Kadernota. Wet Participatiebudget. gemeente Boxtel

Transcriptie

1 Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel Versie: concept 9 Maart 2009 Steller: W. Adriaans

2 Inhoudsopgave 0. Vooraf Algemeen Leeswijzer Algemeen Inleiding De Wet Participatiebudget Analyse van huidig beleid en uitvoering Inleiding Situatie gemeente Boxtel tot 1 januari Algemeen Re-integratievoorzieningen WWB Inburgeringsvoorzieningen Volwasseneneducatie Visie en beleid Een integrale visie op participatie Afstemming met participatie in het kader van de Wmo Beleidsvorming re-integratie Inburgering Educatie Vertaling van beleid naar regelgeving Financiering en verantwoording Algemeen Verdeling van het budget Verantwoording van het budget De meeneemregeling Kosten van implementatie Uitvoeringskosten Consequenties voor de uitvoering Algemeen Wel of niet aanbesteden? Beslispunten/acties/producten Uitvoering Communicatie 19 Bijlage 1 Participatieladder 20 Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 2

3 0. Vooraf 0.1 Algemeen De Wet Participatiebudget van 29 december 2008 regelt de bundeling van geldstromen voor reïntegratie, inburgering en volwasseneneducatie. Dit heeft voor gemeenten op drie gebieden consequenties, te weten op het gebied van 1) beleid, 2) financiering en 3) uitvoering. In deze Kadernota wordt een overzicht gegeven van het beleid en uitvoering op de drie beleidsterreinen, een visie op participatie in het kader van deze wet gegeven en worden de daarbij horende uitgangspunten voor het nieuwe beleid gegeven. Implementatie van deze uitgangspunten en kansen zullen echter niet direct gerealiseerd kunnen worden. Binnen de uitvoering zal in 2009 het accent liggen op de inrichting van een juiste administratie zodat de verantwoording aan het ministerie voorspoedig kan verlopen en de werkprocessen goed zijn ingericht. De dienstverlening aan de klant moet doorgang vinden. Daarnaast zullen nieuwe afspraken moeten worden gemaakt met de partners in het veld om te bereiken dat beleid en uitvoering op elkaar worden afgestemd in overeenstemming met de geformuleerde visie op participatie. De wet is pas vastgesteld op 29 december Omdat de wet zelf geen nieuw inhoudelijk beleid bevat stuit het niet op bezwaren als de gemeente de tijd neemt voor de implementatie. Geadviseerd wordt om 2009 als invoeringsjaar te beschouwen. Zowel beleid als uitvoering kunnen dan uiterlijk op 1 januari 2010 worden geoperationaliseerd, of zoveel eerder als redelijkerwijs mogelijk is. Door H.F.M. van der Aa Adviezen Sociale Zekerheid is, in opdracht van de afdeling Welzijn, een plan van aanpak opgesteld. Dit Plan van aanpak vormt de basis waarop deze Kadernota is geschreven. Aan de totstandkoming van deze Kadernota hebben de navolgende interne en externe betrokkenen een bijdrage geleverd: Extern Roy van Heumen (KW1C) H. Ketelaar (KW1C) Riki Smolders (Delta Boxtel) René van der Aa (H.F.M. van der Aa Adviezen Sociale Zekerheid) Intern (gemeente) Wilma Adriaans Cecile Jilesen André Jorissen Caren Julien Johan Koemeester Huub Penders Gerard Schönfeld Gerdien Sommers Rianne Verhoeven Marloes van de Wetering Marianne Willems 0.2 Leeswijzer In deze Kadernota wordt in hoofdstuk 1 het Wetsvoorstel Participatie in zijn algemeenheid toegelicht. Hoofdstuk 2 geeft een analyse van de huidige situatie m.b.t. beleid en uitvoering in de gemeente Boxtel. In hoofdstuk 3, 4 en 5 worden de gevolgen voor respectievelijk visie/beleid, financiering/verantwoording en uitvoering beschreven. Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 3

4 1. Algemeen 1.1 Inleiding Gemeenten zijn onder meer verantwoordelijk voor het aanbieden van voorzieningen op het gebied van arbeidsinschakeling, inburgering en educatie. Deze beleidsverantwoordelijkheid vloeit voort uit een drietal wetten: 1. de Wet werk en bijstand (WWB); 2. de Wet Inburgering (WI) 3. de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB). Het is al langer een wens van met name de grote gemeenten om bestaande schotten tussen budgetten voor educatie en reïntegratie op te heffen. In het coalitieakkoord van het kabinet Balkenende IV is de afspraak opgenomen om voor gemeenten een samenhangende aanpak mogelijk te maken en bestaande schotten tussen de diverse budgetten gericht op participatie weg te nemen. De invoering van de Wet Participatiebudget wordt aangestuurd vanuit een drietal ministeries, te weten VROM (Grote Steden Beleid en Inburgering), OCW (Volwasseneneducatie) en SZW (Wet werk en bijstand). De coördinatie vindt plaats vanuit SZW. Voor de financiering en verantwoording zal alleen een relatie met het Ministerie van SZW bestaan. De term participatie refereert aan een andere participatiewet die twee jaar geleden in werking is getreden: De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). In de bijgevoegde Gemeentelijke Participatieladder (bijlage) wordt de relatie tussen het Wetsvoorstel Participatiebudget en de Wmo duidelijk. De Wmo richt zich met name op de sociale zelfredzaamheid van kwetsbare groepen in de samenleving; De Wet Participatiebudget richt zich vooral maar niet uitsluitend op de economische zelfredzaamheid. Dit wordt in paragraaf 3.2 nog uitgebreider toegelicht. Zie hiervoor ook bijlage De Wet Participatiebudget Op 29 december 2008 is de Wet Participatiebudget vastgesteld. De Wet is op 1 januari 2009 in werking getreden. De bundeling van de geldstromen voor re-integratie, inburgering en educatie leidt tot één specifieke uitkering: het participatiebudget. Hierdoor ontstaat voor gemeenten de mogelijkheid om te komen tot integraal beleid ten behoeve van één breed geformuleerde doelgroep, te weten elke Nederlander (of daarmee gelijkgestelde) van 18 jaar en ouder. In de materiewetten Wet werk en bijstand en de Wet inburgering staat echter dat voorzieningen uit die wetten aangeboden mogen worden aan personen tot 65 jaar. Voor de WEB geldt geen maximum leeftijd. Naast een grotere beleidsvrijheid betekent de vorming van één participatiebudget ook minder administratieve voorschriften voor gemeenten. Beleid kan worden afgestemd op de lokale situatie en instrumenten kunnen gecombineerd worden ingezet. Gemeenten kunnen op basis van de lokale situatie een eigen keuze maken op welke van de drie beleidsvelden (reïntegratie, inburgering of educatie) de nadruk wordt gelegd. Bovendien kan het niet meer zo zijn dat het budget voor het ene doel is uitgeput, terwijl op een ander budget een overschot ontstaat. De Wet Participatiebudget is een financieringswet. De wet bevat geen nieuw inhoudelijk beleid. De materiewetten waarop het wetsvoorstel betrekking heeft (WWB, WI en WEB) blijven ongewijzigd van Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 4

