Kengetallen. Organisatie van de NV WZHO. Aandeelhouders. Raad van Commissarissen Ondernemingsraad. Directieverslag

Transcriptie

1 OVER HET JAAR 1997

2 JAARVERSLAG 1997

3

4 Kengetallen Organisatie van de NV WZHO 5 7 Aandeel houders Raad van Commissarissen Ondernemingsraad Directieverslag Algemene beschouwingen Primair proces Ondersteunend proces - Financieel Ondersteunend proces - Organisatie Ondersteunend proces - Sociaal verslag Jaarrekening Balans per 31 december 1997 Winst- en verliesrekening 1997 Toelichting Toelichting op de balansposten Toelichting op de winst- en verliesrekening Overige gegevens Statutaire winstverdeling Voorstel voor bestemming van het resultaat 1997 Accountantsverklaring Bijlagen 39 A B C D E F Aandeelhouders Functieschema Kwaliteit uitgaande water Productie, inkoop en verkoop Aantal aansluitingen Kasstroomoverzicht Voorzieningsgebied WZHO 52

5

6 Productie (x 1.O00 m3) opgepompte hoeveelheid eigen zuiveringsstations *inkoopengros productieverlies infiltratieverlies levering in het leidingnet verkoop engros levering in eigen voorzieningsgebied distributieverlies verkoop in eigen voorzieningsgebied Distributie lengte hoofdleidingnet in km aansluitingsdichtheid in m aantal aansluitingen gemiddeld verbruik per aansluiting in m3 prijs per m3 exclusief b.t.w. *) Balanscijfers (x f 1.OOO) aanschafwaarde materiële vaste activa boekwaarde materiële vaste activa boekwaarde in % van de aanschafwaarde boekwaarde per aansluiting xf 1 eigen vermogen in % van balanstotaal investeringen Resultaten (x f 1.OOO) wateropbrengsten rentepercentage langlopende leningen bedrijfsresultaat vóór financieringslasten resultaat na financieringslasten Personeel aantal personeelsleden **) aantal aansluitingen per personeelslid salarissen, sociale- en pensioenlasten per personeelslid x f 1 ziektepercentage O , ,20 2, , , , ,27 2, , , *) inclusief f0,38 grondwaterbelasting. **) berekeningsmethode is gebaseerd op voltijd banen.

7 i i Aandeelhouders De N.V. Watermaatschappij Zuid-Holland Oost is een structuurvennootschap. Er zijn 738 aandelen geplaatst bij de gemeenten in het ruim inwoners tellende voorzieningsgebied. De plaatsing van de aandelen is gerelateerd aan het aantal inwoners per gemeente: per 1.O00 inwoners heeft een gemeente het recht op één aandeel. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders bestaat uit vertegenwoordigers van de 36 gemeenten. Conform het rooster, traden mevrouw W.M.C. de Vrey-Vringer en de heren T. den Breejen en A.J.M. Houdijk af als commissaris. De heren N.C. Barendregt, burgemeester van Liemeer en de heer S.J.P. Lyczak, wethouder in Alphen aan den Rijn, werden benoemd. Er resteert nu nog een vacature voor een commissaris met specifieke deskundigheid. De Raad van Commissarissen was per 31 december 1997 als volgt samengesteld: voorzitter : Ing. H. Lenderink secretaris : F.J.M. Hilgers leden : G.W.Abbring : N.C. Barendregt H.J. Beumer K. van Doorn Mr. drs. C.O.W. Dubbelman Mr. A. van 't Laar Mr. S.J.P. Lyczak J.W. Schuiling Drs. J.J. Spros Directie De statutaire directie bestond per 31 december 1997 uit Algemeen Directeur: Ir A.B.I.M. Vos de Wael. A Leden van de Raad van Commissaris- senbezoekende praktijkproef met vacuümontgassing in de zuiveringslocatie Lekkerkerk. De belangrijkste bevoegdheid van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders is het goedkeuren van de jaarrekening en het vaststellen van de tarieven en meerjareninvesteringsplannen. Raad van Commissarissen Eind 1997 bestond de Raad uit elf personen. De samenstelling van de Raad is gebaseerd op een regionale indeling van de gemeenten in groepen. Deze groepen hebben het recht commissarissen te benoemen. Richtlijn is één commissaris per circa inwoners. In het verslagjaar is de gemeente Alphen aan den Rijn toegetreden als aandeelhouder van WZHO. Ook levert de groep van gemeenten waar de gemeente Alphen aan den Rijn onderdeel van uitmaakt nu twee leden voor de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen oefent toezicht uit op de directie, benoemt en ontslaat directieleden en keurt de begroting goed. Tevens zijn aan goedkeuring van de Raad onder andere onderworpen besluiten ten aanzien van geldleningen, het overnemen van bedrijven, het voeren van processen en de uitgifte van aandelen. Conform het vorig jaar afgestemde beleid, is het aantal overheidscommissarissen teruggebracht tot negen. Behalve één commissaris, die specifieke deskundigheid heeft op het vlak van arbeidsverhoudingen, is er in de Raad van Commissarissen nu ruimte voor nog twee externe commissarissen met specifieke deskundigheid. In een vacature is voorzien met de benoeming van de heer J.W. Schuiling, met name vanwege zijn kennis van marktgericht ondernemen. Management Het Management werd per 31 december 1997 gevormd door: Algemeen Directeur: Ir A.B.I.M. Vos de Wael directiesecretaris/ hoofd Beleidsondersteuning : Drs I.J.L. Couwenberg- Veraart hoofd Productie : Ing. H. Ardesch hoofd Distributie : P.K. Giethoorn hoofd Personeel, Organisatie & Informatisering : C.J. van Heuckelum hoofd Waterkwaliteit : Drs B.G. van der Heijden Controller : M.A.G. Lambrechtse AC Ondernemingsraad De Ondernemingsraad bestond per 31 december 1997 uit: voorzitter plaatsvervangend voorzitter secretaris plaatsvervangend secretaris leden : E.F. Heuckelbach : N. de Wit : K.Ph. Kaptein : L.J.M. van Loo : H. Bikker W. de Bruijn P.T. Kant G.A. Ros T. van Steenis

