19 JUNI provinsje fryslân provincie fryslân. Provinciale Staten. Leeuwarden, 16juni 2015 Verzonden,

Transcriptie

1 provinsje fryslân provincie fryslân postbus hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) telefax: (058) Provinciale Staten wwwfryslan.nl Leeuwarden, 16juni 2015 Verzonden, 19 JUNI Ons kenmerk : Afdeling : Flexpool Behandeld door : T. Hoekstra, /(058) of t.hoekstra@fryslan.frl Uw kenmerk Bij lage(n) : Rapport van bevindingen VRO - - RapportvandelSZW Beantwoording vragen Plan van Aanpak Onderwerp : Onderzoek misstanden buitenlandse werknemers bij de Friese infra structurele projecten. Geachte Statenleden, In deze brief brengen wij u op de hoogte van de resultaten van het onderzoek naar misstan den met buitenlandse werknemers bij de Friese infrastructurele werken. Wij gaan in deze brief ook in op het recente onderzoek van de Inspectie SZW. In deze brief informeren wij u ook over het speelveld waarin de gestelde problemen zich afspelen. Tenslotte zullen wij u inlichten over de stappen die wij ondernemen. Aanleiding: De FNV heeft middels een brief bij ons een melding gedaan van misstanden omtrent de be loning van buitenlandse werknemers bij de Centrale As en de Drachtsterweg. Deze werknemers zijn formeel in dienst bij uitzendbureau Aelbers en worden gedetacheerd bij aannemer Heijmans. Provincie Fryslân is opdrachtgever van Heijmans bij deze bouwpro jecten. U hebt hierover vragen gesteld in de PS-vergadering van 18 februari ji. Gedeputeerde Siets ke Poepjes heeft toegezegd hier op korte termijn onafhankelijk onderzoek naar te doen en u hierover binnen enkele maanden te rapporteren. Op 26 mei ji. hebben we een nieuwe brief van de FNV ontvangen waarin de FNV een mel ding doet van misstanden met buitenlandse werknemers die in dienst zijn bij AOK B.V. en 1/5 Ons kenmerk:

2 provinsje fryslân provincie fryslân b - 1 Op 26 mei ji. hebben we een nieuwe brief van de FNV ontvangen waarin de FNV een meiding doet van misstanden met buiteniandse werknemers die in dienst zijn bij AOK B.V. en gedetacheerd zijn bij Heijmans op het project Drachtsterweg. De Inspectie SZW (hierna: 1 1 ISZW) heeft dit onderzoek gedaan. Naar aanleiding van dit onderzoek en berichtgeving hier over zijn vragen gesteid door de PvdA. De beantwoording van deze vragen worden volgens de daarvoor geldende procedure eveneens aan u voorgelegd. Na de toezegging van Gedeputeerde Sietske Poepjes is direct een onafhankelijk onderzoe ker ingeschakeld om onderzoek uit te voeren naar de gemelde misstanden. Naast dit onderzoek zijn gesprekken gevoerd met de FNV, Bouwend Nederland en de Aannemersfederatie om meer grip te krijgen op de problematiek en de rol van verschillende par tijen hierin. In deze brief informeren wij u over de resultaten van de onafhankelijk onderzoeker en het onderzoeksrapport van ISZW. Beide onderzoeksrapporten zijn als bijlage bij deze brief ge voegd. Bij de start van het onderzoek hebben wij een aantal hoofdvragen gedefinieerd waarop wij een antwoord willen hebben. De hoofdvragen zijn: 1. Wat is er exact aan de hand bij de projecten Centrale As en Drachtsterweg en omge ving als het gaat om de vragen van de FNV? 2. Wat is de formele rol van de provincie hierin en; 3. hoe heeft de provincie deze rol vervuld? 4. Afhankelijk van het resultaat van het onderzoek: wat betekent de uitkomst van het onderzoek voor het inkoopbeleid van de provincie, mede in het licht van de op han den zijnde Wet Aanpak Schijnconstructies (onlangs vastgesteld door de Tweede Ka mer). In een Plan van Aanpak hebben wij tevens een aantal subvragen opgesteld. In de bijlage treft u een gedetailleerde beantwoording aan op de door ons geformuleerde onderzoeksvra gen. Conclusies onderzoek: De belangrijkste conclusies willen wij in deze brief aan u presenteren. In zijn algemeenheid is geconstateerd dat de problemen zoals die door de FNV zijn aange geven zich daadwerkelijk voordoen. Voor een belangrijk deel is de oorzaak gelegen in een interpretatieverschil tussen de uitzendbranche en de FNV (maar ook het Technisch Bureau Bouwnijverheid (hierna: TBB) en inmiddels ook de ISZW. -2 / 5 - Ons kenmerk:

3 provinsje fryslân provincie fryslân Ç) De volgende problemen zijn door de onafhankelijk onderzoeker gesignaleerd: 1. Ontoereikende arbeidsduurverrekening: de arbeidsduurverrekening wordt niet volledig toegekend. Deze afwijking heeft een geringe omvang, maar is wel een punt van aandacht. 2. Onduidelijke functie-inschaling: er zit in sommige gevallen een verschil in de functie in- schaling van de werknemer op de factuur die Aelbers aan Heijmans stuurt en de functie inschaling die vermeld staat in de loonadministratie. De reden hiervoor is dat Aelbers niet altijd kan voldoen aan de vraag van Heijmans. Aelbers probeert dan toch in de vraag te voorzien door een werknemer in te zetten die ingeschaald is in een andere functie. De werknemer krijgt vervolgens betaald naar de functie inschaling zoals deze is opgenomen in de loonadministratie. Dit kan afwijken van het bedrag dat Aelbers daadwerkelijk factu reert aan Heijmans. 3. Interpretatie werkingssfeerbepaling pensioenfondsen. Tussen het uitzendbureau en de CAO-partijen is sprake van een interpretatieverschil waardoor sprake kan zijn van een dubbele pensioen-afdracht. De afspraken hierover zijn onduidelijk. 4. Interpretatie artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid. Artikel 55 bepaalt onder meer dat de kosten voor voeding, behoorlijke huisvesting en verdere noodzakelijke verblijfkosten van de werknemer vergoed dienen te worden door de werkgever indien er sprake is van een verafgelegen werk. De interpretatie kwestie betreft het uitgangspunt van de woning van arbeidsmigranten zoals dit bedoeld wordt in dit artikel. Conform de uitleg van CAO partijen is dit de woning in het land van herkomst (bijvoorbeeld Polen) en is er sprake van verafge legen werk. Conform de uitleg van de uitzendonderneming is dit de (tijdelijke) woning in Nederland waardoor er geen sprake is van verafgelegen werk. Dit interpretatieverschil is het grootste probleem dat naar voren is gekomen in het onder zoek en werkt door in verschillende onderwerpen. Op 4juni 15 is de rechtszaak Rimec/TBB behandeld. Hierin wordt de interpretatiekwestie behandeld. De verwachting dat de uitspraak van de rechter meer duidelijkheid zal geven over de interpretatie van artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid. De uitspraak wordt eind juni 15 verwacht. Deze uitspraak zal ook duidelijkheid geven in onderhavige situatie. Het rapport van de ISZW toont aan dat bij AOK B.V. dezelfde punten spelen. Dit met dien verstande dat de ISZW een standpunt inneemt over de interpretatiekwesties en de lijn van de FNV volgt. Er is sprake van een landelijk probleem: Er is sprake van een generiek probleem, dat zich landelijk voordoet bij grote provinciale en rijksprojecten waar werknemers via dergelijke uitzendbureaus worden gedetacheerd. Het is een algemene werkwijze. Het onderzoeksrapport van de ISZW richt zich ook op meerdere projecten en constateert in meer of mindere mate dezelfde problematiek. De problemen zijn door de FNV ook bij andere grote opdrachtgevers gemeld. CJ -3/5- Ons kenmerk:

4 provinsje frys1n provincie fryslân b Huidige controle door de Provincie: De naleving van de CAO werd beschouwd een zaak te zijn van werkgevers en werknemers. 1 1 De controle op naleving is daarnaast complex, aangezien er sinds januari 2015 geen geldige CAO voor de Bouwnijverheid is. Veel werkgevers hanteren, in afwachting van een nieuwe CAO, de oude CAO voor de Bouwnijverheid. Tot nu toe was de rol van ons (evenals andere opdrachtgevers/overheden in de bouw) een CI) rol op afstand. Wij werken met maatschappelijk verantwoordelijke ondernemers, die bij de start van het werk verklaard hebben zich te houden aan de Nederlandse wet- en regelge ving en de naleving van de CAO voor de Bouwnijverheid. Op dit moment ligt de controle op naleving van de regels nadrukkelijk bij werkgevers en werknemers (SNCU voor toezicht op de naleving van de CAO s in de uitzendbranche en het Bureau naleving & werkingssfeer. Dit bureau is onderdeel van het Technisch Bureau Bouwnijverheid) of de ISZW (de vroegere arbeidsinspectie). Wij controleren volgens het huidige beleid de naleving van deze afspraak niet. Wel kijken wij periodiek naar de personeelsregisters en af en toe wordt op de bouwplaats een controle uitgevoerd of de werknemer op de bouwplaats wel geregistreerd is. Loonstro ken en de onderliggende arbeidscontracten bekijken wij niet. Deze specifieke kennis zit niet in de teams die de contracten bewaken. Andere grote opdrachtgevers werken op dezelfde manier. Wet Aanpak Schijnconstructies: Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een aantal maatregelen aan gekondigd om schijnconstructies bij het werken met buitenlandse arbeidskrachten tegen te gaan. Deze wet is inmiddels aangenomen door de Eerste Kamer en treedt 1juli 15 in wer king. Voor ons is voornamelijk het onderdeel ketenaansprakelijkheid voor CAO-Loon van belang in relatie tot de gemelde mogelijke misstanden door de FNV. Door deze ketenaansprakelijk heid zijn werkgever en opdrachtgever aansprakelijk voor het verschuldigde (CAO) loon. * -4/5- Onskenmerk:

5 provinsje fryslân provincie fryslân Vervolgacties: A: Wij zijn het eens met de FNV waar het gaat om misstanden met een ontoereikende arbeidsduurverrekening en onjuiste functie-inschaling. Wij eisen van de aannemers en uit zendbureaus dat deze misstanden gecorrigeerd worden. Wij controleren vervolgens of dit gedaan wordt. Deze misstanden worden met terugwerkende kracht hersteld.. B. Waar het toekomstige contracten betreft sluiten wij ons, vooralsnog, aan bij de lezing van CI) artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid zoals de FNV, TBB en de ISZW deze zien. Op het moment zoeken wij uit hoe deze lezing geplaatst dient te worden in ons aanbestedingsbe leid, de wijze waarop wij omgaan met buitenlandse werknemers en de huidige wet- en regelgeving. Zo moet rekening gehouden worden met de vraag of Europese regelgeving zich verzet tegen een opname van deze lezing van artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid in ons aanbestedingsbeleid. Ook wordt de nieuwe CAO voor de Bouwnijverheid afgewacht. De af spraken die hierin vastgelegd worden kunnen eveneens van invloed zijn op onderhavige kwestie. C. Waar het de lopende contracten betreft wachten wij de de uitspraak van de rechter inzake Rimec/TBB af. Dit betreft een uitspraak in eerste aanleg en daarom geen onherroepelijke uitspraak. De uitspraak kan vooreerst wel duidelijkheid geven over de wijze waarop wij als opdrachtgever artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid dienen te interpreteren. Indien TBB door de rechter niet in het gelijk wordt gesteld en de interpretatie van het uitzendbureau ge volgd wordt, betekent dit dat de lezing van TBB (en ook de FNV en de ISZW) niet gevolgd wordt. Voor ons betekent dat dat ons aanbestedingsbeleid ook niet aangepast wordt. Indien de rechter TBB in het gelijk stelt verwachten wij dat de rechter zich ook uit zal spreken over de vraag of deze interpretatie van artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid met terugwer kende kracht gevolgd dient te worden, of dat deze vanaf een bepaald moment geldend is. Indien het om terugwerkende kracht gaat dan vergen wij dit ook van de opdrachtnemer. Is dit niet het geval dan zullen wij ons aanbestedingsbeleid aanpassen. Gedeputeerde Staten van Fryslân, J.A. Jorritsma, voorzitter A.J. van den Berg, secretaris voor deze H.M. van Gils, loco-secretaris -5/5- Ons kenmerk:

6 Mogelijke misstanden arbeidsvoorwaarden bij de aanleg project Drachtsterweg Rapport van Bevindingen In opdracht van: Provincie Fryslân De heer S. Hoitinga Postbus HM LEEUWARDEN Auteur: VRO Certification Arjan Boer 10 juni 2015

7 Inhoudsopgave 1. Inleiding Achtergrond & aanleiding Doelstelling en reikwijdte Aanpak Conclusies en aanbevelingen Drachtsterweg Korte beschrijving project Drachtsterweg Opdrachtgever Hoofdaannemer en onderaannemers Melding FNV Algemeen Afbakening Aanleiding Misstanden Huisvesting Bevindingen Provincie Fryslân Project inschrijving Vraagspecificaties Basisovereenkomst Risicodossier Procedure niet naleving contractuele verplichtingen Onderaannemers Arbeidsvoorwaarden als risicofactor Bevindingen Heijmans Integrale Projecten BV Artikel 26 keten- en inlenersaansprakelijkheid Artikel 45 Wet op de identificatieplicht (WID) en Wet arbeid vreemdelingen (WAV) Controleprotocol en procedure bij misstanden Marktconforme tarieven Toepassing Bouw CAO Facturatie Aelbers Inzet personeel Inzet toeleveranciers Bevindingen Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV

8 7.1. Algemeen Korte beschrijving Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV Controleperiode en controleomvang Geconstateerde (mogelijke) afwijkingen Berekening indicatieve schadelast afwijkingen Huisvesting uitzendkrachten Project specifiek probleem of landelijk terugkerend probleem Bijlagen Bijlage 1 Overzicht geïnterviewde personen: Bijlage 2 Brief FNV aan Heijmans Bijlage 3 Brief FNV aan Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV Bijlage 4 Brief FNV aan Gedeputeerde Staten Bijlage 5 Brief Aelbers aan FNV Bijlage 6 Brief Heijmans aan FNV Bijlage 7 Certificaten, NEN4400-1, VCU, SNF en NBBU lidmaatschap Bijlage 8 Samenvatting berekende indicatieve schadelast Bijlage 9 Steekproef stamgegevens Bijlage 10 Beloning toeslagen/adv en uitbetaling netto loon Bijlage 11 Pensioen Bijlage 12 Berekening indicatieve schadelast uurbeloning Bijlage 13 Uitsplitsing en berekening indicatieve schadelast overwerk- en toeslaguren Bijlage 14 Berekening indicatieve schadelast ADV Bijlage 15 Berekening indicatieve schadelast toepassing ET-regeling in combinatie met Artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid Bijlage 16 Berekening indicatieve schadelast Artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid, tegemoetkoming voeding Bijlage 17 Foto Impressie huisvesting Bergumermeer

