Praktische opdracht Scheikunde Bepaling vitamine C
|
|
- Janne Vink
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Praktische opdracht Scheikunde Bepaling vitamine C Praktische-opdracht door een scholier 1427 woorden 26 augustus ,5 288 keer beoordeeld Vak Scheikunde Hoofdstuk 1 INLEIDING We doen onze praktische opdracht over de bepaling van het vitamine C gehalte in verschillende verse vruchtensappen. We hebben dit onderwerp gekozen, omdat we nieuwsgierig waren naar de uitslag en omdat het onderwerp dichtbij het dagelijks leven staat. We hebben de volgende vruchten gebruikt: Sinaasappel Grapefruit Druiven Ananas Deze vruchten hebben we niet alleen op de dag van het practicum uitgeperst, maar ook hebben we sinaasappelsap en grapefruitsap van een dag oud gebruikt. Hiermee konden we het verschil aantonen tussen de hoeveelheid vitamine C in vers ten opzichte van niet vers vruchtensap. Onderzoeksvraag: Hoe hoog is het vitamine C gehalte in de verschillende soorten vruchtensappen? Hoe zijn de verschillen in vitamine C gehaltes te verklaren? Is er verschil tussen de hoeveelheid vitamine C in versgeperst vruchtensap en vruchtensap dat al een dag heeft gestaan? Hypothese: We verwachten dat in sinaasappelsap de meeste vitamine C zit en we verwachten dat in druivensap het minste vitamine C zit. Hoofdstuk 2 THEORIE Vitamine C wordt op veel plaatsen in het lichaam aangetroffen en is erg belangrijk voor het lichaam. Het speelt een rol bij onze afweer tegen ziektes en bij het maken van enkele hormonen. Vitamine C is ook Pagina 1 van 7
2 werkzaam als antioxidant. Een antioxidant vangt sterke reactieve chemische verbindingen, die leiden tot DNA schade en dus kanker kunnen veroorzaken en medeveroorzakers van dichtslibbende kransslagaders, in de lichaamscellen weg en repareert beschadigde cellen. Hierdoor speelt vitamine C een belangrijke rol bij het voorkomen van hart- en vaatziekten en kanker. Veel planten en dieren kunnen zelf vitamine C aanmaken, maar cavia s, mensapen en mensen kunnen dit niet. Voor onze dagelijkse behoefte aan vitamine C zijn we dan ook afhankelijk van groenten en fruit. Het gehalte aan vitamine C van verschillende soorten groente en fruit kan erg verschillen. Vitamine C is de veelgebruikte naam voor ascorbinezuur. De molecuulformule hiervan is C6H8O6. Hierboven staat de structuurformule van ascorbinezuur. De molaire massa van ascorbinezuur is 176,1 g/mol. Om het vitamine C gehalte te bepalen, kun je een titratie uitvoeren met behulp van een kaliumjodaat-oplossing, in de aanwezigheid van een zwavelzuur en een kaliumjodide-oplossing. Als indicator gebruiken wij een zetmeeloplossing. Jodaat reageert met jodide tot jood: IO3- (aq) + 5I- (aq) + 6H+ (aq) => 3I2 (aq) + 3H2O (l) Het ontstane jood reageert vervolgens met ascorbinezuur: C6H8O6 (aq) + I2 (aq) => C6H6O6 + 2H+ + 2I- Als er vitamine C aanwezig is kan er dus geen jood aanwezig blijven. Als het vitamine C op is wordt I2 niet meer omgezet naar I-. Door de blijvende aanwezigheid van jood kleurt de indicator zetmeel blauw. Tabel 1 Vrucht Latijnse naam mg vitamine C/ 100 gram Ananas Ananus comosus 15 Citroensap Citrus limon 46 Druif Vitis vinifera 11 Grapefruit Citrus paradisi 34 Limoensap Citrus aurantifolia 29 Mandarijn Citrus reticulata 31 Sinaasappel Citrus sinensis 53 Bron: Uit tabel 1 blijkt dat grapefruit en sinaasappel dezelfde soort zijn. Ze behoren allebei tot de familie citrus. Hieruit blijkt ook dat citrusvruchten ongeveer eenzelfde hoeveelheid vitamine C bevatten. Hoofdstuk 3 MATERIAAL Persen Citruspers Voor het uitpersen van de sinaasappel, grapefruit en ananas. Pagina 2 van 7
3 Knoflookpers Voor het uitpersen van de druiven Titreren Buret In deze buret zat een kaliumjodaat-oplossing Erlenmeyer Hier zaten het vruchtensap, zwavelzuur, kaliumjodide-oplossing, de zetmeeloplossing en demiwater in. Maatcilinders om alles nauwkeurig af te meten. Weegschaal om de hoeveelheid vruchtensap af te wegen. Chemicaliën Vruchtensappen Zwavelzuur (2M) Kaliumjodide-oplossing (2M) Kaliumjodaatoplossing (0,03M) Zetmeeloplossing Hoofdstuk 4 METHODE Voorbereiding Als eerst hebben we het vruchtensap geperst en in een erlenmeyer gegoten. Hiervan hebben we vervolgens 50 gram afgewogen. Daarna hebben we 150 ml demiwater toegevoegd om het sap te verdunnen. Toen hebben we 3 ml zwavelzuuroplossing, 2 ml kaliumjodide en 1 ml zetmeeloplossing bij het verdunde vruchtensap toegevoegd. Tenslotte hebben we de buret gevuld met de kaliumjodaatoplossing. Titreren We hebben net zo lang getitreerd totdat de verkleuring blijvend was. Elke vruchtensap hebben wij minstens twee keer getitreerd, vanwege de meetonnauwkeurigheid. Hoofdstuk 5 MEETRESULTATEN In tabel 2 staan de resultaten van de titratie. Het aantal ml is de hoeveelheid kaliumjodaatoplossing die we hebben getitreerd. Het aantal gram is de hoeveelheid vruchtensap. Tabel 2 Vruchtensappen 1e keer 2e keer Sinaasappel 2,01 ml/50,03 gram 2,04 ml/50,26 gram Sinaasappel oud 1,66 ml/49,70 gram 1.58 ml/49,61 gram Grapefruit 1,53 ml/50,00 gram 1,53 ml/50,03 gram Grapefruit oud 1,51 ml/50,23 gram Druiven 0,05 ml/49,77 gram 0,07 ml/49,95 gram Pagina 3 van 7
