1.1 Waarom is de ontvangstruimte excentrisch van de vlekken natuurbegraven gepositioneerd en niet meer centraal?

Transcriptie

1 Notitie Aan : Gemeente Rotterdam, t.a.v. Evert-Jan van den Akker Van : Stichting het Zuid-Hollands Landschap, Natuurmonumenten, Natuurbegraven Nederland Datum : 11 december 2017 Betreft : Verklarende vragen SO natuurontwikkeling. Stand van zaken Meer natuur in de omgeving van Hoek van Holland is een wens die al jaren leeft. Velen zijn dan ook zuinig op de weinige stukjes groen. Het Staelduinse bos is een van die groene plekken. Het Zuid-Hollands Landschap, Natuurmonumenten en Natuurbegraven Nederland willen samen kijken of het mogelijk is in de naastgelegen Bonnenpolder van 128 hectare landbouwgrond een vrij toegankelijk natuurgebied te maken, waarmee de natuur aan de kust met het achterland verbonden wordt. Een gebied waar mensen van de natuur kunnen genieten, kunnen ontspannen en recreëren. Samen met de omgeving werken we naar een passend ontwerp met meer ruimte voor natuur waarbij de karakteristieke openheid van het polderlandschap behouden blijft. Een unieke kans om in een keer de natuur hier met een groot stuk uit te breiden en te zorgen dat de polder niet versnipperd raakt. In de afgelopen periode zijn er drie ontwerpateliers en twee inloopavonden georganiseerd onder leiding van landschapsarchitectenbureau West 8. Het schetsontwerp (SO) en bijbehorend plan wat nu voor u ligt is daar het resultaat van. Na de ambtelijke toetsing zal het schetsontwerp verder worden uitgewerkt ten behoeve van de ruimtelijke procedure. De politiek heeft aangegeven dat zij het van belang vindt dat de gebiedscommissie hier advies over het schetsontwerp uitspreekt. Vragen gemeente 1 Stedenbouw 1.1 Waarom is de ontvangstruimte excentrisch van de vlekken natuurbegraven gepositioneerd en niet meer centraal? Diverse factoren spelen een rol bij de positionering van het gebouw. Op basis van de ontwerp sessies en inloopavonden is tot het schetsontwerp gekomen waarbij het gebouw naar het westen is opgeschoven. Dit heeft mede te maken met het feit dat de ontsluiting is voorzien vanaf de Haakweg en het beperken van de afstand tussen de parkeerplaats en de ontvangstruimte. In zijn algemeenheid is gekozen voor een autoluw ontwerp. Om de afstanden en verkeer in het gebied beperkt te houden is er voor gekozen om het bouwvlak op te schuiven. 1.2 Zichtlijn nog aanwezig bij verlagen rand bos? De zichtlijn van west naar oost en van oost naar west blijft met dit ontwerp aanwezig. Kijkend vanuit de Haakweg, is het open karakter beleefbaar in de zone van de Dwarshaakweg tot de Bonneweg. Dit geven de visualisaties mooi weer. Het open karakter van de polder is in dit ontwerp geborgd. 1.3 Bebouwing moet voldoen aan bouwregels Ontwikkelplan. Wat wijzigt aan Bonnenweg 50 als daar rekening mee wordt gehouden? De wens is om de boerderij een invulling te geven waarin de binding met het gebied tot uitdrukking komt. Hierbij kan men denken aan een combinatie van een landwinkel met streekproducten, horeca, informatiepunt, educatie, etc. De exacte invulling van de boerderij wordt in nauw overleg besproken. De bouwregels uit het ontwikkelplan worden hierbij in acht genomen.

