Verklaring inzake beleggingsbeginselen STIP

Transcriptie

1 Verklaring inzake beleggingsbeginselen STIP Introductie Deze Verklaring inzake beleggingsbeginselen (hierna: de verklaring) beschrijft de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Stichting IKEA Pensioenfonds (hierna: STIP). De uitgangspunten zijn door het bestuur vastgesteld. De verklaring is ook als bijlage bij de actuariële en bedrijfstechnische nota van het fonds opgenomen en wordt in ieder geval elke drie jaar geëvalueerd en indien nodig herzien. De verklaring wordt direct herzien als er tussentijds een belangrijke wijziging in het beleggingsbeleid is. De verklaring wordt beschikbaar gesteld aan de deelnemers en is opgenomen op de website van het fonds. Deze verklaring is herzien per 31 december Scheiding van belangen en gedragscode Om belangenconflicten en misbruik of oneigenlijk gebruik van de bij het fonds aanwezige informatie te voorkomen, heeft het fonds een gedragscode opgesteld. De gedragscode geldt voor alle leden van het bestuur en de medewerkers van de uitvoeringsorganisatie. Daarbij dient opgemerkt te worden dat geen van de bestuursleden vanwege hun werkzaamheden als insiders worden beschouwd, omdat het vermogensbeheer volledig extern wordt gevoerd. Het bestuur heeft een compliance officer aangesteld die toeziet op de naleving van de regels. Doelstelling beleggingsbeleid Het beleggingsbeleid is afgestemd op de verplichtingenstructuur van het fonds. Daarbij wordt rekening gehouden met de wettelijke eisen die in het Financieel Toetsingskader (FTK) aan het beleggingsbeleid en risicomanagement gesteld worden. Bij het bepalen van het beleggingsbeleid wordt rekening gehouden met de door het fonds geformuleerde investment beliefs. Het primaire doel van STIP is een goed en betaalbaar pensioen voor de deelnemers te verzorgen. Het fonds hanteert daartoe een beleggingsbeleid dat meer waarde creëert op lange termijn met een voortdurende zorgvuldige afweging tussen rendement en risico binnen de overeengekomen risicohouding. Er wordt bij het bepalen van het beleggingsbeleid rekening gehouden met de rechten en verplichtingen van het fonds, de solvabiliteitseisen en het geformuleerde premiebeleid. De activa zijn zodanig belegd dat de veiligheid, de kwaliteit, de liquiditeit en het rendement van de portefeuille als geheel zijn gewaarborgd.

2 Risicohouding De risicohouding van een pensioenfonds is de mate waarin een pensioenfonds bereid is beleggingsrisico s te lopen om de doelstellingen van het fonds te realiseren en de mate waarin het fonds beleggingsrisico s kan lopen gegeven de kenmerken van het fonds. De risicohouding van het fonds vormt de basis voor het strategische beleggingsbeleid van het fonds. Mede op basis van de uitkomsten de ALM-studie en het overleg met sociale partners is in 2015 besloten om het risicoprofiel van STIP te verhogen. Het belangrijkste argument hiervoor is dat het fonds een relatief jong deelnemersbestand heeft en met de hogere risicohouding kan profiteren van hogere verwachte beleggingsopbrengsten. Bij de ALM-studie van 2018 is het risicoprofiel van het fonds niet aangepast; het risicoprofiel wordt, naar aanleiding van de uitkomsten, alleen (beperkt) anders ingevuld om een nog beter verwacht pensioenresultaat te behalen. De risicohouding van STIP is zowel voor de korte als de lange termijn gekwantificeerd. De korte termijn risicohouding is vastgelegd als een bandbreedte voor het vereist eigen vermogen (VEV). Het VEV is de belangrijkste indicator van het beleggingsrisico. Op basis van de normwegingen in het strategische beleggingsbeleid is het VEV van het fonds 21,5% van de voorziening. Het fonds hanteert bandbreedtes voor