Hormonale therapie bij borstkanker

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hormonale therapie bij borstkanker"

Transcriptie

1 Hormonale therapie bij borstkanker Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC-Havenziekenhuis Uw arts heeft met u besproken de borstkanker te behandelen met een hormonale therapie. Bij de normale ontwikkeling van de borsten spelen vrouwelijke hormonen (oestrogenen en progesteron) een belangrijke rol. Deze hormonen kunnen ook de groei van kwaadaardige cellen vanuit het borstklierweefsel stimuleren. Sommige borstkankercellen zijn gevoelig voor de effecten van vrouwelijke geslachtshormonen en sommige niet. Hormonale therapie is er op gericht de aanmaak van deze hormonen te remmen of het effect ervan te blokkeren. Omdat hormonen hun effect in het gehele lichaam kunnen hebben, is het een zogenaamde systeemtherapie. Deze behandeling kan zowel adjuvant (aanvullend) gegeven worden als ook palliatief (ter bestrijding van klachten of symptomen ten gevolge van de ziekte). Hoe werkt hormonale therapie? Het belangrijkste doel van hormonale therapie is het uitschakelen van de productie van het vrouwelijke hormoon bij hormoongevoelige tumoren. De eierstokken zorgen voor de grootste aanmaak van de vrouwelijke hormonen. Dit kan dus de groei van kwaadaardige cellen van het borstklierweefsel stimuleren. Als u borstkanker heeft en nog menstrueert, is het daarom soms nodig de werking van de eierstokken (en dus van de vrouwelijke hormonen) stil te leggen. Dit kan door middel van het verwijderen van de eierstokken of (verschillende) medicijnen. Als de functie van de eierstokken eenmaal is uitgeschakeld, treedt als gevolg daarvan de overgang in. Dit kan leiden tot de volgende (overgangs) verschijnselen: opvliegers, een droge vagina, toegenomen kalkverlies uit de botten (op den duur), verandering in de vetstofwisseling en stemmingswisselingen. Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten B.V. is een dochteronderneming van

2 Het kan ook zijn dat vrouwen al in de overgang zijn en een kwaadaardige afwijking hebben waarvan de groei door vrouwelijke hormonen wordt gestimuleerd. Dan kan hormonale therapie nodig zijn om de aanmaak en de gevolgen van deze hormonen te remmen. Het is belangrijk te weten dat de eierstokken na de overgang geen vrouwelijke hormonen meer produceren, maar dat dit in het vetweefsel en de bijnier nog wel gebeurt. Remming van aanmaak of blokkering van het effect van deze hormonen kan dan ook bij vrouwen na de overgang een zinvolle behandeling zijn. De behandeling bestaat uit tabletten, soms aangevuld met injecties. Deze behandeling moet meestal vijf jaar gevolgd worden. Bijwerkingen en adviezen Opvliegers - draag luchtige kleding van natuurlijke materialen; - vermijd cafeïne, alcohol, scherpe kruiden, roken; - doe regelmatig aan (matige) lichaamsbeweging, bijvoorbeeld wandelen of fietsen; - vermijd/bestrijd stress zoveel mogelijk, ontspanningsoefeningen kunnen helpen; - bij hevige klachten kan in overleg gestart worden met Efexor / Clonidine. Vaginale droogheid - draag niet knellend, katoenen ondergoed; - neem tijd voor het voorspel; - probeer volgens uw oude patroon te vrijen; - gebruik zo nodig speeksel/glijmiddel/replens / Cicatridina ; - wees alert op symptomen van vaginale schimmelinfectie (veranderde afscheiding, vaginale jeuk). Neem dan contact op met de huisarts. - bij hevige klachten kan in overleg met de gynaecoloog vaginale crème/ tabletten met oestrogenen voorgeschreven worden van 6 - Hormonale therapie bij borstkanker

3 Misselijkheid Misselijkheid kan vooral op tijdens de eerste weken optreden - drink voldoende: 1,5 tot 2 liter per dag; - eet ieder 2-3 uur een kleine maaltijd; - eet op de momenten dat de misselijkheid minder is; - zoek afleiding; - neem de tabletten 's avonds voor het slapen gaan in; - bij hevige klachten kan de oncoloog anti-emetica voorschrijven. Gewrichtspijn/-stijfheid - een warme douche/bad/pakking kan verlichting geven; - kom en blijf in beweging; - gebruik zo nodig paracetamol ( maximaal 4 maal daags 1000 mg); - bij hevige klachten kan de oncoloog/chirurg sterkere pijnstilling of NSAID s voorschrijven of besluiten over te stappen op een andere hormonale behandeling. Invloed op de stemming - maak de veranderde gevoelens bespreekbaar met de partner/omgeving; - probeer een vaste dagindeling aan te houden; - doe regelmatig aan (matige) lichaamsbeweging, bijvoorbeeld wandelen of fietsen; - neem deel aan lotgenoten contact/revalidatieprogramma (bijvoorbeeld Herstel en Balans, via de Borstkankervereniging); - eventueel verwijzen naar maatschappelijk werk/psycholoog; - bij hevige klachten kan de oncoloog/chirurg besluiten over te stappen op een andere hormonale behandeling. Gewichtstoename/ vocht vasthouden - eet minder vette producten; - beperk het suikergebruik; - adviezen voor omgaan met hongergevoel; - doe regelmatig aan (matige) lichaamsbeweging, bijvoorbeeld wandelen of fietsen; - eventueel verwijzen naar diëtiste; - indien er sprake is van oedeem, kan de oncoloog/chirurg eventueel diuretica voorschrijven van 6 - Hormonale therapie bij borstkanker

