from: The Circle, Dave Eggers De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "from: The Circle, Dave Eggers De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april"

Transcriptie

1 Studies show that kids need to hear at least 30,000 words a day, so the watch does a very simple thing by recognizing, categorizing and, most crucially counting those words. This is primary for the kids at home, and before school age. Once they re there, we re assuming all this is tracked in the classroom from: The Circle, Dave Eggers De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 0

2 De klinisch relevantie van statistisch leren Imme Lammertink Universiteit van Amsterdam De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

3 We beginnen met een experiment Luister naar de volgende woorden Turf het aantal keer gehoorde wadim Nadat jullie alle woorden geluisterd hebben, stel ik nog een paar vragen De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

4 We beginnen met een experiment Turf het aantal keer gehoorde wadim De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

5 We beginnen met een experiment Zin Volgens regel? 1. Tep sulep lut ja/nee 2. Jal wadim mip ja/nee 3. Sot pliset lut ja/nee 4. Sot dieta mip ja/nee 5. Ref domo lut ja/nee 6. Tep rasek mip ja/nee De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

6 We beginnen met een experiment Zin Volgens regel? 1. Tep sulep lut ja/nee 2. Jal wadim mip ja/nee 3. Sot pliset lut ja/nee 4. Sot dieta mip ja/nee 5. Ref domo lut ja/nee 6. Tep rasek mip ja/nee De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

7 Er zaten twee regels in de woordenstroom tep wadim lut sot kasi mip tep loga lut tep tilfi lut sot nilbo mip sot rasek mip tep palti lut sot wadim mip tep wiffel lut tep beli lut sot loga mip sot nilbo mip tep vami lut tep nilbo lut sot tilfi mip sot komo mip tep wiffel lut tep domo lut tep pelo lut sot palti mip sot keli mip tep kasi lut sot domo mip tep vadi lut sot plizet mip sot kaldo mip tep plizet lut sot rasek mip tep wadim lut sot kasi mip tep loga lut sot tilfi mip sot nilbo mip sot rasek mip tep palti lut sot wadim mip tep wiffel lut tep beli lut sot loga mip sot nilbo mip tep vami lut sot nilbo mip sot tilfi mip tep komo lut tep wiffel lut tep domo lut sot pelo mip sot palti mip tep keli lut sot kasi mip sot domo mip tep vadi lut tep plizet lut sot kaldo mip tep plizet lut sot rasek mip tep wadim lut sot kasi mip tep loga lut sot tilfi mip sot nilbo mip sot rasek mip tep palti lut sot wadim mip sot wiffel mip tep beli lut sot loga mip sot nilbo mip tep vami lut tep nilbo lut sot tilfi mip sot komo mip De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

8 Er zaten twee regels in de woordenstroom tep wadim lut sot kasi mip tep loga lut tep tilfi lut sot nilbo mip sot rasek mip tep palti lut sot wadim mip tep wiffel lut tep beli lut sot loga mip sot nilbo mip tep vami lut tep nilbo lut sot tilfi mip sot komo mip tep wiffel lut tep domo lut tep pelo lut sot palti mip sot keli mip tep kasi lut sot domo mip tep vadi lut sot plizet mip sot kaldo mip tep plizet lut sot rasek mip tep wadim lut sot kasi mip tep loga lut sot tilfi mip sot nilbo mip sot rasek mip tep palti lut sot wadim mip tep wiffel lut tep beli lut sot loga mip sot nilbo mip tep vami lut sot nilbo mip sot tilfi mip tep komo lut tep wiffel lut tep domo lut sot pelo mip sot palti mip tep keli lut sot kasi mip sot domo mip tep vadi lut tep plizet lut sot kaldo mip tep plizet lut sot rasek mip tep wadim lut sot kasi mip tep loga lut sot tilfi mip sot nilbo mip sot rasek mip tep palti lut sot wadim mip sot wiffel mip tep beli lut sot loga mip sot nilbo mip tep vami lut tep nilbo lut sot tilfi mip sot komo mip De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

9 De regel achter tep-wadim-lut tep wadim lut sot kasi mip tep loga lut tep tilfi lut sot nilbo mip sot rasek mip tep palti lut sot wadim mip tep wiffel lut tep beli lut sot loga mip sot nilbo mip tep vami lut tep nilbo lut sot tilfi mip sot komo mip A X B patroon B 1 = lut; B 2 = mip X 1-24 = wadim, kasi, loga { } tilfi A 1 = tep; A 2 = sot De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 8

10 De regel achter tep-wadim-lut tep wadim lut sot kasi mip tep loga lut tep tilfi lut sot nilbo mip sot rasek mip tep palti lut sot wadim mip tep wiffel lut tep beli lut sot loga mip sot nilbo mip tep vami lut tep nilbo lut sot tilfi mip sot komo mip Statistisch leren Statistische regelmaat: Na A komt B, onderbroken door X (nonadjacent) Transitional probability (TP) AB = 1 Transitional probability (TP) AX = 0.04 (1/24) De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 9

11 Waarom tep-wadim-lut? Taal is een regelsysteem Hij bak t een chocoladetaart Wij bak(k)en een chocoladetaart Gisteren bakte hij een chocoladetaart Tep wadim lut De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 10

12 Statistisch leren Wat kenmerkt de succesvolle leerders uit ons experiment? Zij hadden (onbewust) door dat A en B bij elkaar hoorden Statistisch leren: (Onbewust) gevoelig voor regelmatigheden/ overgangswaarschijnlijkheden in de input De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 11

13 Is het altijd A X B? Nee, de elementen AB kunnen elkaar ook direct opvolgen (adjacent). Neem bijvoorbeeld woordgrenzen: De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 12

14 Is het altijd A X B? Nee, de elementen AB kunnen elkaar ook direct opvolgen (adjacent). Neem bijvoorbeeld woordgrenzen: Degrotebal De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 13

