Levenscyclusanalyse & duurzame inkoop van weginfrastructuur. 28 november 2018

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Levenscyclusanalyse & duurzame inkoop van weginfrastructuur. 28 november 2018"

Transcriptie

1 Levenscyclusanalyse & duurzame inkoop van weginfrastructuur 28 november 2018

2 Agenda Jasper de Klein - Trainee Rijkswaterstaat Peter Gosselink - Royal HaskoningDHV Reinier de Nooij - Optimal Scans Uw ervaringen

3 Kennismiddag Duurzaam Inkopen NTP Zevenaar Jasper de Klein

4 Aanleiding Probleem Achtergrond Resultaten Conclusie Aanbevelingen Vragen

5 Circulaire fietspad in Zevenaar Grasfalt Inzet van de Optimal Scan Succesvol project, maar

6 Bouw/infra Focus op risico s Aanzienlijke bedragen/belangen Betrouwbaarheid en veiligheid voorop Duurzaamheid heeft weinig prioriteit Hoe kunnen we zorgen dat duurzaamheid meer aandacht krijgt in het aanbestedingstraject?

7 Rijkswaterstaat: DuBoCalc Steunt op LCA s What is the anticipated influence of the inclusion of Life Cycle Assessments in tender submissions on the sustainable procurement of road infrastructure at the local and regional level in the Netherlands?

8 Duurzaamheid Aanbestedingen Levenscyclus analyse

9 Projectontwerp Maaltijd Decompositie Recept Items Ingrediënten LCA database Voedingswaardetabel Energie Vet Suiker Milieudruk Weging Milieu Kosten Indicator (on)gezondheidsscore

10 Duurzaamheid: circulaire economie en CO2 emissies Sluit aan bij LCA s sterke punten: Kwantificeren van milieu impact van materialisatie en energiegebruik Duidelijke projectfocus

11 Technisch Functioneel Vier manieren van aanbesteden Traditioneel Vermomde laagste prijs Bijgevoegde EMVI Geïntegreerde EMVI Initiatie Definitie Voorontwerp Ontwerp Bestek Realisatie Verantwoordelijkheid opdrachtgever Verantwoordelijkheid opdrachtnemer

12 Vijf randvoorwaarden 1. Ontwerpvrijheid 2. Geschikt project 3. Kennis en ervaring 4. Gunningsmodel 5. Monitoren van uitvoering 6. Circulaire economie: Aanpassing MKI

13 Effect category Equivalent unit Weighing factor ( /kg) Exhaustion of abiotic raw materials (excluding Sb eq. 0,16 fossil energy carriers) Exhaustion of fossil energy carriers Sb eq. 0,16 Global Warming Potential 100 years CO 2 eq Ozone depletion CFK-11 eq. 30 Photochemical oxidant formation C 2 H 4 eq. 2 Eutrophication SO 2 eq. 4 Acidification PO 4 eq. 9 Human toxicity 1,4-DCB eq Freshwater aquatic toxicity 1,4-DCB eq Marine aquatic toxicity 1,4-DCB eq Terrestrial toxicity 1,4-DCB eq. 0.06

14 Wat is de invloed van het gebruik van LCA s in aanbestedingen op de duurzaamheid van ingekochte (weg)infrastructuur bij gemeenten en provincies in Nederland? Veel potentie om de infrastructuur te verduurzamen Weinig (concrete) aandacht voor duurzaamheid in aanbestedingen Sterke punten van LCA s sluiten goed aan bij doelen Randvoorwaarden zijn haalbaar

15 Formuleer duidelijke doelen en streef deze na in (zoveel mogelijk) projecten Eenduidigheid richting markt Leertraject functioneel specificeren (pilot projecten) Mogelijkheid om DuBoCalc effectief te benutten Kennis uit de markt gebruiken Samenwerken en kennisdelen met andere opdrachtgevers Krachten bundelen en samen leren

16

17 DuboCalc en MKI NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen 28 november 2018 Royal HaskoningDHV Peter Gosselink, adviseur duurzaamheid

18 DuboCalc DuboCalc = MKI rekenapplicatie Rekent met globale kengetallen (!) Milieudata o.b.v. de Nationale Milieudatabase Webbased applicatie, berekening in de cloud Betaalde licentie nodig NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

19 MKI MKI = Milieu Kosten Indicator Is een prestatie-indicator (KPI) voor de milieudruk van het energie- en materiaalgebruik dat samenhangt met de realisatie en het in stand houden van een ontwerp Is eenvoudig te berekenen met behulp van DuboCalc Eenduidig rekenprotocol NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

20 MKI MKI = optelsom van 11 gewogen milieueffecten NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

21 CO 2 -footprint Omvat alle type broeikasgassen CO 2 = 60 tot 80% van de MKI Zegt niets over andere emissies, humane toxiciteit en uitputting van natuurlijke hulpbronnen Meer milieudata en vergelijkingsmateriaal beschikbaar dan voor MKI NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

22 DuboCalc MKI zwaartepuntenanalyse Geeft inzicht in: De totale milieudruk van het werk De verhoudingen tussen de verschillende onderdelen van het werk NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

23 DuboCalc Voorbeeld CO 2 zwaartepunten bouwfase NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

24 DuboCalc Gunnen op duurzaamheid: MKI als gunningscriterium NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

25 DuboCalc NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

26 DuboCalc NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

27 DuboCalc NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

28 DuboCalc Ieder item wordt omgerekend naar 11 soorten milieueffecten NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

29 DuboCalc De 11 soorten milieueffecten worden met schaduwprijzen omgerekend naar milieukosten NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

30 DuboCalc MKI = Milieu Kosten Indicator 11 soorten milieueffecten uitgedrukt in maatschappelijke milieukosten NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

31 LCA Bron illustratie: U.S. Department of Transportation - Federal Highway Administration Kendall 2012 NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

32 Aanbevelingen voor inkoop Eerst kijken of het middel het doel voldoende dient Altijd maatwerk nodig, geen project is hetzelfde Vooraf altijd analyses van zwaartepunten en gevoeligheden uitvoeren Hou rekening met proportionaliteit en kosten Hou rekening met aannames in de tenderfase en wijzigingen na gunning NTP - Kennismiddag Duurzaam Inkopen Introductie DuboCalc en MKI Peter Gosselink, 28 november 2018

