Module analytische chemie
|
|
- Myriam Vink
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Module analytische chemie Bepaling sulfiet in wijn groep : 2CC Christof Adyns Dave Manhaeghe Niels Huygelier Bepaling sulfiet in wijn 1
2 INHOUD I. Vergelijking verschillende normen... 3 II. SOP... 3 II.1. Inleiding... 3 II.1.1. Doel... 3 II.1.2. Toepassingsbebied... 3 II.1.3. Principe... 4 II.1.4. Doelgroep... 4 II.1.5. Hygiëne en veiligheid... 4 II.2. Reagentia en benodigdheden... 5 II.2.1. Materialen... 5 II.2.2. Reagentia... 5 II.3. Procedure... 5 II.3.1. Voorbereiding... 5 II.3.2. Titerstelling Na 2 S 2 O 3 t.o.v. KBrO II.3.3. Titerstelling I 2 t.o.v. Na 2 S 2 O II.3.4. Bepaling vrije SO II.3.5. Bepaling totale SO II.4. Berekeningen en formules... 8 III. Beschrijving uitgevoerde testen... 9 III.1. Planning van de labo s... 9 III.3. Verloop van de resultaten III.4. Methode valideren IV. BRONNEN Bepaling sulfiet in wijn 2
3 I. VERGELIJKING VERSCHILLENDE NORMEN Er werden twee methoden bekomen ter bepaling van een sulfietconcentratie in een vloeistof: de geoptimaliseerde Monier-Williamsmethode (AOAC ) en de Rippermethode. De éérste methode werkt met een omzetting van sulfiet naar zwaveldioxide. Zwaveldioxide wordt via een gas flow van N 2 -gas uit oplossing gehaald en tot in een waterstofperoxideoplossing geleid. Het oxideert er dan tot zwavelzuur. Deze zuuroplossing kan dan getitreerd worden met natriumhydroxide ter bepaling van het sulfietgehalte. Ook bij de Rippermethode wordt het sulfiet eerst omgezet naar zwaveldioxide, die in oplossing blijft in de vloeistof. Daarna kan er getitreerd worden met een gestelde I 2 -oplossing. Bij vergelijking van de twee methoden biedt de Rippermethode de meeste voordelen. Het is korter, minder omslachtig en vraagt geen ingewikkelde opstelling. Er wordt dus best gekozen voor de Rippermethode. Figuur 1: Opstelling Monier- Williams methode II. SOP II.1. INLEIDING II.1.1. DOEL We passen de Ripper-methode toe waarbij de sulfietconcentratie kwantitatief bepaald wordt in witte wijn. We onderzoeken zowel de aanwezigheid van totale sulfiet als die van vrije sulfiet. II.1.2. TOEPASSINGSBEBIED Sulfiet wordt in wijn gebruikt om de fermentatie en oxidatie tegen te houden. Het wordt ook gebruikt in voedingsindustrie als kleurstof en conserveringsmiddel. Deze concentraties moeten heel nauwkeurig gecontroleerd worden omdat astmapatiënten en mensen die allergisch zijn voor aspirine hier heel vatbaar voor zijn. Bepaling sulfiet in wijn 3
4 II.1.3 PRINCIPE Natriumthiosulfaat (Na 2 S 2 O 3 ) wordt gesteld met een eerder aangemaakte oplossing van kaliumbromaat (KBrO 3 ) waarvan de concentratie gekend is. Met de gestelde natriumthiosulfaatoplossing wordt vervolgens de titer van dijood (I 2 ) gesteld. Daarna wordt de Ripper-methode toegepast. De Ripper-methode is gebaseerd op een redoxreactie tussen zwaveldioxide (SO 2 ) en dijood, de reactie ziet er als volgt uit: SO 2 (aq) + I 2 (aq) + 2 H 2 O 4 H + (aq) + SO 4 2- (aq) + 2 I - (aq) Sulfiet wordt terug gevonden onder 2 verschijningsvormen. Enerzijds hebben we de vrije sulfiet die aangezuurd wordt met zwavelzuur (H 2 SO 4 ) en vervolgens getitreerd wordt met dijood. Anderzijds is er de totale sulfiet waar eerst natriumhydroxide (NaOH) wordt aan toegevoegd om complexen af te breken die gebonden sulfiet bevat. Vervolgens wordt ook dit aangezuurd met zwavelzuur, ter vorming van SO 2, en getitreerd met dijood. II.1.4. DOELGROEP Personen die de sulfietconcentratie van wijn of fruitsap willen weten. II.1.5. HYGIËNE EN VEILIGHEID De medewerkers van het laboratorium dragen verplicht een labojas en veiligheidsbril. Opletten voor het inademen van dampen daar sommige producten irriterend kunnen zijn. Wanneer er gebruik gemaakt wordt van een sterk zuur dient er onder de trekkast gewerkt te worden. Alle overblijvende oplossingen en resten worden bij beëindiging van de SOP in juiste afvalcontainer gebracht. Wanneer de concentratie van de aangemaakte zuur/base-oplossingen < 5 M mogen deze in de pompbak gedeponeerd worden. Controleer de apparatuur en het glaswerk steeds op barsten of andere schade. Bepaling sulfiet in wijn 4
5 II.2. REAGENTIA EN BENODIGDHEDEN II.2.1. MATERIALEN buret, statief, erlenmeyers (250 ml), maatkolven (500 ml, 300 ml, 100 ml), stoppen, horlogeglazen, analytische balans, spatel, bunzenbrander, driepikkel, draadnet, gegradueerde pipet, volpipetten (25 ml), bruine voorraadfles, trechter, zuigpipetje, maatbekers II.2.2. REAGENTIA NaHCO 3 (v), H 2 SO 4 (stockoplossing), NaOH (v), KBrO 3 (v), Na 2 S 2 O 3 (v), KI (v), I 2 (v), zetmeel II.3. PROCEDURE II.3.1. VOORBEREIDING Elk glaswerk moet vooraf minstens 3 keer gespoeld worden met demiwater (demiwater komt uit de zwarte kraan). Bij titraties wordt nadien de buret ook nog eens voor gespoeld met de stof waarmee getitreerd wordt (die zich in de buret bevindt). Aanmaak van Na 2 S 2 O 3 -oplossing (0,1 N = 0,05 M): 1) Weeg iets van een 3,7228 g Na 2 S 2 O 3 af in een horlogeglas op de analytische balans. Plaats het horlogeglas op de balans en doe het deurtje weer toe, zet de balans op tare opdat de massa van het horlogeglas niet meer niet meer in rekening wordt genomen, voeg de nodige massa toe (doe dit zo nauwkeurig mogelijk) en sluit het deurtje opnieuw. Wacht tot de balans een vaste waarde heeft gevonden (dit wordt meestal aangegeven met een bolletje of sterretje linksboven op het scherm) en noteer de exacte afgewogen massa op 4 cijfers na de komma, deze waarde gebruik je in de onderstaande formules. 2) Breng deze massa over in een maatkolf van 300 ml. Doe dit m.b.v. een demiwaterfles en een trechter, spuit met de waterfles op het horlogeglas tot alle massa zich in de trechter bevindt, doe hetzelfde voor de trechter zodat er geen massa verloren gaat bij overbrenging in de maatkolf. 3) Los het Na 2 S 2 O 3 op in een beetje demiwater en voeg hierbij een 0,2 g NaHCO 3 aan toe, dit stabiliseert het thiosulfaation. 4) Leng aan tot de maatstreep met demiwater. Dit doe je best eerst met demiwater van de kraan tot de maatkolf bijna gevuld is, vervolgens leng je aan met de waterfles tot dat de onderkant van de pupil op de hoogte van de maatstreep is. Bepaling sulfiet in wijn 5
