Project Onderzoek landbomoj- en visserijprodukten voor Kansurnenten Kontakt

Transcriptie

1 Project Onderzoek landbomoj- en visserijprodukten voor Kansurnenten Kontakt Rapport April 1988 ONDERZOEK NAAR DE KHALITEIT VAN SINAASAPPELEN J. J.H. Driessen Afdeling: Algemene Chemie Goedgekeurd door : dr H. Herstel Rijks-K\oJaliteitsinstituut voor land- en tuinbom>~produkten Bornsesteeg 45, 6708 PD Wageningen Postbus 230, 6700 AE Wageningen Telefoon Telex RIKIL Telefax (RIKILT)

2 VERZENDLIJST INTERN: directeur sectorhoofden projectbeheer bibliotheek circulatie a fdeling Algemene Chemie (3x) Langerak afdeling Levensmiddelenadditieven en Micronutriänten afdeling Organische Contaminanten v. Klaveren EXTERN: directie VKA directie DLO - Algemeen + management - Plantaardige produktie directie AT Voorlichtingsbureau voor de Voeding Sprenger Instituut NEVO Overname van de inhoud is toegestaan, mits met duidelijke bronvermelding.

3 I INHOUD blz SAHENVATTING l INLEIDING l 2 NETI-lODEN VAN ONDERZOEK l 3 RESULTATEN EN DISCUSSIE l 4 CONCLUSIE 2 5 PUBLICATIE IN KOOPKRACHT 3 BIJLAGEN A BRIEF AAN KONSUHENTEN KONTAKT OVER DE ONDERZOEKRESULTATEN B PUBLICATIE IN KOOPKRACHT C KRANTE-ARTIKEL OVER HET ONDERZOEK

4 Il SANENVATTING In december 1987 zijn voor Kansurnenten Kontakt 30 monsters sinaasappelen onderzocht op uiterlijke kwaliteit, gewicht, diameter, hoeveelheid schil, hoeveelheid perssap, aantal pitten en suikergehalte. Zes monsters zijn bovendien onderzocht op het gehalte aan vitamine C en 15 monsters op een aantal bestrijdingsmidden. Bij de uiterlijke kwaliteitsbeoordeling is gelet op kleur, beschadigingen, stevigheid, rijpheid en rot. Ondanks een aantal lichte gebreken qua kleur, beschadigingen en stevigheid \vas de uiterlijke kwaliteit van de monsters net voldoende tot heel goed. De monsters varieerden nogal in gewicht en diameter; daarentegen zat er nauwelijks variatie in de hoeveelheid schil en perssap en het suiker- en vitamine C-gehalte. De diameter en de hoeveelheid perssap waren bij alle monsters groter dan de daarvoor geldende produktschapsnormen. Bij de meeste monsters zijn geen pitten aangetroffen. Het suikergehalte lag gemiddeld iets boven de richtwaarde uit de voedingsmiddelentabel en het gehalte aan vitamine C er iets onder. Bij ongeveer de helft van de onderzochte monsters zijn o-fenylfenol en thiabendazol gevonden. Bifenyl en benomyl zijn beide bij slechts êin monster aangetroffen. In alle gevallen ging het om gehalten die ver onder de toegelaten gehalten liggen. Kansurnenten Kontakt heeft, mede op basis van deze onderzoekresultaten, een artikel gepubliceerd in het blad Koopkracht van maart 1988.

