Evaluatie subsidiebeleid vrijwilligersorganisaties

Transcriptie

1

2

3 Evaluatie subsidiebeleid vrijwilligersorganisaties Inleiding In 2011 heeft een herijking plaatsgevonden van het subsidiebeleid. In de raadsagenda is in het hoofdstuk Sociale Cohesie beschreven dat de raad de sociale cohesie binnen de kernen en de gemeente als geheel wil versterken, onder meer door het beschikbaar stellen van subsidies aan verenigingen, die voor een belangrijk deel bestaan uit vrijwilligers. Hieruit voortvloeiend heeft het college voor 2011 een herijking van het subsidiebeleid gepland. Hierbij is ingezet op drie onderdelen: klantgericht subsidiebeleid, stimuleren van extra inzet in aansluiting bij gemeentelijk beleid en verbetering van het subsidieproces. Door een aangepaste subsidie verordening en werkwijze is aan deze onderdelen bijgedragen. Het herijkte beleid is ingevoerd bij de subsidieverlening voor het jaar 2013, die heeft plaatsgevonden in De volgende stap is om het subsidiebeleid te evalueren en te bekijken waar eventuele vervolgstappen gezet kunnen worden. In de paraplunota Maatschappij zijn de ambities en doelstellingen voor de komende periode bepaald. Deze worden vanzelfsprekend bij deze evaluatie betrokken. Succes nieuwe werkwijze Met de herijking van het subsidiebeleid is ook het proces en de werkwijze veranderd. Papieren contact is daarbij zoveel mogelijk komen te vervallen ten gunste van persoonlijk contact. Het streven is om de subsidieverlening op basis van vertrouwen te laten verlopen. Inmiddels zijn alle ruim 250 organisaties die subsidie ontvangen op gesprek geweest. In deze gesprekken is besproken hoe het met de vereniging gaat, zowel qua organisatie, ledenaantal als financiën en accommodatie. Eventuele knelpunten kunnen zo aan het licht komen. Ook worden activiteiten besproken die aansluiten bij gemeentelijk beleid. Niet voor alle organisaties was het direct duidelijk wanneer zij in aanmerking kwamen voor welke subsidie. Dit is in de gesprekken daarom uitgebreid aan de orde gekomen. Alle gegevens die tijdens de gesprekken zijn verzameld worden bewaard en gebruikt bij onder andere het opstellen van de gebiedsplannen en de sociale kaart. De individuele gesprekken zijn erg nuttig gebleken omdat hiermee veel informatie is opgehaald. Ook voor de verenigingen is het prettig dat er individuele aandacht is voor hun vrijwillige inzet. De subsidies kunnen vervolgens op basis van vertrouwen worden verleend. Dat betekent: minder controles, meer afstemming.

4 Paraplunota Maatschappij: Een goede sociale structuur is een basis voor levendige kernen en ondersteuning dichtbij. De gemeente Moerdijk heeft een rijk verenigingsleven en een hoog aantal vrijwilligers dat actief is in de dorpskernen. Er is een breed gedragen besef dat vrijwillige inzet hard nodig is en daarom de nodige aandacht zal vragen in beleid en uitvoering. De overheid trekt zich terug: de maatschappij moet veranderen van een verzorgingsstaat naar een participatiemaatschappij. Dat betekent dat de eigen kracht van burgers weer centraal komt te staan. In de visie van de overheid kunnen mensen veel doen, willen zij meer doen en is er ruimte en behoefte dat ze meer doen. Er zijn nog een aantal citaten uit de paraplunota Maatschappij die het subsidiebeleid raken. Het zelf oplossend vermogen van burgers wordt een kans gegeven, doordat de gemeente inwoners de ruimte geeft om hun problemen zelf op te lossen. Het sociale netwerk van burgers is de basis voor de sociale structuur. De gemeente heeft hier oog voor en stimuleert haar inwoners om een netwerk te vormen. Sport en cultuur dragen bij aan levendige kernen. Verenigingen zijn sterke organisaties die een belangrijke rol vervullen in de sociale structuur in kernen en wijken. Als bewoners actief aan de slag gaan met hun eigen kern betekent dit voor de gemeente inspelen op hun specifieke situatie, wensen en talenten. Via het huidige subsidiebeleid wordt al gestimuleerd dat er activiteiten worden georganiseerd die bijdragen aan gemeentelijke beleidsdoelstellingen. In de paraplunota Maatschappij zijn deze doelstellingen (opnieuw) omschreven. De sociale structuur is een basis voor levendige kernen en ondersteuning dichtbij. De vraag bij de evaluatie is: hoe kunnen we vrijwillige inzet en het verenigingsleven op een nog betere manier stimuleren om een bijdrage te leveren aan deze doelstellingen? Evaluatie beleidsdoelstellingen In het huidige beleid zijn de doelstellingen als volgt omschreven. Vrijwilligersorganisaties ontvangen voor vier doelen basissubsidie: cultuur, sport, jeugdparticipatie en maatschappelijke participatie. Deze organisaties worden uitgedaagd om meer activiteiten te ontwikkelen die aansluiten bij bestaande gemeentelijke (beleids)doelen, door hiervoor plussubsidie te verlenen. Dit is als volgt ingevuld: - recreatie (ontmoeting en ontspanning); - educatie (van de jeugd en van vrijwilligers); - participatie (van allerlei doelgroepen); - samenwerking (met andere maatschappelijke organisaties); - toerisme en evenementen. Hieronder worden deze categorieën nader toegelicht en een ontwikkelingsrichting voor nieuw beleid aangegeven.

