6,7. Praktische-opdracht door een scholier 2338 woorden 30 november keer beoordeeld

Transcriptie

1 Praktische-opdracht door een scholier 2338 woorden 30 november ,7 5 keer beoordeeld Vak ANW Waarom houden wij ons PO over eetstoornissen? Wij houden ons PO over eetstoornissen omdat eetstoornissen een steeds grotere problematiek vormen in de samenleving Minstens 1 op de 200 vrouwen leid aan Anorexia, de schattingen voor boulimia zijn hoger namelijk 4,5 % van de vrouwen en 1.5% van de mannen zouden hieraan lijden. De ziektes duren gemiddeld 7,5 jaar, met een spreiding van een half jaar tot dertig jaar. De weg naar genezing is vaak lang. Ongeveer 40% van de patiënten herstelt volledig, 40% herstelt gedeeltelijk en 20% herstelt niet. Ongeveer 10% van de patiënten overlijdt aan de gevolgen van deze ziektes. Wat zijn eetstoornissen? Anorexia nervosa (AN), boulimia nervosa (BN) en binge-eating disorder (BED) zijn psychiatrische ziekten. Het woord 'nervosa' wil zeggen dat er een psychische dus geen lichamelijk oorzaak is. De stoornissen hebben echter wel ernstige gevolgen voor je lichaam. Het woord anorexia betekent eigenlijk 'gebrek aan eetlust'. Maar het is juist niet zo dat je geen honger hebt. Je denkt de hele dag aan eten maar probeert je eetlust te onderdrukken. Boulimia nervosa wordt wel een 'zusje' van anorexia genoemd, maar de laatste jaren meer als aparte stoornis behandeld. Boulimia betekent 'honger als een rund'.de eetbuienstoornis binge-eating disorder, lijkt op boulimia en anorexia maar heeft ook haar eigen kenmerken. Het woord 'binge-eating' betekent 'vreetpartij'. Als je lijdt aan anorexia, boulimia of binge-eating disorder ben je heel ontevreden over je eigen uiterlijk en gewicht. Je gaat lijnen maar dat slaat om in dwangmatig vasten (anorexia), in vreetbuien gevolgd door laxeren of braken (boulimia) of in vreetbuien zonder compensatiegedrag (binge-eating disorder). Sinds de 19de eeuw spreekt men over anorexia nervosa als ziekte. Boulimia nervosa staat als ziektebeeld pas sinds de jaren tachtig in de belangstelling. Sinds ongeveer tien jaar duidt men een eetbuienstoornis aan als binge-eating disorder. Minstens één op tweehonderd vrouwen tussen 12 en 25 jaar lijdt aan anorexia nervosa. Boulimia nervosa treft waarschijnlijk drie maal zoveel jonge vrouwen. Binge-eating disorder komt waarschijnlijk nog meer voor dan boulimia. Het aantal jongens met een eetstoornis is geringer maar ook bij hen komt het wel degelijk voor. Boulimia valt minder snel op omdat je meestal een normaal gewicht hebt. Je schaamt je zo voor je eetbuien dat je de ziekte goed kunt verbergen. Binge-eating disorder kan wel opvallen door overgewicht maar je doet er alles aan om je eetbuien geheim te houden. Bij al deze ziektebeelden verlies je het normale gevoel van eetlust, honger en verzadiging. Je krijgt een onjuist beeld van je eigen lichaam. De ziektes hebben ernstige gevolgen voor je op geestelijk, sociaal en lichamelijk gebied. Je kunt anorexia of boulimia krijgen maar ook allebei tegelijk. Het kan ook zijn dat de ene ziekte in de andere overgaat. Binge-eating disorder is een stoornis op zich maar tijdens een boulimia- Pagina 1 van 5

