Macro Visie. Belfius Research. V.S.: kan de lage olieprijs zich vertalen naar sterkere groei? 2. Eurozone: economische groei beliep 1,5% in 2015.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Macro Visie. Belfius Research. V.S.: kan de lage olieprijs zich vertalen naar sterkere groei? 2. Eurozone: economische groei beliep 1,5% in 2015."

Transcriptie

1 februari 2016 Macro Visie Belfius Research V.S.: kan de lage olieprijs zich vertalen naar sterkere groei? 2 Eurozone: economische groei beliep 1,5% in Japan: de centrale bank grijpt naar het negatieve rentewapen. 8 Rente: een nieuwe duik naar de bodem 9 FX: de aandacht verschuift van de Fed naar de ECB. 12 Prognosetabel 13 Dr. Geert Gielens Chief Economist geert.gielens@belfius.be Stefan Hulpiau Senior Economist stefan.hulpiau@belfius.be Frank Maet Senior Economist frank.maet@belfius.be

2 V.S.: kan de lage olieprijs zich vertalen naar sterkere groei? De S&P500 diepte haar verliezen sinds de start van 2016 uit tot 9% nadat wereldwijd bankaandelen onder druk kwamen door geruchten dat verschillende centrale banken buiten de V.S. verder willen experimenteren met negatieve rentes. De conjunctuur op de arbeidsmarkt blijft vrij robuust met een werkloosheidsgraad die onder 5% blijft en een gezonde 2,5% groei van de bruto-lonen. Hierdoor blijft het sentiment op Main Street - in tegenstelling tot Wall Street wel positief. De negatieve teneur op Wall Street hield aan in de eerste weken van februari ondanks het verschijnen van economische datarapporten die bevestigen dat de Amerikaanse economie aan een degelijk tempo blijft groeien. De S&P500 diepte haar verliezen sinds de start van 2016 uit tot 9% nadat wereldwijd bankaandelen onder druk kwamen door geruchten dat verschillende centrale banken buiten de V.S. verder willen experimenteren met negatieve rentes. In het laatste kwartaal van vorig jaar vertraagde de BBP-groei in de V.S. weliswaar, door een daling van de industriële productie in november en december, maar de conjunctuur op de arbeidsmarkt blijft vrij robuust met een werkloosheidsgraad die onder 5% blijft en een gezonde 2,5% groei van de bruto-lonen. Hierdoor blijft het sentiment op Main Street - in tegenstelling tot Wall Street wel positief. Bovendien zijn de internationale olieprijzen de afgelopen weken spectaculair gedaald wat zich heeft vertaald naar lagere benzineprijzen aan de pomp voor Joe Sixpack. De lagere benzinefactuur zorgt voor een hoger beschikbaar inkomen voor de gezinnen maar kan potentieel ook lagere energiekosten opleveren voor energie-intensieve Amerikaanse producenten. Het leek ons interessant om de periodes uit het verleden te bekijken die gepaard gingen met een aanzienlijke daling van de olieprijs en te bestuderen wat de impact was op zowel het consumenten- en bedrijfsvertrouwen in de V.S. in de kwartalen na de olieprijsval. Sedert 1985 waren er in de V.S. een tiental episodes waarbij de olieprijs (WTI) voldoende daalde om het economisch vertrouwen voldoende te beïnvloeden. Meestal gebeurde de val van de olieprijs (van piek naar dal) in een vrij beperkte tijdsspanne (3 tot 9 maanden), net als nu het geval is (piek van 60,74$ op 11/06/15, dal van 26,14$ op 11/02/16) Grafiek 1: S&P500 index (broad vs bank index) 2

3 In het verleden ( en 97-98) gaf een dergelijke koerscorrectie aanleiding tot een opstoot van het consumentenvertrouwen. In de huidige context verwachten we geen spectaculaire toename van het economisch vertrouwen na de recente daling van de olieprijzen (-57%) die zich voordeed sinds de zomer van De tabel op de volgende bladzijde geeft een overzicht van de impact van een daling van de olieprijzen (sinds 1985) op respectievelijk het consumentenvertrouwen en het bedrijfssentiment. In het verleden duurde het meestal 3 tot 9 maanden vooraleer de goedkopere olie zich vertaalde naar economisch optimisme. Sinds midden 2015 zijn de internationale olieprijzen met ongeveer 57% gedaald. In het verleden (bijv en 97-98) gaf een dergelijke koerscorrectie vaak aanleiding tot een opstoot van het vertrouwen bij zowel consumenten als bij de verwerkende industrie. De klim van het sentiment in de periode is het meest indrukwekkend omdat het vertrouwen reeds op een hoog niveau stond. Waarschijnlijk speelde de dot-com boom hier een grote rol. Door de forse klim van de aandelenkoersen op Wall Street zagen de Amerikaanse bedrijven en de gezinnen hun toekomst heel positief tegemoet. Meer recent was er in 2008 een daling van de olieprijs met 78% op amper vijf maanden tijd, terwijl de Amerikaanse economie afstevende op een recessie ten gevolge de subprime crisis. Vanaf het einde van 2008 begon een indrukwekkend herstel van het vertrouwen bij de ondernemingen en daarna ook bij de consumenten, maar de vraag is in hoeverre dit het resultaat was van de lage olieprijzen en niet zozeer een normaal conjunctuurherstel na een zware recessie. In de huidige context verwachten we geen spectaculaire toename van het economisch sentiment bij de gezinnen of bedrijfsleiders na de recente daling van de olieprijzen (-57%) die zich voordeed sinds de zomer van Ten eerste vertrekken we al van een vrij hoog vertrouwensniveau bij de consumenten waardoor het potentieel voor extra positief sentiment beperkt is. De daling (-58,7%) van de olieprijs tussen juli 2014 en maart 2015 had bijvoorbeeld weinig positieve impact op het consumentensentiment dat rond een niveau van 100 bleef fluctueren. Grafiek 2. V.S: consumentenvertrouwen, bedrijfssentiment (verwerkende nijverheid), olieprijs ($ per barrel) 3

4 Bovendien bevindt Wall Street zich in een compleet andere situatie dan eind de jaren 90: aandelenbeleggers en bedrijfsleiders vrezen een harde economische landing in China en worden geconfronteerd met een centrale bank die klaar staat om haar rentebeleid te verstrakken na een lange periode van monetaire versoepeling. Tabel 1. Effect van olieprijsdalingen op het economisch vertrouwen in de V.S. Periode Verandering van de olieprijs (van piek naar dal) Effect op consumentenvertrouwen Effect op bedrijfsvertrouwen nov-85 mar-86-67% + + jan-90 jun-90-35% - + oct-90 feb-91 (recession) jan-97 dec-98 (dotcom boom) sep-00 nov-01 (recession) jul-06 nov-06 (subprime crisis) jul-08 dec-08 (recession) -56% % % % % + + may-11 oct-11-33% + - Jun-14 mar-15-59% = - / eigen berekeningen. 4