wat betreft het zakelijke waarden-, rente- en kredietrisico. Daardoor komt de bandbreedte voor het VEV uit op VEV +/- 3%, ofwel tussen 18,5% en 24,5%. Toekomstige wijzigingen van het VEV veroorzaakt door fluctuaties in de rentestand zijn toegestaan. Het bestuur ziet erop toe dat het vermogen van het fonds op een solide manier wordt belegd. Hierbij gelden een paar algemene uitgangspunten: Het fonds hanteert het voorzichtigheidsbeginsel (het vermogen wordt zodanig prudent belegd dat de veiligheid, kwaliteit en liquiditeit van de middelen voldoende zijn gewaarborgd); Het vermogensbeheer wordt op deskundige en zorgvuldige wijze extern uitgevoerd; Op de belegde middelen wordt voldoende diversificatie toegepast. Strategisch beleggingsbeleid Bij de vaststelling van het beleggingsbeleid en de concrete invulling van richtlijnen maakt het bestuur gebruik van de uitkomsten van een Asset Liability Management -analyse (ALMstudie). Deze wordt minimaal eens per drie jaar uitgevoerd. Mede op basis van de uitkomsten de ALM-studie en het overleg met sociale partners is in 2015 besloten om het risicoprofiel van STIP te verhogen. Bij de ALM-studie van 2018 is het risicoprofiel van het fonds niet aangepast; het risicoprofiel wordt, naar aanleiding van de uitkomsten, alleen (beperkt) anders ingevuld om een nog beter verwacht pensioenresultaat te behalen. Bij de invulling van het beleggingsbeleid wordt rekening gehouden met de Investment Beliefs die STIP heeft opgesteld. 2

3 Het beleggingsbeleid van STIP is met ingang van 1 april 2019 als volgt geformuleerd: 1) Strategische asset allocatie: 39,5% aandelen (minimum 33,5%, maximum 45,5%) en 60,5% vastrentende waarden (minimum 54,5%, maximum 66,5%). 2) Strategische rente-afdekking: Het renterisico is het risico dat als gevolg van een verandering van de rente de dekkingsgraad verandert, volgend uit het feit dat de beleggingen op een andere wijze in waarde veranderen dan de verplichtingen. Om dit te beperken wordt dit risico strategisch voor 45% afgedekt ten opzichte van de nominale verplichtingen plaats (minimaal 40%, maximaal 50%) berekend op basis van markrente. De aandelen van STIP zijn momenteel belegd in een wereldwijd gespreid aandelenfonds. De aandelenbeleggingen worden gespreid belegd over verschillende regio s en volgt hierbij de marktwaardeverdeling van de MSCI All Countries index. Op basis van de ALM-studie van 2018 zullen in de loop van 2019 ook vastgoedaandelen deel gaan uitmaken van de aandelenportefeuille. Het fonds heeft besloten om (vooralsnog) geen andere beleggingen dan aandelen en vastgoedaandelen in de portefeuille op te nemen. Dit betekent dat er bijvoorbeeld niet wordt belegd in direct vastgoed, grondstoffen, private equity of hedge fondsen. Binnen de portefeuille vastrentende waarden wordt niet alleen in staatsobligaties, maar ook belegd in credits (bedrijfsobligaties van hoge kwaliteit), high yield obligaties (bedrijfsobligaties van lagere kwaliteit), emerging market debt (staatsobligaties van opkomende landen), staatsgerelateerde leningen, hypotheken en asset backed securities. Hiermee wordt een goede diversificatie van de beleggingen verkregen. Het aandelenbeheer wordt passief ingevuld, bij de vastrentende waarden portefeuille worden de fondsen actief beheerd, dit geeft de beheerder met name de mogelijkheid de gewenste debiteurenselectie te maken. De beheerder mag verder, binnen de bandbreedtes die het fonds heeft bepaald, gebruik maken van tactisch beleid. De beleggingsstrategie wordt ieder jaar geëvalueerd. Jaarlijks wordt aan het einde van het jaar een beleggingsplan opgesteld voor het komende jaar. Daarin kan onder andere rekening worden gehouden met de resultaten van de evaluatie. In het beleggingsplan wordt het lange termijn strategische beleggingsbeleid concreet uitgewerkt voor de korte termijn. Het beleggingsplan dient ook te voldoen aan de eisen die gelden met betrekking tot de prudent person regel. 3

