High containment bouwen vraagt om expertise! Paul Joosten directeur Kuijpers Specialistische Oplossingen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "High containment bouwen vraagt om expertise! Paul Joosten directeur Kuijpers Specialistische Oplossingen"

Transcriptie

1 High containment bouwen vraagt om expertise! Paul Joosten directeur Kuijpers Specialistische Oplossingen

2 De actualiteit

3 Bio risk Biosafety Bescherm mens tegen bad guy s Biosecurity Voorkom ongewild gebruik

4 Biosecurity Beperken van de toegang agentia en kennis. Bewustwording en blijvende aandacht voor selectie personeel. Richtlijnen: KNAW WHO bio risk management Bureau Bio Security RIVM

5 Biosafety + =

6 Definities voor de indeling van biologische agentia RIVM (2012), Classificatie van biologische agentia

7 Regelgeving biosafety Nederland maakt onderscheid in: (Wild type) Micro organisme biologische agentia Genetisch Gemodificeerde micro Organisme - GGO Micro organisme Internationaal - BSL classificatie GGO Nederland - ML classificatie CoGem stelt de ML classificatie vast

8 Wetgeving en regelgeving biosafety Biologische veiligheid in NL geregeld via wetgeving onder Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat NL Besluit GGO 2012, Regeling GGO 2013 EU Richtlijn 2009/41: Contained use of GMO s ARBO AI-09 Biologische agentia & AI-18 Laboratoria USA ANSI Z : Ventilation Systems for BSL-3 CDC Biosafety in Microbiological and Biomedical Laboratories ed. 5 PHAC Laboratory biosafety guidelines WHO Biosafety manuel rev. 2016

9 Hardware en software van Biosafety Hardware Fysisch containment (het lab en inperkende apparatuur) Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM s) Software Veiligheidsprocedures (SOP s) en werkprotocollen Kennis, ervaring en discipline individuele medewerker De balans tussen de hardware en software is bepalend voor het resultaat: bij gebrek aan containment kunnen PMB s en procedures oplossing bieden.

10 Apparatuur Veiligheidsklasse 3 Isolator klasse 2

11 Ee-26 BSL3-S 7,2M Ee-2603T Laboratorium ontwerp Ee-2605 OPSLAG 18,5M P Ee-2615 KOEL/VRIEZER RUIMTE 39,7M2 3 e barrière Ee-2602a BSL3-SLUIS 7,2M2 1 e barrière P Sluis Ee-2602 QUARANTAINE 51,6M2 Ee-2606 TB-RUIMTE 56,2M2 Veiligheids kabinet Ee-2610 VIROLOGIE 01 56,2M2 2 e barrière Werkruimte

12 HEPA-filters Aandachtspunten: Containment loopt tot en met HEPA filter. voorkeur voor dicht op ruimte. Nadenken over testen (100% meetpunt, evt. scannen, lekdichtheidtest, drukverschil incl. HEPA). Desinfectie moet mogelijk zijn. Positie pakking aan de zijde van de gecontamineerde ruimte.

13 Constructie (bouwkundig) Ontwerpvragen: Hoe sterk? Hoe luchtdicht? Hoe veilig? Brandlast Detaillering Flush? Bedrijfszekerheid Onderhoudbaarheid Denk ook aan drukbeveiliging!

14 VCCN Richtlijn 10: Welke lekklasse?

15 Internationale normen Bron: VDI 2083/19 AS-NZS (2010) o.b.v. ruimte van 300 m3 Lekklasse 5 is een goed uitgangspunt.

16 Strenge lekklasse vraagt om goede detaillering! Goede details bedenk je vooraf!

17 Fumigatie / ruimte desinfectie Decontaminatie eisen: Veelal o.b.v. waterstofperoxide (VHP) Ruimte incl. equipment en materiaal Tot en met HEPA-filters Onderdruk handhaven Onderverdeling cycli Concept keuze Titel lezing

18 Hoe werkt VHP-decontaminatie Titel lezing

19 Hoe test je een VHP installatie? De keuzes die wij maken: Functionele werking cyclus testen Eerst de doorspoeling valideren met Chemische Indicatoren (CI s) Daarna de afdoding valideren met Biologische Indicatoren (BI s) 3 op één volgende succesvolle runs zijn noodzakelijk voor een goede cycle development Altijd min. 2 BI s op één punt Een incidentele afwijking (blindganger) is toegestaan

20 Hoe test je een VHP installatie? Aandachtspunten: Wat en hoe documenteer je (bijv. observatielijst)? Spreek de procedure vooraf af, eigenlijk al tijdens het specificeren.

21 Eisen drukregeling: Snel Verschillende debieten/flows Nauwkeurig (kleine stapverstelling) VHP bestendig Aandachtspunt: Nulpunt Drukregelingen

22 Aandachtspunten: Ruimte is ook onderdeel BSLcontainment. Waar lopen de leidingen? Leidingen moet ook gedecontamineerd kunnen worden. Waar stankafsluiters (sifons) plaatsen en voorkomen dat ze droog staan? Kill-tank

23 Integraliteit

24 Niet traditioneel aanpakken Team & kennis Samenwerking & vertrouwen Commissiong & Qualification Mock-up Gebruiker aanhaken Ervaringen vanuit projectaanpak

25 Vragen?

Voorstellen. Wereldwijde infectie preventie. Agenda. Contamination control Cleanroom: Overdruk HEPA filters in toevoer Bescherming van het product

Voorstellen. Wereldwijde infectie preventie. Agenda. Contamination control Cleanroom: Overdruk HEPA filters in toevoer Bescherming van het product Voorstellen High Containment at what costs? Bernard Melchers Deerns Clean Technology Adviseur High Containment Paul Joosten Kuijpers Manager Controlled Environments Door: Bernard Melchers - Frans Gijsberts