5 Eurozone: economische groei beliep 1,5% in De gemiddelde reële economische groei over geheel 2015 beliep 1,5% tegenover 0,9% in De samenvattende indicator van het economisch sentiment is in januari merkelijk gedaald. Grafiek 3: evolutie van het bbp Volgens een eerste raming van Eurostat beliep de groei van het bbp in de eurozone 0,3% in het vierde kwartaal van 2015, wat de gemiddelde reële economische groei over geheel 2015 op 1,5% brengt tegenover 0,9% in De samenstelling van deze groei zal begin maart beschikbaar zijn. Begin februari maakte de Europese Commissie haar nieuwe groeiprognoses voor 2016 en 2017 bekend. Het bbp van de eurozone zou met 1,7% toenemen in 2016 (voorheen 1,8%) en met 1,9% in 2017 (ongewijzigd). De grootste bijdrage tot de groei in 2016 (1,0 procentpunt) zou blijven komen van de particuliere consumptie, die met 1,8% toeneemt. De overheidsconsumptie neemt toe met 1,3% en draagt 0,3 procentpunt bij aan de groei van het bbp. De totale investeringen groeien met 2,8% en dragen 0,5 procentpunt bij, vooral te danken aan de bedrijfsinvesteringen die toenemen met 4,3%. De netto export zou echter volgens de Europese Commissie een negatieve bijdrage leveren tot de groei ten belope van -0,2 procentpunt, omdat de export met slechts 4,2% zou toenemen terwijl de import met 5,0% stijgt. De wijziging in de voorraden ten slotte draagt 0,1 procentpunt bij. De samenvattende indicator van het economisch sentiment is in januari merkelijk gedaald (-1,7 punten tot 105,0). Er was een afname van het vertrouwen in alle sectoren met uitzondering van de kleinhandel en ook het consumentenvertrouwen daalde licht (-0,6). Het vertrouwen daalde sterk in de industrie wegens een minder gunstige beoordeling van de toekomstige productie, de orderbestanden en het niveau van de voorraden. De lichte afname van het vertrouwen bij de consumenten was een gevolg van minder positieve verwachtingen inzake de algemene economische situatie, de financiële situatie en toekomstige spaarmogelijkheden, maar er was wel een verbetering op het vlak van toekomstige werkloosheid. Grafiek 4: indicatoren van het vertrouwen 0,8 0,6 GDP (ESA2010), Q-Q %ch, SA, WDA- Euro area (Left) GDP (ESA2010), Y-Y%ch, SA, WDA- Euro area (Right) 2 1, Economicsentiment indicator, Euroarea (Right) Industrial confidenceindicator, Euroarea (19countries) (Left) Consumer confidence indicator, Euro area (Left) , ,2-5 0, , ,4-0, , ,8-1,5 1st/2013 2nd/2013 3rd/2013 4th/2013 1st/2014 2nd/2014 3rd/2014 4th/2014 1st/2015 2nd/2015 3rd/2015 4th/2015 1st/

6 De gemiddelde industriële productie over geheel 2015 lag 1,4% hoger dan in Het handelsoverschot lag 38,2% hoger dan in het voorgaande jaar. Opnieuw werd er in december tegenover de voorgaande maand een lichte daling van de werkloosheidsgraad met 0,1 procentpunt genoteerd tot 10,4%. De industriële productie kende in december een daling met 1,0% tegenover de voorgaande maand, maar de gemiddelde industriële productie over geheel 2015 lag 1,4% hoger dan in De bezettingsgraad van de productiecapaciteit in de industrie is in januari 2016 licht gestegen tot 81,9%, wat 0,4 procentpunt hoger was dan in oktober De productie in de bouwsector nam in november toe met 0,8% tegenover de voorgaande maand en in vergelijking met een jaar geleden was er een stijging met 2,1%. Het volume van de omzet in de kleinhandel nam in december toe met 0,3% in vergelijking met de voorgaande maand en ten opzichte van een jaar geleden lag deze 1,4% hoger. Over de eerste 11 maanden van 2015 nam de export van goederen naar landen buiten de eurozone toe in waarde met 5,5%, terwijl de import van goederen uit landen buiten de eurozone slechts toenam in waarde met 2,2%, zodat het handelsoverschot over die periode 38,2% hoger lag dan in het voorgaande jaar. Opnieuw werd er in december tegenover de voorgaande maand een lichte daling van de werkloosheidsgraad met 0,1 procentpunt genoteerd tot 10,4%. Een jaar eerder lag de werkloosheidsgraad nog op 11,4%. Er is dus een trage, maar gestage verbetering op de arbeidsmarkt in de eurozone. Wel blijven de verschillen onder de lidstaten groot, want de werkloosheidsgraad beloopt in Duitsland slechts 4,5% terwijl deze in Griekenland 24,5% bedraagt en in Spanje 20,8%. Ook de jeugdwerkloosheidsgraad (15 tot 24 jaar) is dalend gericht, namelijk 22,0% tegenover 23,0% in december 2014, maar is nog zeer hoog in Griekenland (48,6%) en Spanje (46,0%) in vergelijking met Duitsland (7,0%). De groei van de geldhoeveelheid op jaarbasis, gemeten door M3, is in december verder licht vertraagd tot 4,7%, komende van 5,0% in november. De voornaamste reden is dat de jaar-op-jaar groei van kredietverlening aan de privé sector (aangepast voor verkopen en effectiseringen) wat vertraagd is tot 0,4% tegenover 0,9% in de voorgaande maand. Grafiek 5: industriële productie en capaciteitsbezetting Euro Area CapacityUtilization (%) (Right) Industrial Production- EuroArea (%YoY) (Left) Grafiek 6: evolutie werkloosheid HarmonizedUnemployment Rate- EuroArea (Right) Numberof unemployed, ThousPersons - EuroArea (Left) 12, , , ,

7 Sinds begin 2014 was deze groei beginnen verbeteren. In december was de groei op jaarbasis van de kredieten aan de gezinnen nog stabiel op 1,4% maar deze van de kredieten aan de bedrijven vertraagde tot 0,3% tegenover 0,7% in november. De inflatie is in januari opgelopen tot 0,4%. Een jaar geleden was de inflatie nog negatief. De overheidsfinanciën blijven verbeteren in de eurozone. De inflatie op jaarbasis is in januari opgelopen tot 0,4% tegenover 0,2% in december. Een jaar geleden was de inflatie nog negatief op een niveau van -0,6%. De lage inflatie is natuurlijk volledig toe te schrijven aan de gedaalde energieprijzen, die nu 5,3% lager liggen dan een jaar geleden. Ook de onderliggende inflatie, die geen rekening houdt met de energie- en voedingsprijzen, is licht gestegen van 0,9% op jaarbasis in december tot 1,0% in januari. Er kan dus niet gesproken worden over een algemeen deflatoir klimaat, want de industriële goederen stegen met 0,7% en de dienstenprijzen met 1,2%. Toch wordt verwacht dat de inflatie nog geruime tijd zeer laag zal blijven. Begin december maakte de ECB nieuwe prognoses inzake inflatie bekend. Voor 2016 verwacht de ECB nu een gemiddelde inflatie van 1,0% (voorheen 1,1%), die in 2017 zou oplopen tot 1,6% (voorheen 1,7%). In maart zal de ECB een update geven van de inflatieprognoses. De overheidsfinanciën blijven verbeteren in de eurozone. In het derde kwartaal van 2015 is het gezamenlijke overheidstekort afgenomen tot 1,8% van het bbp tegenover 2,2% van het bbp in het voorgaande kwartaal en in het derde kwartaal van 2014 beliep het deficit nog 2,7% van het bbp. De verbetering was volledig gesitueerd langs de zijde van de uitgaven, die afnamen van 48,7% van het bbp in het tweede kwartaal tot 48,3% van het bbp in het derde kwartaal. De overheidsinkomsten bleven stabiel op 46,5% van het bbp. Op het einde van het derde kwartaal van 2015 was de uitstaande overheidsschuld afgenomen tot 91,6% van het bbp, komende van 92,3% in het voorgaande kwartaal. Grafiek 7: evolutie van de kredietverlening Grafiek 8: inflatie en kerninflatie 20 Euro Area Loansto Households (% YoY) EuroAreaLoansToNon-Financial Corporations (%YoY) 4,5 4 EuroAreaHarmonizedCPI (%YoY) Euro Area Coreinflation (% YoY) 15 3, ,5 2 1, , ,

