J a ar v e r sl a g 200

Transcriptie

1 Jaarverslag 2009

2

3 01 Voorwoord Eind 2008 maakten wij melding van terugvallende passagiersaantallen. De laatste twee maanden van 2008 zaten we op gemiddeld -7% ten opzichte van een jaar eerder. Onze verwachting dat dit een voorbode zou zijn voor de eerste maanden van 2009 kwam uit: over de eerste zes maanden van 2009 maakte 6% minder passagiers gebruik van Eindhoven Airport vergeleken met dezelfde maanden in De vliegbewegingen vielen zelfs te rug met 19%. Als gevolg van de economische recessie, maar met name door de invoering van de ticketbelasting per 1 juli 2008, stopten luchtvaartmaatschap pijen met het lanceren van nieuwe bestemmingen en werden enkele bestemmingen teruggebracht in aantal frequenties of in zijn geheel stop gezet. Zo verdwenen de lijndiensten naar Parijs, Hamburg, Valencia, en later in het jaar Bristol, uit het bestemmingenpakket. De kentering kwam toen de Nederlandse overheid, als onderdeel van het crisismaatregelenpakket, besloot de ticketbelasting met ingang van 1 juli 2009 af te schaffen. Als reactie hierop kondigden Wizzair en Ryanair een aantal nieuwe lijndiensten aan en kondigde Transavia aan met ingang van januari 2010 gedurende de wintermaanden naar Innsbruck te gaan vliegen. De nieuwe bestemmingen genereerden zoveel nieuwe passagiers in de tweede helft van 2009 dat het passagiersaantal over het hele jaar op een nieuw record uit is gekomen van ; een groei van 5% ten opzichte van was eveneens het jaar van de Alderstafel in Eindhoven. Onder voorzitterschap van oud-minister Hans Alders hebben alle stakeholders vanaf maart met elkaar gesproken over de voorwaarden waaronder Eindhoven Airport de capaciteit krijgt om de vraag naar vliegverkeer van de regio ook daadwerkelijk in te kunnen gaan vullen. Hoewel de gesprekken in een positieve sfeer verlopen en het proces zich in een afrondende fase be vindt, is de heer Alders er in 2009 nog niet in geslaagd om een advies omtrent Eindhoven Airport aan het kabinet aan te bieden. Op basis van een Ruimtelijk Economische Visie van de regio is een bedrijfsplan opgesteld voor Eindhoven Airport dat aantoont dat de luchthaven zich fasegewijs zou kunnen ontwikkelen tot ongeveer vliegbewegingen in Kern van de discussie is dat de groei van Eindhoven Airport primair ten goede komt aan de regio Zuidoost-Nederland. Eindhoven Airport is samen met de andere stakeholders vast van zin leidend te zijn en te blijven op het gebied van duurzaamheid en hinderbeperking en daarmee aan te sluiten op de innovatiekracht van de Brainport-regio. Naar verwachting zal in het eerste kwartaal van 2010 het advies van de heer Alders gereed komen. De uitkomst van de Alders tafel zal in regelgeving vastgelegd moeten worden. De concurrentie in de luchtvaart, de dominantie van lowcost-luchtvaartmaatschappijen en de snelle ontwikkeling van buitenlandse luchthavens vlak over de grens, creëerden ook in 2009 de noodzaak om verder te streven naar een efficiënte(re) organisatie. Na het project The Wave in 2007/2008, ging in 2009 The Wave II van start. In verschillende projectgroepen werken we samen met onze ketenpartners Viggo Eindhoven Airport (voorheen: Eindhoven Handling B.V.) en Group 4 Securicor verder aan een professioneel en efficiënt bedrijf. Diversificatie is een steeds belangrijker begrip voor een financieel gezonde bedrijfsvoering. Daarom hebben in 2009, naast de uitbreidingen van het vliegverkeer, de zogenaamde non-aviation inkomsten aandacht gehad. Een belangrijke ontwikkeling hierin is de gestarte procedure voor de bouw van een luchthavenhotel. De bijbehorende bestemmingsplanprocedure wordt doorlopen. Het vipprogramma SkySpeed, dat passagiers snel en comfortabel naar hun vliegtuig leidt, bevindt zich inmiddels in de proeffase. In 2009 heeft Eindhoven Airport besloten het begrip Corporate Responsibility meer inhoud te geven. Onder dit thema werken we aan een beleidsplan voor geluidshinderbestrijding en verduurzaming van de luchthaven. Al met al een uitdagend jaar waarop we tevreden kunnen terugkijken gezien de zware omstandigheden waar in de luchtvaart zich bevindt. De groei van de passagiersaantallen, ondanks het economisch zware weer en de ticketbelasting, onderstreept dat in Zuidoost-Nederland een grote vraag is naar vliegverkeer. Voor 2010 verwacht Eindhoven Airport een groei van 10% van de passagiersaan tallen en 12% groei van het aantal vliegbewegingen. De economische vooruitzichten zijn voor 2010 voorzichtig tot licht positief. De groei zal in 2010 uiteraard wederom gepaard gaan met aandacht voor efficiëntie en duurzaamheidsmaatregelen. Ik wil alle medewerkers van Eindhoven Airport, de Raad van Commissarissen, de ketenpartners en de medewerkers van Vliegbasis Eindhoven hartelijk danken voor de inzet en samenwerking. Op naar 2010! drs. Joost Meijs Algemeen Directeur 3

4 4

5 Inhoud 02 Kerncijfers 6 03 Belangrijke momenten en gebeurtenissen 7 04 Bericht van de Raad van Commissarissen 8 05 Facts & Figures Aviation Non-aviation Operations Security Corporate Responsibility Personeel & Organisatie Financiële gang van zaken Jaarrekening Toelichting op de jaarrekening Overige gegevens 40 5

6 02 Balans (in duizenden euro s) Operationele materiële vaste activa Vastgoedbeleggingen Financiële vaste activa Vlottende activa Totaal activa kerncijfers Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal passiva Investeringen Afschrijvingen Bijzondere waardeverminderingen Desinvesteringen Cash flow Winst- en verliesrekening (in duizenden euro s) Netto-omzet Ongerealiseerde waardeveranderingen Bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Belastingen Resultaat na belastingen Ratio s Bedrijfsresultaat in % van het totaal vermogen 6,9% 8,0% 7,6% 6,0% 4,4% Resultaat na belastingen in % van het totaal vermogen 4,0% 4,9% 1,7% 2,9% 2,5% Rentabiliteit eigen vermogen 8,4% 11,3% 4,2% 7,1% 6,0% Bedrijfsomvang Vliegbewegingen zwaarder dan 6000 kg Passagiersbewegingen