4 Organisatie rondom beleggingen De taakverdeling tussen het bestuur, de beleggingsadviescommissie (hierna: BAC) en de vermogensbeheerder is in grote lijnen als volgt: Het bestuur formuleert het strategische beleggingsbeleid en zorgt ervoor dat dit aansluit bij de voor het fonds geformuleerde risicohouding; Het bestuur stelt het beleggingsraamwerk en latere wijzigingen daarvan vast en zorgt voor een duidelijke opdrachtformulering voor de vermogensbeheerder; De vermogensbeheerder voert de implementatie van het vermogensbeheer uit, ofwel beheert het vermogen binnen het overeengekomen raamwerk op basis van getekende beleggingsrichtlijnen, en rapporteert daarover. In de richtlijnen staat onder meer de verdeling over de beleggingscategorieën. De vermogensbeheerder rapporteert minimaal eenmaal per kwartaal aan de BAC over de uitvoering van het beleggingsbeleid en de samenstelling van de beleggingsportefeuille, de exposures ten opzichte van de afgesproken neutrale strategische posities en de behaalde absolute en relatieve performance. Op maandbasis wordt door de vermogensbeheerder een verkorte rapportage verstrekt. Minimaal op halfjaarbasis wordt een uitgebreide risicorappportage verzorgd. De BAC van het fonds controleert/monitort de uitvoering van het vermogensbeheer aan de hand van de verstrekte rapportages en toetst deze aan de beleggingsrichtlijnen, echter zonder daarmee de verantwoordelijkheid van de vermogensbeheerder te verminderen; De BAC bespreekt minimaal eenmaal per drie maanden de status van de beleggingen en de behaalde resultaten en rapporteert hierover aan het bestuur; Het bestuur ontvangt op maandbasis het zogenaamde dashboard. Ook hierin wordt inzage gegeven in de waardering en verdeling van de beleggingen per maandultimo; Jaarlijks vindt er door de BAC een evaluatie van de vermogensbeheerder plaats; Het bestuur / de BAC wordt in haar werkzaamheden ondersteund door een onafhankelijke investment consultant; Het bestuur is gebonden aan een gedragscode. Het pensioenfonds heeft een compliance officer die toeziet op de juiste naleving van de gedragscode. Uitbesteding Het fonds heeft het vermogensbeheer volledig uitbesteed aan een externe vermogensbeheerder. De bewaarfunctie van de beleggingen gebeurt, zover het geen participaties in fondsen betreft, door een gespecialiseerde partij, de custodian. 4

5 De selectie van een (of meerdere) externe vermogensbeheerder(s) vindt plaats aan de hand van criteria zoals beschikbare deskundigheid, de beleggingsfilosofie, schaalvoordelen, performance en kosten (het uitbestedingsbeleid). Met iedere beheerder worden richtlijnen en instructies schriftelijk vastgelegd bij de vermogensbeheerovereenkomst. STIP heeft een gestructureerd proces van beoordeling ingericht om de resultaten van de externe vermogensbeheerder en andere relevante ontwikkelingen te volgen. Verantwoord beleggen Verantwoord Beleggen wordt omschreven als het geheel van beleggingsactiviteiten waarbij bewust en actief rekening wordt gehouden met de invloed van milieu-, sociale-, en bestuurlijke factoren, de zogenaamde ESG factoren: Environment, Social en Governance. Active Ownership is één van de pijlers van Verantwoord Beleggen. Active ownership gaat onder andere over engagement, stemmen en uitsluitingen. Het primaire doel van STIP is een goed en betaalbaar pensioen voor de deelnemers te verzorgen. Het fonds hanteert daartoe een beleggingsbeleid dat meer waarde creëert