8 Japan : Bank of Japan grijpt naar het negatieve rentewapen. De economische groei in Japan blijft aanmodderen en de lage olieprijzen wegen op de inflatiecijfers. De Bank of Japan voerde op 29 januari een negatieve rente in van -0,1%. In Japan blijft de economische groei aanmodderen: het BBP kromp in het laatste kwartaal van vorig jaar met 0,4% t.o.v. Q Voor het hele jaar bedroeg de economische groei slechts 0,5%. Het is ook het vierde trimester van de afgelopen twee jaar dat de economische groei negatief was. Net als in het tweede kwartaal van 2015 sputterde de economische motor door een krimp van de consumptie uitgaven. De investeringen door de bedrijven bleven voorlopig op peil, maar de appreciatie van de yen en de vrees voor een harde landing in China riskeren te wegen op het bedrijfsvertrouwen in het eerste kwartaal van 2016.Het is duidelijk dat de aanpak van premier Abe en het monetair beleid van de Japanse centrale bank allebei tekortschieten. Door de daling van de olieprijzen is de brede inflatie teruggevallen tot 0,2% in december Ook de kerninflatie (zonder energie- en voedselinflatie) bleef sinds Q op een te laag niveau (0,75% yoy) hangen. Vandaar de beslissing van de Bank of Japan (BoJ) eind januari om vriend en vijand te verrassen met de invoering van een negatieve rente van -0,1% op overtollige bankreserves. De negatieve rente wordt toegepast op ongeveer 10 triljoen JPY of 4% van de totale bankreserves en heeft als doel de commerciële banken aan te zetten om meer kredieten te verstrekken aan de Japanse bedrijven. De abrupte koerswijziging van BoJ gouverneur Kuroda kwam overwacht en veroorzaakte turbulentie op de financiële markten. De rente op de 5-jaar en 10-jaar overheidsobligatie duikelde onder nul omdat Kuroda duidelijk maakte dat hij verdere renteverlagingen niet uitsluit. Op de aandelenmarkten in Tokio profiteerde de Topix-1000 index initieel van de Kuroda bazooka maar moest die koerswinst opnieuw prijsgeven in februari toen de aandacht opnieuw werd gevestigd op de gevolgen van een duurdere yen en door de vrees dat Japan besmet zal worden door een harde Chinese landing. Grafiek 9. Evolutie van de rente op 5-jaars en 10-jaars Japanse staatsobligaties. 8

9 De terugkeer van de ultralage niveaus is het gevolg van een klimaat van afkeer van risico en een verwachte uitbreiding van de maatregelen van de ECB. Minder goed economisch nieuws leidde tot een angstpsychose en een vlucht naar veilige overheidsobligaties. Zoals vaak wordt het negatieve overdreven en het positieve genegeerd. RENTE : een nieuwe duik naar de bodem De Europese rentemarkten namen de afgelopen maand een nieuwe duik naar de bodem. De rente op Belgische overheidsobligaties met een looptijd van 10 jaar zakte met een 25-tal basispunten van 0.85% naar onder de 0.6%. Voor Duitsland kan een negatieve rente op leningen tot 10 jaar zelfs niet meer uitgesloten worden. Momenteel staan de Duitse rentes, die toch de referentie zijn in de Europese geldmarkt, met looptijden tot 8 jaar reeds onder 0. De terugkeer van deze ultra-lage niveaus is het gevolg van twee factoren. Enerzijds heerste er de afgelopen maand een klimaat van afkeer van risico en anderzijds verwacht de markt zich aan een verdere uitbreiding van de monetaire maatregelen van de ECB. Minder goed economisch nieuws werd sinds het jaarbegin vanuit verschillende kanten bekend gemaakt. Dit leidde tot een zichzelf versterkende angstpsychose op de beurzen waar de koersen herhaaldelijk sterk daalden en uiteindelijk vluchtte een deel van de beleggers in veilige activa, overheidsobligaties, en dus daalden de rentes. De angstpsychose vond zijn grondslag in slecht nieuws over een aantal elementen uit de economie. Het begon met de neerwaarts herziene groeiverwachtingen van de wereldeconomie, voornamelijk China maar ook de Verenigde Staten, berichten over de negatieve invloed van de lage olieprijzen op de industrie die aanleiding zou geven tot een toename van faillissementen om te eindigen met geruchten over de stabiliteit en gezondheid van sommige banken in Europa. Natuurlijk is er een vorm van waarheid in de meeste van die berichten, maar zoals altijd met een angstpsychose wordt het negatieve overdreven en het positieve genegeerd. China zal inderdaad een groeivertraging kennen, maar toch nog steeds groeien met +/- 6%. Een lage olieprijs is inderdaad slecht voor olieproducerende landen (zoals ook de VS), maar is een zegen voor de consument, die in Europa en in de VS de belangrijkste factor is in het groeiverhaal. Grafiek 10: Duitsland: yieldcurve 9

10 Dalende olieprijzen en boodschappen van ECB mandatarissen versterken de markt in zijn geloof dat de ECB zijn geldmarktbeleid nog (sterk) zal versoepelen. Uiteindelijk speelt de ECB met zijn versterking van het QE programma een hoog spel. Druk op de bankrendabiliteit kan een snellere groei bemoeilijken. De combinatie van dalende inflatie omwille van dalende olieprijzen en boodschappen van ECB mandatarissen dat ze alles zullen doen om de inflatie naar 2% te duwen versterken de markt in zijn geloof dat de ECB zijn geldmarktbeleid nog (sterk) zal versoepelen. Uitsluitsel over dit nieuwe beleid wordt op 10 maart gebracht, maar de meeste analisten gaan, naast een aantal technische aanpassingen, uit van een nog negatievere depositorente (naar -0.5% tot zelfs -0.7%), extra aankopen (10 miljard euro per maand erbij) van langlopende obligaties, een aankoopperiode verlengd tot einde 2017, uitbreiding van de lijst van obligaties de gekocht kunnen worden. Uiteindelijk leiden al deze maatregelen tot negatievere korte rentevoeten en lagere lange rentes en daar heeft de markt nu al op geanticipeerd. Uiteindelijk speelt de ECB met zijn versterking van het QE programma een hoog spel. Net zoals in Japan heeft ook de verlaging van de rente in Europa tot nu toe nauwelijks een impact op de groei van de economie, maar het verhoogt wel een aantal risico s. Door de aanhoudend lage en negatieve kortetermijnrentes wordt de rendabiliteit van alle financiële instellingen (banken, verzekeraars, pensioenfondsen) onder druk gezet. Hierdoor kan een vlotte en goedkope kredietverschaffing in het gedrang komen. Aangezien het in Europa vooral de banken zijn die leningen geven voor de financiering van investeringen en consumptie, hindert een duurdere kredietverlening een snellere economische groei. Met andere woorden, door de zeer lage rentestand, bemoeilijkt de ECB de realisatie van wat ze wil bereiken: snellere groei. Daarbovenop komt dat de lage inflatie in de huidige periode grotendeels veroorzaakt wordt door de gestage daling van de olieprijzen. De ECB vecht dus tegen (een gevolg van) de lage olieprijs, een factor die ze niet controleert en die potentieel snel kan wijzigen. Een politiek akkoord tussen de verschillende producenten is voldoende om het overaanbod in te perken en de prijs te doen stijgen. Wat gebeurt er in dat geval met de inflatie? Stel dat de olieprijs zou stijgen tot 60 USD per vat. 10

