Verslag Concept. Onderzoek & Projecten Projecten. 19 januari Jeroen.ponten@waternet.nl. 16 januari 2012, uur

Transcriptie

1 Concept Aan Kopie aan en tijd bespreking 16 januari 2012, uur Plaats bespreking Eerste Helmersstraat 106, SBOW Onderwerp bespreking Polderriool: 1 e Helmersstraat, G. Brandtstraat, Overtoom, 2 e C. Huygensstraat. Aanwezig: (projectleider Waternet), Wilco Koning (expert grondwater), Elina Bekking (expert grondwater), Bob Reuvers (afdelingshoofd Planvorming en realisatie), Nico Postma (voorzitter, Bureau voor Overheidscommunicatie), Imke Kuiper (notulist, Bureau voor Overheidscommunicatie). 1. Opening De bijeenkomst wordt om uur geopend door de onafhankelijk voorzitter Nico Postma. Hij heet iedereen van harte welkom en constateert dat bijna de helft van de aanwezigen niet op de vorige bijeenkomst van 12 september is geweest. De meeste mensen zijn wel, door het lezen van het verslag van de vorige bijeenkomst, op de hoogte van wat er toen is besproken. De bijeenkomst van vandaag is ontstaan door de vraag vanuit de aanwezigen op 12/9 om wat meer inzicht in de meetgegevens en het technisch gedeelte te krijgen. Deze avond richt zich dus voornamelijk op de techniek, de tekeningen, peilingen etc. De technische gegevens die besproken worden, zijn ook al te vinden op de website van Waternet. Een kopie van dit verslag zal aan iedereen g d worden die de aanwezigheidslijst heeft ingevuld. Het is geen letterlijk verslag van alle discussiepunten, maar een weergave van de presentatie van Waternet en de belangrijkste vragen/opmerkingen en antwoorden. 2. Terugblik Elina Bekking (Waternet) houdt een korte terugblik over het proces en de belangrijkste conclusies tot nu toe. Conclusie van het onderzoek destijds is Korte Ouderkerkerdijk 7 Amsterdam Postbus GJ Amsterdam T (lokaal tarief) F KvK janurari 2012 Bijeenkomst Polderriool Helmersbuurt 1/9

2 dat het probleem tweeledig is. Aan de kant van de 1 e Helmersstraat is er sprake van wateroverlast in de tuinen. Uit een analyse van de grondwatergegevens bleek dat juist aan de kant van de Overtoom een tekort is aan water waardoor de funderingen droog komen te staan. Het polderriool functioneert niet meer naar wens. Het vervangen van het polderriool, blijkt uit het onderzoek van Waternet, geen eenduidige oplossing. Bij de vorige bijeenkomst werd door Waternet aangegeven dat er per woning maatwerk zal moeten worden geleverd. Waternet biedt de eigenaren aan dat op kosten van Waternet een gerenommeerd onafhankelijk adviesbureau per woning een maatwerkadvies kan opstellen. De uitvoering van eventuele maatregelen zijn voor rekening van de eigenaren. Indien eigenaren besluiten de hemelwaterafvoer naar de voorzijde van de woning te laten afvoeren, zal Waternet in de openbare ruimte de aansluiting hiervan op het riool bekostigen. 3. Grondwaterstanden In het vorige overleg is er uitleg gegeven over de grondwaterstanden. De gemeente heeft de zorgplicht voor grondwater in de openbare ruimte en de particulier is hiervoor verantwoordelijk op eigen grond. Het polderriool ligt in particulier gebied en dus ligt de verantwoordelijkheid bij de particulier. Vraag: Uit eerdere brieven blijkt dat de gemeente ooit wel onderhoudswerkzaamheden uitvoerde. De toezichthoudende taak lag ooit dus wel bij de gemeente. Dat wil zeggen dat eigenaren weliswaar verantwoordelijk waren voor de kosten maar dat de gemeente verantwoordelijk was voor het toezichthouden. Waarom is dat nu niet meer zo? Antwoord: In het verleden hielden de voormalige waterschappen, zoals het waterschap Overamstelsche Polder, toezicht op de polderriolen. In 1970 werd het waterschap Overamstelsche Polder opgeheven en gingen de taken, rechten en verplichtingen over naar de gemeente Amsterdam. Door de onheldere overdracht van taken van de vroegere waterschappen naar de gemeente is de uitvoering van de toezichthoudende taak op het onderhoud, zoals die vroeger door de voormalige waterschappen plaatsvond, echter weggevallen. Bij de oprichting van het nieuwe hoogheemraadschap AGV in 1997 heeft geen (explicite) overdracht van taken ten aanzien van de polderriolen op particulier terrein plaatsgevonden. Vraag: In de zomer van 2010 werd een folder rondgestuurd waarin geschreven dat Waternet zou zorgdragen voor het onderhoud van het Polderriool. Hoe kan dat? Bijeenkomst Polderriool 2/7