4 Ananas 2,67 ml/49,28 gram 2,17 ml/49,65 gram Uitleg bij meetresultaten. Om het verschil aan te tonen tussen oude en versgeperste sappen hebben we alleen sinaasappel en grapefruit gebruikt. We denken dat we aan deze gegevens genoeg hebben om een conclusie te formuleren. We waren van plan om elke vruchtensap twee keer te titreren, maar dit was niet altijd mogelijk vanwege de beperkte hoeveelheid sap dat we tot onze beschikking hadden. Bij grapefruit oud hebben we maar één meetresultaat, omdat de tweede titratie was mislukt. Het verschil van de meetresultaten bij ananas is redelijk groot, maar we hadden niet genoeg sap meer om nog een keer te titreren. Hoofdstuk 6 UITWERKING In de tabel 3 is de uitwerking te zien van onze meetresultaten. Onder de tabel staat nog de uitwerking van ananas, om te laten zien hoe we de berekeningen hebben uitgevoerd. Tabel 3 Vruchtensappen 1e keer mg/100g 2e keer mg/100g Gemiddelde mg/100g Sinaasappel Sinaasappel oud Grapefruit Grapefruit oud Druiven Ananas Grafiek 1 Algemene uitwerking Uit de theorie is gebleken dat kaliumjodaat en vitamine C 1:3 met elkaar reageren. Hieruit is ook gebleken dat de molaire massa van vitamine C 176,1 g/mol is. 1. Aantal ml IO3- x [IO3-] x 10-3= Aantal gebruikte mol IO3-2. Aantal gebruikte mol IO3- x 3 = Aantal mol vitamine C 3. Aantal mol Vitamine C omrekenen naar aantal gram 4. Aantal gram omrekenen naar procenten 5. aantal procent x 1000 = aantal mg/ 100g Voorbeeld: Ananas Uitwerking van de eerste meting 1. 2,67 x 0,03 x 10-3 = 8,01 x 10-5 mol IO3- Pagina 4 van 7
5 2. 8,01 x 10-5 x 3 = 2,4 x 10-4 mol I2 3. 2,4 x 10-4 x 176,1 = 4,2 x 10-2 gram in 49,28 gram 4. 4,2 x 10-2 / 49,28 x 100% = 0,086% 5. 0,086 x 1000 = 86 mg/100g Uitwerking van de tweede meting 1. 2,17 x 0,03 x 10-3 = 6,51 x 10-5 mol IO3-2. 6,51 x 10-5 x 3 = 1,95 x 10-4 mol I2 3. 1,95 x 10-4 x 176,1 = 3,44 x 10-2 gram in 49,65 gram 4. 3,44 x 10-2 / 49,65 x 100% = 0,069% 5. 0,069 x 1000 = 69 mg/100g Gemiddelde van de eerste en tweede meting (0, ,069) / 2= 0,078% = 78 mg/100g Hoofdstuk 7 CONCLUSIE Wat is het vitamine C gehalte in de verschillende soorten vruchtensappen? Uit tabel 4 blijkt dat in ananas het hoogste percentage vitamine C zit en in druiven het laagste percentage. Tabel 4 Vruchtensappen gemiddelde Sinaasappel 0,064% Sinaasappel oud 0,052% Grapefruit 0,049% Grapefruit oud 0,048% Druiven 0,0019% Ananas 0,078% Hoe is dit verschil te verklaren? Doordat grapefruit en sinaasappel tot dezelfde soort behoren, is hun vitamine C gehalte ook ongeveer hetzelfde. Ananas en druiven horen daarentegen allebei bij een andere soort. Wij denken dat het verschil tussen druiven en de andere drie vruchten te verklaren is door de dikte van de schil. Grapefruit, sinaasappel en ananas hebben alle drie een dikke schil en alle drie een hoog vitamine C percentage. Druiven hebben echter een dunne schil en een laag percentage vitamine C. Aangezien de stabiliteit van vitamine C afhangt van licht, kan het zo zijn dat de dikke schil beschermt tegen ligt. Daarnaast kan zuurstof ook leiden tot vitamine C afbraak, het kan zijn dat een dikke schil beter beschermt tegen zuurstof uit de lucht. Wij hebben op internet uitgebreid gezocht of deze bewering klopt, maar hier was niks over te vinden. Is er verschil tussen de hoeveelheid vitamine C in vers geperst vruchtensap en vruchtensap dat al een Pagina 5 van 7
6 dag heeft gestaan? Er is verschil tussen versgeperste sappen en sappen die al een dag hebben gestaan (zie tabel hieronder). Een deel van de vitamine C is geoxideerd bij vruchtensap die al een dag oud is. Dit is te zien in tabel 5. Tabel 5 Vruchtensappen 1e keer mg/100g 2e keer mg/100g Gemiddelde mg/100g Sinaasappel Sinaasappel oud Grapefruit Grapefruit oud Hypothese: We verwachten dat in sinaasappelsap de meeste vitamine C zit en we verwachten dat in druivensap het minste vitamine C zit. Deze hypothese is gedeeltelijk uitgekomen. In ananassap hebben wij de meeste vitamine C gevonden en in druivensap de minste. In sinaasappelsap zit iets minder vitamine C dan in ananassap. Hoofdstuk 8 DISCUSSIE Onze resultaten komen niet overeen met de theorie, wat te zien is in tabel 6. Tabel 6 Vruchtensappen Onze uitkomst (mg/100g) Theorie (mg/100g) Sinaasappel Grapefruit druiven ananas De theorie en onze