Macro Visie. Belfius Research. V.S.: de wittebroodsweken zijn voorbij 2. Eurozone: sterker vertrouwen en hogere inflatie op producentenniveau 3

Transcriptie

1 februari 2017 Macro Visie Belfius Research V.S.: de wittebroodsweken zijn voorbij 2 Eurozone: sterker vertrouwen en hogere inflatie op producentenniveau 3 België: groei vertraagt tijdens het laatste kwartaal 4 Rente: meer risico betekent hogere spreads 5 FX: startschot voor een valuta oorlog? 6 dr. Geert Gielens Chief Economist geert.gielens@belfius.be Frank Maet Senior Economist frank.maet@belfius.be Prognosetabel 8

2 V.S.: de wittebroodsweken zijn voorbij De eerste weken trof president Trump vooral beleidsmaatregelen die riskeren te wegen op de economische groei in de V.S. terwijl het stil bleef over de ambitieuze investeringsprojecten die de BBP-groei op korte termijn kunnen aanzwengelen. Het lijkt er op dat de wittebroodsweken voor de regering Trumpal voorbij zijn. Sinds de Dow Jones index eind januari de psychologische 20,000 punten barrière doorbrak, is de euforie op Wall Street grotendeels verdwenen. De voorbije weken trof Trumpvooral maatregelen die riskeren om te gaan wegen op het lange termijn groeipotentieel van de Verenigde Staten. De delen van zijn beleidsprogramma waarvan verwacht wordt dat ze een positieve vraagschok gaan veroorzaken, zoals investeringen in de overheidsinfrastructuur of het versoepelen van de bankenregulering kwamen tot nu toe niet of weinig aan bod. Vanuit Silicon Valley werd er kritiek geuit op de immigratieban door de CEO s van Google en Apple, omdat het inreisverbod riskeert om de influx van talent in de V.S. af te remmen en knelpunten op de arbeidsmarkt te veroorzaken, met negatieve gevolgen voor de innovatie en de productiviteit van de Amerikaanse economie. Ookhet terugschroevenvan de Dodd-Frank wetgevingdie de financiëlesector strengeraanbandenlegde nahet Lehman-fiasco, zal minder eenvoudig zijn dan Trump liet uitschijnen tijdens zijncampagne. Door het politiek gekrakeel was er weinig aandacht voor de macroeconomische rapporten uit de V.S. die overwegend positief bleven. De spaarquote van de gezinnen daalde naar 5,4% in december en ondersteunde de bestedingen aan het eind van vorig jaar en de arbeidscijfers voor januari waren goed ondanks een tijdelijke stijging van de werkloosheidsgraad naar 4,7%. Figuur 1. V.S.: beursindices (Dow Jones Industrial Average, S&P500) Bron: Factset 2

3 Eurozone: sterker vertrouwen en hogere inflatie op producentenniveau De PMI enquêtes signaleren een hoger bedrijfsvertrouwen in de eurozone. In het laatste kwartaal van 2016 bedroeg de brede BBP-groei in de eurozone 1,8% jaar-op-jaar, evenveel als in het derde kwartaal, en lichtjes beter dan verwacht. Het herstel op de arbeidsmarkt duurt voort waardoor de werkloosheidsgraad in december daalde naar 9,6%, het laagste niveau sinds het midden van De financiëlemarktenontvingende afgelopenwekenmeersignalendatde industrieaaneenhogertoerentaldraait. Het bedrijfsvertrouwen in de verwerkendenijverheidzit sindsnovemberin de lift, maar het sentiment in de dienstensector is niet in dezelfde mate verbeterd. De komende weken zouden we bevestiging moeten krijgen of het hoger sentiment zich ook vertaalt naar een sterkere productiegroei of als we te maken hebben met een kortstondige euforie bij de bedrijfsleiders. De inflatie van de producentenprijzen zit in de lift. De PMI-enquêtes signaleren naast een verbetering van het industrieel vertrouwenookeentendensnaareenhogereprijsdrukop het producentenniveau. De producentenprijzenin de industrie(eu-19) zijnin december met 3,9% gestegen t.o.v. het jaar ervoor, het hoogste niveau sinds november De kleine, open economieën van België en Nederland lopen vooruitop de rest van de eurozoneenwijzenop eenverdereopwaartsedruk op de producentenprijzen in de komende maanden. Figuur 2. Euro zone: aantal jobs en de werkloosheidsgraad Figuur 3. Inflatie van de producentenprijzen in de industrie Bron: Factset 3