4 Haaruitval - zorg voor gezonde voeding met voldoende vitaminen; - was het haar met milde shampoo en lauw water; - föhnen op de koudste stand; - het haar niet bleken/chemisch kleuren/permanenten. Vermoeidheid - neem voldoende rust na activiteit; - zorg voor een goede nachtrust, eventueel met rustgevende medicatie/ ontspanningsoefeningen; - verdeel activiteiten over de dag/week; - probeer hulp te accepteren voor zware klussen; - als aanvullende hulp nodig is, kan de verpleegkundige/huidarts dit aanvragen; - deelname aan herstelprogramma wordt aanbevolen. Ongewenst haargroei - ongewenst haar kan tijdelijk of permanent verwijderd worden. Vraag advies aan de schoonheidsspecialiste. - vergoeding via ziektekostenverzekeraar: waarschijnlijk is dit via polikliniek Dermatologie wel mogelijk. Risico op versnelde botontkalking - zorg voor voldoende gewichtsdragende lichaamsbeweging, zoals wandelen; - dagelijks minimaal 15 minuten daglicht; - gebruik tenminste 3 keer (vette) zuivelproducten per dag; - in overleg met oncoloog/chirurg zo nodig extra calcium/vitamine D tabletten; - bij ernstige botontkalking kan gestart worden met bisfosfonaten van 6 - Hormonale therapie bij borstkanker

5 Contact Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC-Havenziekenhuis Locatie Havenziekenhuis Haringvliet TD Rotterdam Telefoon: academischborstkankercentrum@havenziekenhuis.nl Website: van 6 - Hormonale therapie bij borstkanker

6 Wat is uw mening? Het Havenziekenhuis wil haar patiënten goede zorg mét persoonlijke aandacht bieden. Als u tevreden bent over onze zorg, dan horen we het graag. Maar ook ideeën voor verbetering van onze zorg en service zijn van harte welkom. U kunt uw suggesties doorgeven via onze website bij 'patiënten' of uw mening delen via Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u deze stellen aan uw medisch specialist via ons algemene telefoonnnummer Afspraak afzeggen of wijzigen Bent u onverwacht verhinderd? Laat u dit dan zo spoedig mogelijk aan ons weten. Een andere patiënt kan dan wellicht eerder worden geholpen. Meer informatie Voor meer informatie kunt u kijken op www. academischborstkankercentrum.nl Deze folder is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie waaraan geen rechten kunnen worden ontleend. Havenziekenhuis ABC/14/04/Hormonale therapie bij borstkanker POSTADRES Postbus LN Rotterdam Telefoon & fax HOOFDLOCATIE buitenpolikliniek krimpen Haringvliet 2 Patrijzenstraat 59 Rotterdam Krimpen aan den IJssel - 6 van 6 - Hormonale therapie bij borstkanker

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel HORMONALE THERAPIE

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel HORMONALE THERAPIE Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel HORMONALE THERAPIE Inhoudsopgave Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 4 Vóór de overgang... 4 Tijdens en na de overgang... 5 De verschillende

Nadere informatie

Mammacare Hormoonbehandeling

Mammacare Hormoonbehandeling Mammacare Hormoonbehandeling Inleiding Tijdens het pathologisch onderzoek is gebleken dat de tumor die bij u verwijderd is hormoongevoelig was. De hormoonbehandeling is een systematische behandeling dat

Nadere informatie

Follow-up bij borstkanker

Follow-up bij borstkanker Follow-up bij borstkanker Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC- Havenziekenhuis U heeft in de afgelopen periode verschillende behandelingen i.v.m. borstkanker ondergaan. Hiervoor kunnen verschillende

Nadere informatie

Ziekte van Parkinson

Ziekte van Parkinson Ziekte van Parkinson De ziekte van Parkinson is een chronische aandoening van de hersenen die progressief is. In deze folder leest u meer over deze ziekte en over de polikliniek Neurologie van het Havenziekenhuis.

Nadere informatie

Multiple Sclerose is een ziekte van de hersenen en het ruggenmerg. Deze ziekte wordt ook wel MS genoemd. In deze folder leest hier meer over.

Multiple Sclerose is een ziekte van de hersenen en het ruggenmerg. Deze ziekte wordt ook wel MS genoemd. In deze folder leest hier meer over. Multiple Sclerose Multiple Sclerose is een ziekte van de hersenen en het ruggenmerg. Deze ziekte wordt ook wel MS genoemd. In deze folder leest hier meer over. Wat is multipele Sclerose (MS) MS is een

Nadere informatie

Hartfalen dagboek. U moet telefonisch contact opnemen met de hartfalenverpleegkundige: - toename van uw gewicht met... kilo in... dagen

Hartfalen dagboek. U moet telefonisch contact opnemen met de hartfalenverpleegkundige: - toename van uw gewicht met... kilo in... dagen Hartfalen dagboek In dit dagboek kunt u bijhouden wat uw gewicht is. Ook kunt u noteren wanneer u uw medicijnen heeft ingenomen. Neem dit dagboek altijd mee naar uw afspraak met de hartfalenverpleegkundige.