7 03 1e vlucht Eindhoven - Londen City (VLM) 12 januari Start Alderstafel 6 maart Opening Before Take Off-winkel 23 april AeroTech Luchtvaartevenement 4 juni 1e vlucht Eindhoven - Barcelona Reus (Ryanair) 6 juni Afschaffing ticketbelasting 1 juli 1e vlucht Eindhoven - Pescara (Ryanair) 2 juli Airtour 18 en 19 juli 1e vlucht Eindhoven - Praag (Wizzair) 25 juli Start thema Corporate Responsibility 1 september Nazomeravondbioscoop 4 september 1e vlucht Eindhoven - Porto (Ryanair) 4 september 100% Web check-in Ryanair 1 oktober Omwonendenavonden i.s.m. Vliegbasis Eindhoven 15 oktober en 17 november Stop vlucht Eindhoven - Bristol (Ryanair) 24 oktober 1e vlucht Eindhoven - Londen Gatwick (Aer Lingus) 25 oktober 1e vlucht Eindhoven - Sofia (Wizzair) 25 oktober Verwenzorgdag 30 oktober Start vipprogramma SkySpeed 1 november 1e vlucht Eindhoven - Alicante (Ryanair) 5 november Vakantieplein december Record aantal passagiers 14 december 1e vlucht Eindhoven - Gdansk (Wizzair) 17 december Bioscoop 20, 21 en 22 december en gebeurtenissen Belangrijke momenten 7

8 04 Bericht van de Raad van Commissarissen De regio Brainport is door het kabinet aangewezen als toptechnologische regio van wereldformaat en één van de pijlers van de nationale economie. Zo n regio moet natuur lijk goed bereikbaar zijn en blijven. Dit kan niet zonder een luchthaven van formaat; capaciteits uitbreiding is daarom een must. Werkzaamheden van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen kwam in 2009 vier maal bijeen in reguliere vergaderingen. Daarnaast was er frequent contact tussen de president-commissaris en de directie. Op 17 april 2009 vond de Algemene Vergadering van Aandeelhouders plaats en in oktober de jaarlijkse informatiebijeenkomst voor aandeelhouders, waarin de aandeelhouders op de hoogte werden gesteld van strategische ontwikkelingen op de luchthaven. In zijn laatste vergadering van 2009 heeft de raad besprekingen gehouden over het functioneren van de raad en dat van zijn individuele leden, alsmede over het functioneren van de directie. Tevens heeft de raad gesproken over het gewenste profiel, samenstelling en competentie van de raad en zijn leden en over het introductie-, training- en opleidingsprogramma. Ook is ge sproken over de uitkomsten van de beoordeling door de directie en over het remuneratiepakket. De Raad van Commissarissen heeft be sloten geen aparte audit-, remuneratie- en selectie- en benoemingscommissie in te stellen, gezien de omvang van de organisatie. De werk zaamheden van deze commissies worden dan ook door en onder verantwoordelijk heid van de voltallige raad uitgevoerd. 8 Dit versterkt de betrokkenheid die wij heb ben bij de organisatie in onze toezichthoudende rol. Ondanks de economische crisis en de ticketbelasting die we tot halverwege 2009 kenden, heeft Eindhoven Airport weer een record aantal passagiers mogen verwelkomen. Halverwege het jaar keerde het tij door de afschaffing van de ticketbelasting en kondigden luchtvaartmaatschappijen diverse nieuwe bestemmingen aan. Een fantastisch resultaat in deze moeilijke tijd. De discussie over de nationale ontwikkelingen over de capaciteitsverdeling van luchtverkeer en de daaruit voortvloeiende discussie aan de Alderstafel waren dit jaar belangrijke gespreksonderwerpen. Voorts is intensief gesproken over de hotelontwikkeling en de daarbij behorende mogelijke exploitatiemodellen en investeringen. De raad volgt deze ontwikkelingen nauwgezet en is tevens betrokken bij de besprekingen met beleidsmede werkers en besluitvormers. Eindhoven Airport maakt voor deze en andere strategische issues gebruik van de expertise van haar moedermaat schappij Schiphol Nederland B.V., een vorm van samenwerking die wij als raad van harte onder steunen. Het budget 2010 en het business plan zijn uitgebreid besproken en in oktober goedgekeurd. De voornaamste aandachtspunten hierin zijn de druk op aviationinkomst en door toenemende concurrentie tussen luchthavens in binnen- en buitenland. Tenslotte streven we ernaar aviation op lange termijn een voldoende rendement te laten opbrengen. Veel aandacht is ook uitgegaan naar de ontwikkeling van commerciële activiteiten die een groter rendement moeten bijdragen. Het is ons doel om het bedrijf in zijn totaliteit gezond en solide te houden. De opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen zijn be sproken. Het project The Wave, dat tot doel heeft de kwaliteit van de operationele processen te verbeteren en daardoor de efficiency te verhogen, heeft tot goede resultaten geleid. Eind 2009 heeft de directie een tweede fase van dit programma geïntroduceerd. De operationele, commerciële en financiële resultaten van de onderneming zijn tijdens elke vergadering van de raad besproken.

9 Jaarverslag De directie heeft het jaarverslag opgesteld. Pricewaterhouse Coopers Accountants N.V. heeft de jaarrekening gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. Wij verwijzen u hiervoor naar pagina 41 van dit verslag. De Raad van Commissarissen heeft de jaarrekening en het jaarver slag uitvoerig besproken met de directie en de externe accountant. Het vormt een goede basis voor de verantwoording die wij als Raad van Commissarissen afleggen voor het gehouden toe zicht. De Raad van Commissarissen stemt in met de jaarrekening en kan zich verenigen met het voorstel van de directie om winstuitkeringen te doen ten bedrage van , verdeeld over op cumulatief preferente aandelen en op gewone aandelen. De resterende winst van zal worden toegevoegd aan de overige reserves. Daarnaast wordt toegevoegd aan de overige reservers; dit bedrag valt vrij uit de herwaarderingsreserve. De directie zal de jaarrekening en het jaarverslag voorleggen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders die plaatsvindt op 22 april Wij stellen de aandeelhouders voor de directie decharge te verlenen voor het gevoerde beleid en de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht. De raad verklaart dat naar zijn oordeel is voldaan aan het bepaalde ten aanzien van de onafhankelijkheid van de commissarissen. Gezien de inzet van directie en medewerkers vertrouwen wij erop dat Eindhoven Airport N.V. een goede invulling zal geven aan de uitda gingen die in 2010 op ons af komen. Wij wensen hen daarbij uiteraard alle succes toe. Namens de Raad van Commissarissen drs. P.J.J.M. Swinkels President-commissaris Samenstelling van de Raad van Commissarissen De raad was in het jaar 2009 als volgt samengesteld: drs. P.J.J.M. Swinkels (64 jaar) President-commissaris Bestuurder, voormalig directievoorzitter Bavaria (gepensioneerd) Nevenfuncties: bestuursvoorzitter BZW, lid DB VNO-NCW, diverse commissariaten dr. P.M. Verboom (59 jaar) Vice president-commissaris Executive Vice President & Chief Financial Officer Schiphol Group Nevenfuncties: diverse commissariaten mr. A.P.J.M. Rutten (58 jaar) Executive Vice President & Chief Operations Officer Schiphol Group Nevenfuncties: President ACI Europe lid ACI World Governing Board lid Raad van Advies NIVR lid Raad van Advies Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium voorzitter Stuurgroep Beveiliging en Publieke Veiligheid Schiphol lid Raad van Commissarissen Holland Aviation House (DDA en Aviodrome) A.P.A. de Jong (64 jaar) Luitenant-generaal b.d. Koninklijke Lucht macht Nevenfunctie: voorzitter Adviesraad Veteranenstichting Zuidoost-Brabant drs. W.G. van Velzen (66 jaar) Bestuurder/Senior European Policy Advisor, Covington & Burling, Brussel Nevenfuncties: voorzitter Rathenau Instituut, Den Haag lid Raad van Toezicht Universiteit van Twente voorzitter Commissie van Wijzen kennisprojecten FES 9