33 Duurzaam en circulair concreet en meetbaar

34 Optimal SCANS Eenvoud Expertkennis Compleet en flexibel

35 Optimal SCANS gebruikt door:

36 Optimal SCANS 1. Organisaties en assortiment 2. Bouw & Infra

37 Helpt op 3 manieren 1. Duurzaam en circulair concreet en meetbaar 2. Kies objectief de duurzaamste, meest circulaire leverancier of bouwoptie 3. Monitor en optimaliseer uw leveranciers

38 Basiscriteria Duurzaamheid onafhankelijk van fossiele brandstof, kunstmest, zware metalen en radioactieve elementen...bioafbreekbare stoffen, hoogwaardig hergebruik en recycling...goed ecosysteembeheer, behoud en herstel van ecologische functies en diversiteit levensonderhoud, veiligheid, vrijheid (mensenrechten), fair trade, participatie

39 Circulaire Economie

40 Circulariteit

41 Optimal Scan Infrastructuur

42 Optimal Scan Infrastructuur

43 Optimal Scan Zevenaar 1. Thema s en gewichten 2. Criteria per Thema per Niveau 3. Gewichten per criterium en sub-criterium MULTICRITERIA-ANALYSE (MCA)

44 Meten o.b.v. Visie en Referentie Visie 100% Concrete opties Toekomst Nu Referentie Decide/beslis o.b.v.: - Score t.o.v. Visie en Referentie - Betaalbaarheid en R.O.I. (storytelling) - Mogelijkheden doorontwikkeling

45 Optimal Scan Zevenaar 8n876spad

46 Opties vergelijken en optimaliseren

47 Scantoepassing Ontwerphulp o.b.v. visie Onderbouwde keuzen o.b.v. visie en ref Kunnen uitleggen waaróm gekozen optie circulairder & duurzamer is

48 Optimal Scan Medel

49

50

Circulaire economie LCA als basis DUBOkeur als bewijs

Circulaire economie LCA als basis DUBOkeur als bewijs DUURZAAMGEBOUWD CONGRES Workshop 2E Circulaire economie LCA als basis DUBOkeur als bewijs Inhoud Materialen worden belangrijker Life Cycle Assessment (LCA) DUBOkeur prof.dr.ir. Michiel Haas Faculty CiTG

Nadere informatie

Duurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat

Duurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat Duurzaam inkopen bij Duurzaamheid bij aanleg en onderhoud van wegen, vaarwegen en waterwerken Edwin van der Wel, Sr. Adviseur Duurzaamheid en Energie, GPO Inhoud Programma duurzaam inkopen GWW Doelstellingen

Nadere informatie

Milieubeoordeling houten bruggen Diana de Graaf

Milieubeoordeling houten bruggen Diana de Graaf Milieubeoordeling houten bruggen Diana de Graaf Vergelijkende milieustudie bruggen Onderzoek Brede studie met meerdere sectoren Specificatie, berekeningsmethode, data Niet-materiaal gebonden specificaties

Nadere informatie

MATERIAAL-MILIEUPRESTATIE EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE

MATERIAAL-MILIEUPRESTATIE EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE MATERIAAL-MILIEUPRESTATIE EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE Wat zit er achter instrumenten zoals GPR Gebouw, MRPI-MPG en BREEAM-NL / DGBC Materialentool? Harry van Ewijk (SGS) NVBV-Kennisdag, 14 juni 2017 1 HARRY

Nadere informatie

REFERENTIE BETONMORTELS Aan: Daaf de Kok (De betonketen)

REFERENTIE BETONMORTELS Aan: Daaf de Kok (De betonketen) REFERENTIE BETONMORTELS Aan: Daaf de Kok (De betonketen) Van: 16-maart- 2016 Betreft: Referentie betonmortels 1. Inleiding In opdracht van het Netwerk Betonketen zijn er referentiebetonmengsels voor het

Nadere informatie

Duurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat. Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam. Wat doen we zelf. Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Duurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat. Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam. Wat doen we zelf. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Duurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam Wat doen we zelf 2 1 Doel Duurzaam Inkopen: Gebruik maken van inkoopproces om opdrachtnemers aan te zetten tot leveren

Nadere informatie

MILIEUPROFIELEN VAN SCHEEPSBRANDSTOFFEN IN DE NATIONALE MILIEUDATABASE. Suzanne de Vos-Effting

MILIEUPROFIELEN VAN SCHEEPSBRANDSTOFFEN IN DE NATIONALE MILIEUDATABASE. Suzanne de Vos-Effting MILIEUPROFIELEN VAN SCHEEPSBRANDSTOFFEN IN DE NATIONALE MILIEUDATABASE Suzanne de Vos-Effting OPZET PRESENTATIE Motivatie RWS milieuprofielen scheepsbrandstof Aanpak berekening Resultaten Gebruik milieuprofielen

Nadere informatie

EN De Europese norm voor duurzaamheid van bouwproducten

EN De Europese norm voor duurzaamheid van bouwproducten EN15804 - De Europese norm voor duurzaamheid van bouwproducten Chris Hamans Voorzitter werkgroep Environment CEPMC Rockwool International 1 Europese normen voor duurzaamheid?!! Waarom Europese normen?!

Nadere informatie

Bouwmaterialen Toekomst

Bouwmaterialen Toekomst Bouwmaterialen Toekomst Stichting Agrodome Informatie centrum Hergroeibare producten Bio based products Fred van der Burgh Impact op het milieu door de bouw industrie 35% Wegtransport 35% Afvalproductie

Nadere informatie

Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving

Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Agnes Schuurmans Voorzitter NEN 351 281 (CEN TC350) Rockwool International 1 Bouwbesluit - 1 april 2012 Milieuparagraaf Artikel

Nadere informatie

Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Duurzaamheid. Ervaringen van een Rijkswaterstaat medewerker. Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam

Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Duurzaamheid. Ervaringen van een Rijkswaterstaat medewerker. Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam Duurzaamheid Ervaringen van een Rijkswaterstaat medewerker Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam Duurzaamheid maatschapelijke meerwaarde leveren PPP samenhang (met alle maatschappelijke doelen)

Nadere informatie

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint M. Nods Nods Consultancy www.nods-consultancy.com m.nods@nods-consultancy.com Principes circulaire economie 2 NGO: algemene introductie 1 De Life Cycle

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse van grassportvelden. 22 november Jasper Scholten

