10-14_Henk van Kooten :41 Pagina PF FOTOGRAFIE. Mensen lezen. Interview met Henk van Kooten.

Transcriptie

1 10-14_Henk van Kooten :41 Pagina PF FOTOGRAFIE Mensen lezen Interview met Henk van Kooten

2 10-14_Henk van Kooten :41 Pagina 11 FOTOGRAFIE PF [tekst] Elsje van Ree Ook voor Henk van Kooten heeft een dag niet meer dan vierentwintig uur. Toch ziet hij kans een flinke studio draaiende te houden, wint hij prijzen, geeft hij lezingen en workshops overal ter wereld, is president van de MPA, Fellow bij de BIPP en zo nog het een en ander. Het een nog prestigieuzer dan het ander. En dat alles in tijden van recessie voor fotografen. Hoe doet hij dat? Zeven jaar geleden is de studio in Wijchen betrokken: studio en woonhuis, alles onder één dak. Een mooi pand op een industrieterrein, onder architectuur gebouwd. Henk van Kooten woont er met vrouw en kinderen. Zijn vrouw Christina, opgeleid door House of Orange, werkt fulltime met hem samen in de studio. Recent wordt uitvoering gegeven aan de plannen om de organisatie van het bedrijf te wijzigen en uit te breiden. Het gaat goed met de BV Henk van Kooten, terwijl elders in het land fotografen de grootste moeite hebben het hoofd boven water te houden. De corebusiness van Henk van Kooten is portret- en reclamefotografie, waarvan de sector reclamefotografie de laatste jaren sterk groeit, inclusief het met de opdrachtgever meedenken in het creatieve proces en de marketing. In een gesprek met Henk van Kooten proberen we het geheim van zijn succes te ontrafelen. gecontroleerd. Ik wilde meer conceptueel fotograferen, met meer stijl, meer lijnen in de compositie. Ik wilde een niveau hoger, zowel met mijn portretten als in mijn bruidsfotografie." Je werk wordt internationaal in brede kring gewaardeerd. Wat is je geheim? "Er is geen geheim. Ik heb altijd een mening gehad en kan die onderbouwen. Als ik ergens in geloof, dan verdiep ik me daarin. Fotografie zie ik als kunstvorm. Met mijn portretten wil ik een verhaal vertellen dat meer is dan het lachende plaatje. 'Bruidsfotografie' Je bent als zelfstandig fotograaf begonnen toen je al 35 jaar oud was en een gezin had met vier kinderen. Waarom en hoe heb je die stap toen gezet? "Ik heb heel lang geen fotograaf willen worden. Ik vond fotografen arrogante betweters, geen leuke mensen. Zo wilde ik niet worden. Maar ik vond fotograferen wel leuk om te doen. Het is wel altijd mijn fascinatie geweest, maar ik denk niet dat er iemand is die niet met beeld bezig is. Het is eigenlijk door toeval zo gelopen. Ik werkte in de verpleging en had het daar best naar mijn zin. Ik was best fanatiek bezig met nieuwe dingen. Maar ik had wel altijd het gevoel: er moet nog iets in mijn leven gebeuren. Toen ging ik onderuit met mijn mountainbike en zat zes weken thuis. Uit verveling ging ik langs bij de fotograaf voor wie ik jarenlang als freelancer had gewerkt. Ik was toe aan iets nieuws. Uiteindelijk ben ik zelf een studio begonnen. Toen ik weer in het ziekenhuis mocht werken, was ik al aan iets anders bezig. Mijn eerste studio zat in een klein straatje in Nijmegen. Het eerste jaar ging het niet goed en de druk was enorm. 'Waar ben ik aan begonnen', dacht ik toen. 'Ik heb vier kinderen, een hypotheek, wat een risico.' Ik deed het toen slecht: plat licht, compositorische clichés. Leen Koper uit Zierikzee heeft me een dag meegenomen en me op een aantal zaken gewezen; daar heb ik wel van geleerd. Hij was aangesloten bij de BIPP-DR (Dutch Region, red.). Toen dacht ik: ik ga nu doen wat ik zelf leuk en mooi vind. Ik heb verder alles zelf ontwikkeld. In het ziekenhuis heb ik geleerd de lichaamstaal van mensen te 'lezen'. Mijn karakter is provocerend, ik ben confronterend en direct. Maar ik zie de kwaliteiten van mensen en ik heb een hoge acceptatie van de eigenheid van mensen. Ik heb niet de behoefte mensen te veranderen. Het zelfbeeld van mensen is vaak totaal anders dan wat anderen vinden. En wat betreft de trouwreportages: die ben ik gaan doen omdat ik het 'plastic gehalte' zo omhoog zag schieten. Het werd allemaal hetzelfde, allemaal geprepareerd, de emoties

