Werkstuk Biologie Anorexia

Transcriptie

1 Werkstuk Biologie Anorexia Werkstuk door een scholier 5578 woorden 10 oktober ,7 98 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is anorexia? De volledige naam van anorexia is anorexia nervosa. Dit betekent letterlijk: verlies van eetlust door psychische oorzaak of gebrek aan eetlust door nerveuze oorzaken. De term anorexia nervosa werd voor het eerst gebruikt in 1984 door de Engelse arts Gull. De meeste mensen denken dat andere mensen die aan anorexia leiden alsmaar ontkennen dat ze zo mager zijn. Omdat zij de anorexia ontkennen, zouden hun zichzelf nooit om hulp vragen, maar door hun omgeving, vooral van de moeder, worden gedwongen hulp te zoeken en zullen ze tot het uiterste ontkennen dat er iets met hun aan de hand is. Anorexiepatiënten vormen echter niet één dezelfde groep. Er bestaan grote verschillen in de manier waarop zij met hun problemen omgaan. Vaak worden deze problemen door ernstige ondervoeding over het hoofd gezien. Ook over de ouders van patiënten met anorexia zijn er onrechte opvattingen: vaak wordt er gedacht dat alle moeders overheersen en dat alle vaders ambitieus en afwezig zijn. Bij de ouders van anorexiepatiënten bestaan er allerlei verschillen. Het enige dat zij wel met elkaar gemeen hebben is hun onzekerheid, hun ongerustheid en hun gevoelens van wanhoop wanneer zij merken dat er iets met hun kind aan de hand is Kenmerken van anorexia De patiënt geeft op verschillende gebieden signalen af, zodat men kan herkennen dat deze persoon een eetstoornis heeft. Deze gebieden zijn: 1) Op gebied van eten: De patiënt slaat de normale 3 maaltijden over en wanneer hij/zij eet, eet hij/zij maar hele kleine porties. Meestal doet hij/zij boodschappen voor het hele gezin, maar eet niks van wat hij/zij gekocht heeft. De anorexia-patiënten koken vaak ook voor het hele gezin, maar eten niks van wat ze gemaakt hebben. Als iemand opmerkt dat ze nog niks gegeten hebben, hebben ze altijd een excuus klaar: "ik heb al gegeten met een vriend" of "ik heb geen honger" worden ook vaak gebruikt. De patiënt hoeft geen voedsel meer dat voorheen het lievelings-voedsel was. Een anorexia- patiënt eet ook geen toetjes meer. Vaak wordt hij/zij vegetarisch. Omdat dat een excuus is om geen vlees meer te hoeven eten. Een vegetariër moet wel de nodige oliën en vetten binnenkrijgen, maar een anorexia-patiënt neemt deze ook niet. Pagina 1 van 11

2 2) Op gebied van uiterlijk: De patiënt raakt overdreven veel gewicht kwijt en is doodsbang om aan te komen. De persoon draagt heel veel kleding om het uiterlijk te verbergen en om warm te blijven. De kledingmaat wordt een obsessie en de persoon gelooft niet dat hij/zij niet dik is, ook niet als mensen uit zijn/haar omgeving dit herhaaldelijk vertellen. Patiënten kijken vaak in spiegels en ontdekken telkens weer delen van hun lichaam, die ze niet bevallen. Borsten, buik en dijen worden daarbij voornamelijk als lelijk beschouwd. 3) Op gebied van sport: De patiënt sport veel en wordt daarbij veel sneller moe dan de rest. Omdat het bekend is, dat je van sporten veel gewicht verliest, is dit dan ook de ideale bezigheid voor een anorexia- patiënt. Hoewel ze veel sneller moe zijn dan de rest, kunnen ze niet stoppen. Ze wijken niet af van hun normale sportpatroon, ook niet als ze te ziek zijn om überhaupt nog te sporten. Sportdrankjes en pillen slikken ze wel en krijgen zo nog een paar calorieën binnen. Genoeg voor hun actieve leven is dit echter niet. 4) Op gebied van gedachten: Ook al zijn sommige patiënten heel intelligent, als ze anorexia hebben denken ze heel simpel: als ik dunner ben, ben ik mooier een tussenweg vinden ze hierbij niet. Ze kunnen niet meer ingewikkeld denken. Moeilijke constructies kunnen ze niet meer volgen omdat de concentratie steeds minder wordt. 5) Op gebied van gevoel: De patiënt heeft moeite over zijn gevoelens te praten. Boosheid en angst worden opgekropt en verwerkt met het niet meer eten. Doordat ze niet meer praten, verliezen ze vaak contact met hun vrienden en familie. 