Hormonale therapie bij borstkanker

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hormonale therapie bij borstkanker"

Transcriptie

1 Hormonale therapie bij borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven

2 Operatie, bestraling en chemotherapie zijn de meest bekende behandelmethoden bij kanker. Bij bepaalde soorten kanker wordt soms hormonale therapie gegeven. Behandeling met hormoonblokkerende medicijnen kan onder andere toegepast worden bij borstkanker, prostaatkanker, baarmoederkanker en carcinoïd, een bijzondere vorm van kanker in de buik of borst. Deze tumoren groeien onder invloed van hormonen. Wat zijn hormonen? Verschillende klieren en weefsels (zoals: schildklier, zaadballen, eierstokken, bijnieren en vetweefsel) maken hormonen aan. Hormonen zijn chemische stoffen die verschillende belangrijke processen in ons lichaam regelen. Via het bloed worden de hormonen naar bepaalde organen en weefsels in het lichaam vervoerd. De verschillende hormonen hebben ieder hun eigen uitwerking op één of meer organen en weefsels. Sommige hormonen zorgen ervoor dat bepaalde organen of weefsels groeien. Anderen zijn nodig om bepaalde organen goed te laten werken, terwijl weer andere hormonen onmisbaar zijn voor een goede werking van bijvoorbeeld de stofwisseling of de menstruatiecyclus. De geslachtshormonen zijn een belangrijke groep hormonen die door het lichaam worden aangemaakt. De werking van hormonen bij borstkanker De cellen in de borsten hebben geslachtshormonen (oestrogenen en progesteron) nodig voor de ontwikkeling en het functioneren van de borsten. De geslachtshormonen kunnen er voor zorgen dat kankercellen (die in de borsten aanwezig zijn) kunnen groeien en zich verder ontwikkelen. Zolang geslachtshormonen aanwezig zijn, kan een tumor in de borst die gevoelig is voor hormonen blijven groeien. Zonder deze hormonen kan de groei van de tumor stoppen, kan de tumor kleiner worden of zelfs (tijdelijk) verdwijnen. Je wilt de kans zo klein mogelijk maken dat nog eventueel aanwezige tumorcellen in de toekomst gaan uitgroeien tot een gezwel. 1

3 Hormonale therapie bij borstkanker richt zich op het afremmen of blokkeren van geslachtshormonen waardoor de ziekte kan worden bestreden. Hormoongevoeligheid De keuze voor een behandeling met hormonale therapie hangt onder meer af van de aanwezigheid van zogeheten hormoonreceptoren. De hormoonreceptoren bevinden zich in de kankercellen en vangen hormonen op. Als de receptoren een binding aangaan met vrouwelijke geslachtshormonen, worden in de cel verschillende signalen afgegeven. Bijvoorbeeld een signaal tot celdeling. In het borstweefsel kunnen verschillende hormoonreceptoren worden aangetoond, zoals de oestrogeenreceptor (ER) en de progesteronreceptor (PR). Als de borstkankercellen receptoren hebben voor oestrogenen en/of progestagenen, spreekt men van receptor positieve borstkanker. Bij afwezigheid van deze receptoren spreekt men van receptor negatieve borstkanker. De aanwezigheid van hormoonreceptoren in borstkankercellen voorspelt de kans dat iemand gunstig op de hormonale therapie reageert. Wanneer hormonale therapie bij borstkanker? Hormonale therapie wordt toegepast als een aanvullende behandeling. Vaak worden verschillende behandelingen in combinatie met elkaar gegeven in de hoop alle aanwezige kankercellen te doden, zodat later geen uitzaaiingen ontstaan. Bijvoorbeeld hormonale therapie aanvullend op een operatie, bestraling en/of chemotherapie. Daarnaast kan een behandeling met hormonen overwogen worden bij patiënten met uitgezaaide borstkanker. Hierbij wordt met hormonale therapie geprobeerd de tumor te verkleinen of te laten verdwijnen om zo de levensduur te vergroten en eventuele klachten te verminderen. 2

4 In een enkel geval wordt besloten tot behandeling met alleen hormonale therapie zonder operatie, chemotherapie of bestraling. Dit is afhankelijk van een aantal factoren, zoals de leeftijd en de gezondheidstoestand van de patiënt. Soorten hormonale therapie Er zijn verschillende manieren waarop hormonale therapie bij borstkanker kan worden toegepast. 1. Een anti-oestrogeen (bijv. Tamoxifen en Faslodex) Is de tumor hormoongevoelig, dan heeft deze oestrogeenreceptoren. Deze receptoren proberen een verbinding aan te gaan met oestrogenen. Een antioestrogeen blokkeert deze binding. De kankercellen in het borstweefsel of elders in het lichaam worden dan niet meer gestimuleerd en groeien of vermeerderen zich niet. 2. Een aromataseremmer (bijv. Anastrozole, Letrozole en Exemestane) In het lichaam zorgt het enzym aromatase voor de aanmaak van oestrogenen. Met een aromataseremmer wordt geprobeerd de actieve werking van dit enzym te remmen of stil te leggen. Daarmee voorkom je dat onder invloed van dit enzym nog oestrogenen worden geproduceerd. 3. Een LHRH-analoog (bijv. Gosereline, Busereline, en Leuproreline) Het lichaamseigen luteotroop hormoon (LH) en het follikelstimulerend hormoon (FSH) stimuleren de productie van oestrogenen in de eierstokken. Die productie moet bij een hormoongevoelige borstkanker worden tegengegaan. Een LHRH-analoog onderdrukt de door de hypofyse aangemaakte LH en FSH. Daardoor kan nauwelijks nog oestrogeen geproduceerd worden door de eierstokken. 3

