oxide synthase: substrates, modulators and products SAMENVATTING VATTING SAMEN-

Lonneke Bevers - Activity of endothelial nitric oxide synthase: substrates, modulators and products SAMENVATTING VATTING SAMEN- SAMENVATTING SAMEN- VATTING 167 Inleiding Het menselijk bloedvatenstelsel is een gesloten systeem bestaande uit ongeveer 96000 km vaten. Het bloed dat via de vaten naar de organen stroomt, zorgt voor aan-

Nadere informatie