Nadere informatie

Biosafety versus Biosecurity. Evelien Kampert Biosafety officer RIVM

Biosafety versus Biosecurity. Evelien Kampert Biosafety officer RIVM Biosafety versus Biosecurity Evelien Kampert Biosafety officer RIVM Overzicht Definities Biosafety en Biosecurity Risicogroepen micro-organismen Belang van biosafety en biosecurity Toelichting op de diverse

Nadere informatie

Generated by CamScanner

Generated by CamScanner Generated by CamScanner HEPA-filtersysteem in BioSafetyLevel 3 en 4 omgevingen Door drs. R. (Ruud) Peek, Peek BV Inleiding Als leverancier van high containment componenten voor Bio Safety Level (BSL) -

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging voor Microbiologie. onder redactie van: H. Schellekens

Nederlandse Vereniging voor Microbiologie. onder redactie van: H. Schellekens 9(,/,*:(5.(10(7 0,&5225*$1,60(13$5$6,(7(1(1&(//(1,1/$%25$725,$(1$1'(5(:(5.58,07(1 7KHRULHHQSUDNWLMN Nederlandse Vereniging voor Microbiologie onder redactie van: H. Schellekens Gegevens: Veilig werken

Nadere informatie

Gericht werken met biologische agentia en genetisch gemodificeerde organismen

Gericht werken met biologische agentia en genetisch gemodificeerde organismen Gericht werken met biologische agentia en genetisch gemodificeerde organismen Inleiding Biologische agentia zijn micro-organismen schimmels, bacteriën, uitscheidingsprodukten, virussen, celculturen en

Nadere informatie

Beleidsplan 2014-2017

Beleidsplan 2014-2017 Beleidsplan 2014-2017 Inleiding Inleiding In het beleidsplan 2014 2017 worden de missie van de vereniging, de visie van het bestuur en de doelstellingen voor de periode tot eind 2017 weergegeven. In een

Nadere informatie

BIOVEILIGHEIDSDOSSIER PUBLIEK DOSSIER DEEL 2: INFO ACTIVITEIT. 1. Algemene info

BIOVEILIGHEIDSDOSSIER PUBLIEK DOSSIER DEEL 2: INFO ACTIVITEIT. 1. Algemene info BIOVEILIGHEIDSDOSSIER PUBLIEK DOSSIER DEEL 2: INFO ACTIVITEIT 1. Algemene info 1.1. Titel en beknopte beschrijving van de activiteit Nummer: Titel:.. Samenvatting van de doelstellingen: Form PUB OP Juli

Nadere informatie

Kennismaking met Biosecurity

Kennismaking met Biosecurity Kennismaking met Biosecurity Arnout de Bruin Stephanie Meulenbelt Sabrina Brizee Inhoud Introductie Biosafety/Biosecurity Biosecurity Film Biologische Agentia Aantal Biosecurity pijlers: Uitleg & Discussie

Nadere informatie

Ministerie van Veiligheid en Justitie. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Ministerie van Veiligheid en Justitie. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG Ministerie van en Justitie 1 > Retouradres Postbus 16950 2500 BZ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Oranjebuitensingel 25 2511 VE Den Haag

Nadere informatie

Site selectie visite checklist

Site selectie visite checklist Site selectie visite checklist Informatie sponsor: Naam sponsor: Contactpersoon: Functie: Afdeling: Telefoonnummer : Email : Informatie onderzoekslocatie: Naam onderzoekslocatie : Naam onderzoeker: Functie:

Nadere informatie

Kennismaking met Biosecurity

Kennismaking met Biosecurity Kennismaking met Biosecurity Linda van den Berg Saskia Rutjes Sander Banus Mirjam Schaap Inhoud Biosecurity introductie Biologische Agentia Kwetsbaarheden Per pijler: Uitleg Discussievraag 45 Biosecurity

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 53968 12 oktober 2016 Voorpublicatie van de ontwerpregeling tot wijziging van de Regeling genetisch gemodificeerde organismen

Nadere informatie

Typische ontwerpaspecten ATMP faciliteit

Typische ontwerpaspecten ATMP faciliteit Typische ontwerpaspecten ATMP faciliteit Ir. Frans Saurwalt Kropman Contamination Control Ervaring 30 + jaar: ontwerp, bouw, commissioning, testen, documenteren en kwalificeren van contamination control

Nadere informatie

Parapluherziening Biologische Veiligheid

Parapluherziening Biologische Veiligheid ontwerpbeheersverordening Parapluherziening Biologische Veiligheid Opgesteld door: Stadsontwikkeling Ruimte en Wonen Bureau Bestemmingsplannen Versie 11 augustus 2017 Wilhelminakade 179 Postbus 6575 3002

Nadere informatie

Veiligheid behouden met wisselende labgebruikers

Veiligheid behouden met wisselende labgebruikers Faculteit Bètawetenschappen Veiligheid behouden met wisselende labgebruikers Marianne van Leeuwen 24 mei 2016 Faculteit Bètawetenschappen 4800 studenten 2000 medewerkers 6 lab gebouwen Utrecht Science

Nadere informatie

Parapluherziening Biologische Veiligheid

Parapluherziening Biologische Veiligheid ontwerpbestemmingsplan Parapluherziening Biologische Veiligheid Opgesteld door: Stadsontwikkeling Ruimte en Wonen Bureau Bestemmingsplannen Versie 11 augustus 2017 Wilhelminakade 179 Postbus 6575 3002

Nadere informatie

Wetgeving biociden van een nationaal naar Europees systeem. Diane Heemsbergen

Wetgeving biociden van een nationaal naar Europees systeem. Diane Heemsbergen Wetgeving biociden van een nationaal naar Europees systeem Diane Heemsbergen 14 november 2016 Biocide Een bestrijdingsmiddel op basis van één of meer werkzame stoffen, met als doel een schadelijk organisme