Levenscyclusanalyse van grassportvelden. 22 november Jasper Scholten Levenscyclusanalyse van grassportvelden 22 november 2012 Jasper Scholten Inhoud 1. Introductie Blonk Consultants 2. De levenscyclusanalyse (LCA) in 4 stappen 3. Resultaten 4. Advisering over duurzaam sportveldonderhoud

Nadere informatie

MOGELIJKHEDEN VOOR PLATFORM CIRCULAIRE NIEUWBOUW

MOGELIJKHEDEN VOOR PLATFORM CIRCULAIRE NIEUWBOUW MOGELIJKHEDEN VOOR PLATFORM CIRCULAIRE NIEUWBOUW ers Bas Slager 6 jaar Handmatige marktplaats Groot circulair aanbodnetwerk Gijsbert Jansen Circulair ontwikkelaar Groot netwerk opdrachtgevers Bouwkringloop

Nadere informatie

Duurzaam Inkopen RWS. PIANOo congres Den Haag, 7 juni 2012. Leendert van Geldermalsen Projectmanager Duurzaam Inkopen RWS

Duurzaam Inkopen RWS. PIANOo congres Den Haag, 7 juni 2012. Leendert van Geldermalsen Projectmanager Duurzaam Inkopen RWS Duurzaam Inkopen RWS PIANOo congres Den Haag, 7 juni 2012 Leendert van Geldermalsen Projectmanager Duurzaam Inkopen RWS Wat vooraf ging Rijkswaterstaat wil in 2012 dé toonaangevende, publieksgerichte en

Nadere informatie

LCA, de maatstaf voor milieu effecten? Maurits Dorlandt

LCA, de maatstaf voor milieu effecten? Maurits Dorlandt LCA, de maatstaf voor milieu effecten? Maurits Dorlandt Inhoud Levenscyclusanalyse (LCA) Meten, zweten en aannames Discussiepunten Soorten LCA s 3 Functies van LCA s Voorbeelden in de praktijk 2 Onze voetafdruk

Nadere informatie

Circulair aanbesteden. 24 januari 2017 Sarah Naipal

Circulair aanbesteden. 24 januari 2017 Sarah Naipal Circulair aanbesteden 24 januari 2017 Sarah Naipal Waar gaan we het over hebben? Kort de noodzaak voor de transitie naar een circulaire economie Onze uitgangspunten De verschillende fasen van een circulair

Nadere informatie

Samenvatting Duurzaamheid van het afvalwater transport systeem; LCA methodiek toegepast op verschillende diameters en materialen

Samenvatting Duurzaamheid van het afvalwater transport systeem; LCA methodiek toegepast op verschillende diameters en materialen Samenvatting Duurzaamheid van het afvalwater transport systeem; LCA methodiek toegepast op verschillende diameters en materialen Inleiding De complexiteit van ons afvalwatersysteem is, naast de lange levensduur,

Nadere informatie

VERGELIJKING KINGSPAN RW QUADCORE TM MET ANDERE DAKOPBOUWEN

VERGELIJKING KINGSPAN RW QUADCORE TM MET ANDERE DAKOPBOUWEN VERGELIJKING KINGSPAN RW QUADCORE TM MET ANDERE DAKOPBOUWEN Aan: Van: Evert Kraaima [Kingspan Insulated Panels] Kamiel Jansen, Joost van Leeuwen [NIBE] Datum: 21-09-2018, laatste wijzigingen: 26-11-2018

Nadere informatie

Doorontwikkeling Duurzaam Inkopen GWW. Paula Kuijpers Rijkswaterstaat, SDG M&I. 27 september 2010

Doorontwikkeling Duurzaam Inkopen GWW. Paula Kuijpers Rijkswaterstaat, SDG M&I. 27 september 2010 Doorontwikkeling Duurzaam Inkopen GWW Paula Kuijpers Rijkswaterstaat, SDG M&I 27 september 2010 Aanleiding Behoefte aan focus Aansluiting op aanbestedingspraktijk Functionele en prestatiegerichte specificaties

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord inkopen met DuboCalc

Maatschappelijk verantwoord inkopen met DuboCalc Maatschappelijk verantwoord inkopen met DuboCalc Hier komt ook tekst Peter de Jong projectmanager Gemeente Utrecht & Sara Rademaker adviseur duurzaam inkopen gemeente Utrecht MVI doelstellingen Utrecht,

Nadere informatie

Op weg naar 2030 SGS congres 16 mei 2019 Drs. Ing. H.M. (Harry) Nieman

Op weg naar 2030 SGS congres 16 mei 2019 Drs. Ing. H.M. (Harry) Nieman Op weg naar 2030 SGS congres 16 mei 2019 Drs. Ing. H.M. (Harry) Nieman 1 Inhoud : Wat is en doet de NMD Herstructurering Harmonisatie Onderzoek Toekomst 2 Doelstellingen NMD: Landelijke geharmoniseerde

Nadere informatie

BEDRIJFSINFORMATIE. VOOR PLUS groen beton. MRPI-code DATUM AFGIFTE 20 september 2012

BEDRIJFSINFORMATIE. VOOR PLUS groen beton. MRPI-code DATUM AFGIFTE 20 september 2012 BEDRIJFSINFORMATIE VOOR PLUS groen beton MRPI-code 20.1.00026.004 Van Nieuwpoort Betonmortel B.V. Postbus 167 2800 DA Gouda Tel.: +31 (0)182 597 400 Fax: +31 (0)182 597 410 E-mail: betonmortel@van-nieuwpoort.nl

Nadere informatie

Aanbesteding van Toerit Someren

Aanbesteding van Toerit Someren Aanbesteding van Toerit Someren Rijkswaterstaat, Nederland De nieuwe aanbestedingsmethode gericht op vermindering van milieueffecten en CO2 uitstoot werd succesvol toegepast bij een aanbesteding voor een

Nadere informatie

MKI score van wegen aanleg en onderhoud

MKI score van wegen aanleg en onderhoud MKI score van wegen aanleg en onderhoud Inleiding Duurzaam gebruik van materialen & grondstoffen is onder te verdelen in twee hoofdonderwerpen: Keuze voor materialen & grondstoffen. Hierbij spelen aspecten

Nadere informatie

Aanpak Duurzaam GWW- Aan de slag!