9 1. Inleiding 1.1. Achtergrond & aanleiding Op de bouwprojecten van de Provincie Fryslân worden, naast Nederlandse werknemers, regelmatig buitenlandse werknemers ingezet. Zo ook bij het project De Centrale As en in Leeuwarden bij de Drachtsterweg en omgeving. De FNV Bondgenoten heeft middels een brief aan Gedeputeerde Staten van de Provincie Fryslân een melding gedaan van misstanden omtrent de naleving van wet- en regelgeving waar het de betaling aan deze buitenlandse werknemers aangaat. Volgens de FNV zou er oneigenlijk gebruik worden gemaakt van de Extra Territoriale kosten regeling, zouden de uurlonen die aan de werknemers worden betaald te laag zijn, is de afdracht voor pensioenpremies foutief en worden in strijd met de CAO Bouwnijverheid kosten voor vervoer en huisvesting verrekend met het brutoloon. Voorgaande is voor de Provincie Fryslân aanleiding geweest om een onafhankelijk onderzoek in te laten stellen door VRO. VRO certificeert ondernemingen en ontwikkelt nieuwe certificeringen voor bijvoorbeeld brancheorganisaties. Al meer dan 30 jaar is VRO actief in het werkveld van flexibele arbeid. VRO is marktleider in het certificeren op eerlijke verloning, huisvesting en sociale en fiscale afdrachten Doelstelling en reikwijdte Het hoofddoel van de Provincie Fryslân is te achterhalen of en in welke mate er sprake is van misstanden op het gebied van toepassing van de arbeidsvoorwaarden bij de inzet van werknemers voor de hiervoor genoemde infrastructurele projecten. Het onderzoek richt zich op het project Drachtsterweg te Leeuwarden en dan specifiek op de toepassing van de arbeidsvoorwaarden van werknemers die op dit project worden ingezet. Bij het project Drachtsterweg zijn hoofdaannemer Heijmans N.V. en de onderaannemer c.q. ter beschikkingsteller van arbeid de uitzendonderneming Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV uit Doetinchem betrokken. Dit project is volgens de Provincie representatief voor de overige grote infrastructurele projecten in de Provincie Fryslân en bovendien is de combinatie Heijmans en Aelbers in de brief van de FNV aan gedeputeerde staten genoemd als samenwerking waar fouten worden gemaakt. Dit onderzoek richt zich dus niet op overige projecten. Naast het bovengenoemde project zal eveneens ingegaan worden op de vraag of er sprake is van een project specifiek probleem of dat er sprake is van een algemeen of soortgelijk probleem bij overige grote infrastructurele projecten in Nederland. Tot slot is er naar aanleiding van de brief van de FNV bij de Provincie de behoefte ontstaan om meer inzicht te krijgen in de diverse wet- en regelgeving inzake arbeidsvoorwaarden en het handhavingsspeelveld. Ook de actuele ontwikkelingen met betrekking tot veranderende wetgeving naar aanleiding van de Wet Aanpak Schijnconstructies is hierbij voor de Provincie van belang. 4

10 1.3. Aanpak Door de provincie is een plan van aanpak opgesteld, waarin vragen zijn opgenomen waarnaar onderzoek wordt verricht. Deze vragen zijn voor VRO leidend voor het onderzoek en worden beantwoord middels een fieldresearch alsmede een deskresearch. Het fieldresearch heeft plaats gevonden door middel van interviews met diverse belanghebbenden en een onderzoek ter plaatse bij de uitzendonderneming Aelbers. Per interview zijn vragen uitgewerkt. De resultaten uit de interviews en het onderzoek ter plaatse zijn input voor de deskresearch. Bij het onderzoek ter plaatse bij de uitzendonderneming is over de periode van 29 september 2014 t/m 23 maart 2015 een steekproef getrokken van 15 uitzendkrachten. In de steekproef zitten zowel niet permanent als wel permanent woonachtige uitzendkrachten in Nederland. In de steekproef zitten uitzendkrachten met uiteenlopende functies. Met bovengenoemde steekproef heeft VRO getracht een zo goed mogelijk beeld weer te geven van de omvang van de mogelijke misstanden. De resultaten van het onderzoek worden gerapporteerd in twee rapporten: - Een informatief rapport, waarin wordt ingegaan op relevante wet- en regelgeving en hoe het werk- en handhavingsveld eruitziet. - Het tweede rapport is gericht op de bevindingen van VRO naar aanleiding van de aangekaarte misstanden door de FNV. Voor u ligt het rapport van bevindingen. 5

11 2. Conclusies en aanbevelingen Het hoofddoel van de Provincie Fryslân is te achterhalen of en in welke mate er sprake is van misstanden op het gebied van toepassing van de arbeidsvoorwaarden bij de inzet van werknemers voor infrastructurele projecten. Op basis van het onderzoek ter plaatse bij de uitzendonderneming is VRO van mening dat de arbeidsduurverkorting niet volledig wordt toegekend. Er wordt een toekenning per uur gedaan die niet in alle gevallen volledig toereikend is. Dit betreft een afwijking met een geringe omvang. Met betrekking tot de uurbeloning heeft VRO een verschil in de functie op de factuur en in de loonadministratie vastgesteld. Indien de functie op de factuur gehanteerd wordt, is er een afwijking in de uurbeloning. Indien deze uitzendkrachten daarbij overwerkuren hebben gemaakt, ontstaan hier automatisch ook afwijkingen. De gehanteerde grondslag is dan te laag. Wij bevelen aan de werkelijk uitgeoefende functie op zowel de factuur als in de loonadministratie te vermelden. Op twee punten bestaat er een verschil in interpretatie. Het oplossen van dit interpretatieverschil valt buiten de scope van dit onderzoek. Dit betreft op de eerste plaats de naleving van artikel 55 vergoeding bouwplaatswerknemers bij verafgelegen werken uit de CAO voor de Bouwnijverheid. Er bestaat hier een interpretatieverschil tussen partijen bij de cao voor de Bouwnijverheid (en handhavingsinstanties TBB en SNCU) en de uitzendonderneming ondersteund door haar adviseurs. Partijen bij de CAO voor de Bouwnijverheid, waaronder Bouwend Nederland en de FNV, hebben uitleg over de juiste toepassing van het artikel gegeven. De handhavingsinstanties TBB en SNCU geven in een voorlichtingsnotitie van mei 2015 toelichting over de toepassing van dit artikel. Conform deze uitleg en toelichting is er sprake van een afwijking op grond van artikel 55. Het interpretatieverschil zit in de bepaling of er sprake is van een verafgelegen werk. Leidend hierin is de woonplaats van de werknemer. Is dit de woonplaats in het woonland (bijvoorbeeld Duitsland) of is dit de tijdelijke verblijfplaats in Nederland? De uitzendonderneming is van mening dat dit de tijdelijke verblijfplaats is en partijen bij de CAO voor de Bouwnijverheid zijn van mening dat dit de woonplaats in het woonland is. De uitzendonderneming is hiernaast van mening dat het artikel in strijd is met het vrij verkeer van werknemers op grond van Europees Recht. Indien de uitleg van CAO partijen wordt gevolgd en er dus sprake is van een afwijking van artikel 55 is er ten opzichte van de loonsom sprake van een afwijking van een aanzienlijke omvang. Er is hierbij uitsluitend sprake van een afwijking bij uitzendkrachten die niet permanent woonachtig zijn in Nederland. Het tweede verschil in interpretatie betreft de werkingssfeerbepalingen in het bedrijfstakpensioenfonds personeelsdiensten (StiPP) en bedrijfstakpensioenfonds Bouw. Met betrekking tot de werkingssfeerbepalingen in de bedrijfstakpensioenfondsen is er mogelijk een dubbeling. De uitzendkracht zou zowel onder het bedrijfstakpensioenfonds personeelsdiensten als onder het bedrijfstakpensioenfonds bouw vallen, waardoor de onderneming twee verplichte pensioenafdrachten heeft. 6

12 De uitzendonderneming past bij instroom in StiPP deze pensioenregeling gedurende het gehele dienstverband toe. Uitzendkrachten die reeds een verleden hebben opgebouwd bij pensioenfonds Bouw worden vanaf het begin hierbij aangesloten en gedurende het gehele dienstverband blijven zij hierbij aangesloten. Naar aanleiding van de interpretatieverschillen bevelen wij aan om deze verschillen zo snel mogelijk helder te krijgen. Met betrekking tot artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid bevelen wij aan dit, middels overleg tussen belanghebbenden of middels een juridische analyse van bestaande en/of toekomstige rechtspraak waarin artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid wordt besproken, definitief helder te krijgen. In de bodemprocedure in de zaak tussen Technisch Bureau Bouwnijverheid en Rimec wordt eind juni een uitspraak verwacht. In deze zaak wordt verwacht dat er meer duidelijkheid of definitieve duidelijke omtrent het artikel 55 wordt gegeven. Inzake het bedrijfstakpensioenfonds bevelen wij aan om van beide bedrijfstakpensioenfondsen duidelijkheid te vragen omtrent de mogelijk dubbele verplichte pensioenafdracht. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat de door de FNV aangekaarte misstanden geen situaties betreffen die specifiek plaatsvinden op de bouwlocaties waarbij Aelbers, Heijmans en/of de Provincie Fryslân bij betrokken zijn. De geïnterviewde personen geven aan dat de aangekaarte situaties op bouwlocaties door het hele land plaatsvinden. Tot slot bevelen wij de Provincie Fryslân aan om risico s omtrent wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden beter in kaart te brengen. Het voorstel Wet Aanpak Schijnconstructies zorgt ervoor dat opdrachtgevers meer verantwoordelijkheid moeten nemen om ervoor te zorgen dat hoofdaannemers en onderaannemers zich houden aan arbeidsvoorwaarden. Hierbij is het van belang dat de Provincie een dossier opbouwt waarin is opgenomen dat er alles aan wordt gedaan om te voorkomen dat niet conform wet- en regelgeving door aannemers en onderaannemers wordt gewerkt. Wij noemen dit een disculpatiedossier. Op grond van ILO verdrag 94 hebben overheidsinstanties een zorgplicht dat de juiste arbeidsvoorwaarden bij de uitvoering van overheidsopdrachten worden betaald. Mocht er niet aan deze zorg worden voldaan dan kan door een derde melding worden gedaan bij de ILO. Deze organisatie zal dan beoordelen of er in strijd met het verdrag wordt gewerkt en kan sanctioneren als dit het geval is. 7

13 Disclaimer Daar onze constateringen voort komen uit steekproeven en deelwaarnemingen, kan de feitelijke omvang van de bevinding afwijken. Wij raden het onderzochte bedrijf aan om bij het nemen van herstel- en beheersmaatregelen de omvang uit te breiden tot de gehele populatie uitzendkrachten. Wij wijzen erop dat de uitkomsten van dit onderzoek niet zonder meer gelden na de datum van het onderzoek, omdat nadien veranderingen kunnen zijn doorgevoerd. Dit rapport is met zorg door VRO opgesteld ten behoeve van het onderzoek naar mogelijke misstanden op het gebied van arbeidsvoorwaarden bij de aanleg van de Drachtsterweg en dient voor geen andere doeleinden te worden gebruikt. Eigendoms- en auteursrecht van dit rapport behoort toe aan VRO. Niets van dit rapport mag door derden worden gedupliceerd of hergebruikt in welke vorm dan ook zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van VRO. Hoewel de informatie in dit rapport met grootst mogelijke zorgvuldigheid is samengesteld kan VRO geen garantie geven dat deze informatie juist en/of volkomen is en/of blijft. VRO kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de eventuele gevolgen, zoals schade (in elk mogelijke vorm) of gederfde winst, op welke wijze of grondslag dan ook ontstaan als gevolg van het gebruik (of juist de onmogelijkheid van gebruik), het vertrouwen op of acties ondernomen naar aanleiding van informatie in dit rapport. Indien u dit rapport gebruikt, wordt u geacht van het bovenstaande te hebben kennisgenomen. 8

14 3. Drachtsterweg Het project Drachtsterweg is onderdeel van een overkoepelend project Leeuwarden Vrij-Baan. Doel hiervan is om Leeuwarden beter bereikbaar te maken. Rijkswaterstaat, provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden zetten zich hiervoor gezamenlijk in. Leeuwarden Vrij-Baan betreft een groot en meerjarig infra-programma met ongeveer veertig projecten, waarvan het project Drachtsterweg er één is. Het programma gaat in totaal over ongeveer 750 miljoen. Leeuwarden Vrij-Baan loopt van 2010 tot en met In tien jaar stemmen Rijkswaterstaat, Provincie Fryslân en Gemeente Leeuwarden alle werkzaamheden zorgvuldig op elkaar af Korte beschrijving project Drachtsterweg Het project Drachtsterweg bestaat uit een viertal hoofdpunten, namelijk: Drachtsterplein: De aanleg van een compact kruispunt met verkeerslichten, half verhoogd uitgevoerd, met vier half verdiepte fietstunnels en met een vrije rechtsaf baan de stad in naar de Hemrik. Kanaalkruising: De bouw van een aquaduct voorzien van 2 x 2 rijstroken en een ruim fiets-voetpad aan de westzijde. Kruising Goutum/Zuiderburen/Hempens-Teerns: De aanleg van een verdiept gelegen ongelijkvloerse aansluiting die verdiept wordt doorgezet richting aquaduct, inclusief fietsroute Goutum - Noord - Zuiderburen- Noord. De aanleg van een fiets- en sloepenroute Goutum/Zuiderburen/Hempens-Teerns/Wiarda. De opdracht aan de hoofdaannemer vond formeel plaats in januari Na een jaar van voorbereidende werkzaamheden vond de daadwerkelijke start van de werkzaamheden op de locatie Drachtsterweg plaats in januari De verwachte oplevering van het project is december Opdrachtgever De opdrachtgever van het project Drachtsterweg is de Provincie Fryslân Hoofdaannemer en onderaannemers De aanneming van het project is gedaan door twee hoofdaannemers, waarvan Heijmans Integrale Projecten BV het grootste gedeelte heeft aangenomen. Heijmans voert als hoofdaannemer ongeveer 80% van het project uit, waarbij een aanneemsom van ruim 32 miljoen euro is gemoeid. Naast de aanleg van het project voert Heijmans eveneens de sloop van de bestaande brug uit. Heijmans werkt met vele onderaannemers, waarvan Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV er één is. Naast dit uitzendbureau wordt er op het project een andere uitzendonderneming ingezet door Heijmans, namelijk AOK BV uit Beers Noord-Brabant. 9