15 Is het altijd A X B? Nee, de elementen AB kunnen elkaar ook direct opvolgen (adjacent). Neem bijvoorbeeld woordgrenzen: De-gro-te-bal De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 14

16 Is het altijd A X B? Nee, de elementen AB kunnen elkaar ook direct opvolgen (adjacent). Neem bijvoorbeeld woordgrenzen: De-gro-te-bal De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 15

17 Is het altijd A X B? Nee, de elementen AB kunnen elkaar ook direct opvolgen (adjacent). Neem bijvoorbeeld woordgrenzen: De-gro-te-bal De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 16

18 Is het altijd A X B? Nee, de elementen AB kunnen elkaar ook direct opvolgen (adjacent). Neem bijvoorbeeld woordgrenzen: De-gro-te-bal De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 17

19 Is het altijd A X B? Nee, de elementen AB kunnen elkaar ook direct opvolgen (adjacent). Neem bijvoorbeeld woordgrenzen: De-gro-te-bal De-gro-te-fiets Een-gro-te-man Statistische regel: de-gro: TP = 0.67 (2/3) gro-te: TP = 1 (3/3) te-bal: TP = 0.33 (1/3) te-fiets: TP = 0.33 (1/3) te-man: TP = 0.33 (1/3) De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 18

20 Is het altijd A X B? Nee, de elementen AB kunnen elkaar ook direct opvolgen (adjacent). Neem bijvoorbeeld woordgrenzen: De-gro-te-bal De-gro-te-fiets Een-gro-te-man Statistische regel: de-gro: TP = 0.67 (2/3) gro-te: TP = 1 (3/3) te-bal: TP = 0.33 (1/3) te-fiets: TP = 0.33 (1/3) te-man: TP = 0.33 (1/3) De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 19

21 Statistisch leren Fundamenteel voor de eerste fases van taalontwikkeling Evans, Saffran & Robbe-torres, 2009 Relatief snelle, impliciete en generaliseerbare vorm van leren Plante & Gomez, in press De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

22 Statistisch leren en taal Grammatica Kidd & Arciuli, 2015 Woordenschat Evans et al., 2009 Lees en spelvaardigheid for references see: Arciuli & Simpson 2012 c Cent Catalogus De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 21

23 Statistisch leren en taalverwerving Prof. Judith Rispens Merel v. Witteloostuijn (DD) Imme Lammertink (TOS) Prof. Paul Boersma Prof. Frank Wijnen De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

24 Statistisch leren en TOS 100% Geen TOS TOS Percentage correct 50% Past de volgende zin bij zinnen die u eerder gehoord heeft? 1. Tep sulep lut 2. Sot pliset lut 3. Sot dieta mip 4. Tep rasek mip 0% tep x lut sot x mip De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 23

25 Statistisch leren en TOS Lammertink et al. (2017). De JSLHR klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

26 Statistisch leren en TOS Mensen met een TOS hebben relatief meer moeite met statistisch leren (Obeid et al., 2017; Lammertink et al. 2017) Met meer input (twee keer zo lang) lukt het kinderen met een TOS wel om de woorden te segmenteren (Evans 2009) Met meer variatie pikken adolescenten de AxB regel wel op (Grunow et al. 2006; Hsu et al. 2014) De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

27 Statistisch leren en TOS in progress Mensen met een TOS hebben relatief meer moeite met statistisch leren (Obeid et al., 2017; Lammertink et al. 2017) Verschillen in leertraject? Verschillen in modaliteit? Relatie met andere taalvaardigheden? De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

28 Statistisch leren en TOS in progress Mensen met een TOS hebben relatief meer moeite met statistisch leren (Obeid et al., 2017; Lammertink et al. 2017) Verschillen in leertraject? Verschillen in modaliteit? Relatie met andere taalvaardigheden? De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

29 Waarom statistisch leren bevorderen? Tijdens taaltherapie bij kinderen met een TOS duurt het vaak maanden voordat je enig resultaat ziet (Law et al. 2004). Daarbij komt vaak dat kinderen hetgeen dat ze geleerd hebben niet generaliseren naar een nieuwe situatie (Haley, Hulme, Bowyer-Crane, Snowling, & Fricke, 2017; Kamhi, 1998; 2014; Swischer et al. 1995) Gebruik de principes van statistisch leren in taaltherapie (Plante & Gómez, in press; Alt et al. 2002) De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

30 Statistisch leren Fundamenteel voor de eerste fases van taalontwikkeling Evans, Saffran & Robbe-torres, 2009 Relatief snelle, impliciete en generaliseerbare vorm van leren Plante & Gomez, in press De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

31 Plante & Gómez (in press) Statistisch leren in de klinische praktijk Principe 1. Regelmaat In de praktijk Consistente voorbeelden 2. Variatie Gebruik veel verschillende werkwoorden 3. Input I: alle input = input Niet teveel onregelmatigheden 4. Input II: input = genoeg Geef veel input 5. Onbewust De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 30

32 Concreet voorbeeld: grammatica Therapie 1 Therapie 2 Therapie 3 Het kind hoort Hij [koe] drinkt Hij [schaap] drinkt Hij [aap] drinkt Hij [koe] drinkt Hij [schaap] loopt Hij [aap] zwaait Hij [koe] drinkt Een schaap loopt De aap zwaait Het kind generaliseert naar Hij [paard] drinkt Hij [paard] slaapt Hij slaapt De jongen rent Het kind generaliseert niet naar Hij [paard] rent Het paard slaapt Het paard slaapt De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 31

33 Samenvatting: Statistisch leren en TOS Het uitbreiden van bestaande taaltherapieën adhv. statistisch leerprincipes kan gunstige effecten hebben Meer onderzoek nodig naar welke aspecten van statisch leren moeilijk zijn voor kinderen met TOS De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april

