Strategisch Meerjarenplan Hiv Vereniging Nederland EXPERTS IN LEVEN MET HIV T

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Strategisch Meerjarenplan Hiv Vereniging Nederland 2011 2014 EXPERTS IN LEVEN MET HIV T"

Transcriptie

1 Strategisch Meerjarenplan TS Hiv Vereniging Nederland NEV EXPERTS IN LEVEN MET HIV T

2 COLOFON Hiv Vereniging Nederland Tekst Robert Witlox Tekstredactie publieksversie Marleen Swenne Ontwerp Marleen Swenne Vertaling Dave Cooper Druk Raddraaier Hiv Vereniging Nederland Eerste Helmersstraat CX Amsterdam Postbus NH Amsterdam T Servicepunt Hiv Vereniging T op werkdagen van tot uur

3 INHOUD DE HIV VERENIGING IN 2014 INLEIDING VOORONDERSTELLINGEN VOOR DE TOEKOMST SPEERPUNT 1 Tegengaan stigma en vergroten zelfredzaamheid en weerbaarheid SPEERPUNT 2 Meer diversiteit in samenstelling en aanbod SPEERPUNT 3 Mensen met hiv En zorgverleners worden kundig omtrent comorbiditeit en ouder worden met hiv SPEERPUNT 4 Een nieuwe verenigingsstructuur voor regionale opvang en belangenbehartiging SPEERPUNT 5 Meer kennis, aanbod en doorverwijzing op het terrein van de psychosociale gezondheid SPEERPUNT 6 Seksuele gezondheid van mensen met hiv uit de taboesfeer. Meer testen op soa en hiv SPEERPUNT 7 Communicatie, beeldvorming en informatievoorziening: Voor goede info moet je bij de HVN zijn. De HVN laat van zich horen SPEERPUNT 8 Meer leden en een aansprekend aanbod van vrijwilligerswerk meer projecten en mogelijk noodzakelijk inkrimpen

4 de Hiv Vereniging Mensen met hiv kunnen dankzij de medische ontwikkelingen sociaal en maatschappelijk volwaardig participeren. Een sterke patiëntenvereniging blijft echter noodzakelijk. Er zijn nog tal van problemen op het gebied van maatschappelijke bejegening (stigma), psychosociale gezondheid, bij het ouder worden met hiv (en de daarbij optredende comorbiditeit) en in bepaalde situaties bij specifieke groepen. 4

5 IN 2014: wil de Hiv Vereniging bekend staan als dé expert in leven met hiv, in alle diversiteit. Mensen met hiv, hun betrokkenen en tal van beroepsgroepen weten de HVN te vinden als dé informatiebron en als zij steun zoeken. zullen we duidelijker zijn over wat we doen en wat we vinden. We hebben meer leden en bereiken meer mensen, we zijn meer aanwezig in de media. We doen dit met goede informatie, positieve berichtgeving en nieuwe projecten. hebben we een ambitieus strategisch meerjarenplan uitgevoerd. Onze meertalige brochurereeks is sterk uitgebreid en aangevuld met informatie op de website. is ons aanbod in de regio s vernieuwd en onze participatie versterkt. kan de landelijke organisatie wegens bezuinigingen gekrompen zijn. Het Aids Fonds staat dan garant voor een minimale levensvatbare HVN en de uitvoering van essentiële taken. hebben we meer projecten op het terrein van o.a. migranten(participatie), migranten informatievoorziening, psychosociale gezondheid, ouder worden met hiv en ter ondersteuning van diverse betrokken beroepsgroepen. We zijn de expert voor de onderwerpen psychosociale gezondheid en ouder worden met hiv. is de samenstelling van de HVN diverser. werkt de HVN nog steeds nauw samen met collega-(hiv)organisaties, zorgaanbieders, het Aids Fonds en ziekteoverstijgende belangenorganisaties. Onze basis bestaat uit ervaringskennis, dossierkennis en sterk communicatief optreden. Dit wordt onderschreven door onze achterban en stakeholders. is de ziel van onze organisatie onmiskenbaar: onze betrokkenheid en missie, onze vrijwilligers, onze kennis, kwaliteit en services. 5

6 INLEIDING Het concept Meerjarenplan werd goedgekeurd door de Algemene Leden Vergadering van de HVN in november Het Aids Fonds ontving de integrale onderzoeksrapportages en dit meerjarenplan (waarin de resultaten van de onderzoeken zijn verwerkt). Zo voldoen we aan de auditverplichting die het Aids Fonds ons stelt. Alle rapportages zijn op te vragen bij de HVN. Voor u ligt Experts in leven met hiv, het Strategisch Meerjarenplan van de Hiv Vereniging Nederland (HVN). Dit derde Meerjarenplan van de HVN is samengesteld op basis van drie externe onderzoeken die in 2010 werden uitgevoerd en de uitkomst van negen themagroepen die datzelfde jaar werden ingesteld. Acht speerpunten Het bestuur destilleerde uit de resultaten van de onderzoeken en de themagroepen acht speerpunten voor Deze worden beschreven in dit Meerjarenplan. De acht speerpunten betreffen inhoudelijke gebieden die met elkaar samenhangen en elkaar ook overlappen. Het is een strategische keuze onze hernieuwde en nieuwe activiteiten onder deze speerpunten te ordenen. Hoofdlijnen Dit Strategisch Meerjarenplan is geschreven op hoofdlijnen. We formuleren met name wat we willen gaan doen. Vaak moeten de voornemens nog nader worden uitgewerkt in projectplannen. De onderzoeken en themagroepen leverden vele nieuwe ideeën op, waarvan de belangrijkste hier zijn opgenomen; andere ideeën worden beschreven in de afzonderlijke toekomstige jaarplannen, waarin gedetailleerder wordt ingegaan op de werkzaamheden. Wanneer nieuwe activiteiten relatief veel beslag leggen op de bestaande capaciteit van medewerkers en financiën, geven wij aan ten koste waarvan dat zal gaan. Sommige activiteiten zullen wij alleen uitvoeren als er aanvullende (project)financiering wordt gevonden. Veel van de bekende activiteiten van de HVN worden de komende jaren voortgezet. Deze worden hier niet allemaal beschreven, maar zijn behandeld in het Werkplan

7 Eerdere meerjarenplannen van de Hiv Vereniging Nederland Van Hulpverlening naar Dienstverlening ( ) beschreef hoe de HVN zich ging richten op leven met hiv en (hernieuwde) maatschappelijke participatie, na vijftien jaar van begeleiding bij ziekte en sterven. Naar een netwerkorganisatie ( ) anticipeerde onder andere op de toenemende diver-siteit binnen de achterban en de samenwerking met meerdere (collega)partners buiten de organisatie. Dit meerjarenplan is in 2010 door de HVN geëvalueerd. Externe onderzoeken in 2010 Van Dooren Advies onderzocht de mogelijkheden voor een nieuwe regionale organisatiestructuur. Newcom onderzocht onder vijftien samenwerkingspartners de beeldvorming over en waardering van de HVN en haar taken voor de komende jaren. Communicatiebureau Volle Maan vroeg leden van het Hivnetpanel naar hun beeld en waardering van de HVN. De respons was tachtig procent. Themagroepen in 2010 Deze zijn samengesteld door bestuur, staf en vrijwilligers. De onderwerpen: Stigma Oud worden met hiv en medische zaken Diversiteit (project) Communicatie, beeldvorming en Informatievoorziening Seksuele gezondheid en preventie Psychosociale gezondheid Vrijwilligersbeleid en Financiën De themagroepen onderzochten de beleidsterreinen en organisatietaken en deden aanbevelingen voor de periode Binnen dit kader werd ook het huidige logo onderzocht en een prijsvraag uitgeschreven onder vormgevers voor een alternatief logo. Deze 25 alternatieve logo s zijn voorgelegd aan het Hivnetpanel. 7

8 Vooronderstellingen voor de toekomst Deze vooronderstellingen zijn gebaseerd op de huidige inzichten en verwachtingen. Aan aids sterven in Nederland jaarlijks circa 50 personen. De medicatie helpt hen niet meer. De risicogroepen laten zich meer testen op hiv, maar met name allochtonen met hiv melden zich relatief laat in het medische circuit. Het aantal nieuwe personen met hiv neemt jaarlijks toe met circa Het merendeel zijn homomannen, ook zijn er relatief veel mensen uit sub Sahara landen, Suriname en de Antillen en allochtone heteroseksuelen. Nieuwe (kleine) groepen van mensen met hiv worden zichtbaar, zoals Midden- en Oost-Europeanen en Nederlanders met een moslimachtergrond. Mensen met hiv beginnen eerder met ART (Anti Retroviral Treatment). Kinderen met hiv worden in Nederland vrijwel niet geboren, mogelijk neemt de adoptie van kinderen met hiv uit het buitenland toe. Mensen met hiv worden ouder. Dat gaat gepaard met toenemende comorbiditeit (meerdere aandoeningen). Mensen met hiv zullen gebruik gaan maken van reguliere oudedagsvoorzieningen zoals thuiszorg, wijkverpleging, verpleeghuizen en bejaardenhuizen, die daar nog niet op ingesteld zijn. De behandeling van hiv is nauwelijks veranderd. Er is een beperkt aantal hiv-remmers bij gekomen en van een beperkt aantal verloopt het patent. Er worden geen grote veranderingen verwacht in de huidige therapieën. 8

9 komst Er wordt meer multidisciplinair behandeld; de hiv-consulent wordt de zorgmanager tussen specialisten. De gespecialiseerde hiv-consulenten (nurse practioners) nemen de monitoring en consulten gedeeltelijk over. De hiv-behandeling blijft binnen de Wet Bijzondere Medische Verrichtingen en wordt gedaan door 25 hiv-behandelcentra. Een beperkt aantal huisartsen monitort stabiele patiënten. Veel mensen met hiv leven een volwaardig maatschappelijk en sociaal leven. Hun psychosociale gezondheid staat echter onder druk, met name door stigmatisering. Dit vindt plaats in verschillende situaties. De Hiv Vereniging Nederland is samen met het Aids Fonds en kleinere hiv-zelforganisaties de belangrijkste belangenbehartiger en ondersteuner van mensen met hiv. De HVN vergroot haar ledenomvang en handhaaft haar grote bereik onder de achterban en het algemene publiek middels het digitaal panel, de website en brochures. Er kunnen binnen de HVN subsidies onder druk komen te staan. Mochten deze stoppen, dan wordt er ingekrompen en zullen er andere prioriteiten gesteld worden. Daarnaast worden aanvullend projectsubsidies verworven. 9

10 speerpunt 1 TEGENGAAN STIGMA EN VERGROTEN ZELFREDZAAMHEID EN WEERBAARHEID Veel mensen met hiv ervaren in meerdere maatschappelijke situaties stigmatisering. Onze achterban vindt het tegengaan van stigma de belangrijkste taak voor de HVN. De komende jaren kiest de HVN voor acties op drie verschillende niveaus: macro, meso en micro. 1Macroniveau concrete situaties We willen dat het Aids Fonds doorgaat met haar antistigma-campagne laten zien in de massamedia. In 2009 en 2010 werd ingegaan op het algemeen beeld van mensen met hiv en misvattingen omtrent infectie. De HVN ziet graag dat de campagne de komende jaren situaties laat zien waarvan mensen met hiv concreet last hebben. Wij hebben hiervoor de benodigde kennis in huis. hiv is een chronische De HVN draagt een actueel beeld uit van leven met hiv. Ook vertellen ziekte mensen met hiv over hun leven met hiv. Wij trainen hen daarvoor. In de massamedia schetsen wij een tweeledige boodschap: mensen met hiv kunnen volwaardig maatschappelijk en sociaal leven en hiv is een ernstige infectie die beter kan worden voorkomen. Om deze reden en gezien het onderzoek onder onze achterban zeggen we: hiv is een chronische ziekte. We willen dat onze collega-organisaties deze lijn volgen. kennis bevorderen onder maatschappelijke partijen 10 Mesoniveau Onze belangenbehartigers bevorderen de kennis over leven met hiv onder verschillende maatschappelijke partijen. De HVN levert die kennis en koppelt partijen. Waar nodig spreken wij hen aan op misstanden of gebrek aan beleid. Onze vrijwilligers geven voorlichtingen op scholen en opleidingen. Het is een belangrijk middel om mensen kennis te laten maken met personen die leven met hiv, dat bijdraagt aan een minder stigmatiserende beeldvorming. De vrijwilligers worden jaarlijks getraind; vanaf 2011 is hierbij consequent aandacht voor beeldvorming rondom mensen met hiv en de HVN, het Zwitserse standpunt en de fact Sheets Hiv in Nederland.

