Geneesmiddel. high-enders

Transcriptie

1 26 Geneesmiddel voor moegeluisterde high-enders HANSEN AUDIO ELIXIR LUIDSPREKERS Sommige audiomerken en producten zijn zelfs voor een recensent schier onbereikbaar. In een enkel geval wordt dit veroorzaakt door een importeur die de door hem zorgvuldig geschapen verkoopidylle van het perfecte product niet door een mogelijk kritische test wil laten verstoren, maar meestal gaat het toch om een merk dat (nog) niet in Nederland verkrijgbaar is. De uit Canada afkomstige luidsprekerbouwer Hansen, behoort tot deze laatste categorie en heeft wereldwijd een bijzonder solide en ijzersterke reputatie opgebouwd als het gaat om luidsprekersystemen die behoren tot het topechelon van de high-end markt. In deze test maakt het instapmodel Elixir zijn entree in de Nederlandse vakpers en ik kan u op voorhand al verklappen dat dit absoluut naar meer smaakt!

2 Het in Ontario Canada gesitueerde Hansen Audio is in 2003 opgericht door ontwerper Lars Hansen. Een man die al in de vroege jaren zeventig aan de bakermat van high-end audio heeft gestaan en bij de fi rma Dahlquist als hoofdontwerper, een hele reeks beroemde en voor die tijd vooruitstrevende luidsprekermodellen heeft ontworpen waaronder de baanbrekende DQ 10. Maar Lars wilde meer, veel meer. Hij had naast de door vele jaren ervaring verkregen kennis en ervaring, de intentie om de allerbeste luidsprekers te maken welke maar mogelijk zijn. Dit ongeacht materiaalkeuze, vormgeving en prijs en vooral dat laatste bleek uiteindelijk een brug te ver te zijn voor het toenmalig commerciële streven van de fi rma Dahlquist. Omdat hij toch zijn hart en idealen wilde gaan volgen, besloot Lars om Dahlquist te verlaten waarna hij in 2003 vervolgens zijn eigen onderneming genaamd Hansen Audio oprichtte. Het einddoel was een serie luidsprekers te ontwerpen die op alle facetten tot de allerbeste ter wereld zouden behoren. Nergens zou op bezuinigd worden en nagenoeg alles moest daarvoor uiteindelijk op de schop en opnieuw zelf worden uitgevonden. Van het specifi eke gelaagd aangebrachte composietmateriaal om een buitengewoon stijve en van een hoge eigendemping voorziene luidsprekerbehuizing te vervaardigen tot aan het fi lter, de bekabeling en de zelf ontworpen luidsprekereenheden. Werkelijk niets werd aan het toeval overgelaten en het eindresultaat is uiteindelijk baanbrekend anders geworden. De huidige Hansen lijn bestaat momenteel uit acht modellen die een jes zijn verwijderd, word ik beloond met het zicht op een heel bijzonder en afwijkend vormgegeven paar luidsprekers. De exemplaren voor deze test zijn uitgevoerd in een hoogglans metallic zilverkleur, terwijl als alternatief verder alleen hoogglans zwart verkrijgbaar is. Andere kleuren zijn vooralsnog niet leverbaar en dat vind ik een beetje een gemiste kans. Ten eerste houdt lang niet iedereen van een zilver of hoogglans zwarte kleur en de organische, vloeiende vormgeving van de Elixir leent zich juist buitengewoon goed voor een meer gewaagde kleurkeuze zoals Ferrari rood, Lamborghini geel of nachtblauw. De vormgeving van iedere Hansen en dus ook deze Elixir is sterk afwijkend van het leeuwendeel van de luidsprekeraanbieders. Dit wordt met name veroorzaakt door het in vele lagen aangebrachte, speciaal samengesteld composiet materiaal. Dit materiaal laat bijna iedere vorm toe en wordt eindeloos geschuurd tot de gewenste rondingen en gladheid zijn verkregen. Door de verschillende lagen en samenstellingen, wordt per model een ideale symbiose tussen stijfheid, demping en een optimaal afstraalgedrag bereikt. Vanaf de zijkant gezien leunt de luidspreker iets naar achteren wat samen met het fl auwe 1 e order fi lter, zorg draagt voor een zo faserein mogelijke weergave. De 18 cm grote laag/midden weergever is een