34 Studies show that kids needs to hear at least 30,000 words a day, so the watch does a very simple thing by recognizing, categorizing and, most crucially counting those words. This is primary for the kids at home, and before school age. Once they re there, we re assuming all this is tracked in the classroom from: The Circle, Dave Eggers De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 33

35 Dank voor jullie aandacht Verder lezen: Plante, E., & Gomez, R. (in press). Learning without trying: the clinical relevance of statistical learning. Language, Speech and Hearing Services in schools. Plante, E., Ogilvie, T., Vance, R., Aguilar, J., Dailey, N., Meyers, C. Lieser, A., & Burton, R. Variability in the language input to children enhances learning in treatment context. American journal of Speech- Language Pathology. Lammertink, I., Boersma, P., Wijnen, F., & Rispens, J. (2017). Statistical learning in Specific Language Impairment: A meta-analysis. Journal of Speech, Language and Hearing Research. (Klik hier) Poster voorlopige resultaten: Via het WAP: Via Taalstaal: Mondelinge toelichting bij poste (filmpje): UN65k8E1_Wdd5NSn/view?usp=sharing Contact i.l.lammertink@uva.nl De klinische relevantie van statistisch leren Simea 20 april 2018 i.l.lammertink@uva.nl 34

Het verwerven van niet aangrenzende structuren door tweetalige en eentalige volwassenen.

Het verwerven van niet aangrenzende structuren door tweetalige en eentalige volwassenen. Koptekst: Het verwerven van niet aangrenzende structuren door tweetalige en eentalige volwassenen. Het verwerven van niet aangrenzende structuren door tweetalige en eentalige volwassenen. Anahit Beglarian

Nadere informatie

Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS

Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS Iris Duinmeijer Senior onderzoeker Koninklijke Auris Groep Presentatie Congres Jeugd in Onderzoek, 24 mei 2018 Onderwijs aan leerlingen met een TOS Instellingen

Nadere informatie

Bachelorscriptie. Taalaanleg en het leren van nietaangrenzende. input met ruis

Bachelorscriptie. Taalaanleg en het leren van nietaangrenzende. input met ruis Bachelorscriptie Taalaanleg en het leren van nietaangrenzende relaties uit een input met ruis Rianne Vlaar 3771512 Liberal Arts and Sciences Hoofdrichting Taalwetenschap Begeleider: Annemarie Kerkhoff

Nadere informatie

Het effect van leeftijd en verlengde training op het impliciet leren bij kinderen met een familiair risico op dyslexie

Het effect van leeftijd en verlengde training op het impliciet leren bij kinderen met een familiair risico op dyslexie Het effect van leeftijd en verlengde training op het impliciet leren bij kinderen met een familiair risico op dyslexie Julia Zegeling (4109120) Universiteit Utrecht Master Taal, Mens en Maatschappij 07

Nadere informatie

Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr Ellen Gerrits, logopedist Congres TaalStaal 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep

Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr Ellen Gerrits, logopedist Congres TaalStaal 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr, logopedist Congres 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep Over welke kinderen praten we vandaag? Engels: Specific Language Impairment: Is SLI wel zo

Nadere informatie

Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011

Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011 Effective leesprogramma s voor leerlingen die de taal leren en anderssprekende leerlingen samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op

Nadere informatie

Herkenning van Nonadjacente Afhankelijkheden bij een populatie in de basisschoolleeftijd, gebruik makend van het NADL-SRTT-paradigma

Herkenning van Nonadjacente Afhankelijkheden bij een populatie in de basisschoolleeftijd, gebruik makend van het NADL-SRTT-paradigma Karen Westra, student 3176959 Juli 2011 Herkenning van Nonadjacente Afhankelijkheden bij een populatie in de basisschoolleeftijd, gebruik makend van het NADL-SRTT-paradigma Samenvatting Een experiment

Nadere informatie

Comparison: Kinderen zonder deze risicofactor.

Comparison: Kinderen zonder deze risicofactor. Zoekstrategieën JGZ-richtlijn Taalontwikkeling oekstrategie Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken tot beantwoordbare vragen zijn deze eerst omgewerkt tot PICO uitgangsvragen.

Nadere informatie

Observationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review

Observationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review Zoekstrategie JGZ-richtlijn Taalontwikkeling Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken zijn deze eerst omgevormd tot PICO uitgangsvragen. Hierbij wordt achtereenvolgens het volgende

Nadere informatie

Lange-termijn effecten van congenitaal gehoorverlies op taalvaardigheid

Lange-termijn effecten van congenitaal gehoorverlies op taalvaardigheid Lange-termijn effecten van congenitaal gehoorverlies op taalvaardigheid Elke Huysmans NVA-vergadering 30-09-2016 Taalontwikkeling bij matige tot ernstige congenitale slechthorendheid (CSH) Belang van vroege

Nadere informatie

voltooid tegenwoordige tijd

voltooid tegenwoordige tijd SirPalsrok @meestergijs It has taken me a while to make this grammar explanation. My life has been quite busy and for that reason I had little time. My week was full of highs and lows. This past weekend

Nadere informatie

Innovatie van taaltherapie met tabletgames

Innovatie van taaltherapie met tabletgames DigiTaal Innovatie van taaltherapie met tabletgames Marjan ter Harmsel, junior onderzoeker Hogeschool Utrecht Johanna Schulting, junior onderzoeker Hogeschool Utrecht Het project onderwerp Hier staat de

Nadere informatie

Vandaag. Programma (webshop afasienet.com) Even voorstellen Ontvangst

Vandaag. Programma (webshop afasienet.com) Even voorstellen Ontvangst Vandaag Programma (webshop afasienet.com) 14.15-14.30 Ontvangst Even voorstellen 14.30-15.15 Lezing over de klinische implicaties van het proefschrift 15.15-15.45 Discussie over toepassen van gebaren in