11 Microniveau Individuele misstanden worden zo mogelijk in de media gebracht om onze belangenbehartiging kracht bij te zetten én om het beeld van de HVN als kundige belangenbehartiger te versterken. Ons ideaal is dat alle maatschappelijke partijen zich voorbereiden op contact met mensen met hiv. Hiv komt echter relatief weinig voor en men reageert pas als men er voor het eerst mee geconfronteerd wordt. Op dat moment moet bekend zijn dat de HVN dé kundige bron van kennis en informatie is. Na de brochures Positief Werkt en de gelijknamige website en Positief Leert zal Positief Zorgt (over hiv en alle facetten van zorg) verschijnen. Ook wordt Positief Geadopteerd uitgegeven, over de adoptie van kinderen met hiv. (Zie Speerpunt 7.) Ons Servicepunt wordt extra getraind in het te woord staan van de verschillende beroepsgroepen. Onze backoffice levert aanvullend advies en kennis. Wij ondersteunen mensen met hiv in het omgaan met stigmatiserende reacties door middel van de bestaande informatievoorziening, belangenbehartiging en (doelgroepspecifieke) ondersteuning. De komende jaren ontwikkelen we i.s.m. de Universiteit van Maastricht een programma voor mensen die relatief kort weten dat ze hiv hebben. Zij krijgen steun bij en informatie over persoonlijke verwerking en maatschappelijke weerbaarheid. individuele misstanden laten zien HVN als kundige kennisbron brochure Positief Zorgt ondersteuning bij stigma Tot slot blijft het bestaande aanbod van onze secties van groot belang bij de ondersteuning van het individu en het weerbaarder maken tegen stigma. 11

12 speerpunt 2 Meer diversiteit in samenstelling en aanbod De groep mensen met hiv is zeer divers: autochtoon, allochtoon, man, vrouw, homo, hetero, jong, oud, langer of juist korter op de hoogte van de eigen hiv-status, met en zonder ziektelast of bijwerkingen, etc. Er zijn veel gezamenlijke belangen en ook de behoefte aan informatie is grotendeels gelijk. Daarnaast kunnen er per groep verschillende wensen zijn of accenten gelegd worden. Ook kan men de behoefte hebben om anderen in dezelfde situatie te ontmoeten. voor specifieke groepen zelf de eigen doelgroep bereiken migrantenorganisaties worden uitgenodigd Informatievoorziening Onze werkzaamheden blijven in het teken staan van deze diversiteit. Dat is terug te zien in de informatievoorziening. Indien gewenst maken wij producten voor specifieke groepen. Zo verschijnen er in 2011 en 2012 teksten omtrent seksualiteit gericht op homo s en hetero s: deels dezelfde informatie, deels verschillend. Ook maken wij meertalige producten. Verder willen we het aantal weblogs en webpagina s voor specifieke groepen uitbreiden. Voor en door methode De HVN heeft geen specifieke programma s voor alle denkbare groepen, maar nodigt specifieke groepen uit om ontmoeting en informatievoorziening aan te bieden, indien nodig met professionele, facilitaire en budgettaire ondersteuning. We noemen dit de voor en door methode : men weet zelf hoe de doelgroep het best te bereiken is. De afgelopen jaren zijn zo al meerdere secties ontstaan, bijvoorbeeld voor jongeren, gezinnen, homomannen. Het bevordert de diversiteit binnen de organisatie. Een zogenaamde sectie- en vrijwilligersovereenkomst vormt de basis van de samenwerking. De HVN wil de komende jaren nieuwe groepen aan zich binden, zoals groepen migranten. We zullen de betrokkenen daarvoor actief uitnodigen, maar concurreren niet met de collega hivmigrantenorganisaties buiten de HVN. Hiv-migrantenorganisaties die op zoek zijn naar werkruimte, kunnen in ons pand terecht. We berekenen dan alleen directe kosten. 12

13 Diversiteit in huis Diversiteit staat centraal bij onze activiteiten. Dat weerspiegelt zich in onze informatievoorziening, ons tweejaarlijks symposium en onze vrijwilligersactiviteiten. Onze belangenbehartigers komen op voor thema s die alle mensen met hiv aangaan, maar zullen consequenter dan eerst nagaan hoe een bepaald onderwerp voor bepaalde groepen specifieke aandacht behoeft. Om dit te bevorderen blijft de komende jaren de be-stuursportefeuille Migrantenbelangen gehandhaafd. Ook proberen we de diversiteit meer in huis te halen door migranten, vrouwen en hetero s gericht te vragen om mee te komen doen. Migrantenproject De afgelopen drie jaar voerde de HVN het Diversiteitproject uit, gefinancierd door het Aids Fonds. Dit project wilde het contact en de samenwerking met de hiv-migrantenorganisaties buiten de HVN verbeteren. Dat is redelijk goed gelukt; het laatste jaar wordt met name geïnvesteerd in de informatievoorziening aan migranten met hiv. In juli 2011 loopt het project af. De HVN dient een vervolg-projectaanvraag in: het Migrantenproject. Het doel hiervan is verdere versterking van de hiv-migrantenorganisaties, samenwerking op het gebied van activiteiten en belangenbehartiging en uitbouwen van de informatievoorziening (inclusief weblog en forum) voor migranten. Nieuwe Nederlanders De afdeling Brabant van de HVN kent al jaren het succesvolle Nieuwe Nederlanders project. Migranten met hiv die pas korte tijd in Nederland zijn, worden begeleid bij hun verblijfprocedure en wegwijs gemaakt in de Nederlandse samenleving. Het migrantenproject Buddyzorg Positivo van de HVN werkt op een vergelijkbare manier. In 2011 en 2012 starten wij deze methode op één of twee andere locaties in Nederland. Hiervoor kregen wij projectsubsidie van Fonds NutsOhra. bestuursportefeuille Migrantenbelangen blijft vervolg Diversiteitsproject Migrantenproject uitbreiding Nieuwe Nederlanders 13

14 speerpunt 3 Mensen met hiv En zorgverleners worden kundig omtrent comorbiditeit en ouder worden met hiv Mensen met hiv hebben een grotere kans dat ze meerdere chronische aandoeningen of ziektes tegelijkertijd hebben (wegens hiv, hiv-medicatie of ouderdom). Deze combinatie van aandoeningen heet comorbiditeit. Veel zorgverleners kennen comorbiditeit met name bij mensen van zestig jaar en ouder; maar bij mensen met hiv komt dit al voor bij veertigplussers en zelfs op jongere leeftijd. Nog maar weinig zorgverleners zijn hiermee bekend. We hebben dus te maken met twee fenomenen: comorbiditeit (ook op jonge leeftijd) en oud worden met hiv. aanvullend onderzoek coproducties multidisciplinair 14 KENNIS BEVORDEREN De kennis over comorbiditeit bij mensen met hiv is sterk in ontwikkeling, deels omdat het zich nu pas manifesteert bij langer levenden met hiv en deels omdat onderzoek nu pas wordt gedaan. Aanvullend onderzoek is nodig. Het Aids Fonds en/of ZonMW zouden daarvoor fondsen moeten vrij maken. Het is ook zinvol om te bezien hoe we Stichting Hiv Monitoring kunnen inzetten om een beter zicht te krijgen op de ontwikkeling van comorbiditeit en de kwaliteit van leven met comorbiditeit en oud worden met hiv. Informeren De behoefte aan informatie onder mensen met hiv over comorbiditeit zal de komende jaren toenemen. Wij volgen de ontwikkelingen en geven informatie: in Hivnieuws, middels informatiebijeenkomsten en op onze website, die regelmatig bijgewerkt kan worden. Ten behoeve van informatie over andere ziektebeelden wordt doorgelinkt naar collega-patiëntenorganisaties. Als dat voor de hand ligt, zullen we een coproductie maken (bijvoorbeeld over hiv en diabetes, of hiv en hoge bloeddruk). Hiv-behandelcentra, huisartsen en instellingen In hiv-behandelcentra zal meer multidisciplinair gewerkt gaan worden: meerdere specialisten voor één patiënt. Dat vraagt goede afstemming tussen de specialisten onderling. Hier ligt een belangrijke rol voor de hiv-consulent en de nurse practioners.

15 Gezien de toenemende comorbiditeit kan hiv-behandeling door een huisarts alleen onder supervisie van een hiv-behandelcentrum plaatsvinden. Wel heeft de huisarts een grote rol in het kader van de ouderenzorg: ondersteuning van de zelfredzaamheid en overzicht houden over alle betrokken specialisten. Veel huisartsen zullen extra geschoold moeten worden omtrent mensen met hiv en comorbiditeit, evenals medewerkers van andere disciplines, zoals thuiszorg, wijkverpleging, bejaarden- en verzorgingshuizen. Stigmatiserende reacties (onkunde, angst en eenzijdige beeldvorming omtrent identiteit en afkomst) zijn ook daar te verwachten. We gaan bevorderen dat hiv-behandelcentra in hun regio deskundigheidsbevordering leveren als zorgverleners daarom vragen, zo nodig met medewerking van de GGD (voorlichten over infectiegevaar) en de HVN (beeldvorming over leven met hiv). De Hiv Vereniging en haar vrijwilligers in de regio s kunnen de contacten leggen en ook een rol spelen als er problemen zijn. Regionale patiëntengroepen en cliënten kunnen tekortkomingen signaleren en tijdig experts inschakelen. Met de Nederlandse Vereniging van Aids Behandelaren (NVAB) en Verpleegkundig Consulenten Hiv/Aids (VCHA) gaan we overleggen of men per hiv-behandelcentrum een contactpersoon voor deze taak kan aanstellen. Scholing De HVN wil bevorderen dat comorbiditeit en ouder worden met hiv als onderwerp een plaats krijgt in het scholings- en bijscholingsprogramma van de betrokken beroepsgroepen. Dit doen we in samenwerking met Soa Aids Nederland, branche-organisaties en de zorgverleners die momenteel deze ervaring en kennis al wel bezitten. Verder zullen we artikelen plaatsen in vakbladen. Dit bevordert automatisch de bekendheid van de HVN als kennisbron. extra scholing hiv-behandelcentrum als centrale plek comorbditeit in scholingsprogramma s 15