op lange termijn met een voortdurende zorgvuldige afweging tussen rendement en risico. STIP wil als pensioenfonds financieel en maatschappelijk verantwoord beleggen en zo bijdragen aan een duurzame economische groei voor volgende generaties. De premies, die mede worden ingelegd door de werknemers, wil STIP beleggen met het oog voor mens en milieu. STIP wil ook de deelnemers betrekken in het vaststellen van het beleid verantwoord beleggen en jaarlijks informeren over de voortgang. STIP wil evenals IKEA een vooruitstrevende rol spelen in maatschappelijk verantwoord opereren inclusief beleggen. Deelnemers moeten er van uit kunnen gaan dat STIP belegt in ondernemingen die bonafide activiteiten verrichten. Uiteraard zijn de opvattingen van deelnemers over wat verantwoord is niet statisch en kan waar wenselijk worden aangepast. De pensioenwet en code pensioenfondsen vormen samen het vertrekpunt, terwijl de fiduciaire plicht van het pensioenfonds uiteraard voorop blijft staan. In het jaarverslag en in het overleg met het verantwoordingsorgaan zal het gevoerde beleid worden besproken. Hierbij wordt aangegeven in hoeverre er bij het beleggen is rekening gehouden met milieu, klimaat, mensenrechten en sociale verhoudingen. Voor STIP zijn de volgende zaken van belang bij het maken van keuzes voor beleggingen: 5

6 De UNPRI (United Nations Principles for Responsible Investing), waarin 6 ESGprincipes zijn uitgewerkt; Goed bestuur en betrokken aandeelhouderschap (Corporate Governance); Geen belastingontduiking, fraude en corruptie; Respecteren van mensenrechten; Respecteren van ILO conventies; Actief beleid om een klimaatbestendige economie te realiseren; Actief beleid voor circulaire economie; Geen beleggingen in controversiële wapens; Niet beleggen in landen die systematisch mensenrechten schenden. Het pensioenfonds is ervan overtuigd dat maatschappelijk verantwoord beleggen hand in hand gaan met het realiseren van een optimaal rendement. Het bestuur wil op basis van de uitgangspunten actieve stappen nemen voor een maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid. Het pensioenfonds vindt het belangrijk om minstens te handelen conform de wet en bepaalde sectoren of bedrijven uit te sluiten (bijvoorbeeld controversiële wapens), maar ziet ook een verantwoordelijkheid voor het pensioenfonds om zelf actief zo veel mogelijk te kunnen bijdragen aan een betere wereld. Het pensioenfonds vult dit in door een vermogensbeheerder te hebben aangesteld die in ieder geval de United Nations Principles for Responsible Investing (UNPRI) heeft ondertekend. Dit is een internationaal netwerk van vermogensbeheerders die 6 Environmental, Social en Corporate Governance principes hebben uitgewerkt en in praktijk brengen. Daarnaast is het pensioenfonds van mening dat deze zogenaamde ESG-factoren integraal onderdeel dienen te vormen van het beleggingsproces. Bij de selectie van de vermogensbeheerder neemt het pensioenfonds ook de mate van bemoeienis van de beheerder mee met betrekking tot het stembeleid en de mate van maatschappelijk verantwoord beleggen door de vermogensbeheerder. Het fonds wil verder minstens op jaarbasis geïnformeerd worden over het door de beheerder gevoerde beleid op het gebied van maatschappelijk verantwoord beleggen. Op lange termijn denkt het pensioenfonds met maatschappelijk verantwoord beleggen een hoger verwacht rendement te behalen. STIP heeft het vermogensbeheer uitbesteed aan Aegon Asset Management. Het ESGbeleid van AEGON Asset Management sluit aan bij de visie van het bestuur van STIP. Als externe vermogensbeheerder van het pensioenfonds geeft Aegon uitvoering aan het beleid dat het pensioenfonds voert met betrekking tot verantwoord beleggen. Via Aegon stuurt het pensioenfonds actief op haar ESG-beleid door: uitsluiting; stembeleid; dialoog. 6