6) Op gebied van sociaal gedrag: De patiënt doet zijn/haar best om het andere mensen naar de zin te maken. Hij/zij denkt daarbij niet aan zichzelf en hoe hij/zij geholpen moet worden. Hij/zij heeft alleen nog maar oog voor de ander om zo misschien de aandacht van zichzelf af te leiden. Niemand mag immers weten dat zij degenen zijn met een probleem. Eigenlijk is de naam anorexia nervosa niet goed. Je hebt geen gebrek aan eetlust, maar je bent er bang voor dat je jezelf niet meer kan beheersen als je je aan de gevoelens van je eetlust toegeeft. De angst voor controleverlies, die zal leiden tot gewichtstoename, is kenmerkend voor anorexia. Angst om jezelf niet meer in de hand te houden geld echter niet alleen voor eten. Ook met hun schoolopleiding of baan en emoties zijn ze bang om te mislukken. Je zal wel denken dat de angst voor gewichtstoename verdwijnt wanneer iemand steeds meer vermagert. Maar dit is niet zo. Het gewichtsverlies is een soort trots voor de patiënt. Elke gewichtsvermindering is het resultaat van enorme inspanning en zelfopoffering en geeft haar een gevoel van controle en beheersing over haar eigen lichaam en geest, maar vooral over haar eigen leven. Het gewichtsverlies is vaak een gevolg van minder eten. In het begin worden vooral de extra calorieën geschrapt, zoals zoetigheid en hartige tussendoortjes. Later wordt ook het ander voedsel dat dikmakend Pagina 2 van 11

3 is vermeden, omdat het koolhydraten of veel vet bevat. Uiteindelijk kan het dagelijks menu alleen nog maar bestaan uit sla, tomaten, komkommer, wortelen, appels, kwark en zwarte koffie. Ongeveer de helft van alle anorexia patiënten kunnen echter last krijgen van onbedwingbare eetbuien die onverwachts optreden. Bij zo n vreetbui wordt vooral voedsel dat normaal vermeden wordt opgegeten. Dat waren de lichamelijke kenmerken, maar er zijn ook nog psychische kenmerken: Veel ouders vertelden dat zij met hun kind, voordat het anorexia nervosa ontwikkelde, niet echt problemen hadden. Hun kind gedroeg zich vaak voorbeeldig. Op school haalden ze goede cijfers, ze waren erg spontaan tegenover andere mensen, voelden goed aan wat andere mensen nodig hadden en ze konden zich gemakkelijk aanpassen. Door hun aangepastheid, hun zorg en verantwoordelijkheid voor anderen kregen zij waardering van hun omgeving. De oorzaken van anorexia zijn: De oorzaken van anorexia zijn onbekend en in ieder geval complex. Er spelen culturele, sociale, psychologische en biologische factoren een rol in het ontstaan. De factoren die momenteel het vaakst genoemd worden zijn de culturele nadruk op slankheid, persoonlijkheidsfactoren zoals te weinig zelfvertrouwen, problematische verhoudingen in het gezin en biologische aanlegfactoren, zoals aanleg voor vetzucht of de aanleg voor een persoonlijkheidsstoornis. De oorzaken van anorexia kunnen ook variëren van een verhuizing, een andere school, het verlies van een geliefd persoon, maar ook een opmerking over het uiterlijk, (meestal negatief). Ook een verstoorde moeder-kind-relatie of de angst om volwassen te worden kunnen een oorzaak zijn. Dit vinden we vaak terug bij meisjes die seksueel misbruikt werden. Ze hongeren hun lichaam uit in de hoop minder aantrekkelijk te zijn voor mannen. Ze doen er alles voor om kind te blijven. Want hoe ouder ze worden, hoe meer hun lichaam zich ontwikkelt en hoe aantrekkelijker ze kunnen worden in de ogen van mannen. Door af te slanken willen de mensen meer zelfvertrouwen krijgen, of aardiger gevonden worden. Wie wil er immers niet lijken op die magere modellen uit de media en de reclame. In de jaren '50 en '60 werd er ook wel eens van het 'Twiggy-syndroom' gesproken, naar aanleiding van een mager fotomodel. Mensen met anorexia hebben een ideaal gewicht in gedachten. Als ze op dat gewicht komen willen ze steeds lager gaan. Ze willen hun grenzen steeds verleggen. Ze raken echt verslaafd aan het lijnen. Ondanks de ernstige vermagering blijven ze zichzelf te dik vinden. Ze kunnen een gestoord lichaamsbeeld hebben. Omdat de anorexia patiënten zichzelf te dik vinden, verleggen zij hun gewichtsgrens steeds maar naar beneden, en gaan zo door met hun vermagering. Dit geldt enkel voor het eigen lichaamsbeeld, want meestal hebben de patiënten een juiste kijk op andermans gewicht en lichaam. Misschien hebben ze angst om volwassen te worden. Zij ervaren met angst de overgang naar volwassenheid. Op hormonaal gebied verkeert de patiënte in een toestand zoals vóór de puberteit. Onvolmaaktheid wordt als een mislukking beschouwt bij de patiënten en dit lijdt ook tot anorexia. Meestal ligt de oorzaak van magerzucht bij verschillende factoren die samen spelen. Anorexia heeft verschillende gevolgen. Pagina 3 van 11

