Opleiding Duurzaam Gebouw : BOUWAFVAL

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Gebouw : BOUWAFVAL Leefmilieu Brussel LENTE 2013 Selectief slopen en ontmantelen van gebouwen Philippe Van de Velde OVAM -Gestion des déchets et des matériaux service Ketenbeer équipe Eindverwerking en Bouw

2

3 Inhoudstafel Van afvalstoffen naar materialenbeheer in de bouw Het uitvoeringsplan 'bouw' in materialenbeheer Selectief slopen als opstap naar optimaal beheer Wetgeving Inhoud en opstellen van sloopinventaris Gevaarlijke afvalstoffen in de bouw (overzicht) Eigenschappen Herkennen 3

4 Van afvalstoffen- naar materialenbeheer Om de materiaalkringloop optimaal te laten draaien, is het noodzakelijk: de dingen juist te doen Optimalisatie die leidt tot een efficiënter materiaalgebruik en een vermindering van de milieu-impact De kringloop sluiten Lekstromen vermijden Productie- en consumptieproces bijsturen de juiste dingen te doen Innovatie die leidt tot minimale milieu-impact De kringloop hertekenen 4

5 Ketenwerking en ecodesign 5

6 Beleidvisie materialenbeheer in de bouw Sectoraal Uitvoeringsplan Milieuverantwoord materialengebruik en afvalbeheer in de bouw Doel: milieuverantwoord gebruik materialenkringlopen sluiten (cradle to cradle) verspilling vermijden delfstoffengebruik verminderen 6

7 Uitvoeringsplan 'bouw' Sectoraal Uitvoeringsplan Milieuverantwoord materialengebruik en afvalbeheer in de bouw (2007) 5 projecten Project 1: Milieuverantwoord materiaalgebruik in de bouw Project 2: Selectief slopen Project 3: Ketenbeheerssysteem puingranulaten Project 4: Steenachtige fracties Project 5: Recyclage specifieke bouwmaterialen 7

8 Bouw- en sloopafval in Vlaanderen Herkomst Bouwen, renoveren en slopen van gebouwen en constructies (80%) Aanleg en opbraak van wegen en verhardingen (20%) Hoeveelheid Ongeveer 11 miljoen ton per jaar 2 ton per Vlaming per jaar Aandeel Bedrijfsafvalstoffen (28,5%) Huishoudelijke afvalstoffen (20,5%) 8

9 Bouw- en sloopafval in Vlaanderen Verwerking van bouwen sloopafval Sorteerbedrijven Uitsortering van gemengd bouwen sloopafval Steenfractie naar breekinstallatie Vaste breekinstallatie Mobiele breekinstallatie op sloopwerf Meer dan 90 % van het bouw en sloopafval wordt gerecycleerd Recyclage biedt dubbel milieuvoordeel: Betere en milieuveilige oplossing voor afvalstoffen Minder gebruik van grond- en delfstoffen 9

10 Knelpunten granulaten 10% te lage milieutechnische kwaliteit Puin mogelijk vervuild met gevaarlijke afvalstoffen: asbest, pcb s, KWS Vertrouwen in de markt is laag Mogelijke vervuiling? Bouwtechnische eigenschappen? Laagwaardige toepassing 10

11 Verbeteren kwaliteit gerecycleerde granulaten DOEL beheersysteem milieukwaliteit gerecycleerde granulaten: kwaliteit en traceerbaarheid garanderen zodat meer afzetgebieden kunnen worden aangesproken (afzet hoogwaardigere toepassingen) 11

12 Selectief slopen in het Beheersysteem Hoogwaardig gesloten cyclus met hergebruik van bouwmaterialen start bij selectief slopen/ontmantelen! Het scheiden van alle gevaarlijke en niet-gevaarlijke afvalstoffen aan de bron is van cruciaal belang De wetgeving i.v.m. selectief slopen/ontmantelen moet nageleefd worden zodat de verantwoordelijkheden niet verschoven worden naar een volgende schakel in de keten handhaving! 12

