Meer social impact door aandacht en ondersteuning voor sociaal ondernemerschap en sociale ondernemingen in de regio Assen/Drenthe

Transcriptie

1 SOCIAL IMPACT FIRST! - PROJECT VAN DE MVO ALLIANTIE NOORD NEDERLAND UITGEVOERD ONDER REGIE VAN ASSENVOORASSEN Startnotitie project MVO alliantie Noord Nederland/ SO-groep MVO platform AssenvoorAssen/ Meer social impact door aandacht en ondersteuning voor sociaal ondernemerschap en sociale ondernemingen in de regio Assen/Drenthe In 2016 heeft de projectgroep SO2 (Sociaal Ondernemerschap en Sociale Ondernemingen) van de MVO alliantie Noord Nederland een rapport annex projectplan uitgebracht, waarin vervolgstappen werden aangegeven mbt onderzoek en stimulering van effectieve samenwerking waarmee de gestelde doelen sneller bereikt kunnen worden. Op een van die trajecten, nl het bevorderen en ondersteunen van sociale ondernemingen, zijn AssenvoorAssen, de Hanzehogeschool en Buro Bries ism de arbeidsmarktregio Groningen-Noord Drenthe/het programma WerkinZicht, als alliantiepartners verder gegaan met het onderzoek en het in praktijk brengen van de bevindingen uit dat onderzoek. Onderzoek Er zijn in 2017 twee onderzoeken uitgevoerd, nl. door Huub van Kampen in het kader van zijn studie economie en bedrijfskunde aan de Hanzehogeschool en door Buro Bries in het kader van een adviesvraag van de Gemeente Groningen in combinatie met vragen uit het alliantieproject SO2. Voor beide onderzoeken is nauw samengewerkt met Social Enterprise Nederland en zijn Europese/internationale verkenningen uitgevoerd om te komen tot effectieve vervolgstappen. Dit heeft geleid tot 3 alliantiedocumenten: 1. Onderzoeksrapport Huub van Kampen /Bedrijfskunde Hanzehogeschool + persbericht. 2. Artikel nav dat onderzoek in tijdschrift Sociaal Bestek van auteurs Claudia van Orden, Noor van Leeuwen, Huub van Kampen en JanWillem Wennekes. 3. Adviesrapport Buro Bries aan Gemeente Groningen/WerkinZicht als vervolg op het onderzoeksrapport + persbericht. De Gemeente Assen is bij deze onderzoeken niet rechtstreeks benaderd, maar was indirect wel betrokken als participant van de arbeidsmarktregio via Werkplein Drentse Aa in WerkinZicht (Arjan Schonewille Werkplein Drentsche Aa). In praktijk brengen Het MVO platform AssenvoorAssen is sinds jaar en dag actief rond het thema people : sociaal ondernemerschap en een inclusieve arbeidsmarkt. Deze onderwerpen zijn in de afgelopen jaren op allerlei manieren aan de orde gekomen. Dit jaar bv. ook in het alliantieproject Koplopers in Duurzaam Ondernemerschap in Assen, waar naast duurzaamheid ook sociaal ondernemer-werkgeverschap een thema is voor de deelnemende ondernemers. Dit project wordt uitgevoerd door de Natuur-en Milieu Federatie Drenthe, de stichting AssenvoorAssen, de Rabobank Assen-Noord Drenthe en Dzyzzion en is financieel gesteund door de Gemeente Assen en de Provincie Drenthe. Aan het project kunnen ook 1