15 4. Melding FNV 4.1. Algemeen Op 3 februari 2015 heeft de FNV een brief gestuurd naar Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV en Heijmans N.V. met als onderwerp: niet correct naleven NBBU CAO en ernstige (cao-) overtredingen bij opdrachtnemers Heijmans. De brieven treft u aan in de bijlage 2 en 3. Op deze brieven is door zowel Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV als door Heijmans Infra BV gereageerd. De brieven treft u aan in bijlage 5 en 6. Op 5 februari 2015 is een brief aan Gedeputeerde Staten gepubliceerd op een regionale nieuwswebsite Hallo Leeuwarden. 1 Een afschrift van de brief treft u eveneens aan in de bijlage. Deze brief is voor de Provincie aanleiding geweest om de mogelijke misstanden te laten onderzoeken Afbakening Het onderzoek richt zich op de combinatie Heijmans en Aelbers bij de aanleg van het project Drachtsterweg. Volgens de FNV zijn er bij meerdere projecten, waarbij de provincie opdrachtgever is, soortgelijke misstanden. Bovendien zijn door de FNV de vermeende misstanden niet alleen bij de uitzendonderneming Aelbers geconstateerd, maar ook bij andere uitzendondernemingen. Een uitzendonderneming die hierbij specifiek werd benoemd is AOK BV uit Beers NB Aanleiding Vraag: Wat is de aanleiding voor met melden van de misstanden door de FNV? Aanpak: Aan de FNV is in een interview gevraagd hoe de gemelde misstanden onder de aandacht zijn gekomen. Antwoord: FNV komt regelmatig op bouwplaatsen of projecten waar men werknemers aanspreekt. Hierbij worden arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden besproken. Hierbij passeren ook loonstroken van de werknemers de revue. In het interview met de FNV is aangegeven dat over de arbeidsvoorwaarden van Nederlandse werknemers ingezet door Aelbers weinig valt op of aan te merken. De misstanden vinden plaats bij de buitenlandse werknemers vooral van Duitse en Poolse afkomst Misstanden Vraag: Zijn de geformuleerde (mogelijke) misstanden in de brief van de FNV aan Gedeputeerde Staten volledig of zijn er nog andere mogelijke misstanden volgens de FNV? Aanpak: Aan de FNV is de bovengenoemde vraag in een interview voorgelegd. Antwoord:

16 De FNV heeft de volgende misstanden genoemd in haar brief aan Gedeputeerde Staten: 1. Beloning onder CAO niveau (te lage uurbeloning); 2. Foutieve afdracht voor pensioenpremies; 3. Oneigenlijke toepassen ET-kosten regeling (extra territoriale kosten) waarbij sprake lijkt van belastingontduiking. Naast de bovenstaande misstanden is uit het interview naar voren gekomen dat de ADV toekenning onvolledig is. Het oneigenlijk toepassen van de ET-kosten regeling heeft te maken met artikel 55 Vergoeding bij verafgelegen werken uit de CAO voor de Bouwnijverheid. De uitleg van de FNV hierbij is dat de kosten van huisvesting vergoed moet worden door de werkgever (Aelbers). Aangezien er sprake is van een vergoeding door de werkgever is er geen sprake meer van ET-kosten voor de werknemer waarmee ook de uitruil regeling hiervan niet toegepast kan worden. Voor een verder toelichting over artikel 55 verwijs ik u naar het informatieve rapport. Op de (mogelijke) misstanden wordt verderop in het rapport ingegaan Huisvesting Vraag: Provincie Fryslân heeft VRO verzocht om te achterhalen hoe buitenlandse werknemers die worden ingezet worden gehuisvest en welke prijs zij daarvoor betalen. Huisvesting wordt niet in de brief van de FNV aan Gedeputeerde Staten genoemd. Wat is de indruk van de FNV van de door Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV georganiseerde huisvesting voor buitenlandse uitzendkrachten? Welke prijs dienen deze uitzendkrachten te betalen? Aanpak: Aan de FNV is de bovengenoemde vraag voorgelegd. Hiernaast zijn bij het onderzoek bij de uitzendonderneming (aanvullende) arbeidsovereenkomsten en loonstroken gecontroleerd om de prijs voor huisvesting vast te stellen. Antwoord: De indruk die de FNV heeft over de huisvesting waar uitzendkrachten van Aelbers worden gehuisvest is netjes. De FNV is alleen van mening dat de kosten voor de uitzendkracht hiervan te hoog zijn, namelijk 180,- per uitzendkracht per week, een en ander los gezien met mogelijke misstand met betrekking tot artikel 55. Uit het onderzoek bij de uitzendonderneming blijkt dat de inhouding voor huisvesting niet 180,- per week is, maar 100,- per week. Het bedrag ad 180,- is namelijk opgebouwd uit 100,- voor huisvesting en 80,- voor vervoerskosten van en naar het woonland. 11

17 5. Bevindingen Provincie Fryslân 5.1. Project inschrijving Het project is middels een uitgewerkt inschrijvingsleidraad door de Provincie in de markt gezet in het kader van openbare aanbesteding. Heijmans heeft hierop ingeschreven. In de bijlage van het inschrijvingsleidraad is een Verklaring inzake arbeidsbescherming en arbeidvoorwaarden opgenomen. De aannemer dient hierin het volgende te verklaren: Ondergetekende verklaart dat bij de inschrijving Verdiepte ligging Drachtsterweg inclusief aquaduct te Leeuwarden KN rekening is gehouden met de verplichtingen uit hoofde van de bepalingen inzake de arbeidsbescherming en arbeidsvoorwaarden, die gelden op de plaats waar de verrichting wordt uitgevoerd. De aannemer verklaart hiermee dat met de arbeidsvoorwaarden die gelden op de locatie van de Drachtsterweg rekening is gehouden. De aannemer verklaart hierbij niet dat de arbeidsvoorwaarden ook daadwerkelijk worden toegepast door haarzelf en haar onderaannemers/uitleners Vraagspecificaties Bij het uitgewerkte inschrijvingsleidraad behoren eveneens zogenaamde Vraagspecificaties. Hiervan bestaan 2 delen, namelijk Vraagspecificatie 1 en Vraagspecificatie 2. In het tweede deel is een paragraaf opgenomen Organisatiemanagement met als doel: Waarborgen dat het bij het werk ingezette personeel er aan bijdraagt dat het werk op een beheerste wijze tot stand komt en kan worden beheerd en onderhouden. De aannemer verplicht zich hierbij om een drietal activiteiten uit te voeren, namelijk: Opstellen van een Organisational Breakdown Structure (OBS) en functieprofielen. Bereikbaarheid van sleutelfunctionarissen. Naleven Wet arbeid vreemdelingen (Wav). Een uitgewerkte OBS geeft aan hoeveel mensen er nodig zijn, met welke kwaliteiten en op welk moment met welke duur. De bereikbaarheid van sleutelfunctionarissen betreft bereikbaarheid en vervanging van sleutelfunctionarissen. Hiernaast dient er een 24/7 bereikbaarheid te zijn. Met betrekking tot de Wet arbeid vreemdelingen worden uitgebreide voorwaarden overeengekomen. Van alle vreemdelingen op de werkplaats (dus ook van onderaannemers) dient een administratie te worden bijgehouden. De administratie, identiteitsvaststelling en vaststelling bevoegdheid tot arbeid wordt eveneens namens de Provincie door de aannemer verricht. Hierbij wordt eveneens overeengekomen dat de Provincie bevoegd is inzage te krijgen in deze administratie op eerste verzoek. 12

18 5.3. Basisovereenkomst De Provincie heeft het aangenomen project vastgelegd in een Basisovereenkomst met bijbehorende Annexen met datum 15 januari 2013, die door zowel de Provincie als de aannemer Heijmans ondertekend is op 22 januari In deze overeenkomst zijn verder geen afspraken opgenomen met betrekking tot naleving van arbeidsvoorwaarden op het gebied van CAO, behoudens de verwijzing naar de voorwaarden UAV-GC De UAV-GC 2005 staat voor Uniforme Administratieve Voorwaarden voor Geïntegreerde Contractvormen In deze voorwaarden wordt in paragraaf 11 gewezen op Wettelijke voorschriften en beschikkingen vanuit overheidswege. Het is hierbij niet eenduidig vast te stellen of verplichtingen uit bijvoorbeeld CAO s, die door private partijen zijn afgesloten, hier ook onder vallen. In de annex Vraagspecificaties 2 worden wel eisen gesteld ten aanzien van naleving van de Wet Arbeid Vreemdelingen, Social Return beleid (werklozen/werkzoekenden en/of jongeren) en Arbeidsomstandigheden Risicodossier De provincie heeft naast de contractuele vastleggingen een risicodossier aangelegd voor het project. In dit dossiers worden alle risico s gewogen, geregistreerd en bijgehouden. De melding van de FNV is hier eveneens als risico opgenomen. De beheersmaatregelen en risico eigenaar zijn in dit document weergegeven. De beheersmaatregelen betreffende de melding van de FNV betreffen dat een deskundige onderzoekt of de berichtgeving juist is en dat contractuele toetsing en monitoring plaatsvindt Procedure niet naleving contractuele verplichtingen Vraag: Welke procedure heeft de Provincie bij (vermoeden van) niet naleving van wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden? Aanpak: Middels een interview en een deskresearch is bovengenoemde vraag beantwoord. Naar aanleiding van het interview heeft VRO inzage gekregen in de overeenkomst tussen de opdrachtgever Provincie Fryslân en de hoofdaannemer Heijmans. Antwoord: Boetebeding In de basisovereenkomst is een boetebeding opgenomen in het geval van niet naleving van de contractuele verplichtingen door de hoofdaannemer. De boetebepalingen hebben betrekking op de (niet naleving van) UAV-GC 2005, op het niet halen van de CO2 norm en een overige boeteregeling. De overige boeteregeling bestaat uit een puntensysteem nalatigheden contractverplichtingen, veiligheid en maatschappelijke schade. Per gebeurtenis / per keer / per kalenderdag van niet nakomen van de verplichtingen, wordt een punt toegewezen aan de betreffende categorie, bestaande uit: contractuele verplichtingen; hinder / omgeving; logistiek;

19 het niet nakomen van door of vanwege de opdrachtgever gegeven opdrachten; schade aan meetgegevens (5 kortingspunten per overtreding); veroorzaken van bouwverkeer door woonwijken (5 kortingspunten per overtreding); niet nakomen van de bij het aangeboden C02-ambitieniveau behorende doelstelling en maatregelen (5 kortingspunten per overtreding). Ingebrekestelling Indien na opleggen van boetebedragen de naleving van contractuele verplichtingen blijft voortduren, volgt een waarschuwing van ingebrekestelling. Na de waarschuwing volgt de daadwerkelijke ingebrekestelling en zullen betalingen stop gezet worden. Ontbinding Na de ingebrekestelling en voortduring van niet naleving van contractuele verplichtingen volgt ontbinding van de overeenkomst. Ontbinding van de overeenkomst is voor de Provincie het uiterste middel dat liever niet toegepast wordt. Vraag: Waar is de Provincie toe verplicht bij (een vermoeden van) niet naleving van wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden? Aanpak: Middels een interview met de Provincie en een advocaat en vervolgens een deskresearch is bovengenoemde vraag beantwoord. Antwoord: Conform het ILO verdrag 94 dienen overheidsinstanties passende maatregelen te treffen om te garanderen dat de lonen die conform wet- en regelgeving geldend voor de opdrachtnemer worden voldaan aan werknemers. De maatregelen dienen ervoor te zorgen dat het betrokken loon van werknemers (met inbegrip van de toelagen), gewerkte uren en andere voorwaarden van arbeid niet minder gunstig zijn dan die gelden voor hetzelfde werk in de lidstaat, waaronder arbeidsvoorwaarden die voortvloeien uit Cao s. In de overeenkomst met de hoofdaannemer wordt hier aandacht aan besteed. Controle en/of monitoring hierop vindt niet aantoonbaar plaats Onderaannemers Vraag: Worden onderaannemers (ingezet door Heijmans) door de Provincie Fryslân verplicht om relevante wet- en regelgeving toe te passen? Aanpak: Middels een interview met de Provincie Fryslân en een deskresearch is bovengenoemde vraag beantwoord. Naar aanleiding van het interview heeft VRO inzage gekregen in de overeenkomst tussen de opdrachtgever Provincie Fryslân en de hoofdaannemer Heijmans. Antwoord: Alle contracten worden rechtstreeks met de hoofdaannemer afgesloten. Hierin worden door de Provincie voorwaarden gesteld aan de in te zetten onderaannemers. De 14

20 voorwaarden die de Provincie stelt gaan tot en met de tweede schakel (hoofdaannemer en onderaannemer/uitlener). Er wordt geen overeenkomst gesloten tussen de Provincie en de onderaannemer. Indien de onderaannemers niet voldoen aan de contractuele verplichtingen tussen provincie en Heijmans dan is het voor de Provincie niet mogelijk om de onderaannemers hierop aan te spreken Arbeidsvoorwaarden als risicofactor Vraag: Ziet de Provincie Fryslân arbeidsvoorwaarden als een risicofactor? Aanpak: Middels een interview met de Provincie Fryslân en een deskresearch is bovengenoemde vraag beantwoord. Naar aanleiding van het interview heeft VRO inzage gekregen in het risicodossier van de Provincie Fryslân. Antwoord: Gezien de actuele ontwikkelingen op het gebied van arbeidsvoorwaarden komt dit in risicoanalyses prominenter naar voren. Dit komt enerzijds door de melding van de FNV, maar anderzijds wordt dit gevoed vanuit in ontwikkeling zijnde wetgeving, namelijk de Wet Aanpak Schijnconstructie. Uit het interview met de Provincie komt naar voren dat het contractteam van de Provincie meer nadruk zal leggen op de risicofactor arbeidsvoorwaarden. Hiernaast zullen arbeidsvoorwaarden een vaste onderdeel gaan uitmaken van het risicodossier. 15