7 STIP volgt in ieder geval het Aegon-beleid op het gebied van verantwoord beleggen, maar wenst op bepaalde punten nog iets verder te gaan. Het uitsluitingenbeleid sluit bedrijven en landen uit van het beleggingsuniversum als hun handelen, beleid of procedures niet voldoen aan de gewenste criteria. Er is een uitsluitingenbeleid van toepassing op alle bedrijven die direct betrokken zijn bij het vervaardigen, ontwikkelen, onderhouden of verhandelen van de volgende soorten wapens, munitie en mijnen: biologische wapens, chemische wapens, anti-persoonsmijnen, clusterbommen, en munitie met verarmd uranium. Het uitsluitingenbeleid geldt ook voor ondernemingen die betrokken zijn bij de productie en onderhoud van kernwapens, of essentiële onderdelen daarvan en voor landen die deze wapens niet mogen bezitten. Tevens geldt uitsluiting voor bedrijven die actief zijn in de kolenwinning, of in de fabricage van tabak of palmolie. Ook wordt in een aantal landen niet belegd in staatsobligaties en overige leningen van centrale en lagere overheden. Deze staatsobligaties worden uitgesloten op basis van universeel erkende veroordelingen. De belangrijkste veroordelingen van staten zijn de sancties van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Het pensioenfonds ziet erop toe dat de vermogensbeheerder de uitsluitingen respecteert en de sanctiewetgeving naleeft. Het pensioenfonds heeft het stemrecht, via participatie in beleggingspools van de vermogensbeheerder, ook uitbesteed aan de vermogensbeheerder. De vermogensbeheerder voert, zoals ook omschreven in de prospectus van de fondsen, een actief aandeelhoudersbeleid en gebruikt het stemrecht ter behartiging van de cliënten die participeren in de beleggingspools, waaronder STIP. Als het gaat om de gedragingen van ondernemingen dan moet voldaan worden aan internationaal geaccepteerde verdragen. Het pensioenfonds vindt het belangrijk dat de vermogensbeheerder periodiek monitort of de bedrijven waarin geïnvesteerd wordt, voldoen aan deze normen. Met bedrijven die niet voldoen zal Aegon mede namens het pensioenfonds een dialoog voeren om deze bedrijven tot ander gedrag te bewegen. Dit wordt engagement genoemd. Als deze dialoog na veelvuldige en herhaalde pogingen niet tot voldoende resultaat leidt, dan zal Aegon Asset Management alsnog overgaan tot uitsluiting van het bedrijf. Het bestuur van STIP vindt het beleid op het gebied van verantwoord beleggen erg belangrijk. Het fonds onderzoekt verder in hoeverre er (op termijn) nog beter invulling kan worden gegeven aan het ESG-beleid, binnen de mogelijkheden die het beleggen in beleggingsfondsen biedt. STIP heeft in 2018 besloten om het IMVB-convenant te ondertekenen en het hierin genoemde brede spoor te volgen. Om hier gevolg aan te geven zal het fonds in 2019 het ESG-beleid meer expliciet gaan formuleren. 7

8 Rapportage De vermogensbeheerder geeft op maandbasis inzage in de waarde en verdeling van de assets en de behaalde performance versus de benchmark. Op kwartaalbasis en jaarbasis worden uitgebreidere verslagen geleverd. Op kwartaalbasis wordt een onafhankelijk opgesteld Risico Dashboard ontvangen. Alle rapportages worden besproken tijdens de vergaderingen van de BAC en/of het bestuur. Kostenbeheersing Bij de uitvoering van het beleggingsbeleid maakt STIP geen andere kosten dan die welke redelijk en proportioneel zijn, in relatie tot de omvang en de samenstelling van het belegd vermogen en de doelstellingen van het fonds. Risicobeleid Voor het bereiken van de beleggingsdoelstelling is het belangrijk dat er