Nadere informatie

Borstsparende operatie

Borstsparende operatie Borstsparende operatie Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC- Havenziekenhuis U wordt behandeld in het Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC- Havenziekenhuis. In deze folder leest u in het kort wat

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel HORMONALE THERAPIE. PROSTAATKANKER Hormonale therapie

Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel HORMONALE THERAPIE. PROSTAATKANKER Hormonale therapie Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel HORMONALE THERAPIE PROSTAATKANKER Hormonale therapie INHOUD Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 3 Wanneer hormonale behandeling?...

Nadere informatie

Doel van het onderzoek Een MIBI-scan is bedoeld om de doorbloeding van uw hartspier te beoordelen.

Doel van het onderzoek Een MIBI-scan is bedoeld om de doorbloeding van uw hartspier te beoordelen. MIBI-scan U hebt van uw cardioloog een verwijzing gekregen voor een MIBI-scan van het hart in het Erasmus MC. In deze folder staat de informatie over dit onderzoek. Inschrijving Wij verzoeken u om u tenminste

Nadere informatie

Behandeling met galantamine

Behandeling met galantamine Behandeling met galantamine Behandeling bij dementie De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld. Voor deze hersenziekte kan de arts u medicatie voorschrijven. In uw geval is dit galantamine

Nadere informatie

Operaties aan de schildklier

Operaties aan de schildklier Operaties aan de schildklier Strumectomie Het kan om verschillende redenen nodig zijn dat u aan uw schildklier wordt geopereerd. Kort samengevat volgen ze hier: De schildklier werkt te hard. Als dat niet

Nadere informatie

Longrevalidatie. Havenziekenhuis

Longrevalidatie. Havenziekenhuis Longrevalidatie U heeft COPD of astma, een chronische longaandoening. Ondanks dat u weet dat deze aandoening niet meer zal verdwijnen, wilt u uit het leven halen wat erin zit. U bent bereid om actief en

Nadere informatie

Reumapoli. Havenziekenhuis. Diagnose en behandeling

Reumapoli. Havenziekenhuis. Diagnose en behandeling Reumapoli Diagnose en behandeling Vroeg opsporen en behandelen van reuma is belangrijk. Mensen met klachten die de huisarts of specialist verdacht vindt voor gewrichtsontsteking/reuma, zien we daarom graag

Nadere informatie

Wat mag u wel en niet doen als uw arm of been in het gips zit

Wat mag u wel en niet doen als uw arm of been in het gips zit Gipsverband Wat mag u wel en niet doen als uw arm of been in het gips zit Uw arm of been zit in een gipsverband. Dit is een verband van kunststof of van gips dat ervoor zorgt dat het bot in een goede stand

Nadere informatie

Informatie over de behandeling bij diabetes (suikerziekte)

Informatie over de behandeling bij diabetes (suikerziekte) Diabeteszorg Informatie over de behandeling bij diabetes (suikerziekte) Vanwege suikerziekte (diabetes mellitus) wordt u doorgestuurd naar de diabetespolikliniek van het Havenziekenhuis. Diabetes mellitus

Nadere informatie

Bij u is onderzocht of uw tumor hormoongevoelig is en omdat dit bij u het geval is, heeft de arts voorgesteld om te starten met hormonale therapie.

Bij u is onderzocht of uw tumor hormoongevoelig is en omdat dit bij u het geval is, heeft de arts voorgesteld om te starten met hormonale therapie. Wat zijn hormonen? Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf maakt en die een groot aantal lichaamsfuncties regelen. Een aantal klieren, organen en weefsels, bijvoorbeeld de eierstokken, maken hormonen.

Nadere informatie

Brok in de keel. Havenziekenhuis

Brok in de keel. Havenziekenhuis Brok in de keel In deze folder staat beschreven wat een brok in de keel inhoudt en wat hiervan de oorzaak kan zijn. Uw KNO-arts kan de brok in de keel op verschillende manieren onderzoeken. Welke manieren

Nadere informatie

Naar huis met een drain

Naar huis met een drain Naar huis met een drain De verzorging van een wond met een drain thuis U heeft een operatie gehad waarbij uw okselklieren zijn weggehaald. Voor de afvoer van bloed en weefselvocht is er een dun plastic

Nadere informatie

Algemene informatie polikliniek Cardiologie

Algemene informatie polikliniek Cardiologie Algemene informatie polikliniek Cardiologie U heeft binnenkort een afspraak op de polikliniek Cardiologie van het Havenziekenhuis. In deze folder leest u wat er op deze poli gebeurt en welke onderzoeken

Nadere informatie

Verrichtingen longziekten

Verrichtingen longziekten Verrichtingen longziekten Wat voor onderzoeken kunnen er gedaan worden als u last heeft van uw longen De longarts kan verschillende onderzoeken bij u laten doen. In deze folder leest u welke onderzoeken

Nadere informatie

Afdeling Longziekten en Tuberculose

Afdeling Longziekten en Tuberculose Afdeling Longziekten en Wat er gebeurt bij een opname? U bent opgenomen op de verpleegafdeling Longziekten en. In deze folder leest u wat er op deze afdeling gebeurt. Zowel de artsen als de verpleging

Nadere informatie

Amandelen verwijderen bij kinderen

Amandelen verwijderen bij kinderen Amandelen verwijderen bij kinderen Wanneer en hoe worden de neus- en keelamandelen verwijderd Binnenkort worden bij uw kind de amandelen verwijderd. In deze folder kunt u meer lezen over deze behandeling.