6 Aanmaak van I 2 -oplossing (0,01 N = 0,02 M): 1) Weeg 5 g kaliumjodide (KI) en 3,5 g I 2 af op horlogeglazen op een balans op dezelfde manier als hierboven aangegeven. De massa moet niet nauwkeurig afgewogen worden. 2) Breng de KI kwantitatief over in een maatkolf van 1 l, los op in een klein beetje demiwater en voeg dan de I 2 hieraan toe. 3) Nadat dit alles opgelost is, aanlengen tot de maatstreep en overbrengen in een bruine voorraadfles. Voeg nog 250 ml demiwater hieraan toe, om de juiste eindconcentratie te verkrijgen. Aanmaak van NaOH-oplossing (1 M): 1) Weeg 20 g NaOH af in een horlogeglas op de balans op dezelfde manier als hierboven aangegeven. 2) Breng de korrels over in een maatkolf van 500ml met een kleine hoeveelheid demiwater. De korrels breng je het beste over met een trechter, giet de korrels voorzichtig in de trechter opdat de trechter niet verstopt. Best de NaOH-korrels oplossen in een klein beetje demiwater, hoe minder water je hebt toegevoegd, hoe sneller de korrels oplossen. Opgelet: de maatkolf zal opwarmen tijdens het oplossen. 3) Leng aan tot de maatstreep wanneer de korrels opgelost zijn. Aanmaak van H 2 SO 4 -oplossing (25 % v/v): 1) Vul een maatkolf van 500 ml met zowat 300 ml demiwater. 2) Pipetteer 125 ml geconcentreerde H 2 SO 4 -stockoplossing met een gegradueerde pipet, en breng dit voorzichtig over in de deels gevulde maatkolf onder constant roeren. 3) Leng aan tot de maatstreep. Aanmaak van H 2 SO 4 -oplossing (5 M): 1) Vul een maatkolf van 100 ml met ongeveer 60 ml demiwater. 2) Pipetteer 28 ml geconcentreerde H 2 SO 4 -stockoplossing met een gegradueerde pipet, en breng dit voorzichtig over in de deels gevulde maatkolf onder constant roeren. 3) Leng aan tot de maatstreep. Bepaling sulfiet in wijn 6
7 Aanmaak zetmeeloplossing: 1) Weeg een 0,2 g zetmeel af op de balans en breng dit in wat demiwater. Goed roeren. 2) Breng het zetmeel over in 100 ml kokend demiwater. Laat dit nog 1 minuut verder inkoken. 3) Laat de oplossing afkoelen. II.3.2. TITERSTELLING NA2S2O3 T.O.V. KBRO 3 1) Vul een maatcilinder met 100 ml demiwater. 2) Weeg in een horlogeglas 0,501 g KBrO 3 af op een analytische balans. 3) Breng deze massa m.b.v. het demiwater in de maatcilinder over in een erlenmeyer. De 100 ml demiwater mag overgebracht worden in de erlenmeyer. 4) Breng met een volpipet 10 ml H 2 SO 4 (5 M) over in de erlenmeyer en voeg vervolgens ongeveer 1 g KI toe. 5) Vul de buret met de aangemaakte Na 2 S 2 O 3 -oplossing (vergeet niet voor te spoelen). 6) Titreer tot het moment dat er geen blauwe wolkjes meer worden waargenomen nadat je de zetmeelindicator hebt toegevoegd aan de KBrO 3 -oplossing. Noteer het volume. 7) Voer stappen 1) tot en met 6) in totaal drie keer uit. II.3.3. TITERSTELLING I2 T.O.V. NA 2 S 2 O 3 1) Pipetteer met een volpipet 25 ml I 2 -oplossing in een erlenmeyer. 2) Voeg met een volpipet 10 ml H 2 SO 4 (5 M) toe. 3) Vul de buret met de aangemaakte Na 2 S 2 O 3 -oplossing (vergeet niet voor te spoelen). 4) Titreer tot het moment dat er geen blauwe wolkjes meer worden waargenomen nadat je de zetmeelindicator hebt toegevoegd aan de I 2 -oplossing. Noteer het volume. 5) Voer stappen 1) tot en met 4) in totaal drie keer uit en bereken het gemiddeld volume. Bepaling sulfiet in wijn 7
8 II.3.4. BEPALING VRIJE SO 2 1) Pipetteer met een gegradueerde pipet 50 ml wijn in een erlenmeyer van 250 ml. 2) Voeg met een volpipet 5 ml 25% zwavelzuuroplossing toe en voeg vervolgens met een gegradueerde pipet 2,5 ml zetmeeloplossing toe. 3) Vul de buret met 0,01 M I 2 (vergeet niet voor te spoelen). 4) Titreer tot een diepblauwe kleur ontstaat die vervolgens minstens 1 minuut blijft hangen (als deze kleur na 1 minuut opnieuw verdwijnt moet je niet meer verder titreren). 5) Noteer het volume (als je minder dan 5 ml I 2 moet toevoegen, verdun dan de I 2 oplossing 10 keer tot een concentratie van 0,001 M). 6) Voer stappen 1) tot en met 5) in totaal zes keer uit en bereken het gemiddeld volume. II.3.5. BEPALING TOTALE SO 2 1) Pipetteer met een gegradueerde pipet 20 ml wijn in een maatkolf van 250 ml. 2) Voeg met een maatcilinder 25 ml 1 M NaOH toe aan de wijn. 3) Schud de fles opdat alles goed gemengd wordt. Plaats een stop op de maatkolf en laat de oplossing 15 minuten rusten. 4) Voeg met een volpipet 10 ml 25 % zwavelzuuroplossing toe en voeg vervolgens met een gegradueerde pipet (5 ml) 2,5 ml zetmeeloplossing toe. 5) Titreer tot een diepblauwe kleur ontstaat die vervolgens minstens 1 minuut blijft bestaan (als deze kleur na 1 minuut opnieuw verdwijnt moet je niet meer verder titreren). 6) Noteer het volume (als je minder dan 5 ml I 2 moet toevoegen, verdun dan de I 2 - oplossing 10 keer tot een concentratie van 0,001M). 7) Voer stappen 1) tot en met 6) in totaal zes keer uit en bereken het gemiddeld volume. II.4. BEREKENINGEN EN FORMULES Om de titerconcentratie te bepalen van natriumthiosulfaat wordt deze formule gebruikt: c(na 2 S 2 O 3 ) = mol/l Voer dit uit voor de drie afzonderlijke titraties en beschouw dan de gemiddelde concentratie als de titerconcentratie. Bepaling sulfiet in wijn 8