uitkomst van sinaasappel en grapefruit komen wel redelijk overeen, maar druiven en ananas komen helemaal niet overeen. Dit kan komen door de meetfout, daarnaast kan het komen doordat niet in elk stuk fruit van dezelfde soort dezelfde hoeveelheid vitamine C zit. Je kunt dit onderzoek verbeteren door de proef vaker te herhalen, zodat het resultaat nauwkeuriger wordt. Ook maakt het uit of het wel het goede seizoen is voor het fruit en of ze zijn geteeld in een kas of op een plantage. Daarnaast kan je nog kijken hoe oud het fruit is, of het helemaal uit Spanje moet komen of gewoon uit Nederland. Het is bekend dat de bewaar- of transportomstandigheden invloed hebben op het vitamine C gehalte, met name temperatuur, licht en zuurstof. De laatste belangrijke factor kan zijn of de vruchten rijp zijn. Pagina 6 van 7
7 Hoofdstuk 10 BRONVERMELDING Links &hm action=http%3a%2f%2fwww%2evoedsel%2enet%2fvitmin%2fvitc%2ehtm Pagina 7 van 7
Proef Scheikunde Redoxtitratie Bepaling vitamine C in tabletten
Proef Scheikunde Redoxtitratie Bepaling vitamine C in tabletten Proef door een scholier 2025 woorden 19 maart 2010 6,2 112 keer beoordeeld Vak Scheikunde Verslag scheikunde Redoxtitratie Het vitamine c-gehalte
Nadere informatieBepaling van het vitamine C-gehalte
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs 07 October 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/34793 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieProef Scheikunde Joodconcentratie & reactiesnelheid
Proef Scheikunde Joodconcentratie & reactiesnelh Proef door een scholier 1517 woorden 6 oktober 2004 6,3 113 keer beoordeeld Vak Scheikunde Inhoud: Inling o Doel o Hypothese Theoretische achtergrond Benodigdheden
Nadere informatieUitwerkingen van de opgaven uit: BASISCHEMIE voor het MLO ISBN , 3 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 18 Oxidimetrie bladzijde 1
Hoofdstuk 18 Oxidimetrie bladzijde 1 Opgave 1 Bepaal met behulp van tabel II de reactie tussen kaliumpermanganaat in zuur milieu met: a Sn 2+ ionen MnO 4 + 8 H 3O + + 5 e Mn 2+ + 12 H 2O x 2 Sn 2+ Sn 4+
Nadere informatieVitamine C bepalen uit fruitsap
Vitamine C bepalen uit fruitsap 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we de gehalte vitamine C in fruitsap bepalen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Zuur-basetitratie : een titratietechniek
Nadere informatiebiologische werking van vitamine C
Bepalingen van het gehalte aan RIS-practica revisited 1 Jan Apotheker en Alex van den Berg Rijksuniversiteit Groningen De practica van het Research Instituut Schoolscheikunde (RIS) van de RuG zijn in de
Nadere informatieTITRATIES Een korte inleiding en voorbeelden voor het HAVO en VWO
TITRATIES Een korte inleiding en voorbeelden voor het HAVO en VWO versie juli 2017 WOORD VOORAF De in dit document besproken titratiemethoden vormen de basis van de diverse varianten die in de loop der
Nadere informatieBepaling van de exacte molariteit van ca. 0,1 M natronloog
Bepaling van de exacte molariteit van ca. 0,1 M natronloog Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs 02 October 2014 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/34903
Nadere informatieBepaling van het sulfietgehalte in wijn
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs 06 October 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/35560 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatiePraktische opdracht Scheikunde Waterstofcarbonaat in water
Praktische opdracht Scheikunde Waterstofcarbonaat in water Praktischeopdracht door I. 1848 woorden 3 mei 2013 4,3 27 keer beoordeeld Vak Scheikunde Inleiding Op een zonnige dag zit je op het strand. Je
Nadere informatieOpgave 1. Opgave 2. b En bij een verbruik van 10 ml? Dan wordt de procentuele onnauwkeurigheid 2 x zo groot: 0,03 / 20 x 100% = 0,3% Opgave 3
Hoofdstuk 13 Titratieberekeningen bladzijde 1 Opgave 1 Wat is het theoretisch eindpunt? Het theoretisch eindpunt is het titratievolume waarbij de bedoelde reactie precies is afgelopen. En wat is dan het
Nadere informatieChemische kinetiek Bepaling van de snelheidsconstante en de activeringsenergie voor de oxidatie van het jodide-ion door waterstofperoxide
Chemische kinetiek Bepaling van de snelheidsconstante en de activeringsenergie voor de oxidatie van het jodide-ion door waterstofperoxide Patrick Aeschlimann 8 februari 203 Samenvatting In onderstaand
Nadere informatieOefenopgaven TITRATIES
Oefenopgaven TITRATIES vwo ZUURBASE-TITRATIES OPGAVE 1 Tijdens een titratie wordt 10,00 ml 3,00 10-4 M zwavelzuur getitreerd met natronloog van onbekende molariteit. Er is 21,83 ml natronloog nodig om
Nadere informatieScheikunde verslag Reactiesnelheid van waterstofperoxide met jodide.