Nadere informatie

Datum 22 februari 2007 Kenmerk CGM/ Onderwerp Advies grootschalige productie van een influenzavaccin (IG )

Datum 22 februari 2007 Kenmerk CGM/ Onderwerp Advies grootschalige productie van een influenzavaccin (IG ) Aan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw dr. J.M. Cramer Postbus 30945 2500 GX Den Haag Datum 22 februari 2007 Kenmerk CGM/070222-03 Onderwerp Advies grootschalige

Nadere informatie

Tabel Werkplekvoorschriften van laboratoria, plantenkweekcellen, kassen en dierverblijven

Tabel Werkplekvoorschriften van laboratoria, plantenkweekcellen, kassen en dierverblijven Tabel Werkplekvoorschriften van laboratoria, plantenkweekcellen, kassen en dierverblijven Versie: 22 juni 2012 Tabel: Bij SOP A.0x v0.1 Micro-organismen klasse 1 Micro-organismen klasse 2 Micro-organismen

Nadere informatie

Programma van eisen. Introductie

Programma van eisen. Introductie Programma van eisen Blended learning programma Biosafety en Biosecurity. Veilig werken met biologische agentia (inclusief GGO s en andere biologische materialen) Introductie De commissie Educatie van het

Nadere informatie

PREBES Back 2 basics

PREBES Back 2 basics PREBES Back 2 basics Christel Swinnen Preventieadviseur Arbeidshygiëne 19.02.2019 Chemische agentia Regelgeving Europees o CLP: Classification, Labelling and Packaging of chemicals waarborgt dat werknemers

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen

Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB C62 van 26/02/98 Bijlage IV BIJLAGE IV - INPERKINGS- EN ANDERE BESCHERMINGSMAATREGELEN - Algemene beginselen 1. Deze tabellen bieden een overzicht

Nadere informatie

CGM/ Aanbieding onderzoeksrapport 'Recombinant Allergens: working safely with recombinant allergenic biologicals

CGM/ Aanbieding onderzoeksrapport 'Recombinant Allergens: working safely with recombinant allergenic biologicals Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus 20901 2500 EX Den Haag DATUM 25 februari 2014 KENMERK ONDERWERP CGM/140225-01 Aanbieding onderzoeksrapport 'Recombinant

Nadere informatie

Biosecurity kennisdag 2018, Amersfoort

Biosecurity kennisdag 2018, Amersfoort A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.bureaubiosecurity.nl KvK Utrecht 30276683 Bespreking Dialoogsessies samen naar een realistisch biosecuritybeleid Datum 1 november

Nadere informatie

Stichting AL-terrein Antonie van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven

Stichting AL-terrein Antonie van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven KAM-regel 008 - Afvoer van gebruikte materialen uit (micro)biologische laboratoria en productieruimten Wijzigingen ten opzichte van vorige versie Ten opzichte van de vorige versie is de gehele KAM 008

Nadere informatie

Stichting AL-terrein Antonie van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven

Stichting AL-terrein Antonie van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Instructies voor toegang van derden tot risicodragende ruimten en voor functioneel ruimtebeheerders, informanten en lijnmanagers BHV/SIE/hulpdiensten; Beveiliging; Schoonmaakpersoneel; Technisch personeel/contractors

Nadere informatie

ISOLATIEKAMERS - TOEKOMSTIGE ONTWIKKELING. VCCN Cleanroom Symposium 2017 Roberto Traversari

ISOLATIEKAMERS - TOEKOMSTIGE ONTWIKKELING. VCCN Cleanroom Symposium 2017 Roberto Traversari ISOLATIEKAMERS - TOEKOMSTIGE ONTWIKKELING VCCN Cleanroom Symposium 2017 Roberto Traversari DISCLAIMER Alles uit deze presentatie is prematuur en gebaseerd op eerste inzichten van een werkgroep binnen CEN

Nadere informatie

WE SHARE THE KNOWLEDGE. ROBOTISERING Schoner, veiliger en preciezer werken met robots

WE SHARE THE KNOWLEDGE. ROBOTISERING Schoner, veiliger en preciezer werken met robots CONTAMINATION CONTROL MAGAZINE UITGAVE VAN VCCN JAARGANG 30 EDITIE 4-2017 C 2 MGZN ROBOTISERING Schoner, veiliger en preciezer werken met robots HIGH CONTAINMENT FACILITEIT Welke maatregelen zijn écht

Nadere informatie

Negatieve luchtdruk bij L3 laboratoria

Negatieve luchtdruk bij L3 laboratoria Afdeling Bioveiligheid en Biotechnologie Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Negatieve luchtdruk bij L3 laboratoria 16 Maart 2006 Contained use

Nadere informatie

- kwelling of romance?

- kwelling of romance? Brenda Verhaaf WoTS 6 oktober 2016 Onderzoeksomgeving en testresultaten - kwelling of romance? Over Deerns Conclusie Clean Technology Risicobeheersing Borgen continuïteit Risico s door installaties 23

Nadere informatie

Repressief optreden in Biologische Laboratoria s. 16-apr-2010 Author/location

Repressief optreden in Biologische Laboratoria s. 16-apr-2010 Author/location Repressief optreden in Biologische Laboratoria s Author/location Repressief optreden in Biologische Laboratoria s Inhoud presentatie Kennisniveau t.a.v. biologische agentia Algemene veiligheidsregels Bespreken

Nadere informatie

Voorbeeld ingevuld aanvraagformulier voor aanduidingsbord risicoruimte

Voorbeeld ingevuld aanvraagformulier voor aanduidingsbord risicoruimte Inhoudsopgave Inleiding Voorbeeld ingevuld aanvraagformulier voor aanduidingsbord risicoruimte 1. Standaard ruimteaanduidingsborden A-1 tm A-3 Technische- en acculaadruimten Opslagruimten met vloeibare

Nadere informatie

Bijlage 3. Spoorboekje Planmatig Beheer en Onderhoud Verhardingen

Bijlage 3. Spoorboekje Planmatig Beheer en Onderhoud Verhardingen Bijlage 3 Spoorboekje Planmatig Beheer en Onderhoud Verhardingen INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 2 INLEIDING... 3 STATION 0...4 Komen tot een nulmeting... 4 STATION 1...5 Opstellen plancyclus groot onderhoud...