16 aansluiting zoeken alternatieve sociale netwerken antwoord op complexe zorgvraag 16 Op de beleidsagenda Verankering van de problematiek van comorbiditeit en ouder worden met hiv op beleidsniveau moet nog plaatsvinden. Daarvoor wordt aansluiting gezocht met het Nationaal Programma Ouderenzorg en contact gelegd met de directie Langdurige Zorg van het ministerie van VWS. Voor ziekteoverstijgende belangenbehartiging zoeken we naast onze aansluiting bij de Chronisch zieken en Gehandicapten (CG Raad) ook aansluiting (als lid) bij de Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie (NPCF). Onze participatie in het project Zekere Zorg van de NPCF loopt door. Hierin worden de kwaliteitsparameters voor goede zorg aan mensen met hiv vastgesteld. Sociale structuur We maken ons zorgen over een grotere groep mensen met hiv die ouder worden. Onze achterban vertegenwoordigt niet de doorsnee demografische opbouw van de Nederlandse bevolking. Homomannen, migranten, (ex)druggebruikers zijn sterk oververtegenwoordigd. Zij hebben meestal geen traditionele gezinsstructuren in de nabijheid. Ook zijn trauma s uit het verleden (vluchten, verlies, coming out) voor hen vaak kenmerkend. Zij kunnen vanwege hun hiv in een isolement terechtkomen. Het is minder vanzelfsprekend dat er voor hen ondersteunende sociale structuren zijn. Daarnaast zijn er mensen die op latere leeftijd hiv oplopen en hun (beperkte) coming out hebben. Ook kunnen ouderen opnieuw met stigmatisering te maken krijgen als zij veranderen van woonsituatie. Ouderen met hiv zullen dan ook de komende jaren een toenemend beroep doen op de bestaande alternatieve zorgstructuren voor mensen met hiv, zoals buddyprojecten of opvangmogelijkheden. Zelforganisaties, mantelzorg en buddyprojecten moeten zich hierop, en op een complexere zorgvraag, voorbereiden. De HVN zal contact leggen met homo- en migrantenorganisaties die zich richten op ouderen. Mogelijk zullen we

17 pleiten voor hiv+ verpleegbedden of woonunits. Zo kan het Roze loper keurmerk worden uitgebreid met Roze loper +. Voor mensen met hiv die langer thuis willen blijven wonen is het belang van georganiseerde mantelzorg en buddyzorg evident. Voorbereiden op ouder worden We willen mensen met hiv ondersteunen in het zich voorbeiden op ouder worden. Wat kan je nu al regelen, organiseren om (mogelijk door comorbiditeit al eerder) voorbereid te zijn? We denken aan een zelfmanagementtool, bijvoorbeeld een brochure Positief Ouder Worden. Daarbij is een extra factor dat relatief veel mensen met hiv een beperkte financiële draagkracht zullen hebben op oudere leeftijd. Wij gaan voor deze groep het herinrichten bepleiten van de Individuele Hulpverlening van het Aids Fonds. mensen zelf voorbereiden Dit onderdeel van het Strategisch Meerjarenplan is eigenlijk een eerste verkenning van het domein en een eerste inschatting wat er op ons afkomt en wat er nodig is. We zullen het Aids Fonds en Soa Aids Nederland vragen om dit samen met ons programmatisch op te pakken. Als eerste start zou een project niet misstaan: de HVN opteert ervoor dit uit te voeren, waarbij bovenstaande ideeën erin opgenomen worden. 17

18 4speerpunt 4 Een nieuwe verenigingsstructuur voor regionale opvang en belangenbehartiging Regionale opvang, ontmoeting, informatievoorziening en belangenbehartiging blijven nodig en gewenst, zo blijkt ook uit het onderzoek onder onze achterban. Het bleek de afgelopen jaren moeilijk om de regionale afdelingen met vrijwilligers te bemensen. De afdelingen die goed draaien, blijven zo functioneren. Wel kan de HVN hen meer ondersteuning bieden bij de financiële begeleiding. In een aantal andere regio s zijn regiocontactpersonen actief, die vaak ook activiteiten organiseren. Een nieuwe impuls in de regio s is hoe dan ook nodig. uitbreiding naar tien plaatsen in Nederland Cliëntgroep geeft feedback Het Van Dooren onderzoek peilde of er draagvlak is voor een nieuwe manier van organiseren, namelijk rondom de hiv-behandelcentra. Het idee is dat in samenwerking met een hiv-behandelcentrum een cliëntgroep (vrijwilligers van de HVN) feedback geeft op de geboden zorg. Voor het hiv-behandelcentrum is dit een kwaliteitinstrument, voor de HVN een instrument voor belangenbehartiging vanuit ervaringskennis. In Groningen is daar reeds goede ervaring mee. We willen hiermee starten in circa tien plaatsen door het hele land. De groepen kunnen later op andere plaatsen worden gestart en hun taken kunnen worden uitgebreid. De HVN zal ondersteuning bieden op het gebied van financiën, training en methodiekontwikkeling. Om dit proces een stevige impuls te geven is extra professionele inspanning nodig. We zullen hiervoor een deeltijd-aanstelling creëren of met freelance opdrachten gaan werken. We gaan in gesprek met externe partijen van de HVN en anderen voor de financiering. Deze aanpak draagt bij aan de doelstellingen van locale participatie, organisatie en aanbod en kwaliteitstoetsing. 5 organiseren bijeenkomsten en opvang 18 Andere taken Naast het leveren van feedback kunnen vrijwilligers ook andere taken op zich nemen. Denk aan: organiseren van informatiebijeenkomsten, opvang (hiv-café, steungroep of individueel gesprek), belangenbehartiging bij overige zorgverleners en voorlichting. Al met al is dit een fors pakket, maar de uiteindelijke omvang hangt af van het aantal vrijwilligers.

19 speerpunt 5 Meer kennis, aanbod en doorverwijzing op het terrein van de psychosociale gezondheid De psychosociale gezondheid van mensen met hiv komt meer en meer in de belangstelling te staan. Die tendens bespeuren we ook onder onze achterban en vrijwilligers. Psychosociale gezondheid hangt nauw samen met seksuele gezondheid, ouder worden met hiv, comorbiditeit, stigma en diversiteit. We willen onder deze noemer in de komende jaren extra inspanningen leveren. Publicaties en onderzoek In 2010 verscheen een aantal belangrijke publicaties op het terrein van de psychosociale gezondheid. Die laten zien dat er tal van problemen zijn. De meest relevante beschrijvingen en onderzoeken in Nederland moeten geordend worden, zodat kennis beschikbaar komt, nadere beleidsconclusies getrokken worden en nader onderzoek geïnitieerd wordt. Prioriteit heeft onderzoek naar de psychosociale gezondheid van migranten met hiv in Nederland. Daarbij lijkt vaker sprake van samengaan van problematiek, zoals stigma, ontheemding (oorlog/verkrachting), sociaal economische situatie. Ook zijn er aanwijzingen voor specifieke problematiek bij jonge homomannen in een zwakke sociale situatie, die seks excessief gebruiken als sociaal en economisch ruilmiddel en de groep oudere homomannen waarbij eenzaamheid, apathie, economische zwakte en negatieve gezondheidskeuzes samengaan. Mantelzorgaanbod De regio s en doelgroepgerichte secties verrichten belangrijk werk in de opvang en ondersteuning van mensen met hiv. Dit mantelzorgaanbod en deze manier van werken (o.a. met jaarplannen en budgetten, vrijwilligers-, sectie- en regio-overeenkomsten) zetten we voort. Daarnaast willen we een cursusachtig groepsaanbod ontwikkelen dat de weerbaarheid vergroot. We willen deze continu aanbieden op meerdere plekken in het land (zie ook Speerpunt 1). onderzoeksresultaten in kaart brengen weerbaarheid vergroten 19

20 beter herkennen, ondersteunen en doorverwijzen hepatitis C en anuskanker ontwikkelling hivspecifieke modules coaching door vrijwilligers Trainen vrijwilligers De komende jaren willen we vrijwilligers trainen in het beter herkennen, ondersteunen en doorverwijzen bij ernstigere psychosociale problematiek: Waar stopt de reikwijdte van mantelzorg (vrijwillige zorg) en wanneer en hoe verwijs ik dan door? Deze training willen we ontwikkelen in samenwerking met GGZinGeest in Amsterdam. Comorbiditeit Het optreden van comorbiditeit heeft gevolgen voor de psychosociale en seksuele gezondheid. Zo zijn de behandeling van hepatitis C en anuskanker ingrijpend en ook na de behandeling kan de aandoening zeer belastend blijven. Voor beide groepen zal de Hiv Vereniging een ondersteuningsaanbod en goede informatievoorziening creëren. Dat geldt ook voor andere comorbiditeitproblemen waarvan het nog onduidelijk is of en hoe ze gaan optreden (denk aan neurologische problemen en diabetes). Zelfmanagement Naast ondersteuning en informatie willen we de komende jaren zelfmanagement-modules aanbieden aan mensen met hiv. Het gaat om reeds ontwikkelde modules (bv. omtrent angst, depressie, verslaving, structurering etc.); daarnaast willen we de ontwikkeling van hiv-specifieke modules initiëren. Samenwerking wordt gezocht met de Universiteit van Leiden, die eerder de zelfhulpgids Leven met hiv samenstelde. Momenteel ontwikkelen zij een digitale variant van deze gids, aangevuld met online coaching. Als dit effectief blijkt kan de coaching in de toekomst worden uitgevoerd door getrainde vrijwilligers, bijvoorbeeld de vrijwilligers van het Servicepunt. Mogelijk kan een zelfmanagementtraject ondersteund worden met een beperkt aantal groepsbijeenkomsten. 20

21 Aanbod geestelijke gezondheidszorg Daar waar in Nederland hiv-gespecialiseerde zorg aanwezig is binnen de eerste en tweede lijn geestelijke gezondheidszorg, wordt er goed gebruik van gemaakt (met name in Rotterdam en Amsterdam). Op veel andere plaatsen in Nederland is er geen, of geen zichtbaar hiv-gespecialiseerd aanbod. De HVN wil de hiv-specifieke deskundigheid onder professionals bevorderen en die beschikbaar maken voor mensen met hiv. De HVN wil een programma voor deskundigheidsbevordering opzetten voor GGZ-professionals. Hierbij kunnen zowel GGZinGeest als andere organisaties een belangrijke rol spelen. Daarnaast komt er een hiv-wijzer met daarin opgenomen professionals uit de eerste en tweede lijn, die hivspecifieke deskundigheid hebben. Deze wijzer kan ook seksuologen opnemen, of therapeuten noemen met specifieke deskundigheden zoals een roze verwijzingsnetwerk, gewelds- en traumaspecialisaties of relatietherapeuten. Verzekering Nu eerste- en tweedelijns zorg mogelijk minder vergoed wordt via het basispakket, gaan wij met onze collectiviteitsverzekeraar Agis of anderen onderhandelen of deze zorg verruimd kan worden opgenomen in het aanvullende pakket voor leden van de HVN. Projectvoorstel Een aantal van de bovenstaande doelstellingen wordt omgezet in een projectvoorstel dat wordt ingediend bij het Fonds Psychische Gezondheid. De doelstellingen zijn onder andere: training voor vrijwilligers, onderzoek initiëren, deskundigheid eerste- en tweedelijns geestelijke gezondheidszorg vergroten en een hiv-wijzer samenstellen). Mocht dit niet worden gehonoreerd dan zal naar een andere mogelijkheid worden gezocht. deskundigheidsbevordering voor GGZ-professionals verruiming zorgpakket projectvoorstel Fonds Psychische Gezondheid 21

