Natuurwetgeving 1/04/2019. Wat? Ma at regelen buiten de bes chermde gebieden

Transcriptie

1 CURSUS Natuurwetgeving Wat? Wijzigen vegetatie en KLE Bermbesluit Natuurmanagement Basis Deel 4: Maatregelen buiten de beschermde gebieden, soortbescherming en handhaving Wijziging van vegetatie en KLE Art regeling BVR 1998 tot vaststelling van nadere regels ter uitvoering van het Natuurdecreet: (relatief) verbod natuurvergunning Omzendbrief LNW/98/01 van 10 november 1998 betreffende algemene maatregelen inzake natuurbehoud en wat de voorwaarden voor het wijzigen van vegetatie en KLE sbetreft volgens het B.Vl.R. van 23 juli 1998 ( ) en Code van Goede Natuurpraktijk i.f.v. wijziging van vegetatie en KLE s. Wijziging van vegetatie en KLE Vegetatie? natuurlijke of halfnatuurlijke begroeiingen met alle spontaan gevestigde kruid-, struweelen bosbegroeiingen. Onafhankelijk of het abiotisch milieu door de mens beïnvloed is of niet. Zowel begroeiingen in water en op het land. Ook bossen. Geen cultuurgewassen. Kleine landschapselementen? lijn- en puntvormige elementen, met inbegrip van de bijhorende vegetaties, waarvan het uitzicht, de structuur of de aard al dan niet het resultaat zijn van menselijk handelen en die deel uitmaken van de natuur. Zoals: bermen, bronnen, bomen, dijken, graften, houtkanten, hagen, holle wegen, hoogstamboomgaarden, perceelsrandbegroeiingen, sloten, struwelen, poelen, veedrinkputten en waterlopen Maatregelen buiten de beschermde gebieden tekstvak Wijziging van vegetatie en KLE Cursus Bosbouwbekwaamheid Beheer van natuurgebieden 5 Stapsgewijs redeneren: 1. Is er sprake van een vrijstelling van het verbod of de vergunningsplicht? Indien ja OK, wijzigen maar (zorgplicht!)! 2. Indien niet is er sprake van een verbod? Indien ja verboden (tenzij afwijking verkregen van minister) 3. Indien niet in een zonewaar vergunningsplicht geldt? Indien niet OK (zorgplicht!) 4. Indien ja is het een vergunningsplichtige wijziging? Indien niet OK (zorgplicht!) Indien ja Vergunning vragen (omgevingsvergunning voor wijzigen van de vegetatie = de vroegere natuurvergunning) 1

2 Vrijstellingen van verbod of vergunningsplicht: Op huiskavel én binnen 100 m van vergunde woning of stallen (50 m in de 4 groene gebieden : groen-, bos-, park-of buffergebieden) onthoud: binnen de afgebakende tuin Omgevingsvergunning waarbij advies ANB gevraagd werd De werken zijn expliciet opgenomen in goedgekeurd beheerplan (bos-, natuur-, landinrichting-, kavelplan, landschapsbeheerplan, natuurinrichtingsproject of natuurrichtplan) De werken worden uitgevoerd op basis van een machtiging of goedkeuring in toepassing van Bosdecreet Voor normale onderhoudswerken (cfr. Code Goede Natuurpraktijk) Het wijzigen van volgende vegetaties en KLE sis VERBODEN: Holle wegen, graftenen bronnen (overal) Historisch permanent grasland (incl. microreliëf en poelen) in specifieke gevallen Vennen en heiden (Bijlage V -overal) Moerassen en waterrijke gebieden (Bijlage V overal) Duinvegetaties (Bijlage V overal) Individuele afwijkingen op verbod: doorbevoegde Vlaamseminister binnen 3 maanden gemotiveerd (technische redenen)+ incl. voorstel maatregelen ter naleving zorgplicht + voorstel compenserende maatregelen voor natuurherstel of -ontwikkeling Maatregelen buiten de beschermde gebieden tekstvak Cursus Bosbouwbekwaamheid Beheer van natuurgebieden 11 Waar geldt de vergunningsplicht? Vegetatiewijziging: groen-, park-, bos-en buffergebieden vallei-en brongebieden, agrarische gebieden met ecologisch belang of waarde, agrarische gebieden met bijzondere waarde natuurontwikkelingsgebieden beschermde duingebieden (Duinendecreet) SBZ-H, SBZ-V, Ramsargebieden Kleine Landschapselementen: idem + agrarische gebieden, landschappelijk waardevolle agrarische gebieden, IVON 2