8

9

10 Algemeen Na 34 jaar in de waterleidingsector, waarvan 18 jaar als directeur, trad de heer ing. H.E.J. Boon terug als directeur en werd er afscheid van hem genomen. Helemaal weggaan bij WZHO deed de heer Boon overigens nog niet: hij bleef aan het bedrijf verbonden in de functie van algemeen adviseur. Ook is hij beschikbaar voor externe opdrachten, onder andere in Vewin-verband. van zowel de kwaliteit als de kwantiteit voor de toekomst is en blijft prioriteit nummer een., Dit resulteerde in talloze kleine en grote projecten op het gebied van productie, distributie en waterkwaliteitscontrole. WZHO gaat het uitbreidingsproject van zuiverings-. station De Steeg, de bouw van een oevergrondwaterwinning en onthardingsinstallatie Europees aanbesteden. Nutsbedrijven zijn verplicht op grond van de Europese richtlijn voor de nutssector opdrachten aan derden in Europees verband aan te besteden zodra de waarde van die opdracht een bepaalde drempel overschrijdt. Voor diensten is deze drempelwaarde ECU en voor werken 5 miljoen ECU. Ook andere projecten van WZHO zijn juridisch getoetst aan de Europese richtlijn. 4 Na 18 jaar nam de heer H.E.J. Boon (links) afscheid als directeur in de waterleidingsector. Tijdens een eerste management bijeenkomst aan het begin van het verslagjaar werden de bedrijfsdoelstellingen bediscussieerd aan de hand waarvan de prioriteiten voor 1997 in beeld zijn gekomen. Hieruit kwam een actieplan naar voren waarin de bemensing en de budgettaire gevolgen zichtbaar werden. Besloten werd de volgende projecten aan te pakken: het kwaliteitssysteem, verdere verbetering van de klantgerichtheid door onder meer de implementatie van een geautomatiseerd klachtenbehandelingssysteem en een verbetering van het klanteninformatiessysteem VIS, het distributie informatie systeem DIS, new business, managementrapportages en een nieuw kantoorautomatiseringssysteem. Een evenwichtige balans tussen in- en externe gerichtheid en toekomstgerichtheid waren argumenten voor de aanpak van deze projecten. Enkele andere werden in de tijd naar achteren geschoven, mede vanwege de lange doorlooptijd van enkele genoemde projecten en derhalve het beslag dat zij leggen op de organisatie, naast het reguliere werk. Core business Belangrijk als deze projecten zijn, ook in het verslagjaar ging verreweg de meeste kennis, kunde, aandacht, tijd en geld naar de core business van WZHO, het primaire proces oftewel het oppompen van grondwater, het zuiveren tot drinkwater en dit kwaliteitsproduct ongestoord en onder strenge kwaliteitscontrole leveren aan de klanten. Handhaving van de status-quo van dit primaire proces, waar noodzakelijk de verbetering ervan en veiligstellen m pitbreiding van de capaciteit in de bestaande zuiveringsplant De Laak in Lexmond kon binnen het bestaande gebouw worden gerealiseerd. Na enkele jaren voorbereiding, waarin met name het vergunningentraject en de inspraakmogelijkheden van bestuurlijke en particuliere partijen tijdrovend was, kon in het najaar van 1997 een nieuw puttenveld in gebruik worden genomen zodat de winnings- en zuiveringscapaciteit van De Laak is uitgebreid met 4 miljoen kubieke meter water. Aanleg van kabels en leidingen voor de uitbreiding met een puttenveld van locatie De Laak in 4 Lexmond. Een putkop is eigenlijk een vrij onopvallend opstakel in het land- 4 schap.

11 Kwantiteit De benodigde kwantiteit voor de toekomst kan worden veiliggesteld met de verkregen vergunning voor de uitbreiding van zuiveringsstation De Steeg in Langerak. ligt in de bedoeling om de sluizen zodanig te gebruiken dat dit goede voorwaarden biedt voor karakteristieke levensgemeenschappen en een duurzaam gebruik van de watersystemen ter weerzijde van de sluizen. Een gewijzigd spuibeheer kan grote gevolgen hebben voor de drinkwatervoorziening van onder andere WZHO: verzilting van de Lek zou een bedreiging vormen voor een deel van de WZHO-bronnen. Samenwerking derden Ter voorbereiding van de nieuwe winning in Langerak wordt door middel van metingen van land en bebouwing de zogeheten nulsituatie in beeld gebracht. b Ook de leveringszekerheid wordt hierdoor vergroot. In 1998 kan de aanbesteding plaatsvinden voor een nieuwe oevergrondwaterwinning van 5 miljoen kubieke meter drinkwater op jaarbasis. Deze locatie zal ook worden voorzien van een onthardingsinstallatie. Ontharding van drinkwater is niet goedkoop. Maar door het water dat op de locatie Langerak wordt gezuiverd te ontharden, voldoet WZHO aan een belangrijke wens van de klanten en wordt tevens een forse bijdrage geleverd aan het milieu. Met het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Alphen aan den Rijn is overeenstemming bereikt over de gevolgen van de overname door WZHO van de drinkwatervoorziening in deze gemeente. De waterwinning bij zuiveringsstation De Hoorn zal in juli 1999 worden beëindigd. WZHO zal een deel van die locatie blijven inzetten voor de distributie van drinkwater. Samenwerking met derden, partijen buiten WZHO, is in het verslagjaar goed van de grond gekomen. Met het landbouwschap, een hoogheemraadschap, energiebedrijven en met collega-bedrijven zijn convenanten afgesloten en zijn er samenwerkingen in verschillende vormen van de grond gekomen die de efficiency en klantgerichtheid ten goede komen. Gebouwschade Met het Hoogheemraadschap van de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden is een gezamenlijk meldpunt voor gebouwschade ingericht. Inwoners in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden wordt nu duidelijkheid geboden over het vergoeden van gebouwschade. WZHO en het Hoogheemraadschap voor de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden hebben afspraken rond een schadeverdelingsmodel gemaakt aan de hand waarvan gebouwschade voortaan wordt vastgesteld en tussen de beide organisaties verdeeld. Voor de gedupeerden van gebouwschade in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden betekent dit dat men slechts één claim hoeft in te dienen en dat men sneller duidelijkheid krijgt over een eventuele vergoeding. Schade aan gebouwen in een waterwingebied wordt nu in de Alblacserwaard &Vijfheerenlanden volgens een inzichtelijk systeem behandeld. b Kwaliteit In het verslagjaar werd in het ruwwatermeetnet van het diepe grondwater van De Laak in Lexmond en De Steeg in Langerak en in het middeldiepe grondwater van De Hooge Boom in Kamerik bentazon aangetroffen. De bentazonlozingen van het chemieconcern BASF op de Rijn in het begin van de jaren zeventig leidden al op verschillende zuiveringslocaties van WZHO tot forse investeringen om dit bestrijdingsmiddel evenals andere uit het drinkwater te verwijderen. Dit heeft ook tot een verbetering van de smaak geleid. Vanwege de bentazon in het diepere grondwater zijn er stappen ondernomen om de zuiveringen aan te passen op de betreffende locaties. In 1994 is een m.e.r-procedure gestart over het beheer van de Haringvlietsluizen. Het besluit waarvoor de m.e.r. wordt doorlopen is een besluit van de minister van Verkeer en Waterstaat over het wijzigen van het spuibeheer van de Haringvlietsluizen. Het Vermogensschade De Westelijke Land- en Tuinbouworganisatie WLTO heeft met WZHO hebben een convenant voor onder meer de afhandeling van vermogensschade ondertekend. Hiermee zijn beide organisaties het eens geworden over de uitkering van vergoedingen aan boeren wanneer schade ontstaat als gevolg van winning van grondwater door WZHO. m