4 Lichamelijke gevolgen Bij anorexiepatiënten kunnen door de ondervoeding en vermagering veel lichamelijke klachten optreden. Bij vrouwen stopt de menstruatie, want de hormonen die voor de menstruatiecyclus zorgen nemen af tot het niveau van voor de puberteit. Het uitblijven van de menstruatie heeft als gevolg dat zij tijdelijk onvruchtbaar is. De ademhaling en de hartslag worden trager, ook de bloeddruk daalt. Wanneer het lichaamsgewicht afneemt en de voedselinname vermindert, schakelt het lichaam zoveel mogelijk over op besparing in de stofwisseling. Hierdoor voelen de patiënten zich vaak erg moe, duizelig, lusteloos en depressief. Doordat er weinig eten wordt verbrand daalt de lichaamstemperatuur en hebben ze last van koude, blauwe handen en voeten. Ook kan als gevolg van de lage lichaamstemperatuur een donsachtige beharing in het gezicht, op de armen, borst en rug ontstaan. De conditie van het gebit en de haren verslechtert en er kan haaruitval optreden. De huid wordt droog, schilferig en verslapt. Door de beperkte voedselinname kan er een verstopping optreden. Dit voor anorexiepatiënten vaak een reden om in paniek te raken met als gevolg dat ze gaan braken en laxeermiddelen gaan gebruiken. Bij extreme vermagering ontstaat vaak een vochtophoping (oedeem) in de onderbenen. Het spierweefsel wordt afgebroken bij sterke vermagering. Het honger- en verzadigingsmechanisme raakt verstoord. De patiënten voelen op den duur niet meer wanneer ze honger hebben of negeren het hongergevoel. Anorexiepatiënten slapen vaak slecht. Ze hebben meestal moeite om in slaap te komen of zijn al heel vroeg weer wakker. Doordat de anorexiapatiënten heel eenzijdig eten hebben ze een tekort aan bepaalde vitamines en mineralen. Door het gebruik van laxeer- en/of plasmiddelen en/of door regelmatig braken kunnen ernstige stoornissen in de elektrolytenhuishouding ontstaan. Vooral wanneer er een tekort is aan kalium. Dit kan leiden tot nier- en leverbeschadigingen, spierkrampen, hartritmestoornissen en zelfs hartstilstand. Bijna alle lichamelijke symptomen verdwijnen wanneer de patiënt weer een stabiel, normaal gewicht heeft bereikt. Als de ziekte vele jaren duurt kan er onherstelbare schade aangericht worden. Zeker omdat anorexiepatiënten zelf vaak de ernst van hun lichamelijke toestand ontkennen is dit risico aanwezig. Bij vrouwen die langdurig niet menstrueren kan na een tijdje botafbraak (osteoporose) ontstaan. Hierdoor neemt de kans op botbreuken toe. Het is dus niet overdreven om anorexia nervosa als een lichamelijke gevaarlijke ziekte te beschouwen. Sociale gevolgen Mensen met anorexia voelen zich vaak alleen en verlaten. De omgeving begrijpt niet dat de patiënten hun lichaam heel anders zien dan dat zij het zien. De vermagering en het abnormale eetgedrag roepen vel onbegrip en bezorgdheid op bij vrienden en familie. Ze proberen hun eetstoornis dan ook zo vel mogelijk verborgen te houden en verzinnen allerlei smoesjes en uitvluchten. De patiënten zijn voortdurend bezig met het plannen en geheimhouden van hun eetgedrag. Deze veroorzaakt veel stress. Iets gewoons als een etentje of een verjaardagsfeestje kan anorexiepatiënten erg nerveus maken. Door de stress worden ze kwetsbaar, onzeker, dwingerig of snel geïrriteerd en hebben ze last van grote stemmingswisselingen. Ze moeten van zichzelf aan een heleboel regels voldoen en hun ziekte heeft grote invloed op wat ze doen en hoe ze denken. Pagina 4 van 11