Nadere informatie

H Hormonale therapie bij borstkanker

H Hormonale therapie bij borstkanker H.40017.0316 Hormonale therapie bij borstkanker Inleiding Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf maakt en deze stoffen regelen een groot aantal lichaamsfuncties. Hormonen worden in een aantal klieren,

Nadere informatie

Photodynamische therapie (PDT)

Photodynamische therapie (PDT) Photodynamische therapie (PDT) De arts heeft met u gesproken over photodynamische therapie (PDT). In deze folder wordt deze vorm van therapie uitgelegd. Voor wie is deze behandeling bedoeld? PDT wordt

Nadere informatie

Hormoonbehandeling bij prostaatkanker Urologie

Hormoonbehandeling bij prostaatkanker Urologie Hormoonbehandeling bij prostaatkanker Urologie Inleiding Bij u is een kwaadaardig gezwel in de prostaat aangetroffen (prostaatkanker). De uroloog heeft er samen met u voor gekozen om de prostaatkanker

Nadere informatie

Dementie. Havenziekenhuis

Dementie. Havenziekenhuis Dementie Uw arts heeft met u en uw naasten besproken dat er (waarschijnlijk) sprake is van dementie. Mogelijk bent u hiervan geschrokken. Het kan ook zijn dat u of uw omgeving hier al op voorbereid was.

Nadere informatie

Afdeling Cardiologie

Afdeling Cardiologie Afdeling Cardiologie Wat gebeurt er bij een opname? U bent opgenomen op de verpleegafdeling Cardiologie. In deze folder leest u wat er op deze afdeling gebeurt. Zowel de artsen als de verpleging proberen

Nadere informatie

Wat gebeurt er met iemand die aan een beademingsmachine ligt

Wat gebeurt er met iemand die aan een beademingsmachine ligt Beademing Wat gebeurt er met iemand die aan een beademingsmachine ligt Uw familielid of naaste wordt beademd door een zogenaamde beademingsmachine. Dit is een ingrijpende gebeurtenis voor de patiënt zelf

Nadere informatie

Behandeling met rivastagmine capsules

Behandeling met rivastagmine capsules Behandeling met rivastagmine capsules Behandeling bij dementie De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld. Voor deze hersenziekte kan de dokter u medicijnen voorschrijven. In uw geval is

Nadere informatie

Oorzaak, hoe komt het en hoe is het te voorkomen?

Oorzaak, hoe komt het en hoe is het te voorkomen? Een niersteen Oorzaak, hoe komt het en hoe is het te voorkomen? Bij u is onlangs een niersteen vastgesteld. Nadat een steen is uitgeplast of door uw uroloog is verwijderd komen altijd de vragen: Hoe komt

Nadere informatie

Amputatie van de borst

Amputatie van de borst Amputatie van de borst Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC- Havenziekenhuis U wordt behandeld in het Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC - Havenziekenhuis. In deze folder leest u wat u kunt verwachten

Nadere informatie

Therapeutische infiltraties

Therapeutische infiltraties Therapeutische infiltraties Bij therapeutische infiltraties wordt de plaats van de pijn geïnfiltreerd met een prednison depot-preparaat. In deze folder wordt uitgelegd wat deze behandeling inhoudt. Medicijnen

Nadere informatie

Laparoscopische pyelumplastiek

Laparoscopische pyelumplastiek Laparoscopische pyelumplastiek Nierbekkenplastiek Zoals u reeds van uw uroloog heeft vernomen is vastgesteld dat er bij u een vernauwing in de urineleider aanwezig is die de afvloed van urine uit uw nier

Nadere informatie

Geestelijke verzorging

Geestelijke verzorging Geestelijke verzorging Zorg met aandacht - Aandacht voor wat u gelooft Onlangs bent u opgenomen in het Havenziekenhuis. Opname in een ziekenhuis kan vragen en emoties oproepen. Het kan prettig zijn om

Nadere informatie

Behandeling met memantine

Behandeling met memantine Behandeling met memantine Behandeling bij dementie De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld die ook wel de ziekte van Alzheimer wordt genoemd. Voor deze hersenziekte kan de arts u medicatie

Nadere informatie

Informatie over een goed en snel herstel na een behandeling aan de kaak

Informatie over een goed en snel herstel na een behandeling aan de kaak Kaakchirurgie Informatie over een goed en snel herstel na een behandeling aan de kaak U bent behandeld op de polikliniek Kaakchirurgie. Om snel en goed te herstellen, raden wij u aan deze folder goed te

Nadere informatie

Slijtage van het netvlies

Slijtage van het netvlies Slijtage van het netvlies Maculadegeneratie (MD) Deze folder geeft u informatie over de diagnose maculadegeneratie (MD). Dit wordt in de volksmond ook wel slijtage van het netvlies genoemd. De diagnose

Nadere informatie

MRI van de dunne darm

MRI van de dunne darm MRI van de dunne darm Uw behandelend arts heeft voor u een MRI-onderzoek aangevraagd. In deze folder leest u wat u moet doen om het onderzoek te laten slagen. Verder vindt u hier informatie over hoe het

Nadere informatie

Stereotactisch biopsie

Stereotactisch biopsie Stereotactisch biopsie Weefselonderzoek bij een afwijking in de borst Een onderzoek waarbij weefsel door middel van een biopsie uit de borst wordt genomen. Uw behandelend arts heeft voor u een weefselonderzoek

Nadere informatie

De transferverpleegkundige kan u helaas niet helpen bij het aanvragen van huishoudelijke hulp en bij huisvestingsproblemen.