21 6. Bevindingen Heijmans Integrale Projecten BV Heijmans Integrale Projecten BV is de vennootschap die het project Drachtsterweg als hoofdaannemer heeft aangenomen. Heijmans voert voor een belangrijk deel de werkzaamheden zelf uit, maar maakt daarnaast ook veelvuldig gebruik van onderaannemers. Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV is als uitzendonderneming een van deze onderaannemers. De afgelopen jaren heeft Heijmans een kam gehaald door het aantal uitzendondernemingen waarvan zij gebruik maakt. De resterende uitzendondernemingen worden momenteel aangemerkt als preferred suppliers. In de overeenkomsten met de uitzendondernemingen zijn geen afname verplichtingen opgenomen en deze kunnen volgens Heijmans per direct worden opgezegd of kan een inleenstop worden gehanteerd. Tussen Aelbers en Heijmans is een overeenkomst getekend, waarin afspraken met betrekking tot functies, voorwaarden en tariefstelling zijn vastgelegd. Hiernaast zijn op deze overeenkomst de algemene inkoop- en onderaannemingsvoorwaarden 3 van Heijmans van toepassing met uitzondering van de artikelen artikel 20, 21, 30 t/m 35 en 36 t/m 45. Onderstaand worden de relevante artikelen besproken Artikel 26 keten- en inlenersaansprakelijkheid In artikel 26 is de keten- en inlenersaansprakelijkheid opgenomen. Met betrekking tot de melding van de FNV valt hierover het volgende op te merken. In artikel 26 lid 10 is opgenomen dat: Indien de opdrachtnemer zijn verplichtingen, op grond van de CAO-Bouwbedrijf of enige andere CAO, jegens zijn werknemers niet nakomt, en de opdrachtgever aansprakelijk wordt gesteld deze verplichtingen na te komen, heeft de opdrachtgever jegens de opdrachtnemer verhaal voor het gehele bedrag te vermeerderen met wettelijke rente vanaf het tijdstip van betaling door de opdrachtgever. Met andere woorden het eventuele bedrag waarvoor Heijmans op grond van de CAO voor de Bouwnijverheid aansprakelijk wordt gesteld kan Heijmans verhalen op Aelbers. In de voorwaarden wordt niet vermeld dat Aelbers zich dient te houden aan de bepalingen uit de CAO voor de Bouwnijverheid. De melding van de FNV had naast de misstanden vanuit de CAO voor de Bouwnijverheid ook betrekking op de bedrijfstakpensioenfondsen StiPP en Bouw. Hiervoor is in de voorwaarden niets opgenomen met betrekking tot verplichte naleving door Aelbers danwel met betrekking tot aansprakelijkheidsstelling Artikel 45 Wet op de identificatieplicht (WID) en Wet arbeid vreemdelingen (WAV) In artikel 45 zijn voorwaarden opgenomen met betrekking tot de Wet op de identificatieplicht (WID) en Wet arbeid vreemdelingen (WAV). In dit artikel zijn verplichting voor de opdrachtnemer opgenomen met betrekking tot het voldoen aan deze wetgeving. Met betrekking tot de melding van de FNV is dit artikel niet van belang. 3 cb7763d9c66e/algemene_inkoop-_en_onderaannemingsvoorwaarden.pdf 16

22 Bijzonder hierbij is wel dat dit artikel in de overeenkomst tussen Aelbers en Heijmans wordt uitgesloten. Juridisch gezien is dit niet mogelijk. Er bestaat immers een wettelijke verplichting toe, waarop Inspectie SZW handhaaft. Binnen de Wet Aanpak Schijnconstructies wordt dit bovendien aangescherpt. De werkgever wordt verplicht om binnen 48 uur na de vordering van het toezicht houden de identiteit vast te stellen en te verstrekken van een persoon waarvan op grond van feiten en omstandigheden het vermoeden bestaat dat hij arbeid voor hem verricht of heeft verricht. Deze aanscherping zou noodzakelijk zijn omdat de bestaande verplichting volgens de jurisprudentie niet meer inhoudt dan een inspanningsverplichting Controleprotocol en procedure bij misstanden Vraag: Op welke wijze borgt de aannemer de naleving van de wet- en regelgeving bij zichzelf en zijn onderaannemers (is er zoiets als een controleprotocol)? Aanpak: Middels een interview met Heijmans en inzage in de overeenkomst tussen Heijmans en Aelbers is deze vraag onderzocht. Antwoord: Tussen partijen is geen controleprotocol afgesproken. Uit het interview met Heijmans is wel naar voren gekomen dat overeenkomsten gecontroleerd en geëvalueerd worden. Deze controles en evaluaties vinden echter niet periodiek plaats, maar vloeien voort uit risicoanalyses. Mochten er signalen zijn van misstanden dan wordt eerst de betreffende uitzendonderneming om toelichting verzocht. Heijmans kan hierbij het beroep op uitzendkrachten opschorten aangezien zij geen verplichte afname heeft. Vraag: Kan Provincie Fryslân beschikken over de controleprotocol van Heijmans? Aanpak: Middels een interview met Heijmans en inzage in de overeenkomst tussen Heijmans en Aelbers is deze vraag onderzocht. Antwoord: Heijmans beschikt niet over een controleprotocol Marktconforme tarieven Vraag: Controleert Heijmans of de onderaannemer marktconforme tarieven hanteert, waarmee kan worden voldaan aan wet- en regelgeving? Aanpak: Middels een interview met Heijmans en inzicht in de overeenkomst tussen Heijmans en Aelbers is deze vraag onderzocht. Hiernaast zijn de gehanteerde tarieven vastgesteld op de facturen die Aelbers verstuurt naar Heijmans. 17

23 Antwoord: Voordat de overeenkomst ondertekend wordt, wordt door Heijmans onderzocht of de geoffreerde tarieven marktconform zijn en of met deze tarieven de verplichtingen uit hoofde van de CAO voor de Bouwnijverheid kunnen worden nageleefd. Aelbers hanteert tarieven van meer dan 30,- per gewerkt uur, waarmee Heijmans van mening is dat Aelbers hiermee aan de verplichtingen kan voldoen. Er worden hierbij gedifferentieerde tarieven gehanteerd naar functie, Nederlandse werknemers, EER medewerkers en Poule medewerkers. Hiernaast zijn afspraken gemaakt over onregelmatige werktijden en overwerk. Hiernaast heeft Heijmans inzicht gekregen in de salaristabellen die door Aelbers worden gehanteerd Toepassing Bouw CAO Vraag: Welke CAO en/of arbeidsvoorwaarden regeling is bij de Heijmans van toepassing en dienen uitzendonderneming toe te passen? Aanpak: Middels een interview met Heijmans en inzicht in de overeenkomst tussen Heijmans en Aelbers is deze vraag onderzocht. Hiernaast is de cao voor de Bouwnijverheid geraadpleegd. Antwoord: Heijmans is lid van Bouwend Nederland en daarmee vanuit het lidmaatschap gebonden aan de CAO voor de Bouwnijverheid. In de bouw CAO wordt onderscheid gemaakt tussen Bouwplaatspersoneel en Uitvoerend Technisch Administratief (UTA) personeel. Bouwplaatspersoneel wordt bij Heijmans beloond conform de CAO. Voor het UTA personeel heeft Heijmans tussenschalen ontwikkeld, aangezien in de CAO alleen een begin en eindsalaris is opgenomen Facturatie Aelbers Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat Aelbers factureert aan Heijmans Civiel BV Noord Nederland. De facturen worden niet gericht aan de hoofdaannemer Heijmans Integrale Projecten BV Inzet personeel Door Heijmans is onderzocht waar vandaan de inzet van personeel geografisch gezien vandaan komen. Dit betreft personeel dat wordt ingezet bij het project Drachtsterweg en betreft zowel eigen personeel als ingehuurd personeel. Wij hebben dit niet onderzocht of geverifieerd. 18

24 Uit het onderzoek van Heijmans is de volgende inzet van personeelsverhouding gekomen: Medewerker woonachting in Wegenbouw Civiele bouw Integrale projecten (incl. Ontwerp) Fryslân 85% 20% 35% Overig Nederland 15% 65% 65% Buitenland 0% 12% 0% Totaal 100% 100% 100% 6.8. Inzet toeleveranciers Hiernaast heeft Heijmans onderzocht wat de omzetverhouding is tussen toeleveranciers van het project binnen en buiten Fryslân. Deze omzetverhouding is niet door ons onderzocht of geverifieerd. Het onderzoek van Heijmans leidt tot de volgende omzetverhouding bij toeleveranciers: Toeleverancier afkomstig uit Wegenbouw Civiele bouw Intergrale Projecten (incl. Ontwerp) Fryslân 20% 25% Nvt Overig Nederland 80% 75% Nvt Totaal 100% 100% Nvt 19

25 7. Bevindingen Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV 7.1. Algemeen Vraag: In dit hoofdstuk zal antwoord worden gegeven op de volgende vraag: Wat is de exacte aard en omvang van het probleem, zoals de FNV in haar brief aan Gedeputeerde Staten heeft aangegeven? Aanpak: Aan de hand van een interview met de FNV zijn de exacte (mogelijke) misstanden in kaart gebracht, zie hiervoor hoofdstuk 4. Op basis hiervan zijn de mogelijke misstanden in kaart gebracht en vervolgens als basis gebruikt voor het onderzoek ter plaatse bij Aelbers. Bij het onderzoek ter plaatse is een steekproef getrokken van 15 personen. Deze steekproef is getrokken uit de facturen die Aelbers aan Heijmans heeft gestuurd in het kader van het project Drachtsterweg in de periode vanaf t/m De uitzendkrachten in de steekproef zijn zowel permanent (4 steekproefpersonen) als niet permanent (11 steekproefpersonen) woonachtig in Nederland en betreffen uitzendkrachten met uiteenlopende functies. Uit de bijlage Steekproef stamgegevens blijkt onder andere het woonland van de uitzendkrachten en welke functies de uitzendkrachten hebben. Antwoord(en): In de paragraaf 7.4. wordt per mogelijke misstand antwoord gegeven. De bevindingen bij Aelbers zijn middels een conceptrapport aan Aelbers gecommuniceerd en Aelbers is in de gelegenheid gesteld om hier middels hoor- en wederhoor op te reageren. De reactie van Aelbers is verwerkt in het rapport Korte beschrijving Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV De onderneming Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV (hierna: de onderneming), ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder dossiernummer heeft haar activiteiten op het uittreksel van de Kamer van Koophandel omschreven als: Werving, selectie en het uitzenden van personeel. De onderneming is gecertificeerd voor de norm NEN , VCU en SNF. Hiernaast is de onderneming lid van brancheorganisatie NBBU. Afschriften van deze certificeringen zijn opgenomen in bijlage Controleperiode en controleomvang In onderstaande tabel is de controleperiode opgenomen waarop deze rapportage betrekking heeft. Nr. Periode Werkingssfeer Project Geschat feitelijk loon t/m NBBU CAO voor Ingezet personeel Uitzendkrachten project Drachtsterweg t/m NBBU CAO voor Ingezet personeel Uitzendkrachten project Drachtsterweg t/m NBBU CAO voor Ingezet personeel Uitzendkrachten project Drachtsterweg Totaal

26 7.4. Geconstateerde (mogelijke) afwijkingen De geconstateerde (mogelijke) afwijkingen zijn gebaseerd op een steekproefsgewijze selectie van verkoopfacturen uit de controleperiode van 29 september 2014 t/m 23 maart De afwijkingen kunnen leiden tot een berekening van een indicatieve schadelast dan wel een schadelast Pro Memorie. De indicatieve schadelast wordt berekend aan de hand van een extrapolatie op basis van de geconstateerde afwijkingen in de steekproef en het totale loon van de uitzendkrachten die ingezet worden bij het project Drachtsterweg Pensioen Vraag: Vinden pensioenafdrachten correct plaats conform de wet bedrijfstakpensioenfondsen personeelsdiensten (StiPP) en bouw? Wordt hierbij de juiste grondslag gehanteerd? Aanpak: Middels een steekproef zijn de afdrachten aan pensioenfondsen vastgesteld. Deze zijn vastgesteld aan de hand van de loonstroken en de opgelegde nota s door enerzijds pensioenfonds StiPP en anderzijds het pensioenfonds Bouw. Hiernaast zijn de werkingssfeerbepalingen van beide pensioenfondsen geraadpleegd. Antwoord: De onderneming past zowel de pensioenregeling van StiPP als de pensioenregeling van de Bouw toe. Uit het interview met de onderneming en de steekproef is de werkwijze vastgesteld. Toepassing pensioenfonds StiPP StiPP wordt toegepast bij uitzendkrachten die niet eerder aangemeld waren bij het pensioenfonds van de Bouw. Deze uitzendkrachten doorlopen de StiPP fasen en blijven ook onder het StiPP pensioen vallen. De uitzendkrachten gaan niet over naar het pensioenfonds van de Bouw. Toepassing pensioenfonds Bouw Uitzendkrachten die in dienst komen bij de onderneming en bij vorige werkgevers reeds een pensioenopbouw hebben gehad bij pensioenfonds voor de Bouw worden vanaf de start van het dienstverband aangemeld bij het pensioenfonds voor de Bouw. Deze uitzendkrachten blijven hierbij aangemeld. Aangifte en betaling De bovengenoemde toepassing pensioenfondsen is verwerkt in de administratie en aangegeven bij de pensioenfondsen. Naar aanleiding van de aangiften zijn pensioennota s opgelegd en voldaan aan de pensioenfondsen. Werkingssferen pensioenfondsen Naar aanleiding van onderzoek lijkt er een dubbeling te zitten in de pensioenfonds werkingssferen voor leden van ABU of NBBU die voor meer dan 50% uitzenden in de Bouw. De uitzendkrachten van de onderneming kunnen hierdoor onder twee pensioenfondsen vallen. Vanwege onduidelijkheid hieromtrent is een Pro Memorie (PM) post opgenomen aangezien mogelijk onterecht niet wordt afgedragen aan het pensioenfonds voor Bouw. 21