12 Aardingsconvenant Met het energiebedrijf ENECO is een convenant afgesloten waarin afspraken zijn gemaakt over de wijze waarop beide bedrijven handelen bij vervanging van loden waterleidingen in het gemeenschappelijke leveringsgebied. In totaal gaat het om ongeveer aansluitleidingen die vervangen dienen te worden. Met het convenant is de afstemming en verantwoordelijkheid tussen beide bedrijven goed geregeld. Er zijn afspraken gemaakt over de aardingsprocedure bij vervanging van loden leidingen. Ook met energiebedrijf EWR werd overeenstemming bereikt. Bekeken wordt nu of WZHO ook met de overige in het gebied werkzame energiebedrijven dergelijke convenanten kan afsluiten. Betuwespoorlijn In het kader van een aantal grote infrastructurele werken, onder andere de Betuweroute en de verbreding A-1 5, wordt momenteel op diverse fronten (gemeenten, Rijkswaterstaat en NS) overleg gevoerd aangaande schadecompensatie voor de verlegging van leidingen. Met de aanpassing van leidingen zijn grote bedragen gemoeid. Insteek van WZHO is dat de schade voor 100% wordt gecompenseerd. Met NS zijn technische afspraken gemaakt over de werkuitvoering. Op landelijk niveau wordt gewerkt aan uniformiteit in de grondslagen van schadeberekening. Buitenland Zes jaren twinning tussen WZHO en en het Indonesische waterleidingbedrijf PDAM Sukabumi werden met een feestelijke bijeenkomst afgesloten. Ook in de komende jaren zal WZHO zich blijven inspannen om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van drinkwaterprojecten in ontwikkelingslanden, zowel in twinningsverband als op basis van kostendekking via de BV Aquanet. 4 Vooral in de oudere woningen worden nogal eens loden waterleidingen gevonden. Procesautomatisering In het verslagjaar is door vier grondwaterbedrijven in Midden Nederland die een strategische alliantie vormen, een BV opgericht om zaken rond de procesautomatisering aan te pakken. Onder de naam Prodis BV hebben de Zuidhollandse, Utrechtse, Gelderse en Flevolandse bedrijven, respectievelijk WMN, WMG, FDM en WZHO de krachten op het gebied van de procesautomatisering gebundeld. De gezamenlijke bedrijven hebben een omvangrijk investeringsprogramma voor de ontwikkeling van nieuwe en revisie van bestaande productiemiddelen. Procesautomatisering is hiervan een wezenlijk onderdeel. Uit het ondernemingsplan van Prodis, waarin het (technische) werkgebied van de samenwerking, de financiële onderbouwing, de juridische vorm en de organisatie van het samenwerkingsverband zijn beschreven, blijkt dat er een aanzienlijk financieel voordeel is te halen is door gezamenlijk software te ontwikkelen en gezamenlijk hardware in te kopen. Reststoffen Via de Reststoffen Unie, een samenwerkingsverband van waterleidingbedrijven op het gebied van afvoer van afval oftewel reststoffen uit het winnings- en zuiveringsproces, heeft WZHO dit jaar voor het eerst zuiveringsslib afgevoerd naar de baksteenindustrie. Hiermee is een nuttige afzet gevonden voor een van de reststoffen. Zuiveringsslib werd voorheen opgeslagen op depots. Via de Reststoffen Unie dienen zich ook andere afzetmogelijkheden voor reststoffen aan, waarmee het een veelbelovende ontwikkeling belooft te zijn. m Later in het verslagjaar heeft WZHO haar kennis en kunde kunnen inzetten voor een project in Seruawan op het eiland Seram van de Molukken. De waterputten daar waren ernstig vervuild geraakt zodat de behoefte aan schoon en betrouwbaar drinkwater zeer groot was geworden. De bijdrage van WZHO bestond uit (ontwerp-) technische ondersteuning en assistentie ter plaatste bij de aanleg van een drinkwaterzuiveringsinstallatie. A Er is een wereld van verschil in waterkwaliteit en watergebruik tussen een land als Nederland en een land als Indonesië.

13 De kwaliteit en de prijs van het WZHO-water worden goed beoor- deeld door de klant. b De klant centraal Aandacht voor de klanten van WZHO is een van de belangrijkste items uit het besturingsconcept van de organisatie. Dat blijft niet alleen bij woorden. Ook vele daden in het verslagjaar getuigen van de speciale aandacht die WZHO besteedde aan de klanten, zowel de kleinverbruikers als de grote afnemers. acht op de tien klanten duidelijk, wat aanzienlijk hoger ligt dan gemiddeld in Nederland (68%). Er zijn weinig klachten over WZHO (6%). Wat daarbij opvalt, is dat men in het gebied van WZHO minder vaak klachten heeft over verontreinigd water dan gemiddeld in Nederland. De meeste klachten gaan over een storing in de waterlevering. A Gedurende een middag in mei was de gehele locatie Zwijndrecht geopend voor publiek. Ruim 800 mensen maakten van de gelegenheid gebruik om het proces van winnen, zuiveren en distribueren van drinkwater te bekijken. In juni werd de ste klant door de burgemeester van Hardinxveld-Giessendam, de heer A. Noordergraaf, en de algemeen directeur van WZHO feestelijk op het waterleidingnet aangesloten. De forse toename van het aantal klanten en het realiseren van de ste aansluiting was vooral veroorzaakt door de overname in 1996 van de drinkwatervoorziening in Alphen aan den Rijn van EWR. Nipo-onderzoek Het verslagjaar ging van start met marktonderzoek, waaraan WZHO in VEWIN-verband samen met enkele collega-waterleidingbedrijven heeft deelgenomen. In het door NIPO uitgevoerde onderzoek stond de vraag centraal: 'hoe moet het waterbedrijf zich profileren; wat verwacht de consument van het waterleidingbedrijf". Het onderzoek biedt informatie voor diverse projecten en activiteiten die binnen ons bedrijf in gang zijn gezet: werktijdenonderzoek, bijstellen waternota, klachtenmanagement, ontharding enzovoort. Proef jaarafrekening Als proef is aan de inwoners van Papendrecht en Gorinchem een bijsluiter gevoegd bij hun jaarafrekening. Hiermee kon men veel voorkomende vragen op eenvoudige wijze kosteloos stellen. In beide gemeenten is de bijsluiter positief ontvangen. Er is ook goed gebruik van gemaakt: het aantal telefonische reacties van klanten, dat zoals gebruikelijk na het verzenden van een nota een vrij grote piek vertoont, was merkbaar minder. Vorstproblematiek De strenge vorst gecombineerd met de harde oostelijke wind heeft begin 1997 voor problemen aan de waterleidingen gezorgd. Er zijn ongeveer meldingen binnengekomen van klanten waarvan de watermeter of de aansluitleiding naar de woning was bevoren. Zo'n klanten maakten in de vorstperiode begin 1997 melding van een bevroren aansluitleiding of watermeter. Een publiekscampagne werd ingezet om vorstschade te voorkomen. b Gevraagd naar de naam van het waterleidingbedrijf dat drinkwater levert, zegt 22% spontaan: WZHO. 23% produceert de naam WZHO na wat te zijn geholpen. WZHO scoort op de spontane bekendheid iets minder dan het landelijke gemiddelde. De resultaten van het onderzoek onder WZHOklanten wijken op enkele onderdelen af van het landelijke onderzoek. De WZHO-klanten zeggen vaker de prijs van drinkwater te kennen dan landelijk. De helft van de WZHO-klanten vindt de prijs van zijn drinkwater precies goed, tegen 46% landelijk. In het voorzieningsgebied van WZHO is 76% bereid meer te betalen voor het natuurbeheer in waterwingebieden en wil 64% meer betalen wanneer het drinkwater door WZHO wordt onthard. De waternota is in het WZHO-gebied voor ongeveer Ook waren er lekkages aan een aantal hoofdwaterleidingen van WZHO als gevolg van de vorst. Vrijwel alle eigen monteurs zijn ingezet om de pro- El