5 kracht. Niettemin leidt de Wet Participatiebudget wel tot een verbreding van de doelgroep en meer beleidsruimte omdat een aantal specifieke formele eisen komen te vervallen. Hierdoor bevat de wet impliciet de opdracht om beleidskeuzen op grond van de verschillende wetten te herijken en op elkaar af te stemmen. Hiermee ontstaan kansen om te komen tot integraal beleid en een meer resultaatgerichte uitvoering. Deze kansen worden in dit plan van aanpak geïnventariseerd en beschreven. De doelgroep van het participatiebudget is breed geformuleerd: alle Nederlanders of daarmee gelijkgestelden van 18 jaar en ouder. Tevens kan een participatievoorziening worden ingezet voor personen onder de 18 jaar waarvoor geen leerplicht en geen kwalificatieplicht geldt. Om een participatievoorziening rechtmatig aan te bieden zijn twee vragen van belang: Betreft de aangeboden voorziening een voorziening gericht op participatie? Hoort de persoon aan wie de voorziening wordt aangeboden tot de doelgroep in het kader van de Wet Participatiebudget? Dit houdt in dat in principe participatievoorzieningen ook aan personen die niet stikt zijn genoemd in de materiewetten mogen worden aangeboden. Uiteraard moet de gemeente zorgen voor een doelmatige inzet van de middelen. De participatievoorziening in het kader van deze Wet Participatiebudget kan alleen bestaan uit een reïntegratievoorziening, een inburgeringsvoorziening, een educatievoorziening, of een combinatie hiervan. Uitvoeringskosten gebaseerd op wettelijke taken mogen niet ten laste van het participatiebudget worden gebracht. Voor het W-deel van het WWB-budget en de WEB-middelen geldt dit principe ook nu al. Echter de uitvoeringskosten, die betrekking hebben op activiteiten die ook in opdracht door derden zoals re-integratiebedrijven worden uitgevoerd, mogen evenwel wel ten laste worden gebracht van het Werkdeel. Het WI-budget is tot op heden een ongedeeld budget voor zowel inburgeringsvoorzieningen als uitvoeringskosten. Het deel van het WI-budget dat betrekking heeft op de uitvoeringskosten is overgeheveld naar het gemeentefonds. Hoewel de middelen voor educatie feitelijk per 1 januari 2009 wel onderdeel uitmaken van het Participatiebudget, dienen deze middelen tot en met 2010 volledig te worden besteed bij het ROC. Afhankelijk van bestuurlijke afspraken tussen SZW en VNG start met ingang van 2011 de stapsgewijze afbouw van de verplichte besteding bij het ROC. Voor wat betreft het WWB-budget wordt nog opgemerkt dat het I-deel, ter financiering van de uitkeringen, buiten het participatiebudget blijft. 2. Analyse van huidig beleid en uitvoering 2.1 Inleiding De invoering van het participatiebudget is ingegeven door de wens om met name grootstedelijke problematiek in onderlinge samenhang, en met oog voor diverse lokale situaties, aan te pakken. Boxtel is een dorp met weliswaar enige stadse problematiek, maar kent geen complexe grootstedelijke problematiek. Tot op heden hebben de bestaande schotten tussen de geldstromen in de Boxtelse praktijk geen onoverkomelijke problemen opgeleverd. Dit neemt niet weg dat het participatiebudget voor de gemeente Boxtel kansen biedt om te komen tot een meer integrale Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 5

6 benadering in het aanbieden van voorzieningen en een meer resultaatgerichte sturing op inburgeringsvoorzieningen en volwasseneneducatie. Het jaar 2009 moet worden beschouwd als een jaar waarin de gemeente Boxtel zich bezint op de consequenties van de wet Participatiebudget en het beleid voor volgende jaren uitstippelt, temeer omdat de gemeenteraad het afgelopen jaar middels een tweetal moties heeft aangedrongen op het bevorderen van participatie. Bij de analyse van de huidige situatie zijn knelpunten en kansen geïnventariseerd. Deze knelpunten en kansen zijn per paragraaf weergegeven en bieden het vertrekpunt voor nadere voorstellen in het licht van het nieuwe participatiebudget. 2.2 Situatie gemeente Boxtel tot 1 januari Algemeen Zowel de beleids- en budgetverantwoordelijkheid als de uitvoering van de diverse wetten berustten bij verschillende afdelingen. Afdeling Sociale Zaken was verantwoordelijk voor beleid en uitvoering van de WWB. Beleid en uitvoering van de WI en de WEB waren belegd bij afdeling Burgerzaken en Welzijn. Daar waar sprake was van het gelijktijdig inzetten van reïntegratie en inburgering waren zowel Sociale Zaken als Welzijn betrokken. Omdat onder de nieuwe Wet Participatiebudget sprake is van één brede doelgroep die dikwijls gebruik maakt van meerdere voorzieningen gelijktijdig of volgtijdelijk en omdat in het kader van deze wet integraal beleid moet worden ontwikkeld vanuit één visie, is het wenselijk gebleken om beleid en uitvoering onder te brengen bij één afdeling. Eind 2008 is daarom besloten om deze taken onder te brengen bij de afdeling Sociale Zaken. Deze keuze is ingegeven door de volgende argumenten: grotere waarborgen voor integrale beleidsontwikkeling; goede waarborgen voor de aansluiting van de uitvoering op het beleid; casemanagement kan worden vormgegeven waarbij een aanbod kan worden gedaan uit een of meer van de drie wetten; de onderlinge samenhang tussen de voorzieningen wordt beter gewaarborgd; de afdeling heeft ervaring met Casemanagement; de afdeling heeft ervaring met resultaatgerichte sturing; de afdeling is bekend met een verantwoording volgens de Sisa-systematiek ; de afdeling is bekend met een cliëntvolgsysteem waarbinnen de trajecten kunnen worden geregistreerd herleidbaar naar de individuele deelnemer. Tegelijk met de keuze om beleid en uitvoering onder te brengen bij één afdeling is ook de keuze gemaakt om de verantwoordelijkheid voor deze beleidsterreinen bij één wethouder neer te leggen Re-integratievoorzieningen WWB Met de inwerkingtreding van de Wet werk en bijstand (WWB) in 2004 zijn gemeenten zowel beleidsmatig als financieel verantwoordelijk geworden voor de uitvoering van de wet. Het WWBbudget wordt verdeeld over alle gemeenten op basis van een (grotendeels) objectief verdeelmodel. De zogeheten WWB-prikkel, waarbij gemeenten worden gestimuleerd tot een effectief uitstroombeleid door de uitgaven in verband met uitkeringen te verminderen, blijft ook na 1 januari 2009 in stand. In de Re-integratieverordening WWB zijn de bestaande reïntegratievoorzieningen voor de klantgroep van de gemeente Boxtel uitgewerkt. Deze voorzieningen zijn: scholing; premie; onkostenvergoeding; Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 6