11 Berekeningen laten zien dat de inflatie dan redelijk snel boven de ECB doelstelling van 2% zou uitkomen. De ECB moet dan (snel?) zijn geldbeleid omdraaien, de geldhoeveelheid verkrappen en de rente laten stijgen. Wat kan daarvan de impact op de markt zijn? Bestaat er dan niet het gevaar dat de rente zeer snel zal stijgen en dat de obligatieprijzen dus zeer snel zullen zakken, zoals ook in 1994 gebeurd is? De ECB wil deflatie bestrijden maar doordat ze geen controle heeft over de olieprijs, verhoogt ze tegelijkertijd de kans op een deflatie onder de vorm van een obligatiemarktcrash. Met andere woorden, de ECB wil deflatie bestrijden maar doordat ze geen controle heeft over de oorzaak van die lage prijzen, namelijk de olieprijs, verhoogt ze tegelijkertijd de kans op een deflatie onder de vorm van een obligatiemarktcrash. Aangezien lage olieprijzen een zegen zijn voor de belangrijkste factor van onze groei, de consument, is een verdere versoepeling van het geldbeleid misschien een te roekeloze stap. Grafiek 11: inflatie met olieprijsstijging van 30 naar 60USD 11

12 FX: aandacht verschuift van de Fed naar de ECB. De afgelopen weken werd de U.S. dollar in de verdediging geduwd door de twijfel die is gerezen over het aantal renteverhogingen die de Amerikaanse centrale bank in 2016 al dan niet in petto heeft. Er is volgens ons nog potentieel voor een correctie van de euro versus de U.S. dollar omdat er meer aandacht zal gaan naar de ECB vergadering van 10 maart aanstaande. Tot nu toe trok de Japanse yen zich weinig aan van tegenvallende groeicijfers en het negatieve rentebeleid van de centrale bank en apprecieerde tegen de dollar door zijn veilige haven status in de Aziatische regio. EUR-USD De afgelopen weken werd de U.S. dollar in de verdediging geduwd door de twijfel die is gerezen over het aantal renteverhogingen die de Amerikaanse centrale bank in 2016 al dan niet in petto heeft. De kopzorgen over een harde economische landing in China, lager-dan-verwachte olieprijzen en de turbulentie op de financiële markten hebben de kansen vergroot dat de Federal Reserve dit jaar minder agressief haar korte termijnrentes zal verhogen dan werd gedacht in december van vorig jaar. De notulen van de vergadering van het monetair comité van eind januari bevestigden dat de beleidsmakers in Washington voorzichtiger zijn geworden en overwegen om de rente ongewijzigd te laten tot er meer duidelijkheid is over de macro-economische situatie. De rally van de euro t.o.v. de dollar bracht de EUR-USD wisselkoers van 1,0825 (op 25 januari) naar een voorlopige top van 1,134 maar slaagde er niet in om het niveau van 1,14 te doorbreken. Daarna kon de dollar de opgelopen schade gedeeltelijk herstellen, met een EUR-USD die corrigeerde richting $1,1135. Er is volgens ons potentieel voor een verdere (neerwaartse) correctie van de euro versus de U.S. dollar omdat er meer aandacht zal gaan naar de ECB vergadering van 10 maart aanstaande. De verwachtingen zijn dat ECB-president Draghi ofwel extra maatregelen neemt om de lage inflatie te bestrijden ofwel de bestaande instrumenten gaat uitbreiden. USD-JPY Ondanks ontgoochelende Japanse BBP-data voor Q en de verrassende beslissing van de Bank of Japan om negatieve rentes in te voeren blijft de yen terrein winnen versus de dollar. USD-JPY daalde op amper tien dagen tijd van 121 naar 111,8 omdat de zware verliezen op de Aziatische aandelenmarkten de katalysator waren voor een kapitaalvlucht naar yen. Eens de rust zal terugkeren naar de financiële markten, kan dit een groot potentieel opleveren voor een appreciatie van de dollar versus de yen omdat talrijke fundamentele factoren in de richting wijzen van een zwakkere yen. Vooral de divergentie van het monetair beleid in Tokio versus dat in Washington zou de komende maanden de yen substantieel lager moeten duwen. Grafiek 12: USD-JPY versus 3-maands LIBOR renteverschil (in %) USD vs JPY.

13 Belfius Macro Visie Prognosetabellen februari 2016 PROGNOSETABELLEN. * Vooruitzichten BBP ( % jaar-op-jaar) CPI vooruitzichten ( % jaarop-jaar) V.S. 2,4 2,2 2,5 0,1 0,7 2,1 Eurozone 1,5 1,7 1,9 0,1 1,0 1,6 Duitsland 1,8 1,9 1,9 0,1 1,0 1,5 België 1,4 1,5 1,7 0,6 1,4 1,7 Japan 0,5 0,6 0,9 0,5 0,0 0,9 China 6,9 6,5 6,2 1,4 1,6 2,0 ** 18/02/16 Q1 16 Q2 16 Q3 16 Q4 16 3mnd $ 0,62 0,60 0,76 0,90 1,00 3mnd -0,20-0,34-0,39-0,42-0,43 10j IRS $ 1,66 1,75 1,90 2,10 2,25 10j IRS 0,58 0,58 0,62 0,66 0,71 EUR-USD 1,11 1,13 1,10 1,085 1,07 USD-JPY 113,6 115,5 122,5 125,5 128,3 EUR-GBP 0,78 0,80 0,78 0,75 0,72 *: GDP/CPI vooruitzichten zijn gemiddelden **: alle vooruitzichten van de financiële markten gelden op het einde van de periode 13

14 Research Disclaimer. Dit document is van louter informatieve aard, het omvat geen aanbod tot de verkoop of aankoop van financiële instrumenten, het vormt geen beleggingsadvies, noch een bevestiging van enige transactie. Alle opinies, ramingen en verwachtingen in dit document zijn die van Belfius Bank op de datum van dit document en zijn onderhevig aan wijzigingen zonder voorafgaande kennisgeving. De informatie in dit document komt van diverse bronnen. Belfius Bank legt de grootst mogelijke zorg aan de dag bij het kiezen van zijn informatiebronnen en het doorgeven van de informatie. Fouten of weglatingen in deze bronnen of processen kunnen echter niet van tevoren worden uitgesloten. Belfius kan niet aansprakelijk worden gesteld voor directe of indirecte schade of verlies die voortvloeit uit het gebruik van dit document. De informatie in dit document is bedoeld om de ontvanger van dienst te zijn. Er moet niet op worden gerekend als zijnde gezaghebbend of mag niet ter vervanging van het eigen oordeel van de ontvanger worden genomen.

Macro Visie. Belfius Research. V.S.: lagere BBP-groei in Q1 door zwakke uitvoer. 2. Eurozone: economische data evolueren beter dan het sentiment.

Macro Visie. Belfius Research. V.S.: lagere BBP-groei in Q1 door zwakke uitvoer. 2. Eurozone: economische data evolueren beter dan het sentiment. april 216 Macro Visie Belfius Research V.S.: lagere BBP-groei in Q1 door zwakke uitvoer. 2 Eurozone: economische data evolueren beter dan het sentiment. 3 Japan : kans op recessie zaait twijfel over belastingverhoging.

Nadere informatie

Macro Visie. Belfius Research. V.S.: kans op renteverhoging in juni neemt toe 2. Eurozone: behoorlijke groei in eerste kwartaal 4

Macro Visie. Belfius Research. V.S.: kans op renteverhoging in juni neemt toe 2. Eurozone: behoorlijke groei in eerste kwartaal 4 mei 2016 Macro Visie Belfius Research V.S.: kans op renteverhoging in juni neemt toe 2 Eurozone: behoorlijke groei in eerste kwartaal 4 China: hogere inflatie komt ongelegen. 7 Rente: ECB in wait & see

Nadere informatie

Macro Visie. Belfius Research

Macro Visie. Belfius Research januari 216 Macro Visie Belfius Research V.S.: chaos op de financiële markten overschaduwt economische data 2 Eurozone: trage maar gestage verbetering op de arbeidsmarkt. 3 België: lagere groei en hogere

Nadere informatie

Oktober 2015. Macro & Markten. 1. Rente en conjunctuur :

Oktober 2015. Macro & Markten. 1. Rente en conjunctuur : Oktober 2015 Macro & Markten 1. Rente en conjunctuur : VS Zoals al aangegeven in ons vorig bulletin heeft de Amerikaanse centrale bank FED de beleidsrente niet verhoogd. Maar goed ook, want naderhand werden

Nadere informatie

Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 3 e kwartaal Bron: Reuters

Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 3 e kwartaal Bron: Reuters In onze eerste nieuwsbrief nieuwe stijl willen wij terugblikken op het afgelopen kwartaal, lichten wij ons beleggingsbeleid nader toe en uiteraard geven wij onze visie op de financiële markten. Terugblik

Nadere informatie

Grafiek 1: Evolutie van de voornaamste aandelenindices in de VS, Eurozone, China en de groeilanden in vergelijking met de evolutie van de goudprijs.