Nadere informatie

"Wij zijn creatieve denkers met kennis van industriële automatisering" JB Systems Westlandseweg 190 3131 HX Vlaardingen Postbus 108 3130 AC Vlaardingen T +31 10 460 80 60 F +31 10 460 80 00 info@jbsystems.nl

Nadere informatie

Biologische Veiligheid en Beveiliging, voor u een Issue?

Biologische Veiligheid en Beveiliging, voor u een Issue? Biologische Veiligheid en Beveiliging, voor u een Issue? Workshop 2C (T.008, 13.15-14.00) Pieter Ranselaar, Politie eenheid Den Haag Dr. Sander Banus, RIVM Programma Casus: Inbraak in kantoorpand Synthix

Nadere informatie

Inzet van Nederlandse mobiele laboratoria in de Ebola epidemie

Inzet van Nederlandse mobiele laboratoria in de Ebola epidemie Inzet van Nederlandse mobiele laboratoria in de Ebola epidemie Suzan Pas 1 Teamleider moleculaire diagnostiek Coördinator Dutch Mobile laboratories Teamleider Freetown1 1 Viroscience lab, Erasmus MC, Rotterdam,

Nadere informatie

MONITORING TIJDENS ASEPTISCH HANDELEN EN SCHOONMAAK. Linda Wentink Jacques Beijersbergen

MONITORING TIJDENS ASEPTISCH HANDELEN EN SCHOONMAAK. Linda Wentink Jacques Beijersbergen STAXS GMP-Days 2016 MONITORING TIJDENS ASEPTISCH HANDELEN EN SCHOONMAAK Linda Wentink Jacques Beijersbergen Wat is monitoring? Monitoring is het controleren van omgevingsfactoren die effect kunnen hebben

Nadere informatie

Jaarverslag Bureau Biosecurity. Kwartiermakersfase

Jaarverslag Bureau Biosecurity. Kwartiermakersfase Jaarverslag 2013-2014 Bureau Biosecurity Kwartiermakersfase 2 Jaarverslag 2013-2014 Inhoudsopgave Introductie 02 Overheidsondersteuning 04 Netwerkopbouw 07 Biosecurity Workshopdagen 08 Educatie 09 Kennisproducten

Nadere informatie

Biosecurity. Petra Sijnesael Projectbureau Biosecurity RIVM

Biosecurity. Petra Sijnesael Projectbureau Biosecurity RIVM Biosecurity Petra Sijnesael Projectbureau Biosecurity RIVM 1 26 januari 2012 Inhoud 1. Definities 2. Bioterrorisme 3. Wettelijk kader 4. Biosecurity regime Nederland 5. Toolkit Biosecurity 6. Biosafety

Nadere informatie

Basisinspectiemodule

Basisinspectiemodule Basisinspectiemodule Werken met biologische agentia in laboratoria Deze BasisInspectieModule (BIM) is opgesteld aan de hand van de stand van de wetenschap en is geschreven voor intern gebruik door de Inspectie

Nadere informatie

Bezoekadres: Kenmerk Bijlage(n) Belang en noodzaak van het onderzoek

Bezoekadres: Kenmerk Bijlage(n) Belang en noodzaak van het onderzoek > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)

Nadere informatie

15 e Nationale Cleanroomdag NORMEN

15 e Nationale Cleanroomdag NORMEN 15 e Nationale Cleanroomdag NORMEN Introductie Wat zijn normen? Wanneer komen we normen tegen? Welke normen worden gehanteerd? Alles op een rij Terug naar de werkvloer Inhoud 2 Introductie André van Tongeren

Nadere informatie

The power digital instruction and training Implementatie van digitale instructie en training bij wetenschappelijk Instituten van NWO-I

The power digital instruction and training Implementatie van digitale instructie en training bij wetenschappelijk Instituten van NWO-I The power digital instruction and training Implementatie van digitale instructie en training bij wetenschappelijk Instituten van NWO-I Marcel Vervoort Centraal Arbo- en Milieufunctionaris NWO-I Veiligheidskundige,

Nadere informatie

Algemeen. Afval. 2 P a g e

Algemeen. Afval. 2 P a g e Opmerkingen BVF-platform bij Ontwerpregeling GGO Hieronder zijn alleen de punten opgenomen die niet zijn aangekaart tijdens het overleg met I&M op 21 januari 2014, niet tot tevredenheid zijn opgelost of

Nadere informatie

Infectiepreventiemaatregelen bij openstelling Ebola december 2014

Infectiepreventiemaatregelen bij openstelling Ebola december 2014 Infectiepreventiemaatregelen bij openstelling Ebola december 2014 - Wat hebben we er van geleerd? Marischka van der Jagt, Deskundige Infectiepreventie 02-11-2015 WIZA (Werkgroep Infectie Ziekten en Arbeid)

Nadere informatie

Oplossingsrichting UWKS 2.0

Oplossingsrichting UWKS 2.0 Oplossingsrichting UWKS 2.0 Advies Collis Roger van Ratingen, David Bakker 15 december 2011 Ensuring Trust in Technology 1 Collis: Expertise en markten Payments e-ticketing Secure Transaction Expertise