Scheikunde verslag Reactiesnelheid van waterstofperoxide met jodide. Namen: Maarten Kwak, Jan Agterhuis Vak: Scheikunde Leraar: VSP Datum: 29-02-2019 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Meetresultaten 1 Uitwerkingen
Nadere informatieProef Scheikunde Zure en basische schoonmaak middelen; pipet en buret; titreren
Proef Scheikunde Zure en basische schoonmaak middelen; pipet en buret; titreren Proef door een scholier 1617 woorden 10 maart 2003 5,1 74 keer beoordeeld Vak Scheikunde Zure en basische schoonmaak middelen
Nadere informatieBasisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media
Hoofdstuk 13 Redoxreacties bladzijde 1 Opgave 1 In de volgende halfreacties zijn de elektronen weggelaten. Zet zelf de elektronen erbij en vermeld of het deeltje geoxideerd of gereduceerd wordt. Links
Nadere informatiePotentiometrische bepaling van sulfide
Potentiometrische bepaling van sulfide mei 2008 Pagina 1 van 8 WAC/III/C/040 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN MATERIAAL... 3 5 REAGENTIA EN OPLOSSINGEN...
Nadere informatieBepaling van het stikstofgehalte van Pokon
Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs ; Jan Lutgerink 07 October 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/38173 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatiescheikunde bezem vwo 2016-I
WC-reinigers 5 maximumscore 3 Cl 2 + 4 OH 2 ClO + 2 H 2 O + 2 e Cl 2 voor de pijl en ClO na de pijl 1 OH voor de pijl en H 2 O na de pijl 1 elektronen na de pijl en juiste coëfficiënten 1 6 maximumscore
Nadere informatieBepaling van het gehalte natriumperboraat (peroxoboraat) in wasmiddelen
Bepaling van het gehalte natriumperboraat (peroxoboraat) in wasmiddelen Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs 25 February 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/44501
Nadere informatieOpdracht Scheikunde Scheikundige wereldreis en proefjes per continent
Opdracht Scheikunde Scheikundige wereldreis en proefjes per continent Opdracht door C. 1119 woorden 20 januari 2017 6,7 10 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Scheikunde overal De reis start in Veenendaal,
Nadere informatieProef Scheikunde Het suikergehalte in Cola en Cola Light bepalen
Proef Scheikunde Het suikergehalte in Cola en Cola Light bepalen Proef door een scholier 597 woorden 11 maart 24 5,6 22 keer beoordeeld Vak Scheikunde Proeven i.v.m. G.I.P. (suiker) Het suikergehalte in
Nadere informatieCoulometrische bepaling van het ascorbinezuurgehalte van vitamine C-tabletten
Coulometrische bepaling van het ascorbinezuurgehalte van vitamine C-tabletten Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs ; 06 October 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/38254
Nadere informatiePraktische opdracht Scheikunde Redoxreactie puntenslijper metalen
Praktische opdracht Scheikunde Redoxreactie puntenslijper metalen Praktische-opdracht door een scholier 1902 woorden 12 oktober 2008 6,3 10 keer beoordeeld Vak Scheikunde De truc van de verdwenen puntenslijper
Nadere informatiesmoothies en sappen - 0 -
smoothies en sappen - 0 - Smoothies & Sappen Door Serita. De recepten zijn recepten veelal geleend van internet, even als de plaatjes. Sommige van de recepten zijn top-secret V&D La place sappen. Ik zal
Nadere informatieRedoxreacties. Gegeven zijn de volgende reactievergelijkingen: Reactie 1: Pd Cl - 2- PdCl 4 Reactie 2: 2 Cu I - -
Redoxreacties 5vwo Opgave 1 Redox of niet? Gegeven zijn de volgende reactievergelijkingen: Reactie 1: Pd 2+ + 4 Cl - 2- PdCl 4 Reactie 2: 2 Cu 2+ + 5 I - - 2 CuI + I 3 Leg voor elk van beide reacties uit
Nadere informatieGratis. Gratis. recepten. recepten. lekkere gezonde. nummer 1 in gezondheid
IJS gezond 5 0 Gratis Gratis lekkere gezonde recepten recepten nummer Voorwoord Natuurlijk liggen de supermarkten vol met ijsjes in alle soorten en maten. Maar wat is er nu leuker dan zelf (water) ijsjes
Nadere informatieAntwoorden. 3 Leg uit dat er in het zout twee soorten ijzerionen aanwezig moeten zijn.
Antwoorden 1 Hoeveel protonen, elektronen en neutronen heeft een ion Fe 3+? 26 protonen, 23 elektronen, 30 neutronen 2 Geef de scheikundige namen van Fe 2 S 3 en FeCO 3. ijzer(iii)sulfide en ijzer(ii)carbonaat
Nadere informatieEindexamen scheikunde vwo II
Beoordelingsmodel aarverzorging maximumscore 3 Een juist antwoord kan er als volgt uitzien: N 2 2 2 N N 2 2 S de peptidebindingen juist getekend de zijketens juist getekend het begin van de structuurformule
Nadere informatieOEFENOPGAVEN MOLBEREKENINGEN
OEFENOPGAVEN MOLBEREKENINGEN * = voor VWO Salmiak, NH 4 Cl(s), kan gemaakt worden door waterstofchloride, HCl(g), te laten reageren met ammoniak, NH 3 (g) 01 Wat is de chemische naam voor salmiak? 02 Geef
Nadere informatie36 e Nationale Scheikundeolympiade
36 e Nationale Scheikundeolympiade YARA Sluiskil PRACTICUMTOETS correctievoorschrift dinsdag 9 juni 2015 Experiment 1 Bepaling van de hardheid van Zeeuws Vlaams leidingwater(40 punten) De volgende praktische
Nadere informatieSCHEIKUNDEOLYMPIADE 2019
SCHEIKUNDEOLYMPIADE 019 CORRECTIEMODEL VOORRONDE 1 af te nemen in de periode van 1 tot en met 5 januari 019 Deze voorronde bestaat uit 0 meerkeuzevragen verdeeld over 8 onderwerpen en 3 opgaven met in
Nadere informatieEindexamen scheikunde 1 vwo 2003-II
4 Antwoordmodel Etheen 1 Het juiste antwoord kan als volgt zijn weergegeven: 2 H 2 H 2 H 2 H 2 H H H H H H H H + 2H 2 2 H + H H H H H H H 2 voor de pijl 1 formule van glucose en het overgebleven fragment
Nadere informatieNATIONALE SCHEIKUNDEOLYMPIADE
NATIONALE SCHEIKUNDEOLYMPIADE CORRECTIEMODEL VOORRONDE 1 (de week van) woensdag 3 februari 2010 Deze voorronde bestaat uit 24 meerkeuzevragen verdeeld over 6 onderwerpen en 3 open vragen met in totaal
Nadere informatieWerkboek: Excursie Sonac Vuren. Docent: R. van Hemert
Werkboek: Excursie Sonac Vuren Namen: Datum Docent: R. van Hemert Inhoud Inleiding... 3 Productieproces... 3 Routebeschrijving... 4 Regels... 6 Voorschriften... 7 Deeltjesgrootteverdeling van beenderschroot....