De transferverpleegkundige kan u helaas niet helpen bij het aanvragen van huishoudelijke hulp en bij huisvestingsproblemen. Transfer Zorg na uw ziekenhuisopname Het is mogelijk dat u na uw ziekenhuisopname nog zorg nodig heeft. Deze zorg wordt in het Havenziekenhuis geregeld via de afdeling Transfer. In deze folder leest u

Nadere informatie

Voedselprovocatie. Havenziekenhuis. april 2012

Voedselprovocatie. Havenziekenhuis. april 2012 Voedselprovocatie april 2012 Een allergie is een reactie van het afweersysteem van het lichaam gericht tegen niet schadelijke stoffen als stuifmeel, huidschilfers of voedingsmiddelen met allergische klachten

Nadere informatie

Periodieke beenbewegingen in de slaap

Periodieke beenbewegingen in de slaap Periodieke beenbewegingen in de slaap Periodieke beenbewegingen in de slaap (Periodic limb movement disorder (PLMD)) is een slaapstoornis. Tijdens de slaap treden schokkende bewegingen op in de benen.

Nadere informatie

U bent opgenomen in het Havenziekenhuis, omdat u een klaplong heeft. In deze folder vindt u informatie over de behandeling van deze aandoening.

U bent opgenomen in het Havenziekenhuis, omdat u een klaplong heeft. In deze folder vindt u informatie over de behandeling van deze aandoening. Klaplong Pneumothorax U bent opgenomen in het Havenziekenhuis, omdat u een klaplong heeft. In deze folder vindt u informatie over de behandeling van deze aandoening. Wat is een klaplong? De longen liggen

Nadere informatie

C. 1. Hormoonbehandeling

C. 1. Hormoonbehandeling C. 1. Hormoonbehandeling Heeft u een hormoongevoelige tumor? Dan krijgt u in overleg met uw oncoloog zo nodig een hormoonbehandeling. Een hormoonbehandeling is de behandeling van kanker met hormonen. Dit

Nadere informatie

5 borstkanker Adviezen over omgaan met bijwerkingen 7 Vragen / informatie 11

5 borstkanker Adviezen over omgaan met bijwerkingen 7 Vragen / informatie 11 Wat zijn hormonen? Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf maakt en die een groot aantal lichaamsfuncties regelen. Een aantal klieren, organen en weefsels, bijvoorbeeld de eierstokken, maken hormonen.

Nadere informatie

De transurethrale blaastumor resectie

De transurethrale blaastumor resectie De transurethrale blaastumor resectie Een operatie waarbij een blaastumor via de plasbuis wordt weggehaald U heeft van uw uroloog gehoord dat u een blaastumor heeft. Het is verstandig om deze tumor weg

Nadere informatie

In deze folder leest u wat u moet doen om het onderzoek te laten slagen. Verder vindt u hier informatie over hoe het onderzoek gaat. Dag... Tijd...

In deze folder leest u wat u moet doen om het onderzoek te laten slagen. Verder vindt u hier informatie over hoe het onderzoek gaat. Dag... Tijd... MRI-onderzoek Uw behandelend arts heeft voor u een MRI-onderzoek aangevraagd. MRI is de afkorting voor Magnetic Resonance Imaging. MRI is een techniek om afbeeldingen van het lichaam te maken met behulp

Nadere informatie

Interne Geneeskunde/ Neurologie

Interne Geneeskunde/ Neurologie Interne Geneeskunde/ Neurologie Wat gebeurt er op de afdeling? U bent opgenomen op de verpleegafdeling Interne Geneeskunde/Neurologie. In deze folder leest u wat er op deze afdeling gebeurt. Zowel de artsen

Nadere informatie

Deze folder gaat over de behandeling van aambeien.

Deze folder gaat over de behandeling van aambeien. Aambeien Behandeling Deze folder gaat over de behandeling van aambeien. Hoe ontstaan aambeien en slijmvliesverzakkingen? Aambeien zijn gezwollen bloedvaten, te vergelijken met spataderen. Vlak voor de

Nadere informatie

Neuropsychologisch onderzoek

Neuropsychologisch onderzoek Neuropsychologisch onderzoek Uw behandelend arts heeft voor u een neuropsychologisch onderzoek aangevraagd. Bij dit onderzoek wordt het functioneren van uw hersenen onderzocht. Het onderzoek richt zich

Nadere informatie

Hormoontherapie bij borstkanker

Hormoontherapie bij borstkanker Hormoontherapie bij borstkanker Groepsvoorlichting hormonale therapie Het TweeSteden ziekenhuis (vestiging Tilburg) organiseert regelmatig een groepsvoorlichting hormonale therapie. Deze vindt plaats in

Nadere informatie

Zenuwwortelblokkade. Op de volgende pagina leest u wat u met uw arts besproken heeft over uw medicatie.