5 Recreatie Omschrijving: De plussubsidie voor recreatie wordt verleend wanneer een activiteit wordt georganiseerd die bijdraagt aan ontmoeting en ontspanning. Bijvoorbeeld een uitstapje naar een museum of een eindejaarsfeest voor de eigen leden. Evaluatie: Deze subsidie is nagenoeg door alle verenigingen aangevraagd. Vaak gaat het hierbij om een nieuwjaarsreceptie, seizoenafsluiting of een barbecue. Tijdens de gesprekken geven veel verenigingen aan dat deze plus erg gemakkelijk in te vullen is. Deze plussubsidie heeft in de praktijk weinig toegevoegde waarde qua bijdrage aan de gemeenschappelijke doelstellingen. Richting: Hoewel we vrijwillige inzet willen stimuleren en bevorderen is hier de basissubsidie al voor beschikbaar. In de toekomst kan deze categorie worden opgenomen in de basissubsidie, in plaats van er een aparte subsidie voor te verlenen. Participatie Omschrijving: De plussubsidie voor participatie wordt verleend wanneer een activiteit wordt georganiseerd die bijdraagt aan re-integratie en activering. Bijvoorbeeld een computercursus voor ouderen gegeven door jongeren, of de jeugd betrekken door een activiteit vóór en dóór jongeren op te zetten. Deze categorie richt zich dus op doelgroepen, die niet de primaire doelgroep van de vereniging zijn. Met andere woorden: een ouderenvereniging die jongeren bij de activiteiten betrekt of andersom. Evaluatie: Uitgangspunt was dat alle verenigingen de plussubsidies moeten kunnen aanvragen. Daarom is met deze categorie enigszins soepel omgegaan. In de praktijk is gebleken dat dit de moeilijkste categorie is voor verenigingen. Er zijn een aantal hele goede voorbeelden, maar de meeste verenigingen vragen binnen deze categorie om subsidie voor een activiteit met jeugd of ouderen. Er zijn weinig verenigingen die zich richten op mindervaliden of allochtonen. Richting: Ondersteuning van inwoners die dat nodig hebben wordt in de toekomst steeds belangrijker. Gewoon meedoen, ook in het verenigingsleven is daarbij het uitgangspunt. Gezien de evaluatie van deze plussubsidie is het nog geen gemeengoed binnen het verenigingsleven om hiervoor aandacht te hebben. Ook is men zich er nog niet altijd bewust van dat de sociale structuur de basis moet gaan vormen voor ondersteuning dichtbij. Het is daarom belangrijk om deze plussubsidie te handhaven en uit te bouwen. Hulp en ondersteuning richt zich op doelgroepen die het zelf niet redden in de maatschappij, zodat zij gewoon mee kunnen doen. Educatie Omschrijving: De plussubsidie voor educatie is bedoeld voor activiteiten die verband houden met het onderwijs en/of voorlichting. Dit kan bijvoorbeeld zijn het verzorgen van gastlessen op een basisschool (over EHBO/muziek/sport etc.) of het organiseren van een educatieve lezing voor ouderen. Evaluatie: Het grootste deel van de organisaties komt voor deze plussubsidie in aanmerking. Wat opvalt is de verschillen in omvang van de activiteiten. Deze staan in het huidige beleid (bewust) niet in verhouding tot het subsidiebedrag. Sommige clubs werken structureel nauw samen met een basisschool, andere komen er al voor in aanmerking omdat er één keer per jaar een lezing wordt georganiseerd. Richting: Een onderscheid in subsidiebedrag tussen structurele (wekelijkse of maandelijkse) en incidentele activiteiten (minder dan 12 keer per jaar) kan de subsidieverlening verbeteren.