22 speerpunt 6 Seksuele gezondheid van mensen met hiv uit de taboesfeer. Meer testen op soa en hiv Onder deze noemer hebben we enkele jaren een programma gerealiseerd, gefinancierd door het RIVM. We willen daarmee doorgaan. De pijler van het programma is de nota Seksuele en reproductieve gezondheid van mensen met hiv (2007). Deze nota wordt in 2011 geactualiseerd. Daarnaast produceren wij in 2011 en 2012 webteksten omtrent seksualiteitsbeleving, gericht op homo s en hetero s met hiv. extra training vrijwillgers regelmatige soa check Zwitserse standpunt Een van de nieuwe inzichten betreft het zogenaamde Zwitserse standpunt, dat inhoudt dat iemand met hiv onder specifieke omstandigheden niet infectieus is. Deze ontwikkeling wordt in het publieke domein gebruikt als destigmatiserend argument voor mensen die leven met hiv. In 2011 stellen een aantal organisaties hierover een basis informatietekst op, die de komende jaren (geactualiseerd) aan onze achterban aangeboden wordt. De vrijwilligers van de HVN die voorlichting geven, worden op dit onderwerp extra getraind. Ook wordt de consequentie voor spermawassen en borstvoeding besproken met medici en onderzoekers. Hierover informeren wij onze achterban, evenals over andere biomedische ontwikkelingen (zoals PREP, microbiciden, vaccins). Preventie De preventie van soa en regelmatige soa-controle bij seksueel actieve mensen met hiv is van groot belang voor hun gezondheid. De HVN gaat door met activiteiten rondom dit onderwerp: het aanraden van een regelmatige soa check; het bepleiten van homo hiv+ specifieke spreekuren op soa poli s; het pleiten voor de soa check als onderdeel van het hivbehandelprotocol; het geven van informatie over hepatitis C en bepleiten van vaccinaties voor alle mensen met hiv (hepatitis B) of zonder hiv (HPV). 22

23 Testen De HVN blijft groot voorstander van het veel actiever aanmoedigen tot testen op hiv. Alhoewel dit beleid grotendeels door anderen wordt uitgevoerd (Schorer, SAN en GGD en), zal de HVN zich in massamedia en bij beroepsgroepen als zodanig uitlaten. Ook zijn we voorstander van snellere, accurate en makkelijker in te zetten testtechnieken, ook (onder voorwaarden) voor de thuissituatie. Hiv-behandelbeleid In het verlengde van het hiv-testbeleid ligt het hiv-behandelbeleid. De pendule van het startmoment van de combinatietherapie beweegt de laatste jaren weer naar een eerder starttijdstip. Dit om individueel medische redenen en gebaseerd op voortschrijdend wetenschappelijk inzicht. Wij zijn voorstander van vaker testen en eerder behandelen. Ook het volksgezondheidargument vinden wij daarbij steekhoudend: minder virale load op groepsniveau of bij een individu levert een bijdrage aan hiv-preventie. Echter, we zullen ons de komende jaren nadrukkelijk inspannen voor het behoud van de individuele keuzevrijheid in deze, zowel bij hiv-testen als bij hiv-behandelen. actiever testbeleid eerder behandelen 23

24 7speerpunt 7 informatiedagen en ontmoetingen Communicatie, beeldvorming en informatievoorziening - Voor goede info moet je bij de HVN zijn. De HVN laat van zich horen Het huidige pakket aan informatiedragers (Hivnieuws, website, weblogs, nieuwsbrief, Servicepunt en brochures) wordt door onze achterban goed geëvalueerd. De HVN staat bekend als kundig leverancier van informatie. Dit pakket blijft bestaan. Wel wordt meer nadruk gelegd op de crossmediale campagnes: als meerdere informatiedragers berichten over eenzelfde onderwerp versterkt dat de boodschap. Landelijk en regionaal De behoefte aan landelijke en regionale informatiedagen, waarbij er ontmoetingsmogelijkheid is, blijft bestaan. De regionale groepen en afdelingen (zie Speerpunt 4) kunnen de informatiedagen organiseren, eventueel samen met het lokaal hiv-behandelcentrum. Daarnaast blijven de HVN en de secties ook landelijke informatiedagen organiseren. Actuele thema s zijn o.a. ouder worden, medisch nieuws, seksualiteit. De Algemene Leden Vergadering wordt aantrekkelijker gemaakt door er een informatie/discussiemiddag aan te koppelen. Het HVN-symposium wordt iedere twee jaar georganiseerd. Op symposia en informatiedagen van andere organisaties zijn we zoveel mogeliijk aanwezig. informatie voor migranten andere ordening digitale informatie 24 Migranten De komende jaren willen we de informatievoorziening specifiek gericht op migranten drastisch uitbreiden (met name Engelstalig materiaal) door het ontwikkelen van specifieke producten, het vertalen van bestaande teksten en het plaatsen van goede weblinks. Dit wordt ondergebracht in het Migrantenproject, aan te vragen bij het Aids Fonds. Medicatie Onze digitale informatievoorziening omtrent medicatie gaan we anders ordenen. Op het niveau van combinatietherapie vermelden we de mogelijke bijwerkingen en eventuele alternatieven. Ook komt er een checklist rondom switchen: waar let je op als je een keuze gaat maken voor een therapie, hoe bereid je je voor op een artsenbezoek etc.

25 Digitaal medisch dossier Op dit moment zijn meerdere systemen in ontwikkeling waarmee een patiënt zijn eigen medische geschiedenis kan bijhouden en een eigen pagina kan samenstellen met tools en links. De HVN zal een dergelijke site in eerste instantie niet zelf ontwikkelen, maar het aanbod beoordelen en de achterban erop attenderen. Mocht het aanbod ontoereikend zijn, dan nemen we zelf initiatief binnen onze website. Informatie voor beroepsgroepen De HVN wil ook beroepsgroepen informeren en als kennisvraagbaak voor hen optreden. Dat is in 2009 en 2010 reeds ingezet met de brochures Positief Werkt en Positief Leert. Hierin wordt respectievelijk de werksituatie en de situatie op school beschreven, vanuit het perspectief van de persoon met hiv en ook het perspectief van respectievelijk werkgever en school. De serie wordt uitgebreid met Positief Adopteert, Positief Zorgt, Positief Zeker en Positief Ouder Worden. Deze brochures gaan in op respectievelijk de adoptie van kinderen met hiv, mensen met hiv in het zorgsysteem, hiv bij verzekering en financiële dienstverlening en ouder worden. Alle titels zijn tweetalig (Nederlands en Engels) en bieden de mogelijkheid om webpagina s met gelijke naam te starten, zoals in 2010 gebeurde met Positief Werkt. De website geeft tevens de meest recente info, bestaande protocollen en ervaringen. We willen dit realiseren met farmasponsoring. De lancering van de brochures en webpagina s wordt bekend gemaakt via de massamedia en vaktijdschriften. Zo willen we het betreffende onderwerp én de HVN als kennisbron in het publieke domein krijgen. We willen bereiken dat allerlei beroepsgroepen de HVN beschouwen als dé bron van informatie bij vragen over de omgang met hiv. eventueel zelf aanbod samenstellen HVN als de kennisbron 25

26 7Doorverwijzers We zullen onze belangrijkste doorverwijzers (hiv-consulenten en behandelaren) actiever informeren, door hen individueel onze digitale nieuws- actiever informeren brief, persberichten en de nieuwe producten met bestelformulieren toe te zenden. Meer inspanning van HVN Hiv verdwijnt uit de publieke belangstelling. We zullen ons meer inspannen om zelf nieuws te maken en een positief en reëel beeld te schetsen zelf nieuws maken van mensen met hiv en hun leefsituatie. Bij successen, nieuwe producten maar ook misstanden hanteren we vaker het persbericht als informatiemiddel. In 2010 is hier reeds mee gestart. Dit wordt gecontinueerd en ondersteund met extra training voor medewerkers. De HVN blijft terughoudend om mee te werken aan media die stigmatisering in de hand werken. We proberen deze factor vooraf in te schatten en bepalen dan onze medewerking. Daarnaast gaat de HVN onder haar eigen naam social media informatie en nieuws aanbieden op social media, zoals Hyves, Facebook en Twitter. Welke van de social media het wordt moet nog beslist worden, evenals de inrichting van de werkprocessen binnen de organisatie om continuïteit en kwaliteit te garanderen. Dat doen we in inzendingen Nieuw logo In 2011 wordt een nieuw logo ingevoerd. Het oude logo bleek na een peiling niet veel bijval meer te krijgen onder onze achterban. Met respect nemen we afscheid van het icoon van Keith Haring uit de jaren 80. De 25 alternatieven, die vormgevers na een prijsvraag in 2010 aanboden, leverden een publiekswinnaar op, maar in 2011 doet het bestuur een definitief voorstel aan de ALV. Zodra er een nieuw logo is, wordt het briefpapier etc. vervangen en een wordt nieuwe korte basisbrochure over de HVN gemaakt. 26

27 Belang van de achterban De HVN genereert veel kennis onder haar eigen achterban. Daarvoor gebruiken wij niet alleen de verenigingskanalen zoals het Servicepunt, het forum, ledenvergaderingen en andere overleggen, maar ook het Hivnetpanel en de kortere polls. Eigen onderzoekers en onderzoeksgroepen kunnen gebruik maken van ons panel. De resultaten behoren toe aan de HVN en de deelnemers krijgen altijd een rapportage. De verworven kennis zullen we inzetten ten behoeve van onze belangenbehartiging, kennisvermeerdering, de kenniscentrumfunctie, het publieke optreden en het debat. Forum De HVN is een platform waar mensen elkaar ook digitaal kunnen blijven ontmoeten. Het forum wordt voortgezet, er komen Engelstalige rubrieken en het wordt mogelijk uitgebreid met een datingsite. Medewerkers Momenteel heeft de HVN geen communicatiemedewerker/communitymanager (voor de social media) in dienst. De medewerker digitale producten, de stafmedewerkers en directeur spannen zich in voor een goede communicatie en informatievoorziening. Daar gaan zij mee door. Mocht het de komende jaren mogelijk worden een extra professional aan de organisatie te verbinden, dan zou dat voor deze taak zeer welkom zijn. Want meer vaardigheid en tijd op dit terrein is gewenst, zodat de bovenstaande doelstellingen versneld gehaald kunnen worden. Wel maken stafmedewerkers meer tijd vrij voor communicatie en worden hiervoor extra geschoold. Ook wordt een post communicatie opgenomen in projectaanvragen. eigen onderzoek en onderzoekers Engelstalige rubrieken extra professional zeer welkom 27