3 Welke activiteiten zijn vergunningsplicht? Vegetatiewijziging: afbranden vernietigen, beschadigenof doenafstervenvan vegetatie met mechanische of chemische middelen reliëfwijziging, incl. nivellering microreliëf (on)rechtstreeks wijzigenwaterhuishouding doordrainage, ontwatering, dichten of wijzigen van het overstromingsgebied wijzigenhistorisch permanent grasland(hpg) in specifieke gevallen Welke activiteiten zijn vergunningsplicht? Vergunningsplichtigewijzigingen van KLE s: rooienof anderszins verwijderen en beschadigen van houtachtige beplantingen op weg-, waterweg- of spoorwegbermen of op het taludvan holle wegen, langswaterlopen, dijkenof taluds, van heggen, houtwallen, bomenrijen en hoogstamboomgaarden wijzigenvan vegetatie bijkle, incl. perceelsrandbegroeiingen en sloten Voorbeeld Welke activiteiten zijn vergunningsplicht? Vergunningsplichtigewijzigingen van KLE s: uitgraven, verbreden, rechttrekken en dichten van stilstaande waters, poelen of waterlopen wijzigen van sloten, greppels, laantjes, poelen, uitgesproken microreliëf, bronnen, kwelzones en andere kleine landschapselementen in de hist. perm. graslanden in het agrarisch gebied met landschappelijke waarde binnen landbouwstreek de Polders Voorbeeld 3

4 Natuurbehoudsrecht: onderdelen SOORTGERICHT NATUURBELEID natuur vogels jacht riviervisserij aanvullend HORIZONTALE MAATREGELEN GEBIEDSGERICHT NATUURBELEID natuur bos landschap randvoorwaarden KWANTITEIT incl. ruimtelijke kwaliteit ruimtelijke ordening KWALITEIT milieukwaliteit milieuhygiëne Soortenbesluit = B.Vl.Reg. 15 mei 2009 met betrekking tot soortenbescherming en soortenbeheer (B.S. 13 augustus 2009, decretale basis: hoofdstuk VI Natuurdecreet) Luiken: Algemene bepalingen Inventarisatie en registratie Soortenbescherming Soortenbeheer Werking opvangcentra voor wilde dieren Houden beschermde soorten in gevangenschap Toezicht Luik 1: Toepassingsgebied Wel: inheemse soorten uitheemse vogels (voorkomend van nature in het wild op Europese grondgebied EU) of andere uitheemse soorten dan vogels die zijn opgenomen in bijlage IV HRL en bijlage 2 Verdrag van Bern overige uitheemse soorten, (voor wat betreft introductie in het wild of beheerregelingen voor in het wild voorkomende populaties ervan) invasieve uitheemse soorten van de Europese lijst voor het Vlaamse Gewest zorgwekkende invasieve uitheemse soorten Niet: gedomesticeerde soorten, rassen of variëteiten GGO s jachtwild soorten riviervisserij dier-en plantensoorten die vallen onder KB 1987 betreffende de bestrijding van voor planten en voor plantaardige producten schadelijke organismen in-, uit-en doorvoer van uitheemse soorten (= federaal) Luik 2: Inventarisatie en registratie INBO coördineert soorteninventarisatie in het raam van toezicht op staat van instandhouding Vaststelling rode lijsten door minister / om de 10 jaar te evalueren Rode lijst: indeling (~ zeldzaamheid en trend): uitgestorven ernstig bedreigd bedreigd kwetsbaar bijna in gevaar Opvolgen (potentieel) invasieve soorten 4

