Een vergelijking tussen Islamitische banken en conventionele banken in winstgevendheid en stabiliteit tijdens de financiële crisis

Transcriptie

1 Een vergelijking tussen Islamitische banken en conventionele banken in winstgevendheid en stabiliteit tijdens de financiële crisis Abstract In deze thesis wordt de impact van de financiële crisis tussen Islamitische en conventionele banken vergeleken op basis van winstgevendheid en stabiliteit. De tijdsperiode tussen 2004 en 2007, voor de crisis, is vergeleken met de tijdsperiode tussen 2008 en 2011, tijdens de crisis. De tien grootste Islamitische banken in activa uit de Arabische Golfstaten zijn opgenomen in de data. Daarbij zijn tien conventionele banken gekozen uit de Arabische Golfstaten die gelijk aan of kleiner zijn dan de grootste Islamitische bank in activa. Uit dit onderzoek blijkt dat er geen significant bewijs is dat Islamitische banken tijdens de financiële crisis beter presteren in winstgevendheid en stabiliteit. Een mogelijke verklaring is dat in werkelijkheid de winst- en verliesdeling wordt vermeden en Islamitische financiële producten op conventionele financiële producten lijken. Bachelor thesis Naam: Bart Poos Studentnummer: Datum: 29 juni 2016 Scriptiebegeleider: Mark Dijkstra Richting: Economie en Financiering

2 Verklaring van originaliteit Deze thesis is geschreven door Bart Poos die beaamt verantwoordelijk te zijn voor de volledige inhoud van dit document. Ik verklaar dat deze tekst in dit document origineel is. Daarbij zijn geen andere bronnen gebruikt die niet worden vernoemd in de tekst en uit de literatuurlijst. De faculteit Economie en Bedrijfskunde is verantwoordelijk voor de begeleiding van dit werk en niet voor de inhoud. 2

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Literatuur Passiva Activa De empirische verschillen tussen Islamitische en conventionele banken 9 3. Methodologie Data Resultaten Conclusie Literatuurlijst Appendix 28 3

4 1. Inleiding De conventionele banken voldeden niet aan de eisen van de Koran en daarom introduceerden moslimlanden het Islamitische bankensysteem (Siddiqi, 2006). De Islamitische banken creëerden financiële producten die in lijn zijn met de Islamitische wetgeving, de Sharia. Tijdens de wereldwijde crisis ondervonden banken moeilijkheden en gingen zelfs grote banken, zoals Lehman Brothers, failliet. Dit heeft er toe geleid dat er meer interesse is ontstaan in Islamitische banken, omdat deze banken interest verbieden. Hierdoor zouden Islamitische banken niet gevoelig zijn voor interestfluctuaties en stabieler zijn (Beck, 2013). Inmiddels zijn deze Islamitische banken actief in 57 landen verspreid over de wereld. Volgens Youssef en Samir (2015) is de Islamitische bancaire sector één van de snelst groeiende in de wereldwijde financiële markt. De Islamitische bank groeide in 2009 tot 2013 met gemiddeld 17,6% in activa per jaar. Voor de periode tot 2018 verwachten Youssef en Samir (2015) een jaarlijkse gemiddelde groei in activa van bijna 20%. In deze thesis wordt een vergelijkende analyse uitgevoerd tussen Islamitische en conventionele banken in de periode van 2004 tot en met De impact van de financiële crisis op winstgevendheid en stabiliteit wordt vergeleken tussen de twee banken. Met behulp van dummy s en control variabelen wordt bekeken aan de hand van regressies of er een significant verschil bestaat in de prestaties van de banken tijdens de financiële crisis. De tien grootste Islamitische banken in activa in de Arabische Golfstaten zijn gekozen. Daarbij zijn tien conventionele banken gekozen die gelijk aan of kleiner zijn dan de grootste Islamitische bank in activa. Hiermee zal de volgende vraag in deze thesis beantwoord worden: Hebben Islamitische banken ten opzichte van conventionele banken in de financiële crisis beter gepresteerd in winstgevendheid en stabiliteit? In deel twee wordt de literatuur besproken over Islamitische banken waarin deze verschillen van conventionele banken met de daarbij horende risico s. Ook worden empirische resultaten uit voorgaande onderzoeken besproken met betrekking tot dit onderwerp. Daarna wordt in deel drie en vier besproken hoe de data is verkregen en hoe de verschillende regressies worden uitgevoerd. Vervolgens worden in deel vijf de resultaten besproken. Tot slot leiden deze delen tot de conclusie, waarin het eindresultaat van de scriptie wordt weergegeven. 4

5 2. Literatuur Volgens Mattews en Giuliodori (2012) is een bank een financiële instantie die deposito s accepteert en leningen verleent. De bank is op de geldmarkt een financiële intermediair tussen geldverlener en geldverstrekker. De Islamitische bank verschilt van een conventionele bank doordat deze bank de Sharia (regels) volgt uit de Koran (Beck, 2013). Volgens de Sharia is Riba verboden (haram) bij financiële transacties. Riba is de betaling of verkrijging van interest. Gharar wordt gedefinieerd als risico, gokken en speculaties. Indien de hoeveelheid, prijs en de levering van een product niet duidelijk zijn voor de koper is er sprake van gharar (Beck, 2013). Daarbij moet volgens Chihak en Hesse (2008) het product of dienst in bezit zijn van de verkoper op het moment wanneer de transactie wordt voldaan. Dit heeft tot gevolg dat derivaten bijvoorbeeld verboden zijn. Door het verbieden van gharar wil de Sharia meer transparantie op de markt creëren. Verder zijn investeringsmogelijkheden meer beperkt doordat investeringen in varkensvlees-, tabaks-, seks-, alcoholische- en wapenproducten verboden zijn (Visser, 2011). De Sharia beschrijft een winst- en verliesdeling voor financiële producten aan de activa en passiva zijde van de bank. Hierdoor worden de risico s van winst of verlies met elkaar gedeeld met de betrokken partijen in een financiële transactie (Beck, 2013). De verdeling wordt vooraf bepaald tussen geldlener en geldverstrekker, waardoor beide partijen bekend zijn met de mogelijke gevolgen. Volgens Chong en Ming Hua (2009) zijn Islamitische banken hierdoor beter bestand tegen externe schokken, omdat verliezen deels worden gedeeld met bankrekeninghouders. Volgens Taktak, Zouari en Boudriga (2010) zijn Mudarabah en Musharakah de twee belangrijkste financiële producten van de winst- en verliesdeling. In een Mudarabah contract leent een Islamitische bank (Rab bul-mal) kapitaal aan een entrepreneur (mudarib) die over de expertise beschikt. De winst wordt vooraf bepaald tussen beide partijen. Financiële verliezen worden uitsluitend gedragen door de bank. De mudarib krijgt in het geval van een verlies geen vergoeding voor zijn expertise en inzet (Zaher & Hassan, 2002). Bij een Musharakah contract, wat letterlijk delen betekent, verstrekt een Islamitische bank kapitaal van een depositohouder aan een entrepreneur. Ditmaal zijn de winsten of verliezen vooraf afgesproken tussen de Islamitische bank, depositohouder en de entrepreneur. Deze manier van financieren maakt de Islamitische bank een aandeelhouder en deelt dus mee in de risicodeling. Hierdoor zou de winstgevendheid op kapitaal en het risico hiervan voor Islamitische banken hoger kunnen zijn dan voor conventionele banken (Taktak, Zouari & Boudriga, 2010). 5