4 België: BBP-groei vertraagt tijdens het laatste kwartaal De groei van de Belgische economie tijdens het laatste kwartaal was zwakker dan wat kon verwacht worden op basis van de conjunctuurenquête van de NBB. Volgens de flashraming van het Instituut van de nationale rekeningen (INR) groeide het BBP (gezuiverd voor seizoen-en kalenderinvloeden) met 0,4% in het laatste kwartaal van 2016, ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Op jaarbasis (t.o.v. Q4 2015) bedroeg de groei 1,1%. De gerapporteerde economische groei van 0,4% is lager dan de 0,6% die werd verwacht maar deze voorlopige raming kan de komende maanden nog gecorrigeerd worden door het INR. De groei tijdens het laatste kwartaal was zwakker dan wat kon verwacht worden op basis van de conjunctuurenquête van de NBB. Op basis van de voorlopige cijfers voor Q4 zou de Belgische economie met 1,2% zijn toegenomen over heel 2016, na een groei van 1,5% in 2015 en 1,7% in We beschikken voorlopig nog niet over gedetailleerde BBP data voor Q4 maar op basis van de gegevens voor Q1 t.e.m. Q merken we dat vooral de groei van de bruto-investeringen door de ondernemingen is vertraagd in Q3 (-0,9% qoq) in vergelijking met de eerste jaarhelft van De bruto-investeringen door de overheid groeiden wel aan een stevig tempo in het derde trimester (+2,1% qoq) en ook de netto-uitvoer leverde een positieve groei bijdrage in Q omdat de buitenlandse vraag verbeterde terwijl de groei van de domestiekeconsumptie afzwakte. We verwachten dat de netto-uitvoer in 2017 ook kan bijdragen aan de BBP-groei in ons land, omdat de inschatting van de buitenlandse orders en verkopen bij de Belgische bedrijfsleiders de afgelopen maanden positiever is geworden. Vanaf april 2017 zou de consumenteninflatie in ons land moeten milderen. De consumenteninflatie (op basis van het nationaal indexcijfer van de consumptieprijzen) in ons land was hoger dan 2% tijdens 7 van de 12 maanden vorig jaar wat woog op de koopkracht en de consumptie. In 2017 verwachten we dat vanaf april de inflatie licht onder de 2% zal noteren door basiseffecten en omdat de jaar-op-jaar stijging van de olieprijs tegen dan moet uitgewerkt zijn. De tabel hieronder geeft een overzicht van onze economische prognoses voor België. Tabel 1. België: economische prognoses (in %, reële groei) 2016e 2017f 2018f BBP 1,2 1,4 1,6 Particuliere bestedingen 0,4 0,7 1,2 Overheidsbestedingen 0,4 0,2 0,0 Bruto vaste kapitaalvorming 2,3 3,0 2,5 Netto uitvoer 0,8 0,5 0,2 Consumptieprijzen (% groei) 2,0 2,0 1,7 Werkloosheidsgraad (%) 8,0 7,7 7,6 Belfius Research e: expected ; f: forecast