Nadere informatie

Activiteiten waarbij ongekarakteriseerde donorsequenties worden gebruikt: Activiteiten waarbij gekarakteriseerde donorsequenties worden gebruikt:

Activiteiten waarbij ongekarakteriseerde donorsequenties worden gebruikt: Activiteiten waarbij gekarakteriseerde donorsequenties worden gebruikt: BIJLAGE 5: INSCHALING VAN ACTIVITEITEN MET GENETISCH GEMODIFICEERDE ORGANISMEN (behorend bij artikel 7 van de Regeling genetisch gemodificeerde organismen) 5.1 Activiteiten met een genetisch gemodificeerd

Nadere informatie

Risico s beperken, leefbaarheid vergroten.

Risico s beperken, leefbaarheid vergroten. Besluit omgevingsvergunning milieuneutrale verandering uitbreiding aantal ggo-ruimten Aanvraagnummer OLO-1975447 Stichting Hoger Onderwijs Nederland Theresiastraat 8 2593 AN, s-gravenhage Locatie: Hogeschool

Nadere informatie

De regels en richtlijnen voor de inschaling in het juiste gevaarsniveau zijn aangereikt door de Commissie Genetische Modificatie (COGEM).

De regels en richtlijnen voor de inschaling in het juiste gevaarsniveau zijn aangereikt door de Commissie Genetische Modificatie (COGEM). INLEIDING Biologische agentia zijn micro-organismen (schimmels, bacteriën, uitscheidingsprodukten, virussen, celculturen en endoparasieten) die een schadelijke invloed kunnen hebben op organismen waaronder

Nadere informatie

Leidraad voor een Handboek GGO ingeperkt gebruik

Leidraad voor een Handboek GGO ingeperkt gebruik Leidraad voor een Handboek GGO ingeperkt gebruik Werkzaamheden met genetisch gemodificeerde organismen in laboratoria, dierverblijven, plantenkassen en procesinstallaties Bijgestelde versie November 2006

Nadere informatie

TVVL Lezing. door. Visie vanuit de praktijk

TVVL Lezing. door. Visie vanuit de praktijk TVVL Lezing door Visie vanuit de praktijk Beheer luchtbehandeling in operatiekamers Onderwerpen: RISICOANALYSE RICHTLIJNEN DIN 1946-4 METINGEN AIRSONETT OPRAGON Risicoanalyse in bestaande en nieuwe OK

Nadere informatie

BIJLAGE IV INPERKINGS- EN ANDERE BESCHERMINGSMAATREGELEN

BIJLAGE IV INPERKINGS- EN ANDERE BESCHERMINGSMAATREGELEN bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB L 330 van 05/12/98 RICHTLIJN 98/81/EG VAN DE RAAD van 26 oktober 1998 tot wijziging van Richtlijn 90/219/EEG inzake het ingeperkt gebruik van genetisch

Nadere informatie

Vragen gesteld voor de voorlichtingsdag 18 mei 2017

Vragen gesteld voor de voorlichtingsdag 18 mei 2017 --------------------------------------------------------------------------------------------------- Vragen gestel naar aanleiding van de voorlichtingsbijeenkomst op 18 mei 2017 met de uitgewerkte antwoorden.

Nadere informatie

OK ventilatie nieuwe stijl. Remko Noor (senior consultant healthcare)

OK ventilatie nieuwe stijl. Remko Noor (senior consultant healthcare) OK ventilatie nieuwe stijl Remko Noor (senior consultant healthcare) Inleiding Remko Noor Senior Consultant Healthcare Royal HaskoningDHV Bestuurslid VCCN Tel.nr: +31(6)5201 8656 Mail: remko.noor@rhdhv.com

Nadere informatie

Biologische agentia bij waterschappen. Algemene inleiding. Biologische agentia_werken met kadavers & zieke dieren 2013 v1.1

Biologische agentia bij waterschappen. Algemene inleiding. Biologische agentia_werken met kadavers & zieke dieren 2013 v1.1 Biologische agentia bij waterschappen Algemene inleiding Afbakening van de Toolboxmeeting Definities (toolbox, onderwerp)..... Doel / doelgroep......... Afbakening........... Tijdsduur en frequentie......

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 67577 14 december 2016 Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu van 12 december 2016, nr. IENM/BSK-2016/190489

Nadere informatie

Werkstroomformulier - Regionaal

Werkstroomformulier - Regionaal Werkstroomformulier - Regionaal Titel richtlijn: Ebola-protocol Regio Noord-Oost: Regionale Maatregelen bij signalering van patiënt met (verdenking) op virale hemorragische koorts (VHK) Auteurs: Medische

Nadere informatie

De milieuveiligheidsfunctionaris

De milieuveiligheidsfunctionaris Ministerie van Infrastructuur en Milieu Toelichting MVF en criteria December 2010 De milieuveiligheidsfunctionaris Inleiding Dit document heeft tot doel instellingen met één of meerdere vergunningen voor

Nadere informatie

Risicobeoordeling biologische agentia. Christian Schumacher Directeur Toxicure en Toxicoloog & Arbeidshygiënist bij Arbo Unie

Risicobeoordeling biologische agentia. Christian Schumacher Directeur Toxicure en Toxicoloog & Arbeidshygiënist bij Arbo Unie Risicobeoordeling biologische agentia Christian Schumacher Directeur Toxicure en Toxicoloog & Arbeidshygiënist bij Arbo Unie Inhoud Arbeitsschutz - het Duits systeem van arbeidshygiëne Het begin van `Arbeiterschutz