7 schuldhulpverlening; werkstage; gesubsidieerde arbeid re-integratietrajecten; loonkostensubsidies. Vanaf 2009 kunnen ook participatieplaatsen worden ingezet als instrument waarmee de deelname aan het arbeidsproces wordt bevorderd. Zowel het beleid als de uitvoering op dit instrument moet nog nader vorm worden gegeven. Vooruitlopend hierop is de Re-integratieverordening al aangepast en is een Verordening Premie gemaakt. Voor de uitvoering van re-integratietrajecten wordt samengewerkt met meerdere re-integratiebedrijven die middels een Europese aanbestedingsprocedure zijn geselecteerd. Deze externe partners worden gefinancierd op basis van gerealiseerde trajecten. Dit is een outputgerichte wijze van financiering die past bij de filosofie van de Wet Participatiebudget. Bij de bemiddelingstrajecten naar werk is bovendien een bonus-malus systematiek ingebouwd waarmee de re-integratiepartners worden gestimuleerd tot prestaties. De besteding van het W-deel wordt verantwoord binnen de SiSa systematiek. Hierbij is onder andere een vereiste dat de besteding van re-integratiegelden herleidbaar is tot de individuele klant. Deze wijze van verantwoording aan het Rijk zal straks ook worden gehanteerd voor het totale participatiebudget. Knelpunten Binnen zowel het beleid als de uitvoering van de re-integratievoorzieningen WWB worden op dit moment geen knelpunten ervaren. Kansen De wet Participatiebudget biedt een verruiming in de mogelijkheden van re-integratievoorzieningen. Hierin kunnen de navolgende kansen worden benut: een ruimere bevoegdheid tot het aanbieden van re-integratievoorzieningen aan: o schoolgaande jongeren boven de 18 jaar die niet als werkzoekende bij het UWV Werkbedrijf staan geregistreerd; o niet uitkeringsgerechtigden (minder formele eisen, zoals vervallen verplichting tot inschrijving bij UWV Werkbedrijf); o personen die woonachtig zijn in een andere gemeente. Dit maakt samenwerking en budgetbundeling op het gebied van participatie met andere gemeenten mogelijk; o personen die nog werkzaam zijn maar worden bedreigd met ontslag; meer eenvoud in het gecombineerd en op maat aanbieden van een re-integratievoorziening, inburgeringsvoorziening of educatievoorziening; één bekostigings- en verantwoordingsregime, waarmee de administratieve lasten worden verlicht; Inburgeringsvoorzieningen Een inburgeraar die in aanmerking wil komen voor een inburgeringsvoorziening meldt zich in beginsel bij de afdeling Burgerzaken van de gemeente. Daarnaast worden mogelijk inburgeringsplichtigen die Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 7

8 zich niet spontaan melden uitgenodigd door de gemeente. Krachtens de Verordening Inburgering van de gemeente krijgt een vrijwillige inburgeraar of een inburgeringsplichtige een inburgeringsvoorziening aangeboden. De gemeente heeft met het Koning Willem I College (het ROC voor Den Bosch en omliggende gemeenten) een overeenkomst afgesloten voor de inkoop van inburgeringsvoorzieningen. Aan deze overeenkomst is geen einddatum verbonden. Wanneer een inburgeraar ondersteuning nodig heeft wordt hij verwezen naar Delta Boxtel. Op basis van afspraken met de gemeente geeft Delta invulling aan de maatschappelijke begeleiding van inburgeraars. Knelpunten Zowel in het beleid als in de uitvoering van de inburgering doen zich de navolgende knelpunten voor: de doelgroep van inburgeringsbeleid is breed geformuleerd, in principe kan elke inburgeraar voor een inburgeringsvoorziening in aanmerking komen. Er zijn geen ambities geformuleerd op welke wijze bepaalde doelgroepen (met uitzondering van uitkeringsgerechtigden) intensiever moeten worden bediend; bij de uitvoering van de Wi waren meerdere interne afdelingen en externe partijen betrokken. Het hele proces was niet op alle facetten voor alle actoren helder en activiteiten waren niet in alle gevallen op elkaar afgestemd; de wettelijk verplichte informatie- en adviesfunctie was niet éénduidig gepositioneerd; binnen de afspraken met KW1C wordt niet gestuurd op eindresultaat; met name de groep inburgeraars komt vaak met alle voorzieningen (re-integratie, inburgering, educatie) in aanraking. Wanneer een inburgeraar geen WWB-uitkering ontvangt, was er geen sprake van regie (casemanagement) vanuit de gemeente. Kansen het inzetten van combinatietrajecten (re-integratie in combinatie met inburgering, of inburgering in combinatie met educatie) waardoor voorzieningen op het individu kunnen worden afgestemd; één bekostigings- en verantwoordingsregime, waarmee de administratieve lasten worden verlicht; Volwasseneneducatie De volwasseneneducatie wordt op basis van een regionale raamovereenkomst ingekocht bij het Koning Willem 1 College (KW1C) in Den Bosch. De uitvoering van de educatie vindt voornamelijk vanuit een aanbodgerichte filosofie plaats. De vanuit de WEB voorgeschreven educatievoorzieningen zijn beschikbaar en worden aangeboden. Het beschikbare budget wordt volledig doorgesluisd naar het KW1C. Aan de financiering van het KW1C zijn geen resultaat- of prestatieafspraken gekoppeld. De WEB werd tot 1 januari 2009 beleidsmatig aangestuurd door afdeling Burgerzaken en Welzijn. De uitvoeringspraktijk komt erop neer dat de beschikbaarheid van educatie-opleidingen zoveel mogelijk wordt uitgedragen via intermediairs, maatschappelijke organisaties en web- / foldermateriaal. Voor het Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 8