Aanpak Duurzaam GWW- Aan de slag! Aanpak Duurzaam GWW- Aan de slag! Johan van Dalen, ProRail, Cindy de Groot, Provincie Zuid-Holland Esther Veendendaal, RVO 5 juni 2014 Ontstaan van Duurzaam GWW Het begon met Duurzaam Inkopen Nu verder

Nadere informatie

Life Cycle Analysis Granova. Heros Sluiskil B.V. Samenvatting uit rapport: Datum

Life Cycle Analysis Granova. Heros Sluiskil B.V. Samenvatting uit rapport: Datum Samenvatting uit rapport: Life Cycle Analysis Granova Heros Sluiskil B.V Datum 10-10-2014 Opdrachtgever Heros Sluiskil B.V. Oostkade 5 4541 HH Sluiskil Opdrachtnemer EcoChain Technologies B.V. Oostenburgermiddenstraat

Nadere informatie

Duurzaam bouwen en LCA s en de NMD. G. Jonkers NVVT 28-5-2013

Duurzaam bouwen en LCA s en de NMD. G. Jonkers NVVT 28-5-2013 Duurzaam bouwen en LCA s en de NMD G. Jonkers NVVT 28-5-2013 Presentatie Achtergronden duurzaam bouwen Bepalingsmethoden milieuprestatie gebouw LCA Nationale Milieudatabase Duurzaamheid en verf -> een

Nadere informatie

Vermeden CO 2 emissies door recycling van e-waste

Vermeden CO 2 emissies door recycling van e-waste Vermeden CO 2 emissies door recycling van e-waste Monitoring 2013 Datum: 6-5-2014 Versie: Eindrapport Project nummer: CL1039 In opdracht van: Hendrik Bijker, Wecycle. Uitgevoerd door: Jorrit Leijting,

Nadere informatie

Milieu-impact van groene wandsystemen

Milieu-impact van groene wandsystemen Groen Bouwen: Groene gevels voor duurzame gebouwen en steden Milieu-impact van groene wandsystemen Lisa Wastiels, An Janssen WTCB Met de financiële steun van: 1 Milieu-impact van groene wanden 1. Levenscyclusanalyse

Nadere informatie

Duurzaam inkopen, gewoon doen!

Duurzaam inkopen, gewoon doen! Duurzaam inkopen, gewoon doen! Duurzaam Inkopen, 27 januari 2010 ir. Mark Hoogbergen Adviseur Agenda 1 Introductie 4 Criteria 2 Waarom 5 Aan de slag 3 Doelstelling > Menu extra s Agentschap NL Als het

Nadere informatie

Kwantificeren van Milieuprestatie. Mantijn van Leeuwen

Kwantificeren van Milieuprestatie. Mantijn van Leeuwen Kwantificeren van Milieuprestatie Mantijn van Leeuwen NIBE (Experts in Sustainability) Ondersteund door LCA gegevens, maakt u betere beslissingen NIBE speelt een centrale rol tussen producenten, ontwerpers,

Nadere informatie

Toelichting op EMVI formules. Jan Siderius

Toelichting op EMVI formules. Jan Siderius Toelichting op EMVI formules Jan Siderius Toelichting op EMVI formules EMVI of P:Q verhouding? Richtlijn overheidsopdrachten 2014/24 (vervanging 2004/18) Oude richtlijn: Keuze Laagste prijs of EMVI Nieuwe

Nadere informatie

Bouwend Nederland en duurzaam Mag het een onsje meer zijn? Jos van Alphen

Bouwend Nederland en duurzaam Mag het een onsje meer zijn? Jos van Alphen Jos van Alphen Even voorstellen: Wat meten wij zoal? Kwaliteit van aankondigingen (transparantie, kosten) Termijnen (haastwerk is ongezond) Eisen aan inschrijvers (proportioneel?) Gunningscriteria (prijsbederf)

Nadere informatie

Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen?

Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen? Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen? Docentendag CBBE, Sustainable Transition & Sustainability Analysis in de Biobased Economy, 4 februari 2015 Dr ir Jerke W. de Vries w w w. h o g e s c h o o l v

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse en de bouw Streven naar een meetbare en berekenbare duurzaamheid van gebouwen

Levenscyclusanalyse en de bouw Streven naar een meetbare en berekenbare duurzaamheid van gebouwen Levenscyclusanalyse en de bouw Streven naar een meetbare en berekenbare duurzaamheid van gebouwen Pieter Van Laere - Sustainable Development Manager Saint-Gobain Construction Products - ISOVER De kers

Nadere informatie

EMVI, de nieuwe aanbestedingswet en duurzaamheid

EMVI, de nieuwe aanbestedingswet en duurzaamheid EMVI, de nieuwe aanbestedingswet en duurzaamheid Marjo Meeuwsen-Dek www.justionadvocaten.nl Middelburg Rotterdam 1. Europese richtlijnen Richtlijnen 2004/17 en 2004/18 (en 2007/66) Aanbestedende dienst

Nadere informatie

Verantwoorde keuze van bestratingsproducten

Verantwoorde keuze van bestratingsproducten Verantwoorde keuze van bestratingsproducten Bij de keuze van producten voor bestratingen gelden verschillende afwegingsfactoren. De impact van een bepaalde keuze op het milieu is daar één van, een factor

Nadere informatie

[MISSION SUSTAINABLE]

[MISSION SUSTAINABLE] [MISSION SUSTAINABLE] PRAKTISCH INNOVEREN IN BESTAANDE GEBOUWEN [MISSION SUSTAINABLE] Bert van Renselaar Manager Operations @ CFP Green Buildings TITEL GROEIENDE WERELDBEVOLKING LEGT STEEDS GROTER BESLAG

Nadere informatie

Relevantie van (carbon) footprinting voor telers. Jasper Scholten 23 juni 2011

Relevantie van (carbon) footprinting voor telers. Jasper Scholten 23 juni 2011 Relevantie van (carbon) footprinting voor telers Jasper Scholten 23 juni 2011 Inhoud 1. Blonk Milieu Advies 2. Levenscyclusanalyse (LCA) 3. Carbon Footprinting 4. Footprint van brouwgerst 5. Footprint

Nadere informatie

Circulair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie

Circulair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie Circulair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie Opdrachtgevers: - Provincie Utrecht - Gemeente Utrecht - Gemeente Amersfoort Middag/avond over biobased aanbesteden Centre of Expertise

