Kaders Uitvoeringsplan herinrichting Maatschappelijk Domein

Transcriptie

1 Kaders Uitvoeringsplan herinrichting Maatschappelijk Domein 1

2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Visie... 4 Hoofdstuk 2: Proceskaders... 9 Hoofdstuk 3: Financieel kader Hoofdstuk 4: Toetsingskaders Hoofdstuk 5: Gezonde Leefstijl Hoofdstuk 6: Opgroeien & Ontwikkelen Hoofdstuk 7: Kader Talentontwikkeling Bijlage

3 Inleiding Op het maatschappelijk domein liggen kansen. Kansen om alle voorzieningen en activiteiten in onze gemeente op het gebied van sport, welzijn en cultuur op een nieuwe en andere manier te benaderen. Het college heeft hierover opgenomen in het coalitieakkoord: De nieuwe gemeente Alphen aan den Rijn vraagt om een gemeentebestuur dat zaken nieuw en anders aanpakt. CDA, Nieuw Elan, VVD, D66 en ChristenUnie hebben elkaar gevonden in de wens te werken aan een gemeente die daadkracht toont en dichtbij haar inwoners staat, zowel bestuurlijk als ambtelijk. Wij stellen inwoners centraal en bieden ruimte voor initiatieven. Wij kiezen een bestuursstijl die verbindend is en de samenleving als uitgangspunt neemt in plaats van het gemeentehuis. (Coalitieakkoord Daadkracht Dichtbij) Tegelijkertijd leven we in een tijd van bezuinigingen en het herverdelen van onze financiële middelen. In de kadernota is afgesproken dat wij de komende jaren 4 miljoen bezuinigen op diezelfde gebieden sport, cultuur, welzijn (en werk). Daarom heeft de gemeente ook ingezet op het traject Nieuw en Anders en hebben wij samen met veel zeer betrokken organisaties het Uitvoeringsplan herinrichting Maatschappelijk Domein ontwikkeld. In de komende hoofstukken nemen wij de lezer mee in de kaders (inhoudelijk, financieel en voor het proces) die zijn opgesteld om het uitvoeringplan op 1 januari 2016 daadwerkelijk te kunnen realiseren. 3

4 Hoofdstuk 1: Visie Ruimte voor initiatieven en zelfbeheer Het college wil meer ruimte voor initiatieven van inwoners. De voetbalvereniging Koudekerk die met vrijwilligers veel onderhoudswerkzaamheden zelf uitvoert, de multifunctionele accommodatie De Juffrouw in Hazerswoude-dorp, het jongerenbuurtbedrijf (in opbouw) in de Edelstenenbuurt, het Floratheater in Boskoop: de voorbeelden zijn talloos in onze gemeente. De inwoners in hun eigen buurt, wijk of kern staan hierin centraal. Meer zelfbeheer, of het nu gaat om het beheren van een gebouw of het zelf organiseren van activiteiten, komt voort uit een behoefte aan meer zeggenschap over de eigen leefomgeving. Het is wat we met een mooi woord de participatiesamenleving of de doe-democratie noemen. Eigen kracht en ondersteuning Ruimte voor eigen initiatief betekent ook meer eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid. Maar dat is niet voor iedereen in onze gemeente vanzelfsprekend. Er is een kleine groep (ca. 5%) van de bevolking, voor wie specialistische en professionele maatwerkondersteuning voor korte of langere tijd nodig blijft. Hier nemen we als gemeente die verantwoordelijkheid mede op ons, in het Serviceplein en samen met onze ketenpartners zoals Tom in de buurt of de specialistische jeugdzorgvoorzieningen. Dit hebben we de afgelopen periode intensief voorbereid met de komst van de drie decentralisaties in het kader van de sociale agenda. Maar er is ook een wat grotere groep (ca. 20% van de bevolking), die zulke ondersteuning (nog) niet nodig heeft, maar wel even een steuntje in de rug kan gebruiken. Om te voorkomen dat zij later in duurdere, professionele ondersteuning terechtkomen. Dat is een belangrijk doel van het uitvoeringsplan maatschappelijk domein. Denk aan een jongere die veel spijbelt of op straat rondhangt en daardoor zijn startkwalificatie niet dreigt te halen of dreigt te radicaliseren. Of een gepensioneerde inwoner die nog in zijn of haar eigen huis woont, maar eenzaam is en mede daardoor ook steeds meer gezondheidsklachten krijgt. Of een inwoner die een langdurige GGZbehandeling heeft afgerond, maar nog kwetsbaar is voor terugval. Juist voor deze inwoners liggen er belangrijke kansen in het maatschappelijk domein: door middel van sport, welzijn en cultuur. Dat je door te sporten mensen ontmoet, gezonder blijft en daardoor zelfstandiger in het leven kan staan, is geen nieuws. Dat je door te genieten van zang, dans of toneel actief of passief vergelijkbare effecten kan bereiken, is ook geen verrassing. En toch hebben we daar als gemeente nooit expliciet op gestuurd. Zo zit het systeem nu eenmaal niet in elkaar. We stellen (financiële en vastgoed) middelen ter beschikking door middel van subsidies of contracten, zodat inwoners kunnen sporten, naar het theater of de bibliotheek kunnen gaan of een bingo-middag kunnen organiseren. En dat blijft belangrijk, en beschikbaar, voor álle inwoners in onze gemeente. Maar we kunnen dat als gemeenschap slimmer benutten. Door in de organisatie van die activiteiten meer oog te hebben voor de inwoners (ca. 20%) die net even dat steuntje in de rug nodig hebben. Die door actief bezig te zijn, tegelijkertijd ook een nuttige bijdrage leveren aan diezelfde gemeenschap. En die daardoor ook weer meer deel uitmaken aan die samenleving. Iedereen doet mee. Dat is beter voor elkaar. 4