9 overige stelt de gemeente zich reactief op en is het aan de burger om, eventueel na verwijzing door maatschappelijke organisaties, al dan niet gebruik te maken van het beschikbare aanbod. Binnen afzienbare termijn zal binnen de volwasseneneducatie het fenomeen van marktwerking zijn intrede doen. Om de volwasseneneducatie op lokaal niveau laagdrempelig te kunnen blijven aanbieden zal de gemeente de randvoorwaarden moeten creëren waardoor het voor aanbieders aantrekkelijk wordt dit te realiseren. Knelpunten er is geen sprake van visie op hetgeen met educatie wordt beoogd; er is geen sprake van een vraaggericht aanbod van voorzieningen. De omvang van, en de behoeften binnen de doelgroep(en) zijn niet bekend; de gemeente heeft geen gerichte ambities geformuleerd over gewenste resultaten van volwasseneneducatie; er is geen sprake van prestatiegerichte opdrachtverlening en sturing richting ROC; er vindt geen individuele regie (casemanagement) plaats op educatietrajecten vanuit de gemeente; volwasseneneducatie wordt als collectieve voorziening aangeboden. Educatietrajecten worden niet op het niveau van de individuele deelnemer geadministreerd. Kansen met het participatiebudget wordt het eenvoudiger om te komen tot geïntegreerde trajecten waarbij educatie kan worden ingezet ondersteunend aan re-integratie en inburgering; één bekostigings- en verantwoordingsregime, waarmee de administratieve lasten worden verlicht; er kunnen prestatiegerichte afspraken worden gemaakt met het KW1C waardoor de resultaten kunnen verbeteren. Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 9

10 3. Visie en beleid 3.1 Een integrale visie op participatie De gemeente Boxtel kent nog geen integrale visie op participatie, althans niet in de zin van de Wet Participatiebudget. In het kader van de Wmo zijn weliswaar ambities geformuleerd gericht op participatie doch deze hebben vooral betrekking op (ondersteuning van de) sociale zelfredzaamheid. De Wet Participatiebudget heeft vooral, maar niet uitsluitend- betrekking op het bevorderen van de economische zelfredzaamheid. Met het participatiebudget ontstaat meer bestedingsvrijheid voor de gemeenten. Het participatiebudget biedt mogelijkheden om burgers beter te ondersteunen in hun zelfredzaamheid op basis van hun individuele situatie en daadwerkelijk een meer samenhangende aanpak te ontwikkelen voor educatie, inburgering en re-integratie. Daarin liggen kansen om bijvoorbeeld laaggeletterdheid effectiever te bestrijden, burgers effectiever te ondersteunen bij het behalen van een startkwalificatie en bij het vinden van een duurzame plek op de arbeidsmarkt. Kortom: om de participatie van burgers te bevorderen. Specifiek op dit terrein heeft de gemeente nog geen visie geformuleerd. Echter in het beleidsprogramma Samen leven, ruimte geven is de visie weergegeven op drie hoofdthema s, waaronder het thema Sociale duurzaamheid. Participatie sluit aan bij dit thema. In dit onderdeel van het beleidsprogramma wordt aangegeven hoe de visie van Boxtel is op dit thema: Werk voor wie werken kan; een sluitende aanpak, die ervoor zorgt dat iedereen die kán werken, ook zo snel mogelijk richting betaald werk, vrijwilligerswerk, scholing of sociale participatie gaat. Binnen volwasseneneducatie is behoud van de voorziening in Boxtel en bestrijding van functioneel analfabetisme speerpunt Maximaal aantal jongeren de school verlaat met diploma en startkwalificatie. Deze visie kan worden vertaald naar een visie op participatie: Meedoen aan de samenleving kan langs verschillende wegen, bijvoorbeeld via betaald werk, vrijwilligerswerk of mantelzorg. Participatie op de arbeidsmarkt stelt mensen in staat om in hun eigen inkomen te voorzien, biedt mogelijkheden voor integratie en emancipatie en geeft burgers een gevoel van eigenwaarde. Betaald werk is bovendien de meest effectieve en duurzame manier om armoede te bestrijden. In de afgelopen jaren heeft in Boxtel de nadruk gelegen op een sluitende aanpak op het terrein van re-integratie. Naast arbeidsparticipatie is het van belang dat mensen de mogelijkheid hebben om ook op een andere manier aan de samenleving mee te doen. Want participatie hoeft niet alleen via betaald werk. Mensen kunnen ook op andere manieren een bijdrage leveren aan de samenleving en werken aan hun eigen groei. De Wet Participatiebudget stelt participatie in brede zin centraal: arbeidsparticipatie én sociale participatie. Want voor sommige inwoners loopt de (lange) weg naar arbeidsparticipatie via maatschappelijke participatie, voor anderen blijft werk buiten bereik en is eerder zorg dan een re- Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 10

11 integratietraject nodig. Boxtel bevordert de participatie van haar burgers door middel van een op de persoon gerichte aanpak van diens problematiek. Wij ambiëren om de ruimte die het Participatiebudget biedt, te benutten om onze ambitie alle Boxtelse inwoners actief te verstevigen. Het Participatiebudget geeft ons de mogelijkheid om de behoefte van de burgers meer integraal te bekijken, waar we vroeger de insteek moesten kiezen vanuit de regelgeving (WWB, WI en educatiemiddelen). We willen de burgers zodanig ondersteunen dat zij in staat zijn om zo volwaardig mogelijk deel te nemen aan de samenleving. Om te communiceren, activiteiten te ondernemen en te werken. De invoering van het Participatiebudget is een ingrijpend proces. Het betekent een verandering in de benadering van de burger, in onze samenwerking met lokale partners, in onze verantwoording over de resultaten en het betekent ook een verandering in de organisatie. Het model dat we in deze kadernota voorstellen is daarom een groeimodel. We stellen voor om in 2009 het bestaande beleid op de drie terreinen te continueren met oog voor de knelpunten zoals in hoofdstuk 2 geformuleerd en ons voorbereidend op de kansen die de Wet participatiebudget bieden. Het is in 2009 vooral van belang om de organisatie goed in te richten en toe te rusten voor de nieuwe taak. In de periode willen wij starten met het verbinden van de terreinen die via de wet Participatiebudget worden gebundeld. Onze ambities op het terrein van inburgering, educatie en reintegratie zijn niet echter niet los te zien van andere ontwikkelingen en beleidsterreinen. Het meest duidelijk is de relatie met de WMO. Op termijn zullen we daarom de verbindingen tussen aanpalende wetten als de WMO, maar ook de Wsw, versterken. Op dit moment nemen we naast bevordering van economische zelfredzaamheid ook sociale zelfredzaamheid al als zelfstandig doel op, zodat we daarmee de basis leggen voor verdere ontwikkeling van deze samenhang. 3.2 Afstemming met participatie in het kader van de Wmo Vooralsnog zal het bestaande beleid worden gecontinueerd. Daarbij zal echter wel aandacht worden gegeven aan de knelpunten die zijn gesignaleerd en aan de kansen die de wet biedt. Vanuit onze visie op participatie blijkt dat een allesomvattende aanpak van de problematiek van de klant centraal staat om diens ambities over participatie te bereiken. Centrale vraag is: wat heeft de individuele klant nodig om te kunnen participeren? Op basis daarvan moet maatwerk worden geleverd. Casemanagement maakt dit mogelijk. De casemanagers krijgen met het Participatiebudget een uitgebreide waaier van instrumenten ter beschikking waaruit zij kunnen putten om hun klant goed op weg te helpen. Om de omvang van de problematiek te visualiseren kan de zogeheten Participatieladder (bijlage) een handzaam instrument zijn. De Participatieladder visualiseert de weg naar zelfredzaamheid en kan ook als analyse-instrument worden gehanteerd. Door de doelgroep onder te verdelen in de diverse treden van de ladder kan snel worden beoordeeld welke accenten binnen de ontwikkeling van participatievoorzieningen moeten worden gelegd. In de participatieladder wordt ook de relatie tot de Wmo duidelijk. De Wmo richt zich uitsluitend op de bevordering van zelfredzaamheid van de groepen zoals benoemd in de 9 prestatievelden, n.l. 1. Het bevorderen van de sociale samenhang en leefbaarheid in dorpen, wijken en buurten Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 11