Grafiek 1: Evolutie van de voornaamste aandelenindices in de VS, Eurozone, China en de groeilanden in vergelijking met de evolutie van de goudprijs. BEHEERSVERSLAG 31/3/2015 Macro & Markten, strategie Na de forse klim van de aandelenmarkten in 2014 zetten vooral de Zuidoost Aziatische en Europese aandelenmarkten deze trend in 2015 verder. Meer en meer

Nadere informatie

Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 13 oktober 2011

Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 13 oktober 2011 Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 3 oktober Grote Recessie was geen Grote Depressie Wereldhandel Aandelenmarkt 9 8 7 8 VS - S&P-5 vergelijking met crash 99 Wereld industriële

Nadere informatie

Japan: de regering Abe kondigt een nieuw hulpprogramma aan na teleurstellende macro data. 9. China: het consumentenvertrouwen slabakt.

Japan: de regering Abe kondigt een nieuw hulpprogramma aan na teleurstellende macro data. 9. China: het consumentenvertrouwen slabakt. september 216 Macro Visie Belfius Research V.S.: Yellen bereidt de markten voor op een renteverhoging. 2 Eurozone: inflatie blijft laag, maar is nu stijgend gericht. 3 België: toename van de investeringen

Nadere informatie

ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK

ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK Geert Gielens, Ph.D. hoofdeconoom 19 mei 2015 Agenda Het verschil met vorig jaar De euro zone De VS De ECB & haar beleid Besluit 2 Het verschil met vorig

Nadere informatie

Outlook 2016. Figuur 1: Invloed van Chinese groei op wereldwijde groei. (bron: Capital Economics) december 2015 Pagina 2 van 7

Outlook 2016. Figuur 1: Invloed van Chinese groei op wereldwijde groei. (bron: Capital Economics) december 2015 Pagina 2 van 7 Outlook 2016 Inleiding 2016 is in China het jaar van de aap. Apen zijn de genieën van de Chinese dierenriem. Ze leven in groepen, zijn intelligent en geestig. Niets is voor hen te moeilijk. Als het wel

Nadere informatie

Laag, lager, negatief: de onstuitbare val van de rentevoeten

Laag, lager, negatief: de onstuitbare val van de rentevoeten Laag, lager, negatief: de onstuitbare val van de rentevoeten Thema-analyse Belfius Research Februari 2016 Inleiding De rente staat op een historisch laag niveau. Voor een 10-jarig krediet betaalt de Belgische

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Het Taylor-Romer model

Hoofdstuk 2: Het Taylor-Romer model Hoofdstuk 2: Het Taylor-Romer model 1. Opbouw van de AV-lijn A. Relatie tussen reële bbp en rente Fragment: Belgische glansprestatie (Tijd, 31/12/2004) Bestedingen De consumptie van de gezinnen groeide

Nadere informatie

QE in de eurozone: bezit van de zaak, einde van het vermaak?

QE in de eurozone: bezit van de zaak, einde van het vermaak? QE in de eurozone: bezit van de zaak, einde van het vermaak? Komt er QE in de eurozone? Sinds enige maanden wordt er op de financiële markten gezinspeeld op het opkopen van staatsobligaties door de Europese

Nadere informatie

Financial Markets weekly 17 oktober 2011

Financial Markets weekly 17 oktober 2011 Financial Markets weekly 17 oktober 2011 Algemeen Het herstel in de financiële markten zette zich ook in de voorbije week verder door. Onder beleggers was sprake van een grotere bereidheid tot meer risk

Nadere informatie

Niettemin, blijft de inflatie in de V.S. op een laag niveau en alleszins onder het FED target van 2%.

Niettemin, blijft de inflatie in de V.S. op een laag niveau en alleszins onder het FED target van 2%. November 2015 Macro & Markten 1. Rente en conjunctuur : VS Renteverhoging verwacht Recent gaf de Amerikaanse centrale bank indirect aan dat de kans op een renteverhoging in december meer waarschijnlijk

Nadere informatie

De Wereldeconomie van Morgen: Op Zoek naar Groei

De Wereldeconomie van Morgen: Op Zoek naar Groei De Wereldeconomie van Morgen: Op Zoek naar Groei Jan Van Hove Chief Economist, KBC Group NV Bolero Tips & Trends 2016 10 september 2016 Globalization presumes sustained economic growth. Otherwise, the

Nadere informatie

Vastgoed Visie Q1 2017

Vastgoed Visie Q1 2017 februari-maart 2017 Vastgoed Visie Q1 2017 Belfius Research Woongebouwen ondersteunen de groei van de bouwsector in 2016. Stevige klim van de kooptransacties. Geen forse overwaardering van het Belgisch

Nadere informatie

10-jaars rente Duitsland. 10-jaars rente VS. Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 4 e kwartaal 2017

10-jaars rente Duitsland. 10-jaars rente VS. Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 4 e kwartaal 2017 In onze tweede nieuwsbrief nieuwe stijl blikken wij terug op het afgelopen kwartaal, lichten wij ons beleggingsbeleid nader toe en presenteren wij onze visie op de financiële markten voor het komende kwartaal.

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal 2014-1 oktober 2014 t/m 31 december 2014

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal 2014-1 oktober 2014 t/m 31 december 2014 Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Vierde kwartaal 2014-1 oktober 2014 t/m 31 december 2014 Samenvatting: dalende euro en dalende rente Nominale dekkingsgraad gedaald van 117,4% naar 115,1%

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 8 Overall conclusie De kredietcrisis zorgt voor een terugval van de economische bedrijvigheid in Nederland die sinds het begin van de jaren tachtig niet is voorgekomen.

Nadere informatie

Macro Visie. Belfius Research. V.S.: Fed maakt geen haast met hogere rente 2. Eurozone: private consumptie leverde opnieuw de grootste groeibijdrage 3

Macro Visie. Belfius Research. V.S.: Fed maakt geen haast met hogere rente 2. Eurozone: private consumptie leverde opnieuw de grootste groeibijdrage 3 juni 216 Macro Visie Belfius Research V.S.: Fed maakt geen haast met hogere rente 2 Eurozone: private consumptie leverde opnieuw de grootste groeibijdrage 3 België: inflatie blijft op een hoog niveau 6

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal januari 2017 t/m 31 maart Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal januari 2017 t/m 31 maart Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Eerste kwartaal 2017-1 januari 2017 t/m 31 maart 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 105,7% naar 110,5%; De beleidsdekkingsgraad

Nadere informatie

Edelmetalen Watch. Van pessimist naar optimist. Economisch Bureau Macro & Financial Markets Research. Insights.abnamro.nl/en.