5 Anorexiepatiënten gaan zich op den duur steeds meer afzonderen van de mensen om hen heen. Ze zijn uiteindelijk alleen nog maar bezig met wel of niet eten, met dik of dun zijn, of met hun lichamelijke bezigheden om af te vallen. Hoewel ze vaak grote moeite doen om zich zo aangepast mogelijk te gedragen zijn ze door hun ziekte geobsedeerd, dat zij haast niets meer voor andere mensen of dingen kunnen voelen. Zo komen zij al gauw in een sociaal isolement, ze leven in hun eigen wereldje. Psychologische gevolgen Anorexiepatiënten kunnen zich niet meer bewust worden van indrukken en signalen die uit hun eigen lichaam komen. Ze voelen zich dom en zijn vaak depressief. Ze beoordelen zichzelf veel te streng. Leraren en ouders merken vaak niets aan hun gedrag, er worden vaak zeer goede schoolprestaties geleverd. De patiënten hebben een hele grote angst om te falen waardoor ze onzeker zijn tegenover de eisen die ze worden gesteld en de prestaties die ze in het dagelijkse leven moeten leveren. Emotioneel zijn ze niet stabiel. Ze hebben niet of nauwelijks seksuele gevoelens. Voorkomen van anorexia nervosa Er zijn veel onderzoeken geweest naar het voorkomen van anorexia. Anorexia komt vooral voor bij meisjes die in de puberteit zitten, maar dit betekent niet dat anorexia niet kan voorkomen bij mannen van bijv. 25. Wel komt anorexia veel minder vaak voor bij jongens: slechts één op de tien anorexiepatiënten is jongen. De kenmerken en gevolgen zijn bij jongens hetzelfde als bij meisjes. Een Engels onderzoek dat in 1972 bij meisjes op middelbare scholen werd verricht, toonde aan dat 1 op de 100 van hen aan een duidelijke en ernstige vorm van anorexia nervosa leed. Alle meisjes hadden meer dan 30% van hun oorspronkelijke gewicht verloren. In Nederland zijn er nog niet van zulke onderzoeken verricht. Wel blijkt uit onderzoek in ziekenhuizen en instellingen voor psychische hulpverlening dat er ook in Nederland sprake is van een toename van het aantal vrouwelijke patiënten met anorexia nervosa. Het ontstaan van anorexia Het ontstaan van anorexia wordt beïnvloed door een combinatie van lichamelijke, psychische en sociale factoren. - Een slechte moeder-kind-relatie of de angst voor volwassen worden kunnen een rol spelen. Anorexia nervosa remt de lichamelijke groei naar volwassenheid namelijk af. Het kan ook sterk door het karakter worden beïnvloed. Het blijkt dat anorexiapatiënten vaker bepaalde gedachten hebben, zoals erg negatief over jezelf denken, je vind niks meer leuk in je leven. Hoe kun je anorexia krijgen? Anorexia= ziekelijk gebrek aan eetlust Pagina 5 van 11

6 Zoals we al eerder hebben gezegd is anorexia een psychische aandoening. De patiënt lijdt al langere tijd aan geestelijke ziektes. Dit kan bijv. depressiviteit zijn, maar ook kan het veroorzaakt worden doordat een patiënt gepest is. Meestal is het zelfbeeld van de patiënt heel erg laag. Hij of zij denkt uitsluitend negatief over zichzelf en realiseert niet dat hij of zij wel degelijk de moeite waard is. Bij depressiviteit is er meestal een aanleiding. Er kunnen dingen gebeurd zijn waardoor deze persoon volledig in de put zit en geen lol meer kunnen maken. Doordat de patiënt geen goed zelfbeeld meer heeft, accepteert deze zijn of haar eigen lichaam niet langer. Hij of zij beschouwt zichzelf als vies en dik. Des te langer dit doorgaat, des te meer gaat de patiënt het zelf geloven. Het niet accepteren van het eigen lichaam, gaat zo ver dat deze persoon geen reëel beeld meer heeft van de omvang van het lichaam. Kenmerken van deze ziekte zijn bijvoorbeeld: Weigering van de patiënt om zijn normale gewicht te accepteren en het steeds minder willen wegen. De patiënt weegt gemiddeld 85% minder dan wat voor zijn lengte en gewicht normaal zou zijn. Het stoppen van de menstruatie bij vrouwen, en het stoppen van de zaadproductie bij mannen. Het ontkennen van de gevaren van het extreem lage gewicht. En het zeggen dat hij/zij te dik is zelfs als dit aantoonbaar niet het waar is. Vrouwen van tussen de 10 en 20 zijn het meest vatbaar, meestal betreft het goed uitziende vrouwen. 10% van alle patiënten is man. Onderzoek wijst uit dat de patiënten meestal aardige kinderen zijn. Kenmerk hiervan is dat deze kinderen het als belangrijk ervaren door andere mensen uit hun omgeving aardig gevonden te worden. Ze willen veel voor hun omgeving doen en staan altijd klaar. Ze willen het andere mensen naar de zin maken, maar voelen zichzelf tegelijkertijd niet goed. Ze accepteren zichzelf niet en beschouwen zichzelf niet als een goed mens. Ze willen juist speciaal zijn en niet op anderen lijken. Dit proberen ze te bereiken door veel af te vallen. Iemand die anorexia heeft probeert iets duidelijk te maken. Door niet