9 De titer van dijood wordt a.d.h.v. volgende formule berekent: c(i 2 ) mol/l Voer dit uit voor de drie afzonderlijke titraties en beschouw dan de gemiddelde concentratie als de titerconcentratie. De vije sulfiet concentratie wordt op volgende manier bepaald: concentratie vrije sulfiet = 11,252 * A met: A = volume toegevoegde I 2 bij 3.2 (l) Om de totale sulfiet concentratie te berekenen wordt volgende formule toegepast: concentratie totale sulfiet = 11,252 * B met: B = volume toegevoegde I 2 bij 3.3 (l) III. BESCHRIJVING UITGEVOERDE TESTEN III.1. PLANNING VAN DE LABO S Taak Tijdstip Verantwoordelijke Aanlevering Normen opzoeken en beste methode selecteren labo 1 Christof, Dave en Niels beschrijving gekozen methode Aanmaken planning labo 2 Niels excel bestand Inventarisatie + Materialen reserveren labo 2 Dave lijst met benodigdheden Uitrekenen hoeveelheden labo 2 Christof lijst met benodigde hoeveelheden Aanmaken I 2 (0,01 N) labo 2 Niels stof bewaard in juiste omstandigheden Aanmaken NaOH (1 M) labo 2 Dave stof bewaard in juiste omstandigheden Aanmaken H 2 SO 4 (25% v/v) labo 2 Christof stof bewaard in juiste omstandigheden Aanmaken H 2 SO 4 (5 M) labo 2 Dave stof bewaard in Bepaling sulfiet in wijn 9
10 juiste omstandigheden Aanmaken Na 2 S 2 O 3 (0,1 N) labo 2 Christof stof bewaard in juiste omstandigheden Zetmeel aanmaken labo 3 Christof zetmeeloplossing Aanmaken verschillende labo 3 Niels verschillende oplossingen concentraties Titer H 2 SO 4 (25% v/v) labo 3 Dave berekeningen stellen Titer NaOH stellen labo 3 Niels berekeningen Titer H 2 SO 4 (5 M) labo 3 Christof berekeningen stellen Verschillende labo 3 Dave ijkcurve concentraties uittesten 1 Zetmeel aanmaken labo 4 Christof zetmeeloplossing Titer H 2 S 2 O 3 stellen labo 4 Niels berekeningen Titer I2 stellen labo 4 Dave berekeningen Determinatie van vrije labo 4 Niels berekeningen SO 2 Determinatie van totale labo 4 Dave berekeningen SO 2 Verschillende concentraties uittesten 2 labo 4 Christof ijkcurve Zetmeel aanmaken labo 5 Christof zetmeeloplossing Verschillende kleine labo 5 Christof ondergrens ijkcurve concentraties uittesten Aanmaken verschillende concentraties labo 5 Niels verschillende oplossingen Determinatie van vrije labo 5 Dave berekeningen SO 2 Determinatie van totale labo 5 Dave berekeningen SO 2 Powerpoint presentatie labo 6 Dave powerpoint Rapport: normen, protocol, aanmaak stoffen Rapport: beschrijving testen Rapport: bespreking resultaten labo 6 Christof inleiding rapport + SOP aanmaak stoffen labo 6 Niels SOP labo 6 Dave grafieken en tabellen in rapport Bepaling sulfiet in wijn 10
11 III.3. VERLOOP VAN DE RESULTATEN Nadat alle titers waren gesteld en alle oplossingen waren aangemaakt, werd de ijkcurve opgesteld. Het vooropgestelde meetbereik was 100 tot en met 450 mg/l. Deze waarden werden gekozen op basis van een artikel van testaankoop*. We namen de waarden iets groter om een eventuele additiereactie niet uit te sluiten, uiteindelijk zou blijken dat we hier geen tijd voor hadden. Tot hier verliep alles goed, maar eenmaal de titraties van de vrije en de totale sulfietconcentratie van de wijn werden uitgevoerd, bleek dat er minder dan 5 ml dijood moest worden toegevoegd. Dit was te weinig om over een aanvaardbare titratie te kunnen spreken. Daarom werd de dijood tien maal verdund, zodat er meer dan 5 ml titrans moest worden toegedruppeld. Maar het probleem was nog niet opgelost. De bekomen volumes waren nu wel aanvaardbaar, maar de waarden van de ijkcurve lagen veel hoger dan de waarden bekomen tijdens deze titraties. Het was dus niet mogelijk om de concentratie sulfiet af te lezen op de ijkcurve. Daarom werden nog 3 meetpunten bepaald, namelijk: 10, 30 en 60 mg/l. Zo konden de bekomen waarden toch nog worden afgelezen. Daarnaast werden nogal grote standaarddeviaties bekomen bij de toegevoegde volumes tijdens de titratie van de vrije en de totale sulfietconcentratie in wijn. Dit wijst erop dat de titraties werden uitgevoerd met een matige herhaalbaarheid. Dit kwam omdat het moeilijk was om het omslagpunt te bepalen. Er moest immers worden getitreerd tot een diepblauwe kleur, maar de kleur moest gedurende 1 minuut blijven. Het was dus moeilijk om steeds dezelfde kleur te verkrijgen, en na ongeveer 5 minuten werd terug de oorspronkelijke kleur waargenomen. Hierdoor werd een 2s% bekomen van respectievelijk 26,8 en 18,8%. Deze waarden zijn ongeveer dubbel zo groot als de maximum toegelaten 2s% voor een goede meting. Een laatste probleem hadden we doordat we de titraties van de vrije en de totale sulfietconcentratie spreidden over twee lessen. Hierdoor werden afwijkende waarden bekomen over de twee weken, waardoor mede een te grote 2s% werd bekomen. III.4. METHODE VALIDEREN Sulfiet is geen eenvoudige stof om te bepalen. Desondanks is de Ripper methode makkelijk hanteerbaar en steunt ze op een eenvoudige redoxreactie. Ondanks het relatief moeilijk te bepalen omslagpunt is dit een behoorlijk effectieve methode om de sulfietconcentratie in witte wijn te bepalen. Zeker als alle metingen op dezelfde dag zouden plaatsvinden moet het mogelijk zijn om de 2s% een stuk te doen dalen. Omtrent de juistheid van de methode is weinig te zeggen, daar op de verpakking enkel stond vermeld dat de wijn sulfiet bevat. We weten wel dat deze vermelding verplicht is voor wijnen die meer dan 10 mg/l sulfiet bevatten³, wat onze waarden ook aangeven. Bepaling sulfiet in wijn 11