3 Antwoord: Waternet heeft de intentie gehad om dit te doen, maar het bleek technisch onmogelijk. De tweeledige problematiek zorgt ervoor dat Waternet naar een maatwerk oplossing streeft in plaats van naar een collectieve oplossing. (projectleider Waternet) presenteert aan de hand van sheets en kaarten die ook op tafel liggen de meetgegevens die Waternet heeft. Hoe zat het ook alweer? Het polderriool ligt in de binnentuinen en werkt als een drainage; het zorgt dat de grondwaterstand omlaag wordt gehaald indien nodig. Wanneer dit systeem niet functioneert, stijgt het grondwater, zoals we zien in het gebied waar deze bijeenkomst voor is georganiseerd. De grondwaterstanden in binnentuinen worden sinds 2009 gemeten door middel van peilfilters. De peilfiltergegevens zijn weergegeven in de tabel, te vinden op de website. Op de kaart zien we de locaties van de peilfilters. Daar staat de desbetreffende informatie ook op. Zo kunnen de bewoners zien hoe het in hun blok aan toe is. 4. Funderingen Er is tevens archiefonderzoek gedaan naar de funderingshoogten. De gearchiveerde gegevens zijn in de tabel Funderingen te zien per woonblok. Omdat Waternet deze gegevens niet klakkeloos over kan en wil nemen, zijn ze gerangschikt op zekerheid (codering A t/m D). Van enkele woningen aan de 1 e Helmersstraat zijn recent concreet gemeten gegevens beschikbaar. Deze gegevens blijken redelijk overeen te komen met de gegevens uit de stadsarchieven. 5. Waterdekking Wanneer men naar de waterdekking op het funderingshout kijkt, kan geconstateerd worden dat deze nogal beperkt is. De fundering hoort 40 cm onder water te staan; dit is geregeld in het bouwbesluit. In de mee geleverde tabel in de PowerPoint presentatie is te zien dat er zowel aan de straatzijde als in het binnenterrein gemeten is. Gebleken is dat de grondwaterstand nu al vrij laag is ten opzichte van de funderingen. Hoewel hij in de tuinen als hoog wordt ervaren, is hij ten opzichte van de funderingen laag. De oplossing om de grondwaterstand omlaag te halen, is dus een verkeerde aangezien je daarmee funderingen droog trekt. Vraag: In de Linnaeusparkbuurt is wel een nieuw polderriool aangelegd, dat bleek daar een prima oplossing te zijn. Schijnt dat je met zo n polderriool goed kan afstellen hoe hoog het grondwater is. Dit in tegenstelling tot het Bijeenkomst Polderriool 3/7

