RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR DE KWALITEITSVERBETERING. sbo De Piramide

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR DE KWALITEITSVERBETERING sbo De Piramide Plaats : Hoorn Nh BRIN nummer : 01UR C1 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 12 april 2016 Datum vaststelling : 10 mei 2016

2 Pagina 2 van 14

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 14

4 Pagina 4 van 14

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 12 april 2016 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op sbo De Piramide. Daarbij is gekeken naar de kwaliteit van het onderwijs en naar naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 12 februari 2015 stelde de inspectie tekortkomingen vast in het onderwijsleerproces op sbo De Piramide. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 12 mei De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan in hoeverre de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, heeft de inspectie nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids en het schoolplan. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Ook aanvullende vragenlijsten zijn bij de analyse betrokken. Schoolbezoek, waarbij in alle groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Pagina 5 van 14

6 Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerinhouden, tijd, schoolklimaat, didactisch handelen, afstemming, begeleiding, zorg en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 14

7 2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Daarnaast heeft de inspectie enkele controles uitgevoerd op bepaalde standaard gecontroleerde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Opbrengsten * (SBO) De resultaten van de leerlingen aan het eind van de speciale basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Leerstofaanbod * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. Pagina 7 van 14

8 Leerstofaanbod * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Tijd De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Schoolklimaat De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Begeleiding * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Pagina 8 van 14

9 Begeleiding * (SBO) De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast. 7.4* (SBO) De school volgt of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzen. Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Wet- en regelgeving Ja Nee NT1A NT2A NT3A NT4A NT4B De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). Pagina 9 van 14

10 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie constateert dat het onderwijs op SBO De Piramide van voldoende kwaliteit is. Naar aanleiding van het inspectiebezoek in 2015 heeft de school een verbeterplan opgesteld en is er onder leiding van de directie en met externe ondersteuning op planmatige wijze gewerkt aan de verbeteringen. Ten opzichte van het bezoek in 2015 heeft de inspectie kwaliteitsverbetering vastgesteld met betrekking tot het aanbod, het schoolklimaat, het didactisch handelen, de begeleiding en de kwaliteitszorg. Vooral het didactisch handelen en de professionele cultuur zijn het afgelopen jaar sterk verbeterd. Met deze aangebrachte verbeteringen is de inspectie van oordeel dat het traject van geïntensiveerd toezicht kan worden beëindigd. Aandachtspunten voor de school betreffen vooral het beredeneerd aanpassen van de ontwikkelingsperspectieven op basis van heldere criteria (indicator 7.4), de doorgaande lijn van het leerstofaanbod (2.3), de afstemming en de zorg (kwaliteitsaspect 6 en 8). Voorts benadrukt de inspectie het belang van een actieve borging om zoveel mogelijk een doorgaande lijn in de werkwijzen van de leraren te realiseren. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten De inspectie is op dit moment nog niet in staat om op basis van de uitstroomgegevens of eindresultaten te beoordelen of de leeropbrengsten op schoolniveau overeenstemmen met de mogelijkheden van de leerlingenpopulatie. Zij geeft dan ook nu nog geen oordeel over de resultaten van de school. Wel heeft zij op basis van de eindresultaten van de schoolverlaters zich een beeld gevormd van deze opbrengsten. Deze uitspraken moeten met de nodige voorzichtigheid bekeken worden, omdat het normeringsonderzoek nog niet afgerond is. De eindopbrengsten lijken van voldoende niveau. Voor begrijpend lezen en rekenen-wiskunde lijken de resultaten in 2016 overeen te komen met wat gemiddeld genomen verwacht kan worden van scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie qua (cognitieve) capaciteiten. Toch wil de inspectie opmerken dat op een enkel onderzocht vakgebied onvoldoende eindresultaten lijken te zijn behaald. Dit geldt in 2015 en 2014 voor rekenen-wiskunde. Pagina 10 van 14

11 Leerstofaanbod en tijd De leerinhouden zijn passend bij de onderwijsbehoeften van de leerlingen. De school heeft leerlijnen uitgewerkt voor de basisvaardigheden, die toewerken naar de verschillende referentieniveaus. Daarnaast wordt, in tegenstelling tot het inspectiebezoek van 2015 het leerstofaanbod zo mogelijk aangeboden tot en met het niveau van groep 8. Omdat de school nog werkt met een verouderde taalmethode (met uitzondering voor grammatica en spelling) en met verschillende leermiddelen voor begrijpend lezen is er nu geen sprake van een doorgaande lijn van het taalaanbod. In het nagesprek heeft de inspectie met het bestuur en de directie afgesproken dat de school volgend jaar start met een vernieuwd en actueel aanbod voor de verschillende taaldomeinen en begrijpend lezen. Schoolklimaat De school besteedt gericht aandacht aan de sociale competenties van de leerlingen en er zijn duidelijke gedragsregels. Dit leidt tot een rustig en ordelijk klimaat in de groepen en op het plein en een respectvolle omgang tussen leerlingen en leraren. Het versterken van de sociale vaardigheden is een blijvend punt van aandacht voor de school, vooral ook omdat leerlingen aangeven (in het gesprek en in de veiligheidsmonitor) dat er nog wel regelmatig ruzie is op school en er ook nog weleens gepest wordt. Er is nog geen samenhangend veiligheidsbeleid; dit wordt momenteel bovenschools ontwikkeld (indicatoren 4.5 en 4.6). Onderwijsleerproces De leraren geven duidelijk en doelgericht uitleg. Elementen van het effectieve instructiemodel waar de school mee werkt, zijn veelal herkenbaar in de geobserveerde lessen. Door het bieden van een duidelijke structuur en voorspelbaar gedrag realiseren de leraren nu een taakgerichte werksfeer en een actieve betrokkenheid bij de leerlingen. Het inspelen op verschillen tussen leerlingen in onderwijsbehoefte vindt plaats door middel van het werken met een plannend leerstofaanbod en groepsplannen voor de basisvaardigheden. Bij rekenen en wiskunde werkt de school groepsoverstijgend in niveaugroepen. Hoewel de leraren de methodegebondentoetsen in voldoende mate analyseren, is het onvoldoende duidelijk op welke wijze zij de leerinhouden, de instructie en de verwerking afstemmen op de onderwijsbehoeften van de leraren. De kwaliteit van de groepsplannen en de vertaling van deze plannen in de dag-/weekplanning van de leraren laat nog te wensen over en is nu te weinig sturend voor het handelen van de leraren. Binnen de (instructie)groepen is tevens te weinig zichtbaar dat Pagina 11 van 14