5 Sturen op slimmer benutten Wat is dat, slimmer benutten? Wat verstaan we daar dan onder? Een voor de hand liggende en ook goed zichtbare aanpak is het meer gezamenlijk benutten van elkaars gebouwen. Een bekend voorbeeld uit het private domein is de buitenschoolse opvang, die ruimtes huurt in gebouwen van het basisonderwijs, of bij activiteitencentra zoals IVN (nabij de kinderboerderij in het Zegerslootgebied) of het Archeon. Daardoor maken kinderen gebruik van algemene voorzieningen, die daar onder andere vervolgens ook zelf van profiteren door een grotere bekendheid. Het private en publieke domein kunnen elkaar zo versterken. Voorstelbaar is dat het theater aan het Rijnplein bijvoorbeeld overdag ook één of meer andere functies heeft, bijvoorbeeld een bibliotheekfunctie. Niet in die zin dat het theater af en toe een zaal verhuurt, maar een permanente samenwerking creëert, waarbij theaterfunctie en andere functies steeds meer met elkaar verweven raken. Wat in het klein in De Juffrouw gebeurt, biedt ook kansen in het centrum van Alphen. Dat kan en hoeft niet op exact dezelfde manier. We dagen organisaties zelf uit om met goede ideeën te komen. Zij staan het dichtst bij de inwoner en weten wat er speelt. Een ander huisvestingsvoorbeeld is de recente start van Tom in buurt 1 : we hebben afgesproken dat Tom zich in de buurten, wijken en kernen verbindt aan bestaande (vrijwilligers- )organisaties. Dat wordt nu zichtbaar bijvoorbeeld in De Meerkoet, waar ook een locatie van het Voortgezet Speciaal Onderwijs is. Zij betrekken nu samen de buurtbewoners bij de activiteiten. Of Tom in het wijkcentrum De Oude Wereld in Kerk & Zanen, waar de combinatie met sport door de schakeling met de gymzalen van ernaast gelegen basisscholen al voor de hand ligt. Wat de gemeente kan doen is organisaties de ruimte geven om zelf, naar de lokale behoefte, invulling aan te geven aan creatieve combinaties. Door de organisaties gezamenlijk verantwoordelijk te maken voor het maatschappelijk effect dat we willen bereiken (het wat ). En ze niet langer elk apart te verplichten of af te rekenen op het uitvoeren van hun eigen specifieke activiteiten (het hoe ). Niet alleen op het gebied van huisvesting liggen er kansen. Een ander inspirerend idee: waarom verbinden we verschillende projecten die jongeren begeleiden niet aan elkaar? Als gemeente subsidiëren we nu jeugd- en jongerenwerk in de wijken, een maatjesproject van een zorg/welzijnsinstelling en een mentorproject dat vanuit werk en het bedrijfsleven is geïnitieerd. Elk op zich waardevolle en nuttige activiteiten. Maar voor een jongere zelf is het niet zo relevant of zorg, welzijn, of werk het vertrekpunt is. Waar het om gaat is dat hij even bij de hand wordt genomen om weer in positieve zin de regie over zijn leven te pakken. Dat is het maatschappelijk effect dat we willen bereiken. Dit voorbeeld kan nog verder worden uitgebouwd: wellicht zouden sportverenigingen hier ook aan kunnen bijdragen. Sommige jongeren kunnen geen werk vinden of houden, doordat zij moeite hebben om naar een baas te luisteren en je aan de regels te houden van het werkende leven. Dit gedrag is vergelijkbaar met het gedrag van jongeren van de voetbalvereniging die zich niet gedragen tijdens de wedstrijd. Deze jongeren worden nu al naar een scheidsrechter cursus gestuurd. Zij leren hier waarom het nodig is om je aan bepaalde regels te houden en waarom je daarom moet luisteren naar de scheidsrechter. 1 Tom is een samenwerkingsverband van acht organisaties, waaronder Kwadraad, Participe, Gemiva en Kwintes. Tom voert in de gemeente Alphen sinds 1 januari 2015 de nieuwe Wmo-taken uit, gecombineerd met de tegenprestatie uit de Participatiewet en een aantal welzijnstaken. 5

6 Deze lessen kunnen ook gebruikt worden om jongeren te leren werken. Sport is zo een middel om het aantal werkloze jongeren te verminderen. Dit gebeurt nu allemaal al, op incidentele en kleine schaal en soms onbewust. De uitdaging zit erin, om deze initiatieven meer aan elkaar te verbinden, ze op grotere schaal toe te passen of op meer plekken toe te passen en daardoor meer effect te bereiken. Geworteld in de gemeenschap Bovenstaand voorbeeld geeft aan dat organisaties die elkaar normaal gesproken niet tegenkomen, omdat ze in verschillende sectoren actief zijn, veel meer dan nu van elkaars expertise gebruik kunnen maken. Dat hoeft niet te betekenen dat zij hun eigen identiteit of karakter verliezen. Of dat zij samen één grote(re) organisatie moeten gaan vormen. Integendeel: juist die verscheidenheid maakt onze gemeenschap krachtig. Inwoners voelen zich betrokken en zijn actief in hun buurt, wijk of kern, of bij een sport of culturele vereniging omdat het deel uitmaakt van hun identiteit, van wie ze zijn. Ruimte geven aan inwonersinitiatieven is daarom niet genoeg. Het is essentieel dat de activiteiten en de partijen die ze organiseren, geworteld zijn en blijven in de gemeenschap. Betrokkenheid van vrijwilligers gedijt alleen in een omgeving waarin mensen zich herkennen en waar ze zich persoonlijk mee verbonden voelen. Dat is de kracht van de nieuwe gemeente Alphen aan den Rijn, waar de kleinschaligheid op grote(re) schaal vorm kan krijgen. Het uitvoeringsplan is daarom nadrukkelijk geen oproep tot schaalvergroting van maatschappelijke organisaties en verenigingen, maar juist tot meer maatwerk op het niveau van buurt, wijk of kern. Door niet te toetsen of af te rekenen op activiteiten of hoe die worden uitgevoerd, maar dat veel meer aan de lokale gemeenschap over te laten. Door ruimte te geven komen we als gemeentelijke overheid dichter bij de inwoners te staan. Door te sturen op het samen bereiken van maatschappelijke effecten, kunnen creatieve en slimme samenwerkingen tussen organisaties ontstaan. Door iedereen opnieuw een kans te geven financiering aan te vragen, ontstaat er ruimte voor nieuwe initiatieven. Bovendien nemen we de gelegenheid nu te baat om daar waar nodig financieel te harmoniseren. Door de fusie zijn nu op bepaalde terreinen vrij willekeurige verschillen ontstaan in de mate waarin vergelijkbare activiteiten worden gesubsidieerd. Er ligt nu een kans die verschillen te verminderen. Expertise van grotere, professionele organisaties Niet alles kan op een kleinschalige manier in de buurt, wijk of kern door inwoners zelf worden georganiseerd. Er zijn voorzieningen die een breder bereik hebben, soms zelfs gemeentebreed, zoals de zwembaden in de stad Alphen of het theater. Vaak vergen zulke voorzieningen meer dan alleen zelfbeheer door vrijwilligers. Hier is (ook) professionele expertise voor nodig. Voorzieningen die we hebben op het gebied van sport, welzijn en cultuur, de expertise die door verschillende organisaties in de loop der jaren is opgebouwd, breken we natuurlijk niet af. Die blijven nodig. Het behoud van identiteit en specialismen is ook voor grote(re) organisaties die in onze gemeente actief zijn, van belang. Ook daar is schaalvergroting geen streven, maar samenwerking en slimme verbindingen onderling met de buurt, wijk of kern - des te meer. 6