14 blemen op te lossen. Verloven werden ingetrokken en personeel van aannemingsbedrijven werd ingezet. Ondanks deze enorme inzet van de medewerkers konden niet alle klachten onmiddellijk worden verholpen. Omdat bevriezing van watermeters en leidingen kan worden voorkomen, is eind 1997 een publiekscampagne op televisie en in kranten gevoerd. Klanten werden op ludieke wijze geattendeerd op het feit dat veel problemen voorkomen kunnen worden door de ruimte waarin de watermeter is opgesteld te isoleren en tochtvrij te houden. Open dag in Zwijndrecht Klanten konden ook dit jaar weer een kijkje nemen in de wereld achter hun kraan. Vanwege het eeuwfeest van de watertoren was de locatie Zwijndrecht open voor publiek. Ruim 800 mensen maakten van de gelegenheid gebruik om het proces van winnen, zuiveren en distribueren van drinkwater te bekijken. Er waren exposities te zien van het leggen van leidingen en de controle van de waterkwaliteit. Een lokale bakker kwam met een Watertorenkoekje en een wijnhandelaar presenteerde Chateau D Eau. In tegenstelling tot wat gebruikelijk is bij een open dag van ons bedrijf, werd koffie, thee en frisdrank verkocht in plaats van gratis aangeboden. De opbrengst van deze actie was zo n f 400,-- en ging naar een goed doel: een drinkwaterproject in het Indonesische Seruawan. Het eeuwfeest van de watertoren is aangegrepen om ook deze locatie van WZHO te voorzien van een passende naam De Elzengors. Een gors is een buitendijks gelegen stuk grond. De naam Elzengors stamt uit Het terrein waarop de watertoren nu staat, heette toen zo omdat er elzen stonden. Nu nog staan er elzen op het terrein die hieraan herinneren. Klachtensysteem Onder het motto Klachten zijn geen fouten maar prikkels tot verbetering is WZHO begonnen met een geautomatiseerd klachtenregistratie en afhandelingssysteem. Jaarlijks worden er binnen ons bedrijf zo n klachten van klanten geteld. Verreweg de meeste klachten, zo n 70%, gaan over lekkages of andere gebreken. 18% van de klachten gaat over de waterkwaliteit, 8% over de waterlevering en 4% over dienstverlening en andere onderwerpen. Het doel van klachtenmanagement, waarvan het registratiesysteem een belangrijk onderdeel vormt, binnen WZHO is door middel van registratie en bewaking van de afhandeling de service naar de klanten te verbeteren en door analyse en rapportage aangaande klachten meer informatie te verkrijgen, waardoor de organisatie kan leren en zo mogelijk verbeteringen aan kan brengen. Loodnorm Vanwege een nieuwe norm voor het loodgehalte in het drinkwater is aan klanten die twijfelen over de aanwezigheid van loden leidingen in de binneninstallatie gratis een onderzoek van hun drinkwater aangeboden. Vanwege de nieuwe loodnorm moet WZHO voor het jaar 2000 alle loden aansluitleidingen vervangen, een actie waaraan al enige jaren wordt gewerkt en die nu is versneld. Het gaat daarbij om circa dienstleidingen. Burgemeester D. Corporaal van m Zwijndrecht onthul- I de de nieuwe naam voor de winningsen zuiveringsloca- 4 tie: De Elzengors.

15 Toekomst Waar willen we over drie tot zes jaar zijn met onze organisatie? Welke problemen willen we dan opgelost hebben? Hoe spelen we in op de uitdagingen die de nieuwe waterleidingwet in wording ons zal bieden? Hoe gaan we om met onze klanten? Hoeveel water verbruiken we tegen die tijd en hoe produceren we dit? Welk imago zouden we als WZHO willen hebben? Het antwoord op deze vragen zal in 1998 gegeven worden in een op te stellen strategisch plan. zuiveringsstations zal nuttige informatie opleveren, die de efficiency ten goede komt. Samenwerken met andere bedrijven voor grote projecten als diepinfiltratie vinden wij nog steeds belangrijk. Een andere belangrijke doelstelling is, dat wij onze tarieven ook in de komende planperiode met maximaal de inflatiecorrectie willen laten stijgen. Dit betekent dat we onze uitgaven moeten aanpassen aan onze inkomsten, en niet andersom. Dit heeft consequenties voor onze investeringen en exploitatiekosten. Dit neemt niet weg dat kwaliteitsverbeteringen bij ons hoog in het vaandel staan. Behalve uitbreiding van de kwantiteit, door nieuwbouw bij zuiveringsstation De Steeg, is hier bijvoorbeeld ook een onthardingsinstallatie gepland. Ook voor zuiveringsstation C. Rodenhuis staat de door consumenten veel gevraagde ontharding op het programma. A Rond de rivier de Lekzijn de grootste winnings- en zuiveringclocaties van WZHO gesitueerd. In de verte is de watertoren aan de Bergambachtse Dijklaan te zien. In het eind 1994 verschenen masterplan , De Toekomst Meester, hebben we een aantal ontwikkelingen beschreven, die vooral gevolgen hadden voor de ontwikkeling van onze infrastructuur en de daarmee gepaard gaande financiële berekeningen. Als we vanuit onze wetenschap van nu daarnaar terugkijken, zullen veel van de uitgezette lijnen krachtig gecontinueerd worden. Te denken valt hierbij aan het proces, waarbij het bedrijf in toenemende mate als één geheel gezien kan worden en de traditionele scheiding tussen Productie en Distributie verdwijnt. Het onderling vergelijken van Op het vlak van het organiseren van ons bedrijf realiseren we ons, dat de huidige organisatievorm in de toekomst waarschijnlijk niet meer toereikend zal zijn. De werkzaamheden zullen dan meer verdeeld worden naar front office activiteiten (naar de klanten toe gericht) en back office activiteiten (het werk achter de schermen). De oprichting van een afdeling Verkoop waarin alle klantgerichte activiteiten gebundeld worden, medio 1998, zal een startpunt zijn voor het verder klantgericht organiseren van werkprocessen. De ontwikkeling van de nieuwe waterleidingwet biedt nieuwe kansen en mogelijkheden. Marktwerking, benchmarking, schaalvergroting: het zijn begrippen uit de Hoofdlijnennotitie van het ministerie van VROM waar WZHO op in zal spelen. Verbreding van ons producten- en dienstenpakket zal onze aandacht hebben: naast drinkwater ook huishoudwater en industriewater op maat, maar ook zaken als waterbehandeling voor grootverbruikers, kwaliteitscontrole, stedelijk waterbeheer en het leveren van managementexpertise behoren tot de reële mogelijkheden. We willen voor al onze klanten dé waterspecialist zijn. m

16 Water lever i ng De waterkwaliteit van WZHO is als redelijk tot goed te beoordelen. In 1996 werd in Ridderkerk een nieuwe onthardingsinstallatie in gebruik genomen. Aanvankelijk waren er enkele technische problemen. De hardheid van het Ridderkerkse water dat via zuiveringsstation Reijerwaard in het net wordt gebracht, is nu op gewenste waarde en stabiel. In 1997 werd m3 water verkocht. Dit was zo'n 1 miljoen m3 meer dan de verkoop in Voor deze levering is een totale hoeveelheid water opgepompt van m3. Het productieverlies over 1997 lag ruim 15% lager dan het productieverlies van 1996 en ligt nu op 4,8%. Dit resultaat is mede behaald door het eigen verbruik op de zuiveringsstations op een gestructureerde wijze terug te dringen. Aandacht voor een zo laag mogelijk productieverlies past in het milieubeleid van WZHO. Naast milieuwinst is er ook winst in geld te behalen. Sinds enkele jaren moeten grondwaterbedrijven als WZHO een bedrag afdragen aan de rijksoverheid per kubieke meter opgepompt water. Een verdere verlaging in de toekomst wordt mogelijk geacht door het investeren in installaties waarmee het spoelwater tot drinkwater kan worden gezuiverd. Met dergelijke installaties is het bovendien mogelijk om het ijzerslib dat als reststof bij de zuivering ontstaat op een nuttige manier in de baksteenindustrie in te zetten. In totaal is in 1997 ruim 92 km transport- en hoofdleiding gelegd waardoor de totale lengte van het transport- en hoofdleidingnet van WZHO op circa km komt aan het eind van Tussen de slagader en het transportnet in de gemeente Waddinxveen is een koppelleiding gelegd. Deze calamiteitenleiding moet de waterlevering aan de gemeenten Gouda en Waddinxveen borgen, bijvoorbeeld bij uitval van de reguliere aanvoer tussen het zuiveringsstation C. Rodenhuis in Bergambacht en Gouda. m Er zijn nieuwe aansluitingen gerealiseerd. Per 31 december 1997 bedroeg het aantal aansluitingen Bijna watermeters zijn vervangen. Hoewel een aantal watermeters begin verslagjaar moest worden vervangen vanwege vorstschade is verreweg het merendeel van de watermeters volgens het reguliere vervangingsprogramma aangepakt. In totaal zijn in brandkranen gecontroleerd. Een brandkraan vormt een risico in het leidingnet. Het beleid van WZHO is er derhalve op gericht om het aantal brandkranen in het net terug te dringen. Daarnaast is het van belang dat de brandkranen op de juiste wijze gebruikt worden: bij verkeerd gebruik kan het leidingnet vervuild raken. Tenslotte streeft WZHO naar verkleining van de diameters van het distributienet, waardoor brandkranen op een leiding met een kleinere diameter gemonteerd worden. In 1997 is in een voorlichtingsbijeenkomst voor alle brandweercommandanten uit het voorzieningsgebied dit nieuwe beleid gepresenteerd. Als vervolg op deze bijeenkomst zijn de brandweerkorpsen bezocht. Tijdens dit bezoek is onder andere instructie gegeven over het juiste gebruik van brandkranen. De productiviteit van het laboratorium, uitgedrukt in Kiwa-punten is toegenomen, zowel totaal als intern. Totaal kwam het laboratorium uit op Kiwapunten, intern was dat (in 1996 was dit totaal en intern). De productiviteit steeg licht, het aantal Kiwa-punten per medewerker was in tegen in Onderzoeken De kwaliteit van het opgepompte water vraagt op enkele locaties om een aanpassing van de zuivering. Waar mogelijk worden verbeteringen aangebracht. Ook in 1997 is veel onderzoek gedaan naar methoden om de zuivering voor nu en in de toekomst te verbeteren en efficiënter te laten verlopen. Een brandkraan en een standpijp vormen een risico voor besmetting in het leidingnet. Hier een standpijp vanwaar een circus in Ridderkerk tijdelijk van drinkwater 4 wordt voorzien. Aanleg van een transportleiding in 4 Lekkerkerk.