Nadere informatie

Consensus ten aanzien van kenmerken, comorbiditeit en verwijzing van kinderen met luisterproblemen Hanzehogeschool Margreet Luinge

Consensus ten aanzien van kenmerken, comorbiditeit en verwijzing van kinderen met luisterproblemen Hanzehogeschool Margreet Luinge Consensus ten aanzien van kenmerken, comorbiditeit en verwijzing van kinderen met luisterproblemen De mening van Nederlandse logopedisten en audiologen Hanzehogeschool Margreet Luinge, Ellen de Wit, Karin

Nadere informatie

Het ORWELL project: hoe leren basisschoolleerlingen Engels

Het ORWELL project: hoe leren basisschoolleerlingen Engels Het ORWELL project: hoe leren basisschoolleerlingen Engels Judith Rispens J.E.Rispens@uva.nl Margreet van Koert, Patrick Snellings, Nihayra Leona, Maurits van der Molen, & Jurgen Tijms Inhoud ORWELL-project

Nadere informatie

Therapiekeuze bij verstaanbaarheidsproblemen. Waarom dit onderwerp? Goed nieuws! Therapiekeuze bij verstaanbaarheidsproblemen

Therapiekeuze bij verstaanbaarheidsproblemen. Waarom dit onderwerp? Goed nieuws! Therapiekeuze bij verstaanbaarheidsproblemen Therapiekeuze bij verstaanbaarheidsproblemen Regiodag logopedie 27 mei 2014 Waarom dit onderwerp? Maaike Diender Klinisch linguïst Audiologisch centrum Alkmaar: ACHN Kinderen 2-5 jaar, 2010-2013 Geen spraakproductieprobleem

Nadere informatie

Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5)

Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Hester A. Lijphart Eerste begeleider: Dr. E. Simon Tweede

Nadere informatie

Narratieve Vaardigheden van Eentalige en Meertalige Kinderen met en zonder een Taalontwikkelingsstoornis: Implicaties voor de Praktijk

Narratieve Vaardigheden van Eentalige en Meertalige Kinderen met en zonder een Taalontwikkelingsstoornis: Implicaties voor de Praktijk Faculteit Sociale Wetenschappen Afdeling Orthopedagogiek Narratieve Vaardigheden van Eentalige en Meertalige Kinderen met en zonder een Taalontwikkelingsstoornis: Implicaties voor de Praktijk Tessel Boerma

Nadere informatie

Ouders maken het verschil

Ouders maken het verschil Ouders maken het verschil 1 + 2 = meer dan 3 Indirecte therapie bij kinderen met TOS Jeanne Verheugt, communicatief begeleider Martina de Groot, logopedist spraaktaalpatholoog USZ Kentalis RZON Alle Taal

Nadere informatie

SIGNALERING VAN KINDEREN MET EEN TAALACHTERSTAND

SIGNALERING VAN KINDEREN MET EEN TAALACHTERSTAND SIGNALERING VAN KINDEREN MET EEN TAALACHTERSTAND Simea, 19 april 2018 Conja Adriaanse, Karin Wiefferink & Noëlle Uilenburg 1 AAN HET EINDE HEBBEN JULLIE Meer kennis over de vroegsignalering (door de JGZ)

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

12/04/2015. Effectieve behandeling van kleuters. morfosyntaxis bij kleuters met S- TOS. Morfosyntaxis. Thijs (4;9 jaar) Problemen in morfosyntaxis

12/04/2015. Effectieve behandeling van kleuters. morfosyntaxis bij kleuters met S- TOS. Morfosyntaxis. Thijs (4;9 jaar) Problemen in morfosyntaxis Morfosyntaxis Effectieve behandeling van morfosyntaxis bij kleuters met S- TOS MSc Anouk Bruggink Simea congres 2015 Syntaxis: Zinsbouw van een taal: Woorden in groepen samenvoegen Woorden/groepen woorden

Nadere informatie

Meer lezen, beter in taal Het belang van vrij(etijds)lezen voor de taalontwikkeling 30 november 2017

Meer lezen, beter in taal Het belang van vrij(etijds)lezen voor de taalontwikkeling 30 november 2017 Meer lezen, beter in taal Het belang van vrij(etijds)lezen voor de taalontwikkeling 30 november 2017 Kees Broekhof Frank Schaafsma Programma Effecten van vrij(etijds)lezen op de taalontwikkeling Vmbo:

Nadere informatie

Diagnostiek en indicatiestelling met het testinstrumentarium ESM. Ludo Verhoeven Expertisecentrum Nederlands Radboud Universiteit Nijmegen

Diagnostiek en indicatiestelling met het testinstrumentarium ESM. Ludo Verhoeven Expertisecentrum Nederlands Radboud Universiteit Nijmegen Diagnostiek en indicatiestelling met het testinstrumentarium ESM Ludo Verhoeven Expertisecentrum Nederlands Radboud Universiteit Nijmegen Opbouw Indicatiestelling ESM Begrijpen en produceren van taal Taalleerproblemen

Nadere informatie

Siméa Nienke Lam de Waal, MA Dr. Annette Scheper

Siméa Nienke Lam de Waal, MA Dr. Annette Scheper Vertelvaardigheid: Kleuters versus kinderen met SLI Siméa 11-04-2013 Nienke Lam de Waal, MA Dr. Annette Scheper Inhoud Waar hebben we het over? Achtergrond Onderzoeksvragen Methode Resultaten Discussie

Nadere informatie

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen Voorschoolse vorming en de ontwikkeling van kinderen 1 De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van Kinderen The Relationship between Early Child Care, Preschool Education and Child Development