5 -1-1 INLEIDING Op verzoek van Kansurnenten Kontakt zijn in december monsters sinaasappelen onderzocht op uiterlijke kwaliteit, gewicht, diameter, hoeveelheid schil, hoeveelheid perssap, aantal pitten en suikergehalte. Bovendien is bij zes van de 30 monsters het gehalte aan vitamine C vastgesteld en zijn 15 monsters onderzocht op de aanwezigheid van de bestrijdingsmiddelen bifenyl, o-fenylfenol, benomyl en thiabendazol. De monsters bestonden doorgaans uit 20 sinaasappelen. Voor de beoordeling van de uiterlijke lu-1aliteit zijn 15 vruchten gebruikt, voor de vaststelling van het gewicht 20, voor de hoeveelheid schil, de hoeveelheid sap, het aantal pitten en het suikergehalte 10 en voor de overige aspekten S. De beoordeling van de uiterlijke kwaliteit geschiedde op basis van Verordening PGF 1977 K\-laliteitsvoorschriften Groenten en Fruit \-laar bij is gelet op kleur, beschadigingen, stevigheid, rijpheid en rot. Tevens is een algemene indruk van iedere partij gegeven. In dit rapport worden de resultaten van bovengenoemd onderzoek weergegeven. Kansurnenten Kontakt heeft, mede op basis van die r esultaten, een artikel geplaatst in het blad Koopkracht met als titel: "Absurde prijsverschillen bij sinaasappels". 2 ~illthoden VAN ONDERZOEK Voor de toegepaste onderzoekmethoden wordt verwezen naar bijlage A. 3 RESULTATEN EN DISCUSSIE De resultaten van het gehele onderzoek zijn weergegeven in bijlage 1. De uiterlijke kwaliteit was bij alle monsters net voldoende of beter; bij 70% van de monsters zelfs goed tot heel goed. Desondanks zijn bij individuele vruchten soms lichte gebreken geconstateerd. Deze gebreken hadden betrekking op een afwijkende kleur, beschadigingen of stevigheid. Bij ongeveer de helft van de monsters zijn bovendien één of twee vruchten aangetroffen met beginnend rot. Van één monster werd bij de uiterlijke k\-laliteitsbeoordeling geconcludeerd dat het vermoedelijk uit mandarijnen bestond. De monsters varieerden onderling nogal in gewicht. De lichtste sinaasappel woog 138 gram en de zwaarste 360 gram. Alhoewel ook in de diameter een behoorlijke variatie werd

6 -2- gevonden voldeed die wel bij alle monsters aan de minimumnorm van het Produktschap voor Groente en Fruit (PGF). De hoeveelheid schil bedroeg gemiddeld 24 % van het gewicht; de hoeveelheid perssap 57% (ruim 20% meer dan de PGF-norm). Bij vijf van de 30 monsters zijn pitten aangetroffen. Het monster dat vermoedelijk uit mandarijnen bestond week zowel in hoeveelheid schil als in hoeveelheid sap en aantal pitten af van de overige monsters. Bijna alle monsters hadden een suikergehalte dat iets boven de genoemde waarde in de voedingsmiddelentabel ligt. Het gehalte aan vitamine C daarentegen lag bij de onderzochte monsters iets onder de waarde uit die tabel. De gehalten aan bestrijdingsmiddelen lagen vaak onder de bepalingsgrens. Zowel bifenyl als benomyl werden slechts fifinmaal gevonden. o-fenylfenol en thiabendazol zijn beide in ongeveer de helft van de monsters aangetoond. De gevonden gehalten lagen ver onder de waarden die volgens de bestrijdingsmiddelenwet zijn toegestaan. 4 CONCLUSIE Ondanks een aantal lichte gebreken qua kleur, beschadigingen en stevigheid \-las de uiterlijke kwaliteit van de monsters net voldoende tot heel goed. De monsters varieerden nogal in gewicht en diameter; daarentegen zat er nauwelijks variatie in schil en perssap, suiker en vitamine C-gehalte. De diameter en de hoeveelheid sap waren bij alle monsters groter dan de betreffende produktschapsnormen. Het suikergehalte lag gemiddeld iets boven de richtwaarde uit de voedingsmiddelentabel; het gehalte aan vitamine C er iets onder. Bij ongeveer de helft van de onderzochte monsters zijn o-fenylfenol en thiabendazol gevonden. Bifenyl en benomyl zijn bij slechts fin monster aangetroffen. In alle gevallen ging het om gehalten die ver onder de toegelaten gehalten liggen.