13 Voordelen selectief slopen Scheiden van bouwafvalstoffen (gevaarlijke en nietgevaarlijke afvalstoffen) aan de bron Betere opvolging van de afvalstromen Betere en meer milieuvriendelijke recyclage Illegaal verwijderen bemoeilijken Eerlijkere concurrentie in onder meer de bouwen afvalsector 13

14 Sloopinventaris afvalstoffen in VLAREMA Hoofdstuk 4. Algemene bepalingen over het beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen, Afdeling 4.3. Afzonderlijke inzameling van afvalstoffen Art Om gebouwen te slopen of te ontmantelen die geheel of gedeeltelijk een andere functie dan wonen hadden waarvan het bouwvolume groter is dan 1000 m3, is een sloopinventaris afvalstoffen vereist. Die sloopinventaris afvalstoffen wordt opgesteld in opdracht van de houder van de stedenbouwkundige vergunning. Deze is verantwoordelijk voor de keuze van een architect of een deskundige die over voldoende kennis beschikt van de afvalstoffen die bij het selectief slopen of ontmantelen zullen vrijkomen, en die de hoeveelheden van die afvalstoffen kan inschatten. 14

15 Wanneer is een sloopinventaris verplicht? Als stedenbouwkundige vergunning is vereist voor de geheel of gedeeltelijk sloop of ontmanteling bij afbraak of renovatie Het gebouw geheel of gedeeltelijk geen woning is/was Het af te breken of te ontmantelen volume groter is dan 1000 m³ Dus niet verplicht voor: - appartementsgebouw - wegeniswerken - bedrijfsgebouwen kleiner dan 1000 m³ 15

16 Wie doet wat? De houder van de stedenbouwkundige vergunning moet: een architect of een deskundige inschakelen om de sloopinventaris afvalstoffen op te maken (de architect/deskundige moet voor het uitvoeren van deze opdracht niet over een erkenning beschikken) aan de ontmantelaar/sloper vóór de toewijzing van de sloop- of ontmantelingswerken een ingevulde sloopinventaris kunnen voorleggen. De inventaris bevat alle gevaarlijke en niet-gevaarlijke afvalstoffen die zullen vrijkomen bij de sloop- en/of ontmantelingswerken de transportdocumenten en de aanvaardingsbonnen van de afgevoerde afvalstoffen gedurende een periode van vijf jaar bijhouden 16

17 Wie is deskundige en doet wat? Geen erkenning voor deskundige, eigen inschatting van mogelijkheid opgelegde taken te vervullen Verantwoordelijkheid contractueel met opdrachtgever te bepalen Verzekering beroepsfouten De architect of de deskundige onderzoekt of laat onderzoeken op basis van plannen, terreinbezoek, indien nodig bemonstering en analyse welke afvalstoffen zullen ontstaan bij de afbraak of ontmanteling van een gebouw of een gedeelte ervan brengt alle gegevens samen in een sloopinventaris, met indien nodig bijlagen (onderzoeken, detailplannen, ) gaat na of het slopen op selectieve wijze is gebeurd en of de afvalstoffen op de werf maximaal werden gescheiden aan de bron volgt de afvalstoffentransporten op en stuurt deze zo nodig bij 17

18 Rol van architect/deskundige: aandachtspunten Afspraken rond taken, verantwoordelijkheid en vergoeding Tijdsspanne tussen opstellen inventaris en start van de werken... en afvoer van de bouwafvalstoffen Ingrijpen op verloop sloopwerken Tussenkomst bij transporten van afvalstoffen 18

19 Opstellen van de sloopinventaris Onderzoek van de plannen Historiek van het gebouw welke bestemmingen ingedeelde activiteiten VLAREM/ VLAREBO plaatsing van bepaalde machines ligging van opslagtanks welke wijzigingen en aanpassingen in het verleden gebruik van materialen zoals asbest calamiteiten zoals brand Controle van asbestinventaris Terreinbezoek Bemonstering van mogelijke verontreiniging Laboratoriumonderzoeken 19