Nadere informatie

Simea 11 april 2019 Inhoud

Simea 11 april 2019 Inhoud Dr. Annette Scheper - Programmalijn TOS Drs. Margreet Verboom - Cluster 2 Skelp Simea 11 april 2019 1 Inhoud Theorie taal,, TOS, leesstoornissen, dyslexie TOS: Diagnostiek en aanpak van technisch en spellen

Nadere informatie

MWidW bij peuters en kleuters met TOS

MWidW bij peuters en kleuters met TOS MWidW bij peuters en kleuters met TOS Prof. dr. Paul Leseman, promotor (UU) Dr. Maartje Kouwenberg, copromotor (Auris) Dr. Connie Fortgens, copromotor (Auris) Marike Kempen MSc, promovenda (Auris & UU)

Nadere informatie

Meedoen met de Monitor

Meedoen met de Monitor Meedoen met de Monitor met de Bibliotheek Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school (Monitor dbos) wil doelgericht samenwerken met de Bibliotheek om de taalontwikkeling en de informatievaardigheden

Nadere informatie

Hoe oefen je grammatica? Liesbeth Schenk Sonja van Boxtel TUDelft, ITAV Nederlands voor buitenlanders

Hoe oefen je grammatica? Liesbeth Schenk Sonja van Boxtel TUDelft, ITAV Nederlands voor buitenlanders Hoe oefen je grammatica? Liesbeth Schenk Sonja van Boxtel TUDelft, ITAV Nederlands voor buitenlanders 1 Programma Aanleiding + Twee typen leerders Theorie: Expliciet vs. impliciet Focus on Form: hoe? Processing

Nadere informatie

A2 Workshops Grammatica Heden

A2 Workshops Grammatica Heden Bestuderen Present Simple Normaal Hoe maak je de Present Simple? Kijk eerst maar even naar het volgende rijtje. I You He She It We You see see sees sees sees see see They see Je ziet dat het heel eenvoudig

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50 De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and

Nadere informatie

Longitudinale studie van de communicatieontwikkeling van jonge kinderen met een verstandelijke beperking 22/09/2011. Inleiding. Inleiding.

Longitudinale studie van de communicatieontwikkeling van jonge kinderen met een verstandelijke beperking 22/09/2011. Inleiding. Inleiding. Longitudinale studie van de communicatieontwikkeling van jonge kinderen met een verstandelijke beperking Joke Vandereet Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen, Leuven Expertisecentrum Autisme, UZ Leuven

Nadere informatie

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen.

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Lesbrief Les 2.1: My family Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Nouns: brother, sister, cousin, mother, father, aunt, uncle, grandmother,

Nadere informatie

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord FUTURE TENSE ( TOEKOMENDE TIJD ) Hoe? 1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord Wanneer? Ad 1. Als iets in de toekomst zal gebeuren

Nadere informatie

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend PRESENT SIMPLE TENSE ( onvoltooid tegenwoordige tijd ) Hoe? > hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is!! als een werkwoord eindigt op een s-klank ( s,ch x) werkw. + es!! als een

Nadere informatie

In the classroom. Who is it? Worksheet

In the classroom. Who is it? Worksheet In the classroom 1 Lees wat de meester doet als hij s morgens op school komt. Lees ook wat een leerling doet. Wie van de twee doet het meest voordat de les begint? First, I go to my desk and take out my

Nadere informatie

Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S.

Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S. Link to publication Citation for published

Nadere informatie

Kindertaal in het Utrechtse Babylab Nieuwsbrief 2007

Kindertaal in het Utrechtse Babylab Nieuwsbrief 2007 Bezoekadres: Janskerkhof 13 3512 BL Utrecht tel. 030-253 8472 e-mail: babylab@let.uu.nl Kindertaal in het Utrechtse Babylab Nieuwsbrief 2007 Woord vooraf In het centrum van Utrecht is het Utrechtse Babylab

Nadere informatie

The first line of the input contains an integer $t \in \mathbb{n}$. This is followed by $t$ lines of text. This text consists of:

The first line of the input contains an integer $t \in \mathbb{n}$. This is followed by $t$ lines of text. This text consists of: Document properties Most word processors show some properties of the text in a document, such as the number of words or the number of letters in that document. Write a program that can determine some of

Nadere informatie

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit 1 Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit Nicola G. de Vries Open Universiteit Nicola G. de Vries Studentnummer 838995001 S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan

Nadere informatie

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie Is Orthopedische Manuele Therapie nog Orthopedische Manuele Therapie? Zijn de huidige paradigma shifts wenselijk?

Nadere informatie

Plezier in lezen meer lezen beter in taal. Leesplezier. 2015 de Bibliotheek Gelderland Zuid

Plezier in lezen meer lezen beter in taal. Leesplezier. 2015 de Bibliotheek Gelderland Zuid Plezier in lezen meer lezen beter in taal Leesplezier Agenda 1. Waarom lezen en leesplezier zo belangrijk is 2. Voorlezen en boeken lezen thuis 3. Samen praten over boeken 4. Boekentips vinden Het belang

Nadere informatie

Animals 1 - Describe your Pet

Animals 1 - Describe your Pet Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Gonnie de Vries 27 October 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/67811 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Voorspellers van latere taalvaardigheid

Voorspellers van latere taalvaardigheid Voorspellers van latere taalvaardigheid NVA Wintervergadering, 25-01-2013 Nienke Dijkstra Radboud Universiteit Nijmegen - Centre for Language Studies Caroline Junge Universiteit van Amsterdam Overview

Nadere informatie

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility. RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede

Nadere informatie

Things to do before you re 11 3/4

Things to do before you re 11 3/4 Counting Crows 1 Things to do before you re 11 3/4 Lees de tekst en beantwoord de vragen. - Maak deze zin af: De schrijver van de tekst vindt dat kinderen - Welke dingen heb jij wel eens gedaan? Kruis