2 deelnemers van buiten Assen meedoen en de ambitie is om in andere Drentse stedelijke kernen ook deze projecten aan ondernemers te gaan aanbieden. Het thema sociaal ondernemen is een van de permanente thema s van het MVO platform Assen. Tot voor kort kwam dat tot uiting op periodieke meet&greets bij maatschappelijke/sociale ondernemingen en rond de MVO Beursvloer. Gezien de bevindingen uit onze onderzoeken is eind 2017 besloten om vanuit het MVO platform Assen zwaarder in te gaan zetten op sociale ondernemingen (in brede zin) zowel lokaal als regionaal (in alliantieverband). Werkgroep social impact In 2017 hebben we de bevindingen en adviezen uit het SO onderzoek vertaald naar activiteiten vanuit het MVO platform Assen. Daartoe hebben we een werkgroep social impact first gevormd bestaande uit Harry Weitering (De Drentse Zaak), Luuk Duursma (Alescon en Raad van Advies AvA) en Noor van Leeuwen (projectleider MVO alliantie vanuit AvA). Deze werkgroep heeft een lokale inventarisatie gemaakt van sociale ondernemingen en maatschappelijke organisaties en van verbindingen en programma s voor ondersteuning en samenwerking die er in de regio Assen al zijn voor deze categorie ondernemingen. Vanuit deze inventarisatie en onze lokale kennis en netwerken hebben wij een aantal stappen benoemd waarmee we de ontwikkeling van sociale ondernemingen kunnen bevorderen. Dit doen we in de context van sociaal ondernemerschap in algemene zin en door het beter zichtbaar maken van de social impact die dit in de regio heeft. Werkstructuur en aanpak AssenvoorAssen is de basis voor het netwerk sociale ondernemingen dat wij als werkgroep nu verder ontwikkelen. Dat doen we samen met anderen in alliantieverband. In Groningen werkt Buro Bries met andere partners aan hetzelfde. Via kwartaaloverleg delen we kennis en ervaringen en vormen we samen (2 pijlers: in Assen en Groningen) het begin van een SO netwerk Noord Nederland. We hopen dat initiatieven en ervaringen in andere Noordelijke subregio s zo eerder gedeeld worden en dat de achterstand van Noord Nederland mbt sociale ondernemingen kan worden ingelopen. Onze werkstructuur is heel praktisch en gericht op uitbreiding van de samenwerking met anderen die dezelfde doelen nastreven. Onze werkgroep social impact first! is de lokale motor, daaromheen zetten leden van het bestuur en de Raad van Advies van AssenvoorAssen hun netwerkcontacten in, en van daaruit zoeken we aansluiting bij andere initiatieven lokaal, provinciaal en in het Noorden als een vorm van open innovatie op geleide van vragen en kansen. Sociale ondernemingen Als we de precieze definitie hanteren van Social Enterprise Nederland cq de SER, dan is het aantal echte sociale ondernemingen in Assen/Drenthe zeer beperkt en daarmee de achterstand op landelijke ontwikkelingen (maar ook op ontwikkelingen in Groningen) zeer groot. Uit onze eigen inventarisatie op basis van de leden van het MVO platform Assen en onze eigen lokale netwerken komen we tot een breder palet, waarmee we de uiteindelijke doelen beter en sneller kunnen realiseren. 2

3 Sociale ondernemingen in het ondernemingscontinuüm In onze onderzoeken hebben we de werkdefinitie van de SER 1 gehanteerd: Sociale ondernemingen zijn zelfstandige ondernemingen die een product of dienst leveren en primair en expliciet een maatschappelijk doel nastreven, dat wil zeggen een maatschappelijk probleem willen oplossen. Deze definitie sluit nauw aan bij die van Social Enterprise NL en de Europese Commissie. 2 Een sociale onderneming kiest er dus voor om een publieke taak uit te voeren, maar in tegenstelling tot publieke instanties kiest de sociaal ondernemer er voor deze taak in de vorm van een onderneming uit te oefenen, maar dan wel een onderneming waarbij winst niet het primaire doel is. Gemaakte winst wordt voor het merendeel weer direct teruggeploegd in de onderneming ten behoeve van het realiseren van het primaire maatschappelijke doel. Het ondernemingencontinuüm maakt duidelijk hoe sociale ondernemingen zich verhouden tot goede doelenorganisaties, aan het ene uiterste van het spectrum, en reguliere ondernemingen aan het andere uiterste. Het belangrijkste verschil tussen een sociale en een reguliere onderneming is dat een sociale onderneming maatschappelijke waarde vooropstelt, waar reguliere ondernemingen, zelfs als ze maatschappelijk verantwoord ondernemen, financiële waarde vooropstellen. Uit Sociale ondernemingen in Noord Nederland een verkenning, Sociaal bestek januari 2018, Claudia van Orden cs Sociaal ondernemen in bredere zin Wij richten ons in Assen/Drenthe op het brede midden van het ondernemerscontinuüm met als uitgangspunt social impact first. Op basis van de lokaal actieve partijen komen we dan tot een volgende indeling: Drie soorten SO s Kriterium Lokale/regionale voorbeelden SO als zelfstandige (MKB) onderneming Social impact first winst wordt niet of slechts voor een klein deel uitgekeerd Beeworkz Super Myrthe s Lichtpuntjes Bij Tinus, dagbesteding Assen Sympany VIA Assen Confexion bv NL projecten bv De Buurderij Het Goed Noord-Nederland SO als onderdeel van een maatschappelijke organisatie Social impact first SO is een apart onderdeel van een maatschappelijke organisatie en dit onderdeel heeft als primair doel het realiseren van het Alescon DAAT Drenthe Promens Care Van Boeijen GGZ Drenthe 3