12 2. op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen bij opvoeden 3. het geven van informatie, advies en cliëntenondersteuning (Loket WegWijs) 4. het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers 5. het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijk verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem 6. het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijk verkeer; 7, 8 en 9 het bieden van maatschappelijke opvang, waaronder sociale pensions en vrouwenopvang De Wet Participatiebudget richt zich in hoofdzaak op economische zelfredzaamheid. De instrumenten inburgering en educatie kunnen, voor wie arbeidsinschakeling niet mogelijk is of voor wie dat niet nodig is, tot doel hebben de sociale zelfredzaamheid te bevorderen. In dergelijke situaties zal het traject niet worden gecombineerd met re-integratievoorzieningen. Enkele voorbeelden maken dit wellicht duidelijk. Het KW1C biedt cursussen alfabetisering voor laaggeletterden. Sommige deelnemers volgen deze cursussen zodat zij zich gemakkelijker kunnen redden in de maatschappij. Voor anderen is dit een opstap naar arbeidsparticipatie of vergemakkelijkt het hun functioneren op de arbeidsmarkt. Beide doelgroepen behoren tot de doelgroep voor de Wet Participatiebudget. Datzelfde geldt voor cursussen inburgering. Sommige inburgeraars zullen de tallessen nodig hebben om een startpositie te bereiken waarmee zij zich op werk kunnen richten; anderen zijn met de inburgering voldoende toegerust om in de maatschappij mee te kunnen. Cursussen Invullen van formulieren en Omgaan met digitale apparatuur zijn cursussen die uitsluitend tot doel hebben de sociale zelfredzaamheid te bevorderen. Een cursus Gespreksvaardigheden voor vrijwilligers van Steunpunt mantelzorg en vrijwillige thuishulp horen eerder thuis bij het prestatieveld 4 in de Wmo. Door middel van deze cursus wordt ondersteuning geboden aan de vrijwilligers. Dit onderscheid in doelstellingen en doelgroepen geeft aan op welke doelgroepen de Wet Participatiebudget zich moet richten. In de volgende paragrafen zetten wij uiteen hoe wij bestaande knelpunten willen oplossen en hoe wij voorlopig willen omgaan met de kansen die de Wet Participatiebudget ons biedt. 3.3 Beleidsvorming re-integratie In hoofdstuk 2 is al aangegeven dat het beleid zoals dat al is geformuleerd in overeenstemming is met de doelstellingen zoals gelden onder de Wet Participatiebudget. Dit beleid behoeft daarom geen aanpassingen. Wel biedt de Wet Participatiebudget ruimere mogelijkheden voor de inzet van instrumenten. Gemeenten dienen keuzes te maken hoe zij met de ruimere beleidsvrijheid willen omgaan. Wij willen bij voorbaat ons geen beperkingen opleggen en de ruimte open laten die de wet ons geeft : voorzieningen aanbieden aan personen die woonachtig zijn in een andere gemeente. Het is verstandig om deze mogelijkheid open te laten. Te denken valt aan situaties waarin een Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 12

13 loonkostensubsidie is verstrekt aan een inwoner, die gedurende de looptijd verhuist naar een andere gemeente. Ook valt te denken aan een project, bijvoorbeeld werken in de zorg, waaraan een inwoner uit een andere gemeente wil deelnemen. Uiteraard zal met de woongemeente worden overlegd om te bezien of deze gemeente het traject wil financieren. Lukt dit niet dan kan Boxtel overwegen om de inzet van re-integratiemiddelen toch toe te passen 3.3.2: aanbieden van voorzieningen aan personen die bedreigd worden met ontslag. Ook het Rijk is er voorstander van om in deze tijden van crisis in te zetten op begeleiding van werk naar werk. In eerste instantie zal dit veeleer de verantwoordelijkheid zijn van de werkgever, het UWV Werkbedrijf c.q. Mobiliteitscentrum. In specifieke situaties kan het echter wenselijk zijn om een persoon te ondersteunen wanneer hij de overstap kan maken van werk naar werk en daarbij een gerichte ondersteuning nodig heeft. Bijvoorbeeld een korte scholing of sollicitatietraining. Ook deze mogelijkheid willen we daarom vooralsnog open laten. Ook hier geldt dat voldoende vast moet komen te staan dat er geen voorliggende voorziening is die geboden kan worden vanuit de oude of nieuwe werkgever of vanuit het UWV Werkbedrijf : jongeren die niet als werkzoekende bij het Werkbedrijf staan geregistreerd. Deze doelgroep vinden wij heel belangrijk. Wanneer we jongeren kunnen oppakken en met gerichte begeleiding op een goede plek naar de arbeidsmarkt kunnen leiden is dat pure winst voor hun toekomst. Investeren in jongeren betekent uiteindelijk ook dat zij in de toekomst minder risico op werkloosheid opleveren en minder risico op ongewenst gedrag voor de maatschappij. Hier ligt ook een relatie met het wetsvoorstel Wet Investeren in jongeren. Deze doelgroep is moeilijk op te sporen. Samenwerking met ketenpartners zoals WSD, RMC, Jongerenwerk Delta, UWV Werkbedrijf e.d. is daarvoor noodzakelijk. In 2009 willen wij daarom stappen zetten om de samenwerking met die organisaties op te zetten dan wel te verbeteren : niet-uitkeringsgerechtigden (nuggers). Deze doelgroep is in het beleid re-integratie benoemd als aandachtsgroep. Voorzien is om in 2009 extra activiteiten te ontwikkelen om deze doelgroep op te sporen en te werven, zodat de voorzieningen in hun totaliteit kunnen worden aangeboden. De huidige recessie zorgt er echter voor dat de kansen van werkzoekenden -en dat geldt nog meer voor personen die geen recente werkervaring hebben- op een baan minder ruim aanwezig zijn. Het kunnen halen van de oorspronkelijke doelstelling komt daardoor mogelijk in gevaar. Behalve de invoering van het Participatiebudget heeft de wetgever in de Wet stimulering arbeidsparticipatie de mogelijkheid gecreëerd om participatieplaatsen aan te bieden aan werkzoekenden. Uitkeringsgerechtigden krijgen daarmee de gelegenheid om met behoud van uitkering werkervaring op te doen. De werkplek moet gecombineerd worden met scholing. De deelnemer krijgt een premie voor het werk dat hij in dit kader verricht. Zeker in deze tijden van recessie waarin niet voor iedere werkzoekende kansen liggen op een reguliere baan is dit een belangrijk instrument om werkervaring op te doen en/of te behouden. Hierdoor behouden zij immers de aansluiting tot de arbeidsmarkt. Vooral jongeren kunnen veel profijt hebben van dit instrument. Wij willen dit instrument daarom in de nabije toekomst nader vorm gaan geven. Nader beleid hierop moet in 2009 worden ontwikkeld. 3.4 Inburgering In hoofdstuk 2 is aangegeven dat er knelpunten zijn bij de inburgering. Deze hebben zowel betrekking op beleid als op uitvoering en verantwoording. Vanaf 1 januari 2009 zijn beleid, uitvoering en verantwoording ondergebracht bij Sociale Zaken. Inburgering kan zowel gericht zijn op economische Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 13