5 4. Een progestativum (bijv. Megestrol acetaat en Medoxyprogesteron acetaat) Progestativa zijn stoffen die op het zwangerschapshormoon (progesteron) lijken. Bij toediening van hoge doses hiervan kan remming van tumorgroei optreden. Dit effect komt voor een deel tot stand via de receptor van progesteron, maar ook andere werkingsmechanismen spelen een rol. 5. Een ovariëctomie Een ovariëctomie is het operatief weghalen van beide eierstokken. Hiermee stopt de oestrogeenproductie in de eierstokken. Niet iedere hormoonbehandeling is voor elke vrouw geschikt. Geschiktheid hangt af van een aantal factoren: hormoongevoeligheid van de tumor (zie alinea hormoongevoeligheid ) leeftijd en conditie van de patiënt voor of na de overgang (pre- of postmenopauzaal) agressiviteit van de tumor aanwezigheid van uitzaaiingen Vruchtbaarheid en zwangerschap Als de hormonale therapie niet leidt tot een blijvende uitval van de eierstokfunctie, kan de vruchtbaarheid behouden blijven en een zwangerschap mogelijk zijn. De kans op onvruchtbaarheid als gevolg van hormonale therapie is afhankelijk van meerdere factoren, zoals leeftijd, soort behandeling en eventuele voorgaande behandelingen (u kunt uw behandelend arts benaderen wanneer u hier vragen over heeft). Jonge vrouwen kunnen tijdens de hormonale therapie tijdelijk onvruchtbaar zijn, maar wanneer deze therapie is afgerond, kan de menstruatiecyclus zich weer volledig herstellen. Vrouwen die wat leeftijd betreft dicht bij de normale overgangsleeftijd zitten, 45 tot 55 jaar, hebben meer kans dat door de hormonale therapie de overgang eerder inzet, waardoor de eierstokfunctie verloren gaat. 4

6 Bij de meeste hormonale therapieën wordt de functie van de eierstokken niet in één keer stop gezet. Een zwangerschap gedurende de hormonale therapie wordt afgeraden vanwege de mogelijke effecten van de medicijnen op de vrucht. Een goede anticonceptie (niet de pil) gedurende hormonale therapie wordt daarom aangeraden. Samen met uw behandelend arts kunt u nagaan welk anticonceptiemiddel u het best kunt gebruiken. De overgang Vóór de overgang (premenopauzaal) produceren de eierstokken vrouwelijke geslachtshormonen. Na de overgang (postmenopauzaal) produceren de eierstokken geen hormonen meer. Het wegnemen van de eierstokken of stilleggen van de productie van de geslachtshormonen in de eierstokken in de postmenopauzale fase heeft dan niet veel zin meer. Toch worden er nog vrouwelijke hormonen elders in het lichaam geproduceerd, namelijk in het vetweefsel en in de bijnieren. Om de hormoonproductie in deze delen van het lichaam tegen te gaan zijn medicijnen nodig die zich specifiek richten op die delen van het lichaam. De voorgeschreven hormonale therapie kan dus anders zijn voor premenopauzale en postmenopauzale vrouwen. Tot slot U vindt in dit hoofdstuk algemene formatie over hormonale therapie. Als u hormonale therapie krijgt, vullen we dat aan met informatie over de werking van het medicijn waarmee u behandeld gaat worden. 5

7 Máxima Medisch Centrum Locatie Eindhoven: Locatie Veldhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 de Run 4600 Postbus Postbus PD Eindhoven 5500 MB Veldhoven De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. MMC F2_04_11

Borstkanker en hormoontherapie

Borstkanker en hormoontherapie Chirurgie Borstkanker en hormoontherapie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is hormoontherapie?... 3 Vrouwelijke geslachtshormonen... 3 Wanneer komt u in aanmerking voor een hormoonbehandeling?... 4

Nadere informatie

7.1 Anti-hormonale therapie

7.1 Anti-hormonale therapie 7.1 Anti-hormonale therapie Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Naast de bekende behandelmethoden als een operatie, bestraling en chemotherapie, is het vaak ook mogelijk borstkanker

Nadere informatie

H Hormonale therapie bij borstkanker

H Hormonale therapie bij borstkanker H.40017.0316 Hormonale therapie bij borstkanker Inleiding Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf maakt en deze stoffen regelen een groot aantal lichaamsfuncties. Hormonen worden in een aantal klieren,

Nadere informatie

Infoblad KANKER ALGEMEEN. Hormonale therapie

Infoblad KANKER ALGEMEEN. Hormonale therapie Infoblad KANKER ALGEMEEN Hormonale therapie HORMONALE THERAPIE Hormonale therapie is de behandeling van kanker met hormonen. Artsen noemen het ook: hormoontherapie, hormonale behandeling of hormoonbehandeling.