Nadere informatie

Een tool in ontwikkeling op basis van de MMG berekeningswijze

Een tool in ontwikkeling op basis van de MMG berekeningswijze Een tool in ontwikkeling op basis van de MMG berekeningswijze Seminaries Duurzaam Bouwen, Leefmilieu Brussel 29 januari 2016 Evi Rossi, AMB, dienst Databeheer & Statistiek Roos Servaes, AMB, dienst Beleidsinnovatie

Nadere informatie

Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0

Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0 Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0 Ir. Piet van Luijk / min. BZK 03-12-2013 1 Waar staan we Bepalingsmethode die aansluit op Europese bepalingsmethoden Nationale MilieuDatabase die geschikt

Nadere informatie

Een plek aan tafel samen werken. Tom van Eck Emiel Mulder Hans van den Berg

Een plek aan tafel samen werken. Tom van Eck Emiel Mulder Hans van den Berg Een plek aan tafel samen werken. Tom van Eck Emiel Mulder Hans van den Berg Waarom die plek aan tafel? Maar hóe dan? Samenwerken op basis van vertrouwen: kan en mag dat? Hans van den Berg Adviseur bij

Nadere informatie

dr. ir. Ralph Hamerlinck en ir. Jan-Pieter den Hollander Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen en Webtools voor duurzaamheid

dr. ir. Ralph Hamerlinck en ir. Jan-Pieter den Hollander Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen en Webtools voor duurzaamheid Seminar duurzaam bouwen met staal dr. ir. Ralph Hamerlinck en ir. Jan-Pieter den Hollander Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen en Webtools voor duurzaamheid Inhoud Inleiding ontwikkelingen duurzaam

Nadere informatie

TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie. Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 1 april 2015

TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie. Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 1 april 2015 TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 1 april 2015 Doel Ontwikkeling van integrale methodiek om de milieueffecten als gevolg van energiegebruik

Nadere informatie

Methode en data in Europees perspectief

Methode en data in Europees perspectief Methode en data in Europees perspectief SBK-symposium Nationale Milieudatabase 24 februari 2011 Agnes Schuurmans (vz normcie 351 281 / lid SBK-TIC / Rockwool) Europese ontwikkelingen waarvoor milieu-informatie

Nadere informatie

Synthesenota BREEAM: Duurzaamheid meten

Synthesenota BREEAM: Duurzaamheid meten Synthesenota BREEAM: Duurzaamheid meten Frank De Troyer Prof. Dr. Ir. Arch. Departement Architectuur Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening (ASRO) KULeuven Frank.DeTroyer@asro.kuleuven.be BREEAM + meten FDT

Nadere informatie

Materials and Ecological Engineering

Materials and Ecological Engineering Werkcollege -09 14 oktober 2011 Materials and Ecological Engineering Opdracht 3 - milieubelasting prof.dr.ir. Michiel Haas 1 Collegedictaat bestuderen Hfdst 1-4 hebben jullie al geleerd voor kennistest

Nadere informatie

Starters Handleiding DuboCalc Project versie 4.0 21 juni 2015. DuboCalc Project 4.0 StartersHandleiding

Starters Handleiding DuboCalc Project versie 4.0 21 juni 2015. DuboCalc Project 4.0 StartersHandleiding Starters Handleiding DuboCalc Project versie 4.0 21 juni 2015 DuboCalc Project 4.0 StartersHandleiding Inhoud 1 Aan de slag met DuboCalc Project... 5 1.1 Wat is DuboCalc Project?... 5 1.2 Starten van

Nadere informatie

? ? 1990 B Hergebruik C Recycling D Verbranden voor energie E Verbranden F Storten of lozen = 10% van het totaal verwerkte afval 2010 B Hergebruik C Recycling D Verbranden voor energie E Verbranden F Storten

Nadere informatie

Duurzaam energie en materiaal gebruik

Duurzaam energie en materiaal gebruik SBRCURnet symposium DUURZAAM BOUWEN EN HET GEBRUIK VAN (REKEN)TOOLS Duurzaam energie en materiaal gebruik prof.dr.ir. Michiel Haas 12-06-2013 1 Inhoud Bouwindustrie is belangrijk Geen energieprobleem Materialen

Nadere informatie

Slimmer werken met gunning op Beste Prijs-Kwaliteitsverhouding. Jos van Alphen Bijeenkomst IPG

Slimmer werken met gunning op Beste Prijs-Kwaliteitsverhouding. Jos van Alphen Bijeenkomst IPG Slimmer werken met gunning op Beste Prijs-Kwaliteitsverhouding Jos van Alphen Bijeenkomst IPG 7-12-2016 Evaluatie Aanbestedingswet Lasten Aanbestedende diensten: Goedkoper: Gebruik elektronische middelen

Nadere informatie

Praktisch aan de slag met 114 definities voor circulair inkopen

Praktisch aan de slag met 114 definities voor circulair inkopen Praktisch aan de slag met 114 definities voor circulair inkopen Circulariteit bij Alliander 14-12-2017 Hendrik de Vries, Consultant Circulaire Economie Liandon EC, onderdeel van Alliander Werkgebied en

Nadere informatie

Aluminium, LCA en EPD

Aluminium, LCA en EPD Symposium Duurzaam Aluminium 5 februari 2015 Aluminium, LCA en EPD Harry van Ewijk IVAM UvA BV www.ivam.uva.nl IVAM UvA BV Opgericht in 1993 vanuit de Vakgroep Milieukunde UvA is enige aandeelhouder 15

Nadere informatie

CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2017

CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2017 CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2017 Naam opdrachtgever: Raedthuys Holding B.V. Adres: Hengelosestraat 569 Plaats: Enschede Uitgevoerd door: Zienergie BV Adres: Dokter Stolteweg 2 Plaats Zwolle

Nadere informatie

Aanpak duurzaam GWW in de praktijk Meerwaarde door een integrale aanpak. Imagine the result

Aanpak duurzaam GWW in de praktijk Meerwaarde door een integrale aanpak. Imagine the result Aanpak duurzaam GWW in de praktijk Meerwaarde door een integrale aanpak Even voorstellen: Esther Heijink Sr. adviseur veiligheid en duurzaamheid bij ARCADIS Programmamanager Duurzaamheid divisie Mobiliteit

Nadere informatie

Vergelijking milieuaspecten LEDlichtbakken

Vergelijking milieuaspecten LEDlichtbakken Vergelijking milieuaspecten LEDlichtbakken Nulmeting Datum: 22 november 2012 Versie: Eindrapport Project nummer: C423 In opdracht van: Uitgevoerd door: Vakgroep Lichtreclame, Uneto-VNI Jorrit Leijting,