27 Toepassing ET-regeling Conform de uitleg van CAO partijen met betrekking tot artikel 55 CAO Bouw (zie afwijking artikel 55) wordt de ET-regeling mogelijk onterecht toegepast. De toepassing van de ETregeling resulteert in een lagere pensioengrondslag. Indien de ET-regeling niet toegepast mag worden is daarmee ook sprake van een te lage pensioenafdracht. Hiervoor is een PM post opgenomen Artikel 22/37 Uurbeloning inlener Vraag: Ontvangen de uitzendkrachten de juiste uurbeloning? Worden de uitzendkrachten ingeschaald in de juiste functie en bijbehorende uurbeloning? Aanpak: Middels de steekproef is onderzoek gedaan naar de uurbeloning. Hierbij is het betaalde loon vastgesteld op basis van de loonstroken. De rechtensgeldende uurbeloning is vastgesteld uit de CAO voor de Bouwnijverheid. Bij het onderzoek naar de uurbeloning is de uitgeoefende functie van belang. VRO is niet op de locatie Drachtsterweg aanwezig geweest om de daadwerkelijk uitgeoefende functie vast te stellen. De uitgeoefende functie is middels een controle van de steekproef in de administratie van de onderneming onderzocht. Antwoord: In het onderzoek zijn twee vastleggingen van functies vastgesteld. Op de eerste plaats in de personeelsadministratie en op de tweede plaats op de factuur die door de onderneming wordt verzonden naar de opdrachtgever. In het gesprek met de opdrachtgever werd aangegeven dat de vermelde functie op de factuur de uitgeoefende functie is door de uitzendkrachten. Op basis hiervan dient de uitzendkracht de beloning behorende bij de functie op de factuur te ontvangen. De onderneming is van mening dat de daadwerkelijke functie van de uitzendkrachten niet de vermelde functie op de factuur is, maar de functie die is vastgelegd in de personeelsadministratie. De uitleg van de onderneming is hierbij dat de uitzendkrachten worden ingeschaald op ervaring en kwaliteit van werk. Het kan daarbij voorkomen dat de opdrachtgever vraagt om bijvoorbeeld een timmerman 1 en er hiervoor een uitzendkracht wordt gestuurd die is ingeschaald als timmerman 2. Dit omdat een timmerman 1 niet direct voorhanden is en het vanuit commercieel oogpunt van belang is zoveel mogelijk te voldoen aan de vraag van de klant. De uitzendkracht die is ingeschaald als timmerman 2 wordt vervolgens wel als timmerman 1 gefactureerd. In bijlage 9 zijn de verschillen in functies per steekproefpersoon vastgelegd. Indien de functies worden gehanteerd zoals deze zijn vermeld op de factuur aan de opdrachtgever, dan zijn bij 9 steekproefpersonen te lage beloningen toegekend. In bijlage 12 is een schadelast opgenomen indien deze functie indeling wordt gevolgd. Deze schadelast spitst zich zowel toe op uitzendkrachten die wel en niet permanent woonachtig zijn in Nederland. 22

28 Artikel 22/37 Overwerkuren en toeslaguren Vraag: Worden uitzendkrachten juist beloond in het geval van overwerk- of toeslaguren? Aanpak: Van de steekproefpersonen is middels urenbriefjes vastgesteld of er sprake is van overwerk of onregelmatigheidsuren. Op basis van de CAO voor de Bouwnijverheid is vervolgens gecontroleerd of er sprake is van juiste onregelmatigheid of overwerktoeslag toekenning. Antwoord: De uitzendkrachten krijgen de juiste toeslag percentages voor overwerk toegekend. In 2015 worden overwerkuren als tijd voor tijd opgespaard. Het toeslagdeel wordt hierbij wel uitbetaald. Door de toekenning van een (mogelijk) te lage uurbeloning is een indicatieve schadelast opgenomen, omdat daarmee ook de overwerkvergoeding te laag wordt toegekend. Deze schadelast spitst zich zowel toe op uitzendkrachten die wel en niet permanent woonachtig zijn in Nederland. De mogelijk te lage uurbeloning heeft te maken met de daadwerkelijk uitgeoefende functie bij de inlener en de functie inschaling door de onderneming. Zie hiervoor de voorgaande paragraaf Artikel 22/37 Toepassing ADV Vraag: Ontvangen de uitzendkrachten een juiste ADV vergoeding in tijd of in geld? Aanpak: Uitzendkrachten die vallen onder het BouwVakPakket (zie informatieve rapport) hebben recht op een ADV vergoeding conform de CAO voor de Bouwnijverheid. Uit de steekproef is de toegekende ADV vastgesteld en vergeleken met de CAO voor de Bouwnijverheid. Voor de bepaling van het ADV percentage is een werkinstructie van de SNCU gehanteerd. Antwoord: De uitzendkrachten krijgen een ADV vergoeding in de vorm van een vast bedrag per uur en daarmee een vergoeding in geld (en niet in tijd). De CAO voor de Bouwnijverheid geeft aan dat de werknemer recht heeft op 22 dagen per jaar. Het percentage ADV vergoeding komt daarmee uit op 22 ADV dagen gedeeld door 261 SV-dagen minus 22 ADV dagen is 9,21%. Aelbers geeft aan dat er conform de CAO voor de Bouwnijverheid 2 dagen per jaar worden aangewezen als opleidingsdagen en dat deze dagen worden doorbetaald. Van 4 steekproefpersonen uit de steekproef is vastgesteld dat opleidingsdagen worden gegeven en doorbetaald. 3 steekproefpersonen hebben 1 opleidingsdag gehad en 1 steekproefpersoon heeft 2 opleidingsdagen gehad. Voor iedere opleidingsdag wordt 6 uur doorbetaald en verantwoord op de loonstrook onder leeglooop.voor deze uitzendkrachten is in de bijlage het ADV percentage naar beneden bij gesteld. Uit de uitwerking van de steekproef blijkt dat de ADV vergoeding in de meeste gevallen ontoereikend is. Hiervoor is een indicatieve schadelast opgenomen. Deze schadelast spitst 23

29 zich zowel toe op uitzendkrachten die wel en niet permanent woonachtig zijn in Nederland. De (mogelijke) afwijking met betrekking tot de uurbeloning heeft eveneens invloed op de ADV vergoeding. Hebben de uitzendkrachten niet het juiste uurloon ontvangen dan hebben zij eveneens een te lage ADV vergoeding ontvangen. Hier is in de indicatieve schadelast geen rekening mee gehouden Artikel 22/37 (Onterecht) toepassen ET-regeling huisvesting in combinatie met artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid Vraag: Wordt de ET-kosten regeling toegepast door de onderneming? Zo ja, wordt deze juist en/of terecht toegepast? Aanpak: Uit de loonstroken van de steekproefpersonen wordt vastgesteld of de ET-kosten regeling wordt toegepast. Middels een interview met Aelbers, Heijmans, de FNV, TBB en een advocaat is het terecht of onterecht toepassen van de ET-regeling huisvesting in combinatie met artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid onderzocht. Hierbij is ook recente rechtspraak betrokken. Er wordt in het informatieve rapport een uitgebreide toelichting gegeven over dit artikel. Antwoord: De onderneming past de ET-kosten regeling voor huisvesting toe voor werknemers die niet permanent in Nederland wonen. Op het antwoord op de vraag of dit conform de geldende arbeidsvoorwaarden mogelijk is, bestaat een interpretatie verschil tussen enerzijds CAO partijen bij de CAO voor de Bouwnijverheid en anderzijds de uitzendonderneming ondersteund door haar adviseurs. De interpretatie kwestie betreft het uitgangspunt van de woning van arbeidsmigranten conform artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid. Conform de uitleg van CAO partijen is dit de woning in het land van herkomst (bijvoorbeeld Polen). Conform de uitleg van de uitzendonderneming is dit de (tijdelijke) woning in Nederland. Hiernaast is de uitzendonderneming van mening dat artikel 55 in strijd is met het vrij verkeer van werknemers conform Europees recht. CAO partijen bij de Bouwnijverheid en de handhavingsinstanties Technisch Bureau Bouwnijverheid (TBB) en Stichting Naleving CAO voor Uitzendkrachten (SNCU) hebben een helder standpunt ingenomen en/of hebben toelichting gegeven via een voorlichtingsnotitie. Enkele jurisprudentie omtrent artikel 55 bevestigt de uitleg van CAO partijen. In dat kader kan er gesproken worden over een afwijking op artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid. Er is door VRO niet verder onderzocht in hoeverre de situatie bij de uitzendonderneming een andere is dan door CAO partijen is uitgelegd en door jurisprudentie is bevestigd. Artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid is verder toegelicht in het informatieve rapport. In bijlage 15 is een schadelast uitgewerkt aan de hand van de uitleg artikel 55 door CAO partijen bij de CAO voor de Bouwnijverheid. De huisvesting dient dan vergoed te worden aan de uitzendkracht, waardoor er geen verlaging van de conform CAO 24

30 rechtensgeldende beloning mag worden toegepast. De Extraterritoriale (ET) kostenregeling kan hiermee eveneens niet worden toegepast. Hierbij is eveneens van belang wat het fiscale uitgangspunt is voor de toepassing van de ET-kostenregeling. Er dient voor de uitzendkracht sprake te zijn van dubbele kosten voor huisvesting. Aangezien de huisvesting vergoed wordt door de uitzendonderneming is hier geen sprake van waarmee uitruil van loonbestanddelen niet toegepast kan worden. Deze schadelast spitst zich alleen toe op uitzendkrachten die niet permanent woonachtig zijn in Nederland. Indien de uitleg van de onderneming wordt gevolgd dan is er geen sprake van een schadelast. Aanbeveling: Indien de uitleg van CAO partijen bij de Bouw gevolgd dient te worden door de onderneming, leidt dit tot een aanzienlijke (indicatieve) schadelast. Het is daarom voor alle belanghebbenden van belang hier zo spoedig mogelijk duidelijkheid over te krijgen Artikel 22/37 (Onterecht) toepassen ET-regeling vervoerskosten NL - woonland, alsmede geen vergoeding reiskosten conform artikel 50 CAO voor de Bouwnijverheid Vraag: Wordt een reiskostenvergoeding voor vervoerskosten van en naar woonland verstrekt? Zo ja, wordt deze juist en/of terecht toegepast? Aanpak: Uit de loonstroken van de steekproefpersonen wordt bij niet permanent woonachtige uitzendkrachten in Nederland vastgesteld of er sprake is van een reiskostenvergoeding van en naar het woonland. Uit de CAO voor de Bouwnijverheid wordt bepaald of de vergoeding toegekend dient te worden. Antwoord: De onderneming vergoedt blijkens de loonstroken niet de reiskosten van en naar woonland conform artikel 50 CAO voor de Bouwnijverheid. Er wordt echter wel gebruik gemaakt om de kosten van de uitzendkracht uit te ruilen tegen bruto loonbestanddelen in het kader van de ET-kosten regeling. Per week wordt maximaal 80,- per uitzendkracht uitgeruild, zie hiervoor bijlage 16. Vergoeding van de reiskosten vindt dus niet plaats, waardoor dit een mogelijk afwijking betreft. Met betrekking tot deze mogelijke afwijking speelt hetzelfde interpretatie verschil met betrekking tot de woning als bij het punt met huisvesting in combinatie met de ETregeling. In artikel 50 wordt namelijk een link gelegd met artikel 55, die in de vorige paragraaf reeds is besproken. Indien de uitleg van CAO partijen bij de CAO voor de Bouwnijverheid wordt gevolgd dan is er sprake van het niet naleven van deze CAO bepaling en leidt dit tot een schadelast. Deze schadelast is opgebouwd uit de uitgeruilde reiskostenvergoeding ad maximaal 80,- per week per uitzendkracht. Indien de reiskosten namelijk vergoed dienen te worden is er geen sprake van extra territoriale kosten voor de uitzendkracht en is uitruil fiscaal gezien niet mogelijk. De indicatieve schadelast conform deze uitleg is uitgewerkt in de bijlage. Deze schadelast spitst zich toe op uitzendkrachten niet permanent woonachtig in Nederland. 25

31 Indien de uitleg van de onderneming wordt gevolgd is er geen sprake van een schadelast en kan de ET-regeling toegepast worden. Aanbeveling: Indien de uitleg van CAO partijen bij de Bouw gevolgd dient te worden door de onderneming dan leidt dit tot een aanzienlijke (indicatieve) schadelast. Het is daarom voor alle belanghebbenden van belang hier zo spoedig mogelijk duidelijkheid over te krijgen Artikel 22/37 Tegemoetkoming voeding conform artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid Vraag: Dient de onderneming conform artikel 55 Cao voor de Bouwnijverheid de tegemoetkoming voeding te vergoeden aan de uitzendkrachten? Zo ja, wordt dit toegepast? Aanpak: Uit de steekproef wordt bij niet permanent woonachtige uitzendkrachten in Nederland vastgesteld of de tegemoetkoming in voeding wordt toegekend. Antwoord: De onderneming verstrekt geen tegemoetkoming voeding conform artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid aan uitzendkrachten. Met betrekking tot deze afwijking speelt hetzelfde interpretatie verschil met betrekking tot de woning als bij het punt met huisvesting in combinatie met de ET-regeling. Indien de uitleg van CAO partijen bij de CAO voor de Bouwnijverheid wordt gevolgd is er een schadelast van toepassing. Deze is uitgewerkt in de bijlage. Deze schadelast spitst zich alleen toe op uitzendkrachten die niet permanent woonachtig zijn in Nederland. Indien de uitleg van de onderneming wordt gevolgd is er geen sprake van een schadelast. Bovendien is de onderneming hier van mening dat de voedingtoelage geen onderdeel uitmaakt van het loonverhoudingsvoorschrift omdat de voeding niet onbelast vergoed kan worden. Het loonverhoudingsvoorschrift bepaalt dat alleen een onbelaste kostenvergoeding onderdeel uitmaakt van de inlenersbeloning. Aangezien in de woningen waar de uitzendkrachten gehuisvest worden sprake is van een keuken(voorziening) kan deze vergoeding niet vrij van loonheffing vergoed worden. In het bouwconvenant (zie informatieve rapport) wordt artikel 55 integraal opgenomen. Er wordt hierbij geen onderscheid gemaakt tussen onbelaste of belaste vergoeding. Aanbeveling: Indien de uitleg van CAO partijen bij de Bouw gevolgd dient te worden dan leidt dit tot een aanzienlijke (indicatieve) schadelast. Het is daarom voor alle belanghebbenden van belang hier zo spoedig mogelijk duidelijkheid over te krijgen. Met betrekking tot de interpretatie van onbelaste of belaste kostenvergoedingen bevelen wij aan dit voor te leggen aan CAO-partijen bij de CAO voor Uitzendkrachten en de CAO Bouwnijverheid. 26