20 Sloopinventaris afvalstoffen Het formulier sloopinventaris afvalstoffen bevat de identificatie van de bouwplaats de lijst van alle gevaarlijke en niet-gevaarlijke afvalstoffen die zullen vrijkomen Per afvalstof de benaming de bijhorende EURAL-code de vermoedelijke hoeveelheid uitgedrukt in m³ en in ton de plaats binnen het gebouw waar de afvalstof voorkomt de verschijningsvorm Modelformulier sloopinventaris afvalstoffen

21 Sloopinventaris afvalstoffen: inhoud Gevaarlijke afvalstoffen de precieze identificatie van afvalstof met EURAL code de exacte plaatsen waar de afvalstoffen zich bevinden, met plan de juiste totale hoeveelheid van de afvalstoffen een ruime beschrijving van de verschijningsvorm Niet-gevaarlijke afvalstoffen de vermoedelijke hoeveelheid uitgedrukt in m³ en in ton de plaats binnen het gebouw waar de afvalstof voorkomt 21

22 EURAL codes Afval indelen naar herkomst en aard Gebruik determinatietabel aanbevolen EURAL-wizard op OVAM-website: Code met 6 cijfers, * voor gevaarlijke bijgevoegd Meeste bouwafvalstoffen in hoofdstuk 17: sloopafval en afgegraven bodem isolatiemateriaal en asbesthoudend bouwmateriaal * asbesthoudend isolatiemateriaal * overig isolatiemateriaal dat uit gevaarlijke stoffen bestaat of dergelijke stoffen bevat 22

23 Modelformulier sloopinventaris afvalstoffen 23

24 Wie ontvangt de sloopinventaris? De opdrachtgever, de houder van de stedenbouwkundige vergunning De ontmantelaar/sloper De veiligheidscoördinator tijdens de sloopwerken Indien gevraagd de gemeentelijke diensten voor stedenbouw De sloopinventaris afvalstoffen maakt deel uit van de aanbestedingsdocumenten, de prijsvraag of de contractuele documenten. Naar de OVAM is het niet verplicht 24

25 Selectieve slopen - puinverwerking Afvoer puin naar vergunde breekinrichting: exploitant van breekinrichting wordt door bouwheer in bezit gesteld van verklaring van selectieve sloop en herkomst opgemaakt door architect of deskundige en de sloper dat aan artikel , 4 van VLAREA wordt voldaan Puin dat hieraan voldoet wordt door de uitbater van een breekinstallatie ingedeeld als laag miliuerisico. minder opvolging goedkoper verwerking Indien aan wetgeving selectief slopen niet is voldaan exploitant breekinrichting merkt het puin aan als verdacht met hoog milieurisico 25

26 Verklaring selectieve sloop De verklaring geeft aan of het puin dat verkregen is door selectieve sloop en niet mogelijk verontreinigd is met gevaarlijke afvalstoffen Sloper en deskundige/architect stellen de verklaring op. Ondertekenen samen met de opdrachtgever Enkel voor de steenachtige puinfracties van het bouwafval dat ontstaan is bij de sloop Een exemplaar waarvan kopies de transporten samen met het identificatieformulier begeleiden 26

27 Handhaving selectief slopen De toezichthoudende overheid controleert of de wetgeving inzake selectief slopen en ontmantelen uitgevoerd wordt conform de modaliteiten van het VLAREA en neemt indien nodig passende maatregelen (sancties voor milieu-overtreding) De OVAM geeft alle inkomende klachten en illegale praktijken over bouwen sloopafval door aan de toezichthoudende overheid voor verder onderzoek De Samenwerkingsovereenkomst die de gemeenten afsluiten met de Vlaamse overheid op het vlak van milieu, moedigt gemeenten aan om te controleren en op te volgen of de vergunde sloopwerken op een selectieve manier gebeuren 27

28 Sancties selectief slopen De toezichthoudende overheid kan proces verbaal opstellen indien blijkt dat bij een sloop of ontmanteling geen inventaris vooraf werd opgesteld indien dat was vereist voor VLARE(M)A. Dit is een milieu-overtreding. Parket beslist over de vervolging op grond van Afvalstoffendecreet. Bij seponering kan Vlaamse Raad voor handhaving een administratieve sanctie opleggen Het ontbreken van een sloopinventaris is enkel relevant voor de uitvoering van de sloopwerken. De bouwheer, houder van de stedenbouwkundige vergunning, begaat dan een de overtreding, niet de deskundige/architect 28