10 05 Facts & Figures Passagiersontwikkeling lijndiensten binnenland lijndiensten buitenland vakantiecharters overige charters totaal AAntal vliegbewegingen toestellen zwaarder dan kg (maximum startgewicht ) In 2009 werden zogenaamde zware vliegbewegingen uitgevoerd (toestellen langer dan 39 meter en/of met een wieldruk van meer dan LCN 45). 10

11 70% van de passagiers beoordeelt Eindhoven Airport in zijn totaliteit met een 8 of hoger... Waardering Profiel vertrekkende passagier 70% beoordeelt Eindhoven Airport in zijn totaliteit met een 8 of hoger. Doel van de reis: Gemiddeld cijfer: 7,8 Zakelijk 33% Check-in proces: Bezoek familie/vrienden 30% Operationeel proces 85% goed/uitstekend Vakantie 34% Klantvriendelijkheid 84% goed/uitstekend Anders 3% Wachttijd 78% goed/uitstekend Herkomst: Securitycontrole: Nederland 65% Klantvriendelijkheid 90% goed/uitstekend Groot-Brittannië 9% Wachttijd 86% goed/uitstekend Italië 5% Informatiebalie: Spanje 3% Oordeel diensten 89% goed/uitstekend Anders 18% Klantvriendelijkheid 89% goed/uitstekend 83% heeft thuis al ingecheckt via Web Check-in. Wachttijd 91% goed/uitstekend 95% is 1 uur of langer voor vertrek aanwezig. Gegeven informatie 95% goed/uitstekend 28% is langer dan 2 uur voor vertrek aanwezig. Bagageafhandeling: 83% heeft de afgelopen 12 maanden meer dan 90% heeft binnen 10 minuten na aankomst zijn ruimbagage. een vliegreis gemaakt. Bereikbaarheid Eigen vervoer Openbaar vervoer File 50% komt met de auto naar Eindhoven Airport (inclusief wegbrengen). 43% komt met het openbaar vervoer naar Eindhoven Airport. 10% heeft onderweg in de file gestaan. Bron: Pro-Info meting november 2009 (Passagierstevredenheidsonderzoek) 11

12 06 AVIATION De terugval van passagiers- en vlieg bewegingen in de maanden november en december 2008 zette door in de eerste maan den van De passagiers aantallen bleven achter gedurende de eerste zes maan den van 2009: - 6,3% ten opzichte van de aantallen in dezelfde maanden in Een terugval die grotendeels te verklaren is door de verslechterde economische situatie en door de introductie van de ticket belasting medio Vooral de introductie van de ticketbelasting heeft voor een negatief investeringsklimaat gezorgd bij luchtvaartmaatschap pijen. Nieuwe vliegtuigcapaciteit die beschikbaar kwam, werd niet op routes naar Eindhoven ingezet maar juist op routes naar luchthavens dichtbij de Nederlandse grens in omringende landen. Luchthavens in België en Duitsland hebben in 2009 verder kunnen profiteren van deze verstoring in het Europese level playing field. Met de aankondiging van de voorgenomen afschaffing van de ticketbelasting per 1 juli 2009, verbeterde het investeringsklimaat voor luchtvaartmaat schappijen op Eindhoven. In een paar maanden tijd werd een record aantal lijndiensten toegevoegd aan het routenetwerk van Eindhoven Airport. Wizzair kondigde drie bestemming en aan in Oost-Europa: Praag, Sofia en Gdansk. Ryanair voegde Pescara, Bristol, Porto en Alicante toe. Corendon Airlines zette haar charterdienst op het Turkse Antalya om in een lijndienst met verbeterde dienstregeling. En op 25 oktober startte de Ierse nationale luchtvaartmaatschappij Aer Lingus een dagelijkse lijndienst naar Londen Gatwick. Met de komst van Ryanair op de route Alicante-Eindhoven is er voor het eerst in de geschiedenis van Eindhoven 12 Passagiersaantallen vertoonden aanvankelijk een terugval, maar herstelden zich in het laatste halfjaar. Airport concurrentie ontstaan op een bestemming, die nu dus wordt aangeboden door zowel Ryanair als Transavia. In tegenstelling tot de lijndiensten hebben de vakantiecharters uiteindelijk veel meer te lijden gehad onder de ver slechterde economische situatie en de ticketbelasting. Gedurende de eerste zes maanden van 2009 werd binnen de reisbranche een teruggang in boeking en van 20% genoteerd. Een percentage dat in de tweede helft van 2009 wel een stijgende lijn liet zien, maar die de slechte resultaten uit de eerste zes maanden van 2009 niet meer kon compenseren. De verslechter de resultaten in de reisbranche hadden ook een negatief effect op het aantal vakantiepassagiers dat in 2009 via Eindhoven Airport reisden: -15% ten opzichte van De in 2008 gestarte vakantiecharter naar het Kroatische Pula heeft in 2009 geen vervolg gekregen. Wél is in 2009 een nieuwe vakantiecharter gestart naar het Bulgaarse Bourgas. De tweede helft van 2009 heeft uiteindelijk veel goed gemaakt. Het segment lijndiensten groeide harder dan de teruggang in het segment vakantiecharters waardoor uiteindelijk 2009 kon worden afgesloten met een nieuw passagiersrecord van passagiers. De groei in de tweede helft van 2009 zal naar verwachting in 2010 zorgen voor een verdere autonome groei van het aantal passagiers. Naast deze autonome groei verwacht Eindhoven Airport ook groei te kunnen genereren uit nieuwe bestemmingen waarvan er een aantal reeds aangekondigd zijn: Warschau, Wroclaw, Brindisi, Trapani en Oslo zullen in 2010 deel gaan uitmaken van het lijndienstnetwerk van Eindhoven Airport.