2 of anorexiaperiode kunnen zich ook eetbuien zonder compensatiegedrag voordoen. Als je anorexia hebt, vind je je zelf te dik maar je bent dat niet. Bij boulimia heb je soms overgewicht. Bij binge-eating disorder heb je vaak overgewicht. In alle gevallen ga je meestal niet lijnen om een paar pondjes te verliezen maar omdat je last hebt van minderwaardigheidsgevoelens. Soms kan lijnen ook doorslaan bij mensen met een gezond zelfbeeld. Bij anorexia nervosa geeft de controle over het eigen lichaam je een gevoel van macht, zekerheid en veiligheid. Iemand met anorexia nervosa voelt zich, zeker in het beginstadium, gezond. De stoornis wordt dan een deel van je eigen persoonlijkheid. Bij boulimia nervosa en binge-eating disorder ben je je goed bewust van het uit de hand gelopen eetpatroon. Omdat je niet met je eetbuien voor de dag durft te komen, duurt het vaak lang voor je hulp zoekt. De motivatie om te genezen bij boulimia nervosa en bingeeating disorder is groter dan bij anorexia nervosa. Het kan ook nog zijn dat je ziektebeeld niet precies past bij anorexia, boulimia of binge-eating disorder. Je hebt dan wel een aantal kenmerken van deze ziektes, maar niet alle kenmerken of niet precies dezelfde. In dat geval is spreekt men over een eetstoornis NAO (niet anderszins omschreven) Waarom krijgt iemand een eetstoornis? Voor het ontstaan van eetstoornissen heeft men in de loop der tijden meer dan honderd verschillende verklaringen gegeven. Daarbij gaat men uit van psychologische, sociale, lichamelijke, erfelijke, culturele en zelfs godsdienstige factoren of een combinatie daarvan. Je kunt b.v. bang zijn om dik te worden en daardoor een gewichtsfobie ontwikkelen. De verslaving om te vermageren of te vreten kan een gevolg zijn van een trauma uit je jeugd of van angst om volwassen te worden. Je gezinssituatie kan van invloed zijn. In de westerse welvaartsmaatschappij horen 'slank zijn' en 'succes hebben' bij elkaar vooral ten aanzien van meisjes en vrouwen. Bij jongens komen eetstoornissen veel minder voor, maar ook zij kunnen ze krijgen. Vooral jongens die aan (top)sport doen kunnen er aan lijden. Het beste kun je zeggen dat een eetstoornis ontstaat in uiteenlopende omstandigheden en verschillende vormen aan kan nemen. De stoornis heeft dan ook een persoonlijke betekenis voor je. Het verloop van eetstoornissen op lange termijn is nog niet te voorspellen omdat daar nog te weinig onderzoeksgegevens over zijn. Ook over de mogelijke effecten van een bepaalde therapie weten we nog niet genoeg. Een voorspelling maken voor de 'genezing' van anorexia, boulimia en binge-eating disorder is dus niet mogelijk. Wel zijn er aanwijzingen dat de kans op herstel bij boulimia en binge-eating disorder iets groter is dan bij anorexia. De kans om te overlijden aan anorexia nervosa lijkt de laatste jaren verminderd. Toch is een sterftecijfer van vijf tot tien procent nog erg hoog gezien de leeftijd van de patiënten. Bij circa veertig procent kan een gunstig verloop worden verwacht. Dikwijls wordt de ziekte chronisch. Veel mensen met een eetstoornis blijken echter, zelfs in moeilijke gevallen, te kunnen genezen door een goede behandeling en hun eigen blijvende inzet. Verschijnselen bij Anorexia Nervosa Bij anorexia heb je, vóór je zichtbaar mager wordt, meestal al een opvallende manier van denken en handelen. Je lijnpogingen slaan door in voortdurend calorieën tellen en groeien uit tot obsessief bezig zijn met eten en lichaamsgewicht. Ook heb je vaak onredelijke en negatieve gedachten (b.v. 'na het eten moet ik altijd drie kwartier fietsen', 'ik moet persé om zes uur 's avonds eten en geen minuut later') Je maakt misschien lijsten van 'verboden' voedsel (calorierijk: suikers en vetten) en legt jezelf allerlei regels op waar Pagina 2 van 5