Zenuwwortelblokkade. Op de volgende pagina leest u wat u met uw arts besproken heeft over uw medicatie. Zenuwwortelblokkade Elektrisch Doel van de behandeling Bij deze behandeling wordt de wortel van de zenuw die de pijn veroorzaakt met gepulseerde stroom behandeld. Deze behandeling is meestal vooraf gegaan

Nadere informatie

Behandeling van kaakgewrichtsklachten

Behandeling van kaakgewrichtsklachten Behandeling van kaakgewrichtsklachten U bent bij de polikliniek mondziekten en kaakchirurgie in behandeling voor kaakgewrichtsklachten. Deze brochure beschrijft een aantal oefeningen en adviezen voor patiënten

Nadere informatie

Chirurgie/Orthopedie

Chirurgie/Orthopedie Chirurgie/Orthopedie Wat gebeurt er op de afdeling Chirurgie/Orthopedie U bent opgenomen op de verpleegafdeling Chirurgie/Orthopedie. Soms kan het voorkomen dat u op deze afdeling wordt opgenomen, terwijl

Nadere informatie

Barbotage behandeling van de schouder

Barbotage behandeling van de schouder Barbotage behandeling van de schouder Behandeling van kalkafzetting in de schouder U krijgt binnenkort een behandeling aan uw schouder. Dit wordt een barbotage behandeling van de schouder genoemd. In deze

Nadere informatie

Dagdiagnostisch Centrum Geriatrie

Dagdiagnostisch Centrum Geriatrie Dagdiagnostisch Centrum Geriatrie Informatie over het onderzoeksprogramma dat u krijgt U bent door de huisarts doorverwezen naar een klinisch geriater. U bent door het ziekenhuis uitgenodigd voor een onderzoeksprogramma

Nadere informatie

Amandelen verwijderen bij kinderen

Amandelen verwijderen bij kinderen Amandelen verwijderen bij kinderen Wanneer en hoe worden de neus- en keelamandelen verwijderd Binnenkort worden bij uw kind de amandelen verwijderd. In deze folder kunt u meer lezen over deze behandeling.

Nadere informatie

Stoma. Havenziekenhuis

Stoma. Havenziekenhuis Stoma U heeft van uw arts gehoord dat er bij u een stoma moet worden aangelegd of dat de kans op een stoma bij uw operatie aanwezig is. In deze folder kunt u de informatie over het aanleggen van een stoma

Nadere informatie

JJ-katheter. Havenziekenhuis. JJ-katheter

JJ-katheter. Havenziekenhuis. JJ-katheter JJ-katheter In overleg met uw uroloog is besloten om een JJ-katheter (buisje) in uw urineleider in te brengen. Uw uroloog heeft u al verteld wat u kunt verwachten. De belangrijkste punten zijn in deze

Nadere informatie

Slaapadviezen. Havenziekenhuis. Bij slapeloosheid

Slaapadviezen. Havenziekenhuis. Bij slapeloosheid Slaapadviezen Bij slapeloosheid Heeft u moeite met inslapen en/of doorslapen? In deze folder leest u een aantal tips voor een goede nachtrust. Ga voor uzelf na of u deze slaapadviezen echt toepast en neem

Nadere informatie

CT-onderzoek van de darmen

CT-onderzoek van de darmen CT-onderzoek van de darmen CT colonografie Binnenkort wordt u verwacht op de afdeling Radiologie voor een CT onderzoek van de darmen. Dit is een onderzoek van de dikke darm (het colon) dat uitgevoerd wordt

Nadere informatie

Op de volgende pagina leest u wat uw arts met u besproken heeft over uw medicatie. De behandelend arts heeft het volgende met u besproken:

Op de volgende pagina leest u wat uw arts met u besproken heeft over uw medicatie. De behandelend arts heeft het volgende met u besproken: Proefblokkade Een proefblokkade is een onderzoek waarbij, met behulp van een naald, een kortdurende verdoving wordt gegeven. Dit doen wij om te bepalen waar uw pijnklachten precies vandaan komen en of

Nadere informatie

Draininstructie. Havenziekenhuis

Draininstructie. Havenziekenhuis Draininstructie In de afgelopen dagen bent u geopereerd en heeft u één of meerdere drain(s) gekregen. Met u is afgesproken dat u met deze drain(s) naar huis gaat. Het doel van deze folder is u informatie

Nadere informatie

Hormoontherapie bij borstkanker

Hormoontherapie bij borstkanker Hormoontherapie bij borstkanker Inleiding Uw arts heeft u aan de hand van de Patiëntenbrief uitgelegd, waarom u in aanmerking komt voor een hormoontherapie. In de Patiëntenbrief staan alle gegevens van

Nadere informatie

Vergroeiing van de grote teen

Vergroeiing van de grote teen Vergroeiing van de grote teen hallux valgus U heeft met uw arts gesproken en er is vastgesteld dat u last heeft van hallux valgus. Een hallux valgus is een vergroeiing van de grote teen. In deze folder

Nadere informatie

CT-onderzoek van de darmen

CT-onderzoek van de darmen CT-onderzoek van de darmen CT colonografie Binnenkort wordt u verwacht op de afdeling Radiologie voor een CT onderzoek van de darmen. Dit is een onderzoek van de dikke darm (het colon) dat uitgevoerd wordt

Nadere informatie

Suprapubische katheter

Suprapubische katheter Suprapubische katheter Een katheter die ervoor zorgt dat de urine goed uit de blaas stroomt Een suprapubische katheter is een buis die door de uroloog door de buikwand boven het schaambeen in de blaas

Nadere informatie

Ingrepen longziekten

Ingrepen longziekten Ingrepen longziekten Op welke manieren kunnen uw longen onderzocht worden Om uw longen te onderzoeken kan een longarts verschillende onderzoeken doen. In deze folder leest u welke onderzoeken er zijn en

Nadere informatie

Aromataseremmer als antihormonale therapie

Aromataseremmer als antihormonale therapie Chirurgie Aromataseremmer als antihormonale therapie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Het effect van aromatase remmers... 3 Mogelijke bijwerkingen van aromatase remmers:... 4 Wat kunt u zelf doen bij

Nadere informatie

Coronary Care Unit. Havenziekenhuis

Coronary Care Unit. Havenziekenhuis Coronary Care Unit Op de Coronary Care Unit liggen patiënten met acute cardiologische klachten die nauwkeurig geobserveerd en gecontroleerd moeten worden. Acute cardiologische klachten zijn onder andere:

Nadere informatie

Kijkoperatie van de knie

Kijkoperatie van de knie Kijkoperatie van de knie Wat gebeurt er bij een kijkoperatie van de knie? De knie is een scharnierverbinding in het been die het scheenbeen en kuitbeen (onderkant) verbindt met het dijbeen (bovenkant).