5 Rente: meer risico betekent hogere spreads De verkoopgolf op de Amerikaanse obligatiemarkten die ontstond na de presidentsverkiezingen is de afgelopen weken afgezwakt omdat de nieuwe regering tot nu toe vooral heeft gehamerd op de beleidsmaatregelen die economische groei kunnen kosten terwijl nog geen details werden gegeven over het reflatie beleid (hogere groei en inflatie) waar de bond bears op hadden gehoopt. Sinds de piek van half december zijn de rentes op het 5-jaars en 10- jaars overheidspapier in de V.S. met ongeveer 25 basispunten gedaald. Een hoger politiek risico in de eurozone werd de afgelopen maanden op de obligatiemarkten vertaald naar wijdere renteverschillen t.o.v. het Duits staatspapier. In de eurozone zijn de renteverschillen t.o.v. het Duitse overheidspapier de afgelopen maanden aanzienlijk gestegen. Sinds het Brexitreferendum en door de aankomende verkiezingen in Nederland en Frankrijk zijn de politieke risico s in de eurozone ongetwijfeld toegenomen De electorale voorsprong van presidentskandidaat Fillonin de Franse presidentsrace is fel geslonken door schandalen wat de politieke kansen van het eurofobefront National doet groeien. Ook zijn de spanningen tussen Griekenland en zijn schuldeisers recent opnieuw gestegen wat de crisissfeer extra aanwakkert. Terzelfdertijd profiteert het Duitse overheidspapier van zijn status als veilige haven nu de risicoperceptie in de eurozone is toegenomen. Het resultaat is een verwijding van de rentespread van de meeste staatsobligaties in de eurozone t.o.v. het Duitse staatspapier. De Belgische OLO rente (looptijd 10 j) is sinds het begin van dit jaar met 26 bpsgestegen tot 0,81% waardoor het renteverschil met de 10- jaars Bundis opgelopen tot 58 bps, het hoogste niveau sinds april De spread van het Franse staatspapier t.o.v. Duitsland is sinds begin november quasi verdubbeld. Figuur 4. EZ: evolutie van de rentespreads (in basispunten) t.o.v. 10-jaars Duits staatspapier Bron: Factset 5

6 FX: het startschot voor een valuta oorlog? V.S. topadviseur Peter Navarro gaf het startschot voor een potentiële valuta oorlog. De verzwakking van de euro in 2016 heeft meer te maken met de divergentie van het monetair beleid in de V.S. en de eurozone dan, met marktmanipulatie. Peter Navarro, topadviseur en voorzitter van de commissie handel, had begin februari harde woorden voor de handelspartners van de V.S. Met name Duitsland kreeg een heuse veeg uit de pan en werd beschuldigd van oneerlijke handelsvoordelen te halen uit de ondergewaardeerde euro. De Amerikaanse dollar die reeds deprecieerde nadat Trumphet inreisverbod afkondigde, werd door deze uitspraken verder in het defensief geduwd omdat het de kansen vergroot op een valuta oorlog. De bewering dat Duitsland de euro manipuleert en kunstmatig zwak houdt, is op zijn minst gezegd twijfelachtig omdat de euro na de USD de meest liquide munt ter wereld is. Ongeveer 1/3 van het dagelijkse volume op de forex markten (ongeveer $ 5 triljoen) komt voor rekening van de euro. Vergelijk dat bijvoorbeeld met het dagelijks handelsvolume op Wall Street dat in miljarden wordt gemeten en niet in triljoen. Manipulatie van de euro zou gezien het enorme transactievolume dus in de praktijk een zeer duur en omslachtig proces zijn en niet onopgemerkt blijven op de wisselmarkten.dereden waarom de euro is gedaald tegenover de USD in 2016 is niet de manipulatie door de regering Merkel maar in de eerste plaats het divergerende monetaire beleid in Washington en Frankfurt. In de V.S. wordt gespeculeerd over het aantal renteverhogingenin 2017 maar in de eurozone zijn de inflatie-en groeivoorspellingen niet stevig genoeg om al dit jaar van start te gaan met monetaire verstrakking. Ook de redenering van Trumpdat de Duitse handelsoverschotten verantwoordelijk zijn voor het verlies aan Amerikaanse banen raakt kant noch wal. Het verlies van blue collar banen is gelinkt aan de technologische vooruitgang en robotisering : een fenomeen waar alle matureeconomieën mee te maken krijgen of ze nu een handelstekort-dan wel een overschot boeken. Figuur 5. V.S. : handelsbalans met de EU, Duitsland, China en Mexico (alle cijfers in miljoen $) Bron: FT / Factset. 6