7 -3-5 PUBLICATIE IN KOOPKRACHT In maart 1988 heeft Kansurnenten Kontakt, mede op basis van dit onderzoek, een artikel gepubliceerd in het blad Koopkracht met als titel: "Absurde prijsverschillen bij sinaasappels" (Bijlage B). Kansurnenten Kontakt heeft, zo blijkt uit het artikel, nogal uiteenlopende prijzen geconstateerd. Het merkt op dat de kwaliteit niet erg prijsbepalend is geweest. Bij de conclusie over het voorkomen van bestrijdingsmiddelen dient te worden opgemerkt dat de bij het onderzoek gevonden gehalten ver onder de toegelaten waarden liggen. Naar aanleiding van deze publikatie is ook in een landelijk dagblad een artikel over dit onderzoek verschenen (Bijlage C). r8833 Dr/IH

8 IJijlage A Kansurnenten Kontakt t.a.v. de heer ir M. Schuttelaar Sweelinckplein GS ' s-gravenhage J, J,M, Driessen/dr H. Herstel diverse Onderzoek naar de kwaliteit van sinaasappelen. Pr. nr Hierbij doe ik u de resultaten toekomen van het onderzoek naar de kwaliteit van sinaasappelen, alsmede de bij de monsters behorende monsterbriefjes. De rapportage is als volgt ingedeeld: 1. Inleiding 2. Methoden van onderzoek 3. Onderzoekresultaten Over de resultaten van het onderzoek zijn wij gaarne bereid met u van gedachten te wissel en. De directeur, ir G. S. Roosje cc. VKA, t.a.v. de heer ir A.J.A. van Reijen Dr/NM

9 RIJ KS-KWALITEITSI NSTITUUT VOOR LAND- EN TUINBOUWPRODUKTEN WAGENINGEN Bijlage bij brief 0174 d.d Inleiding Conform de gemaakte afspraken zijn in december monsters sinaasappelen onderzocht op de volgende aspecten: uiterlijke kwaliteit, gewicht, diameter, hoeveelheid schil, hoeveelheid sap, aantal pitten en suiker. Van de 30 monsters zijn er 6 onderzocht op het gehalte aan vitamine C en 15 op de bestrijdingsmiddelen bifenyl, o fenylfenol, benomyl en thiabendazol. De monsters bestonden doorgaans uit 20 sinaasappelen. Voor het onderzoek naar de uiterlijke kwaliteit zijn 15 exemplaren gebruikt, voor de vaststelling van het gewicht 20, voor de hoeveelheid schil, de hoeveelheid sap, het aantal pitten en het suikergehalte 10 en voor de overige aspecten 5. In tabel 1 wordt een overzicht gegeven van de aanduiding en herkomst van de monsters. De monsters 5, 7, 9 en 17 zijn, na overleg met Kansurnenten Kontakt, niet onderzocht. 2 Methoden van onderzoek 2.1 Uiterlijke kwaliteit Bij de beoordeling van de uiterlijke kwaliteit is gebruik gemaakt van bijlage 19 van Verordening PGF 1977 Kwaliteitsvoorschriften Groenten en Fruit. Hierbij zijn 15 sinaasappels beoordeeld op kleur, beschadigingen, stevigheid, rijpheid en aanwezig rot. Volgens onderstaand puntensysteem is voor ieder aspect een waardering gegeven. Puntensysteem: Waardering Omschrijving slecht onvoldoende net voldoende goed uitstekend De 15 verkregen waarden zijn vervolgens gemiddeld. Per monster is tevens een algemene indruk gegeven Suiker In het sap is m.b.v. een Abbe-refractometer het suikergehalte bepaald, uitgedrukt als percentage saccharose