6 Naast de winst- en verliesdeling wordt gebruik gemaakt van een winstopslag op de kostprijs van een product. Ook bij dit principe focussen Taktak, Zouari en Boudriga (2010) op twee financiële producten. In een Murabaha contract koopt een Islamitische bank een product op verzoek van een klant van een leverancier. De Islamitische bank verkoopt op zijn beurt dit product met een winstopslag aan de klant. De klant betaalt het product in de toekomst terug. De winstopslag die vooraf is vast gesteld kan niet worden gewijzigd gedurende het contract (Zaher & Hassan, 2002). Ijara is een leasing contract tussen een bank en klant. De Islamitische bank koopt een product voor een klant en blijft eigenaar van het product. De klant mag voor een vooraf vastgesteld bedrag inclusief winstopslag gebruik maken van het product (Youssef & Samir, 2015). Bij de tien grootste Islamitische banken bestaat 87% van de Islamitische financiële producten uit Mudarabah, Musharakah, Ijara en Murabaha contracten (Khan, 2010). De Mudarabah en Musharakah kunnen gedefinieerd worden als aandeelparticipaties door de deling in risico. Van de inkomsten van een Islamitische bank komt 92% van een product die niet gebaseerd is op een winst- en verliesdeling zoals een Ijara en Murabaha contract. Siddiqui (2002) beargumenteert dat dit de zwakke Islamitische financiële producten zijn doordat er geen vorm van winst- en verliesdeling is. De Murabaha en Ijara contracten lijken in essentie op een schuld contract van een conventionele bank. De contracten volgen dezelfde rentevoeten als benchmark om deze te gebruiken als winstopslag. Khan (2010) beweert dat naast deze benchmark een extra fee wordt berekend om Moslims uit te buitten, omdat zij vanwege hun geloof toch wel trouw blijven aan de bank. De restricties van de Sharia en de Islamitische financiële producten zorgen voor specifieke risico s. Deze kunnen worden opgesplitst door ze in te delen in de passiva en activa zijde. 2.1 Passiva Conventionele banken betalen interest aan depositohouders. Daarom hebben zij de plicht om een deel van hun activa als liquide aan te houden en om de onzekerheid van lening inkomsten te vermijden. Daarentegen hebben Islamitische banken meer flexibiliteit doordat zij depositohouders als aandeelhouders kunnen beschouwen door de winst- en verliesdeling. Indien de opbrengsten voor de Islamitische bank negatief zijn, dan zijn de opbrengsten voor de depositohouders ook negatief. Aangezien Islamitische banken interest verbieden, hebben zij minder te maken met de risico s van renteontwikkelingen (Karim & Ali, 1989). De renteonwikkelingen hebben wel invloed op de winstopslag bij Murabaha en Ijara contracten. 6

7 Echter, Islamitische banken hebben beperkt toegang hebben tot kapitaal van centrale banken. Dit komt doordat het implementeren van het Islamitische bankensysteem in het monetaire beleid van centrale banken nog veel complexiteiten met zich meebrengt zoals compliance (Khatat, 2016). Alleen in Bahrein en Maleisië zijn er twee instituties waar een beperkt aantal Islamitische banken toegang tot het kapitaal hebben (Abedifar, Molyneux & Tarazi, 2013). Bij Islamitisch financieren is de betaling aan depositohouders afhankelijk van de prestatie van de Islamitische bank en de religiositeit van de depositohouder. Het laatste effect is dubbelzinnig. Aan de ene kant zijn religieuze depositohouders in vergelijking tot nietmoslims bereid om meer loyaal te zijn vanwege hun geloof. Zij gaan akkoord met lage uitbetalingen en onttrekken zich van bank runs indien de prestaties van Islamitische banken verslechteren. Aan de andere kant, zijn religieuze depositohouders meer risicomijdend waardoor zij gevoeliger zijn voor de prestaties van een Islamitische bank. Hierdoor verlangen deze depositohouders hogere uitbetalingen of gaan zij bijvoorbeeld naar een conventionele bank met een beter rendement (Abedifar, Molyneux & Tarazi, 2013). Dat de religie van Islamieten leidt tot minder snelle bank runs beïnvloedt mogelijk de kredietverlening van Islamitische banken. Hierdoor zijn de Islamitische banken minder gestimuleerd om de klant te monitoren en een due diligence onderzoek uit te voeren. Bovendien kunnen zij de kredietrisico s delen met depositohouders. Echter, kan worden gesteld dat dit juist Islamitische banken meer discipline toebrengt om te monitoren doordat anders depositohouders een bank kiezen die beter presteert (Khan & Ahmed, 2001). Islamitische banken zullen tijdens de financiële crisis graag de verliezen delen met klanten met een Mudarabah of Musharakah contract om te vermijden dat zij insolvent raken. Dit suggereert dat Islamitische banken een grotere capaciteit hebben om verliezen op te vangen dan conventionele banken. De grootte van deze capaciteit hangt af van het totaal van winst- en verliesdeling contracten in verhouding tot de activa. Echter, is de kans op een bank run groter indien de depositohouders zich de dupe voelen van een financiële crisis, omdat zij deels de verliezen dragen van de Islamitische bank. Wanneer Islamitische banken beter gaan presteren zullen zij de winstpercentages verhogen (Abedifar, Molyneux & Tarazi, 2013). 2.2 Activa Islamitische banken vermijden mogelijk de winst- en verliesdeling wanneer zij geld uitlenen aan klanten. Dit komt doordat de winst- en verliesdeling risico s en complexiteiten met zich mee brengt. De Islamitische banken moeten bijvoorbeeld bij elk project een winst- en verliesdeling, de achtergrond van de klant en de kansen van het project vaststellen. De 7