Nadere informatie

patiënteninformatie borstkliniek Antihormoontherapie

patiënteninformatie borstkliniek Antihormoontherapie patiënteninformatie borstkliniek Antihormoontherapie ALGEMEEN ZIEKENHUIS SINT-JOZEF Oude Liersebaan 4-2390 Malle tel. 03 380 20 11 - fax 03 380 28 90 azsintjozef@emmaus.be - www.azsintjozef-malle.be Dit

Nadere informatie

borstkliniek informatiebrochure Anti-hormoontherapie

borstkliniek informatiebrochure Anti-hormoontherapie borstkliniek informatiebrochure Anti-hormoontherapie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Verschillende soorten behandelingen 5 3. Contactgegevens 7 3 1. Inleiding Graag duiden wij u op het belang van een goede

Nadere informatie

Borstkanker. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven

Borstkanker. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen

Nadere informatie

Patiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex

Patiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex Patiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex Uw arts heeft u Zoladex voorgeschreven. Zoladex kan worden toegepast bij vrouwen met borstkanker bij wie sprake is van uitzaaiingen. In deze

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel HORMONALE THERAPIE

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel HORMONALE THERAPIE Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel HORMONALE THERAPIE Inhoudsopgave Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 4 Vóór de overgang... 4 Tijdens en na de overgang... 5 De verschillende

Nadere informatie

Hormoontherapie bij borstkanker

Hormoontherapie bij borstkanker Hormoontherapie bij borstkanker Inleiding Uw arts heeft u aan de hand van de Patiëntenbrief uitgelegd, waarom u in aanmerking komt voor een hormoontherapie. In de Patiëntenbrief staan alle gegevens van

Nadere informatie

De behandeling van borstkanker met Nolvadex

De behandeling van borstkanker met Nolvadex Meer informatie Voor meer informatie kunt u kijken op de internetsite www.astrazeneca.nl (onder het kopje Patiënteninformatie en vervolgens 'Kanker'). U kunt ook de brochure Borstkanker roept vragen op

Nadere informatie

Hormoontherapie bij borstkanker

Hormoontherapie bij borstkanker Hormoontherapie bij borstkanker Inleiding Uw arts heeft u aan de hand van de patiëntenbrief uitgelegd, waarom u in aanmerking komt voor een hormoontherapie. In de Patiëntenbrief staan alle gegevens van

Nadere informatie

Borstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven

Borstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen van de leeftijd

Nadere informatie

Verhoogd risico op botontkalking (osteoporose) bij borstkanker

Verhoogd risico op botontkalking (osteoporose) bij borstkanker Verhoogd risico op botontkalking (osteoporose) bij borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Deze informatie is bedoeld voor vrouwen met borstkanker die door de behandeling daarvan

Nadere informatie

Bij u is onderzocht of uw tumor hormoongevoelig is en omdat dit bij u het geval is, heeft de arts voorgesteld om te starten met hormonale therapie.

Bij u is onderzocht of uw tumor hormoongevoelig is en omdat dit bij u het geval is, heeft de arts voorgesteld om te starten met hormonale therapie. Wat zijn hormonen? Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf maakt en die een groot aantal lichaamsfuncties regelen. Een aantal klieren, organen en weefsels, bijvoorbeeld de eierstokken, maken hormonen.

Nadere informatie

Maatschap Chirurgie. Hormonale therapie bij borstkanker

Maatschap Chirurgie. Hormonale therapie bij borstkanker Maatschap Chirurgie Hormonale therapie bij borstkanker Algemeen Uw specialist heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor een aanvullende (preventieve) hormonale behandeling. In deze folder kunt

Nadere informatie

5 borstkanker Adviezen over omgaan met bijwerkingen 7 Vragen / informatie 11

5 borstkanker Adviezen over omgaan met bijwerkingen 7 Vragen / informatie 11 Wat zijn hormonen? Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf maakt en die een groot aantal lichaamsfuncties regelen. Een aantal klieren, organen en weefsels, bijvoorbeeld de eierstokken, maken hormonen.

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel HORMONALE THERAPIE. PROSTAATKANKER Hormonale therapie

Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel HORMONALE THERAPIE. PROSTAATKANKER Hormonale therapie Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel HORMONALE THERAPIE PROSTAATKANKER Hormonale therapie INHOUD Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 3 Wanneer hormonale behandeling?...