10 Vitamine C Intern analysevoorschrift A Bestrijdingsmiddelen De bestrijdingsmiddelen zijn bepaald op de schil, na scheiding van het vruchtvlees en daarna omgerekend naar produkt Bifenyl en o-fenylfenol Ware(n)-Chemicus 8(1978) Benomyl en thiabendazol Intern analysevoorschrift A Onderzoeksresultaten De resultaten zijn weergegeven in de tabellen 2, 3 en 4. In tabel 2 is een overzicht gegeven per monster van het gemiddelde gewicht, de gemiddelde diameter en de resultaten van de uiterlijke kwaliteitsbeoordeling. De gemiddelde diameter voldoet in alle gevallen aan de minimumeis van 53 mm. De beoordeling van de kleur, beschadigingen, stevigheid en rijpheid heeft bij 2 monsters (KK-nrs. 15 en 24) een gering aantal onvoldoendes opgeleverd (max. 3). Opgemerkt zij, dat monster 24 vermoedelijk uit mandarijnen bestaat. Bij 17 monsters is bij maximaal 2 sinaasappelen rot aangetroffen. Bij 8 monsters ging het om een geringe aantasting; bij de overige 9 om veel rot. De algemene indruk is gebaseerd op de besproken aspecten, alsmede op variaties in vorm en diameter. De monsters 6, 15 en 24 scoren duidelijk minder dan de overige. Bij de opmerkingen is aangegeven wat daar de redenen van zijn. In tabel 3 zijn het schilgewicht en het perssapgewicht, beide gerelateerd aan het gewicht van 10 sinaasappelen en het aantal pitten van die 10 exemplaren, vermeld. Uit het relatieve schilgewicht blijkt, dat ca. een kwart van de sinaasappel bestaat uit schil. Het schilgewicht is verkregen na persen en correctie voor de aan de schil achterblijvende vezels

11 - 3 - Het relatieve perssapgewicht voldoet in alle gevallen aan de minimumeisen. Bij 5 monsters zijn pitten aangetroffen; bij de monsters 24 en 33 opvallend veel. Tabel 4 geeft een overzicht van de gevonden gehalten aan suiker, vitamine C en bestrijdingsm~ddelen. Het suikergehalte is bij nagenoeg alle monsters gelijk aan of hoger dan het in de voedingsmiddelentabel aangegeven koolhydraatgehalte (10 gram/100 gram eetbaar gedeelte). Het gevonden gehalte aan vitamine C is echter wat lager dan de waarde uit de voedingsmiddelentabel (50 mg/100 gram). De gehalten aan bestijdingsmiddelen zijn alle veel lager dan de tolerantie. Die bedraagt nl. voor bifenyl 70 mg/kg produkt, voor o-fenylfenol 12 mg/kg produkt, voor benomyl, bepaald als carbendazim 4 rog/kg produkt en voor thiabendazol 6 mg/kg produkt Dr/NN

12 - 4 - Tabel 1 Monstergegevens KK nummer RIKILT nummer Aanduiding Herkomst 7/ Navelina's Navelina's Oude Raaf Clementines Navels Clementines Navelines Clementines Navels "Super Navels" Oude Raaf Navels Navelina's Navels Navel Navels Valenela's Salistianas Navels Navel Navel? Navel Navel Navels Valene ia Navelines Navelinas Navels Diphenil Navels ' Klap, Den Haag AH, Den Haag Paap, Den Haag Paap, Den Haag Jansen, Uen Haag p, v.d. Gugten, Den Haag niet bekend, Den Haag A. Heeringa en zn., Den Haag De Zon, Den Haag Ruttens Groentewinkel, Den Haag Friedus Kriege, Den Haag "Ricus" Groente en Fruit, Den Haag niet bekend, Den Haag "Groente, Fruit en Coca-cola", Den Haag J.L. Klingeman Buurt Super Verwey, Den Haag c 1000 Marktkoophof, Den Haag Marktkoophof, Uen Haag Dagmarkt, Den Haag niet bekend, Den Haag niet bekend, Den Haag Jac. Hermans Profimarkt Van Niet Verswinkel, Den Haag UGLU ISI, Den Haag HAZAR, Den Haag Vossers, Wageningen Vossers, Wageningen EDAH, Wageningen EDAH, Wageningen Centra Mostert, Wageningen Van Brakel, Wageningen Centra Tarthorst, Wageningen Wessels, Wageningen Dr/HH