12 IV. BRONNEN * bronverwijzing: Test Aankoop (2012), Sulfieten (on line) Senior Chemistry (2004), Sulfer Dioxide (on line) AOAC International (2000), AOAC Official Method : Sulfites in Foods (on line) A3%9F Bepaling sulfiet in wijn 12
Vitamine C bepalen uit fruitsap
Vitamine C bepalen uit fruitsap 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we de gehalte vitamine C in fruitsap bepalen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Zuur-basetitratie : een titratietechniek
Nadere informatieBepaling van de oxideerbaarheid bij warmte
Bepaling van de oxideerbaarheid bij warmte februari 2009 Pagina 1 van 7 WAC/III/D/022 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN MATERIAAL... 4 5 REAGENTIA EN OPLOSSINGEN...
Nadere informatiePotentiometrische bepaling van sulfide
Potentiometrische bepaling van sulfide mei 2008 Pagina 1 van 8 WAC/III/C/040 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN MATERIAAL... 3 5 REAGENTIA EN OPLOSSINGEN...
Nadere informatieBepaling van de oxideerbaarheid bij warmte
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van de oxideerbaarheid bij warmte Versie februari 2009 WAC/III/D/022 INHOUD Inhoud 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3 3 OPMERKINGEN
Nadere informatieProef Scheikunde Redoxtitratie Bepaling vitamine C in tabletten
Proef Scheikunde Redoxtitratie Bepaling vitamine C in tabletten Proef door een scholier 2025 woorden 19 maart 2010 6,2 112 keer beoordeeld Vak Scheikunde Verslag scheikunde Redoxtitratie Het vitamine c-gehalte
Nadere informatieChemische kinetiek Bepaling van de snelheidsconstante en de activeringsenergie voor de oxidatie van het jodide-ion door waterstofperoxide
Chemische kinetiek Bepaling van de snelheidsconstante en de activeringsenergie voor de oxidatie van het jodide-ion door waterstofperoxide Patrick Aeschlimann 8 februari 203 Samenvatting In onderstaand
Nadere informatieBepaling van de oxideerbaarheid bij warmte
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van de oxideerbaarheid bij warmte Versie oktober 2017 WAC/III/D/022 1 TOEPASSINGSGEBIED Het bepalen van de oxideerbaarheid (permanganaat
Nadere informatieProf. dr. Wanda Guedens Mevr. Monique Reynders
2 Inhoud 1. Protocol ph-meting van bier... 3 2. Protocol bepaling alcoholgehalte in bier... 4 Gefractioneerde destillatie versus gewone destillatie... 4 Uitvoering gefractioneerde destillatie... 4 VERSLAG
Nadere informatieOpgave 1. Opgave 2. b En bij een verbruik van 10 ml? Dan wordt de procentuele onnauwkeurigheid 2 x zo groot: 0,03 / 20 x 100% = 0,3% Opgave 3
Hoofdstuk 13 Titratieberekeningen bladzijde 1 Opgave 1 Wat is het theoretisch eindpunt? Het theoretisch eindpunt is het titratievolume waarbij de bedoelde reactie precies is afgelopen. En wat is dan het
Nadere informatieVLUCHTIGE ZUREN IN WIJN
VLUCHTIGE ZUREN IN WIJN Arthur Adam Erjen Flamez Sander Maes Cursus Analytische Chemie II Bachelor of Science in de industriële wetenschappen Academiejaar 2014-2015 Semester 3 Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen
Nadere informatieUitwerkingen van de opgaven uit: BASISCHEMIE voor het MLO ISBN , 3 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 18 Oxidimetrie bladzijde 1
Hoofdstuk 18 Oxidimetrie bladzijde 1 Opgave 1 Bepaal met behulp van tabel II de reactie tussen kaliumpermanganaat in zuur milieu met: a Sn 2+ ionen MnO 4 + 8 H 3O + + 5 e Mn 2+ + 12 H 2O x 2 Sn 2+ Sn 4+
Nadere informatieSchrijven met zetmeel
Schrijven met zetmeel 1. Onderzoeksvraag Hoe kan je een boodschap die geschreven is met zetmeel zichtbaar maken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Oxidatie: een chemisch proces
Nadere informatieFOTOMETRISCHE BEPALING VAN FLUORIDE MBV EEN DOORSTROOMANALYSESYSTEEM (CFA)
FOTOMETRISCHE BEPALING VAN FLUORIDE MBV EEN DOORSTROOMANALYSESYSTEEM (CFA) 1 TOEPASSINGSGEBIED Deze procedure vervangt de procedure CMA/2/I/C.1.1 van juli 2005. Deze methode beschrijft de bepaling van
Nadere informatieFotometrische bepaling van fluoride mbv een doorstroomanalysesysteem (CFA)
Compendium voor monsterneming en analyse in uitvoering van het Materialendecreet en het Bodemdecreet Fotometrische bepaling van fluoride mbv een doorstroomanalysesysteem (CFA) Versie oktober 2010 CMA/2/I/C.1.2
Nadere informatieBepaling van het sulfietgehalte in wijn
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs 06 October 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/35560 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieOXYDEERBAARHEID BIJ WARMTE
OXYDEERBAARHEID BIJ WARMTE 1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED Het bepalen van de oxydeerbaarheid (permanganaat index) is een snelle, conventionele methode voor de raming van het gehalte aan organische en oxydeerbare
Nadere informatieOplosbaarheid van CO2 in water aantonen bij verschillende temperaturen 10 C 10 C
Oplosbaarheid van CO 2 in water aantonen bij verschillende temperaturen Materiaal: (Titratie) A - Statief + klemmen - Buret - Thermometer - Bekerglas 250 / 500ml - Ijs - Gedestilleerd water => 10 C - Fenolftaleïne
Nadere informatieUitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 4 Oxidimetrie bladzijde 1
Hoofdstuk 4 Oxidimetrie bladzijde 1 Opgave 1 Hoe groot is het oxidatiegetal van elk atoom in de onderstaande deeltjes? Uitgangspunten: H = +1 O = 2 metaalion (K + ) krijgt ionlading. som van de ladingen
Nadere informatie1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een indicatordoekje op drie manieren van kleur doen veranderen? Dit van rood naar blauw en weer naar rood?