4 aanleggen van privé drainages, waarmee dit veel lastiger te regelen is. Antwoord: dat zou mooi zijn. Alleen daar liggen de funderingen veel lager. Die liggen in die buurt erg diep; een aantal meter onder maaiveld. Daar speelt dus niet de spagaat die geldt voor dit gebied. In het voortraject in die buurt is ook gebruik gemaakt van bestaande archiefgegevens in combinatie met steekproeven. Daaruit bleek dat de archief gegevens goed overeen komen met de werkelijke in het veld gemeten funderingshoogten. De aanpak is op dezelfde manier gebeurd als hier. Vraag: die funderingshoogte is altijd dezelfde hoogte geweest en de panden zijn zelfs iets gezakt, hoe kan dit probleem dan ontstaan zijn? Antwoord: De grondwaterstand is geleidelijk naar beneden gezakt. Op een gegeven moment is (zie grafiek) in de Overtoom het polderriool vervangen omdat hij was gaan lekken. Daarna is het grondwaterpeil hersteld. Vorige keer kwam al even een belangrijk punt over de veldgegevens aan bod. Men vroeg zich toen al af waar de funderingshoogtes op gebaseerd zijn. Gebleken is dat bij het privé meten van funderingen, dit niet in stadsarchieven wordt opgeslagen. Veel van deze gegevens baseert men op aannames. Over de betrouwbaarheid van de classificatie van de funderingshoogten bestaan nogal wat twijfels bij enkele aanwezigen. Wilco Koning, (Waternet, expert grondwater) licht dit toe: De D in de betrouwbaarheidskolom staat voor de een redelijk lage zekerheid. Dat wil zeggen: ooit is er een bouwvergunning aangevraagd en daarbij zijn funderingshoogten opgenomen. Daarna is er geen controle meer geweest of deze hoogten nog kloppen. En omdat de praktijk ook nogal eens afwijkt van de bouwvergunning, is het niet zeker dat de gearchiveerde funderingshoogte overeenkomt met de werkelijke situatie. De A geeft aan dat er onlangs onderzoek is geweest. Deze gegevens hebben dus een hoger betrouwbaarheidsgehalte. Waternet heeft deze gegevens opgevraagd bij de gemeente Amsterdam. De gegevens hebben in het verleden wellicht in het archief van de beeldbank van de gemeente Amsterdam gestaan of zijn in het archief van het stadsdeel terug te vinden. Bij sommige aanwezigen leeft toch het idee dat Waternet bijvoorbeeld vanwege bezuinigingen geen geld wil investeren in het herstellen van het polderriool en daarom allerlei redenen aanhaalt om hier onderuit te komen. Dhr. Bob Reuvers (Waternet, hoofd afdeling Planvorming & Realisatie) benadrukt dat geld voor Waternet niet het issue is. Bijeenkomst Polderriool 4/7

5 Reuvers: Waternet heeft vorig jaar al geld gereserveerd om zo mogelijk het polderriool te vervangen. Dat geld is nog steeds beschikbaar. Het probleem voor ons is echt dat het geen goede oplossing is voor iedereen. Ik begrijp heel goed dat men moeite heeft met de onzekerheid van de archiefgegevens over de funderingshoogten. Er is sprake van veel huizen en schattingen zorgen daardoor ook voor afwijkingen. Belangrijk punt is dat Waternet geen risico mag en wil nemen. Op basis van de nu bekende getallen, ook al zou de waterdekking in de praktijk wellicht een paar cm hoger zijn, wil Waternet niet het risico lopen huizen te laten verzakken door herstel van het polderriool. Op basis van eerdere ervaring in Amsterdam, blijkt dat dit echt gevaarlijk wordt. Dit zijn zaken die men bij de bouw 100 jaar geleden wellicht niet wist, maar we hebben er met z n allen nu wel mee te maken. Vraag: ik heb wat onderzoek gedaan naar het project in de Linnaeusparkbuurt. Is het een idee om de waarde van het huidige onderzoek van Waternet te laten controleren door een onafhankelijk onderzoeksbureau? Reuvers: Het maatwerkadvies gebeurt door een onafhankelijk bureau. Hen wordt ook de vraag gesteld kijk naar wat we gedaan hebben en klopt dit. Na een korte pauze komen de vragen uit de zaal verder aan bod. Vraag: het is mij niet helemaal duidelijk waarom er zo n drukte gemaakt wordt. In 1980 was er al sprake van een kapot riool. Dat is op een gegeven moment afgeblazen. Maar wie was er toen verantwoordelijk? Wilco Koning: de verantwoordelijkheid lag in 1980 ook al bij de eigenaren zelf. Rond 1980 is er een project geweest waarbij het riool vervangen zou worden op kosten van de eigenaren zelf. Er is toen een brief rond geweest maar kennelijk is dat niet door gegaan. 6. Vervolgproces De volgende stap in het proces zal bestaan uit het maatwerkadvies dat aan de eigenaren door een onafhankelijk bureau geleverd zal worden. Een gespecialiseerd bureau zal de eigenaren advies geven, indien de eigenaren hiervoor belangstelling hebben. Een aantal mogelijke maatregelen: het regelen van hemelwater afvoer; bouwkundige maatregelen treffen zoals het injecteren van muren of keldervloeren waterdicht maken; het ophogen van de tuin etc. En wellicht komt het adviesbureau ook met andere oplossingen. Iedere eigenaar krijgt een brief thuis gestuurd, waarin wordt gevraagd of de eigenaar advies wil. Zo ja, dan vindt er een gesprek plaats met een adviseur van het bureau en zal deze de woning of bouwkundige eenheid inspecteren. Ten slotte krijgt de eigenaar schriftelijk advies. Omdat in sommige gevallen Bijeenkomst Polderriool 5/7