13 - 5 - Tabel 2 Gemiddeld gewicht, gemiddelde diameter en uiterlijke kwaliteit. KK Gemiddeld Gemiddeld Uiterli~ke Kwaliteit (3) nr. gewicht (1) diameter (2) Kleur/ Stevigheid/ (_gram) ( mm) beschadig i~ Rijpheid Ro t Al &emene indruk Opmerkingen ,7 4,3 5 iets minder dan ,0 4, ,0 4, I ,0 4,0 4,7 iets minder dan ,4 I 3,9 4,7 3 erg kleurongelijk; veel beschadigingen I ,4 I 4, ,0 4,1 4,7 iets meer dan ,2 4,2 4,5 iets meer dan ,5 4,3 5 ruim ,2 4,2 4,7 iets minder dan ,2 4,2 4,7 iets minder dan ,6 4,1 4,7 3 erg kleurongelijk; veel beschadigingen ,3 4,0 4, ,0 4,2 4,9 iets minder dan ,0 4,4 4,9 iets meer dan ,2 4,1 4,9 iets meer dan ,4 4,5 4,8 ruim ,1 3,9 5 iets meer dan ,3 3, 7 5 iets meer dan ,8 3,2 4,8 3 vermoedelijk mandarijnen ,6 4,4 4,7 ruim ,2 3,7 5 iets meer dan ,5 3,9 5 ruim ,1 3, 9 5 iets meer dan , 2 4,0 5 iets meer dan ,3 4,0 5 iets meer dan ,3 4,0 5 4 nogal wat variatie in diame t e r ,3 4,4 4,9 iets meer dan ,9 4,0 4,9 iets minder dan , 1 4,1 4, I (1) gebaseerd op 20 sinaasappelen; (2) gebaseerd op 5 sinaasappelen); (3) gebaseerd op 15 sinaasappelen

14 - 6 - Ta bel 3 Gewicht, hoeveelheid schil, hoeveel perssap en aantal pitten van 10 sinaasappelen. KK Gewicht Hoeveelheid Hoeveelheid Aantal pitten nummer 10 sinaas- schil perssap appelen (%) (%)

15 Tabel 4 Gehalte aan suiker, vitamine ~ en de bestrijdingsmiddelen bifenyl, o-fenylfenol, benomyl en thiabendazol. KK Suiker Vitamine C Bestrijdingsmiddelen (1) nummer (als % saccharose) (mg/100 gram) Bifenyl o-fenylfenol Benomyl (2) Thiabendazol (mg/kg produkt) (mg/kg produkt) (mg/kg produkt (~/kg produkt) 1 11, ,5 <0,5 0,2 <0,1 3 11,4 <0,5 0,1 <0,1 4 11,3 <0,5 <0,05 <0,1 6 11,4 8 10, , , ,4 <0,5 <0,05 <0, , ,7 <0,5 <0,05 <0, , ,0 <0,5 <0,05 <0, , ,9 <0,5 <0,05 <0, ,1 <0,5 0,6 <0,1 21 9,9 <0,5 0,4 0, , , , ,9 <0,5 <0,05 <0, ,7 <0,5 <0,05 <0, , , ,7 <0,5 0,5 <0, ,7 <0,5 0,5 <0, , '7 <0,5 <0,05 <0, ,4 9,1 0,2 <0, ,4 43 (1) Bepalingsgrens voor bifenyl 0,5 mg/kg, voor o-fenylfenol 0,05 mg/kg, voor benomyl, mg/kg en voor thiabendazol 0,1 mg/kg. Recovery voor bifenyl 93%, voor o-fenylfenol als carbendazim 80% en voor thiabendazol 83%. (2) Bepaald als carbendazim. <0, 1 0,7 0,2 <0,1 0,4 <0,1 <0,1 0,2 0,3 0,2 0,1 0,5 <0,1 <0,1 <0,1 bepaald als carbendazim 0,1 75%, voor benomyl, bepaald