3 je je dwangmatig aan wilt houden. Je hebt meestal een grote behoefte aan overdreven lichaamsbeweging. Je probeert zoveel mogelijk de gezamenlijke maaltijden te ontwijken. Koken voor anderen vind je vaak juist heel leuk om te doen. Het kan zijn dat je depressief bent. Er gebeurt intussen van alles met je lichaam. Het uitblijven van je menstruatie is vaak het eerste signaal. Dat kan al optreden vóór je afgevallen bent. Je kunt een gevoel van verstopping hebben. Dit gevoel kan een gevolg zijn van de slechte voeding maar ook 'gekleurd' zijn door je angst om dikker te worden. Je huid wordt droog en je hoofdhaar valt uit. Op je gezicht, armen en benen kan een opvallende donsbeharing ontstaan. Je bloedsomloop verslechtert, je handen en voeten kleuren blauw en voelen koud aan. Het in- en doorslapen geeft veel problemen. Om de diagnose anorexia nervosa te kunnen stellen, is dus niet alleen het ondergewicht (vijftien procent beneden normaal) belangrijk maar zeker ook de andere verschijnselen. Verschijnselen bij Boulimia Nervosa Bij boulimia nervosa eet je abnormaal grote hoeveelheden voedsel in een korte tijd. Ook heb je tijdens de eetbui het gevoel controle te verliezen over wat je aan het doen bent. Je bent meestal de hele dag bezig met het plannen van een eetbui. Je hebt vaak depressieve stemmingen. Het kan zijn dat je overgaat tot het stelen van onder andere voedsel of het drinken van teveel alcohol. Je vindt het zeer hinderlijk als je je geheime plannen voor een vreetbui niet uit kunt voeren omdat er bijvoorbeeld iemand op bezoek komt. Het 'verboden' voedsel dat je opeet kan van één bepaalde soort zijn, zoals chocola, maar ook een verbijsterende combinatie van alles door elkaar. Na de eetbui heb je het gevoel je lichaam en geest te willen zuiveren. Dat doe je dan door zelfopgewekt braken of laxeren. Ook dieethouden, buitensporige lichaamsbeweging, klisma's en plaspillen kunnen dienen ter compensatie van de eetbuien. Boulimia nervosa heeft zeer ernstige gevolgen voor je lichamelijk gesteldheid. Door het herhaalde braken komt er maagzuur in je mondholte waardoor je gebit en tandvlees aangetast worden. Er ontstaan vaak kleine wondjes op je vingers en handen. Ook kun je hartritmestoornissen, spierzwakte en nierbeschadiging krijgen. Er bestaat gevaar voor scheuren van je maagwand en slokdarm. Als je boulimia-nervosa hebt, neem je naast je eetbuien, meestal gewoon deel aan de gezamenlijke maaltijd, die je dan stiekem op het toilet uitbraakt. Het duurt daarom soms lang voor iemand door heeft waar je mee bezig bent. Verschijnselen bij binge-eating disorder Deze stoornis houdt in, dat je regelmatig periodes hebt waarin je jezelf dwangmatig volstopt met eten. Je hebt meestal al veel dieetpogingen achter de rug en je voelt je wanhopig omdat het niet lukt. Je voelt jezelf schuldig over het vreten, maar je kunt er niet mee stoppen hoe graag je ook zou willen. Tijdens zo'n bui eet je in korte tijd heel snel grote hoeveelheden 'slecht', calorierijk voedsel. Je eet net zo lang door tot je je akelig vol voelt. Als je een eetbui hebt, zorg je ervoor dat je alleen bent, want je schaamt je er erg voor. Na de eetbui walg je van jezelf en voel je je schuldig of depressief. Je gaat na het vreten niet over tot braken, laxeren, vasten, overdreven lichaamsbeweging enz.. Het niet vertonen van compensatie gedrag is dus een typisch kenmerk van binge-eating disorder. De bui ontstaat vaak als je je gespannen, angstig of depressief voelt. Het kan ook zijn dat je toch al teveel gegeten hebt en daarom nóg verder gaat. Meestal doe je gewoon met de maaltijden mee om je Pagina 3 van 5

4 eetproblemen verborgen te houden. Net als anorexia en boulimia kan binge-eating disorder zeer ernstige schade berokkenen aan je lichaam. Je kunt b.v. een tekort krijgen aan belangrijke stoffen (kalium, vitamines, mineralen). Vaak voel je je vermoeid of lusteloos, kun je niet goed slapen of heb je vochtophoping in je benen. Als je een eetbuienstoornis hebt, kan deze je leven totaal beheersen en is het net als bij anorexia en boulimia heel hard nodig om hulp te zoeken. Hoe kunnen eetstoornissen behandeld worden? Eetstoornissen zijn ernstige ziekten. De