Blauw op drie wijzen 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een indicatordoekje op drie manieren van kleur doen veranderen? Dit van rood naar blauw en weer naar rood? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond
Nadere informatieProf. dr. W. Guedens Lic. M. Reynders
Prof. dr. W. Guedens Lic. M. Reynders 2007 Universiteit Hasselt Chemie Inhoud INTRODUCTIE 1 Titratie van een onbekend diprotisch zuur met een bekende NaOH oplossing 1 PH METINGEN MET CBL2 EN DATAMATE 2
Nadere informatie2 Concentratie in oplossingen
2 Concentratie in oplossingen 2.1 Concentratiebegrippen gehalte Er zijn veel manieren om de samenstelling van een mengsel op te geven. De samenstelling van voedingsmiddelen staat op de verpakking vermeld.
Nadere informatiePotentiometrische bepaling van opgelost en zuur milieu oplosbare sulfiden
Potentiometrische bepaling van opgelost en zuur milieu oplosbare sulfiden februari 2010 Pagina 1 van 8 WAC/III/C/040 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 DEFINITIES... 3 3 PRINCIPE... 3 4 MONSTERVOORBEHANDELING...
Nadere informatieBepaling van het gehalte aan orthofosfaat met behulp van doorstroomanalyse
Bepaling van het gehalte aan orthofosfaat met behulp van doorstroomanalyse november 2008 Pagina 1 van 8 WAC/III/C/010 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN
Nadere informatieBepaling van ammoniakale stikstof door destillatie en titratie
Bepaling van ammoniakale stikstof door destillatie en titratie februari 2012 Pagina 1 van 6 WAC/III/E/022 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 MATERIAAL... 3 4.1 MATERIAAL...
Nadere informatieBepaling van concentratie nitriet in een monster met een. spectrofotometer
Handleiding Spectrofotometer 118085 Bepaling van concentratie nitriet in een monster met een spectrofotometer 118085 1. Inleiding Achtergrond informatie spectrofotometrie. Als een oplossing gekleurd is,
Nadere informatiePotentiometrische bepaling van opgelost en in zuur milieu oplosbare sulfiden
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Potentiometrische bepaling van opgelost en in zuur milieu oplosbare sulfiden Versie oktober 2016 WAC/III/C/040 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED
Nadere informatieBepaling van het stikstofgehalte van Pokon
Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs ; Jan Lutgerink 07 October 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/38173 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieBepaling van de exacte molariteit van ca. 0,1 M natronloog
Bepaling van de exacte molariteit van ca. 0,1 M natronloog Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs 02 October 2014 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/34903
Nadere informatieEducatief pakket. Blauw op drie wijzen. Een verrassend experiment rond redoxreacties, indicatoren en ph-berekening
Educatief pakket Blauw op drie wijzen Een verrassend experiment rond redoxreacties, indicatoren en ph-berekening 2 Colofon Dit project wordt ondersteund binnen het actieplan Wetenschapscommunicatie, een
Nadere informatieProef Scheikunde Zure en basische schoonmaak middelen; pipet en buret; titreren
Proef Scheikunde Zure en basische schoonmaak middelen; pipet en buret; titreren Proef door een scholier 1617 woorden 10 maart 2003 5,1 74 keer beoordeeld Vak Scheikunde Zure en basische schoonmaak middelen
Nadere informatieBepaling van het gehalte aan orthofosfaat met behulp van doorstroomanalyse
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van het gehalte aan orthofosfaat met behulp van doorstroomanalyse Versie november 2008 WAC/III/C/010 INHOUD Inhoud 1 TOEPASSINGSGEBIED
Nadere informatieSPECTROFOTOMETRISCHE BEPALING VAN HET ORGANISCH KOOLSTOFGEHALTE IN BODEM
SPECTROFOTOMETRISCHE BEPALING VAN HET ORGANISCH KOOLSTOFGEHALTE IN BODEM 1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED Deze methode beschrijft de spectrofotometrische bepaling van het organisch koolstofgehalte in bodem
Nadere informatieSpectrofotometrische bepaling van opgelost en in zuur milieu oplosbare sulfiden
Spectrofotometrische bepaling van opgelost en in zuur milieu oplosbare sulfiden februari 2010 Pagina 1 van 9 WAC/III/C/041 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR
Nadere informatieBepaling van het vitamine C-gehalte
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs 07 October 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/34793 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieSpectofotometrische bepaling van nietchlooroxydeerbare
Spectofotometrische bepaling van nietchlooroxydeerbare cyanidegehalte na manuele destillatie of met een doorstroomanalysesysteem januari 2005 1/5 WAC/III/C/033 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE...