14 als op sociale zelfredzaamheid. Niet alle inburgeraars immers willen zich richten op arbeidsparticipatie. Wij stellen de volgende beleidsmatige keuzes voor: Invoering casemanagement voor inburgering voor alle inburgeringsplichtigen (dus niet alleen bijstandsgerechtigden), waardoor trajecten op maat kunnen worden gemaakt en zo nodig gecombineerd met voorzieningen uit re-integratie en / of educatie. De casemanager geeft informatie over de rechten en plichten, verzorgt het aanbod op maat en draagt zorg voor de handhaving. Het aanbod kan zowel betrekking hebben op sociale zelfredzaamheid als op economische zelfredzaamheid. sluitende aanpak voor nieuwkomers en geestelijk bedienaren. Oudkomers worden gefaseerd opgeroepen voor de inburgering. Binnen het budget inburgering is jaarlijks ruimte voor ongeveer 20 oudkomerstrajecten. In eerste instantie willen wij uitgaan van de eigen motivatie van de klant om in te burgeren. Dat houdt in dat oudkomers vooralsnog niet verplicht worden om gebruik te maken van het aanbod. Wie (nog) geen gebruik wil maken van het aanbod krijgt nog geen inburgeringsplicht opgelegd, maar er wordt wel op gewezen dat hij in volgende jaren alsnog kan worden opgeroepen waarbij de inburgeringsplicht wel wordt opgelegd. De wettelijk verplichte eigen bijdrage ad 270,- wordt daadwerkelijk opgelegd. De klant kan een beroep kan doen op de bijzondere bijstand, wanneer er bijzondere omstandigheden zijn waardoor de inburgeringsplichtige de eigen bijdrage niet kan betalen. Binnen de doelgroep oudkomers ligt het accent op uitkeringsgerechtigden (maakt niet uit wat voor soort uitkering). Daarnaast zijn oudkomers die zichzelf melden (gemotiveerden) vooralsnog prioritair. De inburgeringverplichting geldt bij oudkomers pas nadat de inburgeringsplicht is opgelegd. Door deze ruimte in de wet is het mogelijk om ons vooralsnog alleen op de gemotiveerde oudkomers te richten. Voor de werving van en voorlichting aan deze doelgroep is samenwerking met intermediairs van belang. Zij komen met de doelgroep in contact en kunnen hen verleiden en stimuleren om gebruik te maken van het aanbod. Voor de verplichte maatschappelijke begeleiding aan asielgerechtigden en aan nieuwkomers worden afspraken gemaakt met Bureau Nieuwkomers van Delta. De gemeentelijke taak om informatie te geven over inburgering wordt ingericht als volgt: Burgerzaken licht de nieuwkomer globaal voor over inburgering en geeft folder mee. Sociale Zaken nodigt de potentiële inburgeraar uit voor een persoonlijk gesprek over diens inburgeringsplicht. Voor algemene vragen over inburgering kan men terecht bij Bureau Nieuwkomers van Delta. Met KW1C zullen nadere afspraken worden gemaakt die worden vastgelegd in de raam- en productovereenkomst. De huidige overeenkomst loopt af per 30 juni Per die datum zal een nieuwe overeenkomst moeten worden gesloten. Daarbij is het van belang dat afspraken worden opgenomen over de inhoud van trajecten, de kosten, de mogelijkheid in Boxtel een aanbod te doen, de huisvesting, resultaat- en prestatieafspraken en de wijze waarop wordt geregistreerd. Dat laatste is met name van belang om een goede verantwoording mogelijk te maken. 3.5 Educatie In hoofdstuk 2 is aangegeven dat er knelpunten zijn bij de uitvoering van educatie. De huidige raamen productovereenkomst met het Koning Willem 1 college loopt af per 30 juni Bij het sluiten van de nieuwe overeenkomst moet er aandacht zijn voor het oplossen van die knelpunten. In 2009 moet Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 14