16 ....,... Sl'\aaSai>Pel's'leisçlilllen'abs"ré};"eelln p"i\1& Bll 11en eindoirzoek "an Konsumento;n Kontaki ko!\\ie \ie goeèi\<oo\lsl!l"k\lol-1,~3 ~n de duurste t 5,72;otwe1 drie en een half \(eei %0.duu Meestal l<lillle nler.eens goed. beoordelen ofle duur uit bent.., ~-. Op d'e'onderzoç!lte Sln~asappels'I\Wall:i.eJ\."aa~ bestrijdingsmiddel!'..., ;~ 6;:" "oor%orider. dal dat was aangege'len. verder.c;onstateerden de onèlerzoe. 1\ers no!lal wiitrot;. :... ' '.. ' ~...., :,., :,.' pagin a~18... "' pagiqa 20.!..... pagina 23 : I,.!~ paglna.24., j -- pagina 26:

17 zijn navelsinaasappels. Oe Navelina, een soort vroege navelsinaasappel, wordt steeds populairder. Voorts zijn er de gewone navels en de "oudere" rassen zoals de Valencia en de late Salustiana. In de winkel moet duidelijk aangegeven zijn tot welk ras de sinaasappels behoren en waar ze vandaan komen. Daarmee Is het tegenwoordig beter gesteld dan een aantal jaren geleden, zo blijkt uit het onderzoek van KK. Van de ingekochte sinaasappels was nu steeds het land van herkomst aangegegeven. Met het ras zijn er nog de nodige problemen. Wij kregen vier keer mandarijnen in plaats van handsinaasappels. Acht keer wist de. verkoper niet welk soort sinaasappels hij verkocht. Onderzoek Wij kochten begin december 29 partijen van twintig sinaasappels in, bij superr kt en groenteboer. Bij het onderzoek is yekeken naar uiterlijk, gewicht, hoeveelheid sap, suiker- en vitamine C-gehalte.Bij de uiterlijke beoordeling ging het om kleur, stevigheid, rijpheid, beschadigingen en waarneembaar rot. Het Produktschap voor Groente en Fruit heeft een aantal eisen vastgelegd waar sinaasappels aan moeten voldoen.ais we de partijen van het onderzoek daarmee vergelijken, waren ze gemiddeld allemaal inorde Twee groentewinkels verkochten navelsinaasappels waarvan het nodige op het uiterlijk (kleur en beschadigingen) viel aan te merken. '. Volgens de normen van het Produkt schap is er gemiddeld geen reden tot klagen over het optreden van rot bij sinaasappels.. Maar wij kwamen toch gekke dingen te- Q.In 16 van de 29 partijen is bij één of twee sinaasappels rot geconstateerd. Bij de helft van die gevallen ging het om beginnend rot, bij de andere helft was er sprake van flinke rot. Je kunt ook zeggen dat je bij aankoop van 15 sinaasappels vijftig procent kans hebt dat ze allemaal goed te eten zijn. Je hebt dus ook vijftig procent kans op een partij met 1 of 2 meer of minder rotte exemplaren. Dat is kwalijk en vooral te wijten aan de verkoper. Oe gemiddelde (winter)sinaasappel weegt 208 gram. Daarvan is 50 gram schil (24%). Wat je ervan kunt eten weegt dus 158 gram. Uit die 158 gram kun je 119 gram sap persen (57% van de totale sinaasappel). Oe verschillen tussen de onderzochte soorten zijn niet groot als het gaat om de percentages schil en sap. Hooguit een paar procentjes. Oe hoeveelheid sap was gemiddeld twintig pröcent meer dan het Produktschap. ~.. '. als minimumnorm (35%) stelt. We troffen wel enorme verschillen aan bij het gewicht van het fruit. Oe lichtste partij die wij Inkochten woog gemiddeld nog geen anderhalf ons per sinaasappel. Oe zwaarste was gemiddeld bijna twee en een half keer zo zwaar. Oe diameter van de sinaasappels was In alle gevallen groter dan de eisen van het Produktschap voorschrijven (53 mm). Oe meeste sinaasappels waren ruim zeven centimeter doorsnee. Als ze iets groter of kleiner zijn,'scheelt dat meteen behoorlijk in gewicht.' Sinaasappeltjes van 6,5 centimeter bijvoorbeeld, wogen zo'n 140 gram, een partij navels van gemid deld 9 centimeter spande met 360 gram veruit de kroon. Je kunt ondanks de verschillen in grootte vaak moeilijk zien of sinaasappels goedkoop of duur zijn. Oe ene winkel verkoopt ze namelijk per stuk, de andere per kilo. Wij hebben alle Ingekochte partijen omgerekend na~r kiloprijzen. Absurde ver-. schillen noteerden we. Oe laagste prijs die we betaalden was I 1,63, de hoogste. 1 5,72. Anders gezegd: een sinaasappeltje van twee ons kan dus ruim dertig cent kosten, maar ook meer dan I 1,1 0. Zulke verschillen zijn natuurlijk niet normaal. Te,. meer niet als je beseft dat het niets met de kwaliteit te maken heeft.zo kunnen grote "dure" sinaasappels omgerekend per kilo vaak juist goedkoop zijn. Sinaasappels zouden dan ook altijd per kilo moeten wqrden aangeboden, zodat je meteen kan zien hoeduur je uit bent. Vitamine C en suiker Een gemiddelde sinaasappel bestaat voor 11 procent uit suiker (de schil niet meegerekend). Een sinaasappel van twee ons bevat ongeveer 17 gram. Dat zijn drie klontjes. Oe sinaasappels verschillen onderling ook niet veel op dit punt. In sinaasappels zit ongeveer evenveel suiker als in appels, peren, abrikozen, ananas, bosbessen en pruimen. Beduidend minder suiker bevatten aardbeien, bramen, frambozen, rode bessen en gra pefruits: circa vijf procent. Citroenen bestaan slechts voor drie procent uit suiker. In fruit zit vitamine B, maar vooral vitamine C. Oe onderzochte sinaasappels bevatten 41 tot 49 miligram vitamine C per ONDERZOEK SINAASAPPELEN Ru PriJ per kilo lo gulden a Boeveelheld Boeveelheld Suiker achllln% peraup In% In% van-tol gem. vao-tol gom. vao-tot gam. va o-tot gom. - Navel 13x 1,99 4,53 2, Navolino's 8x 1,75-5,72 3, Divers' 8x 1,63-4,72 2, Totaal 29x 1,63-5,72 2, Ral Gewkhl per a luk In grammen Uller11jk kwallltlt volgent Ptoduk1achop Groenten en Frult k~urlbtacho- alevlghokll totul opmtrvan-tot gam. dlglng rijpheld kingen Navel 13x matig-zoor goed goed goed Navelino's 8x 1n goed goed goed Divers' a x goed goed goed Tolaal 29x goed goed goed 2 x m atig ; kleur erg ongelijk, veel beschadiging Divers: Salustiana en niet aangagoven rassen uit Spanje, Braziliê (1 x) en Argentlniê (2x)