te eten heeft niemand controle over hun leven en dit geeft een gevoel van macht. Veel kinderen zijn bang om volwassen te worden en door niet te eten, blijven ze op hun manier klein en kinds. Oorzaken kunnen ook van biologische aard zijn. Zo kan er bijvoorbeeld een defect in de hersenen zijn waardoor deze persoon weigert te eten. Bovendien zijn mensen met een eetstoornis perfectionistisch en willen dus een perfect beeld van zichzelf. Een andere oorzaak kan zijn dat ze zich niet thuis voelen in hun familie. Te veel bescherming of juist te weinig, leid ertoe dat mensen zich afzetten tegen die situatie. De Media speelt ook een rol. Op de tv zijn namelijk bijna nooit dikke mensen te zien, maar bijna alleen maar slanke modellen. Jonge kinderen vergelijken zich met hun helden en doen hun best op hen te lijken. Mager zijn hoort daar in dat geval dan ook bij. De behandeling van anorexia. Als je anorexia hebt durf je het zelf vaak niet toe te geven of te vertellen. Vaak zijn ze op een gegeven moment zo ziek en mager dat ze naar het ziekenhuis moeten. Als je bij jezelf de symptomen van anorexia herkent kun je het beste naar de huisarts gaan, die kan je dan of zelf helpen of je doorsturen naar een therapeut. Er zijn verschillende therapieën die je kunt ondergaan. Gedragstherapie Er wordt gewerkt aan je eetgedrag en de gevoelens en gedachten die daarmee te maken hebben. Je gaat concrete doelen stellen en praktische veranderingen aanbrengen. Die doelen hebben te maken met je Pagina 6 van 11

7 eetgedrag, zelfbeleving, zelfwaardering en je relaties met anderen. Er wordt geleerd de angsten die je hebt voor bepaald voedsel, een bepaald gewicht en een bepaalde lichaamsvorm te overwinnen. Ze helpen je bij het veranderen van je eetgewoonten. Ook is deze therapie erop gericht om het gewicht te herstellen. Dit wordt bevordert met de hulp van straf en beloning. Cognitieve therapie Wordt vaak gecombineerd met gedragstherapie. Het doel is je opvattingen over je lichaam, voeding, gewicht, zelfbeeld en omgang met anderen te veranderen. Het gevolg hiervan is een meer realistische manier van denken, minder angst en meer zelfvertrouwen. Groepstherapie Daarbij kom je regelmatig onder professionele begeleiding met andere patiënten bij elkaar om te werken aan je eetstoornis. Hierbij praten ze samen, en doen ze oefeningen. Voordelen van groepstherapie zijn: - Je neemt eerder wat aan van iemand die hetzelfde heeft meegemaakt als Jijzelf. - Het kan prettig zijn te ervaren dat je niet de enige bent met dit probleem - Je kunt in een veilige sfeer experimenteren met nieuwe gedragingen. Gezinstherapie Daarbij wordt gesproken over veranderingen in de onderlinge omgang die nodig zijn om het herstel van degene die aan anorexia lijdt te versnellen. Er wordt geprobeerd een zo open en eerlijk mogelijke communicatie op gang te brengen tussen de gezinsleden, waardoor misverstanden en spanningen uit de weg kunnen worden geruimd. Inzichtgevende psychotherapie Is een vorm van gesprekstherapie, het zorgt er voor dat je meer inzicht krijgt in je gevoelens, gedrag en gedachten. Het helpt je verband te leggen tussen gebeurtenissen en ervaringen uit het verleden, en de invloed daarvan op je leven nu. Zelfhulpgroepen Dit is een vorm van groepstherapie waarbij door middel van wederzijdse hulp en steun de gemeenschappelijke problemen overwonnen proberen te worden. Deze groepen worden begeleid door iemand die zelf de ziekte heeft doorgemaakt Exposure Patiënten worden bij deze therapie blootgesteld aan 'verboden' voedsel, ze mogen dit voedsel dan wel opeten maar niet uitbraken. Cue exposure Hierbij worden de mensen die aan anorexia lijden ook blootgesteld aan verboden voedsel, maar hierbij mogen ze het alleen aanraken en ruiken, maar niet opeten. Pagina 7 van 11

