Lerende schoolleiders, docenten en onderzoekers

Transcriptie

1 Lerende schoolleiders, docenten en onderzoekers in R&D projecten in het voortgezet onderwijs Wouter Schenke Kohnstamm Instituut, UvA & Da Vinci College, Leiden ORD 2013

2 Onderzoek de school in Praktijkgericht onderzoek Onderzoekende docent Nationaal Regieorgaan: onderzoek in samenwerking met scholen SLOA-vrijval projecten

3 Opzet presentatie 1. Samenwerking in SLOA-vrijval projecten in het VO 2. door schoolleiders, docenten en onderzoekers

4 Overkoepelend onderzoek Samenwerking Verloop projecten Opbrengsten 32 SLOA-VO projecten met de volgende thema s: - onderbouwen van een nieuw onderwijskundig concept - aantonen van de effectiviteit van (digitale) instrumenten - stimuleren van professionalisering van docenten - vormgeven van gedifferentieerd onderwijsaanbod

5 Overkoepelend onderzoek Overkoepelend onderzoekers, naast mezelf: Prof. dr. Monique Volman Prof. dr. Jan van Driel Dr. Femke Geijsel Onderzoekers o.a. drs. Henk Sligte UvA ICLON (Universiteit Leiden) UvA en Hogeschool Windesheim Kohnstamm Instituut

6 SLOA projecten R&D-projecten die gefinancierd zijn uit SLOA-regelingen VO-raad dossiers/sloa-regeling

7 SLOA projecten Voorbeeld van twee projecten, allebei over lezen: CSG Reggesteyn in Nijverdal Doel school: Invloed weten/meten van invoering leeslessen op woordenschat leerlingen Doel onderzoekers: Valide instrument (vragenlijst) ontwikkelen Atlas College, Hoorn Doel school en onderzoeker: Maken van professionaliseringsslag bij docenten op vlak van leesdidactiek door docentonderzoek uit te voeren

8 Cross-professionele samenwerking Schoolleiders, docenten en onderzoekers/adviseurs komen samen waardoor een kruisbestuiving kan ontstaan -> Redenen voor samenwerking -> Rol- en taakverdeling -> Communicatie SLOA projecten Meer lezen: Schenke, Volman, Van Driel, Geijsel, & Sligte (2012), Cross-professionele samenwerking. Pedagogische Studiën

9 Boundary crossers Cultural brokers who can walk between worlds and translate the cultural models of one group for another Hora & Miller, 2011

10 R&D projecten vormen een ideale voorwaarde voor boundary crossing van de betrokkenen. - De positie van de betrokkenen kan hierdoor veranderen. - En ze kunnen leren van het maken van de vertaalslag tussen twee of meer activiteitensystemen. Akkerman & Bakker, 2011; Hora & Miller, 2011; Tsui & Law, 2007

11 Onderzoeksvraag Welke veranderingen in professioneel functioneren maken boundary crossers door in het kader van cross-professionele samenwerking in R&D-projecten en wat leren de betrokkenen hiervan?

12 Mogelijke veranderingen in de posities van de betrokkenen dankzij boundary crossing: Onderzoekers -> praktijkgerichte houding, worden soms adviseur en begeleider Adviseurs -> onderzoeksmatige houding Begeleiders -> praktijkgerichte houding Docenten -> onderzoeksmatige houding, worden soms docentonderzoekers Schoolleiders -> onderzoeksmatige houding; datagestuurd werken en stimuleren docenten

13 4 typen leren dankzij boundary crossing - Identificatie: beter begrip van eigen rol en andermans rol; geen verandering in rol en activiteitensystemen - Coördinatie: soepele overgang van ene naar andere activiteitensysteem; geen veranderingen in activiteitensystemen zelf - Reflectie: betrokkenen krijgen nieuwe doelen, vaardigheden en instrumenten; geen veranderingen in activiteitensystemen - Transformatie: verandering in rollen en ook van activiteitensystemen van de betrokkenen Akkerman & Bakker, 2011

14 Methode - Drie interviewrondes met projectbetrokkenen met vooraf gestructureerde interviewleidraden ( ) - Aanvullende documentatie benut, zoals projectaanvragen - Softwareprogramma MaxQDA - Within-site matrices en cross-site matrices (Miles & Huberman, 1994)

15 Boundary crossers en typen leren Bij 19 R&D projecten, situatie bij afronding project Aantal boundary crossers (N) 4 typen leren Identificatie Coördinatie Reflectie Transformatie Schoolleider 19 37% 5% 16% 42% Docent 14 0% 0% 57% 43% Onderzoeker 17 24% 0% 41% 35% Adviseur 6 0% 0% 50% 50% Begeleider 13 15% 0% 23% 62% Docenten en schooleiders stimuleren het uitvoeren van onderzoek in school; externen Reflectie zijn op alert eigen op positie wat onderzoek en innemen kan van betekenen andermans voor perspectief Stilstaan bij en inzien van eigen rol in project en rol van de anderen praktijk

16 Schoolleider betrokken als projectleider (transformatie) Die onderzoekende houding die ik voor een stuk heb teruggevonden in het project, merk ik ook terug in de aansturing van de school, in het kijken als ik op andermans werkterrein ben. Maar ook dat je systematischer tot besluitvorming wilt komen. Dus je neemt gewoon een andere positie in. Door daar ook met elkaar over te praten, krijg je meer een helikopterview en zit je niet alleen maar met je voeten in de klei, maar ontstijg je op zoveel momenten dat ook. Dus dat vind ik heel erg waardevol.

17 Docent betrokken als docentonderzoeker in een project (identificatie -> reflectie) Docentonderzoek laat je nadenken over je beroep als docent en over het onderwerp waarin je geïnteresseerd bent. Als docent krijg je de gelegenheid om jezelf te verbeteren. Ik kan me niet voorstellen dat je niet veranderd als docent door het doen van onderzoek.

18 Onderzoeker betrokken bij project (identificatie -> reflectie) Ik denk in het algemeen als je veel onderzoek met scholen uitvoert, is dit altijd een punt: de doelen van het onderzoek zijn misschien anders dan de doelen van de scholen. Je moet een weg vinden zodat je samen tot hetzelfde doel komt.

19 Veranderingen gaan soms gepaard met spanningen Onderzoeker over haar rol in het project (identificatie) Ik kan dat niet gaan trekken, ik zie dat niet als mijn rol als onderzoeker. Ik vind ook echt dat ze het zelf moeten doen. Ik zie natuurlijk dat het nodig is, maar ik kies ervoor dat niet zelf te doen. Ik wil daar wel over meedenken als ze dat vragen, maar ik ben onderzoeker en dat wil ik ook zijn.

20 Conclusies Identificatie dankzij boundary crossing leidt tot twee stromen: -> vasthouden aan traditionele rolverdeling tussen school en onderzoekers -> na identificatie volgt reflectie en daar soms uit volgend: transformatie Transformatie vindt plaats in ongeveer de helft van de projecten, met name in school- en onderzoekergestuurde samenwerking Cross-professionele samenwerking verloopt waarschijnlijk beter als boundary crossers zich meer bewust zijn van de veranderingen die ze zelf doormaken gedurende het project