Edelmetalen Watch. Van pessimist naar optimist. Economisch Bureau Macro & Financial Markets Research. Insights.abnamro.nl/en. Edelmetalen Watch Economisch Bureau Macro & Financial Markets Research Van pessimist naar optimist 18 februari 2016 Georgette Boele Co-ordinator FX & Precious Metals Strategy Tel: +31 20 629 7789 georgette.boele@nl.abnamro.com

Nadere informatie

BEHEERSVERSLAG TRANSPARANTINVEST 4/3/2015. Macro & Markten, strategie. 1. Rente en conjunctuur : EUROPA

BEHEERSVERSLAG TRANSPARANTINVEST 4/3/2015. Macro & Markten, strategie. 1. Rente en conjunctuur : EUROPA BEHEERSVERSLAG TRANSPARANTINVEST 4/3/15 Macro & Markten, strategie 1. Rente en conjunctuur : EUROPA De Europese rentevoeten zijn historisch laag, zowel op het korte als op het lange einde, en geven de

Nadere informatie

Macro Visie. Belfius Research. V.S.: budgetplannen Trumpgaan ten koste van de groei op lange termijn

Macro Visie. Belfius Research. V.S.: budgetplannen Trumpgaan ten koste van de groei op lange termijn april 2017 Macro Visie Belfius Research V.S.: budgetplannen Trumpgaan ten koste van de groei op lange termijn Eurozone: wereldhandel en lagere werkloosheid voeden het optimisme Japan: economische motor

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Vierde kwartaal 2017-1 oktober 2017 t/m 31 december 2017 Samenvatting: De (12 maands)beleidsdekkingsgraad is gestegen van 112,7% eind september 2017 naar 115,3%

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Derde kwartaal 2015-1 juli 2015 t/m 30 september 2015. Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Derde kwartaal 2015-1 juli 2015 t/m 30 september 2015. Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Derde kwartaal 2015-1 juli 2015 t/m 30 september 2015 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is fors gedaald van 115,4% naar 103,7%. Dit

Nadere informatie

Perscommuniqué. Het Federaal Planbureau evalueert de gevolgen van de duurdere dollar en de hogere olieprijzen voor de Belgische economie

Perscommuniqué. Het Federaal Planbureau evalueert de gevolgen van de duurdere dollar en de hogere olieprijzen voor de Belgische economie Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Perscommuniqué Brussel, 15 september 2000 Het Federaal Planbureau evalueert de gevolgen van de duurdere dollar en de hogere olieprijzen voor de

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Eerste kwartaal 2017-1 januari 2017 t/m 31 maart 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad eind maart 2017 is 112,6% en is gestegen ten opzichte

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal januari 2016 t/m 31 maart Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal januari 2016 t/m 31 maart Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Eerste kwartaal 2016-1 januari 2016 t/m 31 maart 2016 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gedaald van 106,3% naar 98,1%; De beleidsdekkingsgraad

Nadere informatie

Blijvende onrust op de beurs: hoe nu verder?

Blijvende onrust op de beurs: hoe nu verder? Blijvende onrust op de beurs: hoe nu verder? Zoals u waarschijnlijk weet, is de beurs nog steeds bijzonder nerveus en vooral negatief. De directe aanleiding is de tegenvallende groei in China waar wij

Nadere informatie

ECONOMISCHE VOORUITZICHTEN 2003

ECONOMISCHE VOORUITZICHTEN 2003 Brussel, 10 maart 2003 Federaal Planbureau /03/HJB/bd/2027_n ECONOMISCHE VOORUITZICHTEN 2003 Veelbelovend herstel wereldeconomie in eerste helft van 2002 werd niet bevestigd in het tweede halfjaar In het

Nadere informatie

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.

Nadere informatie

Interpolis Obligaties 4e kwartaal 2013

Interpolis Obligaties 4e kwartaal 2013 Interpolis Obligaties 4e kwartaal 2013 Gedurende het slotkwartaal van 2013 heeft de ECB ervoor gekozen om het monetaire beleid verder te verruimen. De reden hiervoor was onder meer een verrassend lage

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2017-1 juli 2017 t/m 30 september 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad eind september 2017 is 117,8% en is gestegen ten opzichte

Nadere informatie

Economie in 2015 Kans of kater?

Economie in 2015 Kans of kater? Economie in 2015 Kans of kater? Nico Klene Economisch Bureau Doorwerth 6 november 2014 Wat verwacht ú: - kans? - kater? 2 Opbouw - Buitenland: mondiale groei houdt aan - Nederland 3 VS: groei weer omhoog

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal 2015-1 januari 2015 t/m 31 maart 2015

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal 2015-1 januari 2015 t/m 31 maart 2015 Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Eerste kwartaal 2015-1 januari 2015 t/m 31 maart 2015 Samenvatting: dalende euro en dalende rente door monetair beleid De beleidsdekkingsgraad is gedaald

Nadere informatie

Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur

Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur mai 3 mei 2013 Wat moet men onthouden? 1. Belgische economie sinds begin 2011 amper nog gegroeid 2. Uitvoer en investeringen

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2017-1 april 2017 t/m 30 juni 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad eind juni 2017 is 115,7% en is gestegen ten opzichte van

Nadere informatie

Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's

Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's IP/11/565 Brussel, 13 mei 2011 Voorjaarsprognoses 2011-2012: Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's Het geleidelijke herstel van de EU-economie zet door, zo blijkt uit de vooruitzichten voor

Nadere informatie

INVINCO BENELUX. Hoe ver gaat de Euro nog zakken?

INVINCO BENELUX. Hoe ver gaat de Euro nog zakken? Hoe ver gaat de Euro nog zakken? 2 Soms zijn signalen zo duidelijk dat de uitkomst haast voorspelbaar is. Dat is wat de beleggers willen zien: goed tips! Wij hebben een zeer interessante optiestrategie

Nadere informatie

Beleggingsthema s 2016. What a difference a day makes (1975), Dinah Washington

Beleggingsthema s 2016. What a difference a day makes (1975), Dinah Washington Beleggingsthema s 2016 What a difference a day makes (1975), Dinah Washington Inleiding De dagen die in 2015 het verschil maakten, zijn de dagen waarop centrale bankiers uitspraken deden, what a difference

Nadere informatie

Visie op 2010 Hoop op herstel

Visie op 2010 Hoop op herstel Visie op 21 Hoop op herstel Dr. A.E. (Annelies) Hogenbirk 15 december 29 Rabobank Economisch Onderzoek Agenda Terugblik op de recessie Mondiale economische ontwikkelingen Groene loten Waar zit de groei?

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015. Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015. Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is fors gestegen van 105,7% naar 115,4%. Dit komt

Nadere informatie

Macro Visie. Belfius Research. V.S.: consumentenvertrouwen op record hoogte. 2. Eurozone: economisch optimisme ondanks verkiezingskoorts 3

Macro Visie. Belfius Research. V.S.: consumentenvertrouwen op record hoogte. 2. Eurozone: economisch optimisme ondanks verkiezingskoorts 3 maart 2017 Macro Visie Belfius Research V.S.: consumentenvertrouwen op record hoogte. 2 Eurozone: economisch optimisme ondanks verkiezingskoorts 3 China: regering mikt op 6,5% economische groei in 2017.

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal oktober 2013 t/m 31 december Samenvatting: stijgende aandelen

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal oktober 2013 t/m 31 december Samenvatting: stijgende aandelen Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Vierde kwartaal 2013-1 oktober 2013 t/m 31 december 2013 Samenvatting: stijgende aandelen Nominale dekkingsgraad gestegen van 120,6% naar 123,0% Reële

Nadere informatie

februari MARKTCOMMENTAAR

februari MARKTCOMMENTAAR februari 2015 MARKTCOMMENTAAR INHOUDSOPGAVE INLEIDING Een maand na de aankondiging van de Quantitative Easing door de Europese Centrale Bank zijn de rentemarkten ongeveer gestagneerd terwijl de rendementen

Nadere informatie

Wederom onrust op de beurs: hoe nu verder?