Nadere informatie

Samen sterk in lezen en mediawijsheid

Samen sterk in lezen en mediawijsheid Samen sterk in lezen en mediawijsheid De cijfers 1,5 miljoen volwassen Nederlanders zijn laaggeletterd Dat is bijna 1 op de 10 Nederlanders Veel kinderen hebben bij binnenkomst op de basisschool een achterstand

Nadere informatie

Kindertaal in het Utrechtse Babylab Nieuwsbrief 2007

Kindertaal in het Utrechtse Babylab Nieuwsbrief 2007 Bezoekadres: Janskerkhof 13 3512 BL Utrecht tel. 030-253 8472 e-mail: babylab@let.uu.nl Kindertaal in het Utrechtse Babylab Nieuwsbrief 2007 Woord vooraf In het centrum van Utrecht is het Utrechtse Babylab

Nadere informatie

Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten

Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Difference in Perception about Parenting between Parents and Adolescents and Alcohol Use of Adolescents

Nadere informatie

- werkwoord + ed ( bij regelmatige werkwoorden ) - bij onregelmatige werkwoorden de 2 e rij ( deze moet je dus uit je hoofd leren )

- werkwoord + ed ( bij regelmatige werkwoorden ) - bij onregelmatige werkwoorden de 2 e rij ( deze moet je dus uit je hoofd leren ) PAST SIMPLE TENSE ( onvoltooid verleden tijd ) Hoe? vervoeging - werkwoord + ed ( bij regelmatige werkwoorden ) - bij onregelmatige werkwoorden de 2 e rij ( deze moet je dus uit je hoofd leren ) van bijv,

Nadere informatie

Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen. Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs!

Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen. Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs! Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs! Welkom! Allereerst bedankt voor het downloaden van deze planner! Deze planner gaat jou helpen om SLiM te plannen. Je gaat leren

Nadere informatie

Kan krom recht worden? De aanpak van ingeslepen taalfouten

Kan krom recht worden? De aanpak van ingeslepen taalfouten Kan krom recht worden? De aanpak van ingeslepen taalfouten Ineke van de Craats inekevandecraats@casema.nl Vandaag Het verschijnsel stagnatie Voorbeelden uit de praktijk De hoofdzin: - het werkwoord (vorm

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Samenwerking en afstemming in de zorgketen

Hoofdstuk 2 Samenwerking en afstemming in de zorgketen Bijlage 3 Zoekstrategieën Hoofdstuk 2 Samenwerking en afstemming in de zorgketen Database Zoektermen 1 Premature Birth/ (2657) 2 exp infant, low birth weight/ or infant, premature/ (49701) 3 (((preterm

Nadere informatie

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2 Buy Me FILE BUY ME BK Can you resist all those incredible products that all seem to be screaming: Buy Me! Every day we see them on TV during the commercial break: the best products in the world. How would

Nadere informatie

Het leren van niet-adjacente afhankelijkheden door kleuters: de rol van inputconsistentie en verbaal kortetermijngeheugen

Het leren van niet-adjacente afhankelijkheden door kleuters: de rol van inputconsistentie en verbaal kortetermijngeheugen Het leren van niet-adjacente afhankelijkheden door kleuters: de rol van inputconsistentie en verbaal kortetermijngeheugen Definitieve versie Masterthesis Universiteit Utrecht Masteropleiding Pedagogische

Nadere informatie

The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care

The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care Annemiek T. Harder Studies presented in this thesis and the printing of this

Nadere informatie

Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar

Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Overzicht Doelen Leerlingen vormen een beeld bij het onderzoek van de professor Leerlingen vergroten hun woordenschat door het leren van nieuwe vaktermen

Nadere informatie

VerlichtDeWereld. KERSTACTIE november 25 december 2017

VerlichtDeWereld. KERSTACTIE november 25 december 2017 De KERSTACTIE 2017 24 november 25 december 2017 THEMA Als we het voorbeeld van de Heiland volgen en leven zoals Hij leefde en zoals Hij ons leerde, zal dat licht in ons branden en de weg voor anderen verlichten.

Nadere informatie

EVRM, Minderjarigheid En Ouderlijk Gezag: A Whole Code Of Juvenile Law (Dutch Edition) By M. L. C. C. de Bruijn-Luckers

EVRM, Minderjarigheid En Ouderlijk Gezag: A Whole Code Of Juvenile Law (Dutch Edition) By M. L. C. C. de Bruijn-Luckers EVRM, Minderjarigheid En Ouderlijk Gezag: A Whole Code Of Juvenile Law (Dutch Edition) By M. L. C. C. de Bruijn-Luckers minderjarigheid ouderlijk gezag over de erfopvolger van de Koning voor de situatie

Nadere informatie

Gehoor geven aan: Penta x TOS Margot Visser-Bochane

Gehoor geven aan: Penta x TOS Margot Visser-Bochane Gehoor geven aan: Penta x TOS Margot Visser-Bochane TOS in 1965 Reilly et al, 2014 1 Infantile Speech 1822 Developmental Aphasia Πεντε x TOS in 2016 5x TOS Wat is het diagnostisch label? Hoe vaak komt

Nadere informatie

Project DigiTaal. Taal leren met tabletgames. Siméacongres Johanna Schulting Marjan ter Harmsel

Project DigiTaal. Taal leren met tabletgames. Siméacongres Johanna Schulting Marjan ter Harmsel Project DigiTaal Taal leren met tabletgames Siméacongres 2018 Johanna Schulting Johanna.schulting@hu.nl Marjan ter Harmsel Marjan.terharmsel@hu.nl 19-04-2018 Achtergrond Nieuwe media horen bij dagelijkse

Nadere informatie

Landelijk Diabetes Congres 2016

Landelijk Diabetes Congres 2016 Landelijk Diabetes Congres 2016 Insuline Pompen, zelfcontrole en sensoren, need to know Thomas van Bemmel, Internist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling zie hieronder

Nadere informatie

HANDBOEK HARTFALEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

HANDBOEK HARTFALEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM HANDBOEK HARTFALEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM READ ONLINE AND DOWNLOAD EBOOK : HANDBOEK HARTFALEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN Click button to download this ebook READ ONLINE AND DOWNLOAD

Nadere informatie

Evalueren moet niet meer, zijn er betere alternatieven?