13 07 De omzet die per passagier wordt gegenereerd is in toenemende mate afhankelijk van de groei in non-aviationomzet. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er steeds meer aandacht en energie wordt gestoken in de ontwikkeling van retail, horeca, onroerend goed, parkeren en andere, nieuwe innovatieve concepten. In het eerste kwartaal van 2009 is opnieuw een winkel in de terminal geopend: een kledingwinkel onder de naam Before Take Off. In het vierde kwartaal van 2009 her opende AKO haar vernieuwde en vergrote vestiging op Eindhoven Airport. In 2010 worden verdere ontwikkelingen op het gebied van retail en horeca verwacht, waaronder een vestiging van GWK Travelex. De parkeerterreinen van Eindhoven Airport lieten over 2009 een lichte omzetgroei zien. Om in de groei van het aantal parkerende auto s te kunnen voorzien, is het parkeren van auto s van medewerkers gecentraliseerd op het nieuwe parkeerterrein P6, dat tegelijk met de nieuwe Hoofd doorlaatpost aan de oostzijde van de luchthaven is aangelegd. Voor 2010 wordt een verdere vergroting van de parkeercapaciteit voorzien (uitbreiding P3 en P5). In 2009 zijn grote vorderingen gemaakt in de ontwikkeling van een hotel dat op de bestaande terminal moet verrijzen. Gesprekken met (inter)nationale hotel ketens vinden plaats en de benodigde gemeentelijke stedenbouwkundige procedures worden doorlopen. De verwachting is dat in het najaar van 2010 kan worden begonnen met de bouw van dit hotel dat een jaar later opgeleverd moet worden. Tegelijk met de bouw van het hotel wordt aandach tig gekeken naar de Non-aviation is steeds belangrijker binnen het businessmodel van Eindhoven Airport. herinrichting van de bestaande passagiersterminal. Een efficiëntere passagiersdoorstroming in combinatie met meer ruimte voor retail en horeca moet ervoor zorgen dat de omzet per passagier stijgt. In het kader van deze herinrichting wordt ook de noodzaak van een uitbreiding van de passagiersterminal bekeken die tegelijk met de bouw van het hotel gerealiseerd zou kunnen worden. Op het gebied van nieuwe innovatieve concepten is eind 2009 het vipprogramma SkySpeed gelanceerd. Een concept dat gemak, snelheid, comfort en vipservice biedt aan passagiers die willen reizen op een ontspannen manier. SkySpeed-passagiers worden niet afgehandeld via de passagiersterminal maar via de terminal voor General Aviation, wat zorgt voor een intiemere en meer persoonlijke servicebeleving. Verdere innovatie wordt onder andere voorzien op het gebied van e-products. De website van Eindhoven Airport werd begin 2009 geheel vernieuwd en biedt voortaan ook ruimte voor het genereren van inkomsten uit advertenties en sms-diensten. In 2010 worden verdere mogelijkheden op het gebied van e-pro ducts onder zocht. Na het succes van de coolste luchthaven in 2008 waarbij een deel van het parkeerterrein P1 werd omgebouwd tot schaatsbaan, is er in 2009 voor gekozen om de hangaar aan de Luchthavenweg 29 twee keer om te bouwen tot bioscoop. In september werd eenmalig de film Top Gun vertoond voor omwonenden en belangstellenden. In december werd het filmdoek opnieuw in de hangaar opgehangen om een aantal topfilms uit 2009 aan omwonenden en belangstel lenden te kunnen laten zien. 13 non-aviation

14 08 Operations Het in 2008 gestarte operationele project The Wave kreeg in 2009 een vervolg: The Wave II. In 2008 waren al veel operationele taken in het kader van The Wave overgegaan naar Viggo Eindhoven Airport. In 2009 is daar de schoonmaaktaak aan toegevoegd en is gestart met The Wave II. Operational Excellence bereik je niet met een eenmalig project. Het vraagt om een verankering van het streven naar continue verbetering in de organisatie. Binnen The Wave II is een zestal werkgroepen gestart waarin Viggo, Group 4 Securicor en Eindhoven Airport samenwerken aan Operational Excellence en dit ook borgen in de organisatie. Hiermee willen wij de voorkeurspositie van Eindhoven Airport voor onze klanten versterken. Aan verdere implementatie van The Wave II werken de volgende werkgroepen: Herontwerp operationeel proces Kostenstructuur SLA s ( Service Level Agreement ) KPI s ( Kritieke prestatie-indicatoren ) Improvement Overlegstructuur Operational Excellence vraagt om feiten. We hebben in 2009 een aantal investeringen gedaan die hieraan kunnen bijdragen. Mede door de wisseling in het operationeel manage ment hebben de ontwikkelingen op dit gebied enige vertraging opgelopen zal zeker het jaar worden waarin investeringen in smart camera s en simulatieprogramma s hun vruchten gaan afwerpen. In het najaar van 2009 is een van onze grootste klanten, Ryanair, overgegaan op 100% web check-in. Ook andere luchtvaartmaatschappijen staan op het punt hierop over te stappen. Dit betekent geen check-in meer op de luchthaven. Bagage drop-off is hier voor een groot deel in de plaats gekomen. Deze transitie is soepel verlopen en we verwachten dat op korte termijn nog maar zeer beperkt check-in gevraagd zal worden op de lucht haven zelf. Faciliteiten en dienstverlening In 2008 is Eindhoven Airport gestart met het aanbieden van PRM-service (Passengers with Reduced Mobility), door Europese wetgeving verplicht gesteld aan alle luchthavens. Het aantal passagiers dat van deze service gebruikmaakt is in 2009 gestegen. Eindhoven Airport heeft besloten de service aan deze categorie passagiers vooralsnog kosteloos aan te bieden. In 2009 is slechts een klein aantal facilitaire aanpassingen nodig geweest. In de terminal zijn nieuwe bagagekluizen ge plaatst en op het panoramaterras nieuwe verrekijkers. Voor 2010 staan grotere investeringen en veranderingen gepland, waaronder een uitbreiding van het aantal parkeerplaatsen. Burgermedegebruik Eindhoven Airport koopt faciliteiten in bij het Ministerie van Defensie en maakt op deze manier gebruik van de taxibanen, de start- en landings baan, de luchtverkeersleiding, de brandweer en de geneeskundige dienst van de Koninklijke Luchtmacht van Vliegbasis Eindhoven. Naast de medewerking die Vliegbasis Eindhoven en Eindhoven Airport elkaar jaarlijks verlenen bij de afhandeling van vluchten indien noodzakelijk, is in de samenwerking gekeken naar verdere doelmatigheid door het gebruik van elkaars faciliteiten en middelen. In 2009 is regelmatig overleg gevoerd waarbij onder andere de volgende onderwerp en aan de orde zijn geweest: Preventief onderhoud van platform en intersecties; Defensie Pijpleidingen (alternatief voor transport van brandstof over de weg). Medio 2009 hebben we voor de luchtvaartmaatschappijen ook op operationeel vlak de accountmanagersrol ingevuld. Hiermee hebben onze klanten een duidelijk aanspreekpunt en bieden we goed overzicht van de resultaten die we voor onze klanten behalen. 14