28 speerpunt 8 meer leden en een aansprekend aanbod van vrijwilligerswerk. meer projecten en mogelijk noodzakelijk inkrimpen Een groter ledenaantal doet de HVN sterker staan als woordvoerder en bij onderhandelingen. Daarom ondernemen we diverse ledenwervingsactiviteiten. De inbreng van vrijwilligers blijft essentieel. Door een aantrekkelijk vrijwilligersbeleid en gerichte werving willen we ons vrijwilligersteam uitbreiden. Vanaf 2012 kunnen subsidies onder komen druk te staan. Bij eventuele bezuinigingen zijn behoud van een zeker activiteiten- en takenpakket en rechtsbescherming van professionals van belang. meer leden, minder abonnees vrijwilligers zijn essentieel 28 Leden De Hiv Vereniging heeft circa 1350 leden en circa 350 abonnees. Zij steunen allemaal onze activiteiten en willen onze informatie ontvangen. Per 2011 vragen we alle abonnees lid te worden. Zo vergroten we het aantal leden, wat ons als woordvoerder en ook bij subsidieaanvragen sterker doet staan, en de kans dat we wat meer inkomsten ontvangen (een lidmaatschap levert gemiddeld meer op). Het standaard lidmaatschapsbedrag, de gehanteerde staffel die daaruit voortvloeit en de abonnementsprijs voor Hivnieuws willen we iedere vier jaar indexeren, te starten per 2011 met 5,4%. Hiermee volgen we de CBS-indexering. De komende jaren gaan we meer ledenwervingsacties houden. De beperkte ervaring daarmee in de afgelopen jaren was positief: het leverde leden op. Niet-leden die deelnamen aan het onderzoek gaven aan dat ze over de streep te trekken zijn. Dat gaan we proberen. Het abonnement zullen we minder promoten ten gunste van een lidmaatschap. Zo vragen we niet-leden een hogere eigen bijdrage voor weekendactiviteiten, dusdanig dat het aantrekkelijk wordt direct lid te worden. Vrijwilligers De HVN heeft al jaren veel vrijwilligers (circa tweehonderd). Zij zijn essentieel voor het behalen van onze doelstellingen: ze hebben de ervaring waarop wij onze kennis en belangenbehartiging baseren, geven ons een indruk aan welke informatie behoefte is en zonder hun inzet zou veel output niet gerealiseerd zijn. De begeleiding van vrijwilligers en het

29 vrijwilligersbeleid is de laatste jaren verbeterd: door de instelling van coördinatoren, sectie- en regio overeenkomsten; vrijwilligerscontracten en -wijzer; door training, waardering en coaching. In 2010 is de zelfevaluatie vrijwilligersbeleid van de NOV uitgevoerd. Dat leidde tot een aantal doelen. We zullen meerdere vormen van vrijwilligerswerk aanbieden, zoals een maatschappelijke stage, kortdurende klussen of educatie stage. We gaan aantrekkelijker werven en maken daarbij duidelijk wat de meerwaarde van vrijwilligerswerk is. De diversiteit aan activiteiten is daarvan onderdeel. Aansprekende werving gaat samen met een helder introductiebeleid, met aanbod (een training en informatie over de HVN, beeldvorming omtrent hiv en vrijwilligerswerk). Coördinatoren van vrijwilligers worden beter geschoold in hun ondersteunende taak. Ze krijgen meer inzicht in competenties, coaching en individuele begeleidingsgesprekken. Als resultaat hiervan zal de vrijwilliger het vrijwilligerswerk bij de HVN zien als een mogelijkheid tot persoonlijke ontwikkeling. Deze veranderingen worden ingevoerd en in 2013 wordt het effect gemeten middels een tevredenheidsmeting onder vrijwilligers. meerdere vormen van vrijwilligerswerk tevredenheidsmeting in 2013 Financiën en omvang organisatie Voor 2011 verwacht de HVN dat haar vaste (reeds jaren aanwezige) financiële inkomsten gelijk blijven. In 2012 komen mogelijk meerdere subsidiestromen onder druk te staan. Dit wegens de bezuinigingsopdracht aan nationale en regionale subsidieverstrekkers. In 2011 zal de HVN, evenals in 2010, sterk pleiten voor een instandhouding van deze subsidierelatie. Mocht dat niet lukken, dan bepleiten we een projectsubsidie en anders minimaal een redelijke mogelijk bezuinigingen 29

30 afbouwregeling, aangezien er sprake is van een jarenlange instellingsubsidie. Gewoonlijk volgt dan een afbouwregeling van drie jaar. keuzes maken behoud van activiteiten en taken convenant projectinkomsten andere hiv-zelforganisaties in ons pand We kunnen nu nog niet vaststellen of en waarop we gaan bezuinigen. Wel kunnen we stellen dat een substantiële bezuiniging gevolgen heeft voor de omvang van de staf en het activiteitenbudget. Dan zullen er keuzes gemaakt moeten worden, waarbij bepalende factoren zijn: het behoud van een zeker activiteiten- en takenpakket en rechtsbescherming van professionals. Er wordt dan een minimumpakket samengesteld wat betreft activiteiten, taken en professionele competenties. Het bestuur legt het resultaat voor aan de leden. We willen in een convenant vastleggen dat het Aids Fonds zich garant stelt voor dit minimumpakket. Vervolgens kan (deel)ontslag noodzakelijk zijn, maar mogelijk biedt natuurlijk verloop een uitkomst (uitstroom wegens ander werk). Ook (een gedeeltelijke) stopzetting van activiteiten kan aan de orde zijn. We willen ook projectinkomsten verwerven, waarvoor op project- of freelance basis professionele ondersteuning wordt ingehuurd. In 2011 zijn dit de projecten: Project Diversiteit (Aids Fonds); Implementatie Nieuwe Nederlanders (Fonds NutsOhra); Ontwikkeling groepsaanbod Weerbaar leven met hiv (Aids Fonds). Vanaf 2011 wordt binnen projectbegrotingen ook een percentage voor de vaste lasten van de HVN en voor communicatie opgenomen. De komende jaren wordt meer ingezet op het verwerven van projectgelden (o.a. in samenwerking met andere patiëntenorganisaties; ZonMW; Fonds Psychische Gezondheid en farmacie; Sociale Zaken, farmacie). De HVN kan andere hiv-zelforganisaties in haar pand herbergen. We laten dat de organisaties weten. We vragen dan een beperkte bijdrage. 30

31 We doen hiervoor een verzoek aan het Aids Fonds (vaak financier van deze organisaties) om ons extra te financieren voor de vaste lasten. Deze laatste paragraaf van het Strategisch Meerjarenplan heeft ook een serieuze en dreigende ondertoon. Hoe eventuele bezuinigingen gaan uitpakken is nu nog niet te voorspellen. We doen er alles aan die af te wenden. Echter, we zien wel mogelijkheden om een krachtige projectorganisatie in de toekomst overeind te houden. Onze huidige positie en waardering, maar ook de nieuwe mogelijkheden voor projecten, de gedrevenheid van velen en de talloze ideeën geven ons dit optimisme. Er is nog veel te bereiken voor mensen met hiv en de HVN wil hierbij voor hen en voor anderen de expert en belangenbehartiger zijn. Amsterdam, MAART 2011 Het bestuur van de Hiv Vereniging Nederland 31

32

Werkinstructie benaderen intermediairs Sense

Werkinstructie benaderen intermediairs Sense Werkinstructie benaderen intermediairs Sense BIJLAGE 7 Voorbeeld van de opzet van de presentatie in PowerPoint BIJLAGE 7 VOORBEELD VAN DE OPZET VAN DE PRESENTATIE IN POWERPOINT] 1 WERKINSTRUCTIE BENADEREN

Nadere informatie

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 1 Inhoudsopgave Pagina 1. Voorwoord 3 2. Missie, visie en uitgangspunten van de Adviesraad Wmo 2.1 De Verordening adviesraad Wmo 4 2.2 Missie 4 2.3 Visie 4 2.4 Uitgangspunten

Nadere informatie

NIVEL Panels. Gezondheidszorgonderzoek. vanuit het perspectief van. de Nederlander. Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg

NIVEL Panels. Gezondheidszorgonderzoek. vanuit het perspectief van. de Nederlander. Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg NIVEL Panels Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg Gezondheidszorgonderzoek vanuit het perspectief van de Nederlander nivel panels Het Nivel onderzoekt met behulp van een aantal panels

Nadere informatie

Bedrijfsmaatschappelijk werker

Bedrijfsmaatschappelijk werker Bedrijfsmaatschappelijk werker Doel Verlenen van hulp aan werknemers met (dreigende) (psycho)sociale moeilijkheden, alsmede adviseren van leidinggevenden over (psycho)sociale vraagstukken, binnen het sociaal

Nadere informatie

1.1. Onze missie is: werken aan het normaliseren van hiv door het stigma aan te pakken.

1.1. Onze missie is: werken aan het normaliseren van hiv door het stigma aan te pakken. BELEIDSKADER 2015-2019 STICHTING HELLO GORGEOUS Titel: Doe normaal over hiv! Inleiding In Nederland leven naar schatting 25.000 mensen met hiv, waarvan 6.000 niet op de hoogte zijn van hun hiv-status.

Nadere informatie

Activiteitenplan 2010-2013. Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant

Activiteitenplan 2010-2013. Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant Activiteitenplan - 2013 Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant Werkplan - 2013 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Aansluitend op de doelstellingen van het beleidsplan van het netwerk staan

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 januari 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 januari 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures

Nadere informatie

KBO Zeeland. beleidsplan

KBO Zeeland. beleidsplan KBO Zeeland beleidsplan 2014-2018 Vroeger was er ook een jeugd van tegenwoordig. 1 Inhoudsopgave. 1 Inleiding 3 2 Missie en opdracht 4 3 Strategische koers 5 4 Kerntaken 6 Belangenbehartiging Dienstverlening

Nadere informatie

Manifest. voor de intensieve vrijwilligerszorg

Manifest. voor de intensieve vrijwilligerszorg Manifest voor de intensieve vrijwilligerszorg Manifest voor de intensieve vrijwilligerszorg Meer dan 15.000 mensen zijn vrijwilliger bij een Waarom dit manifest? organisatie voor Vrijwillige Thuishulp,

Nadere informatie

we zijn in beeld VPTZ-ZU/ Hospice Nieuwegein

we zijn in beeld VPTZ-ZU/ Hospice Nieuwegein we zijn in beeld VPTZ-ZU/ Hospice Nieuwegein Beleid 2012-2013 Inleiding Dit beleidsstuk is geschreven om in beeld te brengen wat onze organisatie doet, waar we voor staan en waar we goed in zijn, hoe we

Nadere informatie

SEKSUELE GEZONDHEID JAARVERSLAG 2015 CASUS: SYFILIS CLUSTER WIE ZIJN WIJ?

SEKSUELE GEZONDHEID JAARVERSLAG 2015 CASUS: SYFILIS CLUSTER WIE ZIJN WIJ? SEKSUELE GEZONDHEID JAARVERSLAG 2015 CASUS: SYFILIS CLUSTER WIE ZIJN WIJ? De afdeling seksuele gezondheid heeft als taken het bestrijden van soa, bevorderen van seksuele gezondheid onder jongeren onder

Nadere informatie

Buddy worden, buddy zijn Informatie voor nieuwe buddy's

Buddy worden, buddy zijn Informatie voor nieuwe buddy's Buddy worden, buddy zijn Informatie voor nieuwe buddy's Buddyzorg Nijmegen e.o. Panovenlaan 1 6525 DZ Nijmegen Tel: 024-3297731 Fax: 024-3245558 Email: buddyzorg@nim.nl Buddy worden, buddy zijn Deze brochure

Nadere informatie

Beleidsplan De landelijke Depressie Vereniging is dé patiëntenvereniging van én voor mensen met een depressie en hun naasten.