Nadere informatie

Welk perspectief heeft beton voor de transitie naar een klimaat neutrale en circulaire economie? Mantijn van Leeuwen (NIBE)

Welk perspectief heeft beton voor de transitie naar een klimaat neutrale en circulaire economie? Mantijn van Leeuwen (NIBE) Welk perspectief heeft beton voor de transitie naar een klimaat neutrale en circulaire economie? Mantijn van Leeuwen (NIBE) Klimaatakkoord Moet de invulling geven aan ons kabinetsbeleid: Broeikasgassen

Nadere informatie

INFRASUCCES. LCC Tender. Het bureau voor het duurzame aanbestedingen in de bouw

INFRASUCCES. LCC Tender. Het bureau voor het duurzame aanbestedingen in de bouw INFRASUCCES LCC Tender Het bureau voor het duurzame aanbestedingen in de bouw Inhoud Duurzaam aanbesteden EMVI Rekenmodellen ikalm LCC Tender Innovatieve contracten Duurzaam aanbesteden Doel van de aanbesteding

Nadere informatie

Aanbesteding anno 2014

Aanbesteding anno 2014 Aanbesteding anno 2014 Facts & figures over ontwikkelingen in de aanbestedingsmarkt Aanbesteding 2014 Zoetermeer, 26 november 2014 1 Inleiding Inleiding Welke veranderingen heeft de aanbestedingswet teweeggebracht?

Nadere informatie

E-learning Leernetwerk Samenwerking Markt en Overheid. CO2-arm en circulair inkopen vanuit 3 verschillende perspectieven

E-learning Leernetwerk Samenwerking Markt en Overheid. CO2-arm en circulair inkopen vanuit 3 verschillende perspectieven E-learning Leernetwerk Samenwerking Markt en Overheid CO2-arm en circulair inkopen vanuit 3 verschillende perspectieven WELKOM Van harte welkom bij de e-learning Leernetwerk Samenwerking Markt en Overheid.

Nadere informatie

MilieuPrestatieGebouwen

MilieuPrestatieGebouwen MilieuPrestatieGebouwen @Merosch_ @Merosch_Llab linkedin.com/company/merosch merosch.nl merosch.nl/living-lab Inhoud Wat is de MilieuPrestatie Gebouwen? Waarom is de MilieuPrestatie Gebouwen ingevoerd?

Nadere informatie

WAT BRENGT DE TOEKOMST NOG MEER VOOR DE EVALUATIE VAN DE MILIEUPRESTATIES VAN GEBOUWEN EVOLUTIE OP EUROPEES NIVEAU

WAT BRENGT DE TOEKOMST NOG MEER VOOR DE EVALUATIE VAN DE MILIEUPRESTATIES VAN GEBOUWEN EVOLUTIE OP EUROPEES NIVEAU WAT BRENGT DE TOEKOMST NOG MEER VOOR DE EVALUATIE VAN DE MILIEUPRESTATIES VAN GEBOUWEN EVOLUTIE OP EUROPEES NIVEAU LAETITIA DELEM & LISA WASTIELS WTCB DUURZAME ONTWIKKELING CSTC DEVELOPPEMENT DURABLE 1

Nadere informatie

CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2016

CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2016 CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2016 Naam opdrachtgever: Raedthuys Holding B.V. Adres: Hengelosestraat 569 Plaats: Enschede Uitgevoerd door: Zienergie BV Adres: Dokter Stolteweg 2 Plaats Zwolle

Nadere informatie

LCA Studie Levens Cyclus Analyse van enkele tropische houtsoorten ten behoeve van damwanden

LCA Studie Levens Cyclus Analyse van enkele tropische houtsoorten ten behoeve van damwanden LCA Studie Levens Cyclus Analyse van enkele tropische houtsoorten ten behoeve van damwanden Management samenvatting Inleiding Damwanden zijn een belangrijke markt voor duurzaam geproduceerd tropisch hout,

Nadere informatie

CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2018

CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2018 CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2018 Naam opdrachtgever: Raedthuys Holding B.V. Adres: Hengelosestraat 585 Plaats: Enschede Uitgevoerd door: Adres: Plaats Telefoon: e-mail: Jan Manenschijn Datum

Nadere informatie

De sleutel naar circulair werk?

De sleutel naar circulair werk? LEVENSCYCLUSKOSTEN De sleutel naar circulair werk? 7 december 2018 Daan Versteeg versteeg@rozemond.nl nl.linkedin.com/in/daan-versteeg-9381b43 Bouwen op een ruimteschip Thomas Rau: Hé wacht even, de aarde

Nadere informatie

Wat is de Environmental Product Declaration (EPD)?

Wat is de Environmental Product Declaration (EPD)? Wat is de Environmental Product Declaration (EPD)? In een Environmental Product Declaration of EPD wordt in een 11-tal impactcategoriën de milieu-impact van een product uitgedrukt in getallen. Het is een

Nadere informatie

Innovatief aanbesteden van gras

Innovatief aanbesteden van gras Ervaringen Flevoland en Utrecht Peter Aardema Adviseur Infra Provincie Flevoland - Bermbeheer in Flevoland - Beleid verwerking bermmaaisel - Aanbesteding maaibestek Flevoland Oost (met prestatieverklaring

Nadere informatie

EMVI. De nieuwe wereld van aanbesteden. Objectum b.v. 1

EMVI. De nieuwe wereld van aanbesteden. Objectum b.v. 1 EMVI De nieuwe wereld van aanbesteden Objectum b.v. 1 Introductie Lex van Dop Machteld van Waveren Hogervorst Objectum verzorgt aanbestedingen vanuit haar disciplines: Plantontwikkeling I Bouwprocesmanagement

Nadere informatie

INHOUD. Waarom een vergelijkingstool? INSIDE/INSIDE als koploper. Wat is INSIDE/INSIDE? Hoe werkt INSIDE/INSIDE? Wat is een LCA?