12 leraren gericht bij de instructie en verwerking differentiëren tussen leerlingen, terwijl er duidelijke niveauverschillen zijn. Wel differentieert de school nu in de onderwijstijd, door het bieden van extra inoefening aan enkele leerlingen door de onderwijsassistenten en het geven van huiswerk. Zorg en begeleiding De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een beredeneerd ontwikkelingsperspectief vast dat gedurende de gehele schoolperiode sturend is voor het leerstofaanbod aan de leerling. Dit perspectief wordt bij plaatsing van de leerling vastgesteld op basis van het instroomniveau, gediagnosticeerde problematiek en de belemmerende en bevorderende factoren. Op basis van integratie van al deze gegevens wordt het uitstroomperspectief beschreven in termen van een leerrendementsverwachting en voor het type vervolgonderwijs. Indicator 7.4 is onvoldoende omdat de uitstroomdoelen per leerling (door het gebruik van de bandbreedte) erg breed/globaal gesteld zijn. Hierdoor is een scherpe evaluatie en bijstelling van deze doelen nog niet mogelijk. De school beschikt weliswaar over toetsen om vroegtijdig leerachterstanden bij leerlingen te signaleren, maar heeft nog geen harde criteria vastgelegd die bepalen wanneer leerachterstanden te groot zijn en/of de ontwikkeling stagneert en interventie noodzakelijk is. De school is voornemens om deze criteria nog dit schooljaar vast te stellen. Wel krijgen enkele leerlingen nu extra zorg aangeboden. Het beleid om deze (zorg)leerlingen aan de hand van handelingsplannen extra hulp te bieden en hen met een kort, intensief traject weer op de gewenste ontwikkelingslijn te krijgen, is binnen de school nog te weinig consistent en concreet uitgewerkt. Dit betreft de analyses, de planmatige uitvoering en de evaluatie van de zorg. Voorts is de planning en de evaluatie en reflectie ten aanzien van de extra zorg, bijvoorbeeld in de dag- en weekplanningen van de leraren en/of andere (plannings)documenten, onvoldoende vastgelegd. Daardoor zijn ook de huidige handelingsplannen te weinig sturend voor een effectieve zorg voor de leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften en is een adequate evaluatie niet goed mogelijk. Kwaliteitszorg Directie en team hebben het afgelopen jaar veel geïnvesteerd in het verbeteren van de professionele cultuur. Uit de gesprekken en de documenten blijkt dat men nu meer betrokken is, elkaar aanspreekt en scherp houdt, het onderwijs meer centraal staat en de communicatie is verbeterd. De directie en de intern begeleiders voeren regelmatig klassenbezoeken uit om de gemaakte afspraken te bewaken en leraren feedback te geven op hun functioneren. De school werkt op planmatige wijze aan de verbetering van haar onderwijskwaliteit en evalueert Pagina 12 van 14

13 op systematische wijze het onderwijsleerproces. Gemaakte afspraken zijn vastgelegd en komen regelmatig terug tijdens het bouw- en teamoverleg. Voor het rapporteren aan belanghebbenden worden de schoolgids en de nieuwsbrieven gehanteerd. Daarnaast heeft de school een aantal ouderavonden georganiseerd om de ouders te informeren over het verbetertraject en de effecten hiervan. Het evalueren van de leerlingresultaten is onvoldoende (indicator 9.2). De school heeft onlangs concreet geformuleerde doelen voor de na te streven leerresultaten per doelgroep (uitstroom voortgezet onderwijs) geformuleerd. Wel merkt de inspectie op dat sommige doelen erg ambitieus gesteld zijn (en daardoor iets minder realistisch). De resultaten van de leerlingvolgsysteemtoetsen worden gemeten en besproken. De analyses van de toetsgegevens zijn echter niet scherp genoeg, waardoor oorzaken van tegenvallende prestaties onvoldoende duidelijk zijn. Pagina 13 van 14

14 3 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan SBO De Piramide het basisarrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs is weer voldoende. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 14 van 14