Beleidsplan De landelijke Depressie Vereniging is dé patiëntenvereniging van én voor mensen met een depressie en hun naasten. Beleidsplan 2017 2019 De landelijke Depressie Vereniging is dé patiëntenvereniging van én voor mensen met een depressie en hun naasten. 1. De vereniging De Depressie Vereniging is erkend door het Ministerie

Nadere informatie

=PLNk_H44EXxX-IVhVcFdC5pPMgaIex4FZQ

=PLNk_H44EXxX-IVhVcFdC5pPMgaIex4FZQ http://www.youtube.com/watch?v=6imhyppcmdo&list =PLNk_H44EXxX-IVhVcFdC5pPMgaIex4FZQ UITKOMST ENQUETE Najaar 2013: circa 140 vrijwilligersorganisaties aangeschreven Respons: 46% (65 vragenlijsten) Bij welke

Nadere informatie

Palliatieve zorg in de eerste lijn

Palliatieve zorg in de eerste lijn Palliatieve zorg in de eerste lijn Resultaten van een landelijke behoefte-inventarisatie onder zorgverleners, patiënten en naasten en de rol van PaTz hierbij. Ian Koper Roeline Pasman Bart Schweitzer Bregje

Nadere informatie

Maak het waar met de cliëntenraad

Maak het waar met de cliëntenraad Maak het waar met de cliëntenraad Ouderen Maak het waar met de cliëntenraad Wat is de Cliëntenraad ouderen De cliëntenraad is een groep van vijf tot tien mensen die met de directeur overlegt over bepaalde

Nadere informatie

Gezondheidsachterstanden. Gelijke kansen voor iedereen

Gezondheidsachterstanden. Gelijke kansen voor iedereen Gezondheidsachterstanden Gelijke kansen voor iedereen Goede gezondheid: niet voor iedereen Een goede gezondheid is een groot goed, voor de individuele burger én voor de samenleving als geheel. We worden

Nadere informatie

Jaarplan 2019 plusminus

Jaarplan 2019 plusminus 1 Jaarplan 2019 plusminus 1.0 Inleiding Plusminus is een onafhankelijke en actieve vereniging die zich op een breed gebied inzet voor mensen met een bipolaire stoornis zodat zij een zo goed mogelijk leven

Nadere informatie

MAATSCHAPPELIJKE OPVANG EN BESCHERMD WONEN IN DE REGIO OOST-VELUWE

MAATSCHAPPELIJKE OPVANG EN BESCHERMD WONEN IN DE REGIO OOST-VELUWE MAATSCHAPPELIJKE OPVANG EN BESCHERMD WONEN IN DE REGIO OOST-VELUWE ONZE AGENDA VOOR 2016-2020 NA INSPRAAK Sommige mensen hebben zo weinig grip op hun dagelijks leven, dat ze niet zelfstandig kunnen wonen.

Nadere informatie

E-health modules voor de Basis-GGZ. Optimale zorgzwaarte met Karify

E-health modules voor de Basis-GGZ. Optimale zorgzwaarte met Karify E-health modules voor de Basis-GGZ Optimale zorgzwaarte met Karify E-health voor een hogere kwaliteit van de zorg De GGZ in Nederland krijgt een ander gezicht. Niet alleen veranderen de budgetten, de wetgeving

Nadere informatie

Visie Ehealth Longfonds

Visie Ehealth Longfonds Visie Ehealth Longfonds Dit document beschrijft de visie en standpuntbepaling van het Longfonds in relatie tot E-health. En is de basis voor de ontwikkelde checklist voor toetsing van E-health initiatieven

Nadere informatie

Seksuele gezondheid in Nederland 2017

Seksuele gezondheid in Nederland 2017 Seksuele gezondheid in Nederland 2017 Samenvatting Seksuele gezondheid in Nederland 2017 is een grootschalig representatief onderzoek naar de seksuele gezondheid van volwassenen van 18 tot 80 jaar in Nederland.

Nadere informatie

Vrijwilligersonderzoek 2011. Een onderzoek naar vrijwilligersorganisaties in de gemeente Groningen Meting 2 Samenvatting

Vrijwilligersonderzoek 2011. Een onderzoek naar vrijwilligersorganisaties in de gemeente Groningen Meting 2 Samenvatting Vrijwilligersonderzoek 2011 Een onderzoek naar vrijwilligersorganisaties in de gemeente Groningen Meting 2 Samenvatting Vrijwilligersonderzoek 2011 Een onderzoek naar vrijwilligersorganisaties in de gemeente

Nadere informatie

Stichting Artsen voor Kinderen

Stichting Artsen voor Kinderen BELEIDSPLAN 2014-2017 1 Stichting Artsen voor Kinderen Visie, missie en doel Stichting Artsen voor Kinderen Stichting Artsen voor Kinderen is in 1997 opgericht met als statutair doel de kwaliteit van leven

Nadere informatie

WERKPLAN Introductie ontwikkelingen in de zorg. 1. Mensenrechteneducatie (MRE):

WERKPLAN Introductie ontwikkelingen in de zorg. 1. Mensenrechteneducatie (MRE): WERKPLAN 2018 Introductie ontwikkelingen in de zorg Het regeringsakkoord van het kabinet Rutte III biedt nauwelijks verbetering van de positie van kwetsbare groepen in de gezondheidszorg. Er wordt wel

Nadere informatie

Onafhankelijke cliëntondersteuning vanuit cliëntenperspectief. De stand van zaken medio 2015

Onafhankelijke cliëntondersteuning vanuit cliëntenperspectief. De stand van zaken medio 2015 Onafhankelijke cliëntondersteuning vanuit cliëntenperspectief De stand van zaken medio 2015 AVI-toolkit 22 April 2015 Inhoudsopgave Onafhankelijke cliëntondersteuning... 3 1. Het belang van onafhankelijke

Nadere informatie

Uitwerking scenario Belangenbehartiging

Uitwerking scenario Belangenbehartiging Uitwerking scenario Belangenbehartiging Korte omschrijving Belangenbehartiging voor mensen met een verstandelijke / cognitieve beperking gebeurt op 3 niveaus. 1. Individueel doorgaans wordt dit gedaan

Nadere informatie

Dagbehandeling. Ouderen

Dagbehandeling. Ouderen Dagbehandeling Ouderen Dagbehandeling Mondriaan Ouderen geeft behandeling, ondersteuning en begeleiding aan mensen met psychische en psychiatrische problemen vanaf de derde levensfase. Mondriaan Ouderen

Nadere informatie

ook bij u thuis! Advies, ondersteuning, behandeling, preventie & verwijzing

ook bij u thuis! Advies, ondersteuning, behandeling, preventie & verwijzing ook bij u thuis! Viattence Vitaal Advies, ondersteuning, behandeling, preventie & verwijzing Inhoudsopgave Viattence Vitaal Viattence Vitaal 3 Fysiotherapeut 4 Ergotherapeut 5 Logopedist 6 Specialist ouderengeneeskunde

Nadere informatie

Nationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen

Nationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen Nationaal Actieplan Soa, hiv en seksuele gezondheid Doelstellingen Pijlers actieplan Seksuele vorming Preventie opsporing en behandeling van soa Preventie opsporing en behandeling van hiv Preventie van

Nadere informatie

Jaarverslag 2016 Team cliëntenvertrouwenspersonen

Jaarverslag 2016 Team cliëntenvertrouwenspersonen Jaarverslag 016 Team cliëntenvertrouwenspersonen 1 INLEIDING In het jaarverslag van het team cliëntenvertrouwenspersonen geven we een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen die zich in het jaar

Nadere informatie

Beleidsplan 2012 t/m 2016

Beleidsplan 2012 t/m 2016 Beleidsplan 2012 t/m 2016 Mei 2012 Beleidsplan 2012 t/m 2016 Inleiding Dit beleidsplan is het resultaat van een voortgaand proces, waar we sinds twee jaar aan werken. In die periode is het volgende gebeurd.

Nadere informatie

PG-monitor 2014 factsheet Organisaties van patiënten, gehandicapten en ggz-cliënten

PG-monitor 2014 factsheet Organisaties van patiënten, gehandicapten en ggz-cliënten PG-monitor 2014 factsheet Organisaties van patiënten, gehandicapten en ggz-cliënten PGOsupport is een onafhankelijke netwerkorganisatie voor patiënten- en gehandicaptenorganisaties. PGOsupport adviseert

Nadere informatie

PROJECT ALLOCHTONE OUDEREN DEVENTER (PAOD)

PROJECT ALLOCHTONE OUDEREN DEVENTER (PAOD) PROJECT ALLOCHTONE OUDEREN DEVENTER (PAOD) WERKGEBIED 1 Deventer DOELSTELLING 2 integratie van allochtone ouderen te versterken, daarbij de verantwoordelijkheid te laten bij eerstverantwoordelijke uitvoerende

Nadere informatie

Evaluatie nota vrijwilligerswerkbeleid Oostzaan. Aan de Waterkant 2008-2011

Evaluatie nota vrijwilligerswerkbeleid Oostzaan. Aan de Waterkant 2008-2011 Evaluatie nota vrijwilligerswerkbeleid Oostzaan Aan de Waterkant 2008-2011 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Evaluatiekader 3 1.2 Leeswijzer 3 2 Vrijwilligerswerk Oostzaan 4 2.1 De situatie toen 4 2.2 De

Nadere informatie

Stimuleringsprogramma lokale aanpak gezondheidsachterstanden

Stimuleringsprogramma lokale aanpak gezondheidsachterstanden Stimuleringsprogramma lokale aanpak gezondheidsachterstanden Inleiding Gezondheid is het belangrijkste dat er is. Ook gemeenten hebben baat bij gezonde en actieve burgers. Ze participeren meer, zijn zelfredzamer,

Nadere informatie

Freya Beleidsplan 2015-2018

Freya Beleidsplan 2015-2018 Freya Beleidsplan 2015-2018 Freya is de enige landelijk werkende patiëntenorganisatie in Nederland op het gebied van vruchtbaarheidsproblemen. We hebben een grote achterban van mensen met vruchtbaarheidsproblemen,

Nadere informatie

Informatiebrochure ParkinsonNet

Informatiebrochure ParkinsonNet Informatiebrochure ParkinsonNet voor Zorgverleners Het ParkinsonNet concept wordt ondersteund door: 2 De ziekte van Parkinson De ziekte van Parkinson is een veel voorkomende en complexe aandoening. Parkinson

Nadere informatie

VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD

VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD Onderwerp: Beleidsplan jeugdhulp lokaal Registratienummer: 00531755 Op voorstel B&W d.d.: 18-11-2014 Datum vergadering: 27-01-2015 Portefeuillehouder: M. Schlösser Rol gemeenteraad:

Nadere informatie

Beleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg

Beleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg P a g i n a 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Begrippen 1-2 3. Verschillen tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk 2 4. Mantelzorg in Rotterdam 2-3 5. Visie van Fener Zorg op mantelzorg en vrijwilligers

Nadere informatie

Beleidsplan DES Centrum Terugblik. 2. Missie / Visie. 3. Ontwikkelingen. 4. Het beleidsplan

Beleidsplan DES Centrum Terugblik. 2. Missie / Visie. 3. Ontwikkelingen. 4. Het beleidsplan 1 Beleidsplan DES Centrum 2016-2019 1. Terugblik 2. Missie / Visie 3. Ontwikkelingen 4. Het beleidsplan 2016-2019 De speerpunten voor de periode 2016 2019 Communicatie naar donateurs en stakeholders Kennisontwikkeling

Nadere informatie

Weerbaarheidsnieuws. Thema: duurzame inzetbaarheid. Nr. 17 NIEUWSBRIEF. Inhoudsopgave: Weerbaarheidsnieuws