volledig eigen Hansen ontwerp en heeft naast een eigen motor systeem, een conus die bestaat uit een meerlaagse sandwich van composietmateriaal. De hogetonen weergever is voorzien van een 25mm textiel dome en wordt volgens Hansen specifi catie vervaardigd bij Scan Speak. Onder de basluidspreker aan de voorzijde is over een groot deel van de breedte, een langwerpige basrefl ex sleuf aangebracht. De achterzijde is voorzien van een enkel paar hoogwaardige single wiring luidsprekeraansluitingen. Onderhuids is het frequentie en fasegecorrigeerde 1 e order fi lter opgebouwd uit louter hoogwaardige componenten die voor iedere luidspreker met de hand geselecteerd en gematcht worden, terwijl de hardwired opbouw louter met zilversoldeer is uitgevoerd. Als laatste nog wat fabrieksweergaveniveau weten te behalen wat voor maar heel weinig concurrenten, ongeacht prijs, is weggelegd. Hansen Elixir Als ik de Wizard centerluidspreker even buiten beschouwing laat, is de 2-weg Elixir het instapmodel van dit naar absolute perfectie strevende Canadese merk. Door de benodigde stand om de weergever op oorhoogte te brengen, behoort het model in principe tot de orde van de monitorluidsprekers. Toch zijn de maten (58 cm hoog, 23 cm breed en 30,5 cm) en het gewicht (28 kilo) voor een monitor dermate fors te noemen dat geheel veel dichter tegen een vloerstaander dan een monitor aanleunt. Hoe serieus de bedoelingen van Lars Hansen zijn, blijkt verder uit de zeer degelijke houten kist waarin beide luidsprekers absoluut veilig verpakt worden aangeleverd. De weegschaal slaat inclusief kist en de twee luidsprekers als snel door naar een gewichtige 73(!) kilo, waardoor verplaatsing van het geheel een klusje is van tenminste twee personen. Wanneer de vele schroeven zijn losgedraaid en het deksel kan worden verwijderd, worden twee met schuimplastic afgebakende compartimenten zichtbaar waarin beide luidsprekers met ieder hun eigen textielhoes zijn verpakt. Zondermeer keurig en geheel passend bij de hoge prijs. Door de gladde, organische vormgeving van de behuizingen, kost het vervolgens nog de nodige moeite en aandacht om beide representanten zorgvuldig uit hun verpakking te bevrijden. Maar wanneer dat vervolgens eenmaal gelukt is en ook de dikke luidsprekerbeschermende front- NEXT tested 27

3 28 opgaven. Het frequentiebereik loopt van 32 tot Hz binnen 2 db. De gevoeligheid is met 87 db wat lager dan gemiddeld terwijl de nominale impedantie is vastgesteld op 6 Ohm. Luisteren Mede gezien de buitengewoon goede (internationale) reputatie van deze luidsprekerfabrikant zijn de verwachtingen bijzonder hoog gespannen en is zeer zorgvuldig en uitgebreid naar deze luidsprekers geluisterd. Zo is de Elixir in een drietal zeer verschillende ruimtes opgesteld en is een keur aan elektronica ingezet. Het is namelijk heel gemakkelijk om een product te kort te doen, maar in dit geval veel moeilijker om de daadwerkelijke grenzen op te zoeken. Music Emotion Collega Fritz de With, is naast het schrijven van verhalen over bijzondere mensen in de audiobranche en het op zijn eigen onverbloemde wijze recenseren van audiofi ele software in ons blad, in het dagelijks leven vooral werkzaam als verdienstelijk opnametechnicus. Onder zijn bedrijfsnaam STS Digital, maakt hij al sinds naam en dag de meest uiteenlopende opnamen die variëren van langsrijdende treinen, overvliegende vliegtuigen en vurende kanonnen tot gelukkig ook echte (akoestische) muziek die meestal in de klassiek/jazz hoek zit. Fritz houdt van nature van een zachte, natuurlijke klankbalans waarin een belangrijke rol voor ambiance oftewel ruimtelijke informatie is weggelegd. Vooral het laatste jaar is er mede door de veel betere afl uistering in zijn luisterstudio en nieuwe inzichten in de microfoonopstelling, de opnamekwaliteit