Nadere informatie

Hormoontherapie bij borstkanker

Hormoontherapie bij borstkanker Hormoontherapie bij borstkanker Groepsvoorlichting hormonale therapie Het TweeSteden ziekenhuis (vestiging Tilburg) organiseert regelmatig een groepsvoorlichting hormonale therapie. Deze vindt plaats in

Nadere informatie

Vruchtbaarheid en kanker

Vruchtbaarheid en kanker Vruchtbaarheid en kanker Deze tekst is gedeeltelijk overgenomen van Nederlands Netwerk Fertiliteitspreservatie (NNF) Deze folder is bedoeld voor vrouwen die zich zorgen maken over de gevolgen van een behandeling

Nadere informatie

Informatie. voor patiënten over de behandeling van borstkanker met het medicijn Femara

Informatie. voor patiënten over de behandeling van borstkanker met het medicijn Femara Informatie voor patiënten over de behandeling van borstkanker met het medicijn Femara Inhoudsopgave Introductie...3 Borstkanker...4 Hoe ontstaat borstkanker? Wat gebeurt er als een tumor is ontstaan? Hoe

Nadere informatie

Hormoongebruik rond de overgang

Hormoongebruik rond de overgang Hormoongebruik rond de overgang Afdelingen gynaecologie en verloskunde Inhoudsopgave Inleiding 2 Wat is de overgang? 2 Klachten tijdens de overgang 2 Het gebruik van oestrogenen tijdens de overgang 2 De

Nadere informatie

Ductaal carcinoom in situ (DCIS) Voorstadium van borstkanker

Ductaal carcinoom in situ (DCIS) Voorstadium van borstkanker Ductaal carcinoom in situ (DCIS) Voorstadium van borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Wat betekent het als je te horen krijgt dat je een voorstadium van borstkanker hebt? In

Nadere informatie

Leven met borstkanker

Leven met borstkanker Leven met borstkanker Inhoud: Voorwoord 3 Borstkanker en hormonale therapie 4 Wat is Lucrin? 8 Vaak gestelde vragen 9 Meer informatie VOORWOORD Uw arts heeft u een behandeling met Lucrin voorgeschreven.

Nadere informatie

Hormonale therapie bij kanker

Hormonale therapie bij kanker Hormonale therapie bij kanker Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Hormonale therapie 4 Doel van hormonale therapie 6 Wanneer kunt u hormonale therapie krijgen? 8 Hoe wordt hormonale therapie gegeven? 10

Nadere informatie

C. 1. Hormoonbehandeling

C. 1. Hormoonbehandeling C. 1. Hormoonbehandeling Heeft u een hormoongevoelige tumor? Dan krijgt u in overleg met uw oncoloog zo nodig een hormoonbehandeling. Een hormoonbehandeling is de behandeling van kanker met hormonen. Dit

Nadere informatie

Hormonale therapie bij borstkanker

Hormonale therapie bij borstkanker Hormonale therapie bij borstkanker 1/15 Inhoudsopgave 1. Hormonale therapie bij borstkanker... 3 1.1 Wat zijn hormonen?... 3 1.2 Wat is een hormoongevoelige tumor?... 3 1.3 Orale anticonceptie... 3 1.4

Nadere informatie

Hormonale therapie bij kanker

Hormonale therapie bij kanker Hormonale therapie bij kanker Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Hormonale therapie 4 Doel van hormonale therapie 6 Wanneer kunt u hormonale therapie krijgen? 8 Hoe wordt hormonale therapie gegeven? 10

Nadere informatie

Leven met borstkanker

Leven met borstkanker Leven met borstkanker 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 Vandaag begonnen met de behandeling Colofon 2008 Abbott B.V. Alle rechten voorbehouden www.abbottnederland.nl Copyright

Nadere informatie

Algemene informatie over het pathologieverslag bij borstkanker

Algemene informatie over het pathologieverslag bij borstkanker Algemene informatie over het pathologieverslag bij borstkanker De patholoog onderzoekt het weefsel dat tijdens de operatie is weggenomen. In het pathologieverslag wordt beschreven: de grootte van de tumor

Nadere informatie

Hormonale therapie bij kanker

Hormonale therapie bij kanker Hormonale therapie bij kanker Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Wat is kanker? 5 Wat zijn hormonen en wat is hormonale therapie? 8 Wanneer wordt hormonale therapie toegepast? 10 Hoe wordt hormonale therapie

Nadere informatie

Knobbel in de schildklier

Knobbel in de schildklier Knobbel in de schildklier Schildkliercentrum Het Schildkliercentrum is een centrum waar verschillende artsen en verpleegkundig specialisten samenwerken met expertise op het gebied van schildklierknobbels.

Nadere informatie

3.3 Borstkanker bij de man

3.3 Borstkanker bij de man 3.3 Borstkanker bij de man Bij u is zojuist de diagnose borstkanker vastgesteld. Alle patiënten die voor borstkanker worden behandeld in het Catharina-ziekenhuis ontvangen een Persoonlijke Informatie Map.