7 Sturen op effecten In het kader van efficiency is met een aantal grotere organisaties in de afgelopen paar jaar gewerkt met productsubsidiering. Dat is een gedetailleerde manier om te sturen en af te rekenen op afgebakende prestaties, bijvoorbeeld het aantal mensen dat gebruik heeft gemaakt van culturele activiteiten, of het aantal bezoekers van een zwembad. Net als in de zorg, waar bijvoorbeeld met diagnose-behandelcombinaties wordt gewerkt, heeft deze manier van sturen tot gevolg dat organisaties zich op hun eigen productie gaan richten. Aanbod creëert vraag, terwijl het maatschappelijk effect daar niet noodzakelijkerwijs groter van wordt. Met dit uitvoeringsplan stappen we daarom nu af van productsubsidiering. In plaats daarvan gaan we sturen (financieren) op maatschappelijk effect. In deze uitwerking van het uitvoeringsplan geven we nadere inhoudelijke invulling aan de effecten die we als gemeente willen bereiken. Dit doen we in de hoofstukken 5, 6 en 7 die gaan over de inhoudelijke kaders. We vragen aan de Raad om die vast te stellen. Die kaders gaan over de maatschappelijke effecten gezonde leefstijl, talentontwikkeling en opgroeien & ontwikkelen. Het maakt niet uit of je nu sport, bezig bent met cultuur, een welzijnsactiviteit doet of een combinatie. Die drie sectoren zijn straks niet apart zichtbaar meer, maar zitten wel verwerkt in deze maatschappelijke effecten. Daarmee scheppen we als gemeente de ruimte én de prikkel voor vermenging en kruisbestuiving die we buiten graag willen zien. Het proces Het is duidelijk dat deze grote verandering een gedegen en transparante aanpak vergt van het proces om daar te komen. Daarom bevat deze uitwerking ook de kaders voor het proces in de komende maanden: wat kunnen de kleine(re) partijen en grote organisaties van de gemeente verwachten en wat verwacht de gemeente van hen, op welk moment en in welke vorm. In hoofdstuk 2 wordt duidelijk hoe we de inhoudelijke, maatschappelijke effecten vertalen in een nieuw en ander systeem van financiering, voor zowel kleine partijen zoals verenigingen, als grote(re) organisaties met professionals. In dat proces maken we onderscheid tussen financiering onder de en boven de Ook deze proceskaders vragen we aan de raad om vast te stellen. Subsidies kleine(re) partijen Voor partijen met een subsidie van minder dan geldt een eenvoudige procedure. Zij kunnen zoals nu een subsidie aanvragen bij de gemeente. Dit geldt ook voor kleine(re) partijen die tot nu toe geen subsidie ontvangen ( nieuwe partijen ). In het eerdere voorstel was nog sprake van een idee van wijkplatforms, waardoor er financiële onzekerheid bij de kleine(re) partijen is ontstaan. Dat laat het college nu los. We vragen elke kleine(re) partij om aan te geven hoe zij aan één of meer maatschappelijke effecten een bijdrage levert. We maken tegelijkertijd ook een financiële harmoniseringsslag tussen vergelijkbare partijen/activiteiten. Gemeentebrede opdrachten Voor de grote(re) organisaties zetten we gemeentebrede opdrachten uit. Hier kunnen organisaties die nu meer dan aan subsidie ontvangen, op inschrijven. De opdrachten staan overigens ook open voor nieuwe organisaties (die nu nog geen subsidiepartner zijn). 7

8 De opdrachten zijn gemeentebreed, omdat we ervan uitgaan dat een zekere schaalgrootte en professionele expertise nodig is om de effecten te bereiken. Belangrijk aandachtspunt zal ook de samenwerking zijn op de raakvlakken (grenzen) tussen de gemeentebrede opdrachten en de subsidies < Er wordt nadrukkelijk van de organisaties verwacht dat ze gebiedsgerichte accenten leggen in hun aanpak. Kleine(re) partijen kunnen, buiten de eenvoudige subsidieprocedure zoals hiervoor omschreven, ook meedoen met de gemeentebrede opdrachten door zich vrijwillig te verbinden aan één of meer grote(re) organisaties. Zowel voor de grote(re) organisaties als voor de kleine(re) partijen gelden dezelfde inhoudelijke maatschappelijke effecten. De bezuiniging op het maatschappelijk domein Tot slot de financiële kaders. In het coalitieakkoord is afgesproken dat ook het maatschappelijk domein een bijdrage levert aan de noodzakelijke gemeentelijke bezuinigingen. Voor sport, welzijn en cultuur is een totale bezuiniging van 3 mln afgesproken. Een deel hiervan is al gerealiseerd bij kadernota 2014, waardoor een taakstelling van 2,1 mln resteert 2. De nieuw en anders visie op het maatschappelijk domein biedt naar het oordeel van het college de beste kansen om deze bezuiniging daadwerkelijk te realiseren. Deze bezuiniging slaat wat het college betreft neer op de financiën die voor grote(re) opdrachten ter beschikking worden gesteld. Omdat het overgrote deel van het beschikbare budget naar deze organisaties gaat is daar immers het meeste synergie voordeel te behalen. De middelen voor organisaties die minder dan aanvragen blijven in totaliteit buiten schot. Het college realiseert zich dat van eigen initiatief, creativiteit en innovatie, op korte termijn geen wonderen kunnen worden verwacht. Zelfs de meest vernieuwende voorstellen kunnen niet verhinderen dat een bezuiniging van 2,1 mln vraagt om keuzes. Keuzes in het aantal en het niveau van de bestaande voorzieningen. Het moet voor organisaties helder zijn waar de grens is van vernieuwing. Daarom stelt het college minimumeisen aan de instandhouding van bepaalde voorzieningen, zoals bijvoorbeeld een theater-, en bibliotheekfunctie. Deze eisen op hoofdlijnen zijn te vinden in de inhoudelijke kaders (hoofdstukken 6 en 7). Begin juni 2015, in de publicatie van de gemeentebrede opdrachten, kan dit nog aangescherpt worden. Het college werkt dit momenteel uit (denk aan de nog vast te stellen bibliotheekvisie bijvoorbeeld) en ook de raadsbehandeling van deze kaders voor het uitvoeringsplan kan daartoe aanleiding geven. Voor organisaties en partijen geldt de nadrukkelijke wens van de gemeente tot meer onderlinge samenwerking. Zo kunnen kleinere partijen samenwerken met grotere organisaties en zo hun activiteiten uitbreiden en/of van meer financiering voorzien. Initiatieven in de richting van meer samenwerking juichen we daarom toe, en faciliteren we als gemeente graag. Maar we dwingen die samenwerking bij de verschillende (kleine) partijen en organisaties niet af. Want dat zou vrijwillige initiatieven in de kiem kunnen smoren, in plaats van ze te laten opbloeien uit de betrokkenheid van inwoners. 2 Afgezien van de taakstelling op de SWA van 1 mln. 8