Nadere informatieWat is de formule van het metaalchloride waarin M het symbool van het metaal voorstelt?
Chemie Vraag 1 5,0.10-4 mol van een metaalchloride wordt opgelost in water. Er is 60 ml van een 2,5.10-2 mol.l -1 zilvernitraatoplossing nodig om alle chlorideionen neer te slaan onder de vorm van zilverchloride.
Nadere informatieWat is de formule van het metaalchloride waarin M het symbool van het metaal voorstelt?
Chemie Vraag 1 5,0.10-4 mol van een metaalchloride wordt opgelost in water. Er is 60 ml van een 2,5.10-2 mol.l -1 zilvernitraatoplossing nodig om alle chlorideionen neer te slaan onder de vorm van zilverchloride.
Nadere informatieProef Natuurkunde Warmteafgifte weerstand
Proef Natuurkunde Warmteafgifte weerstand Proef door een scholier 1229 woorden 12 december 2003 5,7 31 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Inleiding Wij hebben ervoor gekozen om ons met onze natuurkunde EXO
Nadere informatieOpgaven zuurgraad (ph) berekenen. ph = -log [H + ] poh = -log [OH - ] [H + ] = 10 -ph [OH - ] = 10 -poh. ph = 14 poh poh = 14 ph ph + poh = 14
Opgaven zuurgraad (ph) berekenen Met behulp van deze formules dien je berekeningen te kunnen uitvoeren. Deze hoef je niet uit je hoofd te leren, maar je moet ze wel kunnen toepassen. Bij een toets zullen
Nadere informatiePresentatie versproducten
Presentatie versproducten Een goede presentatie bevordert de verkoop! Verkoop van A.G.F. kan vanuit een aantal invalshoeken bevorderd worden. Door: Betere presentatie Vakkundiger bediening Zelfbediening
Nadere informatieRekenen aan reacties (de mol)
Rekenen aan reacties (de mol) 1. Reactievergelijkingen oefenen: Scheikunde Deze opgaven zijn bedoeld voor diegenen die moeite hebben met rekenen aan reacties 1. Reactievergelijkingen http://www.nassau-sg.nl/scheikunde/tutorials/deeltjes/deeltjes.html
Nadere informatie2 Concentratie in oplossingen
2 Concentratie in oplossingen 2.1 Concentratiebegrippen gehalte Er zijn veel manieren om de samenstelling van een mengsel op te geven. De samenstelling van voedingsmiddelen staat op de verpakking vermeld.
Nadere informatieBepaling van het oxaalzuurgehalte van rabarber en spinazie
Bepaling van het oxaalzuurgehalte van rabarber en spinazie Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs ; Jan Lutgerink 22 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/38284
Nadere informatieProef Scheikunde PH-bepaling
Proef Scheikunde PH-bepaling Proef door een scholier 924 woorden 27 mei 2001 4,9 57 keer beoordeeld Vak Scheikunde Inleiding De opdracht voor de eerste module was een vaardigheidspracticum. In dit practicum
Nadere informatieEXAMEN VWO SCHEIKUNDE 1980, TWEEDE TIJDVAK, opgaven
EXAMEN VWO SCHEIKUNDE 1980, TWEEDE TIJDVAK, opgaven Jood en propanon 1980-II(I) Jood lost goed op in een oplossing van kaliumjodide in water. De verkregen oplossing noemt men joodwater. In zuur milieu
Nadere informatieWeet je het nog? Welke bewerking moet in afbeelding 21.1 langs elke pijl staan?
Hoofdstuk 21 Chemisch rekenen (4) bladzijde 1 Opgave 1 Weet je het nog? Welke bewerking moet in afbeelding 21.1 langs elke pijl staan? Opgave 2 We lossen op: 25,0 g NaCl in een maatkolf tot 100 ml. De
Nadere informatieOplossingen Scheikunde van 2001
www. Oplossingen Scheikunde van 2001 Disclaimer: Alle uitwerkingen zijn onder voorbehoud van eventuele fouten. Er is geen enkele aansprakelijkheid bij de auteur van deze documenten. Om deze vragen te kunnen
Nadere informatie10 Groene Smoothies Recepten
10 Groene Smoothies Recepten D e t o x e n t h u i s. n l Recept 1 Groene Smoothie met mango, ananas en banaan 100 gram mango 100 gram ananas Spoel eerst de verse in de blender toe samen met het water.
Nadere informatieModule analytische chemie
Module analytische chemie Bepaling sulfiet in wijn groep : 2CC Christof Adyns Dave Manhaeghe Niels Huygelier Bepaling sulfiet in wijn 1 INHOUD I. Vergelijking verschillende normen... 3 II. SOP... 3 II.1.