8 Deze behandelingen kunnen worden gegeven door: - huisarts - verpleegkundigen - psychiater - fysiotherapeut - psycholoog - diëtist - pedagoog - creatieve therapeut - specialist Vaak werken zij samen in een multidisciplinair team. Op dit moment zijn er nog geen medicijnen tegen anorexia. Alleen tegen symptomen ervan zoals bijvoorbeeld depressiviteit die dan worden voorgeschreven door de arts of psychiater. Hoeveel mensen lijden aan deze ziekte en wat is de oorzaak Jaarlijks krijgt ongeveer 5% van de meisjes tussen de 16 en 19 jaar anorexia. De duur van deze ziekte kan verschillen van een half jaar tot wel 30 jaar. De gemiddelde duur is 7.5 jaar. De weg naar genezing is dus vaak lang het is ook niet eens zeker dat het helemaal overgaat. Ongeveer 40% van de patiënten geneest helemaal, 40% gedeeltelijk en 20% hersteld helemaal niet. Ongeveer 10% van de patiënten overlijdt aan de gevolgen van deze ziekte. Anorexia komt voornamelijk voor bij vrouwen, van iedereen 100 patiënten zijn er 90 vrouw en 10 man. Een echte oorzaak van anorexia is niet bekend. Anorexia kan verschillende oorzaken hebben. Het kan bijvoorbeeld komen door erfelijkheid. Dus als je moeder het heeft gehad kan het zijn dat jij het ook krijgt. Het kan ook zijn dat je een afwijking van de Hypothalamus. Dit is een gedeelte van je hersenen waar onder andere je eetlust geregeld wordt. Ook kan het komen door psychische problemen. Dit kan bijvoorbeeld komen doordat je gepest wordt, je een slechte moeder-kind-relatie hebt of door de angst voor het volwassen worden. Anorexia Nervosa remt namelijk de groei naar volwassenheid af. Het kan ook sterk door het karakter worden beïnvloed. Het blijkt namelijk dat anorexia patiënten vaker bepaalde gedachten hebben, zoals erg negatief over zichzelf denken, ze vinden dan niets meer leuk in het leven. Anorexia bij mannen Over anorexia en eetstoornissen in het algemeen bij mannen is weinig bekend. Eetstoornissen bij mannen komen tien tot twintig keer minder voor bij mannen dan bij vrouwen. De oorzaak van dit verschil is feitelijk nog onbekend. Waarschijnlijk wordt bij vrouwen een soort ideaalbeeld opgelegd en bij mannen vaak niet. De onderliggende oorzaken van anorexia bij mannen verschillen niet van die bij vrouwen. Er zijn dus geen aparte behandelingsmethoden voor mannen nodig. Mannen met anorexia worden vaak anders bekeken, want anorexia staat bekend als een typisch vrouwenprobleem. Dit zorgt ervoor dat anorexia bij mannen vaak veel later wordt ontdekt. Schaamte over het gedrag speelt ook vaak een grote rol. Zijn er nog andere eetstoornissen bekend? Boulimia nervosa Boulimia is een eetstoornis waarbij er sprake is van enorme eetbuien die worden afgewisseld met periodes van bijzonder weinig eten. Bij boulimia gaat het om de verslaving aan eten, niet om het stillen van de Pagina 8 van 11

9 honger. BED Het Binge Eating Disorder verschilt niet veel van anorexia of boulimia. De lichamelijke kenmerken kunnen verschillen, de sociale en psychische kenmerken komen overeen. BED is meer dan alleen frustraties wegeten. Bij BED is er sprake van intense afkeer van het lichaam, overgewicht en patiënten denken dag en nacht aan eten, lichaam en gewicht. NAO Kenmerken van een eetstoornis kunnen overeenkomen met die van anorexia, boulimia en BED, maar patiënten hebben soms een combinatie of afwisseling van kenmerken van deze drie eetstoornissen. Daarom wordt er dan ook wel gesproken van een NAO: Niet Anderszins Omschreven. Verhaal van Martine het verhaal van het 17-jarige meisje Martine. Bijna 5 jaar geleden begon ik te 'knoeien' met eten. Ik was erg onzeker over mezelf. Op school gebeurde veel dat jaar. De Cito-toets, de eindmusical en ik moest een keuze maken naar welke middelbare school ik wilde. Dat vond ik heel moeilijk, want ik wilde graag naar dezelfde school als mijn vriendinnen en ik zag de middelbare school gewoon niet zo zitten. Thuis ging het ook niet zo geweldig, al heel lang niet, maar rond mijn elfde begon alles wat meer tot me door te dringen en begon ik ook op meer dingen te letten. Bij elke stemverheffing spitste ik mijn oren, omdat ik bang was voor een ruzie tussen mijn ouders. En daarnaast kwam ook nog dat ik bezig was te ontwikkelen, ik liep wat voor op mijn vriendinnen en dat maakte mij heel onzeker, dat uitdijen aan alle kanten vond ik niet zo nodig. Ik werd stiller en zat vaker alleen op mijn kamer, dan zat ik soms uren na te denken. Ik gaf mezelf de schuld van de problemen die er tussen mijn ouders speelden en ik werd minderwaardig over mezelf omdat ik er 'anders' uitzag dan mijn vriendinnen. Ik besloot in een soort van 'hongerstaking' te gaan en veranderde mijn eetpatroon drastisch. In die periode