9 Hoofdstuk 2: Proceskaders In dit hoofdstuk geven we aan welke stappen we tot nu toe hebben gezet om uitvoering te geven aan bovenstaande visie en waarom die stappen noodzakelijk waren. Vervolgens schetsen we de kaders voor het proces tot 1 januari 2016, voor zowel de grote(re) organisaties als de kleine(re) partijen. Het college vraagt de raad hiermee in te stemmen. Proces tot nu toe Het college heeft sinds de besluitvorming van de Kadernota 2014 (BIS 2014/28904), waarin de contouren van de aanpak van het Uitvoeringsplan herinrichting Maatschappelijk Domein 3 zijn geschetst, langs twee sporen gehandeld: 1. Het college heeft samen met kleine en grote organisaties in het maatschappelijk domein inhoudelijk verkend welke maatschappelijke effecten voor Alphen aan den Rijn vanaf 2016 bereikt zouden moeten worden. Dit heeft in 2014 plaatsgevonden in vijf grote bijeenkomsten en in het najaar in diverse themagroepen. Tegelijkertijd was het college bezig om het proces te ontwerpen voor de implementatie van het uitvoeringsplan. 2. Er is in juridische zin ruimte gecreëerd om de gemeentelijke financiële middelen in het maatschappelijk domein (voor sport, welzijn en cultuur) per 2016 op een andere manier te gaan inzetten. Dit is in de praktijk gebracht door verschillende juridische stappen te zetten om de bestaande subsidie- en contractrelaties - per die datum te beëindigen 4. Zie collegebesluit 18 november 2014 / brief aan de raad d.d. 21 november 2014 nr 2014/ Ad. 1: maatschappelijke effecten Uit de bijeenkomsten en de themagroepen van 2014 zijn vier effectthema s naar voren gekomen: Talentonwikkeling Gezonde leefstijl Zelforganiserend vermogen Leefbaarheid. Het college heeft gekeken hoe deze thema s zich verhouden tot elkaar, tot grote en kleine partijen die nu in onze gemeente actief zijn en tot al lopende beleidsprocessen in de gemeente. Hieruit kwam naar voren dat het stimuleren van het zelforganiserend vermogen voor volwassenen inmiddels ongeveer tegelijkertijd, namelijk in het najaar al was opgenomen in de contractafspraken met Tom in de buurt. Daar gaan al vanaf 1 januari 2015 financiële middelen naar toe en wordt al uitvoering aan gegeven. 3 Het proces heeft verschillende benamingen gekend: van strategische heroriëntatie tot herfstakkoord tot nu uitvoeringsplan maatschappelijk domein. 4 Bij sommige subsidierelaties heeft het beleidsvoornemen en de aankondiging al eerder plaatsgevonden, in 2013 met het oog op de drie decentralisaties. Bij deze relaties heeft het college dus al formeel tot definitieve beëindiging besloten. 9

10 Binnen de thema s talentontwikkeling en gezonde leefstijl kwam naar voren dat er accentverschillen zijn voor volwassen en kinderen & jongeren. Daarom hebben we een aparte opdracht gemaakt voor kinderen & jongeren, namelijk opgroeien en ontwikkelen. Hier zitten naast talentontwikkeling en gezonde leefstijl, ook effecten in die op zelforganiserend vermogen betrekking hebben (denk aan de maatjes- en mentorprojecten). Verder bleek dat de effecten binnen het thema leefbaarheid grote overeenkomsten vertonen met het beleid dat het college momenteel in de woonvisie ontwikkelt. Hier gaat het met name om de vraag hoe we bereiken dat mensen langer thuis kunnen blijven wonen, en hoe wonen, welzijn, enzorg effectiever in te richten. Daarom is het thema leefbaarheid geen gemeentebrede opdracht in het kader van het Uitvoeringsplan. Tot slot was er een praktisch argument om de vier effectthema s wat anders te ordenen: voor dergelijke leefbaarheidseffecten zijn op dit moment binnen programma 1 (sociaal domein) geen financiële middelen beschikbaar, anders dan de leefbaarheidsbudgetten van Wijken & Kernen. Die budgetten zijn vooral bedoeld voor initiatieven in de buurt, wijk of kern (over het algemeen dus voor kleinere partijen). De bestaande budgetten voor sport, welzijn en cultuur binnen programma 1 hebben nagenoeg geheel betrekking op de thema s talentontwikkeling en gezonde leefstijl voor volwassenen, en opgroeien en ontwikkelen. 10

11 Ad. 2: ruimte creëren in bestaande subsidie en contractrelaties Het voornemen en de aankondiging om de subsidierelatie per 1 januari 2016 te beëindigen, is een juridisch noodzakelijke stap om ruimte te creëren om zaken anders te gaan aanpakken. De meeste partijen en organisaties die een gemeentelijke subsidie ontvangen, maken al jarenlang gebruik van die subsidie. Daarmee zijn er vanzelfsprekende subsidierelaties ontstaan, die in juridische zin een soort gewoonterecht zijn geworden. De Algemene wet bestuursrecht is daar duidelijk over: de gemeente heeft zich te houden aan een zorgvuldige procedure. 74 subsidierelaties hebben hierover bericht gehad van de gemeente. 11subsidierelaties zijn in bezwaar gegaan. Met betrekking tot contracten hebben 10 organisaties hierover bericht gehad van de gemeente. 4 organisaties hebben hierop negatief gereageerd. De formele beëindiging van de subsidierelaties doet niets af aan de waardering voor de vele activiteiten van onze maatschappelijke organisaties. Het is zeker niet de bedoeling dat al die activiteiten zullen verdwijnen, integendeel. Daaronder bevinden zich namelijk ook activiteiten die al op een heel vernieuwende manier zijn ingericht, deze organisaties lopen juist vóór op de innovatie van het maatschappelijk domein. Het college heeft desondanks stappen gezet om álle subsidie- en contractrelaties te beëindigen op 31 december 2015, vanuit het principe gelijke monniken, gelijke kappen. Ook al lopen sommige organisaties voorop en zijn zij een inspirerend voorbeeld, daarop zijn de subsidies nooit eerder getoetst. Die toetsing had tot nu toe vooral een rechtmatigheidskarakter en lag voor de grote(re) organisaties op het niveau van producten. Het college heeft op dit moment geen instrument in handen om onderscheid te kunnen maken. Met dit uitvoeringsplan krijgen we dat instrument wel. Daar dienen de inhoudelijke kaders voor (hoofdstukken 5, 6 en 7) Ten behoeve van de aankondigingen en beleidsvoornemens tot beëindiging, heeft het college brieven gestuurd en gesprekken gevoerd. Wat met name tot onrust heeft geleid, is dat het college hierin nog geen garanties kan geven over hoe de financiering vanaf 1 januari 2016 er op de nieuwe manier zal uitzien. In dit proceskader wordt duidelijk wat ze wanneer van de gemeente mogen verwachten en waar de kleine(re) partijen ze zich op kunnen gaan richten. Zodat we met elkaar nieuwe subsidieafspraken kunnen maken voor Het proces vanaf nu In 2015 volgen we twee sporen. Binnen het eerste spoor maken we onderscheid tussen het proces voor de grote(re) organisaties en dat voor de kleine(re) partijen: 1. Nieuwe financiering op basis van maatschappelijke effecten a. Grote(re) organisaties b. Kleine(re) partijen 2. Ruimte creëren in bestaande subsidie- en contractrelaties Ad. 1: Nieuwe financiering op basis van maatschappelijke effecten De maatschappelijke effecten zoals verwoord in de hoofdstukken 5, 6 en 7 zijn het inhoudelijk toetsingskader voor zowel de grote(re) organisaties als de kleine(re) partijen bij het aanvragen van 11