INHOUD. Waarom een vergelijkingstool? INSIDE/INSIDE als koploper. Wat is INSIDE/INSIDE? Hoe werkt INSIDE/INSIDE? Wat is een LCA? INHOUD Waarom een vergelijkingstool? INSIDE/INSIDE als koploper Wat is INSIDE/INSIDE? Hoe werkt INSIDE/INSIDE? Wat is een LCA? Welke informatie heb ik nodig? Wat is een EPD? Hoe kom ik aan een EPD? 4 7

Nadere informatie

Professioneel Duurzaam Inkopen, hoe doet u dat? Karin van IJsselmuide Duurzaam inkopen veroorzaakt een kettingreactie

Professioneel Duurzaam Inkopen, hoe doet u dat? Karin van IJsselmuide Duurzaam inkopen veroorzaakt een kettingreactie Professioneel Duurzaam Inkopen, hoe doet u dat? Take Padding take.padding@pianoo.nl Karin van IJsselmuide k.vanijsselmuide@nevi.nl Duurzaam inkopen veroorzaakt een kettingreactie 1 Duurzaam inkopen 5 fasen

Nadere informatie

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen 2018-2020 1 Inleiding De gemeenten Aa en Hunze, Assen, Noordenveld en Tynaarlo hebben het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen ondertekend. Met deelname

Nadere informatie

Vergelijking milieuaspecten LED-lichtbakken

Vergelijking milieuaspecten LED-lichtbakken Vergelijking milieuaspecten LED-lichtbakken Monitoring 2015 (meting 4 van 5) Datum: 5 juni 2015 Versie: 1.1 In opdracht van: Uitgevoerd door: Terry Heemskerk Vakgroep Lichtreclame, Uneto-VNI Laura Golsteijn

Nadere informatie

INHOUD. Waarom een vergelijkingstool? INSIDE/INSIDE als koploper. Wat is INSIDE/INSIDE? Hoe werkt INSIDE/INSIDE? Wat is een LCA?

INHOUD. Waarom een vergelijkingstool? INSIDE/INSIDE als koploper. Wat is INSIDE/INSIDE? Hoe werkt INSIDE/INSIDE? Wat is een LCA? INHOUD Waarom een vergelijkingstool? INSIDE/INSIDE als koploper Wat is INSIDE/INSIDE? Hoe werkt INSIDE/INSIDE? Wat is een LCA? Welke informatie heb ik nodig? Wat is een EPD? Hoe kom ik aan een EPD? 4 7

Nadere informatie

Building Circularity Index [BCI] Westerlo [Kamp C] 4 oktober 2018

Building Circularity Index [BCI] Westerlo [Kamp C] 4 oktober 2018 Building Circularity Index [BCI] Westerlo [Kamp C] 4 oktober 2018 De lat steeds iets hoger leggen De technieken volgen vanzelf. Merwedekanaalzone Nordic five level structure Achterliggende doelen van de

Nadere informatie

Bouwmaterialen en Milieu

Bouwmaterialen en Milieu Verantwoord gevelonderhoud 22/11/2012 Bouwmaterialen en Milieu prof.dr.ir. Michiel Haas 1 DUBOkeur en Milieuclassificaties 2 Wat is DUBOkeur? IS GOED VOOR JE HUMEUR 3 Wat is DUBOkeur? DUBOkeur is het enige

Nadere informatie

Netwerk Betonketen 27 februari 2017 Nijverdal Daaf de Kok

Netwerk Betonketen 27 februari 2017 Nijverdal Daaf de Kok Netwerk Betonketen 27 februari 2017 Nijverdal Daaf de Kok 1 Netwerk Betonketen Waarom? Waar gaat het over Wie ben ik Waarom willen we iets met duurzaamheid Waarom willen we iets met beton Waarom nu Waarom

Nadere informatie

In 2018 het eerste circulaire fietspad en viaduct: Flink wat haken en ogen bij circulair inkopen

In 2018 het eerste circulaire fietspad en viaduct: Flink wat haken en ogen bij circulair inkopen Page 1 of 5 Je bent succesvol ingelogd. Nieuws 28 dec 2018 In 2018 het eerste circulaire fietspad en viaduct: Flink wat haken en ogen bij circulair inkopen label: bouwbreed Premium 2487 Circulair inkopen

Nadere informatie

Invloed op duurzaamheid als constructeur via de MPG

Invloed op duurzaamheid als constructeur via de MPG Invloed op duurzaamheid als constructeur via de MPG Olga van der Velde Datum: 14-06-2018 Constructeursdag Circl paviljoen www.nibe.org o.vandervelde@nibe.org 06 34 06 54 25 Voorstelronde: NIBE in het kort

Nadere informatie

Curaçao Carbon Footprint 2015

Curaçao Carbon Footprint 2015 Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding

Nadere informatie

Duurzaam is de toekomst Wat is uw idee?

Duurzaam is de toekomst Wat is uw idee? 15/10/2015 Duurzaam is de toekomst Wat is uw idee? Agenda Introductie AEA Group Duurzaam ondernemen Wat is een LCA LCA in de praktijk Wat kunt u met LCA 1 Introductie AEA group Spin-off van Looije Agro

Nadere informatie

ERVARING MET BEST VALUE PROCUREMENT ALS OPDRACHTGEVER BIJ GEMEENTE SCHIEDAM

ERVARING MET BEST VALUE PROCUREMENT ALS OPDRACHTGEVER BIJ GEMEENTE SCHIEDAM ERVARING MET BEST VALUE PROCUREMENT ALS OPDRACHTGEVER BIJ GEMEENTE SCHIEDAM Even voorstellen 1. Jan Hendrik Bouman 2. Werkzaam bij Inter Project Management 3. Gedetacheerd als Algemeen projectleider bij

Nadere informatie

Duurzaamheid bij RWS. Van visie naar praktijk. Annette Augustijn. Symposium Duurzame Infrastructuur 28 april 2011, Woerden

Duurzaamheid bij RWS. Van visie naar praktijk. Annette Augustijn. Symposium Duurzame Infrastructuur 28 april 2011, Woerden Ministerie van Infrastructuur en Milieu Duurzaamheid bij RWS Van visie naar praktijk Symposium Duurzame Infrastructuur 28 april 2011, Woerden Annette Augustijn Programmadirecteur Duurzaam RWS 28 april

Nadere informatie

Definitie. Wat is Duurzaamheid?