15 het gehele budget voor Volwasseneneducatie nog worden besteed bij het ROC. De hoogte van het budget in 2012 wordt voor 50 % bepaald door objectieve criteria rondom bevolkingsopbouw en voor 50 % door behaalde resultaten bij educatie in Vooral het aantal ingekochte cursussen basisvaardigheden en alfabetiseringscursussen tellen zwaar mee (30 % totale budget). Aandacht voor laaggeletterdheid en bevordering van sociale zelfredzaamheid wordt hierdoor gestimuleerd. Dit past perfect in het beoogde beleid van de gemeente Boxtel, omdat er al eerder twee raadsmoties zijn aangenomen met betrekking tot educatie: een motie vraagt extra aandacht voor het oplossen van laaggeletterdheid, een andere motie vraagt om een breed opleidingsaanbod te creëren gericht op zowel economische als sociale zelfredzaamheid voor alle doelgroepen. Wij stellen de volgende beleidsmatige keuzes voor: In schooljaar 2008/2009 het huidig beleid rondom educatie handhaven In 2009 nadere kaders ontwikkelen waarin doelstellingen nader worden bepaald, rekening houdend met de vraag naar cursussen, de scheiding tussen Wmo en Participatie, de vraag of invoering casemanagement gewenst is, aanbod van taaltrainingen aan nietinburgeringsplichtigen, afstemming met werkgevers, de toekomst van het Vavo e.d. Het doel is om een sluitend opleidingsaanbod te creëren voor alle doelgroepen. Dat kan variëren van cursussen gericht op sociale zelfredzaamheid (zoals een cursus Omgaan met geld of een cursus lezen en schrijven) tot economische zelfredzaamheid (zoals Nederlandse taal op een hoger niveau). In de nieuw te sluiten raam- en productovereenkomst die vanaf 1 juli 2009 klaar moet zijn, moeten bepalingen worden opgenomen ten aanzien van de aard van de trajecten, de kosten, de mogelijkheid in Boxtel een aanbod te doen, de huisvesting, resultaat- en prestatieafspraken en de wijze waarop wordt geregistreerd. Dat laatste is met name van belang om een goede verantwoording mogelijk te maken. Nadat de vraag en behoefte beter is geïnventariseerd zullen in volgende jaren meer ambities worden opgenomen ten aanzien van het aanbod en de gewenste deelname. 3.6 Vertaling van beleid naar regelgeving De Wet Participatiebudget bevat geen bevoegdheid of verplichting tot het vaststellen van een verordening. Dit is in de materiewetten geregeld. Het beleid (voor zover hier relevant) op basis van de diverse wetten is beschreven dan wel vastgelegd in verordeningen of beleidsnota s. De wijze waarop het beleid is uitgewerkt en vastgelegd kan op dezelfde wijze in stand blijven. De wet zal wel leiden tot nieuw beleid en daarmee mogelijk ook tot aanpassing van vastgestelde verordeningen en notities. De kaders voor educatie ontbreken nog en worden ontwikkeld. 4. Financiering en verantwoording 4.1 Algemeen Voor het aanbieden van voorzieningen op grond van de Wet Participatiebudget ontvangen gemeenten één ongedeeld budget. Omdat voor de volwasseneneducatie de eerste twee jaar de verplichte besteding bij ROC nog van kracht blijft is er nog geen sprake van volledige ontschotting. Met ingang van 2011 zal de verplichte besteding bij de ROC s worden afgebouwd. Dit zal mede afhankelijk zijn van bestuurlijke afspraken tussen SZW en VNG over prestaties op het gebied van educatie. Nu de afdeling Sociale Zaken verantwoordelijk is geworden voor beleid en uitvoering op het gebied van Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 15

16 inburgering en educatie, dienen ook de budgetten voor die wetten overgeheveld te worden naar Sociale Zaken, conform het voorstel tot begrotingswijziging. 4.2 Verdeling van het budget Het beschikbare budget is voor de gemeente Boxtel in 2009 als volgt over de bestaande voorzieningen verdeeld (bedragen afgerond op 1.000,-): WWB re-integratie: ,- Inburgering: ,- Educatie ,- Ter verkrijging van een beeld van de omvang van de totale doelgroep zijn de navolgende globale cijfers 2008 over het gemiddeld aantal deelnemers per voorziening illustratief: Volwasseneneducatie (vavo): 20 (waarvan 6 gefinancierd uit Ruttegelden) Volwasseneneducatie (Web): 40 (54 nieuwe instroom) Inburgering: 180 potentieel inburgeringsplichtigen, waarvan 80 op traject; WWB-re-integratie: 257 Uitgaande van enige overlap in de voorzieningen wordt het totaal aantal deelnemers aan voorzieningen die binnen het Participatiebudget vallen in Boxtel geschat op 350 inwoners. De potentiële doelgroep bestaat uit alle werkenden, werkzoekenden, inburgeringsplichtigen/behoeftigen en laaggeletterden. Hoewel de geldstromen worden gebundeld, blijft de verdeling van het totale macrobudget van het Rijk over de gemeenten een kwestie van hogere wiskunde. Per deelbudget zijn verschillende verdeelmaatstaven geformuleerd. Globaal ziet de verdeling van het totale macrobudget over gemeenten er als volgt uit: Verdeling re-integratiemiddelen WWB De verdeling van het W-deel van het WWB-budget verandert niet ten opzichte van de huidige systematiek. Verdeling vindt plaats op basis van objectieve criteria (onder meer bijstandsvolume en arbeidsmarkt). Tot en met 2010 spelen de historische re-integratiekosten nog een rol, daarna wordt het budget uitsluitend op grond van objectieve criteria verdeeld. Verdeling middelen inburgering Voor de jaren 2009 t/m 2011 worden de middelen voor inburgering objectief verdeeld (op basis van het aantal allochtonen woonachtig in de gemeente). Met ingang van 2012 worden de middelen verdeeld op basis van zogeheten outputmaatstaven over t-2, te weten (tussen haakjes het procentuele gewicht): aantal startende inburgeringsvoorzieningen (20%); aantal startende duale inburgerings- en taalkennisvoorzieningen (30%); aantal personen dat inburgeringsexamen of NT2 I of II heeft behaald (50%). Verdeling middelen educatie Tot en met 2011 wordt de huidige WEB verdeelmethode gehanteerd. Ingaande 2012 is de verdeling voor 50% objectief over t-2(tussen haakjes het procentuele gewicht): aantal volwassen inwoners met laag opleidingsniveau (10%); opleidingsniveau volwassen inwoners (29,5%); etnische achtergronden van volwassen inwoners (10,5%); Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 16

17 De overige 50% wordt verdeeld op basis van de volgende outputmaatstaven: aantal ingekochte cursussen basisvaardigheden en alfabetiseringscursussen (30%); aantal ingekochte vavo-trajecten (7,5%); aantal behaalde vavo-diploma s (6,25%); aantal behaalde NT2 diploma s (6,25%). Hoewel het Rijk door deze methodiek stuurt op prestaties is er geen verplichting om op alle beleidsvelden te presteren. Een accentverschuiving in beleidsdoelstelling zal uiteindelijk ook leiden tot accentverschuiving binnen het van rijkswege toegekende budget. De door het Rijk gehanteerde maatstaven bieden een goede basis voor de gemeente in het formuleren van ambities. De daadwerkelijke realisatie daarvan zal echter de nodige inspanning vergen. Overigens wordt opgemerkt dat het niet behalen van prestaties voor het Rijk geen reden is om budget terug te vorderen. Minder prestaties werken wel door in de verdeling van het budget voor de jaren daarna. 4.3 Verantwoording van het budget Eén van de bijkomende doelstellingen van het Wetsvoorstel Participatiebudget is een vermindering van de administratieve lasten. De gemeente ontvangt één budget dat valt binnen één verantwoording middels het SiSa-principe in een bijlage bij de gemeentelijke jaarrekening, in te dienen bij het Ministerie van BZK uiterlijk 15 juli van het daarop volgende kalenderjaar. Deze verantwoording kent minder eisen dan nu het geval is, en is bovendien gebaseerd op het baten-lasten stelsel. De verantwoording van het W-deel vond tot 1 januari 2009 plaats op basis van het kasstelsel. Bepalend voor de rechtmatigheid van de uitgave is de vraag of de klant/belanghebbende behoort tot de doelgroep. Hoewel de gemeente niet verplicht is om alle participatievoorzieningen binnen één administratie te brengen, dient zij zich wel op klantniveau over de rechtmatigheid van alle participatievoorzieningen te kunnen verantwoorden aan het Rijk. Een administratie op individueel klantniveau is hiermee noodzakelijk. Dit betekent dat in de relatie naar de externe opdrachtnemer/uitvoerder eveneens sprake dient te zijn van verantwoording op klantniveau. Om op een goede manier de trajecten in de Wet participatiebudget te registreren worden individuele trajecten vastgelegd in GWS4All. Met het KW1C worden afspraken gemaakt over de verantwoording over educatie op klantniveau. De verantwoording over de vooruit ontvangen middelen voor inburgering en educatie over de jaren tot 1 januari 2009 vindt plaats bij de afdeling Welzijn. Na controle van de accountant over de jaarrekening zullen de middelen worden overgeheveld. 4.4 De meeneemregeling Alleen een overschot op het W-deel van het WWB-budget mag (tot maximaal 75% van het voor dat jaar toegekende budget) worden meegenomen naar het daarop volgende jaar. De overige budgetten kennen geen meeneemregeling. Een overschot 2008 in het W-deel dat wordt meegenomen naar 2009 mag met ingang van 1 januari 2009 ook voor inburgering en educatie worden ingezet. Het is ook mogelijk om bij een overbesteding van het Werkdeel alvast een deel van het budget voor het volgende kalenderjaar te gebruiken. Ook hiervoor geldt een maximum van 75 %. In 2008 kende Boxtel een overbesteding van het Werkdeel. Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 17