Nadere informatieDieetadvies bij zwangerschapsdiabetes
Dieetadvies bij zwangerschapsdiabetes Wat is zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes mellitus die tijdens de zwangerschap ontstaat. Als een vrouw deze
Nadere informatieAntwoorden Biologie Hoofdstuk 1: Stofwisseling
Antwoorden Biologie Hoofdstuk 1: Stofwisseling Antwoorden door een scholier 1478 woorden 16 februari 2009 5,6 56 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie voor jouw Havo 5 Hoofdstuk
Nadere informatie5 Water, het begrip ph
5 Water, het begrip ph 5.1 Water Waterstofchloride is een sterk zuur, het reageert als volgt met water: HCI(g) + H 2 0(I) Cl (aq) + H 3 O + (aq) z b Hierbij reageert water als base. Ammoniak is een zwakke
Nadere informatieEindexamen scheikunde pilot havo II
Beoordelingsmodel Papier en (afval)water 1 maximumscore 2 Voorbeelden van juiste antwoorden zijn: H... H C H H... H H H C H H... H C H H... H H H C H eerste H-brug juist getekend 1 tweede H-brug juist
Nadere informatie6 VWO EXTRA OPGAVEN + OEFENTENTAMENOPGAVEN SCHEIKUNDE 1 H4, H5, H7, H13 en H14
6 VWO EXTRA OPGAVEN + OEFENTENTAMENOPGAVEN SCHEIKUNDE 1 H4, H5, H7, H13 en H14 1. Bij de reactie tussen ijzer en chloor ontstaat ijzer(iii)chloride, FeCl 3. Men laat 111,7 gram ijzer reageren met voldoende
Nadere informatieExamen VWO. Scheikunde (oude stijl)
Scheikunde (oude stijl) Examen VW Voorbereidend Wetenschappelijk nderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 20 mei 13.30 16.30 uur 20 03 Voor dit examen zijn maximaal 68 punten te behalen; het examen bestaat uit 22 vragen.
Nadere informatieEn natuurwetenschappelijk onderzoek en het verslag daarvan (categorie 3)
En natuurwetenschappelijk onderzoek en het verslag daarvan (categorie 3) Bij een natuurwetenschappelijk onderzoek probeer je een verband te leggen tussen theorie en praktijk. De proef, het experiment,
Nadere informatieMalonzure diëthylester
EXAMEN SHEIKUNDE VWO 1979, TWEEDE TIJDVAK, opgaven Malonzure diëthylester 1979-II(I) De diëthylester van malonzuur (methaandicarbonzuur, propaandizuur) reageert met een oplossing van natriumethanolaat
Nadere informatieEXAMEN SCHEIKUNDE VWO 1983 EERSTE TIJDVAK opgaven
EXAMEN SCHEIKUNDE VWO 1983 EERSTE TIJDVAK opgaven Eliminatie 1983-I(I) Als uit een molecuul twee atomen of atoomgroepen worden verwijderd waarbij in het molecuul een meervoudige binding ontstaat, dan spreekt
Nadere informatiescheikunde bezem vwo 2016-I
Polyaspartaat 1 maximumscore 3 Ca 2+ + 2 HCO 3 CaCO 3 + H 2 O + CO 2 Ca 2+ en HCO 3 voor de pijl 1 CaCO 3, H 2 O en CO 2 na de pijl 1 juiste coëfficiënten 1 Opmerking Wanneer de vergelijking Ca 2+ + 2
Nadere informatieVerslag Biologie glucose aantonen in brood
Verslag Biologie glucose aantonen in brood Verslag door Joy'l 647 woorden 11 juni 2016 6,1 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Glucose aantonen in brood Gemaakt door: Joy L Derix
Nadere informatieOplosbaarheid van CO2 in water aantonen bij verschillende temperaturen 10 C 10 C
Oplosbaarheid van CO 2 in water aantonen bij verschillende temperaturen Materiaal: (Titratie) A - Statief + klemmen - Buret - Thermometer - Bekerglas 250 / 500ml - Ijs - Gedestilleerd water => 10 C - Fenolftaleïne
Nadere informatieDocentenhandleiding Koop je wat je denkt.
Docentenhandleiding Koop je wat je denkt. Inhoudsopgave: Algemeen 2 Aanwijzingen bij de proeven Surimi in krabsalade 3 Azijnzuur in natuurazijn 5 Dit boekje is tot stand gekomen onder leiding van Stichting
Nadere informatieZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO
ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO versie december 2014 INHOUDSOPGAVE 1. Vooraf 2. Wat is een buffer? 3. Hoe werkt een buffer? 4. Geconjugeerd zuur/base-paar 5. De ph van een buffer De volgende
Nadere informatieJe kunt de ph van een oplossing meten met een ph-meter, met universeelindicatorpapier of met behulp van zuur-base-indicatoren.
Boekverslag door Merel 797 woorden 22 januari 2017 6.9 14 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal Zie de bijlage voor de grafiek en alle tabellen. H8 Zuren en en Basen Chemie Overal 8.2 De
Nadere informatieOEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO
OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO Gesloten vragen 1. Carolien wil de zuurgraad van een oplossing onderzoeken met twee verschillende zuur-baseindicatoren en neemt hierbij het volgende waar: I de oplossing
Nadere informatieSCHEIKUNDE VWO 4 MOLBEREKENINGEN ANTW.