17 proefboring, onder- b deel van het onderzoek naar de diepinfiltratietechniek bij zuiveringsstation De Steeg in Langerak. In 1998 zal een onderzoek worden gestart naar de biologische stabiliteit van drinkwater. In het zuiveringsstation in Lekkerkerk, Kamerik en dat in Nieuw Lekkerland speelt de problematiek van ammonium en methaan, stoffen die van nature voorkomen in het opgepompte water. Methaan wordt doorgaans verwijderd door het water te beluchten. WZHO zoekt naar betere methoden om methaan uit het water te verwijderen met het doel het zandfilter beter te laten functioneren. In zuiveringsstation de Put in Nieuw Lekkerland is op schaal een proefinstallatie geplaatst voor vacuümontgassing. Op basis van de goede resultaten van deze proef is besloten om een proef op operationele schaal uit voeren op zuiveringsstation Lekkerkerk. De verwachting is dat met deze proef kan worden aangetoond dat de techniek ook op grote schaal geschikt is. Afhankelijk van de resultaten zal in 1998 worden gestart met een definitieve installatie op de locatie Lekkerkerk. Diepinfiltratie is nog steeds een realistische optie als duurzame winnings- en zuiveringstechniek. A Het zuiveringsstation in Lekkerkerk. Diepinfiltratie De onderzoeken naar diepinfiltratie, een duurzame winning- en zuiveringstechniek, zijn leerzaam. Zowel bij zuiveringsstation De Steeg in Langerak, waar diepinfiltratie operationeel zal worden, als bij waterleverancier WRK in Nieuwegein, worden praktijkproeven gedaan. Beide onderzoeken zijn min of meer gelijk van opzet en vullen elkaar aan als het gaat om het verkrijgen van inzicht in de mogelijkheden van infiltratrie. De proefinstallatie in Nieuwegein bestaat uit een actief koolfilter en een diepinfiltratieput. Op De Steeg wordt drinkwater zonder aanvullende zuivering geïnfiltreerd. Daarnaast is onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om met behulp van membraantechnologie rivierwater direct te zuiveren tot infiltreerbaar water. De stroming van het water in de bodem is eerder door middel van modelberekeningen in beeld gebracht. Met behulp van de onderzoeksresultaten worden deze berekeningen bevestigd. Met name het oppervlaktewater van WRK blijkt zeer goed te infiltreren in de bodem. Daarnaast is veel technische kennis opgedaan met betrekking tot het boren van infiltratieputten in een klei-/veen gebied. Voor 1998 staat onderzoek naar de verstoppingsproblematiekvan de putten op het programma. Ondergrondse beluchting De techniek van ondergrondse ontijzering is reeds lange tijd binnen de waterleidingsector bekend. Bij deze methode wordt gedurende een bepaalde tijd belucht water in de bodem geïnfiltreerd waarna dit weer wordt onttrokken. Toepassing van deze techniek blijkt een zeer positieve invloed te kunnen hebben op de zuiveringsprocessen. Waarom het zuiveringsproces zoveel beter verloopt bij het toepassen van deze techniek is echter niet bekend. Lange tijd werd gedacht dat dit het gevolg was van een verminderd ijzeraanbod waaraan de techniek zijn oorspronkelijke naam ontleent. Omdat het verlagen van het ijzergehalte niet langer het primaire doel is dat met deze techniek wordt nagestreefd, wordt de laatste jaren meer de term ondergrondse beluchting gehanteerd. In samenwerking met de Landbouwuniversiteit Wageningen, de provincie Zuid-Holland en Kiwa is een onderzoek gestart met als doel de processen die optreden bij ondergrondse beluchting beter te doorgronden. Het onderzoek richt zich daarbij enerzijds op de processen en effecten die optreden in de bodem en anderzijds op de beïnvloeding van de zuiveringsprocessen. Putverctopping In het afgelopen jaar is komen vast te staan dat op een van de belangrijkste zuiveringslocaties van WZHO (Rodenhuis) zich problemen voordoen met de daar aanwezige winputten. Deze putten van waaruit het water uit de diepere bodemlagen wordt opgepompt, blijken dermate snel te verstoppen dat zonder nadere maatregelen een belangrijk deel van de capaciteit dreigt weg te vallen. Om die reden zijn verschillende acties opgestart die tot doel hebben de problemen met de winputten beheersbaar te maken.