8 inkomsten van het project zijn niet gegarandeerd en de Islamitische banken kunnen geen onderpand eisen. In een Mudarabah contract hebben Islamitische banken ook geen controle over het management. Daarom moeten zij meer energie in het proces van monitoring en selectie stoppen om zichzelf te verzekeren dat klanten kredietwaardig zijn. Daarom is het niet rendabel voor Islamitische banken om de winst- en verliesdeling te gebruiken in financieringsprojecten met een korte looptijd (Abedifar, Molyneux en Tarazi, 2013). Aggarwal en Youssef (2000) hebben ontdekt dat Islamitische banken grotendeels de winst- en verliesdeling vermijden om de problemen van moral hazard te voorkomen. In Maleisië wordt slechts 0,5% van de financiële producten van Islamitische banken op een winst- en verliesdeling gebaseerd (Chong & Miu, 2009). En in Pakistan wordt 3% van de financiële producten gebaseerd op een winst- en verliesdeling (Baele, 2010). Ook in Bangladesh, Egypte, Iran, Filipijnen en Sudan wordt de winst- en verliesdeling weinig toegepast. Daarnaast beweert Baele (2010) dat in Pakistan Mudarabah contracten een winsten verliesdeling moeten volgen, maar in werkelijkheid dit niet nastreven. Volgens Bank Indonesia (2009) wordt in Indonesië met 35,7% het meest de winst- en verliesdeling toegepast. Wanneer de banken geen gebruiken maken van de winst- en verliesdeling wordt gebruik gemaakt van de winstopslag op de kostprijs van een product. 8

9 2.3 De empirische verschillen tussen Islamitische landen en conventionele banken Een overzicht van empirische resultaten van onderzoeken naar de vergelijking tussen Islamitische banken en conventionele banken in termen van ROA, ROE en z-score. ROA is de winstgevendheid voor belasting op activa en ROE is de winstgevendheid voor belasting op eigen vermogen. De z-score is een toets voor stabiliteit (Molyneux & Yip, 2013). Tabel 1 Samenvatting van de empirische onderzoeken o.b.v. data, periode, meetanalyse en resultaat. Winstgevendheid Onderzoek Data Periode Meetanalyse Resultaat Parashar en Venkatesh ROA IB's>CB's (2010) 6 IB's en 6 CB's 2008 ROE IB's=CB's Rosly en Abu Bukar 2 IB's en ROA IB's>CB's (2013) CB's 1999 ROE IB's>CB's 16 IB's en ROA IB's>CB's Oslon en Zoubi (2008) CB's 2005 ROE IB's>CB's Molyneux en Yip 68 IB's en ROA IB's=CB's (2013) CB's 2005 ROE IB's=CB's 88 IB's en CB's 2007 Z-score IB's=CB's Stabiliteit Beck (2013) Bourkhis en Nabi (2011) Chihak en Hesse (2008) Molyneux en Yip (2013) 57 IB's 350 CB's 77 IB's en 397 CB's 68 IB's en 42 CB's Z-score IB's=CB's Kleine banken: IB's>CB's Grote banken: 2004 Z-score IB's<CB's Z-score IB's=CB's Parashar en Venkatesh (2010) vergelijken zes conventionele banken met zes Islamitische banken met dezelfde activa grootte in de Arabische Golfstaten in de periode voor de crisis ( ) en tijdens de crisis ( ). Het onderzoek toont aan dat de gemiddelde ROE van Islamitische banken tijdens de crisis zijn gedaald van 21.05% tot 13,79%. En de gemiddelde ROA van Islamitische banken zijn gestegen van 3% naar 3,1%. Terwijl conventionele banken daalden in hun gemiddelde ROA (van 2,35% naar 1,17%) en gemiddelde ROE (17,77% naar 7,20%) tijdens de crisis periode. Rosly en Abu Bukar (2013) gebruiken 40 conventionele banken en 2 Islamitische 9

10 banken uit Maleisië in de tijdsperiode van 1996 tot Voor Islamitische banken vinden zij een 0,4% hogere ROA en een 3,8% hogere ROE dan voor conventionele banken. Olson en Zoubi (2008) vergelijken 28 conventionele banken met 16 Islamitische banken in de Arabische Golfstaten in de periode van Voor Islamitische banken vinden zij een 0,4% hogere ROA en een 3,8% hogere ROE dan conventionele banken. De meest gebruikte methode om in een empirisch onderzoek de stabiliteit van een bank te vinden is aan de hand van een z-score. Deze meetmethode is omgekeerd evenredig aan de waarschijnlijkheid dat een bank insolvent zal zijn. De z-score wordt berekend door de winstgevendheid op activa (ROA) en de kapitaal ratio (CAR) te delen door de standaard deviatie van de winstgevendheid op activa. Beck (2013) vergelijkt 88 Islamitische banken met 422 conventionele banken over 22 landen in de tijdsperiode van Uit dit onderzoek blijkt geen significant verschil in stabiliteit tijdens de crisis. Ook Bourkhis en Nabi (2011) kunnen geen significant verschil vinden voor de stabiliteit. Zij gebruikten voor de z-score 57 Islamitische banken en 350 conventionele banken in de periode tijdens de crisis ( ). Chihak en Hesse (2008) vergelijken 77 Islamitische en 397 conventionele banken over 18 Islamitische landen in een tijdsperiode van 1993 tot 2004 aan de hand van een z- score. Zij splitsen de data op in grote (>$1 miljard) en kleine (< $1 miljard) banken. De kleine Islamitische banken presteerden gemiddeld gezien 6,4% hoger dan kleine conventionele banken. De grote conventionele banken presteerden gemiddeld gezien 11,5% hoger dan grote Islamitische banken. Een mogelijke verklaring volgens Chihak en Hesse (2008) is dat het complexer wordt voor een Islamitische bank om hun kredietrisico te monitoren wanneer deze bank groeit in activa. Molyneux en Yip (2013) hebben onderzoek gedaan naar opbrengsten en solvabiliteit van Islamitische en conventionele banken. Zij vergeleken 68 conventionele banken met 42 Islamitische banken in de Arabische Golfstaten in de periode van 1997 tot Zij vonden geen significante verschillen op basis van ROA, ROE en solvabiliteit (z-score). Daarentegen concludeerden zij dat banken stabieler en winstgevender worden naarmate deze in grootte toenemen door economische schaalvoordelen. Dit is tegenstrijdig met de resultaten van Chihak en Hesse (2008). 10