32 7.5. Berekening indicatieve schadelast afwijkingen Op basis van de geconstateerde afwijkingen bedraagt de indicatieve schadelast maximaal ,-, daarnaast is een PM (Pro Memorie) post opgenomen voor pensioenafdrachten. Met betrekking tot de indicatieve schadelast is het van belang om te vermelden dat deze kan wijzigen naar aanleiding van de interpretatiekwestie over artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid. Bij de bovengenoemde indicatieve schadelast is uitgegaan van de uitleg van CAO partijen bij de CAO voor de Bouwnijverheid. Bij de berekening van de indicatieve schadelast zijn uitsluitend bovengenoemde afwijkingen meegenomen over de bovengenoemde controleperiode en voor personeel dat ingezet is bij het project Drachtsterweg. Voor de berekening en de onderbouwing verwijzen wij u naar de bijlagen. 27

33 8. Huisvesting uitzendkrachten Vraag: Hoe wonen de buitenlandse werknemers werkzaam bij projecten waarvan de Provincie Fryslân hoofdaannemer is? Wordt door de uitzendkracht een prijs betaald voor de huisvesting en zo ja hoe hoog bedraagt deze? Aanpak: Middels interview en een onderzoek ter plaatse bij Aelbers Personeels Flexibele Diensten BV is bovengenoemde vraag onderzocht. Antwoord: De onderneming is gecertificeerd voor het keurmerk Flexwonen SNF. Dit keurmerk wordt beheerd door Stichting Normering Flexwonen 4. Het certificaat is opgenomen in bijlage 7. Een toelichting over SNF treft u aan in het informatieve rapport. De uitzendkrachten die ingezet worden op de Drachtsterweg zijn zowel uitzendkrachten die wel en niet permanent woonachtig zijn in Nederland. Voor de niet permanent woonachtige uitzendkrachten in Nederland regelt de onderneming de huisvesting zo dicht mogelijk bij de werkplaats. De uitzendkrachten die ingezet worden bij het project Drachtsterweg zijn gehuisvest in bungalows op vakantiepark Bergumermeer. In bijlage 15 is een foto impressie opgenomen. In de bungalows zijn gelegenheden tot het bereiden van maaltijden aanwezig in de vorm van keukens. Het project Drachtsterweg is ongeveer 17 kilometer gelegen vanaf het park Bergumermeer. De uitzendkrachten betalen 100,- voor huisvesting dat wordt georganiseerd voor de onderneming. Aanbeveling: Geen

34 9. Project specifiek probleem of landelijk terugkerend probleem Vraag: Is sprake van een project specifiek probleem en zo ja, wat maakt het probleem specifiek? Aanpak: Bovengenoemde vraag is aan de geïnterviewde organisaties voorgelegd. Antwoord: Uit de interviews met de FNV, Aelbers en Heijmans is naar voren gekomen dat er sprake is van een landelijk probleem. De misstanden die de FNV heeft aangehaald met betrekking tot de toepassing van de ET-regeling in combinatie met artikel 55 komt bij veel uitzendondernemingen voor die gebruik maken van niet permanent woonachtige uitzendkrachten in Nederland die werkzaam zijn voor bouwondernemingen. Dit geldt zowel voor de huisvesting als voor de reiskostenvergoeding van en naar woonland en de tegemoetkoming voor voeding. Op basis van de interviews hebben wij geconcludeerd dat er geen sprake is van een specifiek probleem bij de projecten waarbij de Provincie Fryslân als opdrachtgever betrokken is. Er is eveneens geen sprake van een specifiek probleem in de combinatie met Aelbers en Heijmans. 29

35 10. Bijlagen Bijlage 1 Overzicht geïnterviewde personen: Organisatie Datum Personen Functie SNCU B. Hengstmengel Juridisch medewerker FNV M. Zwart H. Tienkamp Naleving en Handhaving Regiobestuurder Provincie Fryslân E. Herzog Projectmanager Heijmans Locatie J. Eijzinga Projectmanager Drachtsterweg Technisch Bureau Bouwnijverheid K. Sloots Secretaris Bureau naleving & werkingssfeer Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV M. Kempka J. Winters N. Raaphorst Directeur/eigenaar Directeur/eigenaar Extern adviseur Heijmans Hoofdkantoor G. Raessens E. Donders Director Corporate HRM Procurement Director 30

36 10.2. Bijlage 2 Brief FNV aan Heijmans 31

37 32

38 10.3. Bijlage 3 Brief FNV aan Aelbers Flexibele Personeels Diensten BV 33

39 10.4. Bijlage 4 Brief FNV aan Gedeputeerde Staten 34

40 - ingezonden - ********************************* Brief FNV aan College van Gedeputeerde Staten Geacht College, De afgelopen weken hebben medewerkers van FNV onderzoek gedaan naar de beloning van werknemers op de bouwplaatsen van De centrale As en bij de aanleg van het aquaduct aan de Drachtsterweg in Leeuwarden. Helaas hebben wij moeten constateren dat er op deze (mede) door de provincie aanbestede bouwprojecten ernstige (cao-)overtredingen plaatsvinden bij opdrachtnemers van Heijmans. Uit onderzoek van FNV blijkt dat met name de beloning van veel uitzendkrachten onder het cao-niveau ligt. We hebben te lage uurlonen geconstateerd en foutieve afdracht voor pensioenpremies. Daarnaast hebben wij geconstateerd dat er op een oneigenlijke wijze gebruik wordt gemaakt van de ET regeling (extra territoriale kosten) waarbij zelfs sprake lijkt van belastingontduiking. Het uitzendbureau Aelbers PersoneelsDiensten zet in Friesland, in opdracht van aannemer Heijmans, talloze buitenlandse uitzendkrachten in en verrekent kosten (vervoer en dubbele huisvesting) met het brutoloon. Volgens de cao voor de Bouwnijverheid moeten werkgevers extra kosten voor verafgelegen werken juist vergoeden, óók voor uitzendkrachten. De ET regeling wordt door deze onderaannemer van Heijmans, op Friese bouwprojecten, misbruikt om minder premies en belastingen te hoeven betalen. Dit leidt niet alleen tot oneerlijke concurrentie, maar naar onze mening tot door de provincie gesubsidieerde verdringing van Friese banen in de bouwsector. De provincie is als opdrachtgever van de aanleg van De Centrale As en de bouw van het Aquaduct te Leeuwarden verantwoordelijk voor naleving van wet en regelgeving door alle aannemers en onderaannemers. Niet voor niets heeft onze Minister besloten tot nieuwe wetgeving inzake ketenaansprakelijkheid, teneinde een halt toe te roepen aan de toenemende misstanden onder in de aanbestedingsketen. Juist van de (lokale) overheid verwachten wij een proactieve houding in deze en eisen wij dan ook dat de provincie Friesland deze onderbetaling op haar openbare werken terstond zal (laten) corrigeren. Het ontduiken van cao s en wet- en regelgeving is immers niet alleen onwettig, maar het creëert een verdringingseffect op de arbeidsmarkt. Nette bedrijven die in een aanbesteding meedingen voor een prijs die uitgaat van betaling conform cao in de gehele keten, worden gedupeerd. Zij grijpen naast het werk. Dit kan nooit en te nimmer de bedoeling zijn van een aanbesteding door de (lokale) overheid, en wij gaan er dan ook vanuit dat we zo snel mogelijk met de verantwoordelijke gedeputeerde in gesprek kunnen over: een directe oplossing voor de aangetroffen onderbetaling, middels een onafhankelijke audit waarbij de beloning gecontroleerd wordt op naleving wet en cao-regelingen; een verbeterde aanbestedingsprocedure waarmee deze problemen in de toekomst zullen worden voorkomen. Hieronder verstaan wij onder meer het contractueel vastleggen van de te hanteren regelgeving in de gehele keten, afspraken over meewerken aan controles en het daarvoor ter beschikking stellen van administratieve bescheiden, en het faciliteren van sociale partners bij hun controleverantwoordelijkheid. Uiteraard zijn wij bereid een en ander toe te lichten en te onderbouwen, waarbij wij nu reeds aangeven dat de klokkenluiders niet de dupe moeten worden van hun openheid over de salariëring. Wij gaan ervan uit dat de betrokken uitzendkrachten hun karwei gewoon af kunnen maken, zij het voor een beloning conform wet en cao. 35

41 Graag vernemen wij op korte termijn van u, Hoogachtend, Helga Tienkamp, FNV Bouw Masja Zwart, Handhaving & Naleving FNV Cc Heijmans N.V. Aelbers PersoneelsDiensten Rijkswaterstaat Noord-Nederland Gemeente Leeuwarden Gemeente Dongeradeel (Postbus 1,9100 AA, Dokkum) Gemeente Tytsjerksteradiel (Raadhuisweg 7, 9251GH, Burgum) Gemeente Dantumadiel (Postbus22, 9104 ZG,Damwâld) Gemeente Smallingerland (Postbus , 9200 HA, Drachten) 36

42 10.5. Bijlage 5 Brief Aelbers aan FNV 37

43 10.6. Bijlage 6 Brief Heijmans aan FNV 38

44 39

45 40

46 10.7. Bijlage 7 Certificaten, NEN4400-1, VCU, SNF en NBBU lidmaatschap 41

47 10.8. Bijlage 8 Samenvatting berekende indicatieve schadelast Samenvatting berekende indicatieve materiele schadelast volgens de: NBBU CAO voor Uitzendkrachten Naam onderneming: Aelbers Flexibele PersoneelsDiensten BV Dossiernr.: Datum rapportage Plaats: Doetinchem In onderstaande tabel zijn de controleperioden en het geschat feitelijk loon opgenomen. Nr. Periode P t/m P t/m P t/m * Zie uitwerking beloning bijlage 7 gewerkte uren gemiddeld uurloon* , ,04 13,04 Totaal geschat feitelijk loon Artikel De indicatieve schadelast is berekend aan de hand van hetgeen bepaald is in de hierboven aangegeven CAO. Afwijkingen Volgens specificatie bijlage: Berekende indicatieve schadelast Pensioen Toepassing pensioenregeling* 2 - (Onterecht) verlaagde grondslag vanwege ET-toepassing*** 2 PM 22/37 De inlenersbeloning is niet juist toegepast. ** /37 Overwerkuren en overwerktoeslag /37 Geen juiste toepassing ADV /37 (Onterecht) toepassen ET-regeling huisvesting in combinatie met Artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid *** 22/37 (Onterecht) toepassen ET-regeling vervoerskosten NL - woonland, alsmede geen vergoeding reiskosten conform artikel 50 CAO voor de Bouwnijverheid *** 22/37 Tegemoetkoming voeding conform artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid *** Totaal werknemers gerelateerde indicatieve materiele schadelast * Zie toelichting rapport ** Verschil in functievastlegging arbeidsovereenkomst en factuur. Zie toelichting rapport. *** Verschil in interpretatie verafgelegen werk conform CAO voor de Bouwnijverheid. Zie toelichting rapport. Disclaimer Onze constateringen komen voort uit een steekproef en deelwaarnemingen. Indien er CAO-afwijkingen zijn geconstateerd, kan de feitelijke omvang van de afwijkingen een andere zijn dan de omvang van de afwijkingen die op basis van de steekproef zijn geconstateerd. Het bedrag aan indicatieve schadelast is gebaseerd op een extrapolatieberekening. De mate van nauwkeurigheid van de berekening is mede afhankelijk van de door de onderneming aan de controle-instelling beschikbaar gestelde gegevens. De feitelijke schadelast kan afwijken van de indicatieve schadelast. Wij dienen uit te gaan van de gegevens zoals door de onderneming zijn aangeleverd voorafgaand aan en tijdens de controle ter plaatse. Deze gegevens vormen de basis voor de steekproef en de berekening van de indicatieve schadelast. 42

48 10.9. Bijlage 9 Steekproef stamgegevens Steekproef stamgegevens Steekproefnr. Factuurnummer/nr. vzlst. Jaar Controleweek Personeelsnummer Naam medewerker Geboortedatum Geboortejaar Woonland Contractvorm/rechtspositie MUB of ZUB Datum in dienst Datum uit dienst Datum loonstrook Gewerkte weken t/m de controleweek Functie op factuur Functie in arbeidsovereenkomst Inlener Administratief overeengekomen beloningsregeling / inleners CAO Administratief overeengekomen beloningsschaal In euro's overeengekomen beloning Contractuele arbeidsduur per periode (vlgs AOK) Gebruikelijke arbeidsduur vlgs CAO inlener Uurloon vlgs uitzendovereenkomst Vakkracht conform de CAO voor de Bouwnijverheid Uitruil brutoloon (ET regeling) J/N Contractueel overeengekomen ADV Kratochvil D CZ 2 MUB nvt Betontimmerman 1 Poule Betontimmerman (geen I of II) Heijmans Bouw BPW I B 13,12 40,00 40,00 13,12 J J J Jaddioui K NL 1 MUB nvt Verkeersregelaar Verkeersregelaar Heijmans Bouw UTA 1, 85% 10,00 40,00 40,00 10,00 N N J Hakl R CZ 2 MUB nvt Betontimmerman 1 Poule Hulpmonteur Heijmans Bouw BPW I B 13,12 40,00 40,00 13,12 J J J Klamer R NL 1 MUB nvt Bouwhulp (SROI) Bouwvakhelper Heijmans Bouw BPW I A 12,40 40,00 40,00 12,40 J N J Jamrozik M PL 1 MUB nvt Bouwhulp Betonafwerker II Heijmans Bouw BPW I A 12,40 40,00 40,00 12,40 J J J Andras P SK 1 MUB nvt Budzak P SK 1 MUB nvt Musiatowicz A PL 1 MUB nvt Betontimmerman 2 Betonafwerker II Heijmans Bouw BPW I A 12,40 40,00 40,00 12,40 J J J Betontimmerman 2 Betonafwerker II Heijmans Bouw BPW I A 12,40 40,00 40,00 12,40 J J J Betontimmerman 1 Betonwerker II Heijmans Bouw BPW I B 13,12 40,00 40,00 13,12 J J J Stockmann U DE 4 ZUB >99 Voorman Poule Voorman Heijmans Bouw BPW II B 14,60 40,00 40,00 14,60 J J J Jamrozik A PL 4 ZUB nvt >99 Voorman Voorman Heijmans Bouw BPW II B 14,60 40,00 40,00 14,60 J J J Betontimmerman Timmerman (geen Lasch R DE 4 ZUB nvt >99 1 I of II) Heijmans Bouw BPW I B 13,12 40,00 40,00 13,12 J J J Bruinsma M NL 2 MUB nvt Behling M DE 3 ZUB > Kratochvil D CZ 2 MUB nvt Haan S.L. de NL 2 MUB nvt Betontimmerman 1 (NLD) Betontimmerman (geen I of II) Heijmans Bouw BPW I B 13,12 40,00 40,00 13,12 J N J Betontimmerman 1 Poule Betonafwerker II Heijmans Bouw BPW I B 13,12 40,00 40,00 13,12 J J J Betontimmerman Betontimmerman 1 Poule (geen I of II) Heijmans Bouw BPW I B 13,12 40,00 40,00 13,12 J J J Betontimmerman Betontimmerman 1 (SROI) (geen I of II) Heijmans Bouw BPW I D 14,91 40,00 40,00 14,91 J N J Afkortingen: 1 en 2 = NBBU fase 1 en 2 BPW I B Bouwplaatswerknemer, tabel I, schaal B 3 = NBBU fase 3 MUB = met uitzendbeding UTA 1, 85% UTA werknemer, functieniveau 1, verhoging arbeidspart. 4 = NBBU fase 4 ZUB = zonder uitzendbeding BPW I A Bouwplaatswerknemer, tabel I, schaal A P & K = NBBU periode- en ketensysteem BPW II B Bouwplaatswerknemer, tabel II, schaal B BPW I D Bouwplaatswerknemer, tabel I, schaal D 43