18 Spoelwaterhergebruik Voor de productie van drinkwater wordt door WZHO (oever-)grondwater opgepompt. Dit grondwater is anaëroob en bevat onder andere methaan, ijzer, mangaan en ammonium. Deze stoffen worden verwijderd met (intensieve) beluchting en droog- en natfiltratie. Koolfiltratie wordt in toenemende mate toegepast vanwege de aangetroffen bestrijdingsmiddelen, waaronder Bentazon. Tijdens de zuivering hopen deze stoffen zich op in de filters. Om de geaccumuleerde stoffen te verwijderen worden de filters periodiek gespoeld met reinwater of filtraat. Het spoelwater bevat dus veel ijzeren mangaan-oxides en biomassa dat bij de methaanoxidatie en nitrificatie gevormd is. Vanuit de doelstelling om tot een besparing te komen van de waterverliezen is de afgelopen jaren veel aandacht geschonken aan optimalisatie van de spoelprocessen. Hierdoor bleek het mogelijk te zijn de waterverliezen te verlagen van 8,3% naar 3,5%. Om ook het resterende spoelwaterverlies terug te dringen, is nagegaan hoe het spoelwater hergebruikt kan worden. Daartoe is de locatie C. Rodenhuis te Bergambacht een proefonderzoek uitgevoerd om spoelwater op te werken tot drinkwater. Het onderzoek werd uitgevoerd met een proefinstallatie bestaande uit een conventionele installatie (coagulatie, filtratie, koolfiltratie en UV-desinfectie) en een membraaninstallatie (ultrafiltratie). Vergelijking van deze installaties leverde een schat aan informatie op over de geproduceerde waterkwaliteit als over de technische en operationele consequenties van een dergelijke installaties. De conclusie van het onderzoek was dat het zeker mogelijk is om drinkwater te bereiden uit spoelwater. De kwaliteit van het behandelde spoelwater voldoet aan de drinkwaternormen. Vanwege eenvoud, maar ook kosten scoorde membraanfiltratie beter dan de conventionele installatie. Ook bleek het mogelijk om 95% van het ingenomen spoelwater terug te winnen. Het restant blijft als slib over. Watermeters In samenwerking met Kiwa is onderzoek uitgevoerd naar de optimale standtijd van de watermeters. Doel van het onderzoek was om de verwisselingstermijn te verlengen, waardoor een kostenbesparing kan worden gerealiseerd. Naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek is in een aantal gevallen de standtijd verlengd. Eind 1997 is een proef gestart met het op afstand uitlezen van watermeters. Doel is om de watermeters van met name de grootste klanten van WZHO via het telefoonnet af te lezen. Hierdoor kan de meter vaker afgelezen worden, waardoor een beter inzicht verkregen worden in het verbruikspatroon van de grote klanten. Wanneer de proef een goed resultaat oplevert, zal het systeem in 1998 bij een aantal grotere klanten geïnstalleerd worden. A Kwaliteitscontrole in verschillende fases van de proefonderzoeken levert een schat aan informatie op. m Op diverse winnings- en zuiveringslocaties zijn praktijkproeven gehouden naar optimalisatie van het 4 proces.

19 Bedrijfsresultaat Rekening houdend met het resultaat uit buitengewone baten en lasten is het totale resultaat van 1997f positief. Het resultaat is praktisch gelijk aan de begroting van lasten waren f 1 miljoen lager dan begroot. Deze daling werd in hoofdzaak veroorzaakt door niet ingevulde vacatures (daling van de bruto salarissen en pensioenlasten). Als gevolg van minder investeringen in 1996 waren de afschrijvingen f 1,O miljoen lager. Door extra afschrijvingen wegens vervroegde buiten gebruikstelling waren de afschrijvingslasten f 0,7 miljoen hoger dan geraamd. Als gevolg van extra afschrijvingen in 1996 daalden de begrote afschrijvingen met f 0,4 miljoen. In totaliteit dehalve een daling van f 0,7 miljoen. In de afschrijvingskosten is een bedrag van f 2 miljoen begrepen als dotatie in de voorziening inhaalafschrijvingen om toekomstige extra afschrijvingen te egaliseren. De rentelasten waren f 2,5 miljoen lager als gevolg van een lager investeringsvolume. In deze daling is niet opgenomen de rente-toevoeging aan het eigen vermogen van f 1,2 miljoen, die in de begroting nog als kosten waren verantwoord. A Verloop resultaat (x f 1.ooo.-).. Het resultaat van het verslagjaar is ten opzichte van het vorig jaar met f 2 miljoen gedaald. Deze daling werd in hoofdzaak voor f 5,9 miljoen veroorzaakt door een stijging van de post materialen en leveringen en een daling van f 3,9 miljoen op de waterinkopen. Het resultaat uit gewone bedrijfsvoering bedraagt f Tarieven Per 1 januari 1997 werden de tarieven gemiddeld verhoogd met 2 cent per m3. Deze beperkte stijging was mede mogelijk doordat de toeslag ter versterking van het eigen vermogen werd verlaagd van 9 naar 8 cent. Het tarief kwam uit op een bedrag van f 2,94 inclusief b.t.w. Het vastrecht werd met 2% verhoogd. Verder zijn de tarieven voor het vastrecht afhankelijk geworden van de doorstroomcapaciteit van de watermeter. Een overgangsregeling voorziet erin dat de stijging voor de grotere afnemers geleidelijk, middels een af te bouwen korting, tot stand komt. Ultimo 1997 betaalde 76% van al onze klanten automatisch de kosten voor de levering van water. Ook in 1998 zal getracht worden het automatisch betalen verder te stimuleren. Resultaatontwikkeling In de begroting werd uitgegaan van een netto bedrijfsresultaat van f 1,4 miljoen en een versterking van het eigen vermogen van f 3,6 miljoen. Als gevolg van het achterblijven van de waterafzet ten opzichte van de begroting daalden de inkomsten uit waterlevering met f 5,7 miljoen. De netto omzet werken en de overige bedrijfsopbrengsten zijn f 0,6 miljoen hoger uitgevallen dan begroot. De waterinkoop steeg met f 0,7 miljoen. De lonen en salarissen, sociale lasten en pensioen- Het totaal van de onderdelen materialen en leveringen en grondwaterbelasting bleef f 1,2 miljoen achter bij de begroting. Deze daling wordt grotendeels verklaard door de lagere grondwaterbelasting als gevolg van minder opgepompte m3. De voor- en nadelen bij materialen en leveringen vielen grotendeels tegen elkaar weg. Investeringen De investeringsomvang bedroeg f 22,2 miljoen, na aftrek van de bijdragen van derden. Dit bleef achter bij de prognose van f 59,6 miljoen. Het grote verschil is grotendeels toe te schrijven aan vertragingen in de uitvoering, het niet doorgaan van projecten en doorschuivingen naar 1998 en goedkopere realisatie. Het stringentere activeringsbeleid speelt hierbij een beperkte rol. Financiering De cash-flow was dit jaar net niet toereikend om de aflossingen te financieren. Voor de financiering van de investeringen werd voor f 20 miljoen een beroep gedaan op de kapitaalmarkt. De toeslag op het watertarief ter versterking van het eigen vermogen, heeft in 1997 geresulteerd in een extra opbrengst van f 3,6 miljoen. Het eigen vermogen uitgedrukt in een percentage van het totale vermogen bedroeg ultimo ,4. Omdat dit percentage pas verwacht was in 1999 is vervroegd met de Raad van Commissarissen en de Algemene Vergadering van Aandeel houders gediscussieerd over voortzetting van het beleid, het eigen vermogen verder te versterken. Rente In het verslagjaar vertoonde de rente-ontwikkeling een dalende lijn. Gemeten over het gehele jaar daalde de marktrente met 0.4%-punt van 5,8% tot 5,4% per einde van het jaar. Door bij het aantrekken van nieuwe leningen van deze rentedaling gebruik te maken, daalde het gemiddelde rentepercentage van het totale leningenbestand naar 7,6. Verdere ontwikkelingen De toekomstige overgang van de gulden naar de Euro zal effecten hebben op de bedrijfsprocessen. Inventarisatie van de gevolm

20 gen heeft inmiddels plaatsgevonden en de komende ontwikkelingen zullen gevolgd worden. Daar waar dit mogelijk is zal al vanaf 1998 rekening met de euro gehouden worden bijvoorbeeld bij de aanschaf van nieuwe software of vervanging van bestaande. Ontwikkelingen op de (Europese) kapitaalmarkt kunnen ertoe leiden dat financiële ratio's aan belang zullen winnen in de waterleidingsector. Solvabiliteit is een ratio van importantie. Aan de hand van een studie inzake de ontwikkeling van de gewenste solvabiliteit is besloten dat in de komende jaren een toeslag op de watertarieven ter versterking van het eigen vermogen gehandhaafd blijft. Ook is besloten om te streven naar koopkrachtbehoud van het eigen vermogen. Verder bestaat er de mogelijkheid dat in de (nabije) toekomst waterleidingbedrijven onderworpen zullen worden aan de Vennootschapsbelasting. Het is van belang dat tijdig onderzocht dient te worden wat de gevolgen hiervan zijn. Met name omdat de waardering van bedrijven voor de vennootschapsbelasting op andere grondslagen berust. Verloop gemiddelde rentepercentages langlopende le- 4 ningen. Zuiveringsstation De Steeg. 'I