OPGAVE 1 LEVEL 1 Uit de opgave haal je dat koper en zuurstof links van de pijl moeten staan en koper(ii)oxide rechts van de pijl. Daarna maak je de reactievergelijking kloppend. 2 Cu + O 2 à 2 CuO Filmpje
Nadere informatieNATIONALE SCHEIKUNDEOLYMPIADE
NATIONALE SCHEIKUNDEOLYMPIADE CORRECTIEMODEL VOORRONDE af te nemen in de periode van januari tot en met 5 februari 04 Deze voorronde bestaat uit 0 meerkeuzevragen verdeeld over 8 onderwerpen en open opgaven
Nadere informatieEindexamen scheikunde 1 vwo 2008-I
Beoordelingsmodel Vrije vetzuren in olijfolie 1 maximumscore 1 hydrolyse Indien het antwoord verzeping of ontleding of evenwichtsreactie is gegeven 0 2 maximumscore 2 Een juist antwoord kan als volgt zijn
Nadere informatieHoofdstuk 3: Zuren en basen
Hoofdstuk 3: Zuren en basen Scheikunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Onderwerpen Scheikunde 2011 2012 Stoffen, structuur en binding Kenmerken van Reacties Zuren en base Redox Chemische technieken Koolstofchemie
Nadere informatieEindexamen scheikunde 1-2 vwo 2001-II
Eindexamen scheikunde -2 vwo 200-II 4 Antwoordmodel Dizuren 6 0 + 4 2 2 6 0 4 + 4 2 6 0 voor de pijl en 6 0 4 na de pijl 2 2 voor de pijl en 2 na de pijl juiste coëfficiënten Indien de vergelijking 6 0
Nadere informatieOpdracht chemische. eierwekker
Opdracht chemische eierwekker Doel: een chemische eierwekker maken waarmee je 3 minuten kunt klokken. In deze handleiding zijn de voorschriften voor twee klokreacties opgenomen. Het is de bedoeling dat
Nadere informatieJaarboek
Jaarboek 2017-2018 1 Deelnemers TOA DOT 2017-2018 Ans Assink, SG Marianum, Groenlo Anja van Dijk, Lyceum De Grundel, Hengelo Annelies Mulder, Etty Hillesum Lyceum/ Het Stormink, Deventer Erik Jansen, CSG
Nadere informatieExtra oefenopgaven. Inleiding Scheikunde voor anesthesiemedewerkers en operatie-assistenten assistenten i.o. voorjaar 2008
Extra oefenopgaven Inleiding Scheikunde voor anesthesiemedewerkers en operatie-assistenten assistenten i.o. voorjaar 2008 1. Geef van de volgende stoffen de chemische formule; geef ook aan tot welke categorie
Nadere informatieHoofdstuk 8. Opgave 2. Opgave 1. Oefenvragen scheikunde, hoofdstuk 8 en 10, 5 VWO,
Oefenvragen scheikunde, hoofdstuk 8 en 10, 5 VWO, Hoofdstuk 8 Opgave 1 Bruistabletten bevatten onder andere natriumwaterstofcarbonaat. Als je deze tabletten in water brengt, treedt een reactie op waarbij
Nadere informatieExamen VWO. Scheikunde 1 (nieuwe stijl)
Scheikunde 1 (nieuwe stijl) Examen VW Voorbereidend Wetenschappelijk nderwijs Tijdvak 1 Maandag 27 mei 13.30 16.30 uur 20 02 Voor dit examen zijn maximaal 66 punten te behalen; het examen bestaat uit 24
Nadere informatieEindexamen scheikunde havo 2008-I
Beoordelingsmodel Uraan 1 maximumscore 2 aantal protonen: 92 aantal neutronen: 146 aantal protonen: 92 1 aantal neutronen: 238 verminderen met het aantal protonen 1 2 maximumscore 2 UO 2 + 4 HF UF 4 +
Nadere informatieBloedarmoede. Oorzaken, behandeling en voeding
Bloedarmoede Oorzaken, behandeling en voeding 1 Inhoud Inleiding 3 Waar bestaat bloed uit? 3 Wat is bloedarmoede? 3 Oorzaken van bloedarmoede 3 Rol van ijzer bij bloedarmoede 4 IJzervoorraad en ijzertekort
Nadere informatieEindexamen scheikunde havo 2008-II
Beoordelingsmodel Forams 1 maximumscore 2 aantal protonen: 14 aantal neutronen: 16 aantal protonen: 14 1 aantal neutronen: 30 verminderd met het aantal protonen 1 Indien het juiste aantal protonen (7)
Nadere informatieEindexamen scheikunde havo II
Beoordelingsmodel MTBE 1 maximumscore 3 2 C 5 12 O + 15 O 2 10 CO 2 + 12 2 O alleen C 5 12 O en O 2 voor de pijl 1 alleen CO 2 en 2 O na de pijl 1 juiste coëfficiënten 1 Indien een reactievergelijking
Nadere informatieEindexamen scheikunde 1 vwo 2008-II
Beoordelingsmodel De nylonbacterie 1 maximumscore 3 Een juiste berekening leidt tot de uitkomst 2,0 10 2. notie dat N 2 2 2 2 2 de repeterende eenheid is van een molecuul nylon-6 (eventueel impliciet)
Nadere informatieEducatief pakket. Blauw op drie wijzen. Een verrassend experiment rond redoxreacties, indicatoren en ph-berekening
Educatief pakket Blauw op drie wijzen Een verrassend experiment rond redoxreacties, indicatoren en ph-berekening 2 Colofon Dit project wordt ondersteund binnen het actieplan Wetenschapscommunicatie, een
Nadere informatieSchappenplan Sappen * * * * * * * * * * * * * * * *
Plank: / - Locatie (X/Y): 0/90 95505 PURE GRANAATAPPELSAP MINI 50ML 38996400 *38996400* 95509 PRUIMENSAP MINI 50ML 3899640030 *3899640030* 9550 PURE BLUEBERRY SAP MINI 50ML 389964006 *389964006* 95488
Nadere informatieNVON TOA congres Leiden
NVON TOA congres 2018-2019 Leiden 1 Deelnemers TOA DOT 2018-2019 Ans Assink, SG Marianum, Groenlo Anja van Dijk, Lyceum De Grundel, Hengelo Esther van der Heiden, CSG Het Noordik, Almelo Graziella Barbaro,
Nadere informatieVerslag Natuurkunde De uitrekking van veren
Verslag Natuurkunde De uitrekking van veren Verslag door Evelien 582 woorden 2 februari 2017 6,5 71 keer beoordeeld Vak Natuurkunde De uitrekking van veren Literatuuronderzoek Massa heeft als eenheid kg,
Nadere informatieBorrelhapjes met energie
Borrelhapjes met energie Keuzeopdracht voor biologie bovenbouw vwo Een practicum over voedingstoffen, voedingsmiddelen en energie Voorkennis: kennis over voeding uit de onderbouw biologie/verzorging. Termen
Nadere informatieBepaling van de oxideerbaarheid bij warmte
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van de oxideerbaarheid bij warmte Versie februari 2009 WAC/III/D/022 INHOUD Inhoud 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3 3 OPMERKINGEN
Nadere informatieEindexamen scheikunde 1 vwo II
Beoordelingsmodel Cacaoboter 1 maximumscore 2 Voorbeelden van juiste antwoorden zijn: De warmte die nodig is voor het smelten, wordt aan de mond onttrokken. Smelten is (kennelijk) een endotherm proces.