Evalueren moet niet meer, zijn er betere alternatieven? Evalueren moet niet meer, zijn er betere alternatieven? Where to start? 30 years of experience, my friend- TINA Wat leidinggevenden denken: This will be great! Wat er echt gebeurt TONK!! WAAROM!!!! Een

Nadere informatie

Opgesteld door: Chiel van der Veen (antwoordspecialist) en Peter Noort (Kennismakelaar Kennisrotonde)

Opgesteld door: Chiel van der Veen (antwoordspecialist) en Peter Noort (Kennismakelaar Kennisrotonde) Opgesteld door: Chiel van der Veen (antwoordspecialist) en Peter Noort (Kennismakelaar Kennisrotonde) Vraagsteller: ambulant begeleider Referentie: Kennisrotonde. (2018). Wat zijn adviezen en aandachtspunten

Nadere informatie

Geheugenstrategieën, Leerstrategieën en Geheugenprestaties. Grace Ghafoer. Memory strategies, learning styles and memory achievement

Geheugenstrategieën, Leerstrategieën en Geheugenprestaties. Grace Ghafoer. Memory strategies, learning styles and memory achievement Geheugenstrategieën, Leerstrategieën en Geheugenprestaties Grace Ghafoer Memory strategies, learning styles and memory achievement Eerste begeleider: dr. W. Waterink Tweede begeleider: dr. S. van Hooren

Nadere informatie

Persistent Grammatical Difficulties in Specific Language Impairment I. Duinmeijer

Persistent Grammatical Difficulties in Specific Language Impairment I. Duinmeijer Persistent Grammatical Difficulties in Specific Language Impairment I. Duinmeijer Samenvatting Persistente grammaticale problemen bij kinderen met specifieke taalontwikkelingsstoornissen (SLI). Een gebrek

Nadere informatie

Typering van Ondersteunde Communicatie als onderzoeks-gebied Onderzoek voor de prakijk. Filip T. Loncke

Typering van Ondersteunde Communicatie als onderzoeks-gebied Onderzoek voor de prakijk. Filip T. Loncke Typering van Ondersteunde Communicatie als onderzoeks-gebied Onderzoek voor de prakijk Filip T. Loncke Twee grote onderzoeksvragen Ondersteunde Communicatie als fenomeen wat leren we eruit? Hoe maken we

Nadere informatie

Achtergrond, inhoud en toepassing

Achtergrond, inhoud en toepassing Testinstrumentarium Taalontwikkelingsstoornissen (T-TOS): Achtergrond, inhoud en toepassing Femke Scheltinga, Linda Horsels, Jos Keuning & Judith Stoep Sinds 2013 is het Testinstrumentarium Taalontwikkelingsstoornissen

Nadere informatie

04/11/2013. Sluitersnelheid: 1/50 sec = 0.02 sec. Frameduur= 2 x sluitersnelheid= 2/50 = 1/25 = 0.04 sec. Framerate= 1/0.

04/11/2013. Sluitersnelheid: 1/50 sec = 0.02 sec. Frameduur= 2 x sluitersnelheid= 2/50 = 1/25 = 0.04 sec. Framerate= 1/0. Onderwerpen: Scherpstelling - Focusering Sluitersnelheid en framerate Sluitersnelheid en belichting Driedimensionale Arthrokinematische Mobilisatie Cursus Klinische Video/Foto-Analyse Avond 3: Scherpte

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/42365

Nadere informatie

Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI / , 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media

Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI / , 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI 10.1007/978-90-368-1003-6, 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 50 neem de regie over je depressie Bijlage 1 Beloopstabel

Nadere informatie

The secret key. Worksheet. flash info. Lees de tekst en kruis het juiste antwoord aan. Deze tekst hoort bij

The secret key. Worksheet. flash info. Lees de tekst en kruis het juiste antwoord aan. Deze tekst hoort bij 1 The secret key read Lees de tekst en kruis het juiste antwoord aan. Deze tekst hoort bij informatie over buslijnen een game een reclame flash info inside outside cross the road binnen(in) buiten steek

Nadere informatie

EU-Speak _ leslla docenten

EU-Speak _ leslla docenten EU-Speak _ leslla docenten Wat heeft een docent nodig om de laaggeletterde volwassen immigrant te leren lezen en schrijven? EU-Speak 1 Partners: Engeland, Zweden, Denemarken, Duitsland, Spanje, Nederland

Nadere informatie

Werkgeheugen - Onderzoek - Praktijk

Werkgeheugen - Onderzoek - Praktijk Het trainen van het werkgeheugen bij ontwikkelingsstoornissen: waarom zou je? Drs. B.J.L.Gerrits, psycholoog-psychotherapeut Presentatie Werkgeheugen wetenswaardigheden Onderzoek naar werkgeheugentrainingen

Nadere informatie

Taalontwikkeling bij kinderen met 22q11.2DS

Taalontwikkeling bij kinderen met 22q11.2DS Taalontwikkeling bij kinderen met 22q11.2DS STUDIEDAG STICHTING 22Q11 19 NOVEMBER 2017 FRANK WIJNEN 1 cognitieve psychologie neuroscience Taal - spraak - communicatie Taal: mentaal systeem dat mensen in

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 6-1 2 5 Rapenburg 70 Postbus 9500 2300 RA Leiden T 071 527 81 18 van het van de Universiteit Leiden inzake het beroep van [naam], appellant tegen het Bestuur van de Faculteit der Sociale

Nadere informatie

Interactive Grammar leert de belangrijkste regels van de Engelste spelling en grammatica aan.