Wederom onrust op de beurs: hoe nu verder? Wederom onrust op de beurs: hoe nu verder? Net als we vorig jaar meerdere keren hebben gezien, zijn de beurzen wederom bijzonder nerveus en vooral negatief. Op het moment van schrijven noteert de AEX 393

Nadere informatie

Licht op energie (2013 - november)

Licht op energie (2013 - november) PMI index Licht op energie (2013 - november) Macro-economische ontwikkelingen De indicator van Markit voor economische bedrijvigheid in de Eurozone ligt sinds enkele maanden net boven de 50 punten. In

Nadere informatie

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.

Nadere informatie

Het waren weekjes weer wel: 38 en 39

Het waren weekjes weer wel: 38 en 39 aug. okt. dec. feb. april juni aug. aug. okt. dec. feb. april juni aug. aug. okt. dec. feb. april juni aug. Het waren weekjes weer wel: 38 en 39. De nieuwe macrocijfers.5..5. -.5 -. -.5 -. -.5 % -.6 -.6.

Nadere informatie

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.

Nadere informatie

Vastgoed Visie Q1 2018

Vastgoed Visie Q1 2018 februari 2018 Vastgoed Visie Q1 2018 Belfius Research De vastgoedprijsinflatiein Belgiëverstevigdein 2017 maar minder spectaculair dan in sommige buurlanden. De inflatie van de bouwkostprijs is de afgelopen

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal oktober 2016 t/m 31 december Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal oktober 2016 t/m 31 december Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Vierde kwartaal 2016-1 oktober 2016 t/m 31 december 2016 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 98,8% naar 105,7%; De beleidsdekkingsgraad

Nadere informatie

De macro-economische vooruitzichten voor de wereldeconomie: evenwichtige groei in Europa, terugval in de Verenigde Staten en Japan

De macro-economische vooruitzichten voor de wereldeconomie: evenwichtige groei in Europa, terugval in de Verenigde Staten en Japan Economie en onderneming De macro-economische vooruitzichten 2006-2012 voor de wereldeconomie: evenwichtige groei in Europa, terugval in de Verenigde Staten en Japan Meyermans, E. & Van Brusselen, P. (2006).

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2017 t/m 30 juni Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2017 t/m 30 juni Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede 2017-1 april 2017 t/m 30 juni 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 110,5% naar 113,6%; De beleidsdekkingsgraad

Nadere informatie

Informatie over beleggingen in de prepensioneringsregeling

Informatie over beleggingen in de prepensioneringsregeling Informatie over beleggingen in de prepensioneringsregeling Heeft u vragen over dit beleggingsverslag of over de prepensioneringsregeling? Neemt u dan gerust contact op met onze Klantenservice. De contactgegevens

Nadere informatie

Michiel Verbeek, januari 2013

Michiel Verbeek, januari 2013 Michiel Verbeek, januari 2013 1 2 Eens of oneens? De bankiers zijn schuldig aan de kredietcrisis. De huidige economische crisis is het gevolg van de kredietcrisis van 2008. Als een beurshandelaar voor

Nadere informatie

Interpolis Obligaties 3e kwartaal 2012

Interpolis Obligaties 3e kwartaal 2012 Interpolis Obligaties 3e kwartaal 2012 De obligatiemarkten werden in het derde kwartaal vooral beïnvloed door de ingrepen van de Europese Centrale Bank (ECB). Aan het begin van het kwartaal bleven aanvankelijk

Nadere informatie

Onze glazen beleggersbol: wereldeconomie boomt in 2015. Een blik in de glazen bol van De Tijd. 03 januari 2015 door Wouter Vervenne

Onze glazen beleggersbol: wereldeconomie boomt in 2015. Een blik in de glazen bol van De Tijd. 03 januari 2015 door Wouter Vervenne Onze glazen beleggersbol: wereldeconomie boomt in 2015 Een blik in de glazen bol van De Tijd 03 januari 2015 door Wouter Vervenne Een half jaar geleden zag het er nog naar uit dat vooral de Amerikaanse

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal april 2015 t/m 30 juni 2015

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal april 2015 t/m 30 juni 2015 Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015 De maand dekkingsgraad ultimo juni is sterk gestegen t.o.v eind maart De beleidsdekkingsgraad is gedaald van

Nadere informatie

Macro Visie. Belfius Research. V.S.: een gunstige mix van arbeidsmarktcijfers 2. Eurozone: inflatie opnieuw negatief 3

Macro Visie. Belfius Research. V.S.: een gunstige mix van arbeidsmarktcijfers 2. Eurozone: inflatie opnieuw negatief 3 maart 6 Macro Visie Belfius Research V.S.: een gunstige mix van arbeidsmarktcijfers Eurozone: inflatie opnieuw negatief 3 België: afwijkende inflatietendens 6 China: interne en externe vraag kwakkelt 9

Nadere informatie

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.

Nadere informatie

Research NL. Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland

Research NL. Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland Research NL Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland Herstel economie zet aarzelend door Economische situatie Huishoudens zijn nog steeds terughoudend met hun consumptie en bedrijven zijn terughoudend

Nadere informatie

Terugblik. Maandbericht mei 2018

Terugblik. Maandbericht mei 2018 Maandbericht mei 2018 Terugblik Crisis Italië had weinig vat op aandelen in mei, veilige havens floreren Ondanks de politieke onrust in Italië zijn alle modelportefeuilles met een positief rendement geëindigd

Nadere informatie

Macro Visie. Belfius Research

Macro Visie. Belfius Research juni 2015 Macro Visie Belfius Research Dr. Geert Gielens Chief Economist +32 2 222 70 84 geert.gielens@belfius.be Topic: het spaargedrag van de Belgische gezinnen onder de loep. 2 V.S.: de consument ontwaakt

Nadere informatie

Beursdagboek 24 Mei 2013.

Beursdagboek 24 Mei 2013. Beursdagboek 24 Mei 2013. Loopt Abenomics nu al op zijn laatste benen! Tijd 10:30 uur. Het was afgelopen nacht in Japan een angstige sessie voor de handelaren. Na eerst een winst van drie procent vlogen

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal 2014-1 januari 2014 t/m 31 maart 2014. Samenvatting: stijgende aandelen

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal 2014-1 januari 2014 t/m 31 maart 2014. Samenvatting: stijgende aandelen Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Eerste kwartaal 2014-1 januari 2014 t/m 31 maart 2014 Samenvatting: stijgende aandelen Nominale dekkingsgraad gestegen van 123,0% naar 123,6% Reële dekkingsgraad

Nadere informatie

Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 1 e kwartaal 2019

Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 1 e kwartaal 2019 In deze nieuwsbrief blikken wij terug op het afgelopen jaar, lichten wij ons beleggingsbeleid nader toe en presenteren wij onze visie op de financiële markten voor de komende periode. Terugblik 2018 Voordat

Nadere informatie

Domein GTST havo. 1) Gezinnen, bedrijven, overheid en buitenland; of anders geformuleerd: (C + I + O + E M)

Domein GTST havo. 1) Gezinnen, bedrijven, overheid en buitenland; of anders geformuleerd: (C + I + O + E M) 1) Geef de omschrijving van trendmatige groei. 2) Wat houdt conjunctuurgolf in? 3) Noem 5 conjunctuurindicatoren. 4) Leg uit waarom bij hoogconjunctuur de bedrijfswinsten zullen stijgen. 5) Leg uit waarom

Nadere informatie

Een goed 2015, een aarzelend

Een goed 2015, een aarzelend Een goed 2015, een aarzelend 2016 Conjunctuurenquête Expeditiesector 1e kwartaal 2016 Een goed 2015, een aarzelend 2016 Conjunctuurenquête Expeditiesector 1e kwartaal 2016 De 3-maandelijkse conjunctuurenquête

Nadere informatie

CPB Notitie. Economierapportage maart De wereldeconomie. Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken

CPB Notitie. Economierapportage maart De wereldeconomie. Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken CPB Notitie Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage maart 2003 1 De Nederlandse economie blijft ondermaats presteren. Dit geldt zelfs indien door een voorspoedig