Nadere informatieANORGANISCHE ANALYSEMETHODEN/WATER
1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED SILICATEN De beschreven methode laat toe het gehalte aan molybdaatreactieve silicium te bepalen in gefiltreerde waters. De minimale detecteerbare concentratie is ongeveer 2
Nadere informatieBepaling van ammoniakale stikstof door destillatie en titratie
Bepaling van ammoniakale stikstof door destillatie en titratie januari 2005 1/6 WAC/III/E/022 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 MATERIAAL... 3 4.1 MATERIAAL... 3 5 REAGENTIA
Nadere informatieBepaling van opgelost en totaal anorganisch gebonden fluoride met doorstroomanalyse
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van opgelost en totaal anorganisch gebonden fluoride met doorstroomanalyse Versie november 2016 WAC/III/C/022 1 TOEPASSINGSGEBIED
Nadere informatieALKALINITEIT/ZUURTEGRAAD (BUFFERCAPACITEIT)
1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED ALKALINITEIT/ZUURTEGRAAD (BUFFERCAPACITEIT) De aciditeit of zuurtegraad is een maat voor de capaciteit van het water om OH - te neutraliseren. De basiciteit of alkaliniteit
Nadere informatieADSORBEERBARE ORGANISCHE HALOGEENVERBINDINGEN (AOX) IN WATER
ADSORBEERBARE ORGANISCHE HALOGEENVERBINDINGEN (AOX) IN WATER 1. DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED Bepaling van aan aktieve kool adsorbeerbare organische halogeenverbindingen (AOX) in waters die meer dan 10 g/l
Nadere informatieTEST 2 DEZE TEST BESTAAT UIT TWEE ONDERDELEN: BEREKENING VAN HET VOLUME VAN EEN KIP AAN DE HAND VAN DE WET VAN BOYLE (activiteit 2)
TEST 2 DEZE TEST BESTAAT UIT TWEE ONDERDELEN: METING VAN CO 2 PRODUCTIE GEDURENDE HET ADEMHALEN (activiteit 1) BEREKENING VAN HET VOLUME VAN EEN KIP AAN DE HAND VAN DE WET VAN BOYLE (activiteit 2) Pas
Nadere informatieHoeveel deeltjes zijn aanwezig in één mol? Wat is de concentratie van een oplossing? molaire concentratie.
Zowel in het vat, de fles als het glas zit dezelfde soort whisky. Is er een verschil in percentage alcohol? Hoeveel deeltjes zijn aanwezig in één mol? Geef de formule die het verband weergeeft tussen de
Nadere informatieBepaling van opgelost en totaal anorganisch gebonden fluoride met doorstroomanalyse
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van opgelost en totaal anorganisch gebonden fluoride met doorstroomanalyse Versie november 2015 WAC/III/C/022 INHOUD Inhoud 1 TOEPASSINGSGEBIED
Nadere informatieph bepalen m.b.v. rode koolsap
ph bepalen m.b.v. rode koolsap 1. Onderzoeksvraag Hoe kun je rode koolsap gebruiken om te bepalen of een oplossing zuur, neutraal of basisch is? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment
Nadere informatieSpectrofotometrische bepaling van opgelost en in zuur milieu oplosbare sulfiden
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Spectrofotometrische bepaling van opgelost en in zuur milieu oplosbare sulfiden Versie februari 2010 WAC/III/C/041 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED
Nadere informatieAMMONIUM STIKSTOF. Ministerieel besluit van 10 sept Belgisch Staatsblad van 27 sept DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED
1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED AMMONIUM STIKSTOF Deze procedure vervangt de procedure AAC/2/I/B.4 van mei 1996. Ammoniakale stikstof wordt in nagenoeg alle soorten water aangetroffen. De vorm (NH 4 + of NH
Nadere informatiePurgeerbare organische halogeenverbindingen (POX) in water
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Purgeerbare organische halogeenverbindingen () in water Versie februari 2009 WAC/IV/B/012 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3
Nadere informatiePurgeerbare organische halogeenverbindingen (POX) in water
Purgeerbare organische halogeenverbindingen (POX) in water februari 2009 1/6 WAC/IV/B/012 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN MATERIAAL... 3 4.1 APPARATUUR...
Nadere informatieBepaling van het gehalte aan nitrietstikstof en nitraatstikstof en de som van beide met behulp van doorstroomanalyse
Bepaling van het gehalte aan nitrietstikstof en nitraatstikstof en de som van beide met behulp van doorstroomanalyse november 2008 Pagina 1 van 10 WAC/III/D/031 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE...
Nadere informatieDeel 2. Bepalen van het omslagpunt van een titratie Door Alexander Vogelaar, 7 juli 2017
BEPALEN VAN HET OMSLAGPUNT VAN EEN TITRATIE Inleiding Most en wijn bevatten naast wijnsteenzuur voornamelijk appel-, citroen-, azijn-, melk-, oxaal- en barnsteenzuur. Van al deze zuren zal wijnsteenzuur
Nadere informatieDocentenhandleiding 2x15 Daderprofiel DNA kit
Docentenhandleiding 2x15 Daderprofiel DNA kit #VOS-038 versie 2.1 Inhoud kit: 2 x 15 DNA profielen 2 x Dader profiel 2 x 1 ml loading dye (kleurloze vloeistof) 3 g agarose 400 µl blauwe gel dye (1000x)
Nadere informatieCHEMISCH ZUURSTOFVERBRUIK (COD)
CHEMISCH ZUURSTOFVERBRUIK () 1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED Deze procedure vervangt de procedures AAC/2/I/D.5 en AAC/2/I/D.6 van december 1991. De testmethode wordt aangewend ter controle van de zuurstofverbruikende
Nadere informatieBodem Bepaling van fosfaat in grond extraheerbaar met een ammoniumlactaatazijnzuurbuffer
- Bemonsterings- en analysemethodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van fosfaat in grond extraheerbaar met een ammoniumlactaatazijnzuurbuffer (P-AL) VERSIE 3.1 juni 2010 Pagina
Nadere informatieBepaling van petroleumetherextraheerbare stoffen in water
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van petroleumetherextraheerbare stoffen in water Versie januari 2012 WAC/IV/B/005 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3
Nadere informatieOp www.sciencequiz.net/lcchemistry kan je meerkeuzevragen chemie terugvinden.