met rasse schreden gestegen en is een aanzienlijk hogere graad van perfectie bereikt. Zijn nieuwste productie, The Old Fashioned Way met de Fritz Landesbergen Big Band ( CD STS ) is daar absoluut een mooi voorbeeld van. Voor de opnamen heeft Fritz naast de door hem zo geliefde Schoeps microfoons (MK21 en MK2HG), dit keer gebruik gemaakt van Van den Hul fl exi mic microfoonkabels en een Professionele Analoge Studer Recorder (A807 MKII). Hierdoor is die zo kenmerkende ontspannen en voor veel mensen zo prettig in de oren klinkende jaren 30 sfeer, op knappe wijze tot leven gebracht. De opname is tonaal uitstekend gelukt met mooie natuurlijke klankkleuren en realistische instrumenttimbres. Enkel dynamisch is het door de analoge recorder wel wat beperkter dan wat met hoogwaardig digitaal mogelijk zou zijn geweest, maar het is nog altijd veel meer dan de meeste opnamen van dit moment. Fritz heeft overigens bij deze opname heel bewust voor analoog gekozen omdat digitaal voor hem in dit geval niet de juiste en zijns inziens passende sfeer opleverde. Wanneer ik deze cd start en het mooie puntige openingsnummer Turks fruit weerklinkt, weet de Hansen Elixir in een oogwenk zijn visitekaartje af te geven. Het geheel klinkt dermate natuurlijke vol, zacht, organisch, rijk, krachtig, en vooral nadrukkelijk groots, dat mij spontaan in positieve zin, de haren te berge rijzen! Dit had ik dus niet verwacht en het is beslist één van de meest indrukwekkende binnenkomers van alle monitorluidsprekers die ik tot nu toe heb gehoord! De allergrootste fout die iemand dan ook bij deze Elixir kan maken, is om de afmetingen van dit systeem te koppelen aan de te verwachten weergave. Ook wanneer de eerste sensatiegolf wat is afgezwakt blijft de weergave van deze Canadees fi er overeind en neemt het respect zelfs nog wat meer toe. Eén van de zeldzame cd s die naast een echte pijnbank test en een superieur goede opname, ook nog eens heerlijke muziek bevat, is het album Touch van percussionist Christopher Hardy (JVC SVCD-1040). Deze muzikale caleidoscoop heeft werkelijk alles aan boord wat muziek zo heerlijk adembenemend spannend kan maken. Het is niet alleen een schoolvoorbeeld van hoe enorm transparant, natuurlijk, holografi sch, dynamisch en klankkleurrijk muziek digitaal kan worden opgenomen, maar het laat vooral goed horen tot welk expressieniveau de Elixer kan stijgen. Net als de door mij als referentie gebruikte Master Contemporary C, heeft ook de Elixir opvallend weinig last van compressieverschijnselen. Het logische gevolg daarvan is dat muziek van zeer zacht tot zeer luid, zijn dynamische integriteit weet te behouden. Het klinkt dan ook gemakkelijk en ontspannen en stress en luistermoeheid blijven verregaand achterwege. Toch vind ik de sterkste eigenschap van deze kleine Hansen eigenlijk op een heel ander vlak liggen. Het is namelijk vooral de weergave van gewone muziek en gewone opnamen waar de Elixir zo in uitblinkt. Halverwege de jaren tachtig was de Duitse synthesizer popgroep Alphaville (Marian Gold, Bernhard Lloyd en Frank Mertens), mateloos populair en hun eerste album Forever Young is een prachtig voorbeeld van het zo typerende klankbeeld uit die periode. Een veel slanker dan tegenwoordig maar wel beter doortekent laag, veel (kunstmatige) ambiance en een open maar ook licht