15 security 09 Vanaf begin 2009 worden de beveiligingstaken door een nieuwe partij uitgevoerd. Op 1 januari 2009 is voor de uitvoering van securitytaken de overstap gemaakt van Trigion naar Group 4 Securicor (G4S). G4S werd verantwoordelijk voor de beveiligingstaken en de hieraan gekoppelde samenwerking tussen hen en Viggo Eindhoven Airport was een belangrijk leerjaar waarin aan het project The Wave inhoud is gegeven in de praktijk. Zo zijn diverse Viggo-medewerkers opgeleid voor Securitytaken en werden G4Smedewerkers getraind voor afhandelingstaken. Het laatste kwartaal van 2009 is gebruikt om KPI s en SLA s op elkaar af te stemmen, die vanaf 1 januari 2010 operationeel zullen zijn. Het doel van kostenverlaging op het gebied van security is gerealiseerd. Echter, de toename van het aantal passagiers en de verandering van passagiersgedrag door de invoering van 100% web check-in bij Ryanair, hebben eind 2009 helaas gezorgd voor langere wachtrijen voor de securitycontrole. Dit is niet in lijn met onze kernwaarde Snel. Dit punt heeft dan ook grote aandacht. Door te managen op KPI s en verdere samenwerking op het gebied van planning, zal dit in 2010 verbeteren. In mei 2009 is de Hoofddoorlaatpost verplaatst, wat een belang rijke besparing met zich mee heeft gebracht. Om die reden is het parkeren voor personeel verplaatst naar P6. In 2009 zijn er geen wetswijzigingen geweest die een grote invloed hebben gehad op het securitybeleid of de organisatie ervan. Eindhoven Airport heeft zich ook dit jaar ingespannen de bestaande wetgeving op een goede manier te vertalen naar de praktijk, waarbij goede afstemming is geweest met partijen als NCTb en de Koninklijke Marechaussee. Naar aanleiding van het incident op 25 december 2009 tijdens een KLM-vlucht van Amsterdam naar Detroit, staat het onderwerp bodyscanner nadrukkelijk in de schijnwerpers. Eindhoven Airport houdt de ontwikkelingen op dat gebied, voornamelijk vanwege mogelijk efficiencyvoordeel, al langer in de gaten en volgt de lopende pilot op Schiphol. Het recente incident geeft op dit moment voor onze luchthaven, mede gezien de louter Europese bestemmingen, geen aan leiding om deze innovatie versneld door te voeren. Wij wachten eventuele aangepaste regelgeving af. Daarnaast blijkt sturing van passagiersstromen cruciaal. Op dit gebied blijven we experimenteren. Sinds medio november 2009 wordt op de vertrekschermen de tijd weergegeven waarop de passagier zich moet melden bij de securitycontrole. De eerste bevindingen zijn positief. 15

16 10 Corporate responsibility CO 2-neutraal ACI Europe, de organisatie van Europese luchthavens, heeft in 2008 de ambitie uitgesproken dat luchthavens uiteindelijk CO2- neutraal zullen worden. Recentelijk hebben 31 Europese luchthavens een programma voor Airport Carbon Accreditation opgezet dat vaststelt in hoeverre de luchthavens erin slagen om de emissies onder hun directe controle te reduceren. Verschil lende luchthavens hebben de algemene doelstelling verder geconcretiseerd. In het kader van de Alderstafel heeft Eindhoven Airport aangegeven om op het gebied van verduurzamen van de luchthaven (civiel en militair) toonaangevend te willen zijn in een toepasselijke referentiegroep. Doelstelling van Eindhoven Airport is om in 2015 alle luchthavenactiviteiten CO2- neutraal te organiseren door middel van deze gezamen lijke inspanning: Terminal, kantoor en hangaars CO2-neutraal per 2010 door middel van vraagbeperkende maatregelen en compensatiemethoden. 5% van energiebehoefte duurzaam op locatie opwekken in 2015 en 20% in Omdat Eindhoven Airport milieu en geluid als een corporate responsibility ziet, is in 2009 besloten om dit aandachtgebied op een professionele wijze binnen de eigen organisatie in te vullen. Corporate responsibility is eind 2009 functioneel ondergebracht bij de afdeling Juridische & Bestuurlijke Zaken. Platform CO2-neutraal per 2015 (in samen werking met ketenpartners) door middel van vraag beperkende maatregelen en compensatiemethoden. 5% van energiebehoefte duurzaam op locatie opwekken in 2015 en 20% in Op basis van de vergelijking met andere luchthavens concludeert het Delfts onderzoeksbureau CE dat Eindhoven Airport met zijn ambities tot de kopgroep behoort. Uitspraken Raad van State De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op woensdag 5 augustus 2009 uitspraak gedaan in twee zaken: 1. Aanwijzingsbesluit luchtvaartter rein Eindhoven, en 2. Medegebruiksontheffing voor Eindhoven Airport Wat betreft het aanwijzingsbesluit heeft de Raad van State de geldende geluidszone die geldt voor het militaire vliegveld Eindhoven vernietigd. De Raad van State oordeelde dat de Staatssecretaris van Defensie in het besluit van 2007 niet duidelijk heeft gemaakt in hoeverre de omvang van de geluidszone is gerechtvaardigd in verband met de sluiting van andere militaire vliegvelden.