Nadere informatie

Jaarverslag Bureau Biosecurity. Kwartiermakersfase

Jaarverslag Bureau Biosecurity. Kwartiermakersfase Jaarverslag 2013-2014 Bureau Biosecurity Kwartiermakersfase Inhoudsopgave Introductie 3 Overheidsondersteuning 4 Netwerkopbouw 7 Biosecurity Workshopdagen 8 Educatie 10 Kennisproducten 11 Website 11 Biosecurity

Nadere informatie

Agenda. 1. Introductie VTTI. 2. Implementatie NTA 8620 voor NL. 3. KPI s. 4. Conclusies

Agenda. 1. Introductie VTTI. 2. Implementatie NTA 8620 voor NL. 3. KPI s. 4. Conclusies Agenda 1. Introductie VTTI 2. Implementatie NTA 8620 voor NL 3. KPI s 4. Conclusies Wettelijke en overige eisen Wettelijke eisen (besluiten Bevoegd Bezag): Wet milieubeheer Waterwet Telecom,. Aanwijsbesluit

Nadere informatie

10 jaar veiligheidsinformatiebladen biologische agentia

10 jaar veiligheidsinformatiebladen biologische agentia 10 jaar veiligheidsinformatiebladen biologische agentia een instrument dat zich heeft bewezen in de praktijk Jolanda Willems en Hans Francken, Expertise centrum toxische stoffen Hans Bos, Intervet U bent

Nadere informatie

Reiniging en Desinfectie. HGR 9256 Good practices voor sterilisatie van medische hulpmiddelen

Reiniging en Desinfectie. HGR 9256 Good practices voor sterilisatie van medische hulpmiddelen Reiniging en Desinfectie HGR 9256 Good practices voor sterilisatie van medische hulpmiddelen 1.Inleiding Reiniging en desinfectie: Zeer belangrijke stappen: Waarom? Wat niet goed gereinigd is kan niet

Nadere informatie

NeuMoDx HCV Calibrator Kit GEBRUIKSAANWIJZING

NeuMoDx HCV Calibrator Kit GEBRUIKSAANWIJZING Rx only VOORZICHTIG: Niet verkrijgbaar voor commerciële doeleinden in de VS. Voor in-vitrodiagnostisch gebruik in combinatie met de NeuMoDx HCV Quant Test Strip op de NeuMoDx 288 en NeuMoDx 96 Molecular

Nadere informatie

In-situ gegenereerde biociden: Advanced Oxidation Technology

In-situ gegenereerde biociden: Advanced Oxidation Technology In-situ gegenereerde biociden: Advanced Oxidation Technology Ted Meij Directeur Blygold Nederland Groep Introductie Safe Water Safe Air Saves Energy Blygold verzorgd onderhoud aan klimaatsystemen en drinken

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 52951 27 september 2018 Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, van 17 september 2018, nr.

Nadere informatie

Wet- en regelgeving rond veiligheid, verzamelen en opslag van Biologische Agentia

Wet- en regelgeving rond veiligheid, verzamelen en opslag van Biologische Agentia Wet- en regelgeving rond veiligheid, verzamelen en opslag van Biologische Agentia Ontstaan in 1996, officieel opgericht in 1999, Groeiend aantal (nu 185) leden, jaarlijks Symposium + ALV, Directe kontakten

Nadere informatie

Bioveiligheidshandleiding

Bioveiligheidshandleiding Bioveiligheidshandleiding Model en redactionele gids OD Expertise, Dienstverlening en Klantenrelaties Dienst Bioveiligheid en Biotechnologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel België www.wiv-isp.be

Nadere informatie

Hoofdstuk 6 Gmp-z. PUOZ Labdag 22 november 2016 Gerhard Tijssen Ziekenhuisapotheker Albert Schweitzerziekenhuis

Hoofdstuk 6 Gmp-z. PUOZ Labdag 22 november 2016 Gerhard Tijssen Ziekenhuisapotheker Albert Schweitzerziekenhuis Hoofdstuk 6 Gmp-z PUOZ Labdag 22 november 2016 Gerhard Tijssen Ziekenhuisapotheker Albert Schweitzerziekenhuis 22 november 2016 Laboratorium en GMP-z hfdstuk 6 Puoz LABDAG 22 NOVEMBER 2016 Overzicht Hoofdstuk

Nadere informatie

Regie op persoonsgegevens. Ron Boscu Directeur

Regie op persoonsgegevens. Ron Boscu Directeur Ron Boscu Directeur Copyright Copyright 2017 2016 CompLions CompLions GRC software Software 1 1. Wat doe je om welk probleem op te lossen? 2. Wat is jullie planning? 3. Wat is het grootste struikelblok

Nadere informatie

Nieuwe CSA MUMC+ in de praktijk

Nieuwe CSA MUMC+ in de praktijk Nieuwe CSA MUMC+ in de praktijk Yvo Amkreutz projectmanager y.amkreutz@rogroep.nl RO groep Wilheminasingel 58 Postbus 3086 6202 NB Maastricht 043 350 00 50 www.rogroep.nl Welkom. Gregor de Kort adviseur

Nadere informatie

Geachte heer Van Geel,

Geachte heer Van Geel, Aan de Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer De heer drs. P.L.B.A. van Geel Postbus 30945 2500 GX Den Haag kenmerk CGM/060410-05 datum 10 april 2006 onderwerp Incidentenprocedure

Nadere informatie

Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus 30945 2500 GX Den Haag. onder ingeperkt gebruik

Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus 30945 2500 GX Den Haag. onder ingeperkt gebruik Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus 30945 2500 GX Den Haag DATUM 16 april 2013 KENMERK CGM/130416-01 ONDERWERP Advies: Inperkingsmaatregelen voor werkzaamheden