11 3. Methodologie Om te onderzoeken welke bank meer winstgevend en stabiel is gebleken tijdens de financiële crisis wordt gebruik gemaakt van de volgende regressie: y = + β 1 DumIslamcrisis + β 2 DumIslam + β 3 DumCrisis + β 4 LnActiva + β 5 Leverage + β 6 Depositoratio + β 7 LnWerknemers + ε De y is de afhankelijke variabele voor de winstgevendheid die wordt gemeten in ROA en ROE. En stabiliteit die gemeten wordt in z-score. De z-score wordt berekend door de winstgevendheid op activa (ROA) en de kapitaalratio (CAR) te delen door de standaard deviatie van de winstgevendheid op activa. CAR wordt berekend door het kapitaal te delen door activa. DumIslamcrisis neemt de waarde 1 aan, indien de bank Islamitisch is en zich in de crisis bevindt van 2008 tot en met Wanneer deze variabele significant blijkt te zijn, betekent dit dat een Islamitische bank in de crisis invloed heeft op één van de afhankelijke variabelen. DumIslam is toegevoegd om het effect van Islamitische banken uit de interactie dummy te filteren. Deze dummy neemt de waarde 1 aan als de bank Islamitisch is. Ook Dumcrisis is toegevoegd om het effect van de crisis uit de interactie dummy te filteren. Indien de bank zich in de crisisperiode bevindt, dan neemt deze dummy de waarde 1 aan. Voor de control variabele totale activa is de log genomen, omdat de verdeling scheef is. Hierdoor wordt het effect van uitschieters in de regressie minder groot. Molyneux en Yip (2013) toonden al aan dat grote banken stabieler zijn dan kleine banken. En Goddard, Molyneux en Wilson (2004) tonen aan dat grote banken meer winstgevend zijn dan kleine banken. Beck (2013) verklaart dat dit het gevolg is van economische schaalvoordelen. Daarom wordt een positieve relatie verwacht. De volgende control variabele is Leverage. Deze wordt berekend door de schulden van de bank te delen door het aandelenkapitaal. Een hoge Leverage impliceert een bank met veel schuld. Hierdoor is de bank minder stabiel en dat maakt de kans op failliet gaan groter (Berk & Demarzo, 2011). De control variabele Depositoratio staat voor de depositorekeningen gedeeld door de totale activa. Een bank verdient geld door deze kapitaalinstroom weg te zetten tegen 11

12 leningen. Naarmate een bank een hogere Depositoratio heeft kan deze meer leningen verstrekken (Hassan & bashir, 2004). Er wordt daarom een positieve relatie verwacht tussen Depositoratio en winstgevendheid. De laatste control variabele LnWerknemers staat voor het aantal werknemers binnen de bank dat fulltime in dienst is. Voor dezelfde reden als bij activa is er voor gekozen om de log te nemen van de variabele. Er wordt een positieve relatie verwacht tussen het aantal werknemers en de afhankelijke variabelen. Alkassim (2005) stelt dat naarmate meer werknemers in dienst zijn, des te meer zij positief kunnen bijdragen aan het bedrijfsresultaat. 12

13 4. Data De verkregen data voor dit onderzoek komen uit Datastream. In dit onderzoek worden tien 100% Islamitische banken vergeleken met tien 100% conventionele banken. Dat wil zeggen dat deze tien Islamitische banken producten aanbieden die in lijn zijn met de Sharia en geen conventionele financiële producten aanbieden en vice versa. De tien Islamitische banken zijn de grootste op basis van activa in de Arabische Golfstaten. Deze lijst is opgesteld door Cheryl Lim van The Asian Banker. De grootste Islamitische bank, Al Rahji, heeft $58 miljoen op de balans aan activa. De tien conventionele banken komen ook uit de Arabische Golfstaten en hebben een maximum van $58 miljoen op de balans aan activa. Er is voor gekozen om conventionele banken te kiezen die niet groter zijn dan Islamitische banken, omdat een groei in activa een positieve relatie heeft met winstgevendheid en stabiliteit (Hassan & Bashir, 2004). Er is dus voor gekozen om het effect van de grootte van bank in activa hiermee te neutraliseren. De tijdsperiode 2004 tot en met 2007 is de periode voor de crisis. De periode tijdens de crisis geldt als 2008 tot en met De gekozen Islamitische en conventionele banken zijn te vinden in tabel 2. Tabel 2 Overzicht van de Islamitische banken en conventionele banken. Islamitische banken Al Rajhi Dubai Islamic Bank Abu Dhabi Islamic Qatar Islamic Bank Bahrain Islamic Ithmaar Bank Kuwait Finance House Kuwait Intern Qatar Intern Gulf Finance House Conventionele banken Emirates NBD Samba Financial National Bank First Gulf Bank Riyad Bank Qatar National Bank Saudi Britisch Bank National Bank Jordan Commercial United Gulf Bank BSC Van elke bank zijn van de drie afhankelijke variabele (ROA, ROE en z-score) over acht jaar de gegevens uit datastream gehaald. Dit betekent dat er 160 waarden zijn voor elke afhankelijke variabele. Echter, niet alle data was beschikbaar waardoor er per afhankelijke variabele minder 160 waarden zijn. 13