Meerkeuzevragen Op www.sciencequiz.net/lcchemistry kan je meerkeuzevragen chemie terugvinden. Onderwerpen onderzoekscompetentie Op volgende website kan je eventueel ideeën opdoen voor een (totaal)onderzoek:
Nadere informatieEen neutralisatiereactie volgen (leerlingenversie)
1 Oriënteren Een neutralisatiereactie volgen (leerlingenversie) Onderzoeksvraag - hypothese Hoe kun je experimenteel een neutralisatiereactie waarnemen? 2 Voorbereiden 2.1 Achtergrondinformatie Je onderzoekt
Nadere informatieBepaling van anionische detergenten door meting van methyleenblauw actieve substanties
Bepaling van anionische detergenten door meting van methyleenblauw actieve substanties januari 2005 1/8 WAC/III/D/040 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN
Nadere informatieEsters. Versie 1 November 2014
Esters Versie 1 November 2014 Gepubliceerd en gedistribueerd door Universiteit Utrecht Departement Scheikunde Onderwijsinstituut Scheikunde Padualaan 8 3584 CH Utrecht Nederland Ontwikkelaar: Anneke Drost,
Nadere informatieDeel 1: traditionele kalkwater met koolstofdioxide test.
Bereiding en eigenschappen van CO 2 Deel 1: traditionele kalkwater met koolstofdioxide test. 1.1 Onderzoeksvraag Hoe kunnen we CO 2 aantonen? 1.2 Mogelijke hypothesen 1.2.1 Geen interactie: Er vormt zich
Nadere informatieGebruiksaanwijzing van de testkits in de chemische wateranalysekoffer
Gebruiksaanwijzing van de testkits in de chemische wateranalysekoffer Meting zuurstofgehalte (mg/l O ² ) 1. Spoel de BOD-fles uit met het te onderzoeken water. 2. Laat de BOD-fles voorzichtig vol lopen
Nadere informatie1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we aan de hand van chemische reacties een oplossing de kleuren van een stoplicht krijgen?
Chemisch stoplicht 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we aan de hand van chemische reacties een oplossing de kleuren van een stoplicht krijgen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment
Nadere informatieWeet je het nog? Welke bewerking moet in afbeelding 21.1 langs elke pijl staan?
Hoofdstuk 21 Chemisch rekenen (4) bladzijde 1 Opgave 1 Weet je het nog? Welke bewerking moet in afbeelding 21.1 langs elke pijl staan? Opgave 2 We lossen op: 25,0 g NaCl in een maatkolf tot 100 ml. De
Nadere informatie1. De wetenschappelijke methode: OVUR
1. De wetenschappelijke methode: OVUR Oriënteren Voorbereiden Uitvoeren Reflecteren Oriënteren op het onderzoeksprobleem Formuleren van onderzoeksvragen Planning Experiment uitvoeren Formuleren van conclusies
Nadere informatieOnderzoekscompetenties. 3 de jaar. Hoe verlopen chemische reacties? A Tekst leerlingen: leerwerkboek
Onderzoekscompetenties 3 de jaar Hfdst 4 Hoe verlopen chemische reacties? A Tekst leerlingen: leerwerkboek Onderzoek: het behoud van atoomsoorten in een reactiereeks Werkmethode 1. Wat onderzoeken? Probleemstelling
Nadere informatieDocentenhandleiding 6x5 Daderprofiel DNA kit
Docentenhandleiding 6x5 Daderprofiel DNA kit #VOS-038A versie 2.0 Inhoud kit: 6 x 5 DNA profielen 6 x Dader profiel 6 x 200µl loading dye (kleurloze vloeistof) 4 g agarose 400µl gel dye (1000x) 100ml elektroforese
Nadere informatieBepaling van petroleumether extraheerbare stoffen in water
Bepaling van petroleumether extraheerbare stoffen in water Januari 2012 1/5 WAC/IV/B/005 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR, MATERIAAL EN REAGENTIA... 3 4.1
Nadere informatieOpgaven zuurgraad (ph) berekenen. ph = -log [H + ] poh = -log [OH - ] [H + ] = 10 -ph [OH - ] = 10 -poh. ph = 14 poh poh = 14 ph ph + poh = 14
Opgaven zuurgraad (ph) berekenen Met behulp van deze formules dien je berekeningen te kunnen uitvoeren. Deze hoef je niet uit je hoofd te leren, maar je moet ze wel kunnen toepassen. Bij een toets zullen
Nadere informatieBepaling van vaste stoffen in suspensie. Methode door filtratie op glasvezelfilter
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van vaste stoffen in suspensie. Methode door filtratie op glasvezelfilter Versie juni 2017 WAC/III/D/002 1 TOEPASSINGSGEBIED Deze
Nadere informatieDe 'oscillerende klok' Sarah van Mierloo en Annelies vandendriessche
De 'oscillerende klok' Sarah van Mierloo en Annelies vandendriessche Academische Lerarenopleiding Chemie, K.U.Leuven, Celestijnenlaan 200 G - Bus 2104, B-3001 Leuven Heverlee I. Leerplandoelstellingen
Nadere informatie35 e Nationale Scheikundeolympiade
35 e Nationale Scheikundeolympiade Universiteit van Amsterdam Amsterdam PRACTICUMTOETS donderdag 5 juni 2014 46th IChO HANOI, VIETNAM 2014 De experimenten voor deze toets zijn ontwikkeld door dr. Stefania
Nadere informatieOpdracht chemische. eierwekker
Opdracht chemische eierwekker Doel: een chemische eierwekker maken waarmee je 3 minuten kunt klokken. In deze handleiding zijn de voorschriften voor twee klokreacties opgenomen. Het is de bedoeling dat
Nadere informatieCHIPS. light versus naturel
CHIPS light versus naturel 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Voedingswaarden van chips volgens de etiketten op de verpakking... 4 3. Experimenten... 5 Experiment 1: Vetgehalte van chips bepalen... 5 Experiment
Nadere informatieBepaling van het chemisch zuurstofverbruik (CZV)
Bepaling van het chemisch zuurstofverbruik (CZV) mei 2011 Pagina 1 van 10 WAC/III/D/020 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 MONSTERBEWARING... 4 5 APPARATUUR EN MATERIAAL...