Nadere informatie

Nieuw in het CC vakgebied? JA NEE. NCD 2017 Frans Saurwalt : CC als rode draad 2

Nieuw in het CC vakgebied? JA NEE. NCD 2017 Frans Saurwalt : CC als rode draad 2 Nieuw in het CC vakgebied? JA NEE NCD 2017 Frans Saurwalt : CC als rode draad 2 Bent u: Clean Room Gebruiker? Dienstverlener? Groen Rood NCD 2017 Frans Saurwalt : CC als rode draad 3 Wegwijs KVE s Hersteltijd

Nadere informatie

Use of Database Generator for Building Monitoring systems. FHI Leiden, 9 Oktober 2007

Use of Database Generator for Building Monitoring systems. FHI Leiden, 9 Oktober 2007 Use of Database Generator for Building Monitoring systems FHI Leiden, 9 Oktober 2007 Agenda Voorstellen Definities Project: Upgrade van 32 GBS applicaties Generator aan t werk Resultaat Evaluatie (voor-

Nadere informatie

HEPA-filtersysteem in BioSafetyLevel 3 en 4 omgevingen

HEPA-filtersysteem in BioSafetyLevel 3 en 4 omgevingen HEPAfiltersysteem in BioSafetyLevel 3 en 4 omgevingen opgesteld door Peek b.v. Ruud Peek De Ring 13 5261 LM VUGHT 16 april 2013 Referentienummer: RPeek/VOF1200012/V4 Peek bv T +31 (0)73 820 02 88 www.peekbv.nl

Nadere informatie

Deeltjes Depositie Klasse

Deeltjes Depositie Klasse Deeltjes Depositie Klasse Als classificatie methode Contamination Control Oplossing Koos Agricola Ruud Geilleit DHV Contamination Control Alle maatregelen, die nodig zijn, om te borgen dat op een schoon

Nadere informatie

Uitdagingen bij desinfectie in ziekenhuizen

Uitdagingen bij desinfectie in ziekenhuizen Uitdagingen bij desinfectie in ziekenhuizen Dr. Gijsbert van Willigen Afdeling Veiligheid en Milieu LEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM 1 Ctgb Relatiedag: Uitdagingen bij desinfectie in ziekenhuizen Inhoud

Nadere informatie

Adembescherming de gebruiksfase

Adembescherming de gebruiksfase Programma: -Inleiding op het thema -Workshops: 1. Onderhoud Adembescherming Ruud Heirman 2. Fit-testen Aart-Jan van Ek 3. Beheer van persoonlijke beschermingsmiddelen Martijn de Brouwer -Plenaire discussie

Nadere informatie

Inventarisatie risico s gerelateerd aan beëindiging werkzaamheden bij werkgroep

Inventarisatie risico s gerelateerd aan beëindiging werkzaamheden bij werkgroep Inventarisatie risico s gerelateerd aan beëindiging werkzaamheden bij werkgroep Dit is een concept. Suggesties zijn welkom via: a.f.d.kamp@science.leidenuniv.nl Deze lijst is bedoelt als hulpmiddel om

Nadere informatie

ONTMANTELING VAN LABORATORIA DIE OSE-SNELTESTS

ONTMANTELING VAN LABORATORIA DIE OSE-SNELTESTS Bioveiligheid en Biotechnologie ONTMANTELING VAN LABORATORIA DIE OSE-SNELTESTS VERRICHTEN Dr. Amaya Leunda, Dr Stefan Roels, Mevr. Bernadette Van Vaerenbergh Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel België

Nadere informatie

Q-IHC. Roy Cloots Dienst pathologische anatomie Jessa Ziekenhuis Aalst,

Q-IHC. Roy Cloots Dienst pathologische anatomie Jessa Ziekenhuis Aalst, Q-IHC Roy Cloots Dienst pathologische anatomie Jessa Ziekenhuis Aalst, 01-12-2014 Overzicht Voorstelling dienst PA Q- pre-analytisch traject IHC Validatie IHC apparatuur IHC validatie IHC controle Vragen?

Nadere informatie

Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) oude bouwmaatstaf nieuwe veldnorm! Alex de Block (VCCN)

Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) oude bouwmaatstaf nieuwe veldnorm! Alex de Block (VCCN) Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) van: naar: oude bouwmaatstaf nieuwe veldnorm! Alex de Block (VCCN) Samenwerking in Projectgroep Agenda De Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) Bestaande regelgeving

Nadere informatie

Praktijkervaringen Legionellabeheersing koel- en proceswater

Praktijkervaringen Legionellabeheersing koel- en proceswater Praktijkervaringen Legionellabeheersing koel- en proceswater Wat gaat goed, wat kan beter Frits.hollebekkers@rhdhv.com 27 juni 2018 Bron: www.nsctpl.com Royal HaskoningDHV Aviation Buildings Energy Industry

Nadere informatie

V van Validatie. Ontwerp & specificaties. Wat je niet vraagt, krijg je ook niet! Inhoud. Programma van Eisen 3

V van Validatie. Ontwerp & specificaties. Wat je niet vraagt, krijg je ook niet! Inhoud. Programma van Eisen 3 User Requirement Specs V van Validatie Performance Qualification Ontwerp & specificaties Functional Design Operational Qualification Detail Design Installation Qualification Peter van Casteren 08 oktober

Nadere informatie

Aanstelling en ontslag van functionarissen Biologische Veiligheid

Aanstelling en ontslag van functionarissen Biologische Veiligheid CRISP, Eenheid Biologische Veiligheid MUMC+ Versie 07-06-2010 Aanstelling en ontslag van functionarissen Biologische Veiligheid Doel van de procedure Het doel van deze procedure is te voldoen aan de wetgeving