18 1 0( am eetbaar gedeelte. Omgerekend levert een gemiddeld sinaasappeltje 70 mg vitamine C. Dat is meteen voldoende voor je dagelijkse portie. In zwarte bessen zit drie keer zo veel vitamine C als in sinaasappels. Andere citrusvruchten, aardbeien en ananas zijn wat vitamine C gehalte be1reft vergelijkbaar met sinaasappels. Bestrijdingsmiddelen Op sinaasappels en ander citrusfruit komen vaak schimmelbestrijdingsmiddelen voor. Dat kan gebeuren door onderdompeling in een bad, of doordat de container of laadruimte van een schip dat het fruit vervoert met een bestrijdingsmiddel is behandeld., Het gaat hierbij om middelen als Bifenyl (E-230), 0-fenylfenol (E-231 ), Benomyl en Thiabendazool (E-233). Bestrijdingsmiddelen moet je natuurlijk niet te veel binnenkrijgen. Bifenyl, 0-fenylfenol en Benomyl dringen I I door in de schil. Met wassen krijg je ze er niet uit. Het is niet waarschijnlijk dat ze doordringen in het sap van de sinaasappels. Thiabendazool is in water oplosbaar; wassen kan. bij deze stof iets schelen.. ' 1 ' Bij het onderzoek zijn vijftien partijen sinaasappels gecontroleerd op de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen. Op elf daarvan kwamen we het spul tegen. We vonden vooral 0-fenylfenol en Thiabendazool. Er zat ongeveer tien tot twintig keer zo weinig in als volgens de Bestrijdingsmiddelenwet is toegestaan. Eén monster bevatte vrij veel Bifenyl. Er stond, in het Duits, een waarschuwing op. Onze oosterburen geven vaker aan of er bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt. Dat is prettig, wantdan weetje of je de schil van het fruit kunt gebruiken voor het maken van marmelade, cake en voor garnering bij cocktails en maaltijden. Voor de detailhandel wordt het in ons land wel aangegeven, maar de consument mag het hier zelf uitzoeken. Dat is een kwalijke zaak. KK zal er bij de overheid voor pleiten dat er een verplichting komt de consument hierover te informeren. Conclusie Sinaasappels verschillen enorm in prijs, zonder dat kwaliteit daarbij een rol speelt. Doordat ze vaak per stuk worden verkocht, merkt de consument dit niet. De meeste sinaasappels zien er goed uit. Maar als je vijftien sinaasappels koopt heb je een kans van vijflig procent dat er één of twee meer of minder rotte exemplaren tussen zitten. Een sinaasappel eten is genoeg om je dagelijkse portie vitamine C binnen te krijgen. In de schil van een sinaasappel komen vaak schadelijke bestrijdingsmiddelen voor, zonder dat je dat op een etiketje kunt lezen. :