Weerbaarheidsnieuws. Thema: duurzame inzetbaarheid. Nr. 17 NIEUWSBRIEF. Inhoudsopgave: Weerbaarheidsnieuws Programma Versterking Professionele Weerbaarheid NIEUWSBRIEF Nr. 17 juli 2015 Weerbaarheidsnieuws Eind 2015 stopt het programma. De onderzoek-portefeuille gaat over naar de Politieacademie. Tijdens het

Nadere informatie

PG-monitor 2011. Factsheet. Organisaties van patiënten, gehandicapten en ggz-cliënten. support

PG-monitor 2011. Factsheet. Organisaties van patiënten, gehandicapten en ggz-cliënten. support PG-monitor 2011 Factsheet Organisaties van patiënten, gehandicapten en ggz-cliënten support pg-monitor 2011 Inhoudsopgave Voorwoord Voorwoord 1 1 Organisatie 2 2 Opbouw achterban 3 Organisaties van patiënten,

Nadere informatie

Relatie sociaal domein en aanpak van gezondheidsachterstanden

Relatie sociaal domein en aanpak van gezondheidsachterstanden Relatie sociaal domein en aanpak van gezondheidsachterstanden Monica van Berkum, directeur Pharos Daphne Ketelaars, programmaleider Gezond in... Edith Smulders, strategisch adviseur Gezond in... NETWERK

Nadere informatie

Ambulante behandeling Ouderen

Ambulante behandeling Ouderen Ambulante behandeling Ouderen Locaties Parkstad en Maastricht-Heuvelland Ambulante behandeling Ouderen Wanneer u vijfenzestig wordt merkt u vaak dat het leven anders wordt. U stopt met werken, de kinderen

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid. Mantelzorgbeleid De Gouden Leeuw Groep - mei

Mantelzorgbeleid. Mantelzorgbeleid De Gouden Leeuw Groep - mei Mantelzorgbeleid Mantelzorgbeleid De Gouden Leeuw Groep - mei 2016-1 Inleiding De Gouden Leeuw Groep hecht veel waarde aan een goede relatie tussen de cliënt, de mantelzorger en de medewerker(s) van De

Nadere informatie

Werkplan Stichting Brede Raad Rotterdam

Werkplan Stichting Brede Raad Rotterdam Werkplan 2017 Stichting Brede Raad Rotterdam Rotterdam 26 mei 2016 Werkplan 2017, definitief, onderdeel subsidieaanvraag 2017, Stichting Brede Raad Rotterdam 1. Inhoud 2. Inleiding... 2 Leeswijzer... 2

Nadere informatie

WERKPLAN STICHTING HERSENLETSEL.NL ZUID HOLLAND 2017

WERKPLAN STICHTING HERSENLETSEL.NL ZUID HOLLAND 2017 WERKPLAN STICHTING HERSENLETSEL.NL ZUID HOLLAND 2017 Stichting Hersenletsel.nl Zuid Holland Pagina 1 Inhoud Inleiding Pag. 3 Organisatievorm Pag. 5 Speerpunten 2016 Pag. 6 Actiepunten Pag. 7 Financiële

Nadere informatie

INTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS. duurzame plaatsing van werknemers met autisme

INTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS. duurzame plaatsing van werknemers met autisme INTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS duurzame plaatsing van werknemers met autisme 1 Welkom bij toolbox AUTIPROOF WERKT Autiproof Werkt is een gereedschapskist met instrumenten die gebruikt kan worden bij

Nadere informatie

Uitwerking meerjarenplan Stichting Present Harderwijk

Uitwerking meerjarenplan Stichting Present Harderwijk Uitwerking meerjarenplan Stichting Present Harderwijk 1. Inleiding Stichting Present Harderwijk is onderdeel van een landelijke netwerk (Stichting Present Nederland) dat inmiddels ongeveer 80 lokale stichtingen

Nadere informatie

Jaarplan besteding Arnhems Fonds Achterstandswijken 2018

Jaarplan besteding Arnhems Fonds Achterstandswijken 2018 Jaarplan besteding Arnhems Fonds Achterstandswijken 2018 1. Projecten eerstelijnscentra Eerstelijnscentra (samenwerkingsverbanden van huisartsen, al dan niet in combinatie met andere zorgverleners) in

Nadere informatie

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen 2 3 INHOUDSOPAVE PAGINA Kennis over psychische problemen bij ouderen nodig?! 4 Praktische

Nadere informatie

Jaarplan 2014. Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant. Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant

Jaarplan 2014. Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant. Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarplan Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant 1 Aansluitend op de doelstellingen van het beleidsplan van het netwerk staan de volgende activiteiten

Nadere informatie

Voorstel van de Rekenkamer

Voorstel van de Rekenkamer Voorstel van de Rekenkamer Opgesteld door Rekenkamer Vergadering Commissie Mens en Samenleving en Commissie Stad en Ruimte Vergaderdatum 14 december 2017 of 25 januari 2018 Jaargang en nummer 2017, nr.

Nadere informatie

SAMENVATTING BOUWSTENEN ZELFMANAGEMENT EN PASSENDE ZORG

SAMENVATTING BOUWSTENEN ZELFMANAGEMENT EN PASSENDE ZORG SAMENVATTING ZELFMANAGEMENT EN PASSENDE ZORG INLEIDING ZELFMANAGEMENT EN PASSENDE ZORG In samenwerking met de deelnemers van het De Bouwstenen zijn opgebouwd uit thema s die Bestuurlijk Akkoord GGZ zijn

Nadere informatie

Meerjarenbeleidsplan Nederlandse Leverpatiënten Vereniging De lever en leverziekten: de NLV weet er alles van!

Meerjarenbeleidsplan Nederlandse Leverpatiënten Vereniging De lever en leverziekten: de NLV weet er alles van! Meerjarenbeleidsplan Nederlandse Leverpatiënten Vereniging 2016 2019 De lever en leverziekten: de NLV weet er alles van! Overleverenoverlevenenoverlevenenoverleveren Overleverenoverlevenenoverlevenenoverleveren

Nadere informatie

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Wolbert (PvdA) over kinderen van allochtone afkomst die overgewicht hebben (2014Z07817).

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Wolbert (PvdA) over kinderen van allochtone afkomst die overgewicht hebben (2014Z07817). > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van Zorg en sport

Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van Zorg en sport Gemeenteblad Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van Zorg en sport Nummer Publicatiedatum Agendapunt initiatiefvoorstel 19.04.2017 Onderwerp Initiatiefvoorstel van de raadsleden

Nadere informatie

Overdracht en samenwerking 1 e en 2 e lijns diëtisten bij de dieetbehandeling van ondervoede patiënten.

Overdracht en samenwerking 1 e en 2 e lijns diëtisten bij de dieetbehandeling van ondervoede patiënten. Overdracht en samenwerking 1 e en 2 e lijns diëtisten bij de dieetbehandeling van ondervoede patiënten. Inleiding Ziekte gerelateerde ondervoeding is nog steeds een groot probleem binnen de Nederlandse

Nadere informatie

Organisatiekracht. Mentale veerkracht. Teamkracht. Werkkracht. Menskracht MEER VEERKRACHT, MEER ENERGIE, BETERE PRESTATIES

Organisatiekracht. Mentale veerkracht. Teamkracht. Werkkracht. Menskracht MEER VEERKRACHT, MEER ENERGIE, BETERE PRESTATIES Mentale veerkracht MEER VEERKRACHT, MEER ENERGIE, BETERE PRESTATIES In de (top)sport is het een vast gegeven; wil je succesvol zijn als sporter dan investeer je in techniek en conditie, maar ook in mentale

Nadere informatie

Visiedocument Franciscus Ziekenhuis Boerhaavelaan AE Roosendaal (0165)

Visiedocument Franciscus Ziekenhuis Boerhaavelaan AE Roosendaal (0165) 1968 2003 2010 Visiedocument 2020 Franciscus Ziekenhuis Boerhaavelaan 25 4708 AE Roosendaal (0165) 58 80 00 www.franciscusziekenhuis.nl Inhoudsopgave Voorwoord 3 1 Trends en ontwikkelingen 4 2 Missie Franciscus

Nadere informatie

WAT HELPT OM LANGER THUIS TE BLIJVEN WONEN

WAT HELPT OM LANGER THUIS TE BLIJVEN WONEN WAT HELPT OM LANGER THUIS TE BLIJVEN WONEN Lonneke Taks Annette de Boer Met stakeholders in gesprek over domotica Met stakeholders in gesprek over domotica 3 Wat helpt om langer thuis te blijven wonen

Nadere informatie

VRIJWILLIGERSBELEID. Vrijwilligersbeleid De Boei 2010 1

VRIJWILLIGERSBELEID. Vrijwilligersbeleid De Boei 2010 1 VRIJWILLIGERSBELEID Vrijwilligersbeleid De Boei 2010 1 Voorwoord De Boei, Centrum voor welzijn en hulpverlening, maakt dankbaar gebruik van de inzet van veel vrijwilligers die zich met zeer verschillende

Nadere informatie

Ambulante behandeling

Ambulante behandeling Ambulante behandeling Ouderen Ambulante behandeling Mondriaan Ouderen geeft behandeling aan mensen met psychische en psychiatrische problemen vanaf de derde levensfase. Mondriaan Ouderen heeft verschillende

Nadere informatie

Wat wij belangrijk vinden, lees je ook terug in onze missie en visie:

Wat wij belangrijk vinden, lees je ook terug in onze missie en visie: BELEIDSPLAN 2015-2018 Onze missie, visie en kernwaarden Freya is dé vereniging van en voor mensen bij wie zwanger worden niet of niet makkelijk lukt. Wij dienen primair het belang van mensen met vruchtbaarheidsproblemen,

Nadere informatie

Overzicht van onze activiteiten. resultaten in 2016

Overzicht van onze activiteiten. resultaten in 2016 Overzicht van onze activiteiten en resultaten in 2016 Stichting Lid/donateurs Totaal per 31 december 2016: 2155 lid/donateurs (2015: 2303 lid/donateurs) Organisatie De Stichting en haar doelstellingen

Nadere informatie

Jaarplan besteding Arnhems Fonds Achterstandswijken 2017

Jaarplan besteding Arnhems Fonds Achterstandswijken 2017 Jaarplan besteding Arnhems Fonds Achterstandswijken 2017 1. Projecten eerstelijnscentra Eerstelijnscentra (samenwerkingsverbanden van huisartsen, al dan niet in combinatie met andere zorgverleners) in

Nadere informatie

DE GGZ IN DE 9 PRESTATIEVELDEN

DE GGZ IN DE 9 PRESTATIEVELDEN WMO W A A I E R Obstakels - Voorwaarden en Aanbevelingen DE GGZ IN DE 9 PRESTATIEVELDEN 1 Het bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid van dorpen wijken en buurten Obstakels Isolement Vooroordelen

Nadere informatie

Poliklinische behandeling

Poliklinische behandeling Poliklinische behandeling Ouderen Poliklinische behandeling Introductie Mondriaan Ouderen is een onderdeel van Mondriaan. We verlenen hulp aan mensen van 65 jaar en ouder, die behoefte hebben aan behandeling,

Nadere informatie

Werkplan Voorwoord

Werkplan Voorwoord Voorwoord Werkplan 2019 De vrijwilligers en medewerker van het Gehandicapten Platform hebben de afgelopen jaren bijzonder hard gewerkt om uitvoering te geven aan alle intenties. Wat vooral steeds naar

Nadere informatie

Opleiding consulent seksuele gezondheid NVVS

Opleiding consulent seksuele gezondheid NVVS Opleiding consulent seksuele gezondheid NVVS Als consulent seksuele gezondheid bied je laagdrempelige seksuologische hulp en ondersteun je collega s in het omgaan met vragen van patiënten of cliënten op

Nadere informatie

Zorggebruikers zien patiëntenorganisatie als belangrijke bron voor lotgenotencontact Anne Brabers, Wouter van der Schors en Judith de Jong

Zorggebruikers zien patiëntenorganisatie als belangrijke bron voor lotgenotencontact Anne Brabers, Wouter van der Schors en Judith de Jong Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Anne Brabers, Wouter van der Schors en Judith de Jong. Zorggebruikers zien patiëntenorganisatie als belangrijke bron voor

Nadere informatie

Praktijk Ouderengeneeskunde Bertholet. De veertien kernpunten van onze aanpak

Praktijk Ouderengeneeskunde Bertholet. De veertien kernpunten van onze aanpak Praktijk Ouderengeneeskunde Bertholet De veertien kernpunten van onze aanpak Praktijk Ouderengeneeskunde Bertholet De veertien kernpunten van onze aanpak De Praktijk Ouderengeneeskunde Bertholet biedt

Nadere informatie

2016 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd

2016 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd 2016 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd Gemeente Leiderdorp is een werkwijze van Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd 2016 Gemeente Leiderdorp Verantwoordingsperiode

Nadere informatie

Beleid en implementatie aanpak ouderenmishandeling.