21 Resultaat gericht werken Nadat in 1996 het proefjaar van resultaatgerichte communicatie werd afgesloten, werd 1997 het jaar waarin echt werken met resultaatprofielen, functionerings-, beoordelingsgesprekken en flexibele beloning werd ingevoerd. Een invoering die dankzij de inzet van alle medewerkers succesvol is verlopen, al bleek uit een halverwege het verslagjaar gehouden evaluatie dat hier en daar in de organisatie wat knelpunten op te lossen waren. Tussen directie en vakorganisaties zijn afspraken gemaakt over de flexibele salarisverhoging die gekoppeld wordt aan de beoordelingen. De medewerkers die aan het eind van hun salarisschaal zitten, kunnen in aanmerking komen voor een bonus. Informatisering Vooral in de eerste maanden van 1997 werden er veel nieuwe werkstations in gebruik genomen. Het is altijd een hele zorg om iedereen zo goed mogelijk van alles te voorzien op de werkplek. Zeker wanneer er veel wisselingen zijn, zoals telkens aan het begin van een jaar doordat als gevolg van het rouleersysteem mensen van standplaats en dus van werkplek wisselen. Vrijwel alle medewerkers zijn in de loop van 1997 overgegaan op het gebruikvan WINDOWS. Ook is een aanvang gemaakt met de voorbereiding van de overgang naar een geheel nieuw systeem voor de kantoorautomatisering, WINDOWS-NT met de bijbehorende programma s, die in 1998 zal worden ingevoerd. Het datacommunicatienetwerk werd verbeterd door andere componenten in gebruik te nemen en het laatste kwartaal door de verbreding van vaste verbinding tussen Gouda en Ridderkerk. Ten behoeve van de procesautomatisering werd ISDN-communicatie op gang gebracht tussen de verschillende vestigingen ei? werd het mogelijk om op afstand gegevens uit te lezen. De beschikbaarhe.id van de systemen tijdens kantooruren lag tussen de 99% en 100% en productieproblemen zijn er nauwelijks geweest. Prodis Op dit moment wordt door Prodis BV veel energie gestoken in het beschrijven van automatiseringsstandaards voor procesbesturing als ook voor gegevensverwerking. De nieuwbouwprojecten van WZHO worden momenteel volgens deze nieuwe standaards uitgevoerd. Distributie informatie systeem De grote projecten op het gebied van de aanleg van transportleidingen zijn voor WZHO in ieder geval tot het eind van deze eeuw afgerond. Leveringszekerheid is nooit 1 OO%, dat is evident. De slagader, de 80 kilometer lange transportleiding die in 1996 compleet met alle koppelingen op bestaande infrastructuur in gebruik is genomen, heeft de leveringszekerheid aanzienlijk verbeterd. Veel aandacht in de distributie van drinkwater gaat nu uit naar verbetering van de kwaliteit en beheersing van de informatie over het hoofdleidingennet en de aansluitleidingen. Daartoe zal een registratiesysteem voor de aanleg en het beheer van de infrastructuur in gebruik worden genomen. Dit distributie informatie systeem wordt vervolgens uitgebreid met beheersinformatie en worden gekoppeld met andere, bestaande systemen en aldus uitgroeien tot een compleet informatiesysteem op het terrein van de distributie van drinkwater. Overzicht formatie Aantal Aantal Aantal personeelsleden voltijdbanen formatieplaatsen Directie* O O Waterkwaliteit Trainees Totaal * De Directie is niet opgenomen in de totaaltelling. m

22 In-, door- en uitstroom Op 31 december 1997 stonden er 327 medewerkers op de loonlijst, 57 vrouwen (17,5%) en 270 mannen (82,5%). Dit aantal staat gelijk aan dat van Tien medewerkers maakten gebruikvan de VUT- /FUR-regeling. Negen van deze medewerkers konden van deze regeling gebruik maken omdat zij de 60-jarige leeftijd hadden bereikt, terwijl één van hen 40 dienstjaren had. Negen medewerkers namen vrijwillig ontslag wegens het aanvaarden van een functie elders. Van drie personen werd het contract niet voortgezet. Zestien medewerkers werden intern overgeplaatst naar een andere functie. Voor de meesten betekende dit een promotie. Drie medewerkers werden om medische redenen herplaatst in een andere functie. Achttien medewerkers hebben deelgenomen aan het rouleren van functies. Helaas hebben wij in verband met overlijden afscheid moeten nemen van één collega, de heer M. van der Leede en van twee oud-medewerkers, de heren C.J.M. Zandbergen en P. Vermeden. In 1997 zijn 23 medewerkers in dienst getreden. Jubilea 1 O jaar 1 maart 1 april 21 april 1 augustus 14 september 5 oktober de heer A. Marino de heer P.H. van Rinsum de heer A.W. de Vree de heer A. Goosens de heer A. Zondervan de heer R. de Ruiter de heer C.A.M. Nobel Kwaliteit Gedurende dit jaar is gewerkt aan de totstandkoming van het projectplan KAM 2000 (Kwaliteit, Arbo en Milieu). In dit plan is de positionering, het plan van aanpak en de beheersaspecten beschreven. Het uiteindelijke projectresultaat is een geïntegreerd, geïmplementeerd en volgens de normen IS (kwaliteit), IS (milieu) en de BRL (Arbo) gecertificeerd systeem. Voor het behouden van het IS certificaat van zuiveringsstation De Hooge Boom in Kamerik zijn door de externe certificeerder, het Kiwa, twee controlebezoeken verricht, die positief zijn beoordeeld. Daarnaast is verder gewerkt aan de al lopende projecten binnen verschillende afdelingen en de zuiveringsstations De Laak, C. Rodenhuis, De Put, De Steeg en Reijerwaard. Arbo Aan het begin van het jaar zijn de plannen op het gebied van de Arbo doorgesproken met de directie, de commissie voor Veiligheid, Gezondheid en Welzijn en de Arbodienst. Afgesproken is dat het beleid en de uitvoeringsmaatregelen meer gericht moeten worden op de preventieve kant. Voorkomen is beter dan genezen. Drie kleine bedrijfsongevallen zijn gemeld die leidden tot zes verzuimdagen. 20 jaar 5 januari 1 februari 7 februari 1 maart 1 april 7 juni 19 september 16 november 5 december de heer G.M. Mostert de heer F.C.M. Berg de heer C.J. Boere de heer C.G. Kerkvliet mevrouw T.C. Koenders de heer P.C. de Reus de heer M. Wildschut de heer R.C.G. de Koning de heer T. Stigter 25 jaar 3 april 15 april. 1 augustus 1 september 1 oktober 25 november 30 jaar 12 januari 20 maart 3 juli m de heer T. de Kort de heer L.D. Bikker de heer W.J. Pieroelie de heer J. Zijl mevrouw E.K.J. van Mourik de heer H.J. de Jong de heer C.P.W. Rutten de heer H.B.J. Hageman de heer K. Viezee De bedrijfshulpverleningsorganisatie (BHV) heeft het 'instructiejaar' met ontruimingsoefeningen op de diverse vestigingen afgerond. Met ingang van 1998 zal de BHV-organisatie operationeel zijn op de vestigingen in Gouda, Ridderkerk, Lexmond en Boskoop. De BHV'ers hebben dit jaar deelgenomen aan de opleidingen 'Levensreddende handelingen', 'EHBO'en 'Hoe te handelen bij brand'. Voor de leidinggevenden zijn zogeheten Arbo-dagen gehouden, waarin ondermeer uitleg werd gegeven over hoe om te gaan met de verantwoordelijkheden en bevoegdheden op het terrein van de arbeidsomstandigheden. Onderdelen daarvan zoals A Cursus EHBO voor medewerkers op de zuiveringsstations.