6 Samenwerking Omschrijving: Om te stimuleren dat verenigingen onderling samenwerken wordt deze plussubsidie verleend. Voorbeelden zijn een culturele avond met meerdere culturele verenigingen of een jeugdkamp voor leden van de scouting én de sportvereniging. Evaluatie: In de praktijk is gebleken dat bijna alle verenigingen in de gemeente Moerdijk samenwerking ook belangrijk vinden. Maar tegelijkertijd zijn er weinig bijzondere of opmerkelijke kruisbestuivingen. Richting: Samenwerking tussen verenigingen versterkt de sociale structuur. Maar de samenwerking is geen doel op zich. Het gaat er om dat verenigingen buiten de grenzen van de eigen club kijken naar wat er leeft in de kern of buurt. Naast de hoofdactiviteit van de vereniging (zoals sport of cultuurbeoefening) gaat het dan om een bijdrage aan levendige kernen en ondersteuning dichtbij, zoals in de paraplunota als ambitie is verwoord. Toerisme Omschrijving: De plussubsidie is bedoeld voor het organiseren van een markt, festival of ander evenement, of het bijdragen aan de organisatie ervan (zoals het leveren van vrijwilligers). Evaluatie: Voor een groot aantal verenigingen is het niet duidelijk geweest wat er met deze plussubsidie bedoeld wordt. In plaats van het organiseren van een evenement wordt vaak het bezoeken van een museum of een reisje voor de leden genoemd als toeristische activiteit. Tot nu toe is deze plussubsidie verleend aan organisaties die zelf evenementen in een kern organiseren of daaraan bijdragen. Ook verenigingen die medewerking verlenen aan Koninginnedag komen in aanmerking. Richting: De naam en omschrijving van deze plussubsidie moet in ieder geval worden aangepast omdat het nu onduidelijk is. Verenigingen die het initiatief nemen om zelf een evenement te organiseren, zoals een festival in de eigen kern dat niet alleen bedoeld is voor de eigen leden, zouden hiervoor meer beloond moeten worden. Dit draagt namelijk aanzienlijk bij aan levendige buurten en kernen. Evaluatie regelgeving Nadat nu twee jaar is gewerkt met de huidige Algemene Subsidie Verordening (ASV) en bijbehorende uitvoeringsregelingen (voor jaarlijkse en eenmalige subsidies) zijn een aantal aanpassingen nodig om de uitvoering van het subsidiebeleid te verbeteren. De wijzigingen aan de ASV zullen u komende september aangeboden worden.

7 Conclusie: verbeterslag subsidiebeleid Na twee jaar gewerkt te hebben met het huidige subsidiebeleid is het tijd om een verbeterslag te maken, waarbij we subsidieverlening nog meer willen laten aansluiten bij de gemeentelijke doelstellingen. In het vastgestelde uitvoeringsprogramma van de raad zijn uitgangspunten geformuleerd die met gebruik van subsidies gerealiseerd kunnen worden (programma 1 Samenleven in Moerdijk en programma 5 Samen werken, samen maken en samen doen in Moerdijk subdoel 2, burgers, bedrijven en instellingen als partner). Hoe kunnen we vrijwillige inzet en het verenigingsleven op een nog betere manier stimuleren om een bijdrage te leveren aan deze doelstellingen en uitgangspunten? Uitwisselen van kennis Paraplunota Maatschappij: Ervaringen worden uitgewisseld om te leren, te inspireren en te helpen. De gemeente vervult een actieve rol als linking pin om verenigingen met elkaar in contact te brengen. Het doel is om te inspireren tot meer activiteiten. Invulling: het tweejaarlijkse gesprek blijft bestaan, de invulling verandert. Naar aanleiding van de eerder gevoerde gesprekken worden verenigingen aan elkaar gekoppeld die met een vergelijkbare activiteit bezig zijn, dezelfde doelgroep hebben of een andere overeenkomst waardoor kennisuitwisseling iets op kan leveren. Andere subsidieopbouw Doel uitvoeringsstrategie Paraplunota Maatschappij: Evalueren, continueren en aanscherpen van het subsidiebeleid aan de hand van de doelstellingen uit deze paraplunota. Het subsidiesysteem blijft grotendeels hetzelfde: - subsidie blijft bestaan uit maximaal één basis en vijf plussubsidies. - uitgangspunt is dat alle verenigingen de plussubsidies moeten kunnen aanvragen. Om deze plussubsidies doelmatiger te maken komen er de volgende wijzigingen: - Meer eenheid in de subsidiebedragen: plussubsidie is voor een gelijke activiteit altijd een gelijk bedrag. Dat betekent dat verschillen in plussubsidiebedragen tussen soorten verenigingen verdwijnen. Het betekent ook dat een aantal verenigingen een ander subsidiebedrag zullen krijgen dan nu het geval is. Sommige verenigingen zullen erop vooruit gaan, anderen erop achteruit. - De omschrijving van de plussubsidies wordt duidelijker gemaakt en aangesloten bij de paraplunota maatschappij. Voorheen: o Sport- en cultuurbeoefening Recreatie/samenwerking o Jeugd- en ouderen (zijnde geen sport of cultuur) Educatie/participatie o Levendige buurten en kernen Toerisme o Hulp en ondersteuning Participatie o Openbare ruimte /hart voor de omgeving nieuwe plussubsidie Deze plusubsidie is bedoeld voor activiteiten die verband houden met het onderhoud of verfraaien van de fysieke leefomgeving. - Hoe groter een activiteit (aantal leden/deelnemers) of het verspreidingsgebied (de kern), hoe groter het effect is op de doelstelling dus hoe hoger het subsidiebedrag. - Hogere subsidie voor doelstellingen die moelijker te bereiken zijn. Het gaat met name om de opgave waar we als gemeente voor staan, om ondersteuning dichtbij te realiseren. Geleidelijk naar een andere aanpak Het is nadrukkelijk niet de bedoeling om organisaties in de problemen te brengen door de andere subsidieopbouw. Subsidies zijn een middel om als gemeente zichtbaar te maken dat vrijwillige inzet wordt gewaardeerd. Dit is en blijft het primaire doel van het verlenen van