Beleid en implementatie aanpak ouderenmishandeling. Beleid en implementatie aanpak ouderenmishandeling. 1. Sociaal beleid in breder verband Ontwikkelen beleid: een complex proces Het ontwikkelen en implementeren van beleid voor preventie en aanpak van grensoverschrijdend

Nadere informatie

Beknopt meerjarenbeleidsplan

Beknopt meerjarenbeleidsplan Beknopt meerjarenbeleidsplan 2016-2019 Parkinson Vereniging 1 1. Inleiding De Parkinson Vereniging bestaat in 2017 veertig jaar. Gedurende al deze jaren heeft de vereniging zich onvermoeibaar beziggehouden

Nadere informatie

Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013

Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013 Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013 1. Inleiding De aanvullende seksualiteitshulpverlening (ASH) is laagdrempelige zorg waar jongeren tot 25 jaar gratis en indien gewenst anoniem

Nadere informatie

llochtone meiden en vrouwen in-zicht

llochtone meiden en vrouwen in-zicht 2010 PROJECTEN Nieuwsbrief INHOUD Allochtone meiden & vrouwen in-zicht (Vervolg project) Kinderen aan zet (Onderzoek naar de gevolgen voor kinderen van het hebben van een moeder die seksueel misbruikt

Nadere informatie

Toelichting aanvullende regeling Seksuele Gezondheidszorg

Toelichting aanvullende regeling Seksuele Gezondheidszorg Toelichting aanvullende regeling Seksuele Gezondheidszorg Per 1 januari 2012 worden de regelingen Aanvullende Curatieve Soa-bestrijding (ACS) en de Aanvullende Seksualiteitshulpverlening (ASH) geïntegreerd

Nadere informatie

Advies van de Stedelijke Wmo-Adviesraad Amsterdam over Concept Uitvoeringsprogramma Vrijwillige Inzet. Datum: 2 september 2010

Advies van de Stedelijke Wmo-Adviesraad Amsterdam over Concept Uitvoeringsprogramma Vrijwillige Inzet. Datum: 2 september 2010 Advies van de Stedelijke Wmo-Adviesraad Amsterdam over Concept Uitvoeringsprogramma Vrijwillige Inzet Datum: 2 september 2010 Algemeen Allereerst willen we als Wmo-Adviesraad opmerken dat het uitvoeringsprogramma

Nadere informatie

even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder!

even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder! even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder! Als we over cliënten praten, bedoelen we kinderen, jongeren en hun ouders. Als we over ouders praten, bedoelen we ook eenoudergezinnen, verzorgers, voogden en/of

Nadere informatie

Vrijwillige inzet is de basis

Vrijwillige inzet is de basis Vrijwillige inzet is de basis Soms hebben mensen een duwtje in de rug nodig om actief te worden als vrijwilliger. U kunt samen met vrijwilligers en organisaties een belangrijke rol spelen bij het stimuleren

Nadere informatie

Afspraken patiëntbetrokkenheid bij medisch specialistische richtlijnen

Afspraken patiëntbetrokkenheid bij medisch specialistische richtlijnen Afspraken patiëntbetrokkenheid bij medisch specialistische richtlijnen Versie 1.0, 15 oktober 2015 Achtergrond Patiëntbetrokkenheid bij richtlijnen krijgt de laatste jaren steeds meer vorm. In principe

Nadere informatie

Achtergrondinformatie. Man 2.0. Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen

Achtergrondinformatie. Man 2.0. Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen Achtergrondinformatie Man 2.0 Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen April 2010 1 Inleiding Het is het Oranje Fonds gebleken dat veel maatschappelijke

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Lotte s Leven

Beleidsplan Stichting Lotte s Leven Beleidsplan Stichting Lotte s Leven Versie 1.0 - december 2012 2012-2013 Inhoud Opbouw van het beleidsplan 3 De interne organisatie 4 Werving van financiële middele 5 Wijze van fondsenwerving 6 Doelen

Nadere informatie

Begeleid Wonen. www.st-neos.nl. Maatschappelijke opvang en aanpak huiselijk geweld

Begeleid Wonen. www.st-neos.nl. Maatschappelijke opvang en aanpak huiselijk geweld Begeleid Wonen www.st-neos.nl Maatschappelijke opvang en aanpak huiselijk geweld De stichting Neos is een organisatie voor maatschappelijke opvang en aanpak huiselijk geweld. De organisatie richt zich

Nadere informatie

Met het nieuwe welzijnsbeleid werkt de gemeente Tiel vanuit de volgende uitgangspunten:

Met het nieuwe welzijnsbeleid werkt de gemeente Tiel vanuit de volgende uitgangspunten: Opdrachtformulering kwartiermaker integrale welzijnsopdracht Aanleiding De gemeenteraad van de gemeente Tiel heeft in haar vergadering van juli 2014 het besluit genomen om een inhoudelijke discussie te

Nadere informatie

Project dichter bij de mens. Preventief allochtone ouderenzorg door t Roosendael (huisartsenpraktijk in de Donderberg)

Project dichter bij de mens. Preventief allochtone ouderenzorg door t Roosendael (huisartsenpraktijk in de Donderberg) Project dichter bij de mens Preventief allochtone ouderenzorg door t Roosendael (huisartsenpraktijk in de Donderberg) Feiten en Cijfers Aantal migrantenouderen in Nederland: Jaar 55+ 65+ 2010 183.000 72.000

Nadere informatie

Sense in Brabant en Zeeland

Sense in Brabant en Zeeland Sense in Brabant en Zeeland Handreiking voor professionals Wat is Sense? Wanneer Sense? www.sense.info Sense-consult Doorverwijzen Meer informatie Sense in Brabant en Zeeland Handreiking voor professionals

Nadere informatie

Schriftelijke vragen aan het college van B&W ex artikel 48 RvO

Schriftelijke vragen aan het college van B&W ex artikel 48 RvO Schriftelijke vragen aan het college van B&W ex artikel 48 RvO Datum indiening 1 : Naam indiener: 2 oktober 2016 Adrie van Erp Onderwerp: Aanpak Eenzaamheid Vraag: Geacht college, Cijfers op basis van

Nadere informatie

POST-IAS SYMPOSIUM VAN MEXICO NAAR UTRECHT UTRECHT AUGUSTUS 2019 MEETING PROSPECTUS.

POST-IAS SYMPOSIUM VAN MEXICO NAAR UTRECHT UTRECHT AUGUSTUS 2019 MEETING PROSPECTUS. POST-IAS SYMPOSIUM VAN MEXICO NAAR UTRECHT UTRECHT AUGUSTUS 2019 MEETING PROSPECTUS INTRODUCTIE Vanf 24 juli 2019 zal het IAS Conference on HIV Science plaatsvinden in Mexico City, Mexico. Tijdens dit

Nadere informatie

Deeltijdbehandeling. Mondriaan. Informatie voor cliënten. Ouderen. voor geestelijke gezondheid

Deeltijdbehandeling. Mondriaan. Informatie voor cliënten. Ouderen. voor geestelijke gezondheid Deeltijdbehandeling Informatie voor cliënten Ouderen Mondriaan voor geestelijke gezondheid Ouderen Deeltijdbehandeling De Divisie Ouderen is een onderdeel van Mondriaan. We verlenen hulp aan mensen van

Nadere informatie

Er blijft gezondheidswinst liggen doordat vaccins onvoldoende benut worden

Er blijft gezondheidswinst liggen doordat vaccins onvoldoende benut worden Samenvatting Er blijft gezondheidswinst liggen doordat vaccins onvoldoende benut worden Nieuwe biotechnologische methoden, met name DNA-technieken, hebben de vaccinontwikkeling verbeterd en versneld. Met

Nadere informatie

Beleidsdocument 2012-2016

Beleidsdocument 2012-2016 Beleidsdocument 2012-2016 uw zorg, onze zorg Inhoudsopgave 1. Voorwoord...3 2. Zorggroep de Bevelanden...4 3. Waar staat Zorggroep de Bevelanden voor (Missie, Visie en Doelstellingen)...4 4. Uitwerking:

Nadere informatie

Hartrevalidatie. Uw afspraak. U wordt verwacht op: datum:. tijdstip:...

Hartrevalidatie. Uw afspraak. U wordt verwacht op: datum:. tijdstip:... Hartrevalidatie Uw afspraak U wordt verwacht op: datum:. tijdstip:... Inhoudsopgave Hartrevalidatie... 1 Waarom hartrevalidatie... 1 De belangrijkste doelen van hartrevalidatie zijn:... 1 Hoe komt u in

Nadere informatie

Door Cliënten Bekeken voor Huisartsenpraktijken. Groepspraktijk Huizen

Door Cliënten Bekeken voor Huisartsenpraktijken. Groepspraktijk Huizen Door Cliënten Bekeken voor Huisartsenpraktijken Rapportage voor: Groepspraktijk Huizen Dr. C.P. van Linschoten Drs. P. Moorer ARGO Rijksuniversiteit Groningen BV www.argo-rug.nl INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK

Nadere informatie

Post-hbo opleiding seksuologie

Post-hbo opleiding seksuologie Post-hbo opleiding seksuologie mensenkennis Plezierige overdracht, de docent spreekt uit ervaring en brengt veiligheid en openheid in de groep door haar respectvolle wijze van benaderen. Top! Post-hbo

Nadere informatie

Overwegingen voor deelname aan netwerk / samenwerking

Overwegingen voor deelname aan netwerk / samenwerking Overwegingen voor deelname aan netwerk / samenwerking Mede als gevolg van hervormingen en kostenbesparingen in de zorg ontstaan in toenemende mate mono- en multidisciplinaire netwerken en samenwerkingsverbanden.

Nadere informatie

OR op cursus. Wim Dolmans, Kenniscentrum SBI training & advies. Mogelijke thema's voor een nieuwe OR

OR op cursus. Wim Dolmans, Kenniscentrum SBI training & advies. Mogelijke thema's voor een nieuwe OR OR op cursus Wim Dolmans, Kenniscentrum SBI training & advies 1. Inleiding Uit diverse trendanalyses blijkt dat een meerderheid van zowel OR en als bestuurders vindt dat de OR veel invloed heeft op de

Nadere informatie