Nadere informatie

Maatschap Chirurgie. Hormonale therapie bij borstkanker

Maatschap Chirurgie. Hormonale therapie bij borstkanker Maatschap Chirurgie Hormonale therapie bij borstkanker Algemeen Uw specialist heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor een aanvullende (preventieve) hormonale behandeling. In deze folder kunt

Nadere informatie

Lipoedeem is een ophoping van vet en vocht. In deze folder leest u hier meer over.

Lipoedeem is een ophoping van vet en vocht. In deze folder leest u hier meer over. Lipoedeem Informatie en behandeling Lipoedeem is een ophoping van vet en vocht. In deze folder leest u hier meer over. Wat is lipoedeem? Lipoedeem betekent letterlijk vetzwelling. Het is een chronische

Nadere informatie

Hebt u een klacht? Waar kunt u terecht als u niet tevreden bent?

Hebt u een klacht? Waar kunt u terecht als u niet tevreden bent? Hebt u een klacht? Waar kunt u terecht als u niet tevreden bent? In het Havenziekenhuis doen wij er alles aan om u tijdens uw verblijf in het ziekenhuis zo goed mogelijk te behandelen, te verzorgen en

Nadere informatie

Gastro-duodenoscopie

Gastro-duodenoscopie Gastro-duodenoscopie Een onderzoek naar de binnenkant van de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm Binnenkort wordt er bij u een gastro-duodenoscopie gedaan. Dit is een onderzoek waarbij afwijkingen aan

Nadere informatie

Sacro-iliacaalblokkade

Sacro-iliacaalblokkade Sacro-iliacaalblokkade Een warmtebehandeling van het sacro-iliacale gewricht is een blokkade waarbij de zenuwtjes naar het gewricht tussen heiligbeen en heupbeen worden geblokkeerd. Dit gebeurt door de

Nadere informatie

Uw ogen bij suikerziekte

Uw ogen bij suikerziekte Uw ogen bij suikerziekte diabetes mellitus U heeft een afspraak bij een oogarts in het Havenziekenhuis in verband met uw diabetes (suikerziekte). Jaarlijkse oogcontrole bij suikerziekte (diabetes mellitus)

Nadere informatie

De behandeling van borstkanker met Nolvadex

De behandeling van borstkanker met Nolvadex Meer informatie Voor meer informatie kunt u kijken op de internetsite www.astrazeneca.nl (onder het kopje Patiënteninformatie en vervolgens 'Kanker'). U kunt ook de brochure Borstkanker roept vragen op

Nadere informatie

Hygiëne/infectiepreventie

Hygiëne/infectiepreventie Hygiëne/infectiepreventie Hoe we ervoor zorgen dat u bij een verblijf in het ziekenhuis geen infectie oploopt. Van elke honderd patiënten, die in de Nederlandse ziekenhuizen worden opgenomen, lopen ongeveer

Nadere informatie

Het verpleegkundig spreekuur hormonale therapie

Het verpleegkundig spreekuur hormonale therapie Het verpleegkundig spreekuur hormonale therapie Voor patiënten met borstkanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw behandelend arts heeft met u besproken dat

Nadere informatie

Epiduraal/wortelinfiltratie

Epiduraal/wortelinfiltratie Epiduraal/wortelinfiltratie met corticosteroiden Een epiduraalblokkade of zenuwwortelinfiltratie met corticosteroïden is een behandeling om de pijn te verminderen ter plaatse van het ruggenmerg of in het

Nadere informatie

Duizeligheid. Havenziekenhuis

Duizeligheid. Havenziekenhuis Duizeligheid In deze folder leest u wat duizeligheid precies inhoudt. De oorzaken van duizeligheid worden beschreven. En u kunt lezen hoe duizeligheid in het ziekenhuis wordt onderzocht. Tenslotte wordt

Nadere informatie

Patiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex

Patiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex Patiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex Uw arts heeft u Zoladex voorgeschreven. Zoladex kan worden toegepast bij vrouwen met borstkanker bij wie sprake is van uitzaaiingen. In deze

Nadere informatie

Operatief verwijderen van alle okselklieren

Operatief verwijderen van alle okselklieren Operatief verwijderen van alle okselklieren Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC-Havenziekenhuis U wordt behandeld in het Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC - Havenziekenhuis. In deze folder

Nadere informatie

Hormoontherapie bij borstkanker

Hormoontherapie bij borstkanker Hormoontherapie bij borstkanker Inleiding Uw arts heeft u aan de hand van de patiëntenbrief uitgelegd, waarom u in aanmerking komt voor een hormoontherapie. In de Patiëntenbrief staan alle gegevens van

Nadere informatie

Wie is er bang voor de overgang?