5 Luik 3: Soortenbescherming Beschermde soorten = Categorie 1, 2 of 3 in bijlage 1 SB van natureop het EU grondgebied in het wild voorkomende vogelsoorten Art. 1 Vogelrichtlijn uitheemse soorten bijlage IV Habitatrichtlijn (plant-en diersoorten van communautair belang die strikt moeten worden beschermd) uitheemse soorten bijlage II Verdrag van Bern (streng beschermde diersoorten) Bescherming hangt af van de categorie waarin de dieren geplaatst zijn! Beschermen via aantal verbodsbepalingen soortenbehoudsmaatregelen soortenbeschermingsprogramma s Categorie 1 Bv: bosspitsmuis, adder, hazelworm, alpenwatersalamander, geen vogels! geen Europees beschermde soorten toepassing algemene basisbeschermingsbepalingen MAAR: verbodsbepalingen mogen geen handelingen en activiteiten die de realisatie van de bestemmingsplannen verhinderen, onmogelijk maken ruimtelijke bestemming realiseren heeft voorrang op soortbescherming! Categorie 2 Bv: grijze en gewone zeehond, alle vogels en vissen in bijlage 1 SB EuropeestebeschermensoortenwaarvoorSBZmoetingesteldworden toepassingalgemenebasisbeschermingsbepalingen geen vrijstelling verbonden aan planologische bestemmingen ruimtelijke bestemming realiseren heeft geen voorrang op soortbescherming! Categorie 3 Bv: baardvleermuis, bever, franjestaart, hamster, wilde kat, gladde slang, boomkikker, kamsalamander, knoflookpad, vroedmeesterpad Strikte bescherming strengste beschermingsregeling Categorie 4 Jachtwild en riviervissen Aanvullende bescherming op jacht-en visserijregelgeving Categorie 5 Barbarijsepatrijs / Moerassneeuwhoen / Rode patrijs Soorten die in aanmerking komen voor vervoer Verbodsbepalingen t.a.v. specimens of eieren van beschermde soorten (Art. 10SB) 1. Ten aanzien van specimensvan beschermde diersoorten zijn de volgende handelingen verboden: 1 het opzettelijk doden; 2 het opzettelijk vangen; 3 het opzettelijk en betekenisvol verstoren, in het bijzonder tijdens de perioden van de voortplanting, de afhankelijkheid van de jongen, de overwintering en tijdens de trek. Het is verboden de eieren van beschermde diersoorten opzettelijk te vernielen, te beschadigen of te verzamelen. 5