2 1.4 Moet er sprake zijn van minimale afstanden van (recreatieve) functies tot NBN in verband met piëteit? Vanuit het besluit op de lijkbezorging wordt aangegeven dat de afstand van een graf tot aan de erfscheiding ten minste één meter dient te bedragen. Vanwege privacy overwegingen vinden wij het gewenst om rekening te houden met de boogde verschillende (recreatieve) functies in en om het gebied. In het ontwerp wordt hier rekening mee gehouden. Dit doen we bijvoorbeeld door tussen de natuurgraven en de doorgaande recreatieve routes een afstand van circa 10 meter aan te houden. 1.5 Kan duidelijker worden aangegeven hoe het ontvangstgebouw ontsloten wordt Het ontvangstgebouw wordt westelijk ontsloten. Op basis van het schetsontwerp is door Goudappel Coffeng een verkeerskundige Quick-Scan uitgevoerd. De Haakweg kan de verkeersafwikkeling aan, wel dient het fietspad (Bonnenpad) geschikt gemaakt te worden tot aan de parkeerplaats voor gemotoriseerd verkeer. Bij een definitief ontwerp zal er een uitgebreid verkeersonderzoek worden uitgevoerd ten behoeve van de ruimtelijke onderbouwing. 1.6 Wat is ruimtebeslag van de ontvangstplek buiten? Planologisch dient er een bestemmingsvlak maatschappelijk in het plan opgenomen te worden van 2.500m2 Binnen het bestemmingsvlak moet een bebouwd oppervlak mogelijk zijn van 750m2 ten behoeve van een ontvangstruimte, ceremonieruimte, kantoor. 1.7 Begraven als rustplek en ruimte voor extensieve recreatie liggen dicht bij elkaar. Welke consequenties of randvoorwaarden zijn aan deze combi van functies verbonden? Het gebied wordt bestemd als natuur. Binnen de bestemming natuur is extensief recreatief gebruik mogelijk zoals wandelen en fietsen. Deze functies zijn dus vanzelfsprekend ook mogelijk op een natuurbegraafplaats zonder consequenties of randvoorwaarden. Wel worden bezoekers er op gewezen dat men een natuurbegraafplaats betreedt. Dit hoeft planologisch echter niet geborgd te worden. Net als het naastgelegen Staelduinsebos zal het gebied (zowel de natuurbegraafplaats als de rest van de Bonnenpolder) opengesteld worden op wegen en paden van zonsopkomst tot zonsondergang. 2 Landschap 2.1 Het SO is vooral in het platte vlak. Graag ontvangen wij enkele doorsnedes van het gebied voor natuurbegraven om een beter beeld te krijgen van de variaties in hoogte en verhoudingen? Zoals bijvoorbeeld in het bos en langs/op Bonnendijk. Uit de ontwerpateliers is het voorkeursscenario voortgekomen, het schetsontwerp. Het schetsontwerp wordt nu met verschillende partners en belanghebbende besproken waaronder de gebiedscommissie en provincie. Op basis van deze gesprekken zal het ontwerp verder worden uitgewerkt tot een DO met bijhorende dwarsdoorsneden. Het voornemen is om het duinlandschap (Staelduinsebos) uit te breiden met jong duin. De visualisaties geven dit mooi weer. Van het schetsontwerp is ook een maquette gemaakt. Graag lichten we aan de hand van de maquette het ontwerp verder toe. 2.2 Waar wordt nu precies opgehoogd? Kan op de tekening aangegeven worden wat de omvang van natuurbegraven is per gearceerd vlak? Om het jonge duinbos te creëren zal het betreffende gebied grenzend aan het Staelduinsebos opgehoogd moet worden. Daarnaast wordt de dijk plaatselijk hersteld, dit is vooral aan de zuidzijde van de Lange Bonnen, waar de dijk een arcering heeft zal de dijk ook verbreed worden, hiermee is er een mogelijkheid om natuurbegraven mogelijk te maken op de dijk. De omvang van het gedeelte van het natuurgebied met bestemming natuurbegraven bedraagt 30 hectare. Deze ligt in het jonge duinbos en rond de dijk. Alle werkzaamheden die zullen plaatsvinden ten behoeve van de inrichting en gebruik als natuurbegraafplaats