18 4.5 Kosten van implementatie Van Rijkswege worden geen extra middelen aan gemeenten ter beschikking gesteld voor de kosten van implementatie van de Wet Participatiebudget. Dit vormt temeer een reden om de implementatie van de wet door middel van het inzetten van interne beleids- en uitvoeringscapaciteit ter hand te nemen en hiervoor ruim de tijd te nemen. 4.6 Uitvoeringskosten Voor de wet inburgering zijn uitvoeringskosten toegevoegd aan het gemeentefonds. Dit bedrag zal middels bijgaande begrotingswijziging worden overgeheveld naar Sociale zaken, teneinde de mogelijkheid te hebben de personele capaciteit in overeenstemming te brengen met deze nieuwe taak. 5. Consequenties voor de uitvoering 5.1 Algemeen Alles overziende kan worden gesteld dat de Wet Participatiebudget voor de uitvoering de meest ingrijpende consequenties zal hebben. De meest in het oogspringende veranderingen voor de uitvoering: het vormgeven en uitvoeren van participatievoorzieningen in onderlinge samenhang; het voor individuele burgers volgtijdelijk of gelijktijdig inzetten van elkaar ondersteunende voorzieningen; het uitvoeren van individueel klantmanagement op het hele participatietraject; het op klantniveau administreren van de (inkoop en uitvoering van) participatievoorzieningen; het opstellen van één verantwoording; 5.2 Wel of niet aanbesteden? De opvattingen over de noodzaak van aanbesteden zijn aan het verschuiven. Dit wordt onder meer ingegeven door een tweetal argumenten. Ten eerste is het bieden van participatievoorzieningen een kwestie van maatwerk. Binnen de breed geformuleerde doelgroep (elke volwassene van 18 jaar en ouder) zullen doelgroepen en subgroepen moeten worden gedefinieerd. Het is verdedigbaar om de omvang van de opdracht te relateren aan deze subgroepen, waardoor niet in alle gevallen de kritieke grens voor Europese aanbesteding ( ,-) zal worden overschreden. Ten tweede kan op basis van recente jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie (de zaak An Post, uitspraak ) worden gesteld dat een Europese aanbesteding alleen verplicht is wanneer een opdracht relevant is voor de Europese interne markt. Wanneer op voorhand vanwege de inhoud van de opdracht duidelijk is dat een bedrijf buiten Nederland de dienst niet zal kunnen leveren, dan is een aanbesteding niet verplicht. Voor zowel inburgering als educatie geldt dat dit zodanig is gericht op het opdoen van basisvaardigheden binnen de Nederlandse samenleving, dat geen enkele aanbieder buiten Nederland hierop in redelijkheid een aanbod zou kunnen doen. Tot slot zal op het terrein van educatie een aanbesteding de eerste jaren nog niet aan de orde zijn vanwege de verplichte besteding van middelen bij het ROC. Gelet op het voorgaande is op zijn minst een nadere studie naar de noodzaak van aanbesteden gerechtvaardigd. Behalve de Europese regelgeving op dit gebied zijn ook de regels van het Boxtelse inkoopbeleid hierbij van belang. Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 18

19 5.3 Punten die nog nader uitgewerkt worden Binnen de afdeling zullen nog een aantal zaken aandacht behoeven om een vlotte implementatie te bevorderen. Hierbij valt in ieder geval te denken aan: positioneren van casemanagement deskundigheidsbevordering casemanagement niet WWB-klanten ; inrichten/aanpassen werkprocessen casemanagement niet WWB-klanten ; bezien van consequenties voor formatie; ontwikkelen productenboek Participatie met alle participatievoorzieningen; organiseren van inkoop van participatievoorzieningen op basis van de analyse van de doelgroep en de geformuleerde ambities; inrichten van een resultaatgerichte sturing van externe aanbieders; besluitvorming over wel/niet aanbesteden inburgering (en op termijn educatie). 5.4 Communicatie Om voldoende draagvlak te creëren voor dit beleid worden ook de samenwerkingspartners betrokken. In het tweede kwartaal 2009 willen wij een startconferentie organiseren waarbij op bestuurlijk of managementniveau partijen bijeenkomen. Doel is om uiteen te zetten wat de gemeente beoogt met participatie en om met elkaar te discussiëren over de vraag hoe wij dit samen kunnen realiseren. Daarnaast kan gebrainstormd worden over de vraag hoe wij participatie zien over enkele jaren. Participatie is immers een groeimodel. De samenwerkingspartners kunnen belangrijke voeding geven over de behoeftes van onze inwoners en de manier waarop de doelstellingen kunnen worden behaald. Als samenwerkingspartners denken wij aan: Cliëntenraad WWB Wmo Adviesraad Delta WSD KW1C Op korte termijn gaan wij een participatietop organiseren, waarbij deze instellingen een belangrijke rol spelen. Verder kunnen diverse lokale organisaties worden uitgenodigd, zoals zelforganisaties allochtonen, Loket WegWijs, Kerken, Werkgeversorganisaties, Vakverenigingen, Lokaal Arbeidsmarkt Beraad, UWV Werkbedrijf, Bureau Leerplicht, Centrum voor Jeugd en Gezin, Kinderopvang, Voedselbank, Vincentius. Kadernota Wet Participatiebudget gemeente Boxtel 19

20 Bijlage 1: Participatieladder