Nadere informatie

Hormoonbehandeling bij prostaatkanker Urologie

Hormoonbehandeling bij prostaatkanker Urologie Hormoonbehandeling bij prostaatkanker Urologie Inleiding Bij u is een kwaadaardig gezwel in de prostaat aangetroffen (prostaatkanker). De uroloog heeft er samen met u voor gekozen om de prostaatkanker

Nadere informatie

Wachtdienstregeling Bel 148 GEZONDHEIDS TIP : EET BEWUSTER. Verbouwing APOTHEEK SOMA

Wachtdienstregeling Bel 148 GEZONDHEIDS TIP : EET BEWUSTER. Verbouwing APOTHEEK SOMA GEZONDHEIDS TIP : EET BEWUSTER Gedachtenloos eten voor tv of computer kan leiden tot dwangmatig te veel voedselinname. Hoe eet je bewuster? Voordat je begint met eten, adem je enkele keren diep in en uit.

Nadere informatie

Hormonale therapie bij kanker

Hormonale therapie bij kanker Hormonale therapie bij kanker Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Wat is kanker? 4 Wat zijn hormonen en wat is hormonale therapie? 7 Wanneer wordt hormonale therapie toegepast? 9 Hoe wordt hormonale therapie

Nadere informatie

Borstsparende operatie Lumpectomie

Borstsparende operatie Lumpectomie Borstsparende operatie Lumpectomie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Een borstsparende behandeling bij borstkanker of een voorstadium hiervan (DCIS = Ductaal Carcinoom In Situ) bestaat

Nadere informatie

Behandelwijzer hormoontherapie

Behandelwijzer hormoontherapie Oncologie 1 / 2018-04 Inhoud 1. Inleiding pag. 3 2. Algemene informatie antihormonale therapie 2.1 Ontstaan kanker 2.2 Behandeling 2.3 Antihormonale therapie 3. Antihormoonbehandelingen 3.1 Antihormoonbehandelingen

Nadere informatie

Mastopathie Goedaardige aandoening van de borst

Mastopathie Goedaardige aandoening van de borst Mastopathie Goedaardige aandoening van de borst Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Wat is mastopathie? Mastopathie is een verzamelnaam voor goedaardige aandoeningen in het klierweefsel

Nadere informatie

Na uw ziekenhuisopname weer naar huis checklist voor patiënten die het ziekenhuis gaan verlaten na een opname

Na uw ziekenhuisopname weer naar huis checklist voor patiënten die het ziekenhuis gaan verlaten na een opname Na uw ziekenhuisopname weer naar huis checklist voor patiënten die het ziekenhuis gaan verlaten na een opname Na uw ziekenhuisopname weer naar huis checklist voor patiënten die het ziekenhuis gaan verlaten

Nadere informatie

Megestrol acetaat voor baarmoederkanker (endometrium carcinoom)

Megestrol acetaat voor baarmoederkanker (endometrium carcinoom) Megestrol acetaat voor baarmoederkanker (endometrium carcinoom) Baarmoederkanker Bij u is vastgesteld dat de baarmoederkanker, ook wel endometrium carcinoom genoemd, weer actief is. Uw internist-oncoloog

Nadere informatie

Versie 1.0 Blad 1 van 71. Declaratiecode DBCzorgproductcode

Versie 1.0 Blad 1 van 71. Declaratiecode DBCzorgproductcode Versie 1.0 Blad 1 van 71. 15B903 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.846,31 15B904 / 17B904 010501003 Lasertherapie bij een seksueel

Nadere informatie

Hormonale therapie bij borstkanker

Hormonale therapie bij borstkanker 10-4-2016 Hormonale therapie bij borstkanker 1 Inhoudsopgave 1. Hormonale therapie bij borstkanker...3 1.1 Wat zijn hormonen?...3 1.2 Wat is een hormoongevoelige tumor?...3 1.3 Orale anticonceptie...3

Nadere informatie

Declaratie Zorg code product Omschrijving Tarief

Declaratie Zorg code product Omschrijving Tarief Declaratie code Zorg product Omschrijving Tarief 15B903 10501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 3.060,92 15B904 10501003 Lasertherapie bij

Nadere informatie

Hormonale therapie bij kanker

Hormonale therapie bij kanker Hormonale therapie bij kanker Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Wat is hormonale therapie? 4 Doel van hormonale therapie 6 Hoe wordt hormonale therapie gegeven? 9 Wanneer kunt u hormonale therapie krijgen?

Nadere informatie

Geldig vanaf januari 2016. Declaratiecode Zorgproduct. Tarief

Geldig vanaf januari 2016. Declaratiecode Zorgproduct. Tarief Declaratiecode Zorgproduct Tarief Geldig vanaf januari 2016 Omschrijving 15B903 010501002 3.060,92 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 010501003

Nadere informatie

Het spiraaltje. Afdelingen gynaecologie en verloskunde

Het spiraaltje. Afdelingen gynaecologie en verloskunde Het spiraaltje Afdelingen gynaecologie en verloskunde Inhoudsopgave Vooraf 2 Wat is een spiraaltje? 2 De voor- en nadelen 2 Het inbrengen 3 De controle 3 Als er toch zwangerschap ontstaat 3 Heeft u vragen?