3 volgen de beoogde natuur in het gebied en worden afgestemd op de wet natuurbescherming en worden in een ecologisch werkprotocol beschreven. Hiermee wordt zorgvuldige uitvoering geborgd. Wij kiezen er voor om maximaal 10% van het gebied met functieaanduiding natuurbegraafplaats daadwerkelijk te gebruiken voor natuurgraven. Daar door is ook juridisch geborgd dat de functie natuurbegraven extensief blijft. 2.3 Er is nu een voorkeur uitgesproken voor het uitbreiden van het bos en daar een deel van het natuurbegraven in onder te brengen. Waarom is er niet voor gekozen (een deel van) natuurbegraven in het Staelduinsebos op te nemen? Natuurbegraven Nederland streeft naar verbetering en uitbreiding van natuur en een duurzame instandhouding van natuurgebieden. Het Staelduinsebos is een bestaand natuurgebied, aangemerkt als Natura Met het ontwerp wordt het bestaande natuurgebied niet alleen uitgebreid, maar ook de kwaliteiten daarvan voor de lange termijn behouden. Dit past zowel bij in de ambitie van de drie initiatiefnemers, Het Zuid-Hollands Landschap, Natuurmonumenten en Natuurbegraven Nederland, als bij de ambities van provincie, gemeente en waterschap. 2.4 Een deel van de Bonnenpolder valt onder VRM beschermingscategorie 2 (specifieke waarden behouden/versterken). Kan aangegeven worden welke waarden volgens de initiatiefnemers behouden en versterkt worden en hoe? De thema s cultuurhistorie, dagrecreatie, ecologie, landschap, natuur, recreatie, ruimtelijke kwaliteit worden allen versterkt. Door ontwikkeling van nieuwe natuur en aanleg van fiets en wandelpaden door deze nieuwe natuur wordt de groenbeleving voor verschillende leefstijlgroepen in de polder versterkt. Door onder andere horeca in het gebied te brengen komen er meer faciliteiten in het gebied om te recreëren en geven we een impuls aan de lokale economie. Met herstel van de dijk en informatievoorziening in het gebied over de historie kan er een belangrijke bijdrage worden geleverd aan de (beleefbaarheid van de) cultuurhistorie. De landschappelijke kwaliteit (het open polderlandschap) blijft geborgd. Door agrarische percelen om te vormen naar natuur (oa kruidrijk grasland) zal de biodiversiteit/soortenrijkdom met grote sprongen toenemen. Met de uitbreiding van het Staelduinse bos met jong duin wordt de verdroging van het bestaande bos door wegzijging tegengegaan. 2.5 Hoe is de ruimtelijke opbouw verder naar het oosten? -> water, bosrand De ruimtelijke opbouw verder naar het oosten is niet meegenomen in dit plan en SO, omdat dit geen eigendom is. Wel is de wens aanwezig om de verbreding van de rel door te zetten en dit in samenwerking met gemeente Rotterdam en Hoogheemraadschap te realiseren. 3 (Plan)economie 3.1 Welk grondruilen zijn er nodig om het plan te realiseren? Is dit haalbaar? In de planvorming is goed gekeken naar eigendomen en bijhorende pachtcontracten. Met het ontwerp is nadrukkelijk rekening gehouden met hun belangen. Om het plan te realiseren is grondruil nodig. Met de grondeigenaren en hun pachter is nauw contact en zij staan positief tegenover het planvoornemen. Er is een nadrukkelijke wens om de rel richting het oosten verder door te trekken. Om dit mogelijk te maken is grondruil nodig. De haalbaarheid hiervan is afhankelijk van de medewerking van de grondeigenaar en pachter. Daarom is ervoor gekozen om het nog niet op te nemen in schetsontwerp. 3.2 Is er een fasering? Welke tussen- en eindbeelden zijn er te schetsen?

4 De inrichting en fasering van het natuurgebied is mede afhankelijk van de overheden. Bij een onherroepelijk bestemmingsplan zal het totale natuurgebied in een keer worden gerealiseerd. Voor de verbeelding voor en na: zie visualisaties in het plan. 3.3 In hoeverre belemmert NBN de gewenste recreatieve ontwikkeling? NBN lijkt zich vooral te richten op natuur, het Ontwikkelplan legt nadruk op recreatie. De natuur is bij uitstek een plek voor recreatie. We willen met elkaar in de Bonnenpolder een natuurgebied maken dat past bij het open karakter van de Bonnenpolder en bij het aangrenzende Staelduinse bos. We vinden het belangrijk dat mensen in alle vrijheid van deze natuur kunnen genieten. Daarom komen er wandelen fietspaden in het gebied en vinden we het belangrijk dat het net als ieder ander natuurgebied vrij toegankelijk is tussen zonsopgang en zonsondergang. We willen mensen graag laten ervaren hoe mooi de natuur kan zijn. We hopen dat mensen zelf voelen wat de natuur voor ze kan betekenen. Het