17 De Staatssecretaris van Defensie moet nu een nieuw, beter gemotiveerd, besluit over de geluidszone nemen. Om te voorkomen dat in de tussentijd geen geluidsnormen gelden, heeft de Raad van State met onmiddellijke ingang een tijdelijke geluidszone ingesteld. Deze geluidszone is gebaseerd op het feitelijk gebruik van Defensie en Eindhoven Airport in 2007 vermeerderd met een be paald percentage (5 respectievelijk 12 procent). Voor Eindhoven Airport komt dat neer op 4,1 km 2 van de 35Ke-zone. Dit leverde geen belemmeringen op in Dit geldt ook voor De Raad van State heeft eveneens uitspraak gedaan in het door de vereniging Belangenbehartiging Omwonenden Welschap (BOW) ingestelde hoger beroep tegen de door de staatssecretaris van Defensie aan Eindhoven Airport verleende en inmiddels al niet meer geldende medegebruiksbeschikking De BOW bestreed het oordeel van de rechtbank Den Bosch dat de vervoersbehoefte ten behoeve waarvan de ontheffing is verleend, voldoende is onderbouwd. De Raad van State was het daar niet mee eens: Dat achteraf is gebleken dat het toegestane aantal vliegtuigbewegingen niet volledig is gebruikt, maakt niet dat bij de besluitvorming niet van de door Eindhoven Airport N.V. te kennen gegeven prognose kon worden uitgegaan. Met het oog op de uitspraken van de Raad van State heeft de bezwaarschriften commissie van Defensie de medegebruiks beschikking van Eindhoven Airport voor , waartegen door de BOW bezwaar was ingediend, aangepast in die zin dat het aantal van vliegbewegingen is terug gebracht naar , waarvan zwaar. Beschikking 2010 Op 1 november is de Regelgeving Burgerluchthavens en Militaire Luchthavens in werking getreden. Het zal nog even duren voordat een luchthavenbesluit voor het militaire vliegveld Eindhoven is vastgesteld. Dit betekent dat Eindhoven Airport op haar beurt nog even moet wachten op een zogenaamde medegebruiksvergunning die de bestaande ontheffing gaat vervangen. Eindhoven Airport heeft voor de jaren 2010 en vliegbewegingen aangevraagd, waarbij verder geen onderscheid wordt gemaakt tussen licht en zwaar vliegverkeer. 500 van deze vliegbewegingen zijn lichter dan kg. Eind december is de beschikking ontvangen. 1 Einomos In 2009 is het Eindhoven Noise Monitoring System (Einomos) operationeel geworden. Einomos bestaat uit tien geluidmeetpalen die Eindhoven Airport eerder in het kader van een afspraak binnen de Regionale Overeenkomst had aangeschaft en die geplaatst zijn in de omgeving van de luchthaven. In overleg met partijen binnen Globe is in mei 2009 een plan van aanpak opgesteld met als doelstelling om eind 2009 een rapportage te realiseren op basis van de gegevens uit de geluidmeetpalen betreffende civiele vliegbewegingen. In september zijn de eerste bevindingen gerapporteerd aan Globe. Vanaf januari 2010 zal Eindhoven Airport voortaan elk kwartaal een geluidsrapportage uitbrengen Milieupartijen hebben inmiddels tegen deze beschikking bezwaar ingediend.

18 Milieuzorgsysteem Eindhoven Airport heeft voor de komende drie jaren wederom een certificaat ontvangen dat bevestigt dat het milieuzorgsysteem voldoet aan de eisen van de norm NEN-EN-ISO 14001:2004. Sinds 2003 kent Eindhoven Airport N.V. een milieuzorgsysteem. Elke drie jaar wordt -indien voldaan wordt aan de normen- een nieuw certificaat uitgereikt. Ook in 2009 heeft Eindhoven Airport haar streven naar een duurzame en milieuvriendelijke bedrijfsvoering in concrete acties omgezet. In het kader van de continue verbetering en het blijven toetsten van het eigen milieu zorgsysteem, vindt jaarlijks een interne en externe audit plaats. De interne audit, uitgevoerd door een adviseur van bureau Cleijsen De Lange, vond plaats op 14 mei De externe audit vond plaats op 29 juni 2009, uitgevoerd door MKB Certificatie. In 2009 zijn op Eindhoven Airport geen tekortkomingen door MKB Certificatie geconstateerd en is een nieuw certificaat uitgereikt. Milieudoelstellingen De jaarlijkse milieudoelstellingen zijn omschreven in een analyseoverzicht en bevat de onderdelen: 1. Algemeen: klachten, leveranciersbeoordeling, e.d.; 2. Veiligheid: incidenten ongevallen, inspectie X-ray apparatuur, inspectie airside; 3. Milieu: milieu-incidenten, water-, gas- en energieverbruik, geluid, kaliumgebruik, afval, bodem. Algemeen Incidenten/klachten In 2009 zijn 242 klachten bij Eindhoven Airport binnengekomen. Dat is een daling van 3,2% ten opzichte van In relatie met het aantal passagiers, betekent dit dat het aantal klachten per passagier is gedaald tot 0,014% (2008: 0,015%). 33,8% van de klachten betroffen parkeerklachten en hadden voornamelijk betrekking op technische mankementen aan het parkeersysteem. In de loop van 2009 is voor parkeerkaarten ander materiaal gebruikt dat heeft geleid tot het beter functioneren van het parkeersysteem. Nog steeds lijken passagiers onvoldoende bekend met de regelgeving rondom de toegestane ruim- en handbagage. In 2009 had 16,5% van de klachten dan ook betrekking op de beveiligingstak. Ook in 2009 is aan beeld en geluidsinformatie volop aandacht besteed om dit te verbeteren. Begin 2009 is de website van Eindhoven Airport compleet vernieuwd, waarbij getracht is zo veel mogelijk aan de wens van de klant te voldoen. Onbekendheid met de nieuwe website en opstartproblemen hebben ertoe geleid dat 11% van de klachten gingen over de gebruiksvriendelijkheid van de website. Klachten over derden worden met partijen gecommuniceerd. Klachtregistratie en -afhandeling zijn goed onder controle. Voor geluidsklachten bestaat een speciaal telefoonnummer. In 2009 zijn geluidsklachten ingediend waarvan 77% inrichtingsgebonden. Van deze inrichtings gebonden klachten ging 9% (198) van de klachten over civiele vliegbewegingen. In 2008 was 86% van de klachten inrichtingsgebonden waarvan 10% civiel (172). Het aantal klachten over civiele vliegbewegingen is met 15% toegenomen. Het aantal civiele klachten ten opzichte van het totaal aantal klach ten is afgenomen. Leveranciersbeoordeling Het doel van een leveranciersbeoordeling is door actief beheer van de leveranciers te komen tot een redelijke zekerheid dat geleverde producten en diensten aan onze eisen zullen voldoen, met oog voor een optimale prijs-prestatieverhouding en het voorkomen van onnodige milieubelasting. Eind 2009 is een beoordelingsmethodiek voor leveranciers gerealiseerd. Dit zal de komende jaren voortgezet worden. 18