4 Gebruikte componenten Luidsprekers Master Contemporary C, Hansen Audio The King V2 Standaards Hansen Elixir Partington Heavi II Cd-spelers North Star Design T192 + Extremo DAC, dcs Puccini + USB-clock, Moon Evolution 750D Geïntegreerde versterkers Unison Research Performance, Moon Evolution 700i Voorversterkers Boulder 2010, Lyra Connoisseur, Spectral DMC-15 Eindversterkers Pass Labs XA60.5, Soulution 700, Spectal DMA-100S Audiorack Finite Elemente Pagode Master Reference HD12 Interlinks Siltech Royal Signature Empress, Siltech Classic Anniversary l-700, Digitale kabel North Star Design White Gold I2S, Luidsprekerkabel Nirvana SX, Hovland Reference Netkabels Nirvana PC, Kemp Reference, Essential Audio Tools Current Conductor, Siltech Royal Signature Ruby Hill II gecomprimeerd midden en hooggebied. Niet alleen zijn nummers zoals Big in Japan of Forever Young bij velen voor altijd in het geheugen gegrift, maar verder blijkt ook de klankkwaliteit op veel punten de tand des tijds nog prima te hebben overleeft. Het is zelfs bijna schrijnend te noemen hoe veel beter zelfs dit soort gewone popalbums uit die periode klinken ten opzichte van het gros van de door veel te hoge uitsturing en compressie grondig verpeste popalbums van vandaag de dag! Wanneer nummers als A Victory of Love of het overbekende Forever Young door de Elixir worden weergegeven weten deze luidsprekers meer uit deze muziek te halen dan ik ooit voor mogelijk heb gehouden. De technische barrière valt als het ware weg waardoor de poort naar de muzikale inhoud, wagenwijd wordt opengezet. Het goed gedefi nieerde elektronische laag, de strak hamerende drumcomputer en natuurlijk de aanstekelijke en typerende zang van Marian Gold, laten de sfeer van dit album bijna weerklinken alsof het zojuist is opgenomen. Andere hoogwaardige luidsprekers kunnen misschien hier en daar nog wat meer informatie laten horen, maar weten vaak op de één of andere manier toch ook wat minder de essentie te raken. Wanneer de vloer steeds voller komt te liggen met allerlei cd s die eigenlijk vooral op mindere apparatuur en in de auto alleen maar goed willen klinken en deze Hansens tot leven weten te wekken, wordt het tijd om de tussenbalans op te maken en de eigenschappen van deze weergevers meer in detail te gaan ontleden. De basisweergave van deze luidsprekers is heel vol, rijk en groots met enigszins de nadruk op een stevige duwende en trekkende grondtoonweergave. Het laag is daarbij iets warmer en vetter dan strikt neutraal gezien kan worden. Het hoge midden en hoog zijn daarbij wel open en transparant van karakter maar anderzijds ook ietwat rond van klank. Het is het soort klankbalans wat je wel meer bij Amerikaanse en vooral Canadese audioproducten kunt terugvinden. Voordeel is dat het meer vergevingsgezind is voor mindere of schel klinkende opnames, nadeel is vaak dat je ook het kind met het badwater kunt weggooien. Maar het mooie is nu dat dit niet bij deze Hansen Elixirs gebeurd! De luidsprekers laten met de juiste elektronica veel informatie en betrokkenheid door, maar weten de nadruk veel meer op de muziek te leggen waarbij de opnametechniek een ondergeschikte rol vervult. Wat niet wil zeggen dat echt goed opgenomen albums niet hun meerwaarde laten horen. Ook al is het laag, zeker voor een monitor, buitengewoon toonvast en krachtig, de laagste octaven lopen langzaam weg of worden niet weergegeven. Iets wat eigenlijk alleen opvalt in directe vergelijking met (grotere) systemen die dat wel kunnen weergeven. Voor een monitor van deze afmetingen is het allemaal van grote klasse. De weergave en verwerking van dynamische contrasten is extreem goed voor zowel een 2-weg systeem als monitorluidspreker en kan zelfs wedijveren met veel grotere, dure meerweg systemen. Qua ruimtebeeld weten de luidsprekers zich verregaand onzichtbaar te maken en wat nog veel belangrijker is, ook buiten de hot spot wordt een stabiel en realistisch stereobeeld geprojecteerd. Qua stereobeeld NEXT tested 29