is een fijne plek om te zijn, om al fietsend of wandelend te ervaren dat de natuur je energie geeft, om lekker je hoofd leeg te maken of nieuwe ideeën op te doen, maar ook om te ervaren dat diezelfde plek je kracht en troost kan bieden. Natuurbegraven en recreatie kunnen op deze manier prima samengaan. De natuurbegraafplaats vormt dus geen belemmering voor de gewenste recreatieve ontwikkeling. Natuurbeleving staat ook bij natuurbegraven centraal. Op de bestaande natuurbegraafplaatsen van NBN zien we in de praktijk dat het natuurgebied juist ook door de omgeving gebruikt word voor extensieve recreatie zoals wandelen en fietsen. Het gebied is dermate groot dat de gewenste functies allen een plek kunnen vinden.. In de ontwerpateliers is hier nadrukkelijk rekening mee gehouden zoals wandelpaden, fietsverbindingen en een horecagelegenheid. Daarnaast is ook ruimte voor extensieve en natuurvriendelijke landbouw en agrarisch medegebruik zoals kruidenrijke akkers. 3.4 Wat is het verdienmodel NBN (relatie par. financiële haalbaarheid in bestemmingsplan)? De bedrijfsvoering van natuurbegraafplaatsen Heidepol, Schoorsveld en Maashorst bewijzen dat er behoefte is aan natuurbegraven. Ook in Zuid-Holland en de omgeving Rotterdam is deze behoefte aanwezig. Zie hiervoor ook pagina 16 van het plan. Er is een goede basis voor een gezonde bedrijfsvoering en een dekkende exploitatie. Het schetsontwerp met bijhorende uitgangspunten is een economisch uitvoerbaar plan. 4 Verkeer 4.1 Kan duidelijker worden aangegeven op welke manier het autoverkeer vanaf de Haakweg naar de parkeerplaatsen geregeld is? De wens is om de ontsluiting via de Haakweg en het Bonnenpad te organiseren. Verkeerskundig kan de Haakweg deze bijkomende functie aan. Wel dient het Bonnenpad geschikt gemaakt te worden voor gemotoriseerd verkeer (enkel bestemmingsverkeer). Waarschijnlijk zal het pad verbreed moeten worden rekening houdend met de bestaande fietsverbinding. In het verkeersonderzoek zal dit verder worden uitgewerkt. 4.2 Kan beschreven of in beeld gebracht worden hoe een rouwstoet zich door het gebied beweegt? Verkeer komt via de N223 het gebied binnen, vervolgens rijdt men via de Haakweg en het Bonnenpad naar de parkeerplaats. In tegenovergestelde richting wordt het gebied verlaten. Omdat er voldoende ruimte is tussen de ceremonies is er geen kruisend verkeer. De ontsluiting is overzichtelijk en kent enkel doorgaande wegen. Goede wegbewijzering draagt verder zorgt voor een goede ontsluiting. Voordeel van deze ontsluiting is dat omwonenden weinig tot geen last hebben van een rouwstoet. 5 Civiele techniek

5 5.1 Er is geen ringsloot getekend. Bij een normale begraafplaats is zo n sloot er wel. Waarom hier niet? Is een ringsloot hier een reële oplossing (ook in relatie tot ecologie) Een reguliere begraafplaats kent alleen een ringsloot als niet wordt voldaan aan de wettelijke grafdiepte ten opzichte van de gemiddelde maximale hoogste grondwaterstand. Door de ophogingen die in het SO beoogd zijn (aanleg jong duin naast het Staelduinse bos en herstel van de dijk) is er voldoende ruimte op hoogte om wel aan de genoemde eis vanuit de Wet op de Lijkbezorging te voldoen. De inrichting van een natuurgebied is gericht om een verdroging van het Staelduinse bos tegen te gaan en daarmee juist het water langer vast te houden. Door de wijziging van inrichting van de natuurbegraafplaats met jong duinbos en bloemendijk zal het plan voldoen de wettelijke kaders rondom grondwater. Een natuurbegraafplaats is in de eerste plaats een natuurgebied. Het is niet gebruikelijk om rondom een natuurgebied een ringsloot aan te leggen. De inrichtingsmaatregelen zoals realisatie van de rel en het ophogen kunnen wel hydrologisch effecten hebben. In nauw overleg met het Hoogheemraadschap wordt er een hydrologisch onderzoek uitgevoerd. Insteek daarbij is dat de maatregelen hydrologisch neutraal zijn dan wel tot verbetering leidt. Hierbij kan men denken aan het tegengaan van verdroging van het Staelduinse bos. Dit (kostbaar) onderzoek en dimensionering van het hydrologisch systeem wordt bij een DO uitgewerkt. 