23 het ziekteverzuim, de veiligheidsplannen, en het bouwprocesbesluit kwamen aan de orde. Voor medewerkers binnen de afdeling Distributie zijn opleidingen gegeven met betrekking tot het werken in verontreinigde grond en levensreddende handelingen. Voor hen en ookvoor de collega's binnen de afdeling Productie is een 'Tilinstructie' gegeven. Milieu WZHO maakt haar naam milieubedrijf waar door aandacht voor het milieu te integreren in de dagelijks praktijk van de verschillende bedrijfsonderdelen. Binnen de afdeling Productie heeft het terugdringen van spoelwaterverlies grote aandacht. Op dit terrein werd ook fors winst geboekt. Ook binnen Distributie heeft de speciale aandacht in de dagelijkse werkpraktijk geleid tot terugdringen van het distributieverlies, het water dat als gevolg van lekkages en door spuien verloren gaat. In het kader van een duurzame productiemethode is aandacht besteed aan de onderzoeken naar de nieuwe winnings- en zuiveringstechniek diepinfiltratie. Milieuvriendelijker produceren in de bestaande installaties en met de huidige technieken is ook punt van zorg. Productie- en distributieverliezen zijn elk met zo'n 15% gereduceerd. A Onderdeel van het beleid met betrekking tot veiligheid: afsluiten van belangrijke schakelaars op zuiveringslocaties. De BGD Arbodienst Midden Holland heeft een Periodiek Geneeskundige Onderzoek verricht bij de medewerkers van district Zuid en het Hoofdkantoor. Tevens is op district Zuid een Risicoinventarisatie en -evaluatie uitgevoerd. Door de BGD is een aantal werkplekken bezocht bij de afdeling Productie en Distributie. Dit naar aanleiding van een aantal fysieke klachten van enkele medewerkers bij het langdurig werken achter een beeldscherm. De plannen die eerder zijn gemaakt voor de ecologische inrichting van het terrein bij zuiveringsstation De Steeg worden stap voor stap uitgevoerd. De resultaten van de inspanningen zijn, zoals vaak met activiteiten op milieugebied, niet direct zichtbaar. Elk jaar weer zal meer te zien zijn van wat wordt bedoeld met een inrichting waarbij de gebiedseigen flora en fauna weer leefruimte krijgen. Voor 1998 staat op de rol dat alle activiteiten die WZHO onderneemt op het terrein van het milieu op een rij worden gezet en dat er een heldere visie op papier komt voor wat betreft het beleid dat WZHO kent op het gebied van het milieu 8,0%- 7,0%- 6,0%- 5,0%- 4,0% Totaal Totaal ,0%- 2,0%- 1,O%- O,O%-

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39 . 1 i

40

41 Statutair is bepaald dat het aantal aandelen per gemeente is gerelateerd aan het aantal ingezetenen van het jaar waarin gemeenteraadsverkiezingen worden gehouden. Per 1 januari 1994 heeft herverdeling van het aantal aandelen plaatsgevonden. In 1997 is gemeente Alphen aan den Rijn als aandeelhouder toegetreden. Gemeente Aantal inwoners Aantal aandelen januari 1994 december 1997 Ter Aar Alblasserdam Al kemade Alphen aan den Rijn Bergambacht Bodegraven Boskoop Giessenlanden Gorinchem Gouda G raafstroom Hardinxveld-Giessendam Hendrik Ido Ambacht Jacobswoude Krimpen aan den IJssel Leerdam Leiderdorp Liemeer Liesveld Moordrecht Nederlek Ni e u wkoo p Nieuw Lekkerland Ouderkerk Papendrecht Reeuwijk Ridderkerk Rijnwoude (minus Benthuizen) Schoonhoven Sliedrecht Vianen Vlist Waddinxveen Zederik Zoeterwoude Zwijndrecht O O Totaal m

42 ~ Functioneel.... A.B.i.M.Vosds Waei P.J.M. Ransdorp q Systbehi Coördinator Medewekar Treinee Helpdesk Omde m :$%eh. i.zi]i m P.K Giethoorn B.G. H.L.Glerum van der Heijden M.A.G. Lambrechtse I P.J.M. Mense L.M. Mudde :. Nobsi (BI ;.J. van Dis (C] RegiotemA I C.H. Knook G. Nssseiaar aveis H.C. van Noorioos i" Amanuensis 1 i Medewerker Alg. Dienst (i,6 I I i Legenda = Hiërarchisch leidinggevenden Operationeel leidinggevenden leidinggevenden

43

44 ... _._._... in V - in V - in V n V - n V - n V - n V n V - n V n V n r 3 V - c U Y U r U m a m D._ m

45 (x 1.O00 m3) Zuiveringsstation Afgeleverde Productie- Infiltratie- Opgepompte hoeveelheid verlies* verlies hoeveelheid Alphen aan den Rijn/ Den Hoorn O00 BergambachK. Rodenhuis Hardinxveld-Giessendam/ 't Kromme Gat Hazerswoude O O O Hendrik Ido Ambacht O0 884 KamerikíDe Hooge Boom LangerakíDe Steeg Lekkerkerk Lexmond/De Laak Nieuw Lekkerland/De Put RidderkeMReijerwaard Zwijndrecht/Elzengors * Productieverlies ontstaat onder meer door de procesvoering, vernieuwing van filters en spoelverliezen. ** Distributieverlies ontstaat onder meer door lekkages in de leidingen en spuien. m

46 t. ' i District Noord Gemeente Aantal watermeters Aantal aansluitingen Aantal inwoners Al kemade Alphen aan den Rijn Bergambacht Bodegraven Boskoop Gouda Jacobswoude Krimpen a/d IJssel Leiderdorp Moordrecht Nederlek Nieuwkoop Liemeer Ouderkerk 3.1 O0 Reeuwijk Rijnwoude (excl. Benthuizen) Schoonhoven Ter Aar Vlist Waddinxveen Warmond Woerden Zoeterwoude O O O Totaal Dictric Noord District Zuid Gemeente Aantal watermeters Aantal aansluitingen Aantal inwoners Alblasserdam Culemborg Geldermalsen Giessenlanden Gorinchem Graafstroom Hardinxveld-Giessendam Hendrik Ido-Ambacht Leerdam Liesveld Lingewaal Nieuw-Lekkerland Oudewater Papendrecht Ridderkerk Sliedrecht Vianen Zederi k Zwijndrecht 6.1 O O Totaal District Zuid: ,*-.. *.*. -*,w I.r,' *,.,.'. L I IC Totaal WZHO: :.-:..* <?'I m

47 (bedragen x f 1.OOO,--) Kasstroom uit operationele activiteiten - bedrijfsresultaat aanpassingen voor: afschrijvingen buitengewone baten dividend - veranderingen in werkkapitaal handelsvorderingen voorraden handelscrediteuren - ontvangen/betaalde interest - betaalde dividend - buitengewone baten Totale kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten - investeringen in materiële vaste activa - desinvesteringen financiële vaste activa - investeringen in immateriële vaste activa Totale kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten - emissie van aandelen -ontvangsten uit langlopende schulden - aflossing langlopende leningen - mutatie in de voorzieningen - vrijval in verband met afschrijving Totale kasstroom uit financieringsactiviteiten Toename van geldmiddelen

48