6 Verbodsbepalingen t.a.v. specimens of eieren van beschermde soorten (Art. 10SB) 2. Ten aanzien van specimensvan beschermde plantensoorten of andere soorten organismen zijn de volgende handelingen verboden: 1 het opzettelijk plukken of verzamelen; 2 het opzettelijk afsnijden; 3 het opzettelijk ontwortelen; 4 het opzettelijk vernielen; 5 het verplanten. Specimen? elk dier of elke plant, levend of dood, elk deel van een dier of een plant of elk daaruit verkregen product, alsmede alle andere goederen, indien uit een begeleidend document de verpakking, een merk of een etiket, of uit andere omstandigheden blijkt dat het gaat om delen van dieren en planten of daaruit verkregen producten Eieren? zowel volledige als uitgeblazen eieren en eierschalen van de soorten die onder de bepalingen van dit besluit vallen Opzettelijk handelen? de verantwoordelijke wist en hoorde redelijkerwijze te weten dat de handeling kon leiden tot negatieve gevolgen. Verbodsbepalingen betreffende het onder zich hebben, het vervoeren en het verhandelen (Art. 12 SB) Het onder zich hebben, het vervoeren, het verhandelen of ruilen of het te koop of in ruil aanbieden van specimens of eieren van beschermde diersoorten of van specimensvan beschermde plantensoorten of andere organismen is verboden. Tenzij: - onder zich hebben en vervoeren van zeer kleine aantallen opgezette dieren voor educatie en wetenschap - Cat. 5 soorten Verbodsbepalingen ten aanzien van nesten, voortplantingsplaatsen en rustplaatsen van beschermde dieren (art. 14 SB) Het is verboden de nesten van beschermde vogelsoorten of de voortplantingsplaatsen of rustplaatsen van andere beschermde diersoorten dan vogels opzettelijk te vernielen, te beschadigen of weg te nemen. diersoorten waarbij categorie 3 is aangekruist in bijlage 1 onopzettelijk vernielen of beschadigen van de voortplantingsplaatsen of de rustplaatsen ook verboden! Verbodsbepalingen betreffende middelen, installaties en methoden voor het doden of vangen van dieren (art. 16 SB) Oefening 6 Oplossing Een bedrijfsleider heeft een terrein van m² gekocht in een industriegebied volgens het gewestplan. Het gaat om een terrein met enkele waterplassen, waarin salamanders leven. De bedrijfsleider wil op het terrein een bedrijfsgebouw oprichten en op de rest van het terrein een grasperk aanleggen. De waterplassen zullen dichtgegooid worden. Zal de bedrijfsleider het gebouw kunnen realiseren? Bespreek. Wijzigen van moerassen en waterrijke gebieden verboden te wijzigen vegetatie. De bevoegde Vlaamse minister kan het verbod opheffen, wat te verwachten is gezien het terrein de bestemming industriegebied heeft. Salamanders zijn beschermde dieren maar er kan om planologische reden afgeweken worden van de bescherming ingeval het een cat. 1 soort betreft. M.a.w. cat. 1 soorten kunnen de realisatie van het industriegebied niet beletten. Maar dit geldt niet voor de kamsalamander, cat. 3 soort, Europees beschermde soort strengste bescherming. Daarvan afwijken kan alleen als dwingende redenen van groot openbaar belang kunnen worden ingeroepen. Voor het nivelleren en ophogen van het terrein is een omgevingsvergunning nodig (aanmerkelijke reliëfwijziging). Voor het optrekken van het bedrijfsgebouw is uiteraard een omgevingsvergunning vereist. 6

7 Luik 4: soortenbeheer = bestrijding! ( soortenbeheersing ) Luik 5: erkende opvangcentra Bestrijding op basis van een beheerregeling Ontwerpbeheerregeling op te maken door ANB op initiatief van Vlaamse minister natuurbehoud en/of landbouw ( minister van omgeving, natuur en landbouw) Beheerregeling vastgesteld door Vl. Min.: geldig max. 5 jaar Luik6: Houdenbeschermdesoortenin gevangenschap Bestrijding: onder bepaalde voorwaarden, zie bijlage 3/1 SB Jachtdecreet(24 juli 1991) 4 uitvoeringsbesluiten: Het Jachtopeningsbesluit (28/06/2013): de regeling van de opening en de sluiting van de jacht (5-jaarlijks). Het Jachtvoorwaardenbesluit (25/04/2014): bepaalt de voorwaarden waaraan de jacht op verschillende wildsoorten moet voldoen. Het Jachtadministratiebesluit (25/04/2014): bundelt alle administratieve plichten waaraan een jager moet voldoen om in Vlaanderen te mogen jagen. Het Soortenschadebesluit (3/07/2009): regelt de volledige procedure die doorlopen moet worden voor die gevallen waarbij schade door jachtwildsoorten of beschermde diersoorten kan worden vergoed door de overheid. Wat is jagen? Jachtdaad = de handeling waarbij het wild gedood of gevangen wordt, alsmede de handeling waarbij dat wild met dat doel opgespoord en achtervolgd wordt ook levend vangen = jagen ook opsporen en achtervolgen met doel wild te doden of te vangen volgens regels jachtwetgeving (anders = stroperij) ook door drijvers en dragers van het wild Wat is wild? Volgens beperkende opsomming Art. 3 grof wild: damhert, edelhert, moeflon, ree, wild zwijn klein wild: haas, fazant, korhoen, patrijs waterwild: wilde eenden, krakeenden, slobeenden, kuifeenden, tafeleenden, pijlstaarten, wintertalingen, smienten, grauwe ganzen, rietganzen, watersnippen, meerkoeten, toppereenden, kolganzen, kleine rietganzen, Canadaganzen, waterhoenen, kieviten, zomertalingen, bokjes, goudplevieren; overig wild: boommarter, bunzing, hermelijn, konijn, steenmarter, verwilderde (huis)kat, vos, wezel, houtduif 7