6 eigenaar en bewoner van elkaar verschillen, zullen bewoners een cc ontvangen. Uitgezocht wordt nog of dit juridisch kan, in verband met privacy. Omdat er sprake is van maatadvies, leeft bij de bewoners de angst dat het ene maatwerk nadelig kan zijn voor het andere maatwerk. Echter wordt ervan uit gegaan dat het externe bureau onafhankelijk is en dus een weloverwogen en betrouwbaar advies zal geven. Het maatwerkadvies dat er gegeven wordt per pand zal rekening moeten houden met andere panden, met de totaalsituatie. Juist omdat dit bureau in principe alle eigenaren zal adviseren, zal het zichzelf niet in de vingers snijden. Vraag: kan Waternet een budget aansnijden om hemelwater af te voeren? Antwoord: wij weten niet hoeveel dat is. Waternet faciliteert in de openbare ruimte de aansluiting van nieuwe afvoer op het bestaande riool. Vraag: maaiveld ligt onder hoogte van het riool dus dat is vrij lastig. Antwoord: dat wordt meegenomen in het maatwerk advies. Dat kunt u vragen aan de adviseur die langs komt. Vraag: hoe moeten we het praktisch aanpakken? Moet elke bewoner apart aan andere bewoners vragen hoe we het hemelwater gaan afvoeren? Kunnen we daar een collectieve oplossing voor bedenken? Voornamelijk de eigenaren van panden die nu niet aanwezig zijn, zijn een lastig punt. Antwoord: ja contact met elkaar opnemen is inderdaad verstandig maar Waternet gaat dat niet faciliteren. Wel zal Waternet per brief en alle eigenaren op de hoogte blijven houden. Reuvers: we moeten beginnen met het maatwerkadvies. We zullen kijken wat de opkomst daarbinnen is. De experts zullen ook wel meekijken naar panden die niet worden aangesproken. Er is ooit iets aangelegd wat heel vervelend is, de oplossing moet het weer bewoonbaar maken. Ik denk dat je een eind komt als iedereen zijn eigen oplossing voltooit. Punt is alleen dat Waternet eigenaren niet kan verplichten mee te werken. Wat we wel kunnen doen is anderen op de hoogte stellen van de mogelijkheden. Vraag: de geschatte grondwaterstand op 1 e Helmersstraat 115 is daar -0,54 NAP, dat wijkt ontzettend af van wat er bij mij gemeten is. Vandaar de twijfels aan jullie gegevens. Bovendien, een polderriool is toch geen pomp? Dan komt het water toch nooit onder grondwaterpeil? Antwoord: Het polderriool is aangesloten op apart stelsel dat apart afvoert; een behoorlijk diep stelsel. Dat pompt een aantal polderrioleringen af. Dus de aangeboden hoeveelheid water wordt afgevoerd. Bijeenkomst Polderriool 6/7

7 Vraag: het polderriool kan dus ook hoger aangelegd worden? Dan heb je wel afvoer van overtollig water? Antwoord: voor een goede afwatering zou je 40 cm boven het funderingspeil kunnen afvoeren. We gaan uit van de -1 op de Overtoom. 40 cm eraf kom je op -60. Maar er zijn tuinen die daar boven liggen. Dat kan dus niet. Vraag: over wat voor soort kosten hebben we het? In het geval dat we wel het polderriool herstellen? Antwoord: dan praat je in totaal over ongeveer een miljoen euro. Gehoopt wordt op een zo groot mogelijk draagvlak zodat al het individuele maatwerk leidt tot een collectieve oplossing. De avond wordt om gesloten waarna er gelegenheid is tot napraten. Actielijst Op de website: kunt u de kaarten waarover gesproken is, vinden. Half februari start de offerteaanvraag aan een extern bureau waarin zal worden begonnen met de vraag in hoeverre de aannames van Waternet kloppen en of op basis van de bestaande gegevens daarvan de getrokken conclusies juist zijn. Deze offerteaanvraag zal gepubliceerd worden op de website. Na het aanstellen van een extern adviesbureau, krijgen de eigenaren een uitnodiging voor het maatwerktraject. De aanwezigen ontvangen een wanneer de nieuwe gegevens op de website gepubliceerd worden, zodat niet iedereen voortdurend op de website hoeft te kijken. Bijeenkomst Polderriool 7/7