3 10-14_Henk van Kooten :41 Pagina PF FOTOGRAFIE hebben we veranderd in 'Fotografie van de liefde', gepresenteerd in een portfolio met vijf foto's, niet specifiek voor bruidsparen. Of ik een eigen stijl heb, weet ik niet. Dat is wat anderen over mijn werk zeggen. Ik zoek naar een gedachte in het beeld. Vaak kies ik een laag standpunt, omdat dan de dynamiek groter is. Dat geeft iemand de kans te groeien. Mijn fotografie een eigen stijl toeschrijven, vond ik lang stigmatiserend, omdat ik me dan opgesloten voel. Als je oorspronkelijkheid in jezelf durft te ontwikkelen en dat naar buiten kunt brengen, dan ben je in staat steeds iets nieuws te maken. Dat geldt zowel voor mijzelf als voor degene die wordt gefotografeerd. Mijn uitgangspunt is dat mensen in staat moeten worden gesteld hun eigen persoonlijke ruimte te creëren. Ze moeten kunnen zijn wie ze zijn en zich gerespecteerd voelen. Het is vooral een manier van wederzijdse communicatie tussen mij en al die verschillende mensen. Ik lees. Ik lees en begrijp de lichaamstaal van mensen. En ik denk altijd vijf stappen vooruit. Ik weet wat er komen gaat, wat de effecten zullen zijn van wat ik doe. Dat heeft te maken met visie en met jezelf durven zijn." Je hebt een vooraanstaande plaats verworven bij veel internationale organisaties. Hoe is dat tot stand gekomen en wat betekent het voor je ontwikkeling? "Nadat ik mijn studio was begonnen, heb ik me aangesloten bij de BIPP. Met een afgekeurde foto van een moeder en een baby heb ik

4 10-14_Henk van Kooten :41 Pagina 13 FOTOGRAFIE PF de Gold Award gewonnen. Het was mijn allereerste foto voor een fotowedstrijd. Op de foto zie je net het hoofd van de moeder in beeld, terwijl de baby naar haar kijkt. Dat was niet de bedoeling van die moeder, maar wel van mij. Zij keurde die foto af, maar het was precies wat ik wilde. Ik was zo zenuwachtig bij die kwalificatie. Het gebeurde in een volle zaal en ik was de laatste. Ik dacht al dat ik helemaal onderuit zou gaan, maar ze hadden mij juist als laatste genomen omdat ze het werk goed vonden, wat ik natuurlijk niet wist. Al na anderhalf jaar kreeg ik mijn Fellowship, een hele eer. Daarna heb ik verscheidene awards gewonnen. Twee keer de International Wedding Photographer of the Year Award, de Lichfield Award (voor de meest creatieve manier van mensen fotograferen) en de BIPP Overseas Wedding-, de Fashion and Glamour-, de Commercial- en de Overall Photographer of the Year 2004 Award. Vervolgens ben ik toegetreden tot de MPA, de Master Photographers Organisation, en heb ook daar mijn Fellowship gehaald. In 2007 ben ik lid geworden van de PPA in Amerika en in 2009 ben ik, ook weer op uitnodiging, toegetreden tot de Spaanse fotografenassociatie, de FEPFI. Op dit moment ben ik president van de MPA. Daar ben ik ook de voorzitter van de MPA Judging/Qualification 2010 geweest. Heel verantwoordelijk, maar ook eervol. Ik ben ook voorzitter van de jury Duitse kwalificatie van de BPP (Bund Professionelle Porträtfotografen) en ik ben lid van de jury van de kwalificaties van de FEP (Federation of European Photographers) in Brussel. Ik doe het graag, jureren en beoordelen van het werk van fotografen. Deelname aan kwalificaties en wedstrijden is leerzaam voor een fotograaf. Het geeft hem of haar meer zelfvertrouwen. Dat gold ook voor mijzelf, voor die onzekere jongen die ik ooit was. Vanuit de BIPP wordt, als je je Fellowship hebt gehaald, van je verwacht dat je lezingen geeft. Vertellen over mezelf vond ik een absurditeit. Ik vond mezelf niet geweldig. Nu geef ik workshops, masterclasses en lezingen in heel Europa en in Amerika. Overigens kunnen ook Nederlandse fotografen, via hun beroepsvereniging, deelnemen aan de kwalificaties van de FEP. Ik heb dat gedaan vanuit mijn lidmaatschap van de BIPP, omdat geen enkele beroepsvereniging in Nederland aan die kwalificaties meedeed. Bij de FEP heb ik de eerste keer gelijk drie kwalificaties gehaald; bij een volgende deelname heb ik de Mastertitel gekregen in een niet gebonden categorie. Naar aanleiding van mijn deelname aan diverse jury's, onder andere die in Duitsland, zijn we een boek gaan schrijven over jureren. Dat boek komt binnenkort uit met als titel: The 100% Judging Handbook for Professional Photographers, met feedback van Frits Gierstberg. Ik heb daarin jurysystemen wereldwijd met elkaar vergeleken. Er komt een systeem dat zichzelf controleert; dat systeem zal binnenkort worden gebruikt." "Deelname aan kwalificaties en wedstrijden is leerzaam voor een fotograaf. Het geeft hem of haar meer zelfvertrouwen." Hoe hou je al die ballen in de lucht? "Christina, mijn vrouw, werkt fulltime in de studio. Zij neemt de sales, de marketing, het netwerken, de make-up en de styling voor haar rekening. We zijn zeven jaar geleden uit het centrum van Nij-

