Samen het onderwijs verbeteren met behulp van onderzoek: Heeft jouw school een onderzoekscultuur?

Transcriptie

1 Samen het onderwijs verbeteren met behulp van onderzoek: Heeft jouw school een onderzoekscultuur? Martin Vos Lerarenopleider en docent, FLOT Anje Ros Lector leren en innoveren, FHKE

2 Programma 1. Belang van een onderzoekscultuur 2. Aan de slag met de scan onderzoekscultuur 3. Ervaringen met de scan 4. Aan de slag met de interventiekaarten

3 Doelen Ontwikkeling van een onderzoekscultuur: Onderbouwde beleidskeuzes en verbeteracties, aansluitend bij huidige situatie en knelpunten Cultuur gericht op samen verbeteren, van onderop Docenten met een onderzoekende houding: Gericht op samen, onderbouwd, onderzoeksmatig werken aan verbeteringen Eigenaarschap en draagvlak bij onderwijsverbeteringen

4 Hoe draagt onderzoek bij? Onderzoek heeft 2 functies: Feedbackfunctie: effectief werken aan verbeteringen resultaten Reflectieve dialoog: onderzoekende houding van leraren proces 4

5 Innovatie zonder onderzoek Verbeter wens Actiepunten 5

6 Innovatie mbv onderzoek Verbeter wens Wat weten we uit theorie? Hoe doen we het/wat vinden we? Actiepunten 6

7 Dialoogfunctie van onderzoek Onderzoeksproces kan leiden tot gesprekken in het team: Komt de gevonden literatuur overeen met onze opvattingen? Komt de gevonden literatuur overeen met wat we doen? Hadden we deze resultaten verwacht? Leidt tot: Gesprekken over visie op onderwijs Reflectie op eigen gedrag Feiten versus gevoel 7

8 Dialoog door onderzoek? Onderzoek is bij uitstek geschikt als aanjager van dialoog: Externe input Vanuit literatuur Vanuit eigen resultaten Vraagt scherpe definiëring van begrippen Vraagt distantie en reflectie Gaat om hun eigen leerlingen en eigen problemen 8

9 Scan onderzoekscultuur Scan onderzoekscultuur met interventiekaarten 8 aspecten, 5 fasen Hulpmiddel om inzicht te krijgen in wat het is Hulpmiddel om samen stand van zaken en ambitie vast te stellen Inspiratie om passende acties te ondernemen 9

10 Scan onderzoekscultuur 1 Organisatie onderzoek in de school: Samenstelling onderzoeksgroepen/werkgroepen 2 Keuze voor onderzoeksthema: Urgent ontwikkelpunt 3 Betrokkenheid van het team: Tussentijds in dialoog 4 Rol van de schoolleider: Onderzoek integraal onderdeel van beleid 10

11 Scan onderzoekscultuur 5. Kennis benutten - leraarniveau: Onderzoekende houding 6 Kennis benutten - schoolniveau: Onderbouwd beleid 7 Dialoog - leraarniveau: Gesprekken met diepgang 8 Dialoog op schoolniveau: Visie en kennisdeling 11

12 Aan de slag Kies 1 aspect uit: onderzoekende houding (5) of dialoog (7) Waar staan jullie nu? Wat is jullie ambitie? 12

13 Opbrengsten vanuit PO 1. Op alle scholen is de onderzoekscultuur (sterk) toegenomen: werkgroepen die meer onderzoeksmatig werken, meer literatuurgebruik, beter doordachte besluiten meer dialoog, meer benutten van elkaars expertise Aanspreekcultuur, geven van feedback 2. Interventies gericht op organisatie en cultuur Kleine, haalbare acties Passend bij de routines van het team 3. Gesprekken met directeur zijn belangrijk 13

14 Voorbeelden van interventies PO Onderzoekende houding: Werkgroepen die op een onderzoeksmatige manier werken aan onderwijsverbetering (met student) Stellen van kritische vragen: waarom denk je dat? Zoeken naar goede voorbeelden van andere scholen Dialoog In bouwvergaderingen onderzoek altijd op de agenda Aanspreekcultuur, hoe geef je elkaar feedback Koffie drinken met collega 14

15 Opbrengsten vanuit VO 1. Te korte doorlooptijd om verandering in onderzoekscultuur waar te nemen, maar bewustwording dat: er veel aan (gezamenlijke) schoolverbetering gebeurd, er meer dialoog en coördinatie nodig is voor afstemming elkaars expertise onvoldoende wordt benut rol schoolleiding als voorbeeld essentieel is. 2. Interventies gericht op organisatie en cultuur Versterken van wat al aan beleid is ingezet Eigenaarschap bij teamleden behouden. 3. Schoolleiding waarderen reflectieve dialoog a.h.v. scan 15

16 Voorbeelden van interventies VO Onderzoekende houding: Werkgroepen anders aansturen explicieter eigenaar maken van schoolontwikkeling (samen verbeteren) Vraag/probleem als uitgangspunt nemen Stellen van kritische vragen: waarom denk je dat? Onderbouwen met data en literatuur. Dialoog Oók in MT-vergaderingen onderzoek op agenda Elkaar betrekken bij persoonlijke ontwikkeling - POP Informeel inhoudelijk contact tussen collega s faciliteren 16