Nadere informatieDocentenhandleiding 2x16 Daderprofiel Dye kit
Docentenhandleiding 2x16 Daderprofiel Dye kit #VOS-039 versie 1.0 Inhoud kit: 2 x 15 Dye profielen 2 x Daderprofiel 3 g agarose 20 ml TAE 100x Benodigdheden: Electroforese opstelling inclusief voeding
Nadere informatieUitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1
Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1 Opgave 1 a We titreren HCl met NaOH. Welke van de boven gegeven indicatoren kunnen we gebruiken? Elke genoemde indicator, de phverandering gaat ongeveer van ph = 3 tot
Nadere informatieOplossingen oefeningenreeks 1
Oplossingen oefeningenreeks 1 4. Door diffractie van X-stralen in natriumchloride-kristallen stelt men vast dat de eenheidscel van dit zout een kubus is waarvan de ribbe een lengte heeft van 5.64 10-10
Nadere informatieRedoxreacties. Gegeven zijn de volgende reactievergelijkingen: Reactie 1: Pd Cl - 2- PdCl 4 Reactie 2: 2 Cu I - -
Redoxreacties 5vwo Opgave 1 Redox of niet? Gegeven zijn de volgende reactievergelijkingen: Reactie 1: Pd 2+ + 4 Cl - 2- PdCl 4 Reactie 2: 2 Cu 2+ + 5 I - - 2 CuI + I 3 Leg voor elk van beide reacties uit
Nadere informatieExtraheerbare organische halogeenverbindingen in water (EOX)
Extraheerbare organische halogeenverbindingen in water (EOX) Januari 2012 1/8 WAC/IV/B/010 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN MATERIAAL... 3 4.1 APPARATUUR...
Nadere informatieProf. dr. W. Guedens Lic. M. Reynders
Prof. dr. W. Guedens Lic. M. Reynders 2007 Universiteit Hasselt Chemie Inhoud INTRODUCTIE 1 De reactie van citroenzuur en natriumwaterstofcarbonaat 1 De reactie van magnesium en waterstofchloride 1 TEMPERATUURMETINGEN
Nadere informatieExtraheerbare organische halogeenverbindingen (EOX) in water
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Extraheerbare organische halogeenverbindingen () in water Versie januari 2012 WAC/IV/B/010 INHOUD Inhoud 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3
Nadere informatiegist luchtige schimmels
gist luchtige schimmels Zonder microben zou jouw ontbijt er heel anders uitzien. Dan was er bijvoorbeeld geen brood, geen kaas en geen yoghurt. Ook heel veel ander eten en drinken, zoals wijn, bier, koffie,
Nadere informatieScheikunde SE2. Hoofdstuk 8
Scheikunde SE2 Hoofdstuk 8 Paragraaf 2 Indicatoren: stoffen waarmee je kunt bepalen of een oplossing zuur of basisch is. Zuur: als een oplossing een ph heeft van minder dan 7. Basisch: als een oplossing
Nadere informatieOnderzoek 55. Bepalen van het ijzergehalte in een grondstaal
Onderzoek 55. Bepalen van het ijzergehalte in een grondstaal 1. Onderzoeksvraag Onder de schoenzool van de verdachten werd aarde gevonden. Met welk staal komt dit overeen? Kunnen we door bepalen van het
Nadere informatieKristallisatie in snel tempo
Kristallisatie in snel tempo 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we op een snellere manier zoutkristallen maken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Neutralisatiereactie: reactietype
Nadere informatieBepaling van vaste stoffen in suspensie. Methode door filtratie op glasvezelfilter
Bepaling van vaste stoffen in suspensie. Methode door filtratie op glasvezelfilter september 2011 Pagina 1 van 5 WAC/III/D/002 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR
Nadere informatieCHEMIE. Weet wat je drinkt als je nog rijden moet!!! Een practicum over alcohol. Prof. dr. Wanda Guedens Lic. Monique Reynders
CHEMIE Weet wat je drinkt als je nog rijden moet!!! Een practicum over alcohol 2007 Universiteit Hasselt Introductie Weet wat je drinkt als je nog rijden moet! 1 In de chemie is een alcohol een koolstofverbinding
Nadere informatie: Kobaltcomplexen. 1. Onderzoeksvraag Welke complexen kan je met kobaltionen vormen?
: Kobaltcomplexen 1. Onderzoeksvraag Welke complexen kan je met kobaltionen vormen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Geactiveerd complex: overgangstoestand in een chemische
Nadere informatieZijn alle zuren even sterk?
Zijn alle zuren even sterk? 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een verschil in zuursterkte tussen 2 verschillende zuren aantonen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment -Zuur = een
Nadere informatie34 ste Vlaamse Chemie Olympiade
34 ste Vlaamse hemie Olympiade 2016-2017 2 de ronde 22 februari 2017 Je naam en voornaam: Je adres: De naam van je school: Het adres van je school: Je leerjaar: antal lesuren chemie per week die je dit
Nadere informatieTotaal cyanide met behulp van continue doorstroomanalyse
Compendium voor monsterneming en analyse in uitvoering van het Materialendecreet en het Bodemdecreet Totaal cyanide met behulp van continue doorstroomanalyse Versie september 2015 CMA/2/I/C.2.2 1 TOEPASSINGSGEBIED
Nadere informatie3 WERKINSTRUCTIE TITREREN EN BEREKENINGEN
3 WERKINSTRUCTIE TITREREN EN BEREKENINGEN 3.1 Inleiding In dit derde artikel wordt uiteengezet hoe de bepaling van het totaalzuur in wijn wordt uitgevoerd. Tevens zijn er voorbeeldberekeningen gegeven
Nadere informatieWanda Guedens en Monique Reynders. Universiteit Hasselt, België
Wanda Guedens en Monique Reynders Universiteit Hasselt, België Van chemisch experiment tot wiskundig model Hoe chemie en wiskunde elkaars maatje worden Data-analyse komt neer op het zoeken naar onderlinge
Nadere informatieChemie 2001 Vraag 1 Je wil 1 liter van een 0,010 M oplossing van glucose (C6H1206) bereiden, door een geschikt volume van een meer geconcentreerde oplossing over te brengen in een maatkolf van 1,0 liter
Nadere informatieCoulometrische bepaling van het ascorbinezuurgehalte van vitamine C-tabletten
Coulometrische bepaling van het ascorbinezuurgehalte van vitamine C-tabletten Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs ; 06 October 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/38254
Nadere informatießCalciumChloride oplossing
Samenvatting door R. 1673 woorden 17 februari 2013 8 1 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie Additiereactie Bij een reactie tussen hexeen en broom springt de C=C binding open. Aan het molecuul
Nadere informatieBepaling van de buffercapaciteit
WAC Bepaling van de buffercapaciteit februari 2012 Pagina 1 van 8 WAC/III/A/006 WAC INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 DEFINITIES... 4 4 OPMERKINGEN... 4 5 APPARATUUR EN MATERIAAL... 5 5.1
Nadere informatie