een gedegen risicobeleid wordt gevoerd en dat de behaalde resultaten worden geëvalueerd. Hieronder wordt beschreven hoe het fonds een solide risicobeheersing en resultatenanalyse waarborgt en worden de belangrijkste risico s genoemd die het fonds onderkent. Minimaal op kwartaalbasis wordt een Risicodashboard opgeleverd. De belangrijkste beleggingsrisico s die het fonds onderkent zijn: 1) Marktrisico/aandelenrisico 2) Renterisico 3) Kredietrisico 4) Concentratierisico 5) Liquiditeitsrisico 6) Het uitlenen van effecten (securities lending) 7) Valutarisico 8) Tegenpartijrisico 9) Gebruik van derivaten Risicobeheersing Risicospreiding wordt bereikt door in meerdere beleggingscategorieën te beleggen. Dit komt naar voren bij het vaststellen van het strategische beleggingsbeleid, het tactische beleggingsbeleid en de beleggingsrichtlijnen voor de diverse portefeuilles. Verder zijn alle bovenstaande risico s door het bestuur beperkt door per risico de toegestane ruimtes vast te hebben gelegd. Hier volgen de belangrijkste: 1) Marktrisico/aandelenrisico: minimaal 33,5% en maximaal 45,5% mag worden belegd in (vastgoed)aandelen. 8

9 2) Renterisico: minimaal 40% en maximaal 50% van het renterisico wordt afgedekt. 3) Kredietrisico: dit wordt beperkt door een grote spreiding aan te brengen en kredietwaardigheid restricties te hebben. 4) Concentratierisico: dit wordt beperkt door een zo goed mogelijke spreiding van debiteuren aan te brengen door hierin te beleggen via beleggingsfondsen, die per fonds een brede spreiding qua debiteuren hebben. Sectorconcentraties en bedrijfsconcentraties zijn daarmee beperkt. 5) Liquiditeitsrisico: dit wordt beperkt door de beleggingen in minder liquide beleggingen beperkt te houden en veel in fondsen te beleggen met dagelijkse verhandelbaarheid. 6) Het uitlenen van effecten (securities lending): het risico wordt beperkt doordat binnen aandelen en een aantal vastrentende fondsen geheel geen sprake is van uitleen en verder voor uitleen een selectiebeleid van tegenpartijen is geformuleerd en door op dagbasis voldoende onderpand te krijgen. 7) Valutarisico: dit risico is beperkt door grotendeels in euro genoteerde effecten te beleggen en de belangrijkste overige valutarisico s af te dekken. 8) Tegenpartijrisico: dit risico is met name relevant bij het gebruik van derivaten en nu veelal beperkt door te werken met central clearing, oftewel het centraal uitwisselen van onderpand. 9) Derivatenrisico: het fonds gebruikt derivaten terughoudend, alleen voor de afdekking van renterisico s en valutarisico s of bij efficiënt portefeuillebeheer. Verder is het risico nu beperkt door central clearing en een goed onderpandbeleid. Voor de beheersing van operationele risico s zijn meerdere maatregelen geïmplementeerd, waaronder een bevoegdhedenregeling. Verder ontvangt het bestuur minimaal op kwartaalbasis een onafhankelijk opgesteld Risicodashboard over de verschillende risico s. Resultaatsevaluatie Beleggingsresultaten worden afgezet tegen een van tevoren door het bestuur vastgestelde benchmark. Deze benchmark fungeert als graadmeter voor het gevoerde beleid en geeft inzicht in het behaalde resultaat. Maandelijks heeft de BAC inzage in de beleggingsresultaten aan de hand van maandrapportages. Minimaal op kwartaalbasis worden de resultaten besproken binnen de BAC en met de beheerder en wordt de stand van zaken binnen het bestuur besproken aan de hand van de notulen van de bijeenkomsten van de BAC. Op jaarbasis vindt een evaluatie plaats van het beleggingsbeleid en uitvoer van het beleid door de vermogensbeheerder. Vastgesteld door het bestuur van STIP op 28 januari 2019 en met terugwerkende kracht gewijzigd op 31 december