8 subsidies. Daarom worden de aanpassingen geleidelijk ingevoerd. De nieuwe aanpak is onderwerp van gesprek in de periode dat de subsidies voor 2015 en 2016 worden verleend. Voorjaar 2014 Oplevering evaluatie aan raad Najaar 2014 Bijeenkomsten voor 1 e helft verenigingen* Eind 2014 Verlening subsidie 2015 door college, beleid /tarieven nog niet gewijzigd 2015 Bijeenkomsten voor 2 e helft verenigingen* Eind 2015 Verlening subsidie 2016 door college, beleid/tarieven nog niet gewijzigd 2016 Invoering definitieve nieuwe subsidieopbouw (besluit raad) Eind 2016 Verlening subsidie 2017 door college, nieuwe subsidieopbouw *de uitkomsten van de bijeenkomsten worden in de beraps gemeld De nieuwe subsidieopbouw en tarievenlijst is nog onderwerp van gesprek met alle verenigingen. Het uitgangspunt is wederom om niet te bezuinigen op subsidies aan vrijwilligersorganisaties. Wij verwachten dat de vrijwillige inzet en de activiteiten nog beter aansluiten bij de gemeentelijke doelstellingen voor een gelijk subsidiebedrag. Een bezuiniging zou daarom niet op zijn plaats zijn. Het streven is dus om de verbeterslag binnen het bestaand budget te blijven uitvoeren. Eerste opzet van een nieuwe subsidieopbouw Hieronder staat een eerste opzet ter bespreking met de verenigingen. Dit als voorzet, niets staat nog vast. 1. De vereniging of stichting ontvangt voor de kernactiviteit een basissubsidie. Hierbij wordt uitgegaan van de door de organisatie zelf opgegeven hoofddoelstelling of hoofdactiviteit. a. Sport- en cultuurbeoefening b. Jeugd- en ouderen c. Levendige buurten en kernen d. Hulp en ondersteuning e. Openbare ruimte/ hart voor de omgeving (nieuw) 2. De vereniging kan maximaal 5 plussubsidiebedragen aanvragen voor aanvullende activiteiten, waarbij dezelfde categorieën gelden als voor de basissubsidie. 3. Het plussubsidie bedrag wordt gebaseerd op de volgende aspecten: a. Is het een op zichzelf staande, aanvullende activiteit die niet onder de hoofddoelstelling valt? b. Is de activiteit incidenteel (I) of structureel (S), d.w.z. minimaal 1x per kwartaal? c. Hoeveel inwoners worden met de activiteit bereikt? 4. De basis- én plussubsidiebedragen zijn voor alle soorten organisaties even hoog. Dit zal tot verschillen leiden met de huidige subsidiebedragen. Daarom is gekozen voor een relatief lange overgangsperiode, waarbij de vereniging kan anticiperen op de wijziging.