liep mijn menstruatie ook niet goed, ik had een hormoon geslikt om een maand niet ongesteld te worden, maar ik werd 5 maanden niet meer ongesteld! Daardoor kreeg ik maagklachten en dat gebruikte ik als smoes om niet te hoeven eten. Toen kreeg ik ook nog eens een slotjesbeugel, nog een smoes om niet te kunnen eten, want 'mijn tanden deden zeer', dus kreeg ik alleen vloeibaar eten, wat niet veel was. Ik viel af, in een vrij hoog tempo. Maar niemand stond er bij stil dat ik een eetstoornis aan het ontwikkelen was, ik zelf natuurlijk ook niet, ik had zelfs nog nooit van anorexia of boulimia gehoord! Na een paar maanden op een ondergewicht te hebben gezeten, ging ik uit mezelf weer wat meer eten, maar dit ging ook gepaard met vreetbuien en vervolgens braken. Hoe ik ontdekt heb dat je kan braken, weet ik niet meer, maar ik weet nog wel dat ik dolblij was dat ik een 'oplossing' had gevonden om wel te kunnen eten zonder aan te komen. Maar uiteindelijk kwam ik wel aan, en ik bleef staan op een voor mij normaal gewicht. Maar vrede kon ik er niet mee krijgen. Een jaar vol eetbuien en braken ging voorbij. Elke maand deed ik wel weer een poging om af vallen, maar meestal eindigde het weer in een eetbui. Tot een maand voor de zomervakantie. Ik had inmiddels een vriendje en ik wist al dat ik ruim over zou gaan naar de 2e. Ik had van internet een dieet gehaald en was Pagina 9 van 11

10 daar diezelfde dag nog mee begonnen. Vanaf toen ging het razendsnel, ik viel weer heel snel af, dit keer meer dan het jaar daarvoor. De bezorgde blikken van mensen om me heen begonnen toe te nemen en zelf stond ik ook wel te kijken van mijn resultaten! Mijn ouders vertrouwden het niet, ik moest naar de huisarts en die verwees me door naar een psycholoog, want ik had volgens hem anorexia. Dat jaar, in de 2e, was erg zwaar voor me, ik was dag en nacht met eten bezig, slapen was moeilijk en soms was ik zelfs in mijn slaap bezig met eten, dan droomde ik dat ik in een dag tijd wel 30 kilo aankwam en dan schrok ik wakker en keek ik opgelucht naar mijn lichaam dat niet dikker was geworden. Op school ging alles maar een beetje langs me heen, het leek wel alsof ik de hele dag met mijn hoofd in de wolken was. Ik weet zelf niet hoe het voelt om high te zijn, maar men zegt wel eens dat je het daarmee kunt vergelijken en dat geloof ik ook wel, ik voelde me soms heel licht in mijn hoofd en af en toe werd ik dan draaierig, heel raar. Na 3 kwart jaar ben ik gestopt met school, maar ik zou wel over gaan. Ook de therapie werd beëindigd, ik moest worden opgenomen. De wachtlijst was niet lang, na het eerste intake gesprek duurde het nog een week en toen werd ik opgenomen. Ik vond het doodeng, ook omdat het niet een kliniek was die speciaal voor eetstoornissen bedoeld was, het was een algemene jeugdpsychiatrische afdeling. Na 7 weken ging ik met ontslag, ik was niet aangekomen, ik woog zelfs iets minder, maar geestelijk was ik er wel sterker door geworden. Ik gaf eindelijk toe dat ik ziek was. Ik ging naar de dagbehandeling, maar na 2 weken stortte ik in, het was te zwaar voor me, ik had nog te veel ondergewicht. Ik kreeg weer poliklinische gesprekken en moest om de 2 weken naar de kinderarts voor controle. Zo gingen er 4 maanden voorbij. Tot we een nieuwe psycholoog vonden die echt gespecialiseerd was in eetstoornissen. Hij had een heel andere aanpak dan dat ik gewend was. Hij was harder, realistischer en hield me een spiegel voor. Achteraf gezien, kan ik zeggen dat dat was wat ik nodig had, ik had daar mee door moeten gaan, want ik weet bijna zeker dat ik dan een heel eind gekomen was, maar helaas, ik was koppig, of misschien beter gezegd, de anorexia was sterker en daardoor koppig en dus haakte ik af. Hij zei dat als ik niet mee wilde werken, dat ie me dan niet kon behandelen, en dat gebeurde uiteindelijk ook niet. Hij verwees me door naar een andere kliniek, daar was de wachtlijst 6 maanden... In die 6 maanden gebeurde er iets waar ik nu nog steeds van sta te kijken. En ik kan nog steeds boos op mezelf worden dat ik die laatste behandeling toen niet heb doorgezet. Want ik kreeg eetbuien, geen kleintjes, maar echt hele grote eetbuien en soms lukte het me gewoon niet om die er weer uit te kotsen, waardoor