14 Deze banken hebben de volgende samengevatte statistieken in de periode voor de crisis, tijdens de crisis en over de gehele periode: Tabel 3 Samengevatte statistieken van de periode voor de crisis Periode voor de crisis Islamitisch Periode voor de crisis conventioneel Variabele Obs. Gem. S.D. Min. Max. Obs. Gem. S.D. Min. Max. Afhankelijke variabele: ROA ROE Zscore Control variabele: Activa (x ) LnActiva Leverage Deposito's (x ) Depositoratio Werknemers LnWerknemers Kapitaal (x )

15 Tabel 4 Samengevatte statistieken van tijdens de crisis Crisis Periode Islamitisch Crisis periode conventioneel Variabele Obs. Gem. S.D. Min. Max. Obs. Gem. S.D. Min. Max. Afhankelijke variabele: ROA ROE Zscore Control variabele: Activa (x ) LnActiva Leverage Deposito's (x ) Depositoratio Werknemers LnWerknemers Kapitaal (x )

16 Tabel 5 Samengevatte statistieken over de gehele periode. Gehele periode Islamitisch Gehele periode conventioneel Variabele Obs. Gem. S.D. Min. Max. Obs. Gem. S.D. Min. Max. Afhankelijke variabele: ROA ROE Zscore Control variabele: Activa (x ) LnActiva Leverage Deposito's (x ) Depositoratio Werknemers LnWerknemers Kapitaal (x ) ,

17 De gemiddelde ROA en gemiddelde ROE van de Islamitische banken en conventionele banken worden weergeven in de volgende figuren: Figuur 1: Gemiddelde ROA over de jaren heen Figuur 2: Gemiddelde ROA over de jaren heen Figuur 3: Gemiddelde ROE over de jaren heen Figuur 4: Gemiddelde ROE over de jaren heen De gemiddelde ROA en gemiddelde ROE over de gehele periode is voor conventionele banken hoger dan voor Islamitische banken. Dit impliceert dat conventionele banken gemiddeld gezien winstgevender zijn dan Islamitische banken. Ook zijn de Islamitische banken ten opzichte van de conventionele banken sterker gedaald in gemiddelde ROA en gemiddelde ROE tijdens de crisis. In figuur 1 en figuur 3 is te zien dat voor Islamitische banken de gemiddelde ROA varieert tussen -2% en 6% en de gemiddelde ROE tussen -10% en 31%. Bij conventionele banken is te zien in figuur 2 en figuur 4 dat de gemiddelde ROA tussen 1,8% en 4,2% varieert en de gemiddelde ROE tussen de 4% en 33%. De gemiddelde z-score voor Islamitische banken is 2,99% en 6,37% voor conventionele banken. De activa varieert van beide banken tussen $ en $59 miljoen. De gemiddelde activa voor conventionele banken is bijna $20 miljoen en voor Islamitische banken is dat $12,5 miljoen.

18 Ook Leverage is voor conventionele banken hoger. Conventionele banken hebben een Leverage van 159 tegen een Leverage van 104 voor Islamitische banken. Dit kan komen doordat Islamitische banken meer gefinancierd zijn met aandelenkapitaal. De Depositoratio is voor beide ongeveer 0,6. Daarnaast blijft deze ratio tijdens de financiële crisis vrijwel constant. Dit kan betekenen dat voor beide banken geen sprake was van een bank run. De Islamitische banken hebben 2639 fulltime werknemers en Islamitische banken 1796 fulltime werknemers. Daarnaast zijn Islamitische banken in dit aantal meer toegenomen tijdens de financieel crisis dan conventionele banken, terwijl Islamitische banken kleiner zijn in activa. Dit kan een mogelijke verklaring zijn voor het verschil in winstgevendheid of stabiliteit. 5. Resultaten In dit hoofdstuk worden de resultaten van de regressies besproken met betrekking tot de verschillen tussen Islamitische banken en conventionele banken in winstgevendheid en stabiliteit. In tabel 6 is ROA de afhankelijke variabele. In model 1 is DumIslamcrisis significant op 1%. Als een Islamitische bank zich in de crisis bevindt dan gaat de ROA gemiddeld gezien met 3,42% omlaag. In model 2 wordt DumIslam toegevoegd. Deze is significant op 1% en weergeeft een positieve relatie met ROA. Dit komt niet overeen met de samengevatte statistieken waarbij gemiddeld gezien conventionele banken een hogere ROA hebben dan Islamitische banken. Dit kan komen doordat Islamitische banken gebruiken maken van een winst- en verliesdeling. In de financiële crisis zal de bank minder winst maken, omdat de partij waar geld aan uitgeleend is ook minder winst maakt. Bij een conventionele bank blijft de opbrengst constant, want de interest is een vast bedrag. In tijden van economische groei zal een Islamitische bank om dezelfde reden meer winst maken: een conventionele bank heeft geen opwaarts risico. DumIslamcrisis blijft significant op 1% en heeft een coëfficiënt van -5,1%. Daarna wordt Dumcrisis toegevoegd. Deze is significant op 10%. Indien de banken zich in de financiële crisis bevinden dan daalt ROA met 1,87%. Dit effect wordt weergeven in figuur 1 en 2 waar de gemiddelde ROA lager ligt in de periode van dan de periode van Door de toevoeging van DumCrisis wordt DumIslam insignificant. DumIslamcrisis is significant op 5% en heeft een coëfficiënt van -3,23%. Hierna wordt LnActiva toegevoegd en deze is niet significant. Dit kan wellicht verklaard worden door het feit dat al voor de grootte van de activa gecorrigeerd is bij de selectie van de banken. DumIslam en DumCrisis zijn beide significant op 10% en hebben een coëfficiënt van 1,9% en -1,96%. DumIslamcrisis is significant op 5% en heeft een coëfficiënt van -3,32%. 18