12 nieuwe financiering. Het proces om financiering voor 2016 aan te vragen ziet er alleen verschillend uit. a. Grote(re) organisaties Nadat de raad de kaders voor het uitvoeringsplan heeft vastgesteld (naar verwachting 23 april 2015), zal het college begin juni 2015) de gemeentebrede opdrachten publiceren. Die opdrachten zijn een nadere uitwerking van de inhoudelijke kaders zoals in hoofdstukken 5, 6 en 7 is beschreven. In de tussenliggende periode eind april/mei zullen openbare bijeenkomsten voor organisaties worden georganiseerd waarin we meer uitleg geven over het proces en de inhoudelijke effecten die we willen bereiken. Ook halen we daar nadere input op die we kunnen verwerken in de gemeentebrede opdrachten, die begin juni worden gepubliceerd. Deze bijeenkomsten zijn openbaar en ook de kleine(re) partijen kunnen zich hiervoor aanmelden. In welke juridische vorm de financiering plaatsvindt, zal begin juni 2015 duidelijk zijn. De juridische vorm gaat over mogelijke subsidievormen (publiekrechtelijk) of inkoop/aanbestedingsvormen (privaatrechtelijk). Alle organisaties en partijen die een bijdrage willen leveren aan één of meerdere opdrachten (maatschappelijke effecten), kunnen zich vanaf begin juni 2015 dus heel gericht gaan oriënteren op mogelijke samenwerkingspartners. Uiteraard kunnen zij dit ook nu al doen en bij de bijeenkomsten vanaf eind april. Er kunnen ook organisaties en partijen meedoen die nu nog geen financiële relatie met de gemeente hebben en/of buiten de gemeente Alphen aan den Rijn zijn gevestigd. De uiterste indieningsdatum voor de financieringsaanvragen bij het college, is eind juli Het college toetst de aanvragen op verschillende punten. Belangrijk daarin zijn in elk geval of de aanvraag volledig dekkend is voor de opdracht (wat vrijwel altijd samenwerking vergt), en of een wijk- en gebiedsgerichte aanpak wordt gehanteerd. Het resultaat van de toetsing bespreken we graag in vertrouwelijke vorm met de raad, voordat de goedkeuring op de financieringsaanvragen wordt geformaliseerd. Rekening houdend met de benodigde tijd om de aanvragen te beoordelen (eind juli augustus), kan deze bespreking met de raad in september plaatsvinden. Als vervolgens nog een opschortingstermijn in acht moet worden genomen tussen voorlopige en definitieve accordering van de financieringsaanvragen, dan weten grote(re) organisaties uiterlijk begin november waar zij aan toe zijn voor hun financiering b. Kleine(re) partijen Naar aanleiding van de rondetafelgesprekken van 8 en 15 januari 2015 heeft het college het proces voor de kleine(re) partijen anders vormgegeven. In het eerdere voorstel was nog sprake van wijkplatforms, waardoor er financiële onzekerheid bij de kleine(re) partijen is ontstaan. Daarom stelt het college nu het volgende proces voor: Voor de subsidiepartijen die nu een subsidie < ontvangen geldt dat het college, na vaststelling door de raad van deze kaders, op 12 mei 2015 de aanvraagprocedure zal publiceren. De juridische vorm is hier een subsidie. Vanaf die datum kunnen de kleine(re) partijen elk hun eigen subsidieaanvraag indienen bij de gemeente. 12

13 Dit geldt ook voor kleine(re) partijen die tot nu toe geen subsidie ontvangen ( nieuwe partijen ). De uiterste indieningsdatum is 1 juli Dat is twee maanden later dan in Algemene subsidieverordening (Asv) 2014 is opgenomen. Daarmee geven we de kleine(re) partijen wat meer tijd, zodat zij hun subsidieaanvraag goed kunnen voorbereiden. Het college toetst, naast rechtmatigheid aan de hand van de Asv, inhoudelijk op de maatschappelijke effecten. Die zijn hetzelfde als voor de gemeentebrede opdrachten. Concreet wordt aan een kleine partij gevraagd om aan te geven hoe en aan welke maatschappelijke effecten zij een bijdrage leveren. Samenwerking met andere partijen wordt toe gejuicht net als het betrekken van inwoners en het benutten van andere financieringsbronnen. Verder beoordeelt het college of er inhoudelijk vergelijkbare subsidieaanvragen zijn uit de drie verschillende oud-gemeenten (Alphen, Boskoop, Rijnwoude), waar harmonisatie voor de hand ligt. Vervolgens voert het college een financiële toets uit op het totaal van alle ingediende subsidieaanvragen. Op dit moment raamt het college dat het subsidieplafond, vast te stellen bij kadernota 2015 gebaseerd op de huidige subsidierelaties in bedraagt. Door harmonisatie, aanvragen van nieuwe partijen en het subsidieplafond kan het voorkomen dat er partijen zijn die in 2016 minder subsidie ontvangen dan in voorgaande jaren (of minder ontvangen dan zij hebben aangevraagd). Er blijft in die zin enige financiële onzekerheid. Maar het college vindt dat gerechtvaardigd, gezien de noodzaak om te kunnen harmoniseren, nieuwe partijen een kans te geven én binnen het subsidieplafond te blijven. Als de raad in juli (met de kadernota) het subsidieplafond voor de subsidies < heeft vastgesteld wil het college de kleinere partijen zo snel mogelijk duidelijkheid geven over hun subsidieaanvraag. Na toetsing van de aanvragen die voor 1 juli zijn ingediend, ontvangen die partijen in september een tussenbericht met informatie over de stand van zaken op proces. In oktober/november zullen de partijen hun subsidiebeschikking ontvangen. Kleine(re) partijen kunnen naast dit individuele subsidieproces dat zij met de gemeente doorlopen, vrijwillig aansluiting zoeken bij de grote(re) organisaties in het kader van de gemeentebrede opdrachten. Op verzoek van die organisaties (zoals hierboven beschreven), maar ook op eigen initiatief. Dit is aan hen samen. De grote(re) organisaties hebben er inhoudelijk en financieel belang bij om gebruik te maken van de (activiteiten van de) kleine(re) partijen. 13