5 30 is het beeld overigens wel wat minder los en diep en meer naar voren geplaatst dan sommige andere concurrenten kunnen neerzetten. Deze laatste plaatsen je echt in de opnameruimte of zaal zelf waarbij de wanden van je luisterruimte compleet verdwijnen en de artiesten dus ook daadwerkelijk in een andere ruimte staan te spelen dan die van u thuis. De Hansens doen het heel anders. De artiesten komen veel meer in uw eigen ruimte te staan, het klinkt dan ook directer en op een bepaalde manier meer betrokken en intiemer. Voor sommigen onder ons zal deze wijze van weergeven duidelijk de voorkeur genieten, terwijl anderen juist weer de voorkeur geven aan de meer ruimtelijk naar achteren plaatsende en beschouwende speelwijze van sommige andere concurrenten. Ondanks de meer directere speelwijze blijven de Elixirs echter mooi rond en vloeiend van karakter spelen, waarbij de weergave nooit gestrest zoals op andere mindere systemen zal gaan klinken. Ook al laten deze Hansens vooral minder goede opnamen mooi opbloeien, ze zijn wel degelijk kritisch voor de juiste randapparatuur om het maximale eruit te kunnen halen! Met meer modale componenten presteren ze zeker goed en op hoog niveau. Maar om te ervaren waartoe ze echt in staat zijn, moet toch echt stabiele en hoogwaardige apparatuur in hetzelfde prijssegment als de luidsprekers of hoger worden ingezet. Denk daarbij aan spullen met een strakke, ietwat lichtvoetige en open ruimtelijke weergave zoals de producten van het Amerikaanse merk Ayre. Terwijl ook spullen van merken als het eveneens Amerikaanse Spectral of het Zwitserse Soulution prima samen zullen gaan. Buizen gaan overigens ook prima en verleggen het scala aan eigenschappen naar andere gebieden. Maar kies in dat geval wel voor modellen die over een gezonde en vooral krachtige voeding beschikken met veel controle en defi nitie in het laag. Wat vooral heel goed gaat met top buizenversterkers en deze Hansens, is een hogere mate aan live gevoel, grotere ambiance indruk en vooral een meer natuurlijke spanning in de weergave. Conclusie Het verblijf van de Hansen Elixirs is mij bijzonder goed bevallen en het maakt mij erg nieuwsgierig naar de grotere modellen van dit merk. Bij de importeur heb ik inmiddels ook al uitgebreid naar de enorm grote Hansen King V2 kunnen luisteren en dat was een dermate spectaculaire en positieve ervaring dat ik weer het enthousiasme van onze hobby uit mijn beginjaren voelde opkomen. Een werkelijk indrukwekkende 1:1 maatstaf en met zo veel gemak weergegeven dat ik er bijna bang van werd. Dit systeem kon maar gaan en gaan en de fysieke ervaring van een 150 man tellend symfonieorkest live in de kamer prikkelde alle zintuigen. Toch was het in basis nog steeds dezelfde klankbalans als de veel kleinere Elixir, alleen was alles nu nog veel beter en meer realistisch. Er zit dus heel duidelijk eenzelfde visie achter alle Hansen modellen en dat is natuurlijk zeer prijzenswaardig. En dan als laatste de prijs. Tja, ,- voor een paar grote monitorluidsprekers en nog zonder stand is natuurlijk een hele berg geld en ik ben van mening dat je bij dit soort bedragen of hoger, eigenlijk niet meer kunt praten of een prijs/kwaliteitsverhouding van een product goed of niet goed is. Zo n product moet je simpelweg kunnen betoveren. En als dat lukt en je kunt het betalen moet je het gewoon doen. Om dit te kunnen bereiken heeft de Elixir van zijn maker een aantal bijzondere en tamelijk unieke eigenschappen geïmplanteerd gekregen en voor diegenen die naar dit soort karaktertrekken op zoek zijn, zal het een bijna onweerstaanbare ervaring zijn. Samengevat is de Hansen Elixir in staat gebleken om het daadwerkelijke plezier wat muziek luisteren eigenlijk hoort op te roepen, weer in haar volle glorie terug te brengen. Spanning, sensatie en volledig opgenomen worden in uw favoriete muziek met als extra bonus het weer opnieuw kunnen genieten van bijna al uw vele jaren niet meer gedraaide software. Tekst & fotografi e: Werner Ero PRIJZEN HANSEN ELIXIR ,- PER PAAR AMADEUS AUDIO, TEL: INFO@AMADEUSAUDIO.NL, END