lichamelijke en sociale gevolgen zijn niet gering. De weg naar genezing is vaak lang. Naarmate een eetstoornis langer duurt, wordt het moeilijker deze met succes te behandelen. De drempel naar de hulpverlening is echter hoog, omdat patiënten moeilijk erkennen dat zij hulp nodig hebben. Als zij die stap eenmaal gezet hebben, is het belangrijk dat zij het gevoel hebben dat zij serieus genomen worden door de hulpverlener. Zij moeten vertrouwen hebben in hun behandeling, wil deze succes kunnen hebben. Een goede behandeling gaat altijd in op zowel het eetgedrag als de achterliggende problemen. In de Nederlandse gezondheidszorg speelt de huisarts een centrale rol. Hier komt de eerste hulpvraag dan ook vaak binnen. De huisarts kan doorverwijzen naar de geestelijke gezondheidszorg, bijvoorbeeld naar een psycholoog/psychiater, een RIAGG, een polikliniek van een psychiatrisch ziekenhuis of van de psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis (PAAZ), of een speciaal behandelcentrum voor eetstoornissen. Hier kan een behandeling plaatsvinden. Er zijn verschillende behandelingen mogelijk. Welke vorm van therapie gekozen wordt is afhankelijk van de aard van de achterliggende problematiek, de leeftijd en de sociale situatie van de patiënten. Ook speelt de voorkeur van de behandelaar voor een bepaald behandelmodel een rol. De hulp kan bestaan uit individuele gesprekstherapie, gedragstherapie, groepstherapie of gezinstherapie. Ook kan voor een combinatie van deze therapiën gekozen worden. Soms kunnen geneesmiddelen deel uit maken van de behandeling van patiënten met eetstoornissen. Voor anorexia zijn er op dit moment geen echt werkzame medicijnen bekend. Soms worden kalmeringsmiddelen voorgeschreven om de spanningen te verminderen. Voor boulimia worden soms antidepressiva voorgeschreven. Deze middelen kunnen ondersteunend werken bij de behandeling van ernstige depressiviteit. Ze nemen echter de achterliggende problemen niet weg en mogen daarom uitsluitend in combinatie met psychotherapie worden gebruikt. Soms zal het nodig zijn patiënten op te nemen in het ziekenhuis of te verwijzen naar een (gespecialiseerd) psychiatrisch ziekenhuis. Dit hangt af van de ernst van de lichamelijke of geestelijke problemen. Bij zeer ernstig vermagerde patiënten kan een opname in een algemeen ziekenhuis, meestal op de afdeling interne geneeskunde, noodzakelijk zijn. Als zij daar niet door zelfstandig eten aankomen, kan het, om hun leven te redden, nodig zijn sondevoeding toe te dienen. Met een psychotherapeutische behandeling kan pas begonnen worden als de patiënten in een redelijke lichamelijke conditie verkeren. Ernstige ondervoeding leidt tot stoornissen in het gevoelsleven. Sterk vermagerde patiënten voelen vaak niet veel of weten niet meer wat ze voelen. Ze zien de ernst van hun problematiek niet meer voldoende in of voelen zich volkomen onmachtig iets aan hun situatie te veranderen. Er zijn in Nederland een aantal speciale behandelcentra, met de mogelijkheid om ambulant, poliklinisch of Pagina 4 van 5

5 klinisch behandeld te worden. Deze instellingen hebben doorgaans wachtlijsten. Het is mogelijk dat het aantal gespecialiseerde behandelcentra in de toekomst zal worden uitgebreid. Naast deze centra is bij een toenemend aantal hulpverleningsinstanties in heel Nederland steeds meer specifieke deskundigheid aanwezig. Verspreid in het land is men recent ook begonnen met het opzetten van nazorgprojecten. Deze bieden (ex-)patiënten de mogelijkheid om na afronding van hun behandeling nog ervaringen uit te wisselen en elkaar te steunen. De Stichting Anorexia en Boulimia Nervosa beschikt over meer informatie over de behandelingsmogelijkheden in Nederland. Pagina 5 van 5