19 Bi j l age C 'Absurd' prijsverschil fruit ll Konsumenten Kontakt: 'Aanduiding per kilo verplicht stellen' e'_.f Van onze redactie economie per kilogram som~ minder dan dingsmiddelen aangeven, vindt de AMSTERDAM- Sinaasappels van de 'goedkope' kleintjes'', aldus KK. organisatie... Zij weten of hun pro zelfde kwaliteit zijn in de ene winkel De organisatie kocht 29 partijen van dukten er mee behandeld zijn." soms wel drieênhalf keer zo duur als In de andere. Deze 'absurde' prijs verschillen constateert Konsumen ten Kontakt (KK) in een onderzoek naar prijs en kwaliteit van sinaasap pelen in Nederland. Sinaasappelen zijn per stuk te koop en soms per kilogram. De consu mentenorganisatie pleit voor een prijsaanduiding per kilogram, het geen bij verpakte waren al verplicht is... Voor de consument is meestal volstrekt on~uidel ijk wat hij voor zijn geld krijgt. Grot.e 'dure' soorten kosten omgerekend naar de prijs twintig sinaasappelen bij super markten en groenteboeren. De laag steprijs (per kilogram) was 1,63 gul den, de hoogste 5,72. De kwaliteit van de partijen was gelijk. Super _markten bleken gemiddeld. niet goedkoper dan groenteboeren. De helft van de partijen zijn onder zocht op bestrijdingsmiddelen. Bij twee op de drie sinaasappelen kwa men ze voor, maar niet meer dan wettelijk is toegestaan. Toch raadt KK consumptie van de schil, bijvoor beeld in marmelade of c ake, af. Win keliers moeten - net als in Duits land - de aanwezigheid van bestrij Het Produktschap voor groe!lte en fruit heeft geen verklaring voor het uiteenlopen van de prijzen...dat komt ook bij andere soorten frui t en groente voor. Soms weet je niet wat je ziet. Ik kan mij voorstellen dat de manier van prijzen ondoorzichtig is voor de consument. Wij doen er echter niets aan, dat moet de han del zelf regelen. Maar als de roep van de consument duidelijk is, komt de branche er vast wel mee. Dan wordt het een verkoopargument", zegt een woordvoerder van het Pro duktschap.