Interactive Grammar leert de belangrijkste regels van de Engelste spelling en grammatica aan. Interactive Grammar Interactive Grammar leert de belangrijkste regels van de Engelste spelling en grammatica aan. Doelgroep Interactive Grammar Het programma is bedoeld voor leerlingen in de brugklas van

Nadere informatie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en Discrepantie The Relationship between Involvement in Bullying and Well-Being and the Influence of Social Support

Nadere informatie

Noëlle Uilenburg Harry Knoors

Noëlle Uilenburg Harry Knoors Het brein, so what!? Reflectie op het nut van kennis over het brein voor de praktijk van opvoeding en onderwijs bij kinderen met gehoor- en/of taal problemen Noëlle Uilenburg Harry Knoors Opbouw Wat vindt

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18701 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Gent, Tiejo van Title: Mental health problems in deaf and severely hard of hearing

Nadere informatie

Running head: WERKZAAMHEID CLIËNTGERICHTE SPELTHERAPIE 1. Werkzaamheid van Cliëntgerichte Speltherapie bij Kinderen met Internaliserende

Running head: WERKZAAMHEID CLIËNTGERICHTE SPELTHERAPIE 1. Werkzaamheid van Cliëntgerichte Speltherapie bij Kinderen met Internaliserende Running head: WERKZAAMHEID CLIËNTGERICHTE SPELTHERAPIE 1 Werkzaamheid van Cliëntgerichte Speltherapie bij Kinderen met Internaliserende Problematiek: De Mediërende Invloed van de Ouder-Therapeut Alliantie

Nadere informatie

EM7680 Firmware Update by Micro SD card

EM7680 Firmware Update by Micro SD card EM7680 Firmware Update by Micro SD card 2 NEDERLANDS/ENGLISH EM7680 Firmware update by Micro SD card Table of contents 1.0 (NL) Introductie... 2 2.0 (NL) Firmware installeren... 2 3.0 (NL) Opmerking...

Nadere informatie

Melkweg. Wat leert je kind? Lezen van Alfa A naar Alfa B. Taal en ouders: de basisschool

Melkweg. Wat leert je kind? Lezen van Alfa A naar Alfa B. Taal en ouders: de basisschool Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Wat leert je kind? Taal en ouders: de basisschool Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Wat leert je kind?, 2013 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn

Nadere informatie

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Vraagzinnen: Je kunt in het Engels vraagzinnen maken door vaak het werkwoord vooraan de zin te zetten. Bijv. She is nice. Bijv. I am late. Bijv. They are

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 7 februari 2011

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 7 februari 2011 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 7 februari 2011 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

1/04/2015. Kennis rond vruchtbaarheid in de Vlaamse populatie. Maternale leeftijd in Vlaanderen. Problemen bij uitgesteld moederschap

1/04/2015. Kennis rond vruchtbaarheid in de Vlaamse populatie. Maternale leeftijd in Vlaanderen. Problemen bij uitgesteld moederschap Kennis rond vruchtbaarheid in de Vlaamse populatie dr. Ilse Delbaere Maternale leeftijd in Vlaanderen SPE 13 Problemen bij uitgesteld moederschap Zwanger worden duurt langer (of lukt niet meer) Minder

Nadere informatie

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE DUTCH THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE 4 0 0 W O R D S T O G E T S T A R T E D I N A N Y L A N G U A G E BY THE FOREIGN LANGUAGE COLLECTIVE Verbs Werkwoorden To be zijn I ik ben You jij bent He/She/It hij/zij/het

Nadere informatie

Comics FILE 4 COMICS BK 2

Comics FILE 4 COMICS BK 2 Comics FILE 4 COMICS BK 2 The funny characters in comic books or animation films can put smiles on people s faces all over the world. Wouldn t it be great to create your own funny character that will give

Nadere informatie

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Er is veel vraag naar nieuwe medicijnen voor zeldzame

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

Joos Vandewalle. wiskunde voor iedereen

Joos Vandewalle. wiskunde voor iedereen Joos Vandewalle wiskunde voor iedereen Hoe kan je het wiskundig denken laten groeien en bloeien bij alle leerlingen? Joos Vandewalle Op basis van de ideeën van Jo Boaler Youcubed Mythes over wiskunde Mythes

Nadere informatie

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed!

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed! ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON EIGHT VOORZETSELS at three o'clock = om drie uur around three o'clock = rond drie uur by three o'clock = tegen drie uur before Saturday = voor zaterdag for a week = voor

Nadere informatie

Hoe krijg ik mijn collega s mee op lean reis? LEIDEN, 19 OKTOBER 2017

Hoe krijg ik mijn collega s mee op lean reis? LEIDEN, 19 OKTOBER 2017 Hoe krijg ik mijn collega s mee op lean reis? LEIDEN, 19 OKTOBER 2017 Hoe krijg je mensen mee? Motiveren Invloed of macht Overtuigen, beïnvloeden Leiderschap Laten zien of voelen (ervaren) Bewijzen (prove

Nadere informatie

Als schoolarts Speciaal Onderwijs cluster 2

Als schoolarts Speciaal Onderwijs cluster 2 Babette Diepeveen jeugdarts arts maatschappij en gezondheid Als consultatiebureau arts Als arts spraaktaalteam Audiologisch Centrum Als schoolarts Speciaal Onderwijs cluster 2 Als consultatiebureau arts

Nadere informatie

Torres et al. Supplementary Figure 1

Torres et al. Supplementary Figure 1 Torres et al. Supplementary Figure 1 A 9 tetrahydrocannabinol (THC) B Cannabidiol (CBD) C Temozolomide (TMZ) Supplementary Figure 1. Chemical structures of THC, CBD and TMZ. A 3 TMZ (μm) Torres et al.

Nadere informatie