Nadere informatie

Lokalisatie van een tumor bij borstkanker met jodiumzaadje

Lokalisatie van een tumor bij borstkanker met jodiumzaadje Lokalisatie van een tumor bij borstkanker met jodiumzaadje Afdeling radiologie Locatie Eindhoven De lokalisatie van een tumor vindt plaats op: Datum:... Dag/tijdstip:. dag. uur Melden: afdeling radiologie,

Nadere informatie

Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven

Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Vooraf U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de

Nadere informatie

Hevig bloedverlies bij menstruatie

Hevig bloedverlies bij menstruatie Hevig bloedverlies bij menstruatie Afdeling gynaecologie en verloskunde Vooraf Niet iedereen staat hetzelfde tegenover hevig bloedverlies tijdens de menstruatie. Voor de ene vrouw zal hevig bloedverlies

Nadere informatie

Borstverwijdering Ablatio mamma

Borstverwijdering Ablatio mamma Borstverwijdering Ablatio mamma Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven De arts heeft met u besproken dat u voor een borstverwijdering in aanmerking komt. Wanneer wordt voor een borstverwijdering

Nadere informatie

Hormonale therapie bij borstkanker

Hormonale therapie bij borstkanker Hormonale therapie bij borstkanker Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC-Havenziekenhuis Uw arts heeft met u besproken de borstkanker te behandelen met een hormonale therapie. Bij de normale ontwikkeling

Nadere informatie

Informatie over lithium

Informatie over lithium Informatie over lithium Afdeling Psychiatrie Uw arts heeft u het middel... voorgeschreven. In deze folder krijgt u informatie over de werking en bijwerking van het medicijn. Wanneer moet u uw geneesmiddel

Nadere informatie

Hyperthyreoïdie Snel werkende schildklier

Hyperthyreoïdie Snel werkende schildklier Hyperthyreoïdie Snel werkende schildklier Afdeling interne geneeskunde De schildklier De schildklier maakt schildklierhormonen aan. Schildklierhormoon speelt een grote rol bij de stofwisseling in alle

Nadere informatie

Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven

Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de lymfeklieren

Nadere informatie

Het nazorgtraject. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven

Het nazorgtraject. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Het nazorgtraject Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven In de afgelopen periode bent u behandeld voor borstkanker. Nu uw behandeltraject is afgesloten begint het nazorgtraject. Hieronder vindt u informatie

Nadere informatie

Hormonale behandeling van prostaatkanker

Hormonale behandeling van prostaatkanker Hormonale behandeling van prostaatkanker 2 Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw behandelend uroloog met u besproken dat de resultaten van de onderzoeken definitief bevestigen dat u in

Nadere informatie

Tarieven 2015 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 mei 2015

Tarieven 2015 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 mei 2015 Tarieven 2015 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 mei 2015 DBCzorgproductcode 010501008 Behandeling of onderzoek tijdens een polikliniekbezoek of dagbehandeling bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

De POP polikliniek Voor zwangeren

De POP polikliniek Voor zwangeren De POP polikliniek Voor zwangeren Afdeling gynaecologie, psychiatrie & kindergeneeskunde Locatie Veldhoven U bent verwezen naar de POP polikliniek. In deze folder leggen we u uit wat deze polikliniek inhoudt.

Nadere informatie

Mijn pathologieverslag begrijpen

Mijn pathologieverslag begrijpen Mijn pathologieverslag begrijpen Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over uw pathologieverslag. We geven u vooral de belangrijkste en juiste informatie mee over de resultaten

Nadere informatie

Passant tarief vanaf 01-01-2016 t/m 31-12-2016 Declaratiecode Zorgproduct Omschrijving Tarieven

Passant tarief vanaf 01-01-2016 t/m 31-12-2016 Declaratiecode Zorgproduct Omschrijving Tarieven 15B903 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.577,89 15B904 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 333,91

Nadere informatie

Je rechten bij de dokter vanaf 12 jaar Informatie voor tieners

Je rechten bij de dokter vanaf 12 jaar Informatie voor tieners Je rechten bij de dokter vanaf 12 jaar Informatie voor tieners Vrouw Moeder Kindcentrum In deze folder kun je lezen hoe het zit met jouw rechten en plichten in het ziekenhuis. Wie geeft bijvoorbeeld toestemming

Nadere informatie

Hyperventilatie. Afdeling Psychiatrie

Hyperventilatie. Afdeling Psychiatrie Hyperventilatie Afdeling Psychiatrie Deze folder geeft informatie over hyperventilatie. U vindt antwoord op de volgende vragen: wat is hyperventilatie? wat zijn de oorzaken? welke klachten kunnen zich

Nadere informatie

Hormonale behandeling van prostaatkanker

Hormonale behandeling van prostaatkanker Hormonale behandeling van prostaatkanker Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw behandelend uroloog met u besproken dat de resultaten van de onderzoeken definitief bevestigen dat u prostaatkanker

Nadere informatie

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten Standaard prijslijst DBC-zorgproducten DBCzorgproductcode 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 20160101 20161231 1.575,28 010501003

Nadere informatie

Hormonale therapie bij kanker

Hormonale therapie bij kanker Hormonale therapie bij kanker Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Wat is hormonale therapie? 4 Doel van hormonale therapie 6 Wanneer krijgt u hormonale therapie? 8 Hoe wordt hormonale therapie gegeven?