49 Bijlage 10 Beloning toeslagen/adv en uitbetaling netto loon Beloning/toeslagen/ADV en uitbetaling netto loon Stamgegevens Beloning Overwerk/onregelmatigheidstoeslag Uitbetaling netto loon ADV + afwijking Steekproefnr. Jaar Controleweek Naam medewerker Administratief overeengekomen beloningsregeling / inleners CAO Aantal gewerkte normale uren vlgs loonstrook Totaal gewerkte uren Betaald feitelijk bruto uurloon (excl. WDC en ADV) Overname brutoloon (incl. wdc/reserveringen) (excl. overwerk) desbetreffende loonstrook Aantal gewerkte overwerkuren vlgs loonstrook (1) Percentage ORT/overwerktoeslag ( tarief 1) Aantal gewerkte overwerkuren vlgs loonstrook (2) Percentage ORT/overwerktoeslag (tarief 2) Aantal gewerkte overwerkuren vlgs loonstrook (3) Percentage ORT/overwerktoeslag (tarief 3) Betaalde bruto overwerktoeslag vlgs loonstrook Totaal BRUTO loon vlgs loonstrook (incl.overwerk) Te betalen totaal netto loon vlgs loonstrook Af: Netto (onkosten) vergoedingen vlgs loonstrook Te betalen nettoloon (excl. onkostenverg.) Bedrag aangetoonde betaling nettoloon Bedrag afwijking (niet) uitbetaald nettoloon Procentuele afwijking (niet) uitbetaald loon ADV overeengekomen ADV toekenning per uur in EUR Percentage toegekende ADV Rechtens geldende ADV (CAO/contractueel) Procentuele afwijking op ADV Bedrag ADV afwijking Kratochvil D. Bouw 40,00 40,00 13,12 416,90 416,90 442,85 442,85 442,85 J 1,00 7,62% 9,21% 1,58% 8, Jaddioui K. Bouw 40,00 52,00 10,00 461,88 2,50 130,00% 4,50 125,00% 5,00 150,00% 163,75 625,63 472,30 472,30 472,30 J 0,77 7,70% Hakl R. Bouw 40,00 40,00 13,12 450,67 450,67 462,66 462,66 462,66 J 1,00 7,62% 9,21% 1,58% 8, Klamer R. Bouw 40,00 41,00 12,40 489,61 1,00 125,00% 15,50 505,11 399,92 399,92 399,92 J 0,94 7,58% 9,21% 1,62% 8, Jamrozik M. Bouw 40,00 49,50 12,40 423,13 9,50 150,00% 176,70 599,83 531,14 531,14 531,14 J 0,94 7,58% 9,21% 1,62% 8, Andras P. Bouw 15,00 15,00 12,40 144,68 144,68 140,72 140,72 140,72 J 0,94 7,58% 9,21% 1,62% 3, Budzak P. Bouw 40,00 40,00 12,40 417,05 417,05 437,40 437,40 437,40 J 0,94 7,58% 9,21% 1,62% 8, Musiatowicz A. Bouw 38,00 38,00 13,12 428,14 428,14 490,01 490,01 490,01 J 1,00 7,62% 9,21% 1,58% 7, Stockmann U. Bouw 40,00 40,00 14,60 525,82 525,82 499,70 499,70 499,70 J 1,11 7,60% 8,58% 0,98% 5, Jamrozik A. Bouw 40,00 46,00 14,60 379,89 6,00 150,00% 131,40 511,29 501,82 501,82 501,82 J 1,11 7,60% 8,89% 1,29% 7, Lasch R. Bouw 40,00 40,00 13,12 474,06 474,06 491,03 491,03 491,03 J 1,00 7,62% 8,89% 1,27% 6, Bruinsma M. Bouw 40,00 47,00 13,12 587,30 1,00 125,00% 6,00 150,00% 134,48 721,78 562,27 562,27 562,27 J 1,50 11,43% 9,21% Behling M. Bouw 40,00 56,00 13,12 439,70 10,00 125,00% 6,00 150,00% 282,08 721,78 633,84 633,84 633,84 J 1,00 7,62% 8,89% 1,27% 6, Kratochvil D. Bouw 40,00 50,00 13,12 470,66 4,00 125,00% 6,00 150,00% 183,68 654,34 453,61 453,61 453,61 J 1,00 7,62% 9,21% 1,58% 8, Haan S.L. de Bouw 40,00 40,00 14,91 589,91 589,91 495,42 495,42 495,42 J 1,15 7,71% 9,21% 1,49% 8,90 Gemiddeld uurloon 13,04 Afkortingen: Per periode kunnen meerdere (overwerk-)toeslagen gelden. WDC = Wachtdagcompensatie Kolom H bevat (alle) bruto loonelementen excl. overwerk. 44

50 Bijlage 11 Pensioen Pensioen Stamgegevens Pensioen Steekproefnr. Jaar Controleweek Naam medewerker Aantal gewerkte weken t/m controle week Vakkracht conform de CAO voor de Bouwnijverheid Aangemeld bij pensioenfonds Soort regeling bij StiPP Opgenomen in periodieke aangifte J/N Grondslag juist (ET toepassing toegestaan) Uitruil brutoloon (ET regeling) J/N Grondslag juist (ET toepassing NIET toegestaan) Kratochvil D. 48 J StiPP Basis J J J N Jaddioui K. 22 N StiPP <26 weken nvt nvt N nvt Hakl R. 55 J StiPP Basis J J J N Klamer R. 17 J Cordares nvt J J N J Jamrozik M. 70 J StiPP Basis J J J N Andras P. 19 J StiPP Basis J J J N Budzak P. 20 J StiPP Basis J J J N Musiatowicz A. 14 J StiPP <26 weken nvt nvt J nvt Stockmann U. >99 J Cordares nvt J J J N Jamrozik A. >99 J Cordares nvt J J J N Lasch R. >99 J Cordares nvt J J J N Bruinsma M. 32 J Cordares nvt J J N J Behling M. >99 J Cordares nvt J J J N Kratochvil D. 68 J StiPP Basis J J J N Haan S.L. de 54 J Cordares nvt J J N J Toelichting: Verschil in interpretatie verafgelegen werk conform CAO voor de Bouwnijverheid. Zie toelichting rapport. Indien er sprake is van een verafgelegen werk conform de CAO van de Bouwnijverheid dan gelden bovengenoemde onjuiste grondslagen. Indien er geen sprake is van een verafgelegen werk dan is er geen sprake van een onjuiste grondslag. 45

51 Bijlage 12 Berekening indicatieve schadelast uurbeloning Berekening indicatieve schadelast uurbeloning Steekproefnr. Jaar Naam medewerker Geboortedatum Contractvorm Inlener Branche / inleners CAO Administratief overeengekomen beloningsschaal Uren gewerkt Totaal bruto feitelijk loon (excl. reserv.) Betaald bruto uurloon vlgs loonstrook Rechtens geldende CAO loonschaal Rechtens geldende aantal CAO werkuren per week Rechtens geldende uurloon vd loonschaal of CAO Bedrag afwijking per uur Totaal brutoloon afwijking Procentuele afwijking Kratochvil D Heijmans Bouw BPW I B 40,00 416,90 13,12 BPW I D 40,00 14,91 1,79 71,60 17,17% Jaddioui K Heijmans Bouw UTA 1, 85% 52,00 461,88 10,00 UTA 1, 85% 40,00 10, Hakl R Heijmans Bouw BPW I B 40,00 450,67 13,12 BPW I D 40,00 14,91 1,79 71,60 15,89% Klamer R Heijmans Bouw BPW I A 41,00 489,61 12,40 BPW I A 40,00 12, Jamrozik M Heijmans Bouw BPW I A 49,50 423,13 12,40 BPW I A 40,00 12, Andras P Heijmans Bouw BPW I A 15,00 144,68 12,40 BPW I B 40,00 13,12 0,72 10,80 7,46% Budzak P Heijmans Bouw BPW I A 40,00 417,05 12,40 BPW I B 40,00 13,12 0,72 28,80 6,91% Musiatowicz A Heijmans Bouw BPW I B 38,00 428,14 13,12 BPW I D 40,00 14,91 1,79 68,02 15,89% Stockmann U Heijmans Bouw BPW II B 40,00 525,82 14,60 BPW II B 40,00 14, Jamrozik A Heijmans Bouw BPW II B 46,00 379,89 14,60 BPW II B 40,00 14, Lasch R Heijmans Bouw BPW I B 40,00 474,06 13,12 BPW I D 40,00 14,91 1,79 71,60 15,10% Bruinsma M Heijmans Bouw BPW I B 47,00 587,30 13,12 BPW I D 40,00 14,91 1,79 84,13 14,32% Behling M Heijmans Bouw BPW I B 56,00 439,70 13,12 BPW I D 40,00 14,91 1,79 100,24 22,80% Kratochvil D Heijmans Bouw BPW I B 50,00 470,66 13,12 BPW I D 40,00 14,91 1,79 89,50 19,02% Haan S.L. de Heijmans Bouw BPW I D 40,00 589,91 14,91 BPW I D 40,00 14,91 Periode 1 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: Periode 2 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: Periode 3 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: feitelijk loon afwijking procentueel nvt 3.232,06 250,82 7,76% 3.467,34 345,47 9,96% Berekening indicatieve schadelast uurbeloning Onderbeloning van toepassing op: a Feitelijk loon volgens berekening Periode 1 (spiegeling periode 2) b Feitelijk loon volgens berekening c Feitelijk loon volgens berekening Gemiddelde Schadelast Feitelijk loon afwijking bedrag ,76% Periode ,76% Periode ,96% Toelichting: Verschil in functievastlegging arbeidsovereenkomst en factuur. Zie toelichting rapport. Indien de functie vastlegging conform de facturen gericht aan Heijmans worden gevolgd, dan geldt de bovengenoemde schadelast. Indien de functie vastlegging in de loonadministratie wordt gevolgd, dan is er geen sprake van een schadelast. Er is geen rekening gehouden met niet betaalde reservering over de te lage uurbeloning. 46

52 Bijlage 13 Uitsplitsing en berekening indicatieve schadelast overwerk- en toeslaguren Uitsplitsing en berekening indicatieve schadelast overwerk- en toeslaguren Loonbetaling vlgs loonstrook Te betalen overwerktoeslagen Steekproefnr. Factuurnummer/nr. vzlst. Naam medewerker MUB of ZUB Administratief overeengekomen beloningsregeling / inleners CAO Betaald feitelijk bruto uurloon (excl. WDC en ADV) Beloning conform functie beschrijving factuur Aantal normale uren vlgs loonstrook Aantal overwerkuren vlgs loonstrook (totaal) Totaal aantal gewerkte uren Betaald feitelijk loon vlgs loonstrook Totaal brutoloon incl. overwerk Gebruikelijke werkweek vlgs CAO/beloningsregeling Te betalen aantal overwerkuren (1+2+3) Aantal te betalen toeslag uren (1) Percentage overwerk beloningsregeling/cao (1) Aantal te betalen toeslag uren (2) Percentage overwerk beloningsregeling/cao (2) Aantal te betalen toeslag uren (3) Percentage overwerk beloningsregeling/cao (3) Te corrigeren aantal te betalen overwerkuren Totaal te betalen overwerktoeslag Betaald overwerk vlgs loonstrook Al betaalde uren overschrijding gebruikelijke werkweek Afwijking betaalde overwerktoeslag Kratochvil D. MUB Bouw 13,12 14,91 40,00 40,00 416,90 416,90 40, Jaddioui K. MUB Bouw 10,00 10,00 40,00 12,00 52,00 461,88 625,63 40,00 12,00 2,50 130% 4,50 125% 5,00 150% 163,75 163, Hakl R. MUB Bouw 13,12 14,91 40,00 40,00 450,67 450,67 40, Klamer R. MUB Bouw 12,40 12,40 40,00 1,00 41,00 489,61 505,11 40,00 1,00 1,00 125% 15,50 15, Jamrozik M. MUB Bouw 12,40 12,40 40,00 9,50 49,50 423,13 599,83 40,00 9,50 9,50 150% 176,70 176, Andras P. MUB Bouw 12,40 13,12 15,00 15,00 144,68 144,68 40, Budzak P. MUB Bouw 12,40 13,12 40,00 40,00 417,05 417,05 40, Musiatowicz A. MUB Bouw 13,12 14,91 38,00 38,00 428,14 428,14 40, Stockmann U. ZUB Bouw 14,60 14,60 40,00 40,00 525,82 525,82 40, Jamrozik A. ZUB Bouw 14,60 14,60 40,00 6,00 46,00 379,89 511,29 40,00 6,00 6,00 150% 131,40 131, Lasch R. ZUB Bouw 13,12 14,91 40,00 40,00 474,06 474,06 40, Bruinsma M. MUB Bouw 13,12 14,91 40,00 7,00 47,00 587,30 721,78 40,00 7,00 1,00 125% 6,00 150% 152,83 134,48 18, Behling M. ZUB Bouw 13,12 14,91 40,00 16,00 56,00 439,70 721,78 40,00 16,00 10,00 125% 6,00 150% 320,57 282,08 38, Kratochvil D. MUB Bouw 13,12 14,91 40,00 10,00 50,00 470,66 654,34 40,00 10,00 4,00 125% 6,00 150% 208,74 183,68 25, Haan S.L. de MUB Bouw 14,91 14,91 40,00 40,00 589,91 589,91 40,00 feitelijk loon afwijking procentueel Periode 1 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: nvt Periode 2 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: 3.232,06 Periode 3 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: 3.467,34 25,06 0,72% Berekening indicatieve schadelast overwerk- en toeslaguren Onderbeloning van toepassing op: Feitelijk loon Gemiddelde afwijking Schadelast bedrag a Feitelijk loon volgens berekening Periode 1 (spiegeling periode 2) MUB b Feitelijk loon volgens berekening Periode 2 ZUB c Feitelijk loon volgens berekening Periode 3 ZUB ,72% Toelichting: Vanwege een (mogelijk) te lage uurbeloning is eveneens een te lage overwerktoeslag betaald