19 Leverage wordt toegevoegd in model 5 en is significant op 1% en heeft een coëfficiënt van -0,01%. Een bank die met relatief meer schuld gefinancierd wordt, heeft gemiddeld gezien een lagere ROA (Berk & Demarzo, 2011). DumIslam, Dumcrisis en LnActiva zijn insignificant. DumIslamcrisis is significant op 5% en heeft een coëfficiënt van -3,30%. Daarna wordt Depositoratio toegevoegd en deze is niet significant. DumIslamcrisis is significant op 5% en heeft een coëfficiënt van -3,37%. Voor Leverage blijft de significantie en coëfficiënt onveranderd. DumIslam, Dumcrisis en LnActiva blijven insignificant. Als laatste wordt LnWerknemers toegevoegd waardoor R 2 van 26% naar 60% gaat. Deze variabele is insignificant. Opgemerkt moet worden dat aantal observaties aanzienlijk daalt van 141 naar 75. Dit kan een mogelijke verklaring zijn voor de 34% stijging in R 2. DumCrisis is significant op 1% en heeft een coëfficiënt van -1,87%. Ook LnActiva is significant geworden op 10% en heeft een coëfficiënt van 0,40%. Beck (2013) verklaart dat dit het gevolg is van economische schaalvoordelen. Wederom blijft Leverage onveranderd in significantie en coëfficiënt. Depositoratio is niet significant in model 6 maar wordt in model 7 wel significant op 1% en heeft een coefficient van -9,28%. Dit is tegenstrijdig met de literatuur. Dit kan mogelijk verklaard worden door de daling in observaties. Een andere verklaring kan zijn dat als een Islamitische bank meer geld gaat uitlenen mede door meer deposito s, er minder goed gemonitord kan worden waardoor de winstgevendheid daalt (Chihak en Hesse, 2008). Daarentegen toont de Pearson test dat de correlatie tussen ROA en Depositoratio insignificant is (Appendix, tabel 9). In model 7 veranderen de significanties van meerdere variabelen aanzienlijk; een verklaring hiervoor kan zijn dat het aantal observaties lager ligt en er daarom sprake is van een flinke verandering in de dataset waardoor andere variabelen een belangrijkere rol gaan spelen. In model 7 is DumIslamcrisis insignificant geworden. Er is dus geen significant bewijs gevonden dat Islamitische banken het beter doen dan conventionele banken in de financiële crisis in ROA. Desalniettemin, gaven Abedifar, Molyneux en Tarazi (2013) eerder aan in deze thesis dat een winst- en verliesdeling niet rendabel is met een korte looptijd. Daarbij toonden Aggarwal en Youssef (2000) aan dat Islamitische banken grotendeels de winst- en verliesdeling vermijden. In Maleisië wordt bijvoorbeeld slechts 0,5% van de financiële producten van Islamitische banken op een winst- en verliesdeling gebaseerd. Daarnaast lijken de producten met een winstopslag op een schuld contract van een conventionele bank. De contracten volgen dezelfde rentevoeten als benchmark om deze te gebruiken als winstopslag plus een extra fee wordt berekend (Khan, 2010). Dit zijn mogelijke verklaringen dat er geen significant verschil 19

20 bestaat in dit onderzoek. Dit komt overeen met het onderzoek van Molyneux en Yip (2013) waarin geen significant verschil voor winstgevendheid in de Arabische Golfstaten is gevonden. Echter, hebben zij de winstgevendheid niet gecontroleerd voor de periode tijdens de crisis. Tabel 6 In deze tabel worden de regressie weergeven waarbij ROA de afhankelijke variabele is. De coëfficiënten van de regressies zijn de getallen zonder haakjes. De getallen in de haakjes zijn de standard errors. ROA DumIslamcrisis -3.42*** [.87] -5.10*** [1.04] -3.23** [1.51] -3.32** [1.52] -3.30** [1.46] -3.37** [1.45] 0.13 [.634 ] DumIslam 2.59*** [.94] 1.72 [1.06] 1.9* [1.1] 1.41 [1.06] 1.51 [1.05] [.42] DumCrisis -1.87* [1.11] -1.96* [1.12] [1.07] [1.06] -1.87*** [.43] lnactiva 0.21 [.29] 0.22 [.28] 0.47 [.32] 0.40* [.22] Leverage -0.01*** [.00] -0.01*** [.00] -0.01*** [.00] Depositoratio [2.06] -9.28*** [1.04] LnWerknemers 0.27 [.31] Constant 3.74*** [.46] 2.83*** [.56] 3.71*** [.76] 0.37 [4.77] 1.10 [4.57] [4.65] 3.33 [2.02] N R Adjusted R *Tweezijdig significant op 10% ** Tweezijdig significant op 5% *** Tweezijdig significant op 1% 20

21 In tabel 7 is ROE de afhankelijke variabele. In model 1 is DumIslamcrisis significant op 1%. Als een Islamitische bank in de financiële crisis zit dan gaat de ROE met 18,41% omlaag. Daarna wordt DumIslam toegevoegd en deze is significant op 10% en heeft een coëfficiënt van 8,19%. Een relatief lage R 2 van 13% kan een mogelijke verklaring zijn. DumIslamcrisis is significant op 1% en heeft een coëfficiënt van -23,89%. In model 3 is Dumcrisis significant op 1% en heeft een coëfficiënt van -18,5%. Hierdoor worden de andere twee dummies insignificant. De negatieve relatie van de financiële crisis en ROE is te herleiden uit figuur 2 en 4 waarin de gemiddelde ROE lager is in de periode tijdens de crisis dan de periode voor de crisis. LnActiva is significant op 1% in model 4 en heeft een coëfficiënt van 3,77%. Dit kan komen door economische schaalvoordelen als een bank groeit in Activa (Beck, 2013). Dumcrisis is significant op 1% en de coëfficiënt is gedaald naar -20,48%. De andere twee dummies zijn insignificant. Leverage in model vijf is significant op 1% en heeft een coëfficiënt van -0,07%. Een stijgende schuld ten opzichte van het aandelenkapitaal resulteert in een lagere winstgevendheid (Berk & Demarzo, 2011). LnActiva en Dumcrisis hebben een coëfficiënt van 3,77% en -20,48% en zijn beide significant op 1%. De overige dummies zijn insignificant. In model 6 wordt Depositoratio toegevoegd en deze is insignificant. De R 2 is nu met 56% het hoogst van de tabellen. Dumcrisis, LnActiva en Leverage zijn significant op 1% en hun coëfficiënten zijn respectievelijk -17,52%, 4,23% en -0,07%. De overige twee dummies blijven insignificant. In model 7 wordt LnWerknemers toegevoegd. Hierdoor daalt de R 2 naar 33% wat ongebruikelijk is als een variabele wordt toegevoegd. Een mogelijke verklaring is dat het aantal observaties daalt van 155 naar 78 en deze observaties minder goed het model verklaren. In het model met de hoogste R 2, model 6, is geen significant bewijs gevonden dat Islamitische banken in de financiële crisis het beter doen conventionele banken in ROE. Dezelfde verklaringen bij ROA zijn van toepassing op ROE. Islamitische banken vermijden grotendeels de winst- en verliesdeling en de Islamitische financiële producten hebben kenmerken van conventionele financiële producten. 21