Nadere informatie

Hormonale therapie bij kanker. Basiscursus oncologie M. Bontenbal, ErasmusMC Rotterdam

Hormonale therapie bij kanker. Basiscursus oncologie M. Bontenbal, ErasmusMC Rotterdam Hormonale therapie bij kanker Basiscursus oncologie M. Bontenbal, ErasmusMC Rotterdam HORMONALE AFHANKELIJKHEID mamma ; endometrium ; prostaat en tumoren normaal carcinoom gereguleerde groei en apoptose

Nadere informatie

Informatie over leven voelen

Informatie over leven voelen Informatie over leven voelen Vrouw Moeder Kind-centrum Deze folder is samengesteld door verloskundige kringen van de Kempen, Eindhoven, Strabrecht en Máxima Medisch Centrum. Leer je baby kennen Je zwangerschap

Nadere informatie

Zorgproductcode Declaratiecode Zorgproduct consumentenomschrijving Totaalprijs

Zorgproductcode Declaratiecode Zorgproduct consumentenomschrijving Totaalprijs 010501002 15B903 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.717,64 010501003 15B904 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 337,05

Nadere informatie

010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 2.147,72

010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 2.147,72 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 2.147,72 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 378,92

Nadere informatie

Hypothyreoïdie Traag werkende schildklier

Hypothyreoïdie Traag werkende schildklier Hypothyreoïdie Traag werkende schildklier Afdeling interne geneeskunde De schildklier De schildklier maakt schildklierhormonen aan. Schildklierhormoon speelt een grote rol bij de stofwisseling in alle

Nadere informatie

(neo)adjuvante hormoontherapie

(neo)adjuvante hormoontherapie (neo)adjuvante hormoontherapie Stand van zaken Erik Blok Afdeling Heelkunde / Medische Oncologie LEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM Inhoud 1. Casus 2. Biologie en behandelopties 3. Adjuvante therapie:

Nadere informatie

Operatie van de schildklier Strumectomie

Operatie van de schildklier Strumectomie Operatie van de schildklier Strumectomie Afdeling algemene chirurgie 1 Binnenkort ondergaat u een operatie aan uw schildklier. Deze folder is bedoeld als aanvulling op wat uw specialist u verteld heeft.

Nadere informatie

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2016 (voorlopig)

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2016 (voorlopig) DBCzorgproductc 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.731,82 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei

Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei DBCzorgproduct 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.722,47 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

Vasculair Preventie Centrum

Vasculair Preventie Centrum Vasculair Preventie Centrum Afdeling interne geneeskunde Uw huisarts of specialist heeft u verwezen naar het Vasculair Preventie Centrum van Máxima Medisch Centrum, locatie Eindhoven. Bij u is een risicofactor

Nadere informatie

Acute dialyse Nierfunctievervangende behandeling

Acute dialyse Nierfunctievervangende behandeling Acute dialyse Nierfunctievervangende behandeling Afdeling dialyse Inhoudsopgave Inleiding blz. 2 Algemene informatie over de nieren blz. 3 Verschijnselen bij nierziekten blz. 4 Nierfunctievervangende behandeling

Nadere informatie

Het neuropsychologisch onderzoek

Het neuropsychologisch onderzoek Het neuropsychologisch onderzoek Afdeling medische psychologie U bent doorverwezen door de behandelend arts of psycholoog voor een neuropsychologisch onderzoek. In deze folder informeren we u over dit

Nadere informatie

Fertiliteitspolikliniek Algemene informatie

Fertiliteitspolikliniek Algemene informatie Fertiliteitspolikliniek Algemene informatie Afdeling gynaecologie en verloskunde Veel mensen besluiten op een bepaald moment in hun leven dat ze graag een kind willen. Bij velen gaat dit zonder problemen,

Nadere informatie

De indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn:

De indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn: Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009

Nadere informatie

9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker

9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker 9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft in overleg met u en de internist-oncoloog (internist gespecialiseerd in de behandeling van kanker), besloten om na uw operatie

Nadere informatie

Schildwachtklierbiopsie

Schildwachtklierbiopsie Schildwachtklierbiopsie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een schildwachtklierbiopsie ondergaat in verband met borstkanker. Deze

Nadere informatie

Zorgproduct. Omschrijving. Declaratiecode. Tarief ( )