Nadere informatieStabilisator voor PVC
Stabilisator voor PVC 1 maximumscore 2 Voorbeelden van een juist antwoord zijn: Als chlooretheen polymeriseert ontstaan lange ketens zonder dwarsverbindingen. De ketens kunnen langs elkaar bewegen (bij
Nadere informatieEindexamen havo scheikunde II
Radon 1 maximumscore 1 edelgassen 2 maximumscore 1 2+ Indien het antwoord positieve lading is gegeven 0 3 maximumscore 3 aantal protonen: 84 aantal neutronen: 134 naam element X: polonium aantal protonen:
Nadere informatie1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een indicatordoekje op drie manieren van kleur doen veranderen? Dit van rood naar blauw en weer naar rood?
Blauw op drie wijzen 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een indicatordoekje op drie manieren van kleur doen veranderen? Dit van rood naar blauw en weer naar rood? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond
Nadere informatie5.1. Boekverslag door K woorden 26 maart keer beoordeeld. Scheikunde
Boekverslag door K. 3332 woorden 26 maart 2012 5.1 53 keer beoordeeld Vak Scheikunde Voorwoord Wij hebben dit verslag gemaakt voor het vak scheikunde. Het is de bedoeling dat elke eindexamenklas een praktische
Nadere informatieUitwerkingen Uitwerkingen 4.3.4
Uitwerkingen 4.3.1 1 1,5 12 = 18 eieren 2 3,25 144 = 468 figuurzaagjes 3 25 24 = 600 bierflesjes 4 3,75 20.000 = 75.000 korrels hagelslag 5 2,25 10.000.000 = 22.500.000 zoutkorrels 6 1,5 6 10 23 = 9 10
Nadere informatieVitamines zitten in kleine hoeveelheden in je eten en drinken. Je hebt het halve alfabet aan vitamines: A, B, C, D, E, K.
Testlab Er zitten heel veel voedingsstoffen in gezonde producten. Dat hebben jullie in de film gezien. Nou ja gezien? Voedingsstoffen zijn niet zichbaar in producten, maar we kunnen ze wel aantonen. Daar
Nadere informatieProef Scheikunde Scheikunde proeven
Proef Scheikunde Scheikunde proeven Proef door een scholier 5264 woorden 2 maart 2010 5,3 65 keer beoordeeld Vak Scheikunde Leraar: DOO Klas: L61 Inhoudsopgave 1.4 kopergehalte van een 10 eurocent muntstuk
Nadere informatieDatum Voorzitter Secretaris Klusser
Datum Voorzitter Secretaris Klusser Elaborate Aan de slag 4: Het winnen van koper uit malachiet teamopdracht Inleiding De bereiding van koper uit malachiet gaat in verschillende stappen: Stap 1: het maken
Nadere informatieZuren en basen. Inhoud
Zuren en n Je kunt bij een onderwerp komen door op de gewenste rubriek in de inhoud te klikken. Wil je vanuit een rubriek terug naar de inhoud, klik dan op de tekst van de rubriek waar je bent. Gewoon
Nadere informatieUitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 4 Oxidimetrie bladzijde 1
Hoofdstuk 4 Oxidimetrie bladzijde 1 Opgave 1 Hoe groot is het oxidatiegetal van elk atoom in de onderstaande deeltjes? Uitgangspunten: H = +1 O = 2 metaalion (K + ) krijgt ionlading. som van de ladingen
Nadere informatie34 ste Vlaamse Chemie Olympiade
34 ste Vlaamse hemie Olympiade 2016-2017 2 de ronde 22 februari 2017 Je naam en voornaam: Je adres: De naam van je school: Het adres van je school: Je leerjaar: antal lesuren chemie per week die je dit
Nadere informatieVerval van vitamine C
Verval van vitamine C Auteur: Ronen Kroeze School: Theresialyceum te Tilburg Auteur: Ronen Kroeze Opleiding: VWO N&T School: Theresialyceum te Tilburg Vakgebieden: Scheikunde & Wiskunde D Begeleider: C.
Nadere informatieCHIPS. light versus naturel
CHIPS light versus naturel 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Voedingswaarden van chips volgens de etiketten op de verpakking... 4 3. Experimenten... 5 Experiment 1: Vetgehalte van chips bepalen... 5 Experiment
Nadere informatie