14 Ad. 2: ruimte creëren in bestaande subsidie- en contractrelaties Met de 14 grote partijen zet het college in 2015 per organisatie de gesprekken en eventuele juridische procedures voort die nu al lopen. Hoe dit eruit ziet kan per organisatie verschillen. Begin november wordt duidelijk of een grote organisatie die nu subsidie van de gemeente ontvangt, meer, minder, of geen financiering meer ontvangt in Vanaf dat moment kunnen de laatste financieel-administratieve en juridische stappen worden gezet om de oude subsidierelatie (waar relevant) af te hechten. Voor de kleine(re) subsidiepartijen geldt dat zij op dit moment nog geen definitief besluit tot beëindiging hebben ontvangen. Alleen een aankondiging of een beleidsvoornemen. Het college stelt nu voor pas in het najaar 2015 definitieve besluiten tot beëindiging te nemen. De betrokken partijen ontvangen hierover bericht nadat het college heeft besloten over de ingediende subsidieaanvragen voor Alleen de partijen die geen subsidie meer ontvangen in 2016, krijgen dan een definitieve beëindiging. Die brieven gaan gelijktijdig uit met de subsidiebeschikkingen. Voor de kleine(re) contractpartijen geldt dat eind november 2014 eveneens het besluit is genomen om de contracten met kleine partijen die een gemeentelijke bijdrage (direct of indirect) ontvangen te beëindigen. Het college gaat ook met deze partijen in gesprek over welke bijdrage zij kunnen leveren aan de effecten talentontwikkeling, gezonde leefstijl en opgroeien & ontwikkelen. Wat betreft de eventuele beëindigingen, zal het college dit per partij bekijken. Dit kan per contract tot verschillende resultaten leiden in verband met de mogelijkheden die het contract biedt, de ruimte die onze contractpartner biedt en de wens om maatwerk te leveren als de betreffende organisatie al volgens de geest van het Uitvoeringsplan werkt. Hieronder is de procesplanning voor beide sporen en alle partijen en organisaties samengevat in een overzicht: Stap Strekking Datum Gremium Besluitvorming Kaders op proces, inhoud, en financiën College voor gemeentebrede opdrachten en subsidies kleine partijen t.b.v. doorsturen naar gemeenteraad Technische vragen Indiening en beantwoording College/ Raad RTG beeldvormend Kaders op proces, inhoud, en financiën Raad voor gemeente brede opdrachten en subsidies kleine partijen RTG opiniërend idem Raad Bespreking Nader uitgewerkte voorstellen voor de Medio april College gemeentebrede opdrachten (waar relevant mogelijk vertrouwelijk karakter) Kaderstellende Kaders op proces, inhoud, en financiën Raad besluitvorming voor gemeente brede opdrachten en subsidies kleine partijen Publicatie/aanschrijving Kleine partijen: verzoek tot subsidieaanvraag nieuwe stijl, formele college 14

15 Stap Strekking Datum Gremium bekendmaking procedure Openbare bijeenkomsten Informatie en consultatie over komende gemeentebrede opdrachten Tussen 24 april en 31 College/grote organisaties mei 2015 Besluit en publicatie Nader uitgewerkte voorstellen voor de gemeentebrede opdrachten, waar nodig aangepast n.a.v. raadsbesluitvorming. Begin juni 2015 College Ontvangst subsidieaanvragen Ontvangst voorstellen/financieringsaa nvragen Uitkomst beoordeling bespreken Uitkomst beoordeling bespreken Voorlopige goedkeuring financieringsaanvragen gemeentebrede opdrachten Versturen mail aan kleine partijen Subsidie(- verzamel)besluiten kleine organisaties Beschikkingen Beëindiging subsidierelaties Definitieve goedkeuring gemeentebrede opdrachten Indiening subsidieaanvragen nieuwe stijl (+2 mnd. t.o.v. Asv) Grote organisaties dienen hun Eind juli (gezamenlijke) voorstellen in voor de 2015 gemeentebrede opdrachten 1 e bespreking uitkomsten beoordeling Begin voorstellen gemeentebrede opdrachten september t.b.v. voorlopige goedkeuring 2015 Vertrouwelijk: uitkomst beoordeling en September mogelijke voorlopige goedkeuring 2015 bespreken Bekendmaken welke Eind financieringsaanvragen voor welke september/ bedragen voorlopig zijn goedgekeurd begin oktober 2015 Tussenbericht over stand van zaken september proces Toekenning individuele subsidies 2016 Oktober aan kleine partijen Verzenden brieven met Oktober/ subsidiebeschikkingen kleine partijen november 2015 Brieven aan organisaties/partijen oktober/no waarvoor dit nog noodzakelijk is. vember 2015 Definitieve goedkeuring en afspraken Begin gemeentebrede opdrachten met november (samenwerkende) grote organisaties 2015 Kleine partijen Grote organisaties College College/ Raad College Ambtelijk College college College College 15

16 Hoofdstuk 3: Financieel kader Programma 1 van de begroting is het programma waarbinnen de gemeente het Sociaal/Maatschappelijke Beleid ontwikkelt en uitvoert. Het Uitvoeringsplan herinrichting Maatschappelijk Domein valt hier volledig binnen. In deze paragraaf geven we aan hoe we de nog resterende ombuiging realiseren. Met de Kadernota is een deel van de 3 miljoen bezuiniging op Sport, Cultuur en Welzijn ingeboekt. Wat per 2017 nog gerealiseerd moet worden is een bedrag van Verdeeld over de sectoren is dat: op Sport op Cultuur op Welzijn Inboeking Taakstelling In het coalitieakkoord zijn afspraken gemaakt over bezuinigingen op enkele specifieke grote(re) organisaties. Hiermee heeft het college uitdrukking gegeven aan zijn wens om juist bij die organisaties of de soort activiteiten die zij uitvoeren, een grote mate van vernieuwing te willen zien. Het college stelt daarom voor om in de begroting 2016 het totale bedrag van de ombuiging technisch te verdelen over deze grote organisaties. Daar is mee gewaarborgd dat we de resterende bezuiniging van 2,1 miljoen volledig realiseren. Tegelijkertijd krijgen namelijk alle grote(re) organisaties waar gewenst samen met de kleinere partijen de kans om gemeentelijke financiering te verkrijgen voor 2016, via de gemeentebrede opdrachten. Op het moment dat één van de huidige organisaties opnieuw gemeentelijke financiering krijgt, vanuit één van de gemeentebrede opdrachten, kan het bedrag anders uitvallen dan de technische inboeking in de begroting van Dat zal eerder minder zijn dan meer, aangezien er in totaliteit minder geld beschikbaar is dan voorgaande jaren (namelijk 2,1 miljoen minder). Om dit duidelijk te maken lichten we dit toe aan de hand van een voorbeeld. Uitvoeringsplan Binnen Programma 1 van de begroting (totaal 141 miljoen) 5 heeft 21,8 miljoen betrekking op het Uitvoeringsplan. De taakstelling is hier nog niet van af. Onderstaande tabel geeft dit weer, uitgaande van de cijfers per 2018: Totale begroting Uitvoeringsplan Totaal niet vrij beschikbaar Totaal wel vrij beschikbaar Direct te zien is dat een deel van deze 21,8 miljoen niet vrij beschikbaar is. Dit gaat onder andere om kapitaallasten, reserves en gemeenschappelijke regelingen als het RDOG. Voor de verdeling van het vrij beschikbare bedrag en de taakstelling hanteert het college een aantal uitgangspunten: 5 In totaal 86% van de middelen gaan naar de top van de piramide en onderwijshuisvesting en zijn dus niet beschikbaar voor het Uitvoeringsplan 16