8 Wie is eigenaar van het wild? resnullius (van niemand, als het in vrijheid leeft); wordt eigendom van diegene die zich er eerst meester van maakt aangeschoten wild: schutter moet bewijzen dat hij het op zijn eigen jachtterrein dodelijk heeft verwond en dan onmiddellijk en zonder ophouden is beginnen zoeken aangereden wild (valwild):hoort toe aan de aanrijder als niet opzettelijk gebeurde, anders illegale jachtdaad Jachtrecht Onderdeel van het eigendomsrecht van de grond waarop het wordt uitgeoefend (art 7: jagen op andermans grond is strafbaar ). Geen absoluut recht: beperkingen op tijdstippen, plaatsen en wijzen (en middelen) waarop en waarmee gejaagd mag worden. Jachtrecht mag pas uitgeoefende worden als in bezit van geldig jachtverlof + andere administratieve verplichtingen zoals het faunabeheerplan, wildrapport en voor grof wild: het afschotplan en de labels. Geregeld in Jachtvoorwaardenbesluiten Jachtopeningsbesluit Beperking van de jacht in de ruimte. Daar jagen waar men het jachtrecht bezit. plan van jachtterrein kunnen voorleggen Jagen op andermans grond zonder toestemming: verboden Schieten boven naburig jachtveld, zelfs als in eigen jachtveld is opgejaagd: verboden Opjagen van naburig naar eigen jachtveld: verboden T.o.v. woningen en gebouwen: verboden minder dan 150 m vuurwapens af te vuren, in de richting van de gebouwen Verboden op spoorwegen en aanhorigheden, uitgez. aangelanden, jacht met buidels en fretten op konijn Vervoer en verhandelen wild Algemene regel: verboden wild levend of dood te vervoeren of in handel te brengen, behalve van de opening tot en met de tiende dag volgend op de sluiting van de jacht op dit wild (grofwild, kleinwild en waterwild). Uitzondering: diepgevroren vlees van ree in gevangenschap gekweekt wild wild dat buiten het Vlaamse Gewest op legale manier werd verkregen wild dat afkomstig is van bestrijding (dit mag enkel vervoerd, maar niet verhandeld worden en bij het vervoeren van dergelijk wild dient men in het bezit te zijn van het meldingsformulier van de bestrijding) 8

9 Wildbeheereenheid (WBE): Een vrijwillig samenwerkingsverband tussen individuele jachtrechthouders binnen een ruimtelijk begrensd gebied. De jacht en wildbeheer Wildbeheereenheid (WBE): Werkingsgebied (min ha) omvat meerdere jachtterreinen waarop aan planmatig wildbeheer wordt gedaan. Meer info: Oefening 7 Karel De Vos is geslaagd voor zijn jachtexamen en gaat jagen in het bos van zijn grootvader. In het bos staan een aantal jachtkansels om de aanzitjacht uit te oefenen op het everzwijn. Zoek uit aan welke voorwaarden hij moet voldoen voor de aanzitjacht op het everzwijn? Wanneer is die jacht geopend op het everzwijn? Oefening 7 Bers-en aanzitjacht (loerjacht): soort jacht die slechts door één enkele jager beoefend wordt, zonder drijver of hond. Voorwaarden (algemene voorwaarden, voorwaarden voor de gewone jacht, voorwaarden voor de bijzondere bejaging) Jachtvoorwaardenbesluit: m=inhoud&ref=search Openingstijden jacht op het everzwijn Jachtopeningsbesluit ANB inhoudelijk bevoegd voor handhaving van: 1. het boswetboek van 19 december 1854; 2. de jachtwet van 28 februari 1882; 3. de wet van 1 juli 1954 op de riviervisserij; 4. de wet van 12 juli 1973 op het natuurbehoud; 5. het Bosdecreet van 13 juni 1990; 6. het Jachtdecreet van 24 juli 1991; 7. het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu; en alle bijbehorende uitvoeringsbesluiten. 9