19 Interne audit Jaarlijks vindt een interne audit plaats, die wordt uitgevoerd door Cleijsen De Lange. Tijdens een interne audit wordt het milieuzorgsysteem getoetst op: Opmerkingen (een onderdeel van het kwaliteitssysteem dat voldoet aan de norm, maar verbetering is wenselijk); Afwijkingen (voldoet niet, dient voor de volgende interne audit te worden opgeheven; het onderdeel belemmert geen voortgang voor certificering en moet binnen een periode van 4 maanden verholpen zijn), en Kritische afwijkingen (voldoet niet; een onderdeel van het kwaliteitssysteem dat ten aanzien van de norm niet juist is of totaal ontbreekt. Zonder directe opheffing hiervan is certificering niet mogelijk.). Uit de audit die op 14 mei 2009 heeft plaatsgevonden, zijn één Opmerking, drie Afwijkingen en geen Kritische Afwijkingen naar voren gekomen. De Afwijkingen hadden betrekking op het nog niet gereed hebben van de leveranciersbeoordeling en het niet registreren van leveranciersklachten. Eind 2009 is dit alsnog gereedgekomen. De derde Afwijking had betrekking op het niet tijdig uitvoeren van het kalibreren van de weegschalen. Inmiddels zijn corrigerende maatregelen getroffen. Veiligheid Incidenten Onder incidenten wordt verstaan alle meldingen van (bijn a)ongevallen en gevaarlijke situaties die zich hebben voorgedaan. Om de veiligheid op de luchthaven te verhogen, is in 2009 het registreren van incidenten aangescherpt. Dit heeft gezorgd voor een toename van het aantal incidenten naar 7 (2008: 3). Bij deze incidenten was alleen sprake van materiële schade, geen persoonlijk letsel. Na elk incident zijn direct corrigerende maatregelen genomen en zijn de incidenten onderzocht om herhaling te voorkomen. In 2010 zal wederom zorg en aandacht besteed worden aan het handhaven en optimaliseren van de veiligheid op de luchthaven. Inspectie X-ray apparatuur Bij Eindhoven Airport zijn in totaal elf X-ray toestellen voor bagagecontrole aanwezig. Voor het verrichten van handelingen met X-ray toestellen is vergunning verleend. Ter controle heeft Eindhoven Airport een samenwerkingsovereenkomst met Philips Stralingsbeschermingdienst. Philips voert in dit kader onderzoeken (audits) uit om te toetsen of er wordt voldaan aan de gestelde voorwaarden en of de stralingshygiënische zorg gewaarborgd blijft. Eindhoven Airport mag maximaal 12 X-ray toestellen hebben, exclusief de X-ray toestellen die eigendom zijn van de Douane. In 2009 zijn de aanwezige toestellen twee maal geïnspecteerd en op 19 oktober 2009 heeft een audit plaatsgevonden. Tevens heeft op 18 november 2009 een risico-analyse blootstelling personen nabij bagagescanner plaatsgevonden. Tijdens de analyse zijn risico s op blootstelling tijdens verblijf in de directe omgeving van de bagagescanners opnieuw geëvalueerd voor werknemers alsmede voor passagiers. Ook is de milieubelasting opnieuw geëvalueerd. De conclusie is dat de blootstellingrisico s, bij correct gebruik van bagagescanners door geïnstrueerd personeel, zeer beperkt zijn. Alle bagagescanners voldoen aan de wettelijke eisen en personeel wordt met regelmaat door middel van herhalingstrainingen geïnstrueerd op het gebied van werken met bagagescanners. Bovendien zijn alle gebruikte bagagescanners geregistreerd in het kernwetdossier en worden periodiek onderhouden door leveranciers. Van zowel de audit als de risicoanalyse is een verslag uitgebracht door Philips Stralingsbeschermingdienst. Het bijbehorende jaarverslag is te vinden op en te downloaden van eindhovenairport.nl. Inspectie Airside Voor het bewaken van de veiligheid en zorg voor het milieu bij uitvoerende werkzaamheden op het platform en in de terminal, worden wekelijks inspecties gehouden aan de hand van controlelijsten waarin veiligheid- en milieupunten zijn opgenomen. In 2009 zijn 48 inspecties Airside gedaan, waarmee de doelstelling om minimaal 48 inspecties uit te voeren, is behaald. Door de zware belasting van het plat form hebben ook in 2009 regelmatig reparaties moeten plaatsvinden aan het beton en asfalt vanwege scheuren en verzakkingen. Een nieuwe machine is aangekocht voor het vuilvrij houden van het platform. In 2010 zal wederom extra aandacht besteed worden aan de conditie van het platform. De extra bestrijding van vuil en onkruid zal, zoals in 2009, worden voortgezet. In verband met de levensduur staat in 2011 vernieuwing van het bestaande platform gepland. Milieu Milieu-incidenten Gezien de toenemende werkzaamheden en activiteiten op het platform en stringentere wijze van registre ren is in 2009 het aantal milieu-incidenten toegenomen ten opzichte van In 2009 hebben zich in totaal 8 incidenten voorgedaan. Alle incidenten betrof fen vloeistoflekkages: 5 van zeer kleine en 3 van medium omvang. 19

20 In geval van de lekkages zijn direct corrigerende maatregelen genomen. Continu wordt door middel van preventieve maatregelen en stringentere (safety- en milieu)eisen gestreefd naar een zo laag mogelijk risico op milieu-incidenten. Dit door middel van onderzoek, registratie en gepaste maatregelen om milieuschade te beperken en te voorkomen. Watergebruik In 2009 werd gestreefd naar een gelijkblijvend waterverbruik per passagier ten opzichte van In 2009 werd echter een daling van het waterverbruik per passagier gerealiseerd, dankzij het verder optimaliseren van het grijswatersysteem en de grote hoeveelheid regenval. Gasverbruik Voor 2009 werd gestreefd naar een gelijkblijvend verbruik per passagier ten opzichte van Het werkelijke verbruik per passagier was in 2009 hoger dan in Dit heeft te maken met de relatief strenge winter van 2008/2009 waardoor meer bijverwarming door middel van de koude-warmteopslag nodig is geweest. Tevens is het gasverbruik gestegen vanwege de aankoop van een hangaar gelegen aan de Luchthavenweg. Gedurende het jaar is gekeken naar de gewenste temperatuur in terminal en kantoren die de reductie van warmtevraag bevordert. Energieverbruik Vanwege de verwachte daling van passagiers in verband met de economische recessie, de invoering van de ticketbelasting en de aankoop van een hangaar, werd voor 2009 een gelijkblijvend energieverbruik verwacht ten opzichte van Het daadwerkelijke verbruik in 2009 is lager uitgevallen dan verwacht ondanks de stijging van het aantal passagiers. Dit lagere gebruik komt voornamelijk door de aanschaf van LED-verlichting op meerdere locaties op de luchthaven. Daarmee lijken de in 2007 gestarte proeven met LED-verlichting een positief resultaat op te leveren en wordt gefaseerd alle verlichting vervangen door LED-verlichting. Geluid Door een optimale planning en een positieve realisatie is de totaal gebruikte geluidsoppervlakte in 2009 substantieel binnen de geplande waarden voor 2009 gebleven. Kalium Acetaat Ter bestrijding van de gladheid op het platform wordt gebruikgemaakt van het afbreekbare middel Kalium Acetaat. Het kaliumverbruik wordt geregistreerd en jaarlijks geëvalueerd. Het verbruik lag in 2009 aanzienlijk hoger dan de winter daarvoor, vanwege de strenge weersomstandigheden. Proefdraaien Proefdraaien wordt geregistreerd in een systeem dat zeer gebruiksvriendelijk en nauwkeurig is. Het geeft op een eenvoudige manier alle gegevens die nodig zijn voor de jaarlijkse rapportage, waaraan volgens de milieuvergunning moet worden voldaan. Gebruik wordt gemaakt van een afbakening van vier gebieden waarbinnen een aanvraag voor proefdraaien kan vallen: Groen: normale representatieve bedrijfssituatie. Geel: regelmatige afwijking (max. 52 per jaar). Oranje: bijzondere bedrijfssituatie (max. 12 per jaar). Rood: proefdraaien niet toegestaan. Het proefdraaien is in 2009 wederom ruimschoots onder het toegestaan aantal sessies gebleven; twee proefdraai beurten in het groene gebied, drie beurten in het gele gebied en drie beurten in het oranje gebied. Afval Het afval dat door de luchthaven geproduceerd wordt, neemt jaarlijks toe door de groei in passagiers en gebruikers. Om het afval goed te monitoren en te verwerken, beschikt Eindhoven Airport over een milieustraat. In verband met de opening van een nieuwe winkel in de terminal, de uitbreiding van een bestaande winkel en de groei van passagiers vond in 2009 een lichte toename in de afvalstroom plaats. Olie-/vetafscheider Het platform en de brandstofopstelplaats zijn gekoppeld aan een eigen olie- en vetafscheiding. De afscheider bevindt zich in de nabijheid van de brandstofopstelplaats. De olie- en vetafscheider wordt maandelijks gecontroleerd en jaarlijks geleegd. Tussentijdse lediging gebeurt indien dit noodzakelijk is in verband met een incident. In 2009 heeft een vroegtijdige lediging van de olievet afscheider plaatsgevonden vanwege een milieuincident. 20