ik in no-time heel veel aankwam. Ik schrok elke dag weer van de weegschaal, ik werd gek, kwam niet meer van mijn kamer af. Ik isoleerde mezelf van de buitenwereld en was als de dood dat mensen me zouden zien. Ik kwam niet meer buiten. Ik zat op mijn kamer en werd depressief. Toch werd ik nog opgenomen, om mijn eetgedrag en gewicht te stabiliseren (ik was inmiddels boven mijn normale gewicht gaan zitten). Die opname heeft een halfjaar geduurd, tijdens die opname ben ik ook weer naar school gegaan en heb ik geleerd hoe ik met mijn eetstoornis om moet gaan. De eerste maanden op school waren niet makkelijk. Allemaal vragende blikken: 'Is dat Martine? Is ze weer terug dan? Hoe kan dat? En wat is ze aangekomen?', ze zeiden het niet met die woorden en misschien dachten ze dat ook wel helemaal niet, maar ik ging er voor mezelf al vanuit dat ze dat dachten, want ik dacht het zelf ook. Ik was nog absoluut niet tevreden met mezelf, ik was van een klein botterig lichaampje, naar een volle vlezige vrouw gegaan. Geloof me, dat accepteer je niet zomaar, zeker niet als je een eetstoornis hebt. Ik had nog steeds eetbuien, maar ik kotste ze nu wel weer uit. Ik had dus weer boulimia. Contacten maken vond ik erg moeilijk, ik ging er bij voorbaat al vanuit dat mensen mij niet aardig zouden vinden 'vanwege mijn uiterlijk'. Ik zag alleen maar mooie figuurtjes om me heen, heel benauwend. Zo wilde ik ook weer zijn. Ik was nog Pagina 10 van 11

11 steeds heel erg bezig met eten, calorieën tellen, enz. Ik deed steps, maar viel niet af. Ik vroeg me af hoe dat kwam, maar ik kon er geen 'echte verklaring' voor vinden. Ik dacht dat het met hormonen te maken had en dat mijn lichaam nog heel erg moest wennen aan alles. Ik denk dat dat ook zeker een oorzaak is geweest, maar toen ik het 'eetgebeuren' echt helemaal los ging laten en geen calorieën meer telden en niet meer elke dag bezig was met 'goh, wat ben ik toch lelijk en dik', toen merkte ik dat ik langzaam ging afvallen. Ik weet niet hoeveel, want ik weeg mezelf niet, maar ik denk dat het zeker wel 4 kilo is. Ik merk het aan me kleding en ik kreeg reacties van mensen. Dat gaf me een heel goed gevoel. Nog steeds val ik af, maar ik een rustig tempo. Toen ik naar school ging heb ik gezegd dat ik me zelf 2 jaar geef voor dat ik weer op mijn normale gewicht terug ben. En daar hou ik me nog steeds aan. Er is nu ruim een jaar voorbij, dus wie weet hoe het over een jaar gaat. Ik voel me goed, ik ben gelukkig! Ik ben bijna klaar met de havo (nog een jaar) en ik kijk nu al uit naar een vervolgopleiding, een eigen woning en nog veel meer. Ik zie de toekomst heel positief in. Het verleden zal altijd bij me blijven en een deel van mij zijn, maar er in blijven zitten is iets heel anders dat er mee om leren gaan en verder leven. En voor dat laatste heb ik gekozen en tot op de dag van vandaag sta ik achter die keuze. Conclusie: Een anorexia- patiënt is dus voornamelijk geestesziek. Hij/zij heeft een verkeerd en negatief zelfbeeld. Hij/ zij vindt zichzelf erg lelijk en denkt dat hij/zij op deze manier niet geaccepteerd wordt door de maatschappij. Symptomen om anorexia te herkennen zijn: De persoon vindt zichzelf te dik en accepteert dit niet De persoon weigert te eten en heeft altijd een excuus om niet te hoeven eten. De persoon gaat overdreven veel sporten en praat moeilijk over zijn of haar gedachten. Ook accepteert hij/zij, zijn/haar uiterlijk niet. De gevolgen van de ziekte zijn vergaand: Zo kan bij een vrouw de menstruatie stoppen en bij de man de zaadproductie. Koude handen en voeten zijn een gevolg van een slechte doorbloeding. De slechte doorbloeding zorgt er ook voor dat de lichaamsfuncties op een gegeven moment uitvallen. Zo functioneren de longen minder en kan het hart er uiteindelijk mee ophouden. Om van anorexia te genezen moet je ervan overtuigd zijn dat je verkeerd bezig was en je best willen doen om ervan te genezen. Dit is een moeilijk proces en kan heel lang duren. Je kunt naar vele instanties gaan om hulp te vragen. Maar allereerst moet je jezelf weer accepteren en dan pas kun je aan het genezingsproces beginnen. Een anorexia-patiënt krijgt dus met veel zaken te maken voordat hij/zij eindelijk genezen is. Pagina 11 van 11