10 + (al dan niet beperkte) handhavingsbevoegdheid: 1. het veldwetboek; 2. de CITES-wet van 28 juli 1981; 3. het materialendecreet van 23 december 2011; 4. het pesticidendecreet van 8 februari 2013; 5. het mestdecreet (controle van de afstandregels voor mest langs waterlopen binnen RKG en SBZ s); 6. de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) voor wat betreft ontbossingen. + handhaving van diverse Europese verordeningen, o.a. de verordening nr. 1143/2014 betreffende de preventie en beheersing van de introductie en verspreiding van invasieve uitheemse soorten. Van complexiteit naar eenvormigheid Milieuwetgeving: grote versnippering inzake regels handhaving bijzonder complex + 1 feit kon inbreuk op verschillende wetten of decreten inhouden ( samenloop ) vaak seponering omwille van procedurefouten. In 2009 eenvormige regeling inzake toezicht en handhaving. Via nieuw hoofdstuk XVI aan decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (DABM): Toezicht, Handhaving, veiligheidsmaatregelen = het handhavingsdecreet Wat is handhaving? Toezicht: gemandateerd persoon (toezichthouder) gaat na of alles naar behoren functioneert (zonder aanwijzing dat dit laatste niet zo zou zijn) Opsporing: actie die volgt uit het vaststellen van een misdrijf dat erop gericht is alle bewijsmateriaal te verzamelen om tot vervolging te kunnen overgaan beiden onder noemer handhaving Toezichthouders binnen ANB: een natuurinspecteur een boswachter de celhoofd Natuurinspectie een medewerker provinciale Natuurinspectie de regiobeheerder de celhoofd Beheer Toezichtrechten: recht op toegang, recht op inzage en kopie van zakelijke documenten, recht op onderzoek van zaken, recht op onderzoek van transportmiddelen, recht op ondersteuning (van deskundigen), recht op bijstand van de politie recht op het doen van vaststelling d.m.v. audiovisuele middelen. Zijn ook gewestelijk opsporingsambtenaar binnen ANB: de natuurinspecteurs de celhoofd Natuurinspectie de medewerkers van Natuurinspectie De celhoofdennatuurinspectie hebben daar boven op de hoedanigheid van hulpofficier van de Procureur des Konings (HPDK). + zij zijn de gemachtigde ambtenaren bevoegd voor het indienen van herstelvorderingen voor de rechtbank. Van complexiteit naar eenvormigheid Vroeger: alle overtredingen strafrechterlijk sanctioneerbaar nooit vervolgd gezien de werklast bij parketten en strafgerechten. Nu onderscheid tussen: Milieu-inbreuk: aanleiding tot bestuurlijke sancties. VR stelt lijst met milieu-inbreuken vast (zie bijlages DABM). Milieumisdrijf: strafrechtelijke straf of alternatieve bestuurlijke boete. 10

11 Uitsluitend bestuurlijk behandeld Bestuurlijke handhaving Bestuurlijke maatregelen kunnen de vorm aannemen van: Een bevel om maatregelen te nemen om de milieu-inbreuk of het milieumisdrijf te beëindigen, de gevolgen ervan ongedaan te maken of herhaling ervan te voorkomen Bevel om activiteiten, werkzaamheden of gebruik van zaken te beëindigen Op kosten van de overtreder Of een combinatie van deze maatregelen Meer info BE/wetgeving_en_subsidies/wetgeving/handhavingsdecreet 11