4 maatschappelijk doel voor de doelgroep van de organisatie. Stichting Phusis De Drentse Zaak SO als onderdeel van een reguliere onderneming Social impact first SO is apart onderdeel van een reguliere onderneming en dit onderdeel heeft als primair doel het realiseren van een maatschappelijk doel voor een specifieke doelgroep, die kan worden ingezet voor bedrijfsactiviteiten. M&G Group Burgerhout Swedish Match Almed Assembling & Packaging (Hoogeveen) Dolmans Landscaping Noord De voorbeelden laten zien dat er zeker al sprake is van sociaal ondernemen in Assen/Drenthe en dat dit een goede basis biedt voor het verder ontwikkelen en laten groeien van sociaal ondernemen vanuit circulair en inclusief ondernemerschap. De lokale setting biedt goede mogelijkheden om dit in verbinding en samenwerking met ondernemers, maatschappelijke organisaties en publieke uitvoeringsorganisaties te doen. Al deze partijen ontmoeten elkaar immers al op het MVO platform Assen. Hoe verder? Als werkgroep social impact first hebben we een aantal vervolgroutes gekozen: 1. Gesprekken, ontmoetingen en overleggen gericht op verbinding en samenwerking We richten ons hierbij in eerste instantie op sleutelfiguren op dit terrein zoals bestuur en raad van advies van AssenvoorAssen, de gemeente Assen en de provincie Drenthe, de Ondernemersfabriek, de Rabobank(en), andere ondernemers en organisaties uit het relatienetwerk van AvA cq leden van het MVO platform AvA en het regionale en landelijke SO netwerk (arbeidsmarktregio, MVO alliantie, gemeente Groningen/Buro Bries en Social Enterprise NL). Het gaat ons dan vooral om de bewustwording rond de ontwikkeling van sociale ondernemingen (social impact first) en de mogelijkheden die dit in de gemeente Assen cq in Drenthe biedt. 2. Bijeenkomsten beleggen kennis en ervaringen delen en vragen en initiatieven ophalen Dat doen we als eerste bij De Drentse Zaak in april 2018 en verder zoeken we naar andere mogelijkheden bv bij de Ondernemersfabriek, bijeenkomsten van AssenvoorAssen of Assen Onderneemt etc). Het gaat ons om de lokaal actieve maatschappelijke organisaties en sleutelfiguren die wat voor sociale ondernemingen kunnen betekenen of als zodanig al (deels) opereren, om samen te bekijken hoe we lokaal verbindingen kunnen maken en krachten kunnen bundelen rond het thema social impact first. Ook in andere stedelijke kernen van Drenthe (via de Ondernemersfabrieken?) als dat mogelijk is. 3. Ondersteuning, opleiding en ontwikkeling Aansluitend op het programma Ladder naar succes - 1 (oriëntatie op ondernemerschap) van De Drentse Zaak dat zich richt op startende ondernemers willen we vanuit AssenvoorAssen een coaching programma organiseren voor sociale ondernemingen en sociaal ondernemerschap/mvo en daar ook de Ondernemersfabriek bij betrekken. AssenvoorAssen heeft veel ervaring met coaching programma s waarbij kandidaten gematched worden met ervaren ondernemers/personen die bij de individuele coachvraag passen en uit maatschappelijke betrokkenheid dit als vrijwilliger willen doen. De coaching zou aan het eind van het programma van Ladder naar succes 1 kunnen beginnen en al dan niet 4