5 10-14_Henk van Kooten :41 Pagina PF FOTOGRAFIE megen naar deze studio verhuisd. Een architect heeft meegedacht bij het ontwerpen van de studio. Ieder jaar nemen we de tijd om alles op een rij te zetten. Dan doen we iets anders dan anders. Dan staan we even stil bij: zo zijn wij, zo gaan we met elkaar om. Dat kan van alles zijn, van gesprekken met een coach tot parachutespringen. Van dat parachutespringen was Christina twee maanden duizelig, dus dat doen we maar niet meer. We zijn nu ook een keer door Wim Marijnissen gecoacht voor de bedrijfsmatige kant. Veranderingen zijn processen in je hoofd en je moet elkaar goed begrijpen. Onlangs hebben we een commercieel directeur en een officemanager aangenomen. Iemand voor de DTP is niet lang geleden bij ons begonnen. De BV Henk van Kooten gaat een brand, een merknaam, neerzetten." "Het is een proces van persoonlijke ontwikkeling, van de opbouw van het gevoel van eigenwaarde." Een gesprek met Henk van Kooten is een ervaring op zich. De ideeën buitelen over elkaar heen. Het is waar: hij denkt vijf stappen of meer vooruit. Zijn enthousiasme is aanstekelijk. De weg die hij gaat en is gegaan, is geen gemakkelijke. Van de onzekere jongen die hoopte ooit een beroemd voetballer te worden, is hij uitgegroeid tot een internationaal bekend en veel gevraagd fotograaf en bestuurder. Het is de weg van het maken van keuzes en de moed dingen te ondernemen die je eigenlijk bijna niet aandurft. Van Kooten: "Zoals die keer op de Miljonair Fair waar we een stand hadden. Het heeft veel geld gekost en er is niet direct een opdracht uit voortgekomen. Maar er is een statement gezet: dit zijn wij, dit kunnen wij, we kunnen alles aan. De opbrengst kwam later. Onze grote vraag was: kunnen wij dat? We hebben de creativiteit, de mogelijkheden en de ideeën. Durven we dat? De kwalificaties waaraan ik heb deelgenomen, hebben een eigenwaarde gecreëerd. Nu wordt tegen me gezegd dat onder mijn voorzitterschap van de jury de Engelse bruidsfotografie meer sexy is geworden. De winnende foto van de laatste keer, van de benen van een bruid met het slipje op haar schoenen, heeft een rel veroorzaakt en discussies op gang gebracht. Het heeft zelfs de BBC gehaald. Het heeft me veel publiciteit gegeven. Je moet voortdurend keuzes maken. Het is een proces van persoonlijke ontwikkeling, van de opbouw van het gevoel van eigenwaarde."