22 Tabel 7 In deze tabel worden de regressie weergeven waarbij ROE de afhankelijke variabele is. De coëfficiënten van de regressies zijn de getallen zonder haakjes. De getallen in de haakjes zijn de standard errors. ROE DumIslamcrisis DumIslam DumCrisis lnactiva Leverage Depositoratio LnWerknemers Constant *** [4.30] 20.46*** [2.18] *** [5.27] 8.19* [4.61] 17.75*** [2.65] -5.4 [7.19] [5.16] -18.5*** [5.11] 27.36*** [3.68] [7.04] 1.04 [5.13] *** [5.05] 3.77*** [1.36] [21.88] [5.37] [3.93] *** [3.86] 4.11*** [1.03] -0.07*** [.01] * [16.68] [5.4] [3.95] *** [ 3.87] 4.23*** [1.15] -0.07*** [.01] [7.78] * [16.98] 5.02 [4.97] -9.15*** [3.43] *** [3.29] [1.84] [.02] [8.37] 4.57* [2.48] 23.8 [16.37] N R Adjusted R *Tweezijdig significant op 10% ** Tweezijdig significant op 5% *** Tweezijdig significant op 1% 22

23 In tabel 8 is z-score de afhankelijke variabele. In model 1 is DumIslamcrisis significant op 1% en heeft een coëfficiënt van -3,8%. DumIslam wordt toegevoegd in model 2 en is niet significant. DumIslamcrisis wordt significant op 5% en heeft een coëfficiënt van -2,66%. In model 3 wordt Dumcrisis toegevoegd en geen van alle dummies is significant. Een financiële crisis zou een negatief significant effect moeten verrichten op de z-score. Dit effect blijft mogelijk uit doordat de R 2 relatief laag is met 10%. Lnactiva in model 4 is significant op 1% en heeft een coëfficiënt van 1,23%. Indien een bank groter wordt, kan deze bank makkelijker een financiële crisis doorstaan (Beck, 2013). De dummies blijven insignificant. In model 5 is Leverage significant op 10% maar heeft nul effect. LnActiva is significant op 1% en heeft een coëfficiënt van 1,22%. De dummies blijven insignificant. In model 6 wordt Depositoratio toegevoegd en deze is significant op 5%. Daarentegen wordt een positief effect verwacht van Depositoratio op z-score doordat een bank stabieler is naarmate de deposito s in verhouding tot activa toeneemt. Ondanks dat model 6 de hoogste R 2 heeft, blijft 22% relatief laag. Dit kan een mogelijke verklaring zijn voor het tegenstrijdige effect. Verder toont de pearson test een correlatie tussen z-score en Depositoratio die insignificant is (Appendix, tabel 10). LnActiva en Leverage zijn significant op 1% en 5% en hebben een coëfficiënt van respectievelijk 1,63% en -0,01%. De dummies zijn wederom insignificant. Als laatste wordt LnWerknemers toegevoegd in model 7. Deze is insignificant en de adjusted R 2 daalt van 19% naar 14%. In model 6 is geen significant verschil gevonden dat Islamitische banken in de financiële crisis beter presteren dan conventionele banken in z-score. Wederom, is de uitleg dat Islamitische banken grotendeels de winst- en verliesdeling vermijden en de Islamitische financiële producten kenmerken hebben van conventionele financiële producten. Daarnaast had een bank run een verschil in stabiliteit kunnen veroorzaken. Echter, blijft bij beide banken de Depositoratio redelijk constant. De uitkomsten van het model komen overeen met de onderzoeken van Beck (2013) en Bourkhis en Nabi (2011) die geen significante verklaring voor een verschil in stabiliteit tijdens de crisis hebben gevonden. 23

24 Tabel 8 In deze tabel worden de regressie weergeven waarbij z-score de afhankelijke variabele is. De coëfficiënten van de regressies zijn de getallen zonder haakjes. De getallen in de haakjes zijn de standard errors. Z-score DumIslamcrisis DumIslam DumCrisis lnactiva Leverage Depositoratio LnWerknemers Constant -3.8*** [1.02] 6.08*** [.53] -2.66** [1.24] [1.10] 6.71*** [.66] [1.81] [1.29] -0.6 [1.31] 7.02*** [.94] [1.74] [1.27] -1.3 [1.28] 1.23*** [.34] ** [5.53] [1.73] [1.27] [1.27] 1.22*** [.34] 0* [.00] ** [5.50] [1.71] [1.26] -1.3 [1.26] 1.63*** [.38] -.01** [.00] -5.6** [2.50] *** [5.59] 0.54 [2.07] -2.51* [1.42] -2.62* [1.37] 1.51* [.76] [.01] [3.47] [1.02] ** [ 6.83] N R Adjusted R *Tweezijdig significant op 10% ** Tweezijdig significant op 5% *** Tweezijdig significant op 1% 24

25 6. Conclusie In deze thesis worden de prestaties van Islamitische en conventionele banken met elkaar vergeleken. Islamitische banken volgen de Islamitische wetgeving, de Sharia. Hierdoor zijn financiële transacties waarbij interest wordt verkregen of betaald verboden. Daarnaast wordt een winst- en verliesdeling gebruikt om risico s te delen. De verschillen in prestaties tussen Islamitische en conventionele banken in de financiële crisis is gemeten in winstgevendheid en stabiliteit. De periode waarin de prestaties worden gemeten is van 2004 tot en met 2007, voor de crisis, en van 2008 tot en met 2011, tijdens de crisis. De tien grootste Islamitische banken in activa zijn gekozen uit de Arabische Golfstaten. Daarbij zijn tien conventionele banken gekozen uit de Arabische Golfstaten die gelijk zijn aan of kleiner dan de grootste Islamitische bank in activa. De winstgevendheid is gemeten in ROA en ROE. In beide regressies is geen significant bewijs gevonden dat Islamitische banken het beter doen dan conventionele banken tijdens de financiële crisis. De stabiliteit is gemeten in z-score. Wederom is er geen significant bewijs dat Islamitische banken het beter doen dan conventionele banken tijdens de financiële crisis. Een mogelijke verklaring is dat Islamitische banken grotendeels de winst- en verliesdeling ontlopen. Ook hebben Islamitische financiële producten kenmerken van conventionele financiële producten waarbij dezelfde rentevoeten worden gebruikt als benchmark. 25