Nadere informatie

Slide 1. De Koele Keten. Tijdens bereiding, transport & opslag

Slide 1. De Koele Keten. Tijdens bereiding, transport & opslag Slide 1 De Koele Keten Tijdens bereiding, transport & opslag De Koele Keten Tijdens bereiding, transport & opslag Slide 2 Introductie Koele keten van bereiden tot en met transport, door Bas Guijs, werkzaam

Nadere informatie

Business Control binnen de gemeente DATA GOVERNANCE. Gerrit Duits MSc. CPC Alisa Westerhof MSc. 22 maart 2016

Business Control binnen de gemeente DATA GOVERNANCE. Gerrit Duits MSc. CPC Alisa Westerhof MSc. 22 maart 2016 Business Control binnen de gemeente DATA GOVERNANCE Gerrit Duits MSc. CPC Alisa Westerhof MSc. 22 maart 2016 Noodzaak goede data Voorbeeld sociaal domein Inhoud Data is vakwerk Het Data Maturity Model

Nadere informatie

28-1-2014 IS HET VOORKOMEN VAN ONVEILIGE SITUATIES GEBORGD IN HET KWALITEITSSYSTEEM? VEILIGHEID BINNEN EEN GEBOUW

28-1-2014 IS HET VOORKOMEN VAN ONVEILIGE SITUATIES GEBORGD IN HET KWALITEITSSYSTEEM? VEILIGHEID BINNEN EEN GEBOUW IS HET VOORKOMEN VAN ONVEILIGE SITUATIES GEBORGD IN HET KWALITEITSSYSTEEM? Ing. Erik Meenken MBA Directeur SecuCare VEILIGHEID BINNEN EEN GEBOUW Bouwbesluit - compartimentering - nooduitgangen - vluchtwegen

Nadere informatie

IDENTITEIT ONBEKEND. omgaan met potentieel zeer gevaarlijke stoffen in het laboratorium Jeroen van der Meer

IDENTITEIT ONBEKEND. omgaan met potentieel zeer gevaarlijke stoffen in het laboratorium Jeroen van der Meer IDENTITEIT ONBEKEND omgaan met potentieel zeer gevaarlijke stoffen in het laboratorium Jeroen van der Meer EVEN VOORSTELLEN Jeroen van der Meer Opleiding: HBO Analytische Chemie in 2006 Belangrijkste expertise:

Nadere informatie

BREF en BAT best available technology. Waarom koeltorens LEGIONELLA BACTERIE Wat. Groei

BREF en BAT best available technology. Waarom koeltorens LEGIONELLA BACTERIE Wat. Groei LEGIONELLA BACTERIE Wat Komt natuurlijk voor in water 34 soorten waarvan 20 ziekteverwekkend zijn groot deel fysisch Keuzes en consequenties legionellapreventie en koeltorens Robert van der Lande Groei

Nadere informatie

De waarde van een TRA voor het laboratorium. Introductie + Onderwerpen

De waarde van een TRA voor het laboratorium. Introductie + Onderwerpen De waarde van een TRA voor het laboratorium Risicomanagement voor het lab Joost van Doorn Introductie + Onderwerpen De waarde van een TRA voor het laboratorium VAPRO versterkt en ontwikkelt het menselijk

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 januari 2019 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 januari 2019 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX Den Haag T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

Certificering van Skids & Assemblies: zin of onzin? Karel Neleman BARTEC

Certificering van Skids & Assemblies: zin of onzin? Karel Neleman BARTEC Certificering van Skids & Assemblies: zin of onzin? Karel Neleman BARTEC 1 Wie ben ik? >25 jaar ervaring in elektrische explosieveiligheid bij >15 jaar lid van de Nederlandse normcommissie Deelnemer in

Nadere informatie

AANVRAAGFORMULIER VERGUNNING R&D Fyto (2008/61/EG)

AANVRAAGFORMULIER VERGUNNING R&D Fyto (2008/61/EG) AANVRAAGFORMULIER VERGUNNING R&D Fyto (2008/61/EG) Het aanvraagformulier bestaat uit vier onderdelen: Deel A : Gegevens aanvrager, aanvraag en opmerkingen Deel B : Aanduiding activiteit(en) Deel C : Vereiste

Nadere informatie

Accreditatie van laboratoria in het kader van de autocontrole

Accreditatie van laboratoria in het kader van de autocontrole Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Accreditatie van laboratoria in het kader van de autocontrole Geert De Poorter, 25/09/2013 2 1. Inleiding 2. Erkenning 3. Accreditatie: waarom

Nadere informatie

THEME Competence Matrix - Mechatronics

THEME Competence Matrix - Mechatronics COMPETENTIEGEGIED COMPETENTIE ONTWIKKELINGSSTAPPEN 1. Onderhouden van systemen en borgen van de betrouwbaarheid Hij/zij kan het elementaire onderhoud van machines en systemen, volgens planning uitvoeren.

Nadere informatie

Vervoer en opslag van gevaarlijke stoffen in de zorgsector

Vervoer en opslag van gevaarlijke stoffen in de zorgsector Vervoer en opslag van gevaarlijke stoffen in de zorgsector Frank Lantink Senior Consultant EVO Bedrijfsadvies (c) EVO 2 Doel Herkenning Bewustwording Verantwoording Voorschriften toepassen Aanpak (c) EVO

Nadere informatie

Iris Advies. ISO als inspiratiebron. voor gezond en veilig werken. Ir. Iris van t Leven

Iris Advies. ISO als inspiratiebron. voor gezond en veilig werken. Ir. Iris van t Leven Iris Advies ISO 45001 als inspiratiebron voor gezond en veilig werken Ir. Iris van t Leven ISO 45001 meer dan de wet Managementsysteem voor gezond en veilig werken G&VW-managementsysteem Expliciet aandacht

Nadere informatie