53 Bijlage 14 Berekening indicatieve schadelast ADV Berekening indicatieve schadelast ADV Stamgegevens ADV toeslag Nr. Jaar Naam MUB of ZUB Geb.datum Totaal bruto loon betaald (vlgs loonstrook) Brutoloon afwijking ADV Afwijking Kratochvil D. MUB ,90 8,31 1,99% Jaddioui K. MUB , Hakl R. MUB ,67 8,31 1,84% Klamer R. MUB ,11 8,06 1,60% Jamrozik M. MUB ,83 8,06 1,34% Andras P. MUB ,68 3,02 2,09% Budzak P. MUB ,05 8,06 1,93% Musiatowicz A. MUB ,14 7,89 1,84% Stockmann U. ZUB ,82 5,71 1,09% Jamrozik A. ZUB ,29 7,52 1,47% Lasch R. ZUB ,06 6,65 1,40% Bruinsma M. MUB , Behling M. ZUB ,78 6,65 0,92% Kratochvil D. MUB ,34 8,31 1,27% Haan S.L. de MUB ,91 8,90 1,51% Periode 1 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: feitelijk loon afwijking procentueel Periode 2 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: 3.232,06 51,70 1,60% Periode 3 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: 3.467,34 43,74 1,26% nvt Berekening indicatieve schadelast overwerk- en toeslaguren Onderbeloning van toepassing op: a Feitelijk loon volgens berekening Periode 1 (spiegeling periode 2) b Feitelijk loon volgens berekening c Feitelijk loon volgens berekening Periode 3 Gemiddelde ,26% Schadelast Feitelijk loon afwijking bedrag ,60% 510 Periode ,60% Toelichting: ADV toekenning vindt plaats op basis van een vast bedrag per uur. Uit de uitwerking blijkt dat dit vaste bedrag in de meeste gevallen ontoereikend is. 48

54 Bijlage 15 Berekening indicatieve schadelast toepassing ET-regeling in combinatie met Artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid Berekening indicatieve schadelast toepassing ET-regeling in combinatie met Artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid Stamgegevens Totaal Vervoerskosten NL - woonland Huisvestingskosten Steekproefnr. Jaar Naam medewerker Uren gewerkt Totaal bruto feitelijk loon (excl. reserv.) Betaald bruto uurloon vlgs loonstrook Uitruil brutoloon (ET regeling) J/N Totaal bruto uitruil loonstrook (81%) Totale waarde bruto uitruil Bruto uitruil vervoers-kosten NL - woonland (EUR 2,- 81%) Waarde bruto uitruil vervoerskosten Netto (terug)ontvangst vervoerskosten NL - woonland Bijzonder tarief Fiscaal voordeel uitzendkracht vervoerskosten (obv bijz. tarief) Te weinig ontvangen reiskostenvergoeding (verrekend met fiscaal voordeel uzk) Fiscaal voordeel werkgever (obv 15% wg lasten) Totaal genoten fiscaal voordeel Bruto uitruil huisvesting (EUR 2,5 * 81%) Waarde bruto uitruil huisvestingskosten Netto huisvestingskosten (inhouding) Bijzonder tarief Benadeling indien ET regeling niet toegepast mag worden Fiscaal voordeel werkgever (obv 15% wg lasten) Totaal benadeling en genoten fiscaal voordeel Kratochvil D. 40,00 416,90 13,12 J 145,80 180,00 64,80 80,00 80,00 42,00% 33,60 46,40 9,72 56,12 81,00 100,00 0,00 42,00% 100,00 15,00 115, Jaddioui K. 52,00 461,88 10,00 N nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt Hakl R. 40,00 450,67 13,12 J 145,80 180,00 64,80 80,00 80,00 42,00% 33,60 46,40 9,72 56,12 81,00 100,00 0,00 42,00% 100,00 15,00 115, Klamer R. 41,00 489,61 12,40 N nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt Jamrozik M. 49,50 423,13 12,40 J 145,80 180,00 64,80 80,00 80,00 42,00% 33,60 46,40 9,72 56,12 81,00 100,00 0,00 42,00% 100,00 15,00 115, Andras P. 15,00 144,68 12,40 J 54,68 67,50 24,30 30,00 30,00 42,00% 12,60 17,40 3,65 21,05 30,38 37,50 0,00 42,00% 37,50 5,63 43, Budzak P. 40,00 417,05 12,40 J 145,80 180,00 64,80 80,00 80,00 42,00% 33,60 46,40 9,72 56,12 81,00 100,00 0,00 42,00% 100,00 15,00 115, Musiatowicz A. 38,00 428,14 13,12 J 138,51 171,00 61,56 76,00 76,00 42,00% 31,92 44,08 9,23 53,31 76,95 95,00 0,00 42,00% 95,00 14,25 109, Stockmann U. 40,00 525,82 14,60 J 145,80 180,00 64,80 80,00 80,00 44,32% 35,46 44,54 9,72 54,26 81,00 100,00 0,00 44,32% 100,00 15,00 115, Jamrozik A. 46,00 379,89 14,60 J 145,80 180,00 64,80 80,00 80,00 44,32% 35,46 44,54 9,72 54,26 81,00 100,00 0,00 44,32% 100,00 15,00 115, Lasch R. 40,00 474,06 13,12 J 145,80 180,00 64,80 80,00 80,00 44,32% 35,46 44,54 9,72 54,26 81,00 100,00 0,00 44,32% 100,00 15,00 115, Bruinsma M. 47,00 587,30 13,12 N nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt Behling M. 56,00 439,70 13,12 J 145,80 180,00 64,80 80,00 80,00 44,32% 35,46 44,54 9,72 54,26 81,00 100,00 0,00 44,32% 100,00 15,00 115, Kratochvil D. 50,00 470,66 13,12 J 145,80 180,00 64,80 80,00 80,00 44,32% 35,46 44,54 9,72 54,26 81,00 100,00 0,00 44,32% 100,00 15,00 115, Haan S.L. de 40,00 589,91 14,91 N nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt Periode 1 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: Periode 2 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: Periode 3 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: Afwijking feitelijk loon Vervoer Huisvesting Totaal Vervoer nvt 3.232, ,34 298,84 271,32 612,38 575,00 911,21 846,32 9,25% 7,83% Afwijking Huisvesting Totaal 18,95% 28,19% 16,58% 24,41% Berekening indicatieve schadelast uurbeloning Onderbeloning van toepassing op: a Feitelijk loon volgens berekening Periode 1 (spiegeling periode 2) b Feitelijk loon volgens berekening Periode 2 c Feitelijk loon volgens berekening Periode 3 afwijking Feitelijk loon vervoer ,25% ,25% ,83% Toelichting: Verschil in interpretatie verafgelegen werk conform CAO voor de Bouwnijverheid. Zie toelichting rapport. Indien er sprake is van een verafgelegen werk conform de CAO van de Bouwnijverheid dan geldt bovengenoemde indicatieve schadelast. Indien er geen sprake is van een verafgelegen werk dan is er geen sprake van een schadelast. afwijking huisvesting 18,95% 18,95% 16,58% afwijking vervoer 7.553, , , ,70 afwijking huisvesting , , , ,46 afwijking totaal , , , ,16 49

55 Bijlage 16 Berekening indicatieve schadelast Artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid, tegemoetkoming voeding Berekening indicatieve schadelast Artikel 55 CAO voor de Bouwnijverheid, tegemoetkoming voeding Stamgegevens Tegemoetkoming voeding Steekproefnr. Jaar Naam medewerker Uren gewerkt Totaal bruto feitelijk loon (excl. reserv.) Betaald bruto uurloon vlgs loonstrook Uitruil brutoloon (ET regeling) J/N Aantal gewerkte dagen Verstrekte vergoeding per dag Rechtensgeldende vergoeding per dag Afwijking vergoeding per dag Kratochvil D. 40,00 416,90 13,12 J 5,00 0,00 6,65 33, Jaddioui K. 52,00 461,88 10,00 N 6,00 0,00 0,00 0, Hakl R. 40,00 450,67 13,12 J 5,00 0,00 6,65 33, Klamer R. 41,00 489,61 12,40 N 5,00 0,00 0,00 0, Jamrozik M. 49,50 423,13 12,40 J 6,00 0,00 6,65 39, Andras P. 15,00 144,68 12,40 J 2,00 0,00 6,65 13, Budzak P. 40,00 417,05 12,40 J 5,00 0,00 6,65 33, Musiatowicz A. 38,00 428,14 13,12 J 5,00 0,00 6,65 33, Stockmann U. 40,00 525,82 14,60 J 5,00 0,00 6,65 33, Jamrozik A. 46,00 379,89 14,60 J 6,00 0,00 6,65 39, Lasch R. 40,00 474,06 13,12 J 5,00 0,00 6,65 33, Bruinsma M. 47,00 587,30 13,12 N 6,00 0,00 0,00 0, Behling M. 56,00 439,70 13,12 J 6,00 0,00 6,65 39, Kratochvil D. 50,00 470,66 13,12 J 6,00 0,00 6,65 39, Haan S.L. de 40,00 589,91 14,91 N 5,00 0,00 0,00 0,00 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: Gemiddelde afwijking op bruto loon in de steekproef per periode: Feitelijk loon Afwijking nvt 3.232,06 186, ,34 186,20 Percentage 5,76% 5,37% Berekening indicatieve schadelast uurbeloning Onderbeloning van toepassing op: a Feitelijk loon volgens berekening Periode 1 (spiegeling periode 2) b Feitelijk loon volgens berekening Periode 2 c Feitelijk loon volgens berekening Periode 3 Gemiddelde Schadelast Feitelijk loon afwijking bedrag ,76% ,76% ,37% Toelichting: Verschil in interpretatie verafgelegen werk conform CAO voor de Bouwnijverheid. Zie toelichting rapport. Indien er sprake is van een verafgelegen werk conform de CAO van de Bouwnijverheid dan geldt bovengenoemde indicatieve schadelast. Indien er geen sprake is van een verafgelegen werk dan is er geen sprake van een schadelast. 50

56 Bijlage 17 Foto Impressie huisvesting Bergumermeer Aanzicht Woonkamer 51

57 Keuken Badkamer 52

58 Verslag Kenmerk /01 Gedagtekend op Overtreding van Artikel 8, lid 1 en 3 van de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi) 1. De ter beschikking gestelde arbeidskracht heeft recht op ten minste dezelfde arbeidsvoorwaarden als die welke gelden voor werknemers werkzaam in gelijke of gelijkwaardige functies in dienst van de onderneming waar de terbeschikkingstelling plaatsvindt: a. met betrekking tot het loon en overige vergoedingen; b. op grond van een collectieve arbeidsovereenkomst of andere niet wettelijke bepalingen van algemene strekking die van kracht zijn binnen de onderneming waar de terbeschikkingstelling plaatsvindt, met betrekking tot de arbeidstijden, daaronder begrepen overwerk, rusttijden, arbeid in nachtdienst, pauzes, de duur van vakantie en het werken op feestdagen. 3. Bij collectieve arbeidsovereenkomst kan worden afgeweken van het eerste en tweede lid, mits: a. indien de periode gedurende welke wordt afgeweken in duur is beperkt, die overeenkomst voorziet in een regeling op grond waarvan misbruik door elkaar opvolgende perioden van terbeschikkingstelling wordt voorkomen; en b. indien het een collectieve overeenkomst betreft die van toepassing is op de onderneming waar de terbeschikkingstelling plaatsvindt, die overeenkomst bepalingen bevat op grond waarvan een werkgever zich ervan moet verzekeren dat de aan zijn onderneming ter beschikking gestelde arbeidskrachten de arbeid verrichten tegen de arbeidsvoorwaarden, genoemd in het eerste lid, die voor deze arbeidskrachten bij die overeenkomst zijn voorgeschreven. Gegevens geconstateerde overtreding Rapporteurs Datum constatering : maandag 23 maart 2015 Tijdstip : omstreeks 11:50 uur Adres : Oostermeerweg 5 Postcode : 5439 NB Plaats/Gemeente : Linden, gemeente Cuijck Periode : 1 september 2014 tot 31 december 2014 Rapporteur Diana Roozeboom Bouwman, tevens arbeidsinspecteur, is de opsteller van dit verslag. Het onderzoek is mede uitgevoerd door de arbeidsinspecteurs Alice Henriette Hermus, Martinus Antonius Maria van der Heijden, Susanne Kloosterboer, Jovanka Maria Korkers, Saskia van der Putten, Jan Schuurman, Egbert Steenhuis en Janet Gerdina Tekelenburg Jolink. De arbeidsinspecteurs hebben zich daar waar nodig gelegitimeerd als toezichthouder als bedoeld in artikel 5:11 van de Algemene wet bestuursrecht. Onderneming Rechtsvorm : Besloten Vennootschap Naam : AOK B.V. Adres : Grotestraat 30 Postcode : 5437 AS Gevestigd te : Beers