5 gecombineerd worden met het programma Ladder naar succes 2 (realisatie ondernemerschap) waarin het maken van een banktoets-proof ondernemingsplan centraal staat. Voor de regie op de matching en de inzet van de vrijwillige coaches is een projectleider nodig. Naar schatting voor een 8 uur per week. In de opbouwfase gaat de werkgroep dit zelf (onbetaald) doen, maar als dit coaching programma is ingeregeld zal hier financiering voor moeten komen. Hierover gaan we in gesprek met de gemeente Assen. Ladder naar succes -2 is helaas tot nu toe alleen beschikbaar voor uitkeringsgerechtigden. ZZP-ers en starters zonder doelgroep-label vallen hier buiten de boot. De kosten van een Ladder-2 traject zijn bij deelname van minimaal 5 personen ongeveer 2500 pp. De Provincie Drenthe geeft vouchers uit voor zo n bedrag, maar die zijn nog niet beschikbaar voor ZZP-ers en startende ondernemers zonder doelgroep status. Dit is dus een eerste concrete vraag aan de Provincie Drenthe: stel die vouchers ook beschikbaar voor de groepen die er nu buiten vallen en die wel tot de doelgroep van bevorderen ondernemerschap in Drenthe behoren. De werkgroep social impact first heeft het programma Ladder naar succes -1 geëvalueerd (zowel op inhoud als op ervaren nut bij deelnemers) en is daarbij tot de conclusie gekomen dat de doelstelling: oriëntatie op ondernemerschap goed wordt bereikt en dat dit ook zo door deelnemers wordt ervaren. Een element dat nog ontbreekt is het sociaal ondernemerschap wat dat is, hoe je dat kan doen en welke impact dat kan hebben voor je onderneming en de maatschappij. Inmiddels is besloten dat aan de Ladder naar succes 1 en 2 een module sociaal ondernemen wordt toegevoegd en dat het eerste jaar leden van de werkgroep (Luuk Duursma en Noor van Leeuwen) op vrijwillige basis zullen zorgen voor de invulling daarvan. Ook de Ondernemersfabriek biedt een programma aan voor startende ondernemers en de landelijke vereniging Ondernemersklankbord heeft ook een vestiging in De Drentse Zaak. Wij gaan met hen in gesprek over samenwerking. 4. Social impact van handel in natura matching van vraag en aanbod We hebben de Asser Uitdaging gevraagd om voor sociale ondernemingen een gerichte voorbereiding te organiseren voor de jaarlijkse MVO Beursvloer in Assen. De social impact van deze beursvloer is groot (en wordt jaarlijks gemeten: wel op 1 middag!). Het imago van sociaal ondernemen kan via dit event ook worden vergroot. Omdat ook in andere gemeenten in Drenthe Uitdagingen actief zijn en samen een netwerk hebben, kunnen we daarmee onze ervaringen delen en hen stimuleren om ook extra aandacht aan sociale ondernemingen te geven. 5. Social impact zichtbaar maken en onderzoeken In de MVO gids + app kunnen bedrijven/organisaties hun sociaal ondernemerschap en social impact al laten zien. Dat kan nog verder ontwikkeld worden. Verder doen we mee in het onderzoek Social Impact Beloond van de Hanzehogeschool Groningen (Noor van Leeuwen zit in de stuurgroep van dat onderzoek). 6. Provinciaal beleid De Provincie Drenthe stimuleert ondernemerschap in de provincie Drenthe ondermeer met de Ondernemersfabrieken in de stedelijke kernen Assen, Hoogeveen en Emmen. Daar sluiten we met ons SO netwerk en programma s graag bij aan. Ook weten we dat de provincie in gesprek is met bureau KplusV over een programma voor sociale ondernemingen. Wij kennen dit programma zoals dat elders door KplusV al is uitgevoerd en zien mooie 5

6 aansluitingsmogelijkheden, maar ook overlappingen. Inmiddels is contact gelegd met Eelco Bakker, projectleider Ondernemersfabrieken bij de provincie Drenthe om te zorgen voor afstemming en samenwerking. Organisch verder ontwikkelen vanuit de praktijk Onderweg zullen we, op geleide van wat anderen al doen en willen, onze routes bijstellen of veranderen. Als eerste willen we zichtbaar maken wat er al in Assen/Drenthe gebeurt rond sociale ondernemingen, wat dat voor ondernemingen zijn, hoe de maatschappelijke (werkgelegenheid) impact daarvan groter kan worden en wat we kunnen toevoegen om de kennis over en de ondersteuning van sociale ondernemingen in de lokale driehoek overheid-onderwijs-bedrijfsleven te bevorderen. We hebben de Raad van Advies van AssenvoorAssen gevraagd om ons in dit traject te adviseren en waar mogelijk te helpen. Noor van Leeuwen/ Luuk Duursma/ Harry Weitering Werkgroep social impact first Contactpersoon: Noor van Leeuwen / info@mvoalliantie.nl / noor@assenvoorassen.nl /