21 Eindhoven Airport compenseert sinds 2007 de CO2-uitstoot van haar totale bedrijfsvoering: Calculatie CO2 voetafdruk Periode: 2009 Eindhoven Airport N.V. Uitstoot per activiteit in deze periode Uitstoot per activiteit (ton CO2 eq.) Totale uitstoot % 4% 1% Elektriciteit Verwarming Papier 0.00 Openbaar vervoer 0.00 Auto Vrachtvervoer 0.00 Vliegreizen Overig 0.00 Elektriciteit Papier Auto Vliegreizen 77% Verwarming Openbaar vervoer Vrachtvervoer Overig Kengetallen Uitstoot per passagier Ontwikkeling uitstoot per periode Uitstoot per miljoen euro omzet CO2 uitstoot tov voorgaande periode Ten opzichte van % Ton CO Om deze uitstoot te compenseren Aantal uren dat een wind turbine (2,3MW) operationeel moet zijn Aantal bomen dat een jaar lang moet groeien 5, , elektriciteit verwarming papier OV Auto Vrachtvervoer Vliegreizen Overig Uitstoot & compensatie per periode Kosten van compensatie 2009 CO2 credits - 100% VER 22, kosten per passagier kosten per miljoen euro omzet 1, Climate Neutral Group is partner van: Ton CO Totale uitstoot Tonnage gecompenseerd Opgemaakt door: Don Spierenburg op: 7-jan-09 21

22 11 personeel & organisatie Het organisatieschema zag er in 2009 als volgt uit: SECRETARIAAT JURIDISCHE & BESTUURLIJKE ZAKEN OPERATIONELE ZAKEN Aan het begin van 2009 bedroeg het aantal mede werkers op basis van fulltime equivalenten 25,8 fte (31 personen). Eind 2009 bedroeg dat aantal 24,1 fte (28 personen). Dit betekent gedurende het jaar een daling van 6,6%. De daling van het aantal werknemers in 2009 zien we als volgt terug: Operationele zaken -1,0 fte Secretariaat -0,7 fte DIRECTIE FINANCIËLE ZAKEN & ICT PERSONEEL & ORGANISATIE COMMERCIËLE ZAKEN & PR 22

23 De 28 (24,1 fte) medewerkers van Eindhoven Airport N.V. waren eind 2009 ondergebracht bij de volgende afdelingen: aantal mannen aantal vrouwen Directie & Management 2 1 Commerciële zaken & PR 1 3 Operationele zaken 6 5 Financiële zaken & ICT 2 2 Juridische & Bestuurlijke zaken 1 1 Secretariaat 3 Personeelszaken 1 Totaal (12 fte) (12,1 fte) Arbozorg Ziekteverzuim 2009 Het ziekteverzuim is ten opzichte van 2008 (5,8%) gestegen naar 6,8%. In de jaren voor 2009 werd het ziekteverzuimcijfer onderverdeeld in kort verzuim en langdurig verzuim. In 2009 is een categorie toegevoegd: middellang verzuim. Verzuimpercentage 1 e jaar Verzuimpercentage 2 e jaar Totaal ,8% 0% Kort (1-7 dgn) 1,1% Middellang (8-42 dgn) 1,7% Langdurig (>42 dgn) 4,0% Totaal ,8 % 0% Kort (1-10 dgn) 1,6% Langdurig (>10 dgn) 4,2% Verzuimpercentage 2e jaar geeft het percentage aan van het verzuim langer dan een jaar. Personeelsvertegenwoordiging (PVT) De samenstelling van de personeelsvertegenwoordiging is in 2009 ongewijzigd gebleven. Gedurende het jaar is de PVT verschillende malen bij elkaar geweest en heeft diverse malen met de directie en de afdeling Personeel & Organisatie vergaderd. Onder andere de volgende onderwerpen zijn aan de orde geweest: Organisatiewijzigingen Functiewaarderingssysteem Pensioenregeling Arbeidsomstandigheden Regelingen (fraudereglement, bonusregeling, beleid vertrouwenspersoon) 23

24 12 financiële gang van zaken Omzet neemt af in 2009 In 2009 daalde de netto-omzet met (-3%). De belangrijkste oorzaak hiervan is de daling van de omzet havengelden met (-5%). Omzet havengelden De verklaring hiervoor is dat de passagiersgroei voornamelijk wordt gecreëerd in het lowcostsegment. Het aandeel lowcost-passagiers in 2009 was 87%; in 2008 was dat aandeel 84%. De druk op havengeldtarieven is een trend uit de markt. Deze trend zal ook in de jaren na 2009 aan de orde zijn en heeft daarom onze bijzondere aandacht. 24 Kostenontwikkelingen In 2009 is succesvol een kostenbeheersingprogramma ingevoerd. Ten opzichte van 2008 zijn o.a. de volgende besparingen gerealiseerd: personeelskosten onderhoudskosten commerciële kosten advieskosten In vergelijking met 2008 bleef desondanks de kostenbesparing relatief beperkt (tot ) omdat in 2008 onder uitbestedingen een securitysubsidie van als eenmalige kostenvergoeding werd verantwoord. Passagierstoename / -afname per segment 2009 mutatie 2008 Lowcost % Vakantiecharters/General aviation % Totaal passagiers % Resultaat Het resultaat voor belasting daalt van 3,8 miljoen in 2008 naar 2,9 miljoen in Resultaatinvloeden 2009/2008 x 1,0 miljoen Afname omzet -0,6 Afname bedrijfslasten +0,4 Toename rentelasten -0,3 Ongerealiseerde waardeverandering commercieel onroerend goed -0,4 Totaal resultaatafname voor belasting -0,9 Het resultaat uit hoofde van Ongerealiseerde waardeverandering commercieel onroerend goed bedroeg in ,8 miljoen (in 2008: - 0,4 miljoen).