29 Selectief slopen - handleiding In voorbereiding: handleiding of code van goede praktijk voor slopen en ontmantelen van gebouwen Belangrijkste onderwerpen opstellen van een sloopplan op basis van het verzamelde historisch onderzoek van het gebouw, van de stedenbouwkundige plannen en van de VLAREBO-activiteiten die in het gebouw werden uitgevoerd overzicht van onderzoeken, bemonstering en analyse mogelijkheden voor verwerking van de belangrijkste afvalstromen bij een afbraak of ontmanteling vaak gestelde vragen 29

30 Sloopinventaris afvalstoffen: verdere stappen Selectief slopen en/of ontmantelen van bedrijfsgebouwen die een bouwvolume omvatten van minder dan 1000 m³ en van wegeniswerken Ook in de gevallen waarvoor nog geen sloopinventaris afvalstoffen verplicht is, wordt de opstelling ervan toch aangeraden De overheid kan in overleg met de sector in de toekomst de sloopinventaris afvalstoffen uitbreiden voor alle sloop- en/of ontmantelingswerken waarvoor een stedenbouwkundige vergunning nodig is Koppeling aan de aanvraag van een stedenbouwkundige vergunning waarbij de sloopinventaris een deel van het dossier wordt onderzocht door OVAM en administratie RWO (sloopinventaris als vormelijk deel van de aanvraag voor de sloopvergunning) 30

31 Gevaarlijke afvalstoffen in de bouw waarschijnlijk niet meer dan 1% van afvalstoffen bij afbraak geen bouwen sloopafval vragen om detailbeschrijving in sloopinventaris belangrijkste soorten aangetroffen bij afbraak asbest (los en hechtgebonden) teerhoudende dakbedekkingen en asfaltpuin PCB-houdende olie (in transformatoren) olie- en slibresten uit onder meer brandstoftanks, elektrisch en elektronisch schroot, TL-buizen roet behandeld hout 31

32 Gevaarlijke afvalstoffen op de werf Aannemer (sloper) is 'producent' (eigenaar) van de afvalstoffen, tenzij contractueel anders bepaald Aannemer is verantwoordelijk naleven sorteerregels en correcte afvoer Mogelijkheden recyclage of verwerking divers Uitwerken van sloopplan of werkplan gevaarlijke afvalstoffen met werfoverleg Bij kleinere werven kan architect coördineren 32

33 Vervuild puin Aanwezigheid, ook in kleine concentratie, gevaarlijke afvalstoffen Meer dan 0,5% organisch afval Meer dan 0,5 % niet-steenachtige afvalstoffen Weigering of acceptatie door brekers als puin met hoog-risicoprofiel, of verwijzing naar sorteercentrum Afvoer naar stortplaats met heffing 33

34 Brochure selectief slopen Opmaak brochure door OVAM i.s.m. VCB en CASO Inhoud brochure toelichting wetgevend kader verantwoordelijkheden architect/deskundige, houder stedenbouwkundige vergunning, sloper inhoud sloopinventaris betekenis verklaring 'selectieve sloop/ontmanteling' link naar beheersysteem milieukwaliteit gerecycleerde granulaten: overdracht puin aan breker, verklaringen, hooglaag milieurisicoprofiel handhaving 34

35 Selectief slopen op OVAM-website Modelformulier van de sloopinventaris afvalstoffen Standaardbestek voor sloop- en ontmantelingswerken Modelformulier van een verklaring van selectieve sloop/ontmanteling Lijst met veel gestelde vragen (FAQ) over selectief slopen en ontmantelen Downloaden brochure 35

36 Gevaarlijke afvalstoffen bouw OVAM website downloadbaar document "leidraad asbest": recycleren dakbitumenafval: lijst van merknamen van PCB vloeistoffen: van erkende overbrengers PCB-houdende toestellen: de lijsten van o.m. erkende overbrengers voor diverse soorten gevaarlijk afval: 36

37