Definitie. Wat is Duurzaamheid? Duurzaamheid Definitie Wat is Duurzaamheid? Waarom is duurzaamheid belangrijk? Bevolkingsgroei 7naar 9Miljard Waarom is duurzaamheid belangrijk? Grondstofschaarste Waarom is duurzaamheid belangrijk? Ontbossing

Nadere informatie

Zaal STUDIO -1 Duurzaam aankopen: maak je bestekcriteria circulair

Zaal STUDIO -1 Duurzaam aankopen: maak je bestekcriteria circulair Zaal STUDIO -1 Duurzaam aankopen: maak je bestekcriteria circulair Circulaire Fietsbruggen VVSG Klimaatdag 3 mei 2019 Stad Antwerpen Tom Vinck Aanleiding: Fietsbrug Berchem klaar F1 : fietsostrade Antwerpen-Mechelen

Nadere informatie

SuFiQuaD. Sustainability, Financial and Quality evaluation of Dwelling types. Frank De Troyer, Karen Allacker. OVAM 1 oktober 2009.

SuFiQuaD. Sustainability, Financial and Quality evaluation of Dwelling types. Frank De Troyer, Karen Allacker. OVAM 1 oktober 2009. SuFiQuaD Sustainability, Financial and Quality evaluation of Dwelling types Frank De Troyer, Karen Allacker. OVAM 1 oktober 2009 1 Doel Presentatie Wat kunnen we uit SuFiQuaD project leren voor een toekomstgericht

Nadere informatie

Naar een circulaire buitenruimte Wouter Schik, stimulator duurzaamheid gemeente Amersfoort

Naar een circulaire buitenruimte Wouter Schik, stimulator duurzaamheid gemeente Amersfoort Naar een circulaire buitenruimte Wouter Schik, stimulator duurzaamheid gemeente Amersfoort 16 januari 2019 Belang circulaire buitenruimte gemeenten Ca. 90% voetafdruk gemeenten door projecten en beheer

Nadere informatie

JEROEN THOMASSEN BRUIL INFRA BV

JEROEN THOMASSEN BRUIL INFRA BV JEROEN THOMASSEN BRUIL INFRA BV EMVI TENZIJ.. Hoe kan een aannemer zich ECHT onderscheiden? WORSTELEN MET NIEUWE AANBESTEDINGSWET Vanaf april 2013 gunnen op EMVI..tenzij. Is het zinvol..of is het wet?

Nadere informatie

Vergelijking milieuaspecten led-letter reclameverlichting

Vergelijking milieuaspecten led-letter reclameverlichting VAKGROEP LICHTRECLAME Vergelijking milieuaspecten led-letter reclameverlichting Monitoring 212 De techniek waarop Nederland draait 1 UNETO-VNI, februari 213, Zoetermeer Niets uit deze uitgave mag worden

Nadere informatie

Tabel 1 Basisprofiel standaard geleiderails

Tabel 1 Basisprofiel standaard geleiderails Memo Aan: Kenmerk: Betreft: Van: Delft, 8 mei 2014 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, Verzinkerij Van Aert LCA-resultaten van s Basisprofielen van de standaard s en de verzinkte s en vergelijking

Nadere informatie

BREEAM-NL Infra. Keurmerk voor duurzame infrastructuur. Jeroen van Haasteren DGBC

BREEAM-NL Infra. Keurmerk voor duurzame infrastructuur. Jeroen van Haasteren DGBC BREEAM-NL Infra Keurmerk voor duurzame infrastructuur Jeroen van Haasteren DGBC Inhoud Introductie DGBC Introductie BREEAM Toelichting BREEAM-NL Infra Tot slot Vragen De Dutch Green Building Council Primaire

Nadere informatie

25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility

25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility E-mobility 25% The transition towards sustainable mobility Prof. Dr. ir. Joeri Van Mierlo Director of Mobility, Logistics and Automotive Technology Research Centre 57% NOx 25% PM 2 1 Billion Euro s per

Nadere informatie

Vermeden broeikaseffect door recycling van e-waste

Vermeden broeikaseffect door recycling van e-waste Vermeden broeikaseffect door recycling van e-waste 29-214 Datum: 27 juli 215 Versie: 1.1 In opdracht van: Opgesteld door: Hendrik Bijker Wecycle Laura Golsteijn Marisa Vieira Dit rapport is geschreven

Nadere informatie

Product Sustainability Indicator

Product Sustainability Indicator Product Sustainability Indicator Waarom een scorecard? Duurzaam bouwen is al lang geen trend meer. De vraag naar duurzame gebouwen groeit en daarmee de vraag naar duurzame producten. Maar wat is een duurzaam

Nadere informatie

1. Vraag aan 3 aanwezigen: wat is een beoordelingsmethode en. 2. Workshop. Doel: aanwezigen (beter) beeld geven bij het

1. Vraag aan 3 aanwezigen: wat is een beoordelingsmethode en. 2. Workshop. Doel: aanwezigen (beter) beeld geven bij het Workshop beoordelingsmethodieken Workshop 11 12 februari 2015 Freek Gielen 1 Opzet workshop 1. Vraag aan 3 aanwezigen: wat is een beoordelingsmethode en welke beoordelingsmethode gebruik je nu? 2. Workshop.

Nadere informatie

[MISSION SUSTAINABLE] Praktisch innoveren in bestaande gebouwen

[MISSION SUSTAINABLE] Praktisch innoveren in bestaande gebouwen [MISSION SUSTAINABLE] Praktisch innoveren in bestaande gebouwen Bert van Renselaar Manager Operations @ CFP Green Buildings Expertgroep Circulaire en Inclusieve Economie @ FMN Groeiende wereldbevolking

Nadere informatie

Achter het Nieuws In deze rubriek geven verschillende auteurs uit het werkveld in het kort hun reactie op recente nieuwsitems over cost en value

Achter het Nieuws In deze rubriek geven verschillende auteurs uit het werkveld in het kort hun reactie op recente nieuwsitems over cost en value Achter het Nieuws In deze rubriek geven verschillende auteurs uit het werkveld in het kort hun reactie op recente nieuwsitems over cost en value engineering. Dit zijn persoonlijke reacties van de auteurs

Nadere informatie

Duurzaam construeren met. Frans van Herwijnen

Duurzaam construeren met. Frans van Herwijnen Duurzaam construeren met Frans van Herwijnen 1 Duurzaam construeren 1. Ontwerpen op levensduur (flexibel, aanpasbaar, demontabel) 2. Inzet massa als warmteaccumulator (BKA) 3. Hergebruik van bestaande

Nadere informatie