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Derde kwartaal juli 2017 t/m 30 september Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Derde kwartaal juli 2017 t/m 30 september Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Derde kwartaal 2017-1 juli 2017 t/m 30 september 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 113,6% naar 116,5%; De beleidsdekkingsgraad

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2014-1 april 2014 t/m 30 juni 2014. Samenvatting: dalende rente

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2014-1 april 2014 t/m 30 juni 2014. Samenvatting: dalende rente Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2014-1 april 2014 t/m 30 juni 2014 Samenvatting: dalende rente Nominale dekkingsgraad gestegen van 123,6% naar 123,7% Reële dekkingsgraad

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2016 t/m 30 juni Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2016 t/m 30 juni Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2016-1 april 2016 t/m 30 juni 2016 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gedaald van 98,1% naar 97,9%; De beleidsdekkingsgraad

Nadere informatie

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Maart 212 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer

Nadere informatie

De gegevens van Hewitt Associates zijn: Hewitt Associates Outsourcing B.V. Beukenlaan 143 Postbus 80040 5600 JP Eindhoven

De gegevens van Hewitt Associates zijn: Hewitt Associates Outsourcing B.V. Beukenlaan 143 Postbus 80040 5600 JP Eindhoven Philips Pensioenfonds heeft de uitvoering van het Philips flex pensioen uitbesteed aan Hewitt Associates Outsourcing B.V. U kunt bij Hewitt Associates terecht met al uw pensioenvragen. De gegevens van

Nadere informatie

Olieprijs - smeermiddel voor de economie

Olieprijs - smeermiddel voor de economie Outlook Olieprijs - smeermiddel voor de economie Onder invloed van het boek le Capital au XXIe siecle van de Franse econoom Piketty was de herverdeling van inkomen en vermogen een veelbesproken onderwerp

Nadere informatie

BEHEERSVERSLAG Transparantinvest Portfolio Fund juli 2015

BEHEERSVERSLAG Transparantinvest Portfolio Fund juli 2015 BEHEERSVERSLAG Transparantinvest Portfolio Fund juli 015 Macro & Markten 1. Rente en conjunctuur : Europa Griekenland heeft een akkoord kunnen bereiken met zijn schuldeisers waardoor de rentevoeten in

Nadere informatie

september MARKTCOMMENTAAR

september MARKTCOMMENTAAR september 2016 MARKTCOMMENTAAR INHOUDSOPGAVE INLEIDING Over het algemeen leidt het kleine aantal transacties tijdens de zomermaanden tot een grotere prijsvolatiliteit. Uitgezonderd enkele bewegingen die

Nadere informatie

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Februari 212 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer

Nadere informatie

Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Dick Sein

Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Dick Sein Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Dick Sein Directeur Particulieren en Private Banking 5 februari 15 Welkom Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Voorstellen Tim Legierse Hoofd Nationaal Onderzoek 3 Visie

Nadere informatie

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Internationale Economie Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Wim Boonstra, 27 november 2014 Basisscenario: Magere groei wereldeconomie, neerwaartse risico s De wereldeconomie

Nadere informatie

De Nederlandsche Bank. Statistisch Bulletin maart 2009

De Nederlandsche Bank. Statistisch Bulletin maart 2009 9 De Nederlandsche Bank Statistisch Bulletin maart 29 Financiering via kapitaalmarkt moeilijker en duurder geworden Nederlandse ingezetenen hadden eind 28 voor het eerst meer dan eur 1. miljard aan schuldpapier

Nadere informatie

Terugblik. Maandbericht maart 2018

Terugblik. Maandbericht maart 2018 Maandbericht maart 2018 Terugblik Aandelenbeurzen onder druk, veilige havens worden gezocht De economie draait op volle toeren, maar beleggers zijn terughoudend. De ontwikkelingen in het handelsconflict

Nadere informatie

Eindexamen vwo economie II

Eindexamen vwo economie II Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Een antwoord waaruit blijkt dat de particuliere

Nadere informatie

Eerder technische dan fundamentele correctie 7 februari 2018

Eerder technische dan fundamentele correctie 7 februari 2018 ASSETALLOCATIE FLASH Multi-asset, Quantitative and Solutions (MAQS) Eerder technische dan fundamentele correctie 7 februari 2018 VOOR PROFESSIONELE BELEGGERS Christophe MOULIN hoofd Multi Asset christophe.p.moulin@bnpparibas.com

Nadere informatie

BEHEERSVERSLAG Transparantinvest Portfolio Fund februari 2016

BEHEERSVERSLAG Transparantinvest Portfolio Fund februari 2016 BEHEERSVERSLAG Transparantinvest Portfolio Fund februari 2016 Macro & Markten 1. Macro-economische vooruitzichten De volgende twee weken zullen de centrale bankiers in belangrijke mate het nieuws en de

Nadere informatie

BEHEERSVERSLAG Active Multi Allocation Fund september 2015

BEHEERSVERSLAG Active Multi Allocation Fund september 2015 BEHEERSVERSLAG Active Multi Allocation Fund september 2015 Beleggingsdoelstelling Het BIF Active Multi Allocation Fund streeft naar een rendement gelijk aan of hoger dan zijn benchmark. Het investeringsproces

Nadere informatie

De economische omgeving. Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa

De economische omgeving. Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa De economische omgeving Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa Inhoud Wereldeconomie Traag herstel Verengde Staten Europa Nederland Ook 2017 een conjunctureel goed jaar Ons land staat er heel goed

Nadere informatie

Beleggingsstrategie. Zeer defensief. ingsstrategie

Beleggingsstrategie. Zeer defensief. ingsstrategie Zeer defensief ingsstrategie Beleggingsklimaat Ontwikkeling en vooruitzichten beleidsrente VS 1,5 EMU 0,5 12-2010 12-2011 12-2012 12-2013 12-2014 12-2015 Ontwikkeling en vooruitzichten tienjaarsrente 5,0

Nadere informatie

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België November 211 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer

Nadere informatie

2009 uitzonderlijk slecht economisch jaar voor Nederland

2009 uitzonderlijk slecht economisch jaar voor Nederland 2009 uitzonderlijk slecht economisch jaar voor Nederland 02 Krimp mondiale economie in 2009 Aziatische landen als eerste uit het dal Economie eurozone krimpt nog sterker dan wereldeconomie Krimp in 2009

Nadere informatie

Dutch Meat Importers Association. Noordwijk, 7 nov 2014

Dutch Meat Importers Association. Noordwijk, 7 nov 2014 Dutch Meat Importers Association Noordwijk, 7 nov 2014 Introductie Laurens Maartens Nooit verlegen om een praatje! Geeft met veel plezier zijn visie op de markten. Oa DFTtv en WallStreetJournal. UBS /

Nadere informatie

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Oktober 212 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer

Nadere informatie

Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven. Koen De Leus Senior Economist KBC Group

Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven. Koen De Leus Senior Economist KBC Group Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven Koen De Leus Senior Economist KBC Group Agenda Constructiefouten EMU en oplossingen Beleggingsalternatieven Obligaties Aandelen Vastgoed 2 19 oktober 2012

Nadere informatie

DOUBLEDIVIDEND OUTLOOK 2015 KWALITEIT ONAFHANKELIJK BETROKKEN

DOUBLEDIVIDEND OUTLOOK 2015 KWALITEIT ONAFHANKELIJK BETROKKEN DOUBLEDIVIDEND OUTLOOK 2015 KWALITEIT ONAFHANKELIJK BETROKKEN DECEMBER 2014 1. Economie VS blijg anker Het IMF verwacht een wereldwijde economische groei van 3,8% in 2015 Met een verwachte economische

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Vooruitzichten 6-7 Economisch Bureau Nederland december Nederlandse economie: groei houdt aan De Nederlandse economie groeide in met ongeveer % - tweemaal zoveel als in 4.

Nadere informatie