26 7. Literatuurlijst - Abedifar, P., Molyneux, P., & Tarazi, A. (2011). Risk and stability in islamic banking. Bangor Business School, University of Wales, Bangor. - Aggarwal, R. K., & Yousef, T. (2000). Islamic banks and investment financing. Journal of money, credit and banking, Baele, L., Farooq, M. & Ongena, S. (2010). Of religion and redemption: Evidence from default on Islamic loans, Center Discussion Paper Series No Beck T., Demirgüç-Kunt, A. & Merrouche, O. (2013). Islamic vs. conventional banking: Business model, efficiency and stability, World Bank Policy Research WorkingPaper Series No. 5446, Washington D.C., the World Bank. - Berk, J. & DeMarzo, P. (2011). Corporate Finance. Pearson Global second Edition. - Bourkhis, K. & Nabi, M. (2011). Islamic and conventional banks soundness during the financial crisis. Review of Financial Economics, Vol Cihak, M. & Hesse, H. (2008). Islamic Banks and Financial Stability: An Empirical Analysis. IMF working paper, WP/08/16. - Chong, B. & Miu, L. (2009). Islamic banking: interest free of interest based? Pacific- Basin Finance Journal 17 (2009) Dar, H. A. & Presley, J. R. (2000). Lack of profit loss sharing in Islamic banking: Management and control imbalances, International Journal of Islamic Financial Services 2, No.2. - Khan, F. (2010). How Islamic is Islamic Banking?. Journal of Economic Behavior & organization, 76(3), Khatat, M. (2016). Monetary Policy in the Presence of Islamic Banking. IMF working paper, WP/16/72 - Elyasiani, E., & Goldberg, L. G. (2004). Relationship lending: a survey of the literature. Journal of Economics and Business, 56(4), Khan, T. & Ahmed, H. (2001). Risk management: An analysis of issues in Islamic financial industry, Occasional Paper No. 5, IRTI, Islamic Development Bank, Jeddah. - Matthews, M. & Giuliodori, K. (2012). The Economics of Money, Banking Financial Markets. Global Edition, 10/.e. - Molyneux, P. & Yip, J. (2013). Income Diversification and Performance of Islamic Banks income diversification and performance of Islamic banks. Journal of Financial Management, Markets and Institutions. 26

27 - Olson, D. & Zoubi, T. (2008). Using accounting ratios to distinguish between Islamic and conventional banks in the GCC region. The international Journal of Accounting Volume 43, Issue 1, March 2008, Pages Parashar, S. & Venkatesh, J. (2010). How did Islamic banks do during global financial crisis. Banks and Bank Systems, Volume 5, Issue 4. - Siddiqi, M. N., (2006). Islamic Banking and Finance in Theory and Practice: A Survey of State of the Art. Islamic Economic Studies, 3(2), Taktak, N. B., Zouari, S. B. S., & Boudriga, A. (2010). Do Islamic banks use loan loss provisions to smooth their results?. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 1(2), Visser, H. (2011). De basisbeginselen van islamitisch financieren en financieren zonder rente in het jodendom, christendom en de islam. Wolf Legal Publishers. - Youssef, A. & Samir O. A comparative study on the financial performance between Islamic and conventional banks: Egypt case. The Business and Management Review, Volume 6 Number 4 August. - Zaher, S. & Hassan, M. (2002). A comparative literature survey of Islamic finance and banking. Financial Markets, Institutions & Instruments, V.10, No.4. 27

28 8. Appendix Tabel 9 Correlaties van tabel 9. De p-waardes zijn de getallen tussen de haakjes. ROA DumIslam crisis DumIslam DumCrisis LnActiva Leverage Deposito ratio LnWerknemers ROA 1 DumIslamcrisis (-)0.31 [00] 1 DumIslam 0 [0.94] 0.57 [0.00] 1 DumCrisis [0.00] 0.57 [0.00] 0 [1.0] 1 LnActiva [0.57] 0.05 [0.46] [0.02] 0.25 [0.00] 1 Leverage [0.00] 0.02 [0.74] [0.09] 0.14 [0.06] 0.09 [0.21] 1 Depositoratio [0.63] [0.34] [0.29] [0.77] 0.39 [0.00] [0.09] 1 LnWerknemers [0.60] 0.22 [0.05] 0.03 [0.76] 0.29 [0.01] 0.84 [0.00] [0.06] 0.47 [0.00] 1 *Tweezijdig significant op 10% ** Tweezijdig significant op 5% *** Tweezijdig significant op 1% 28

29 Tabel 10 Correlaties van tabel 10. De p-waardes zijn de getallen tussen de haakjes. Z-score Z-score 1 DumIslamcrisis DumIslam DumCrisis LnActiva Leverage Depositoratio LnWerknemers [0.00] [0.00] [0.65] 0.8 [0.06] -0.1 [0.60] 0.02 [0.35] 0.31 [0.05] DumIslam crisis DumIslam DumCrisis LnActiva Leverage 0.58 [0.00] [0.00] 0.06 [0.46] 0.03 [0.74] [0.34] 0.22 [0.05] *Tweezijdig significant op 10% ** Tweezijdig significant op 5% *** Tweezijdig significant op 1% 0 [1.00] [0.47] [0.74] [0.34] 0.03 [0.05] 0.25 [0.00] [0.06] [0.77] 0.29 [0.01] 0.1 [0.21] [0.00] 0.84 [0.00] Deposito ratio [0.09] [0.06] LnWerknemers 0.48 [0.06] 1 29

30