7 GBP In de tweede helft van januari apprecieerde het Britse pond bijna 5% tegenover de Amerikaanse dollar en 3 % versus de euro. In de tweede helft van januari apprecieerde het Britse pond bijna 5% tegenover de Amerikaanse dollar en 3 % versus de euro. De Britse munt kon wat terrein winnen nadat TheresaMay een rebellie binnen de Conservatieve Partij de kop wist in te drukken en erin slaagde om zonder amendementen Artikel 50 door het parlement te loodsen, zodat de regering op koers blijft om tegen einde maart de Brexitonderhandelingen aan te vatten. Het Britse pond profiteerde ook van uitspraken van KristinForbes, lid van het monetair comité van de Bank of England. Forbesherhaalde de boodschap van het recentste inflatie rapport van de centrale bank dat de Britse economie beter dan verwacht stand houdt. Op de financiële markten besloot men hieruit dat een renteverhoging in 2017 tot de mogelijkheden behoort wat het Britse pond ondersteunde. Ondanks de recente correctie blijven we overwegend negatief voor het Britse pond in Ondanks de recente correctie blijven we overwegend negatief voor het Britse pond. De importinflatie is opgelopen in Q tot boven 12% maar dit zal onvoldoende zijn om de Bank of England te dwingen haar basisrente te verhogen. We geloven niet dat de centrale bank het zal aandurven om op de rem te gaan staan gezien de vele economische onzekerheden die de Brexitonderhandelingen kunnen teweeg brengen. We zien zelfs een grotere kans dat de hoge inflatie dit jaar zal wegen op de inkomensgroei van de Britse consument en op de brede BBP-groei. Bovendien zijn de financiële markten volgens ons nog steeds te optimistisch wat betreft de economische impact (op het V.K.) van het verlaten van de Europese Unie. Figuur 6. GBP-USD Bron: factset 7

8 Belfius Macro Visie Prognosetabellen februari 2017 PROGNOSETABELLEN. * Vooruitzichten BBP ( % jaar-op-jaar) CPI vooruitzichten ( % jaarop-jaar) V.S. 1,6 2,2 2,0 1,3 2,5 2,6 Eurozone 1,7 1,4 1,5 0,2 1,6 1,4 Duitsland 1,9 1,5 1,7 0,4 2,0 1,7 België 1,2 1,4 1,6 2,0 2,0 1,7 V.K. 2,0 1,2 1,6 0,7 2,5 2,2 Japan 1,0 1,2 1,0-0,3 0,7 0,8 ** 14/02/17 Q1 17 Q2 17 Q3 17 Q4 17 3mnd $ 1,04 1,05 1,30 1,55 1,80 3mnd -0,33-0,30-0,30-0,35-0,35 10j IRS $ 2,39 2,30 2,50 2,75 3,05 10j IRS 0,81 0,85 0,90 0,95 1,10 EUR-USD 1,056 1,06 1,04 1,02 1,05 USD-JPY 114, EUR-GBP 0,848 0,86 0,88 0,90 0,88 *: GDP/CPI vooruitzichten zijn gemiddelden **: alle vooruitzichten van de financiële markten gelden op het einde van de periode 8

9 Research Disclaimer. Ditdocument is van louterinformatieveaard, het omvatgeenaanbodtot de verkoopof aankoop van financiële instrumenten, het vormt geen beleggingsadvies, noch een bevestiging van enigetransactie. Alleopinies, ramingenenverwachtingenin ditdocument zijndie van Belfius Bank op de datum van ditdocument enzijnonderhevigaanwijzigingenzondervoorafgaandekennisgeving. De informatie in dit document komt van diverse bronnen. Belfius Bank legt de grootst mogelijke zorgaande dag bijhet kiezenvan zijninformatiebronnenenhet doorgevenvan de informatie. Fouten of weglatingen in deze bronnen of processen kunnen echter niet van tevoren worden uitgesloten. Belfius kannietaansprakelijkwordengesteldvoordirecteof indirecteschadeof verliesdie voortvloeituithet gebruikvan ditdocument. De informatiein ditdocument is bedoeldom de ontvangervan diensttezijn. Ermoetnietop worden gerekend als zijnde gezaghebbend of mag niet ter vervanging van het eigen oordeel van de ontvangerwordengenomen. De afsluitdatum van deze publicatie is 14 februari 2017.