17 Uitgangspunt 1, Tarievenstelsel Het college kiest ervoor niet aan de begrotingsposten voor de tarievenstelsels voor de sportverenigingen en multi-functionele accommodaties (mfa s) te komen en deze indien nodig aan te vullen, omdat het de wens van het college is dat deze organisaties er niet op achteruitgaan zuiver vanwege de taakstelling. Huidige werking tarievenstelsel: Zowel bij de mfa s die nu door Participe beheerd worden als het sportvastgoed dat nu door Sportspectrum beheerd wordt, maakt de gemeente gebruik van een tarievenstelsel, waardoor de gebruikers van dit vastgoed een lagere bijdrage in de huur hebben. Dat betekent dat de gemeente subsidie aan deze instellingen geeft, waardoor deze instellingen een lagere huur kunnen rekenen aan de gebruikers, zoals sportverenigingen en andere maatschappelijke organisaties/verenigingen. Uitgangspunt 2, Gevolgen kostendekkende huur Een stijging van huurkosten voor andere maatschappelijke partijen per geval te beoordelen en waar nodig (deels) te compenseren met subsidie, volgens het nieuwe toetsingskader dat gaat gelden voor alle organisaties die subsidie onder de aanvragen. Hiervoor moet financiële dekking gecreëerd worden vanuit inkomsten vastgoed of vanuit beleid (bij dit laatste is nu geen ruimte). Uitgangspunt 3, Verhouding gemeentebrede opdrachten en vastgoed De taakstelling wordt evenredig verdeeld over de opgaves van het Uitvoeringsplan en de kosten van het beheer en onderhoud van het maatschappelijk vastgoed dat daarmee verbonden is. Het beheer en onderhoud van dit maatschappelijke vastgoed wordt uitgevoerd binnen de uitgangspunten van de kadernota Vastgoed (onder voorbehoud van vaststelling door de Raad). Dat betekent een overheveling van de bijbehorende begrotingsposten. Dit geldt ook voor de overeenkomsten die we op dit vastgoed hebben, zoals nu met bijvoorbeeld de voetbalverenigingen uit voormalig Rijnwoude. Uitgangspunt 4, subsidies < De taakstelling slaat niet neer op het subsidiebedrag dat bedoeld is voor subsidies onder de Bij Kadernota 2015 wordt het subsidieplafond voor de kleinere partijen vastgesteld. Dit gaat om een bedrag ter hoogte van , dat in 2015 tot nu toe aan (voorlopige) subsidie is verleend. Uitgangspunt 5, contractuele afspraken De taakstelling slaat niet neer op de bedragen die vast liggen vanwege contractuele afspraken. Dit betreft contracten zoals het PWA-bad en de Hazelaar, maar ook bijvoorbeeld het Boomkwekerijmuseum en de contracten met de voetbalverenigingen uit voormalig Rijnwoude. 17

18 Vanuit deze uitgangspunten gaan de middelen door het college verdeeld worden over de verschillende opdrachten. Dan wordt duidelijk welke middelen naar Vastgoed gaan, welke middelen gebruikt worden voor de gemeentebrede opdrachten en waar de technisch ingeboekte taakstellen uiteindelijk terecht komt. Het college vraagt de raad om in te stemmen met deze uitgangspunten. 18

19 Hoofdstuk 4: Toetsingskaders Algemeen Het college toetst elke financieringsaanvraag op de mate waarin de indienende organisatie(s) aan die effecten bijdraagt. Deze effecten staan beschreven in de hoofdstukken 5 t/m 7. Daarbij benutten we ook de geldende beleidskaders of wetgeving. De belangrijkste zijn: Uitvoeringsplan Herinrichting Maatschappelijk Domein Beleidsplan Beter voor Elkaar Kadernota Vastgoed (onder voorbehoud van vaststelling) Nog vast te stellen bibliotheekvisie In de verdere uitvoering van de opdrachten moet met deze uitgangspunten van deze kaders rekening worden gehouden. Specifiek In de eerste plaats toetst het college een aanvraag aan de bijdrage aan de maatschappelijke effecten. Gezien de breedte van de inhoudelijke opdracht, kan het bijna niet anders dan dat verschillende organisaties met elkaar een samenwerkingsverband vormen en de financieringsaanvraag dus samen indienen. Het is niet te voorspellen of er meerdere samenwerkingsverbanden voor eenzelfde opdracht kunnen en zullen worden gevormd. In de tweede plaats toetst het college of in de financieringsaanvraag voldoende duidelijk wordt gemaakt dat (het samenwerkingsverband van) de organisaties een wijk- en gebiedsgerichte aanpak hanteren. De belangrijkste opgave en effecten per gebied zijn in de bijlage opgenomen. Dit is onderdeel van de drie gemeentebrede opdrachten. Het is een pré als de aanpak aantoont dat nauw wordt samengewerkt met kleine(re) vrijwilligerspartijen in de buurt, wijk of kern. Dit gebeurt op vrijwillige basis, de partijen kunnen daartoe niet worden gedwongen. De aanvrager(s) moeten duidelijk maken dat zij voldoende geworteld (kunnen) zijn in de lokale situatie in Alphen aan den Rijn, om die samenwerking tot bloei te laten komen. In de derde plaats toetst het college op afstemming van de voorstellen tussen de gemeentebrede opdrachten. Omdat er inhoudelijk veel raakvlakken zitten tussen de opdrachten, vragen we aan de organisaties om in elk geval aan te geven hoe zij de afbakening én de samenwerking vorm geven. Een belangrijk voorbeeld daarvan is dat een jongere die ouder wordt niet (teveel) moet merken dat hij overgaat van de opdracht opgroeien & ontwikkelen naar bijvoorbeeld talentontwikkeling of gezonde leefstijl voor volwassenen. Het systeem is niet leidend, maar de inwoner. Een toetsing die daarmee samenhangt, is in de vierde plaats de mate waarin de organisaties samenwerken met de ketenpartners uit de integrale toegang, zoals de Multidisciplinaire teams van het Serviceplein en de Jeugd- en gezinsteams. In de vijfde plaats beoordeelt het college het voorstel van de aanvrager(s) op het gebied van de kritische prestatie-indicatoren (KPI s). In de opdrachten die begin juni 2015 worden gepubliceerd, zal het college omschrijven wat van de aanvrager(s) op dit punt wordt verwacht. Het gaat erom dat de organisaties die de opdracht(en) gaan uitvoeren, ook op enig moment kunnen aantonen dat de maatschappelijke effecten gehaald gaan worden en hoe dat wordt gemeten. 19

20 In de zesde plaats toetst het college of de financieringsaanvraag zich binnen het gestelde financiële plafond voor de opdracht bevindt. Mogelijke andere toetsingscriteria worden nog uitgewerkt en komen terug in de opdrachten die begin juni worden gepubliceerd. Het college beraadt zich op dit moment op de vraag of de financiering voor één of meerdere jaren wordt verleend. In de opdrachten die begin juni worden gepubliceerd, zal dit staan aangegeven. 20