Wie is er bang voor de overgang? Wie is er bang voor de overgang? Overgangsklachten De overgang is een levensfase die voor de meeste vrouwen niet ongemerkt voorbij gaat. Er treden lichamelijke en geestelijke veranderingen op. De effecten

Nadere informatie

Wat is een liesbreuk, hoe ontstaat het en hoe kan het behandeld worden

Wat is een liesbreuk, hoe ontstaat het en hoe kan het behandeld worden Liesbreuk Wat is een liesbreuk, hoe ontstaat het en hoe kan het behandeld worden Een liesbreuk is een uitstulping van het buikvlies ter hoogte van de lies. Dit is te zien door een verdikking in één of

Nadere informatie

Behandeling S. aureus bacterie

Behandeling S. aureus bacterie Behandeling S. aureus bacterie Instructies voor behandeling U heeft gehoord dat u drager bent van de S. aureus bacterie. Deze bacterie kan bij een ziekenhuisopname infecties veroorzaken. Om de kans op

Nadere informatie

Hormoongebruik rond de overgang

Hormoongebruik rond de overgang Hormoongebruik rond de overgang Afdelingen gynaecologie en verloskunde Inhoudsopgave Inleiding 2 Wat is de overgang? 2 Klachten tijdens de overgang 2 Het gebruik van oestrogenen tijdens de overgang 2 De

Nadere informatie

Nefrostomie katheter

Nefrostomie katheter Nefrostomie katheter In overleg met uw uroloog is besloten om bij u een nefrostomie katheter in te brengen. In deze folder kunt u rustig nalezen wat er gebeurt. Aanleiding Het doel van deze katheter is

Nadere informatie

Interne geneeskunde. Endocriene therapie: Hormoontherapie bij borstkanker

Interne geneeskunde. Endocriene therapie: Hormoontherapie bij borstkanker Interne geneeskunde Endocriene therapie: Hormoontherapie bij borstkanker Inhoudsopgave Hormoontherapie bij borstkanker 4 Wat zijn hormonen? 4 Hormoongevoelige borstkanker 5 Hormoontherapie bij borstkanker

Nadere informatie

Deze folder is bedoeld voor mensen met COPD en bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD.

Deze folder is bedoeld voor mensen met COPD en bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. COPD en voeding Deze folder is bedoeld voor mensen met COPD en bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. Wat is COPD? De afkorting COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease.

Nadere informatie

Borstkanker en hormoontherapie

Borstkanker en hormoontherapie Chirurgie Borstkanker en hormoontherapie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is hormoontherapie?... 3 Vrouwelijke geslachtshormonen... 3 Wanneer komt u in aanmerking voor een hormoonbehandeling?... 4

Nadere informatie

Infoblad KANKER ALGEMEEN. Hormonale therapie

Infoblad KANKER ALGEMEEN. Hormonale therapie Infoblad KANKER ALGEMEEN Hormonale therapie HORMONALE THERAPIE Hormonale therapie is de behandeling van kanker met hormonen. Artsen noemen het ook: hormoontherapie, hormonale behandeling of hormoonbehandeling.

Nadere informatie

Blaasspoelingen. Havenziekenhuis. Andere vormen van behandeling

Blaasspoelingen. Havenziekenhuis. Andere vormen van behandeling Blaasspoelingen Zoals u reeds van uw uroloog heeft vernomen, is de blaastumor die recent bij u is verwijderd, kwaadaardig. Deze tumor groeide slechts oppervlakkig en kon bij de operatie geheel worden verwijderd.

Nadere informatie

Verwijdering van de nier (benigne)

Verwijdering van de nier (benigne) Verwijdering van de nier (benigne) Laparoscopische nefrectomie benigne Zoals u reeds van uw uroloog heeft vernomen, wordt uw nier verwijderd. Dit gebeurt bij u, omdat uw nier problemen veroorzaakt, zoals

Nadere informatie

De impact van hormonale therapie bij borstkanker. Annette Stutterheim, maatschappelijk werker Marjo Holtkamp, MANP verpleegkundig specialist

De impact van hormonale therapie bij borstkanker. Annette Stutterheim, maatschappelijk werker Marjo Holtkamp, MANP verpleegkundig specialist De impact van hormonale therapie bij borstkanker Annette Stutterheim, maatschappelijk werker Marjo Holtkamp, MANP verpleegkundig specialist Inleiding Werkingsmechanisme hormoontherapie Bijwerkingen Wat

Nadere informatie

Hormoontherapie bij borstkanker

Hormoontherapie bij borstkanker Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Hormoontherapie bij borstkanker z Hormoontherapie 1 Er is met u gesproken over hormoontherapie bij borstkanker. In deze brochure

Nadere informatie

Het gebruik van tamoxifen. Bij retroperitoneale fibrose

Het gebruik van tamoxifen. Bij retroperitoneale fibrose Het gebruik van tamoxifen Bij retroperitoneale fibrose Inleiding U heeft deze folder gekregen, omdat u retroperitoneale fibrose (RPF) heeft. Bij de behandeling van RPF kan de arts meerdere medicijnen

Nadere informatie

Thema: "Overgankelijkheden" D.H. Bogchelman. 10 november 2012

Thema: Overgankelijkheden D.H. Bogchelman. 10 november 2012 Thema: "Overgankelijkheden" 10 november 2012 D.H. Bogchelman Inleiding Wat is de overgang? Wat gebeurt er in de overgang? Verschijnselen van de overgang Hoe behandelen we overgangsklachten? Wat zijn de

Nadere informatie