6 Bestemmingsplan 6.1 Wij begrijpen dat de wens is om het gebied te bestemmen als Natuur. Wat wordt daaronder verstaan? Natuur is een openbaar toegankelijk gebied waarin verschillende natuurtypen mogelijk zijn zoals jong duinbos of kruiden- en faunarijk grasland. De natuur kent recreatieve (neven-)voorzieningen zoals wandelen fietspaden. Natuurbegraven is een laatste rustplaats in de schoonheid van de natuur. Een natuurbegraafplaats is in de eerste plaats een gewoon natuurgebied, maar dan een met een bijzondere tijdelijke extra functie. De natuur en de beleving daarvan staan dus centraal. Vanuit dat oogpunt is ook gekozen om maximaal 10% van de grond voor de daadwerkelijke natuurgraven te gebruiken. We willen een natuurgebied realiseren dat past bij de omgeving passend bij het open polderlandschap, aansluitend bij de naastgelegen natuur van het Staelduinse bos, bijvoorbeeld een kruiden- en faunarijk grasland). 6.2 Wat zijn gewenste maximum aantal graven/ha? Wat is de maximale omvang van natuurbegraven? Als initiatiefnemers vinden we het belangrijk dat er duidelijkheid is over de oppervlakte van het natuurgebied dat ruimte zal bieden aan natuurbegraven en het aantal beschikbare plekken daarbinnen. We zullen zowel de oppervlakte van het gebied als het maximale aantal natuurgraven vastleggen in het bestemmingsplan. Een natuurbegraafplaats is in eerste instantie een natuurgebied. Elk natuurgraf kent een eeuwigdurende grafrust en ieder plekje wordt maar één gebruikt. We vinden het belangrijk dat dat natuurgebied slechts gedurende een beperkte tijd de ruimte biedt voor natuurbegraven. We hebben voor onszelf bepaald dat we in niet meer dan 10% van de oppervlakte van de grond van de natuurbegraafplaats willen graven voor het maken van de natuurgraven. Van de 128 hectare natuur die we willen gaan realiseren, willen we op circa 30 hectare natuurbegraven mogelijk maken. Een natuurgraf is 2,5 x 3 meter. Op die manier kunnen mensen dus zelf kiezen in welke richting ze begraven willen worden. Het feitelijke graf dat gegraven wordt is circa 1,10 x 2,50 meter (oppervlakte 2,75 vierkante meter). Op een natuurbegraafplaats van 30 hectare ( vierkante meter) willen we dus maximaal 10% x 30ha = m2 in de grond graven om een natuurgraf mogelijk te maken; dat zijn ( ,75m2 =) plekjes. We hebben aangegeven dat we hier in de Bonnenpolder kiezen voor maximaal plekken.

6 Bij het bepalen waar en hoeveel natuurgraven er op een plek in het gebied kunnen komen, spelen diverse factoren een rol. De ruimte die de natuur en het landschap daarvoor biedt is daarbij voor ons bepalend, ook om te zien waar bijvoorbeeld paden komen te liggen. Niet ieder gedeelte van een natuurbegraafplaats is geschikt voor een natuurgraf. De wet geeft aan dat een graf minimaal 1,45 meter boven de gemiddelde hoogste grondwaterstand moet liggen. Vanuit natuurwaarden houden we bijvoorbeeld rekening met de afstand tot de wortels van een boom of bijzondere planten en/of dieren. Dit leggen we allemaal vast in een ecologisch werkprotocol. Het uiteindelijk aantal beschikbare natuurgraven kan dus lager liggen dan het gestelde maximum. Binnen een natuurbegraafplaats zijn er daardoor op het ene gedeelte van het gebied dus meer graven per hectare dan op andere gedeelten. In het gebied waar natuurbegraven mogelijk is kunnen mensen zelf een plekje uitkiezen dat bij hen past; waar het voor hen fijn voelt. 6.3 Kan aangegeven worden welke recreatieve functies in het geheel van natuurontwikkeling voorzien worden (naast wandelen)? Het is vrij toegankelijk natuurgebied tussen zonsopgang en zonsondergang. In het natuurgebied komen fietsen wandelpaden, die aansluiten op bestaande recreatieve routes. Daarnaast krijgt de boerderij (Bonnenweg 50) een brede functie (Horeca, educatie, landwinkel). 6.4 Vooralsnog is de verwachting bij ons dat het gehele gebied openbaar toegankelijk is en blijft. Dat betekent dus zonder omheining/hekwerken. Kan dat bevestigd worden Het natuurgebied wordt openbaar toegankelijk tussen zonsopgang en zonsondergang. Er komt geen omheining.