21 Hoofdstuk 5: Gezonde Leefstijl Iemand die gezond leeft, zit beter in zijn vel. Een gezonde leefstijl kan voor iedereen anders zijn. Gezonde voeding, voldoende beweging en goede omgang met stress zijn belangrijke onderdelen voor een gezonde leefstijl. Ook de geestelijke gezondheid - zoals voldoende sociale contacten - is belangrijk. Een gezonde leefstijl (lichamelijk en geestelijk) zorgt vaak het toenemen van het zelfvertrouwen, je erbij voelen horen en gezien te worden. Je krijgt meer energie om overdag aan de slag te gaan en daardoor nemen de gezondheidsklachten vaak af. Het gekke is, dat we dit eigenlijk allemaal wel aanvoelen, maar dat het lastig is om ernaar te leven. Zodra het lichaam hapert, betalen we wel voor medicijnen en behandelingen, terwijl we beter tijd en energie kunnen investeren in preventie. Daarin kunnen we namelijk zélf veel betekenen, door bewust te kiezen voor een basishouding die ons langer fit (lichamelijk) én geestelijk gezond houdt. De gemeente kan daaraan bijdragen door, samen met organisaties en partijen de bewustwording van een gezonde levensstijl bij jong en oud te vergroten. Dat zit m veel meer in dagelijkse aandacht dan in trainingsschema s en bijvoorbeeld diëten. Ook mensen die niet van sport houden, hebben baat bij meer bewegen. De peuter die lekker mag stoeien, het kind dat op de fiets naar vioolles gaat, de puber die paintballt bij de Zegersloot, buurtbewoners die iedere week samen gaan wandelen, ouders die vaker de fiets pakken naar het werk, de Alphense senior die zich zeker genoeg voelt om met de rollator een dagelijks ommetje te maken: het zijn allemaal voorbeelden van laagdrempelige, gezonde keuzes die nu nog vaak blijven liggen. De gemeente ziet het als een belangrijke taak om een gezonde leefstijl te stimuleren vanuit deze alomvattende filosofie. In de opdracht Opgroeien en Ontwikkelen is gezonde leefstijl voor kinderen en jongeren dan ook een belangrijk effect. De opdracht binnen dit hoofdstuk Gezonde Leefstijl richt zich op volwassenen vanaf 27 jaar. Maatschappelijke effect Het beoogde maatschappelijke effect voor de twee opdrachten binnen het thema Gezonde Leefstijl is dat de inwoners van de gemeente Alphen aan den Rijn van 27 jaar en ouder in de komende jaren een gezondere leefstijl ontwikkelen die bijdraagt aan: 1. Het terugdringen van gezondheidsklachten die voortkomen uit te weinig bewegen en te veel en ongezond eten. 2. Het ondersteunen van het programma binnen Opgroeien en Ontwikkelen om ouders bewuster en toegerust te maken van het belang hun kinderen gezonde voeding aan te bieden. 3. Gemeentelijk (multifunctioneel) vastgoed is algemeen toegankelijk en ondersteunt de opgave Gezonde Leefstijl. De opdrachten 1. De eerste deelopdracht richt zich op het ontwikkelen van een gezondere leefstijl bij alle inwoners van gemeente Alphen aan den Rijn, specifiek voor mensen die (op dit moment) een steuntje in de rug kunnen gebruiken om hun gezondheid aan te pakken. Gezonde Leefstijl biedt deze mensen houvast om zich te bewust te maken van het belang van een gezonder leven. Het gaat over doen waar je gelukkig van wordt. Over goed voor jezelf zorgen en de verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven. Vanuit die brede invalshoek is een gezonde 21

22 leefstijl een wezenlijk onderdeel van ons dagelijks bestaan en sluit dit aan bij de andere twee gemeente brede opdrachten Opgroeien en Ontwikkelen en Talentontwikkeling. 2. Om inwoners te bewegen tot meer bewegen, moeten de accommodaties in orde zijn. Hierin is de afgelopen jaren veel geld en energie geïnvesteerd, zowel door de gemeente als door verenigingen en andere (commerciële) partijen. De basis is goed en daar moeten we het in de komende tijd mee doen. De gemeente zal geen uitbreiding of toevoeging financieren, maar vraagt nu van alle betrokken partijen en inwoners om bestaande voorzieningen met elkaar te delen en vooral optimaal te gebruiken. Waar mogelijk wordt het eigendom en beheer van accommodaties overgedragen aan gebruikers (right to challenge). Maatwerk is daarbij een belangrijk uitgangspunt. Daar waar reeds sprake is van zelfbeheer zal dit worden gecontinueerd, omdat dit onze stip op de horizon is. Deze deelopdracht richt zich specifiek op het onderhoud en beheer van sportaccommodaties die de gemeente in eigendom heeft (rekening houdend met de werkzaamheden die door verschillende verenigingen zelf uitgevoerd worden op dit vastgoed). De verantwoordelijkheid voor het onderhoud en beheer van sportaccommodaties die de gemeente in eigendom heeft wordt uitgevoerd conform de Kadernota Vastgoed (onder voorbehoud van vaststelling door de Raad). Specifieke criteria Opdracht 1 - alle activiteiten worden uitgevoerd volgens de wettelijke criteria; - er wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van activiteiten die wetenschappelijk onderbouwd zijn; - activiteiten worden zo veel mogelijk gemonitord, geëvalueerd en bijgestuurd; - samen werking met met lokale verenigingen en vrijwilligers is een pré. Opdracht 2 - alle activiteiten worden uitgevoerd volgens de wettelijke criteria; - in het onderhoud en beheer van accommodaties is het gemeentelijk vastgoedbeleid (onder andere beschreven in de Kadernota Vastgoed van 2015) leidend; - het onderhoud van de accommodaties die in gemeentelijk eigendom zijn vindt plaats conform de door de gemeente vastgestelde kaders (waaronder, voor het grootonderhoud, de nog op te stellen dan wel te actualiseren meerjarenonderhouds-plannen); - gemeentelijk vastgoed is algemeen toegankelijk; - het gebruik van gemeentelijk maatschappelijk vastgoed is waar mogelijk multifunctioneel; - het gebruik (in dagelijks bezettingspercentage tussen en uur) van gemeentelijk maatschappelijk vastgoed neemt toe; - aan inwoners en organisaties wordt het right to challenge gegeven om maatschappelijk vastgoed (inclusief doelstellingen) over te nemen van de gemeente tegen marktconforme prijs; - gebruikers van gemeentelijke accommodaties wordt waar mogelijk gelegenheid geboden het onderhoud van de accommodatie in eigen beheer uit te voeren; - de opdrachtnemer werkt in de opdrachtperiode toe naar maximalisatie van eigen beheer; - het beheer van de accommodaties die in eigendom van de gemeente zijn is zodanig ingericht, dat er in de accommodaties plaats geboden wordt aan activiteiten die vanuit de lokale samenleving worden geïnitieerd. 22