Zorgproduct. Omschrijving. Declaratiecode. Tarief ( ) Declaratiecode Zorgproduct Omschrijving Tarief ( ) 15B903 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1862,49 15B904 010501003 Lasertherapie

Nadere informatie

Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei

Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei DBCzorgproduct 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.360,81 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

UMCG Passantenprijzen 2016 DBC zorgproducten verzekerde zorg per

UMCG Passantenprijzen 2016 DBC zorgproducten verzekerde zorg per 010501002 15B903 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.457,67 010501003 15B904 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 297,80

Nadere informatie

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten en overige zorgproducten 2015 - Leids Universitair Medisch Centrum V 03-03-2015

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten en overige zorgproducten 2015 - Leids Universitair Medisch Centrum V 03-03-2015 010501002 15B903 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 3.410,99 01-01-2015 31-12-2015 010501003 15B904 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare

Nadere informatie

Mammografie Onderzoek van de borsten

Mammografie Onderzoek van de borsten Mammografie Onderzoek van de borsten Afdeling radiologie Locatie Eindhoven De mammografie vindt plaats op: Datum:. Dag/tijdstip: dag uur locatie Eindhoven, afdeling radiologie, eerste etage, route 180

Nadere informatie

Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei

Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei DBCzorgproduct 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.722,47 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

011101007 Ziekenhuisopname van 6 tot en met 28 verpleegdagen bij een virusinfectie van de huid of slijmvliezen 15B916 2.836,78

011101007 Ziekenhuisopname van 6 tot en met 28 verpleegdagen bij een virusinfectie van de huid of slijmvliezen 15B916 2.836,78 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.745,88 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 291,94

Nadere informatie

Bloeddrukmeting 1-uurs / 24-uurs meting

Bloeddrukmeting 1-uurs / 24-uurs meting Bloeddrukmeting 1-uurs / 24-uurs meting Vasculair Preventie Centrum 1-uurs bloeddrukmeting 24-uurs bloeddrukmeting Datum: Tijd:.. uur Melden: Meter retour; de volgende morgen om.uur. O locatie Eindhoven,

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Hormoontherapie bij borstkanker

Patiënteninformatie. Hormoontherapie bij borstkanker Patiënteninformatie Hormoontherapie bij borstkanker Inhoud Inleiding... 4 Omschrijving en doel van de behandeling... 4 Wat zijn hormonen... 4 Verschillende indicaties/redenen voor hormonale behandeling...

Nadere informatie

Fertiliteitspolikliniek Algemene informatie. Fertiliteitspolikliniek Algemene informatie

Fertiliteitspolikliniek Algemene informatie. Fertiliteitspolikliniek Algemene informatie Fertiliteitspolikliniek Algemene informatie Fertiliteitspolikliniek Algemene informatie Afdeling gynaecologie en verloskunde Afdeling gynaecologie en verloskunde Inleiding Veel mensen willen op een bepaald

Nadere informatie

Punctie / Drainage onder echogeleide Borst / Buik

Punctie / Drainage onder echogeleide Borst / Buik Punctie / Drainage onder echogeleide Borst / Buik Afdeling radiologie U krijgt een: O punctie onder echogeleide O drainage onder echogeleide Datum:..dag Tijdstip:. uur (een werkdag vooraf belt de dagbehandeling

Nadere informatie

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2015

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2015 c 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.667,24 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904

Nadere informatie

Interne geneeskunde. Endocriene therapie: Hormoontherapie bij borstkanker

Interne geneeskunde. Endocriene therapie: Hormoontherapie bij borstkanker Interne geneeskunde Endocriene therapie: Hormoontherapie bij borstkanker Inhoudsopgave Hormoontherapie bij borstkanker 4 Wat zijn hormonen? 4 Hormoongevoelige borstkanker 5 Hormoontherapie bij borstkanker

Nadere informatie

Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker

Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker START Gemaakt door: In samenwerking met: Gefinancierd door: 2014 en Borstkankervereniging Nederland Hoe werkt deze Keuzehulp voor uitgezaaide borstkanker? Informatiekaart

Nadere informatie

Bloedtransfusie Informatie voor patiënten

Bloedtransfusie Informatie voor patiënten Bloedtransfusie Informatie voor patiënten Klinisch laboratorium In deze folder vindt u informatie over een bloedtransfusie. Een bloedtransfusie schrijft uw arts voor als dat voor de behandeling noodzakelijk

Nadere informatie

Lasertherapie bij ongewenste haargroei

Lasertherapie bij ongewenste haargroei Lasertherapie bij ongewenste haargroei Afdeling dermatologie Lasertherapie Met het Gentlemax Pro lasersysteem kan ongewenste haargroei verwijderd worden. Deze laser is geschikt voor behandeling van alle

Nadere informatie

Declaratiecode Zorgproduct. Ingangsdatum Einddatum

Declaratiecode Zorgproduct. Ingangsdatum Einddatum en kunnen bij meerdere productcodes voorkomen ivm een ander specialisme of een andere diagnose. 15B903 010501002 614,11 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie